miejskimi i ich otoczeniem

Transkrypt

1 Analiza relacji funkcjonalnoprzestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem Robert Guzik, Arkadiusz Kołoś Centrum Studiów Regionalnych UNIREGIO, Kraków Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński

2 Plan prezentacji Wprowadzenie cel badania, źródła danych i metody badawcze Diagnoza: wyzwania stojące przed rozwojem województwa Podsumowanie: dostępność - mobilność - powiązania

3 Prezentowane badanie jest efektem zleconych przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego projektów badawczych: Analiza relacji funkcjonalno-przestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem (aktualizacja opracowania, monitoring zmian) Projekt realizowany przez : Centrum Studiów Regionalnych UNIREGIO, w Krakowie październik 2014 maj 2015

4 Cel badań CEL GŁÓWNY CELE SZCZEGÓŁOWE Celem badania jest: zdiagnozowanie czynników i ograniczeń rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji i powiązań przestrzennych w sieci miast a także zachodzących między miastami i ich bezpośrednim zapleczem Rozpoznanie skali i kierunków powiązań miast w zakresie codziennych dojazdów do szkół i dojazdów do pracy Ocena dostępności komunikacyjnej miast w transporcie publicznym Określenie poziomu dostępności miast w układzie drogowym Rozpoznanie skali zjawiska i kierunków suburbanizacji rezydencjonalnej Przeprowadzenie delimitacji funkcjonalnych obszarów miejskich Diagnoza i ocena sytuacji obecnej Trendy rozwojowe Rekomendacje Dane GUS Dokumenty programowe miast Ankiety Wywiady Rozkłady jazdy Mapy topograficzne Bazy teleadresowe Raporty i publikacje

5 Schemat procedury badawczej Opracowanie koncepcji badania Studia literatury Analiza danych zastanych Badania ankietowe - szkoły Badania ankietowe - migracje Kwerenda rozkładów jazdy Badania terenowe komunikacja publiczna Budowa baz danych Konsultacje Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego Analiza GIS Analiza ilościowa Panel ekspertów Opracowanie Raportu Końcowego Opracowanie Prezentacji Wyników (PowerPoint )

6 Źródła danych Źródła danych dojazdy do pracy BADANIA 2006, 2011 Dane GUS Bank Danych Lokalnych badanie GUS z 2006 roku pt.: Przepływy ludności związane z zatrudnieniem w 2006 r. +(2011) dane systemu Poltax powiększone koszty uzyskania przychodu wynikające z różnicy między miejscem zamieszkania, a miejscem zatrudnienia bez samozatrudnionych w części obejmuje nie tylko dojazdy, ale także migracje uwzględnia tylko dojazdy przekraczające granice gmin

7 Źródła danych Źródła danych dojazdy do szkół Ankieta wykaz miejscowości zamieszkania uczniów szkół ponadgimnazjalnych 2014 (listopad) dane z 255 szkół o miejscu zamieszkania uczniów ( relacji przestrzennych)

8 Źródła danych Źródła danych dostępność komunikacyjna Rozkłady jazdy transportu publicznego (PKP, PKS, MPK-MZK, inni przewoźnicy) Liczba połączeń (bezpośrednich) i czas przejazdu z każdej miejscowości do: a. najbliższego miasta b. do miasta powiatowego c. do Gdańska d. wszystkich miast w obrębie powiatu e. innych miast poza powiatem (spełniających kryteria ograniczające) odrębnie dla a. połączeń kolejowych b. połączeń autobusowych c. komunikacji miejskiej (kursy wychodzące poza miasta) 1753 miejscowości woj. pomorskiego + 65 miejscowości gminnych w powiatach wokół woj. pomorskiego obejmuje ponad połączeń według przedziałów 4:00-6:00 6:00-8:00 8:00-10:00 cała doba niedziela Ponad stron tabel rozkładów jazdy

9 Źródła danych Źródła danych migracje/suburbanizacja Dane BDL GUS Macierz migracji międzygminnych zakupiona od GUS (dane za 2013 rok)

10 Źródła danych Źródła danych dostępność drogowa Dane o infrastrukturze drogowej Własny model prędkości i swobody ruchu Dostępność w minutach Dostępność do średnia dla wszystkich gmin wartość maksymalna Gdańska Trójmiasta Miasta >100 tys. mieszkańców Miasta >50 tys. mieszkańców Miasta powiatowe Najbliższego miasta Węzła autostrady Lotniska Gdańsk Rębiechowo Terminalu promowego Przejścia granicznego z Niemcami Przejścia granicznego z Rosją Warszawy Poznania Indeks syntetyczny perspektywa poziomu życia Indeks syntetyczny perspektywa atrakcyjności inwestycyjnej

11 Wnioski Dylematy - Wyzwania

12 Silna polaryzacja

13 Funkcjonalne obszary miejskie w województwie pomorskim źródło: opracowanie własne

14 Syntetyczny indeks dostępności źródło: opracowanie własne

15 Zmiana powiązań międzymiastowych transportem publicznym źródło: opracowanie własne

16 Słaba dostępność komunikacyjna

17 Dostępność drogowa do średnich miast źródło: opracowanie własne

18 Czas dojścia pieszego z miejscowości wiejskich do najbliższego przystanku komunikacji publicznej źródło: opracowanie własne 429 miejscowości (24%) brak transportu publicznego; średnio 2 km do przystanku TP

19 Czas dotarcia komunikacją publiczną do Gdańska źródło: opracowanie własne

20 Czas dotarcia komunikacją publiczną do własnego miasta powiatowego źródło: opracowanie własne

21 źródło: opracowanie własne

22 Dostępność komunikacyjna natężenie ruchu kolejowego źródło: opracowanie własne

23 Obszary peryferyjne cechują się: Słabą dostępnością drogowa z perspektywy inwestora Słabą dostępnością z perspektywy mieszkańców Słabą dostępnością w systemie transportu publicznego Ograniczoną dostępnością do szkolnictwa Niskim potencjałem gospodarczym miast, które mają małą szansę na zostanie znaczącymi ośrodkami wzrostu Niższym poziomem życia Niskim poziomem kapitału ludzkiego Wymywanie kapitału ludzkiego w procesach migracji wzmaganych słabą dostępnością i niższym poziomem życia

24 Niska mobilność pracownicza i edukacyjna

25 Intensywność przyjazdów do pracy w Trójmieście źródło: opracowanie własne

26 Dojazdy do pracy ponad 2/3 przyjazdów do pracy koncentruje się w Trójmiejskim Obszarze Metropolitalnym źródło: opracowanie własne

27 Dojazdy do szkół źródło: opracowanie własne

28 Niska spójność terytorialna

29 Powiązania międzymiastowe w woj. pomorskim mapa syntetyczna źródło: opracowanie własne

30 Ciążenia w transporcie publicznym źródło: opracowanie własne

31 Hipotetyczne obszary obsługi na poziomie subregionalnym źródło: opracowanie własne

32 Dostępność drogowa do ukształtowanych ośrodków subregionalnych źródło: opracowanie własne

33 Dojazdy do pracy Nazwa obszaru dojazdów Liczba dojeżdżając ych w skali całego obszaru Liczba pracując ych w całym obszarze Metropolitalna strefa dojazdów Obszar Słupska Obszar Starogardu Gd Obszar Chojnic Obszar Kwidzyna Obszar Bytowa Obszar Lęborka Obszar Człuchowa Obszar Malborka Obszar Sztumu Obszar Łeby Obszar Miastka Obszar Czarnego Obszar Dzierzgonia Delimitacja obszarów dojazdów do pracy w woj. pomorskim źródło: opracowanie własne

34 Podsumowanie Dostępność MOBILNOŚĆ SPÓJNOŚĆ Transport publiczny Rozwój ZRÓWNO- WAŻONY ROZWÓJ Uwaga: relacje dwustronne

35 Podsumowanie rewitalizacja transportu publicznego Wnioski i rekomendacje dla woj. pomorskiego: integracja standard obsługi informacja konkurencja Uwaga: efekty dopiero w dłuższym horyzoncie czasu wspieranie mobilności pracowniczej finansowanie organizacja informacja Uwaga: efekty szybciej widoczne, problem trwałości

36 Podsumowanie Wzorce dobrych praktyk: SZWAJCARIA CZECHY minimalny poziom obsługi planowanie dostępności taktowy rozkład jazdy priorytet zintegrowany transport publiczny konkurencja o rynek zamiast na rynku

37 Analiza relacji funkcjonalnoprzestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem Robert Guzik, Arkadiusz Kołoś Centrum Studiów Regionalnych UNIREGIO, Kraków Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński