Jak pracować z lekturą? (propozycje metodyczne) 1, 2

Transkrypt

1 Projekt lektura szkolna 2 Projekt lektura szkolna Joanna Piasta-Siechowicz Jak pracować z lekturą? (propozycje metodyczne) 1, 2 TEMAT: Pierwsze spotkanie z lekturą Pinokio. Cel główny: przygotowanie do myślenia charakterystycznego dla badacza, stawianie hipotezy. Cele uczeń: rozumie przeczytany tekst, przewiduje ewentualną zawartość rozdziału po treści tytułu, rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, umie przeredagować wypowiedzenie oznajmujące na pytające. Metody: praca z tekstem, ćwiczenia praktyczne, tworzenie listy pytań. Materiały i środki: egzemplarze lektury Pinokio, papierowe losy z liczbami od 1 do 35 (lub tyle numerów, ilu jest uczniów w klasie). Przebieg lekcji: * Uczniowie losują numer rozdziału. * Każdy uczeń czyta po cichu tytuł wylosowanego rozdziału (zgłasza, następnie wyjaśnia z nauczycielem ewentualne wątpliwości). * Nauczyciel wręcza uczniom (lub wcześniej rysuje na tablicy) wzór tabeli do uzupełnienia przez uczniów. Zapraszamy na naszą stronę 43

2 Język Polski w Szkole IV VI R. IX, nr 4 Tytuł rozdziału Przewidywana wiedza, którą zdobędziesz po przeczytaniu rozdziału Czy przewidywania okazały się zgodne z treścią rozdziału Wzór: Pinokio w końcu przestaje być pajacem i zmienia się w chłopca. Czy Pinokio w końcu przestanie być pajacem i zamieni się w chłopca? Tak. Pinokio przestał być pajacem i zamienił się w chłopca. * Uczniowie ponownie czytają tytuły wylosowanych rozdziałów i uzupełniają 1. i 2. rubrykę tabeli. Następnie po cichu czytają cały rozdział, żeby uzupełnić 3. rubrykę tabeli. * Po uzupełnieniu tabeli przez wszystkich uczniów swobodne wypowiedzi: Czy ich oczekiwania jako czytelników spełniły się po przeczytaniu tytułu rozdziału? * Na zakończenie ukierunkowana przez nauczyciela analiza wypowiedzeń, które znalazły się w poszczególnych rubrykach tabeli. Oczekiwane rezultaty: Rubryka 1. wypowiedzenia oznajmujące; czas teraźniejszy; 2. wypowiedzenia pytające; czas przyszły; 3. wypowiedzenia oznajmujące; czas przeszły. Uwaga: Ta lekcja powinna być przeprowadzona ok. dwa tygodnie przed przystąpieniem do omawiania lektury. Wszyscy uczniowie powinni dysponować egzemplarzami książki. 44 Zapraszamy na naszą stronę

3 Projekt lektura szkolna 3, 4 TEMAT: Jak powstał drewniany pajac Pinokio? Cele operacyjne uczeń: rozumie przeczytany tekst, odpowiada precyzyjnie na pytania, wyszukuje informacje w tekście, wyodrębnia wydarzenia z zachowaniem chronologii, opowiada zdarzenia w roli, słucha aktywnie. Metody: podające (pogadanka, objaśnienie), praktyczne (praca z tekstem, ćwiczenia przedmiotowe), pytań i odpowiedzi. Materiały: lektura Pinokio, schematy zdań, paski papieru, flamastry, tablica korkowa (lub inna). Informacje dla nauczyciela: Przebieg lekcji 1. Swobodne wypowiedzi uczniów o czym jest lektura Pinokio? 2. Wprowadzenie wyjaśnienie nauczyciela (ksero jako notatka do wklejenia do zeszytu). * Pinokio (wł. Pinocchio) tytułowy bohater powieści Carla Collodiego. * Powieść dla dzieci Le Avventure di Pinocchio ukazywała się w odcinkach w latach ( ), początkowo jako Storia di un burattino (Historie marionetki). Jako książka została wydana w 1883 r. Powieść opowiada o przygodach drewnianego pajacyka Pinokia i jego ojca stolarza Dżeppetta. Charakterystyczną cechą Pinokia było wydłużanie się jego nosa pod wpływem kłamstw. Zapraszamy na naszą stronę 45

4 Język Polski w Szkole IV VI R. IX, nr 4 * Pinokio zaliczany jest do klasyki literatury dla dzieci. Powieść doczekała się wersji fi lmowych, a pomysł wydłużania się nosa u kłamcy stał się rozpoznawalnym motywem kulturowym. Adaptacja Pinokia była drugim pełnometrażowym fi lmem animowanym Disneya. W kinach ukazała się 7 lutego 1940 roku. * W oparciu o książkę powstała baśń muzyczna Pinokio z muzyką Włodzimierza Korcza. * Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj napisał własną wersję historii lalki Buratino. * Ekranizacje: Pinokio pełnometrażowy fi lm animowany z 1940 r. Pinokio fi lm fabularny z 1972 r. Pinokio fi lm fabularny z 1996 r. Pinokio fi lm fabularny z 2002 r. Lekcja właściwa: 1. Podanie tematu lekcji: Jak powstał drewniany pajac Pinokio? 2. Praca w 4 grupach: prezenter każdej grupy losuje dwa schematy zdań (patrz załącznik). Otrzymuje od nauczyciela szerokie paski papieru. a) polecenia dla grupy: * Wykorzystując treść pierwszych trzech rozdziałów, dopisz określenia i uzupełnij podane wypowiedzenia. * Nowe wypowiedzenie zapisz na pasku papieru. * Swoje wypowiedzenia ułóż według kolejności. 3. Prezenter każdej grupy odczytuje w kolejności uzupełnione zdania swojej grupy. Pozostali uczniowie sprawdzają, czy wykorzystano dokładnie informacje z tekstu. 4. Uczniowie przypinają do tablicy korkowej zdania we właściwej kolejności: a) ustalają, jakie wyrazy mogą wskazywać na następstwo czasowe (zapisują do zeszytów), np.: było: jest: będzie: przedtem, wcześniej, przed chwilą (godziną, miesiącem) jednocześnie, równocześnie, w tym samym czasie potem, następnie, za chwilę (godzinę, miesiąc) później, po chwili 46 Zapraszamy na naszą stronę

5 Projekt lektura szkolna 5. Głośne odczytanie zdań ułożonych zgodnie z chronologią wydarzeń. Ewentualne rozsuwanie zdań (pasków) i dopisywanie informacji uzupełniających. 6. Głośne odczytanie zakończonego opowiadania. Następnie czytanie w roli: majstra Wisienki, Dżeppetta, Pinokia. Uczniowie po wysłuchaniu powinni wskazać, gdzie następują zmiany w opowiadaniu czytanym w roli. 7. Ponowna praca w grupach. Polecenie: * Kolorem czerwonym zamaluj kółka, w które wpisana jest nazwa czynności. * Kolorem różowym zamaluj kółko, w które wpisany jest wykonawca czynności. * Pozostałe kółka zamaluj na żółto. Następnie wypełnij wg wzoru: czynność... spadł... (część mowy) (część zdania) wykonawca czynności... liść... (część mowy) (część zdania) Grupy wymieniają się schematami zdań, aż rozwiążą wszystkie. Zapraszamy na naszą stronę 47

6 Język Polski w Szkole IV VI R. IX, nr 4 drewno co? znalazło się Stolarz i Dżepetto pokłócili się gdzie? dlaczego? w warsztacie z powodu gadającego drewna Dżepetto wystrugał Dżepetto nazwał co? jak? kogo? Pinokio pajaca pajaca 48 Zapraszamy na naszą stronę

7 Projekt lektura szkolna stolarz chciał zrobić drewno co? zaczęło mówić co? jak? nogę cichutko Wisienka padł Karabinierzy zabrali jak? kogo? jak rażony piorunem Dżepetta Zapraszamy na naszą stronę 49

8 Język Polski w Szkole IV VI R. IX, nr 4 1 Wszyscy uczący doskonale wiedzą, że dla wielu uczniów próba nauczenia się materiału objętego lekcją stanowi przeszkodę nie do pokonania. Powód? Brak zrozumienia czytanego tekstu. Dlatego należy wypracować skuteczne metody czytania ze zrozumieniem. W działaniach zmierzających do osiągnięcia tego celu może wspomóc nauczyciela publikacja Douga Buehla Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektownie nauczać i skutecznie uczyć się. Autor proponuje 45 strategii nauczania, i co ciekawe, możliwych do zastosowania w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i średnich. Stosowanie tych strategii pozwala na osiągnięcie skuteczności w procesie kształcenia uczniów aktywnych, samodzielnych, dążących do określonego celu. Jedną ze wspomnianych 45 strategii jest strategia nauczania Tropem bohatera. Uczeń występuje w roli detektywa i zaczyna śledzić i obserwować bohatera literackiego. Procedura poznawania bohatera umożliwia właściwą interpretację utworu literackiego. W tym celu dzielimy zespół uczniowski na cztery grupy. Każda z nich zajmuje się bohaterem lektury, rozpatrując różne zagadnienia z nim związane i poszukując w tekście odpowiednich materiałów. grupa I Co robi Pinokio? grupa II Co mówi i myśli Pinokio? grupa III Co o Pinokio myślą inni? grupa IV W jaki sposób Pinokio się zmienia? Następnie, zdając relację z wykonania zadania, uzupełniają schemat (patrz. str. 51). 50 Zapraszamy na naszą stronę

9 Projekt lektura szkolna Co robi bohater? W jaki sposób bohater się zmienia? Pinokio Co mówi i myśli bahater? Co o bohaterze sądzą inni? Główna myśl utworu:... Zapraszamy na naszą stronę 51

10 Język Polski w Szkole IV VI R. IX, nr 4 Oczekiwane rezultaty pracy zespołu klasowego: Co robi Pinokio? Od pierwszych chwil dokucza ojcu. W jaki sposób Pinokio się zmienia? Nie słucha żadnych dobrych rad. Nie chodzi do szkoły. Ucieka z domu. Ulega wpływom i namowom oszustów. Oszukuje wróżkę. Zaczyna myśleć o innych (Wróżka, Alidor, Tuńczyk). Zrozumiał, że bez nauki i pracy nic nie osiągnie. Zaczął pracować i uczyć się. Z narażeniem życia uratował ojca. Zaopiekował się starym ojcem. Został chłopcem człowiekiem. łazęga, hultaj, nicpoń; Problem Pinokio Przeobrażenie drewnianego pajaca w chłopca. dobry chłopak, pełen zapału do nauki; stałem się porządnym chłopcem. Nikogo nie słucha, uważa, że on jest najmądrzejszy. W trudnych momentach zawsze mówi o ojcu, przyrzeka poprawę i błaga o ratunek. Marzy o zdobyciu bogactwa, ale bez pracy i nauki. W marzeniach zaspokaja własne egoistyczne zachcianki, nie myśli o innych. Po trudnych przejściach postanawia się zmienić. Marzy, żeby zostać człowiekiem. Co mówi i myśli Pinokio? Świerszcz: Ten pajacyk to wierutny nicpoń. To hultaj, nicpoń i łazęga. Ten pajac to nieposłuszny syn. Ogniojad: Dzielny z ciebie (Pinokio) chłopiec. Papuga: Pinokio ( ) jesteś taki niemądry Wróżka: Masz dobre serce, a chłopcy, co mają dobre serce, choćby byli urwisami i mieli złe nawyki, zawsze mogą się poprawić i powrócić na dobrą drogę. Co o Pinokio sądzą inni? Główna myśl utworu: Dojrzewanie dziecka. Uczenie się człowieczeństwa. 52 Zapraszamy na naszą stronę