Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego
|
|
- Lidia Jasińska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PIOTR TOMPALSKI *, KRYSTIAN KOZIOŁ ** Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego Słowa kluczowe LiDAR geomatyka inwentaryzacja leśna monitoring leśny Streszczenie W pracy badano możliwość wykorzystania naziemnego skaningu laserowego do określenia grubości, wysokości oraz położenia drzew. Skaning laserowy jest aktywnym system pozyskiwania danych, który pozwala na precyzyjne określenie położenia obiektów znajdujących się w jego zasięgu. Podstawową zasadą, na której opiera się działanie skaningu, jest pomiar odległości za pomocą wiązki laserowej. Podkreślenia wymaga również fakt, że pomiar ten przebiega automatycznie i nie wymaga udziału operatora. Pozyskane za pomocą skanera dane określa się mianem chmury punktów. Każdy z elementów ją tworzących posiada współrzędne XYZ oraz wartość intensywności odbicia. Chmury punktów pozyskane z poszczególnych stanowisk można ze sobą łączyć, stosując tzw. punkty wiążące. Pozwala to na uzyskanie pełnej przestrzennej informacji o skanowanych obiektach. Pozyskane w trakcie prac terenowych chmury punktów zostały poddane ltracji, klasy kacji oraz segmentacji. Do analizy dokładności określenia grubości drzew został użyty wycinek chmury punktów znajdujący się w przedziale 1,28 1,32 m nad gruntem. Przekroje drzew na tej wysokości zostały podzielone na trzy kategorie, w zależności od stopnia pokrycia punktami. Dla każdej z kategorii zastosowano inną metodę pomiaru. Opracowano również algorytm, który w sposób w pełni automatyczny dokonuje pomiaru pola pierśnicowego przekroju pnia. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że naziemny skaning laserowy umożliwia stworzenie wiernego modelu drzew i dokonywanie na nich obiektywnych pomiarów, szczególnie jeśli chodzi o pomiar grubości. Wprowadzenie Stosowane systemy pozyskiwania danych można podzielić na aktywne oraz pasywne. Działanie systemów pasywnych opiera się o rejestrowanie odbitego promieniowania słonecznego (zdjęcia lotnicze, zobrazowania satelitarne), zaś systemy aktywne posiadają własne źródło promieniowania, które po emisji, a następnie odbiciu od obiektu jest rejestrowane. Do systemów aktywnych zalicza się radar oraz lidar. Systemy te odgrywają coraz istotniejszą rolę * mgr inż., Katedra Ekologii Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy, Kraków piotr.tompalski@gmail.com ** dr inż., Katedra Geomatyki, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków krystian.koziol@agh.edu.pl 337
2 Tompalski P., Kozioł K.: Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego w pozyskiwaniu danych o środowisku naturalnym i pomagają w jego monitorowaniu. Niniejsze opracowanie wpisuje się w szereg badań związanych z pozyskiwanie i integracją danych geoprzestrzennych o środowisku naturalnym. LiDAR (Light Detection and Ranging), czyli skaner laserowy, pozwala na precyzyjne odwzorowanie elementów otoczenia poprzez zapis współrzędnych XYZ punktów, od których odbita została wiązka laserowa. Współrzędne te określane są na podstawie pomiaru odległości (pomiar impulsowy lub w oparciu o przesunięcie fazowe) oraz kąta poziomego i pionowego, pod jakimi wiązka ta została wysłana. W wyniku przeprowadzenia skaningu otrzymuje się tzw. chmurę punktów (ang. point cloud). Swoją zasadą działania skanery naziemne zbliżone są do dalmierzy elektronicznych lub urządzeń total station [6], lecz pomiar odbywa się w sposób całkowicie automatyczny. Skaner pozyskuje dane o otoczeniu z prędkością kilku tysięcy punktów w ciągu sekundy i charakteryzuje się bardzo wysoką dokładnością rzędu kilku milimetrów. 1. Metodyka Teren badań Terenem, na którym zostały przeprowadzone badania, był fragment Plant Krakowskich ograniczony ulicą Franciszkańską od północy oraz ulicą Podwale od południa. Jego wybór determinowany był przede wszystkim dostępnością danych referencyjnych, tj. punktów nawiązania, map i danych opisowych. Dodatkowo o wyborze przesądziła dostępność do drzew i łatwość wykonania ich pomiarów oraz samego skaningu laserowego Dane referenc y jne W celu pozyskania danych referencyjnych przed przystąpieniem do skaningu przeprowadzono pomiary terenowe. Zastabilizowano 11 stanowisk pomiarowych (rys. 1), z których następnie wykonano pomiary biegunowe drzew, ich pierśnic 1 (obwodów), wysokości oraz wysokości podstawy korony. Ze względu na znaczną grubość większości drzew zamiast średnicy mierzony był obwód na wysokości 1,3 m nad gruntem, z dokładnością do 0,5 cm. Wysokość drzewa oraz wysokość podstawy korony były mierzone z dokładnością do 10 cm. Rysunek 1. Zastabilizowane punkty pomiarowe Figure 1. Stabilized measuring points 1. Pierśnica grubość drzewa na wysokości 1,3 m nad gruntem. 338
3 Krakowska Konferencja Młodych Uczonych Charakter y st y k a s k anera FA RO W badaniach został użyty skaner FARO LS 880 (rys. 2). Skaner ten charakteryzuje się bardzo dużym zakresem skanowania 360 w poziomie oraz 320 w pionie. Długość fali promienia lasera wynosi 785 nm. Pomiar odległości oparty jest o przesunięcie fazowe. Częstotliwość ta pozwala na relatywnie krótki czas skanowania, który w typowych zastosowaniach niewymagających stosowania pełnej rozdzielczości, wynosi około 7 minut. Pomiar odbywa się poprzez wysłanie wiązki laserowej na obracające się lustro. Lustro powoduje zmianę kierunku wiązki, która dzięki temu pionowo omiata otoczenie. Obrót całego skanera w poziomie powoduje zmianę kierunku padania wiązki. Po odbiciu od obiektu wiązka ponownie pada na lustro i tra a do odbiornika. Dzięki dokładnie znanym parametrom obrotu lustra (w pionie) oraz całego skanera (w poziomie), możliwe jest precyzyjne określenie położenia punktu, od którego nastąpiło odbicie. W ten sposób obliczane są współrzędne XYZ każdego punktu z osobna [2]. Oprócz współrzędnych każdego punktu, od którego nastąpiło odbicie, określana jest również intensywność tego odbicia, czyli stosunek energii wysłanej do powracającej [5]. Rysunek 2. Skaner FARO LS 880 Figure 2. FARO LS 880 Scanner Metody sk aning u rozmieszczenie stanow i sk Rezultat przeprowadzonego skaningu ściśle zależy od przyjętej metody. ies et al. [9] wyróżnia dwa podstawowe sposoby skanowania, mające zastosowanie w badaniach leśnych. Sposób pierwszy polega na skanowaniu tylko z jednego stanowiska, które znajduje się w centrum badanej powierzchni (rys. 3A). Sposób drugi zakłada skanowanie z większej liczby stanowisk (zwykle 3), które rozmieszczone są na zewnątrz badanej powierzchni (rys. 3B). Do tych dwóch sposobów można dodać trzeci (rys. 3C), który jest połączeniem obu i polega na umieszczeniu skanera w 4 miejscach, zarówno w centrum, jak i na zewnątrz powierzchni [10]. Dodatkowo można wyróżnić pomiar na Rysunek 2. Rozmieszczenie skanera na stanowiskach pomiarowych Figure 2. Spatial arrangement of scanner positions 339
4 Tompalski P., Kozioł K.: Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego transekcie, wtedy stanowiska rozmieszczone są jedne za drugim, wzdłuż określonej osi (rys. 3D). Ze względu na konieczność uzyskania pełnego obrazu drzew w niniejszym opracowaniu zastosowano metodę B, C, i D ustawienia skanera, a zrezygnowano z pojedynczego stanowiska skanera. Największą przewagą metody z użyciem tylko jednego stanowiska jest krótki czas pomiaru (około 15 min.), który dla wariantu z użyciem wielu stanowisk może wydłużyć się nawet do 2 godzin. Jednak ilość danych jest o wiele wyższa w przypadku drugiej metody i tylko przy jej użyciu można otrzymać kompletny trójwymiarowy obraz skanowanego obiektu [8, 9]. Przeprowadzając skaning z pojedynczego stanowiska, skanowane drzewa reprezentowane są jedynie przez fragment całości. Rezultatem skaningu jest tzw. chmura punktów. Każdy z punktów ją tworzących posiada trzy współrzędne XYZ, oraz czwarty parametr, jakim jest intensywność odbicia Ł ączenie chmur punktów Chmura punktów z pojedynczego stanowiska dostarcza co prawda informacji o położeniu obiektów oraz o ich wymiarach, jednak, jak zostało to omówione wcześniej, dane te dotyczą tylko jednej ze stron danego obiektu. Dodatkowo występuje problem zasłaniania jednych obiektów przez drugie. Dlatego, aby uzyskać w pełni trójwymiarowe modele obiektów przestrzennych, konieczne jest wykonanie skaningu z kilku stron, a następnie połączenie otrzymanych chmur punktów (rys. 4). Metodą najprostszą, pozwalającą połączyć chmury punktów ze sobą oraz nadać georeferencję, jest umieszczenie dodatkowych obiektów pomiędzy stanowiskami skanera, tzw. punktów wiążących (ang. tie points). Współrzędne tych obiektów nie muszą być znane, powinny one charakteryzować się prostym kształtem oraz wysokim współczynnikiem odbicia. W przypadku przeprowadzonych badań współrzędne punktów wiążących określone zostały metodą pomiaru geodezyjnego, jednakże często do tego celu wykorzystywany jest GPS. Dzięki tym właściwościom są dobrze widoczne w chmurze punktów i przez to łatwo rozpoznawalne podczas późniejszych analiz. Obiekty te rozmieszcza się w taki sposób, aby były widoczne z każdego ze stanowisk lidara. Wymagane jest, aby obiektów było co najmniej 3, jednak większa ich liczba wpływa na zwiększenie stabilności powstałego układu [7]. Rysunek 4. Trójwymiarowa wizualizacja chmury punktów z uwzględnieniem intensywności odbicia Figure 4. 3D visualization of the laser scanner point cloud with Intesity Fi l t rac ja oraz k l a s y f i k ac ja chmur punktów Chmura punktów bezpośrednio po skaningu zawiera dużą ilość punktów o błędnym położeniu, np. pod powierzchnią gruntu. Błędy te wynikają przede wszystkim z niedokładności pomiaru odległości. Przed przystąpieniem do analiz przeprowadzono za pomocą wybranych ltrów czyszczących oraz ręczne usuwanie punktów. Pierwszym etapem klasy kacji było zde niowanie punktów najniżej położonych jako grunt. W celu analizy dokładności określenia grubości drzew badaniom nie musi być poddawana cała chmura punktów, a jedynie jej wąski wycinek, znajdujący się na danej wysokości nad ziemią (rys. 5). Tworzenie takich wycinków wymaga jednak odniesienia w postaci klasy grunt. Wycinki takie (slices) zostały utworzone w przedziale wysokości 1,28 1,32 m na gruntem. Wysokość ta odpowiada dokładnie wysokości pierśnicy. 340
5 Krakowska Konferencja Młodych Uczonych 2008 Rysunek 5. Chmura punktów z zaznaczonymi wycinkami na różnych wysokościach Figure 5. Point cloud with slices on different heights Określenie gr ubośc i dr zew Analiza dokładności pomiarów za pomocą skaningu laserowego wymaga opracowania metod, które pozwolą w jak największym stopniu zautomatyzować ten proces. Oprogramowanie przeznaczone do pracy z chmurą punktów umożliwia wykonywanie pomiarów, jednak wymagają one wskazania przez operatora mierzonych obiektów [4, 10]. W badaniach tych wykorzystany został algorytm opracowany przez Kozioła [4] oparty o algorytm Delaunay [1, 3]. Algorytm ten został przez autora poddany mody kacji i użyty do analizy dokładności pomiaru grubości drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego. Pomiar grubości drzew za pomocą algorytmu składa się kilku faz. Fazą pierwszą jest utworzenie otoczki wypukłej (ang. convex hull) wokół punktów przekroju pnia danego drzewa. Następnie, w fazie drugiej, przekrój ten kwali kowany jest do jednej z trzech kategorii w zależności od stopnia pokrycia obwodu pnia punktami. Do kategorii 1 należą te przekroje, których pokrycie wynosi mniej niż połowę pnia drzewa (skanowane tylko z jednego stanowiska), do kategorii 2 te przekroje, których pokrycie wynosi więcej niż połowę pnia drzewa (drzewa skanowane z więcej niż 1 stanowiska). Kategoria 3 to przekroje drzew zeskanowanych z kilku stanowisk, w całości pokrytych punktami (rys. 6). Rysunek 6. Kategorie pokrycia pnia punktami Figure 6. Stem point coverage categories Dla każdej z wymienionych kategorii konieczne było opracowanie różnej metody określenia pola przekroju. Dla kategorii 3 jest to po prostu pole otoczki wypukłej [4]. Dla kategorii 2 konieczne było przeprowadzenie dodatkowych analiz w celu obliczenia pola przekroju. W pierwszym kroku wyznaczany jest środek powłoki S oraz dwa punkty skrajne P1 i P2. Następnie obliczany jest kąt α pomiędzy kierunkami ze środka S na punkty P1 i P2. Dzięki znajomości tego kąta możliwe jest obliczenie pola brakującego fragmentu przekroju A popr : 341
6 Tompalski P., Kozioł K.: Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego (1) Pole całego przekroju będzie równe: W przypadku kategorii 1 zastosowanie powyższej metody zaowocowało wysokim niedoszacowaniem powierzchni przekroju. Wynika to z bardzo dużego błędu określenia położenia środka przekroju. Z tego względu zastosowano korekcję położenia środka przekroju. Korekcja ta przeprowadzona jest w kilku krokach (rys. 7): 1) wyznaczana jest cięciwa a, łącząca punkty P1, P2 oraz jej środek P3, 2) cięciwa a obracana jest o 90 (odcinek b), 3) wyznaczany jest punkt przecięcia odcinka b z przekrojem pnia; dla drzew kategorii 1 istnieją dwa punkty przecięcia, z których jeden pokrywa się z punktem P3, 4) w punkcie przecięcia P4 tworzony jest okrąg o promieniu równym połowie długości cięciwy a, 5) nowy środek drzewa S znajduje się w miejscu przecięcia okręgu z odcinkiem b. Pole powierzchni pierśnicowego przekroju dla kategorii 1 po obliczeniu poprawki położenia środka pnia obliczane jest podobnie jak w przypadku kategorii 2. (2) Rysunek 7. Wyznaczenie nowego środka pnia dla kategorii 1 Figure 7. Determining new stem center position for category Położenie dr zew Jedną z funkcji opisanego wyżej algorytmu jest obliczanie współrzędnych środka pnia drzewa. Obliczenia te są wykonywane na podstawie odległości drzewa od skanera oraz azymutu pomiędzy skanerem a drzewem. Aby wyznaczenie tej pozycji było możliwe konieczne jest wcześniejsze ustalenie współrzędnych stanowiska skanera Wy s o kość Pomiar wysokości wykonano w programie TerraScan. Ze względu na brak algorytmów do jej automatycznego pomiaru, konieczny był pomiar wysokości każdego drzewa ręcznie. Dlatego nie podlega wątpliwości fakt, iż dokładność tych pomiarów zależy w pewnym stopniu od wykonującego ją użytkownika. Pomiarowi podlegała wysokość całego drzewa mierzona od gruntu (najniższego punktu w pobliżu pnia drzewa zaklasy kowanego jako grunt) do jego wierzchołka (najwyższego punktu należącego do danego drzewa). Oprócz tego mierzono również wysokość podstawy korony, od gruntu do pierwszej gałęzi. Oba pomiary wykonywano dwukrotnie, pierwszy w kierunku N-S, drugi W-E. Wyniki uśredniano. 342
7 Krakowska Konferencja Młodych Uczonych Wyniki Określenie gr ubośc i dr zew Różnice określenia grubości drzew za pomocą skaningu laserowego w odniesieniu do pomiarów referencyjnych prezentuje poniższa tabela 1 oraz wykres regresji (rys. 8). Rysunek 8. Wykres powierzchni pnia ze skaningu i pomiaru terenowego Figure 8. Graph showing relation between basal area measured in the eld and using the laser scanning Tabela 1. Wyniki porównania pomiaru powierzchni przekroju pni w kategoriach (g 1.3 pole pierśnicowego przekroju [m 2 ], d 1.3 pierśnica [m]) Table 1. Results of the comparison of the basal area measurements for categories (g 1.3 basal area [m 2 ], d 1.3 diameter breast height [m]) błąd średni błąd maksymalny błąd minimalny odchylenie standardowe kat 1 bez korekcji kat 1 kat 2 kat 3 razem g 1.3 m 2 0,121-0,001 0,025 0,045 0,013 d 1.3 m 0,150-0,003 0,027 0,042 0,013 g 1.3 m 2 0,553 0,202 0,385 0,155 0,385 d 1.3 m 0,437 0,379 0,313 0,114 0,379 g 1.3 m 2-0,098-0,402-0,178 0,001-0,402 d 1.3 m -0,293-0,444-0,126 0,002-0,444 g 1.3 m 2 0,121 0,088 0,084 0,047 0,085 d 1.3 m 0,129 0,114 0,073 0,030 0,096 Na dokładność pomiaru grubości wpływ ma przede wszystkim zagęszczenie punktów, które wiąże się bezpośrednio z odległością skanowanych obiektów od stanowiska skanera. Im odległość ta jest większa, tym mniejsza gęstość punktów oraz mniejsza dokładność pomiaru (rys. 9) Położenie dr zew Przedstawiona w tabeli 2 krótka charakterystyka pomiarów położenia drzew uzyskanego metodą skaningu laserowego pokazuje, że rozkład błędów jest podobny. Z tabeli 2 wynika także, że pojawiły się błędy grube (prawdopodobne 343
8 Tompalski P., Kozioł K.: Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego Rysunek 9. Wykresy zależności między błędem pomiaru a gęstością punktów oraz odległością od skanera Figure 9. Diagrams of the relationship between measurement error vs. point density and vs. distance from the scanner błędy nawiązania pomiaru LiDAR). Uzyskany błąd średni na poziomie 0,5 m jest zadawalający z punktu widzenia danych o środowisku naturalnym czy w inwentaryzacji leśnej. Tabela 2. Porównanie błędów położenia drzew Table 2. Comparison of the differences in tree position measurements m pomiary terenowe materiały ZGK błąd średni 0,573 0,575 błąd maksymalny 6,464 5,062 błąd minimalny 0,023 0,033 odchylenie standardowe 0,613 0, Wysokość i w ysokość pod staw y korony Niska dokładność pomiaru wysokości (0,98 m) wynika przede wszystkim ze wzajemnego przesłaniania się gałęzi i w związku z tym z trudnością lokalizacji wierzchołka drzewa (tabela 3). Należy również wspomnieć o zmniejszającej się gęstości punktów wraz ze wzrostem odległości od skanera. Oba wymienione zjawiska znacząco utrudniają pomiar wysokości. Średni błąd pomiaru wysokości świadczy, że w większości przypadków była ona zaniżona. Tabela 3. Porównanie błędów wysokości drzew Table 3. Comparison of the differences in tree height measurement wysokość m podstawy korony drzewa błąd średni -0,35 0,98 błąd maksymalny 8,37 10,18 błąd minimalny -8,98-4,82 odchylenie standardowe 1,58 2,37 344
9 Krakowska Konferencja Młodych Uczonych 2008 Podsumowanie Użycie naziemnego skaningu laserowego pozwala na dokonanie dokładnych pomiarów grubości drzewa na dowolnej wysokości nad gruntem. Informacje zawarte w chmurze punktów (współrzędne XYZ każdego z tworzących ją punktów) pozwalają na stworzenie modelu terenu oraz klasy kację punktów w zadanym przedziale wysokości. Opracowany algorytm umożliwił dokładny pomiar pola pierśnicowego przekroju drzew (błąd średni równy 0,013 m 2 ). Najważniejszą jego cechą jest uwzględnienie kształtu przekroju pnia podczas obliczeń. Przekroje drzew są automatycznie dzielone na trzy kategorie. Kategorie te zależą od stopnia pokrycia obwodu przekroju pnia przez punkty ze skaningu laserowego. Taki podział umożliwił stworzenie osobnej metody pomiaru dla każdej z kategorii. Najdokładniejszy pomiar uzyskano dla przekroi pni równomiernie pokrytych punktami na całym obwodzie (kategoria 3), nieco mniej dokładny dla przekroi pokrytych punktami w przeważającej części (kategoria 2). Dzięki zastosowanej korekcji położenia środka przekroju dla drzew skanowanych tylko z pojedynczego stanowiska (kategoria 1) uzyskano podwyższoną dokładność pomiaru, znacznie większą w porównaniu do pomiarów bez korekcji. Potwierdza to możliwość uzyskania dokładnych informacji o wymiarach drzew przy zastosowaniu tylko jednego stanowiska skanera. Jednak należy podkreślić, że stworzenie w pełni wiernego modelu drzewa możliwe jest tylko przy zastosowaniu kilku stanowisk lidaru. Stosunkowo niska dokładność określenia pozycji drzew wynika z błędów metodycznych popełnionych w trakcie wykonywania prac terenowych. Zależy ona bowiem nie tylko od dokładności oferowanej przez skaner, ale przede wszystkim od dokładności określenia jego pozycji. Zastosowanie innych, dokładniejszych metod jej określenia, skutkowałoby zwiększeniem dokładności określenia pozycji drzew. Dokładność oferowana przez pomiary technikami DGPS, wynosząca powyżej 0,5 m, okazała się niewystarczająca. Wysokość podstawy korony została zmierzona z mniejszym błędem (-0,35 m) niż wysokość drzew. Z jednej strony potwierdza to wymienione wyżej problemy związane z pomiarem wysokości. Z drugiej strony dokładność ta jest również niska. Wynika to z problemu identy kacji położenia najniższej gałęzi drzewa. Rozsądnym posunięciem okazał się również wybór terenu badań. Dostępne materiały kartogra czne, łatwość przeprowadzenia pomiarów w terenie, a także możliwość wykorzystania obiektów terenowych jako punktów wiążących lub punktów nawiązania znacząco wpłynęło na przeprowadzone analizy. Przeprowadzenie tego typu analiz w warunkach leśnych byłoby o wiele trudniejsze. Dlatego konieczne wydaje się opracowanie metod pozwalających na uzyskanie georeferencji chmur punktów pozyskanych w drzewostanie. Podkreślenia wymaga również czasochłonność przeprowadzonych analiz. Ogromna ilość danych pochodzących ze skaningu wymaga dużej mocy obliczeniowej komputera. Dane pochodzące z naziemnego skaningu laserowego były w trakcie analiz, począwszy od ltracji, poprzez klasy kację i selekcję, poddawane ciągłej redukcji. Do pomiaru grubości wykorzystany został jedynie wycinek o grubości 4 cm, podobnie podczas określania położenia. Konieczne do ich utworzenia operacje pochłonęły najwięcej czasu. Główną przewagą skaningu laserowego nad obecnie stosowanymi metodami pomiaru drzew jest fakt możliwości pomiaru nie tylko fragmentu drzewa, ale jego całości. Umożliwia to dokładne określenie miąższości całego pnia lub wybranego fragmentu oraz biomasy całego drzewa. Ta przewaga nad tradycyjnymi metodami odbywa się jednak kosztem czasochłonności i pracochłonności. Dlatego można spodziewać się, że w obecnej postaci skaning naziemny nie zastąpi tradycyjnych metod inwentaryzacji lasu, a będzie cennym uzupełnieniem danych. Dowodem tego może być fakt nabycia przez Instytut Badawczy Leśnictwa skanera naziemnego. Może on stanowić niezastąpione narzędzie nie tylko przy pracach naukowo-badawczych, ale także może służyć do utrwalenia stanu aktualnego drzewostanu oraz do celów porównawczych. Wykorzystany na stałych powierzchniach badawczych pozwala na ułatwienie śledzenia zmian, jakie zachodzą w drzewostanie. W pracy badano dokładność wykorzystania naziemnego skaningu laserowego do określenia grubości i wysokości drzew oraz ich położenia. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że naziemny skaning laserowy umożliwia stworzenie wiernego modelu drzew i dokonywanie na nich obiektywnych pomiarów. Wyniki te potwierdzają również tezy postawione jako cel pracy. 345
10 Tompalski P., Kozioł K.: Określanie wybranych parametrów drzew za pomocą naziemnego skaningu laserowego Podziękowania Za umożliwienie wykonania pomiarów i udostępnienie skanera Firmie FARO TECHNOLOGIES POLS oraz za wsparcie w pracach terenowych i analizach związanych z charakterystyka drzewostanów dr inż. Piotrowi Wężykowi z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. PIOTR TOMPALSKI, KRYSTIAN KOZIOŁ Literatura [1] de Kok R., Kozioł K., Wężyk P.: Zastosowanie klasy kacji obiektowej wysokorozdzielczych obrazów teledetekcyjnych oraz analiz przestrzennych GIS w kartowaniu drzewostanów, Roczniki Geomatyki, 2005, Tom III, Zeszyt 4, s [2] Faro: Faro laser scanner ls techsheet, 2007, h p://faro.com/faroip/files/file/techsheets/download/04ref201_ 041_Laser_Scanner_LS.pdf. [3] Guibas, L., Stol, J.: Primitives for the Manipulation of General Subdivisions and the Computation of Voronoi Diagrams, ACT TOG, 1985, 4 (2), April. [4] Kozioł K., Wężyk P.: Zastosowanie Algorytmu Delaunay a w eliminacji i klasy kacji chmury punktów naziemnego skaningu laserowego, Roczniki Geomatyki, 2007, Tom V, Zeszyt 5, s [5] Lichti D.D., Gordon S.J., Stewart M.P.: Ground-based Laser Scanners: Operation, Systems and Applications, Geomatica, 2002, Vol: 56 (1), s [6] Pfeifer N., Briese C.: Geometrical Aspects of Airborne and Terrestrial Laser Scanning, [w:] Rönnholm P., Hyyppä H. i Hyyppä J. (eds.): ISPRS Workshop on Laser Scanning 2007 and SilviLaser Espoo, Finland. International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences. XXXVI, Part 3/W52. [7] Scaioni M.: Direct Georeferencing of TLS in Surveying of Complex Sites, International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 2005, Vol: XXXVI, Part 5/W17 [8] ies M., Aschoff T., Spiecer H.: Terrestrische Laserscanner im Forst fuer forstliche Inventur und wissenscha liche Datenerfassung, AFZ/Der Wald, 2003, Vol: 58, s [9] ies M., Pfeifer N., Winterhalder D., Gorte B.G.H.: ree-dimensional Reconstruction of Stems for Assessment of Taper, Sweep and Lean Based on Laser Scanning of Standing Trees, Scandinavian Journal of Forest Research, 2004, Vol: 19 (6), s [10] Wezyk P., Koziol K., Glista M., Pierzchalski M.: Terrestrial Laser Scanning versus Traditional Forest Inventory. First results om the Polish Forests, [w:] Rönnholm P., Hyyppä H. i Hyyppä J. (eds.): ISPRS Workshop on Laser Scanning 2007 and SilviLaser Espoo, Finland. International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences. XXXVI, Part 3/W52, s De ning Selected Tree Parameters using Terrestrial Laser Scanning Keywords LiDAR geomatics forest inventory forest monitoring Abstract Paper provides a study about application of terrestrial laser scanning to determine tree diameter, height and its position. Laser scanning is an active remote sensing technique, which allows collecting precise coordinates of objects in its range. e main principle in the laser scanner is the range measurement done by the laser beam. Data collected by the laser scanner is a so called point cloud. Each component of it has three coordinates (XYZ) and a re ection intensity value. Point clouds from different laser positions can be merged together by means of tie points. is process results with a full, three-dimensional information about scanned objects. Point clouds collected during the eld work were ltered, classi ed and then segmented. e slice between m above the ground was used to analyze the accuracy of dbh measurement. Trunk sections from this slice were divided into three categories depending on the degree of point coverage. For each category different measurement method was applied. An algorithm was also created that made the measurement process completely automatic. e results lead to a statement that terrestrial laser scanning enables a creation of a true tree model, that can be then reliably measured. 346
NAZIEMNY SKANING LASEROWY W INWENTARYZACJI ZIELENI MIEJSKIEJ NA PRZYKŁADZIE PLANT W KRAKOWIE* TERRESTRIAL LASER SCANNING FOR AN URBAN GREEN INVENTORY
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 20, 2009, s. 421 431 ISBN 978-83-61-576-10-5 NAZIEMNY SKANING LASEROWY W INWENTARYZACJI ZIELENI MIEJSKIEJ NA PRZYKŁADZIE PLANT W KRAKOWIE* TERRESTRIAL
Bardziej szczegółowoZbigniew Figiel, Piotr Dzikowicz. Skanowanie 3D przy projektowaniu i realizacji inwestycji w Koksownictwie KOKSOPROJEKT
1 Zbigniew Figiel, Piotr Dzikowicz Skanowanie 3D przy projektowaniu i realizacji inwestycji w Koksownictwie 2 Plan prezentacji 1. Skanowanie laserowe 3D informacje ogólne; 2. Proces skanowania; 3. Proces
Bardziej szczegółowoWprowadzenie Cel projektu
Bartek 3D Studenckie Koła Naukowe KNL Sekcja Geomatyki Wydział Leśny UR w Krakowie Dahlta AGH w Krakowie Architektury Krajobrazu UR w Krakowie Koło Geografów UP w Krakowie Koordynacja: Laboratorium Geomatyki
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoPrzemysław Kowalski Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN
Opracowanie systemowych rozwiązań wspomagających zabezpieczenie miejsca zdarzenia i proces wykrywczy na podstawie materiału dowodowego utrwalonego za pomocą technik skaningu laserowego oraz satelitarnych
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE TECHNOLOGII NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO W OKREŚLANIU WYBRANYCH CECH DRZEW I DRZEWOSTANÓW
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 19, 2009 ISBN 978-83-61576-09-9 WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO W OKREŚLANIU WYBRANYCH CECH DRZEW I DRZEWOSTANÓW THE APPLICATION
Bardziej szczegółowoREMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym
REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym K. Stereńczak, G. Krok, K. Materek, P. Mroczek, K. Mitelsztedt, M. Lisańczuk, D. Balicki, P. Lenarczyk, M. Laszkowski, M. Wietecha, S. Miścicki*, A. Markiewicz
Bardziej szczegółowoTemat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia
Raport z przeprowadzonych badań Temat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia Spis treści Spis treści... 2 1.Cel badań... 3 2. Skanowanie 3D pozyskanie geometrii... 3 3. Praca
Bardziej szczegółowoKompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Dane pozyskane w projekcie Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych Aneta Modzelewska, Małgorzata
Bardziej szczegółowoPiotr Wê yk, Piotr Tompalski. Laboratorium GIS i Teledetekcji, Katedra Ekologii Lasu, Wydzia³ Leœny Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
OKREŒLANIE POLSKIE PARAMETRU TOWARZYSTWO ZAGÊSZCZENIA DRZEW INFORMACJI W DRZEWOSTANACH PRZESTRZENNEJ SOSNOWYCH... ROCZNIKI GEOMATYKI 2010 m TOM VIII m ZESZYT 7(43) 83 OKREŒLANIE PARAMETRU ZAGÊSZCZENIA
Bardziej szczegółowoKoncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej
Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej Krzysztof Karsznia Leica Geosystems Polska XX Jesienna Szkoła Geodezji im Jacka Rejmana, Polanica
Bardziej szczegółowoKarolina Żurek. 17 czerwiec 2010r.
Karolina Żurek 17 czerwiec 2010r. Skanowanie laserowe to metoda pomiaru polegająca na przenoszeniu rzeczywistego kształtu trójwymiarowego obiektu do postaci cyfrowej. Bezpośrednim produktem skanowania
Bardziej szczegółowoLaserowy skaner naziemny w badaniach ekosystemów leśnych
Informacja geograficzna w kształtowaniu i ochronie środowiska przyrodniczego. B. Medyńska-Gulij, L. Kaczmarek (red.), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2007, s. 197 207 Tomasz Zawiła-Niedźwiecki 1, Paweł
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Geomonitoring. Techniki pozyskiwania informacji o kształcie obiektu. Kod Punktacja ECTS* 3
Geografia, stopień I studia stacjonarne semestr IV KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Geomonitoring Nazwa Nazwa w j. ang. Techniki pozyskiwania informacji o kształcie obiektu Digital measurement
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej
Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki
Bardziej szczegółowoNaziemne skanowanie laserowe i trójwymiarowa wizualizacja Jaskini Łokietka
Naziemne skanowanie laserowe i trójwymiarowa wizualizacja Jaskini Łokietka Przez 27 lat, od kiedy Jaskinia Łokietka w Ojcowskim Parku Narodowym została udostępniona dla masowego ruchu turystycznego, jej
Bardziej szczegółowoOMÓWIENIE TECHNOLOGII NAZIEMNEGO SKANINGU SKANING LASEROWY LASEROWGO ORAZ PRAKTYCZNYCH ASPEKTÓW ZASTOSOWANIA TEJ TECHNOLOGII W POLSKICH WARUNKACH Jacek Uchański Piotr Falkowski PLAN REFERATU 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoGEOMATYKA program rozszerzony. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA 2015-2016 program rozszerzony dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu ŹRÓDŁA: MATERIAŁY Z PREZENTACJI FIRMY TELEATLAS: METODYKA MOBILE MAPPING SYSTEM, WARSZAWA,
Bardziej szczegółowoArchiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 27, s ISSN , eissn DOI: /afkit.2015.
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 27, s. 123-138 ISSN 2083-2214, eissn 2391-9477 DOI: 10.14681/afkit.2015.009 AUTOMATYCZNE OKREŚLANIE ŚREDNICY PNIA, PODSTAWY KORONY ORAZ WYSOKOŚCI
Bardziej szczegółowohome.agh.edu.pl/~krisfoto/lib/exe/fetch.php?id=fotocyfrowa&cache=cache&media=fotocyfrowa:true_orto.pdf
Kurczyński Z., 2014. Fotogrametria. PWN S.A, Warszawa, 656 677. Zabrzeska-Gąsiorek B., Borowiec N., 2007. Określenie zakresu wykorzystania danych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego w procesie
Bardziej szczegółowoKOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO. Created by Katarzyna Gruca & Agnieszka Głowacka
KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO SEKCJA FOTOGRAMETRII JEST TO JAK DOTĄD JEDYNE DZIECKO KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UR. ZRZESZAJĄCA OD PONAD ROKU CIEKAWSKICH STUDENTÓW PRAGNĄCYCH ROZWIJAĆ SWOJĄ
Bardziej szczegółowoTELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10
TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 Fotogrametria to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Wykorzystywana jest ona do opracowywani map oraz do różnego rodzaju zadań pomiarowych.
Bardziej szczegółowoBudowa pionowa drzewostanu w świetle przestrzennego rozkładu punktów lotniczego skanowania laserowego
Budowa pionowa drzewostanu w świetle przestrzennego rozkładu punktów lotniczego skanowania laserowego Marcin Myszkowski Marek Ksepko Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku PLAN PREZENTACJI
Bardziej szczegółowoProjekt rejestratora obiektów trójwymiarowych na bazie frezarki CNC. The project of the scanner for three-dimensional objects based on the CNC
Dr inż. Henryk Bąkowski, e-mail: henryk.bakowski@polsl.pl Politechnika Śląska, Wydział Transportu Mateusz Kuś, e-mail: kus.mate@gmail.com Jakub Siuta, e-mail: siuta.jakub@gmail.com Andrzej Kubik, e-mail:
Bardziej szczegółowoWykorzystanie Bezzałogowych Statków Latających w różnych zastosowaniach budowalnych i geodezyjnych
Wykorzystanie Bezzałogowych Statków Latających w różnych zastosowaniach budowalnych i geodezyjnych Współdziałanie inżynierów budownictwa i geodezji w procesie budowlanym" inż. Paweł Wójcik tel. 697 152
Bardziej szczegółowoPelagia BIŁKA Magda PLUTA Bartosz MITKA Maria ZYGMUNT
Pelagia BIŁKA Magda PLUTA Bartosz MITKA Maria ZYGMUNT EPISTEME 22/2014, t. II s. 33-40 ISSN 1895-2241 WYZNACZENIE BŁĘDU WSKAZANIA DŁUGOŚCI NA- ZIEMNEGO SKANERA LASEROWEGO W WARUNKACH POLOWYCH DETERMINATION
Bardziej szczegółowoERGO 3D COMARCH ERGO. Wizualizacja i pomiary danych pochodzących ze skaningu mobilnego
ERGO 3D COMARCH ERGO Wizualizacja i pomiary danych pochodzących ze skaningu mobilnego COMARCH ERGO 3D Comarch ERGO 3D jest elementem kompleksowej Platformy Comarch ERGO, dostępnym we wszystkich jej systemach
Bardziej szczegółowoSINGLE-IMAGE HIGH-RESOLUTION SATELLITE DATA FOR 3D INFORMATIONEXTRACTION
SINGLE-IMAGE HIGH-RESOLUTION SATELLITE DATA FOR 3D INFORMATIONEXTRACTION MOŻLIWOŚCI WYDOBYCIA INFORMACJI 3D Z POJEDYNCZYCH WYSOKOROZDZIELCZYCH OBRAZÓW SATELITARNYCH J. Willneff, J. Poon, C. Fraser Przygotował:
Bardziej szczegółowoTELEDETEKCJA ŚRODOWISKA dawniej FOTOINTERPRETACJA W GEOGRAFII. Tom 51 (2014/2)
TELEDETEKCJA ŚRODOWISKA dawniej FOTOINTERPRETACJA W GEOGRAFII Półrocznik Tom 51 (2014/2) POLSKIE TOWARZYSTWO GEOGRAFICZNE Oddział Teledetekcji i Geoinformatyki WARSZAWA www.ptg.pan.pl./?teledetekcja_%a6rodowiska
Bardziej szczegółowoGEOMATYKA program rozszerzony. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA 2015-2016 program rozszerzony dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Źródło: http://pclab.pl/art37726.html Dane podstawowe (http://pl.wikipedia.org/wiki/piper_pa-31_navajo)
Bardziej szczegółowoWykorzystanie skanowania laserowego w badaniach przyrodniczych
354 13. Systemy informacji przestrzennej Przykład 1 Wykorzystanie skanowania laserowego w badaniach przyrodniczych Zespół badawczy: dr inŝ. Piotr WęŜyk, dr inŝ. Marta Szostak, mgr inŝ. Piotr Tompalski
Bardziej szczegółowoDetekcja drzew z wykorzystaniem lotniczego skanowania laserowego
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Detekcja drzew z wykorzystaniem lotniczego skanowania laserowego Bartłomiej Kraszewski, Krzysztof Stereńczak, Żaneta Piasecka, Miłosz Mielcarek Zakład Zarządzania
Bardziej szczegółowoTemat: Zaprojektowanie procesu kontroli jakości wymiarów geometrycznych na przykładzie obudowy.
Raport z przeprowadzonych pomiarów. Temat: Zaprojektowanie procesu kontroli jakości wymiarów geometrycznych na przykładzie obudowy. Spis treści 1.Cel pomiaru... 3 2. Skanowanie 3D- pozyskanie geometrii
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE KONCEPCJI BADANIA PRZEMIESZCZEŃ OSUWISK NA PODSTAWIE GEODANYCH
OPRACOWANIE KONCEPCJI BADANIA PRZEMIESZCZEŃ OSUWISK NA PODSTAWIE GEODANYCH Małgorzata Woroszkiewicz Zakład Teledetekcji i Fotogrametrii, Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji, Wojskowa Akademia Techniczna
Bardziej szczegółowoCharakterystyka mierników do badania oświetlenia Obiektywne badania warunków oświetlenia opierają się na wynikach pomiarów parametrów świetlnych. Podobnie jak każdy pomiar, również te pomiary, obarczone
Bardziej szczegółowoWPŁYW METODY DOPASOWANIA NA WYNIKI POMIARÓW PIÓRA ŁOPATKI INFLUENCE OF BEST-FIT METHOD ON RESULTS OF COORDINATE MEASUREMENTS OF TURBINE BLADE
Dr hab. inż. Andrzej Kawalec, e-mail: ak@prz.edu.pl Dr inż. Marek Magdziak, e-mail: marekm@prz.edu.pl Politechnika Rzeszowska Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji
Bardziej szczegółowoTELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD IX
TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD IX to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Taki obraz uzyskiwany jest dzięki wykorzystaniu kamery lub aparatu. Obraz powstaje na specjalnym
Bardziej szczegółowoDane LiDAR jako wsparcie podczas opracowań raportów OOŚ
Dane LiDAR jako wsparcie podczas opracowań raportów OOŚ Mateusz Maślanka Kierownik Działu Szkoleń i Marketingu ProGea Consulting e-mail: mateusz.maslanka@progea.pl Lotnicze skanowanie laserowe Jak działa?
Bardziej szczegółowoSystemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne
POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA PROWADZĄCY: mgr inż. Łukasz Amanowicz Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne 3 TEMAT ĆWICZENIA: Badanie składu pyłu za pomocą mikroskopu
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA POMIARU SKANEREM LASEROWYM ORGANIZATION OF MEASUREMENT WITH LASER SCANNER
KRZYSZTOF BOJAROWSKI, DARIUSZ GOŚCIEWSKI ORGANIZACJA POMIARU SKANEREM LASEROWYM ORGANIZATION OF MEASUREMENT WITH LASER SCANNER Streszczenie Technologia pomiaru z rejestracją dużej liczby punktów (np. skaning
Bardziej szczegółowoXVII Wyprawa Bari studentów z KNG Dahlta z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie im. S. Staszica w Krakowie Testy odbiornika Spectra Precision SP60
XVII Wyprawa Bari studentów z KNG Dahlta z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie im. S. Staszica w Krakowie Testy odbiornika Spectra Precision SP60 Inwentaryzacja archeologiczno-geodezyjna dwóch stanowisk
Bardziej szczegółowoRaport z przeprowadzonych badań. Temat: Zaprojektowanie sposobu pomiaru wywroczyny oraz kontroli procesu gojenia.
Raport z przeprowadzonych badań Temat: Zaprojektowanie sposobu pomiaru wywroczyny oraz kontroli procesu gojenia. 1 Spis treści 1.Cel badań...3 2. Skanowanie...3 3. Wymiarowanie rany...4 4. Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z pomiaru naziemnym skanerem laserowym ScanStation części Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie
Sprawozdanie z pomiaru naziemnym skanerem laserowym ScanStation części Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie wyk. mgr inż. Karolina Hejbudzka, dr inż. Andrzej Dumalski Informacje wstępne W 2013r został
Bardziej szczegółowoDąb Bartek 3D naziemne skanowanie laserowe 3D pomników przyrody nowy wymiar edukacji przyrodniczej
Dąb Bartek 3D naziemne skanowanie laserowe 3D pomników przyrody nowy wymiar edukacji przyrodniczej Piotr Wężyk, Marta Szostak, Piotr Rysiak, Karolina Zięba, Paweł Hawryło, Michał Ratajczak ARTYKUŁY / ARTICLES
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI STRESZCZENIE...8 SUMMARY...9 I. WPROWADZENIE... 10
SPIS TREŚCI STRESZCZENIE.....8 SUMMARY.....9 I. WPROWADZENIE.... 10 II. OMÓWIENIE TEORETYCZNE I PRAKTYCZNE OBSZARU BADAŃ..16 1. Fotogrametria i skanowanie laserowe jako metody inwentaryzacji zabytków......17
Bardziej szczegółowoStudenckie Koło Geoinformatyków. Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu. Sprawozdanie
Studenckie Koło Geoinformatyków Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu Sprawozdanie z obozu naukowego w Karłowie w Górach Stołowych w dniu 14 października 2014
Bardziej szczegółowoMICRON3D skaner do zastosowań specjalnych. MICRON3D scanner for special applications
Mgr inż. Dariusz Jasiński dj@smarttech3d.com SMARTTECH Sp. z o.o. MICRON3D skaner do zastosowań specjalnych W niniejszym artykule zaprezentowany został nowy skaner 3D firmy Smarttech, w którym do pomiaru
Bardziej szczegółowoUtworzenie dokumentacji bryłowej na podstawie skanów 3D wykonanych skanerem scan3d SMARTTECH
AUTORZY: Hubert Kubik, Marcin Lewandowski SMARTTECH Łomianki ul. Racławicka 30 www.skaner3d.pl biuro@smarttech3d.com Utworzenie dokumentacji bryłowej na podstawie skanów 3D wykonanych skanerem scan3d SMARTTECH
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA WYSOKOŚCIOWEGO MODELU KORON W BADANIACH ŚRODOWISKA LEŚNEGO
KRZYSZTOF STEREŃCZAK MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA WYSOKOŚCIOWEGO MODELU KORON W BADANIACH ŚRODOWISKA LEŚNEGO POSSIBILITIES OF USING CROWN HEIGHT MODEL IN FOREST ENVIRONMENT RESEARCH Streszczenie Abstract Głównym
Bardziej szczegółowoSkanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego
Skanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego Każda z instytucji zarządzających drogami szynowymi zobligowana jest stosownymi instrukcjami branżowymi i wytycznymi technicznymi
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika załamania światła
Ćwiczenie O2 Wyznaczanie współczynnika załamania światła O2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie współczynnika załamania światła dla przeźroczystych, płaskorównoległych płytek wykonanych z
Bardziej szczegółowoSystem automatycznego odwzorowania kształtu obiektów przestrzennych 3DMADMAC
System automatycznego odwzorowania kształtu obiektów przestrzennych 3DMADMAC Robert Sitnik, Maciej Karaszewski, Wojciech Załuski, Paweł Bolewicki *OGX Optographx Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Wydział
Bardziej szczegółowoPomiar prędkości światła
Tematy powiązane Współczynnik załamania światła, długość fali, częstotliwość, faza, modulacja, technologia heterodynowa, przenikalność elektryczna, przenikalność magnetyczna. Podstawy Będziemy modulować
Bardziej szczegółowoInfrastruktura drogowa
Infrastruktura drogowa Zarządzanie majątkiem drogowym Strona 1 ERGO umożliwia zarządzanie majątkiem drogowym, którego ewidencjonowanie odbywa się zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Infrastruktury
Bardziej szczegółowoANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Bardziej szczegółowoOCENA ODWZOROWANIA KSZTAŁTU ZA POMOCĄ WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEGO RAMIENIA POMIAROWEGO WYPOSAŻONEGO W GŁOWICĘ OPTYCZNĄ
Adam Gąska, Magdalena Olszewska 1) OCENA ODWZOROWANIA KSZTAŁTU ZA POMOCĄ WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEGO RAMIENIA POMIAROWEGO WYPOSAŻONEGO W GŁOWICĘ OPTYCZNĄ Streszczenie: Realizacja pomiarów może być dokonywana z
Bardziej szczegółowo4/4/2012. CATT-Acoustic v8.0
CATT-Acoustic v8.0 CATT-Acoustic v8.0 Oprogramowanie CATT-Acoustic umożliwia: Zaprojektowanie geometryczne wnętrza Zadanie odpowiednich współczynników odbicia, rozproszenia dla wszystkich planów pomieszczenia
Bardziej szczegółowoPlanowanie, realizacja i dokumentacja wzorcowego procesu digitalizacji 3D
Planowanie, realizacja i dokumentacja wzorcowego procesu digitalizacji 3D obiektów muzealnych Robert Sitnik OGX OPTOGRAPHX Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska Plan prezentacji 1)
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 19 V 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru
Bardziej szczegółowoANALIZA DOKŁADNOŚCI PRZESTRZENNEJ DANYCH Z LOTNICZEGO, NAZIEMNEGO I MOBILNEGO SKANINGU LASEROWEGO JAKO WSTĘP DO ICH INTEGRACJI
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji Vol. 25, 2013, s. 255-260 ISBN 978-83-61576-24-2 ANALIZA DOKŁADNOŚCI PRZESTRZENNEJ DANYCH Z LOTNICZEGO, NAZIEMNEGO I MOBILNEGO SKANINGU LASEROWEGO JAKO
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WYSOKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM NIWELACJI SATELITARNEJ
WYZNACZANIE WYSOKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM NIWELACJI SATELITARNEJ Karol DAWIDOWICZ Jacek LAMPARSKI Krzysztof ŚWIĄTEK Instytut Geodezji UWM w Olsztynie XX Jubileuszowa Jesienna Szkoła Geodezji, 16-18.09.2007
Bardziej szczegółowoTEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2010/2011
TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2010/2011 Instytut Geodezji GEODEZJA I GEOINFORMATYKA PROMOTOR TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH KRÓTKA
Bardziej szczegółowoDifferential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski
Differential GPS Zasada działania dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl DGPS koncepcja Podczas testów GPS na początku lat 80-tych wykazano, że błędy pozycji w dwóch blisko odbiornikach były
Bardziej szczegółowoDIGITAL PHOTOGRAMMETRY AND LASER SCANNING IN CULTURAL HERITAGE SURVEY
DIGITAL PHOTOGRAMMETRY AND LASER SCANNING IN CULTURAL HERITAGE SURVEY Fotogrametria cyfrowa i skaning laserowy w dokumentacji i archiwizacji obiektów dziedzictwa kulturowego Autorzy artykułu: A. Guarnieria,
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE POMIARÓW Z INWENTARYZA- CJI LINII WYSOKIEGO NAPIĘCIA ZA POMOCĄ LOTNICZEGO SKANINGU LASEROWEGO ORAZ TACHIMETRII
CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXII, z. 62 (4/15), październik-grudzień 2015, s. 155-166 Joanna JANICKA 1
Bardziej szczegółowoThe use of aerial pictures in nature monitoring
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 403 408 Marcin Czerny Received: 5.05.2010 KRAMEKO sp. z o.o. Reviewed: 30.07.2010 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 108 m.czerny@krameko.com.pl WYKORZYSTANIE ZDJĘĆ LOTNICZYCH
Bardziej szczegółowoMetoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych
inż. Marek Duczkowski Metoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych słowa kluczowe: algorytm gradientowy, optymalizacja, określanie wodnicy W artykule
Bardziej szczegółowoOcena dokładności i porównywalność danych wysokościowych (chmury punktów) pozyskiwanych z różnych kolekcji danych
Ocena dokładności i porównywalność danych wysokościowych (chmury punktów) pozyskiwanych z różnych kolekcji danych mgr inż. Marcin Brach dr hab. Jarosław Chormański Katedra Inżynierii Wodnej Zakład Hydrologii
Bardziej szczegółowoAKUSTYKA HAŁAS ŚRODOWISKOWY MUZEUM PAŁACU KRÓLA JANA III W WILANOWIE ANALIZA AKUSTYCZNA RAPORT WSTĘPNY ZAMAWIAJĄCY:
AKUSTYKA HAŁAS ŚRODOWISKOWY ANALIZA AKUSTYCZNA RAPORT WSTĘPNY ZAMAWIAJĄCY: MUZEUM PAŁACU KRÓLA JANA III W WILANOWIE AKUSTYKA HAŁAS ŚRODOWISKOWY ANALIZA AKUSTYCZNA RAPORT WSTĘPNY NA_25_PL_2015 Wykonawca
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera)
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 17 III 2009 Nr. ćwiczenia: 112 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła
Bardziej szczegółowoKrzysztof Będkowski, Stanisław Miścicki ZASTOSOWANIE CYFROWEJ STACJI FOTOGRAMETRYCZNEJ VSD W LEŚNICTWIE DO INWENTARYZACJI DRZEWOSTANÓW
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji Materiały Ogólnopolskiego Sympozjum Geoinformacji Geoinformacja zintegrowanym narzędziem badań przestrzennych Wrocław Polanica Zdrój, 15-17 września 2003
Bardziej szczegółowoDr hab. inż. Krzysztof Będkowski Łódź, 17 września 2018 r. Recenzja rozprawy doktorskiej. mgr. inż. Pawła Hawryło
Dr hab. inż. Krzysztof Będkowski Łódź, 17 września 2018 r. Prof. nadzw. Uniwersytetu Łódzkiego Zakład Geoinformacji, Instytut Geografii Miast i Turyzmu Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki ul.
Bardziej szczegółowoBadanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem
Ćwiczenie E7 Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem E7.1. Cel ćwiczenia Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wytwarza wokół niego pole magnetyczne. Ćwiczenie polega na pomiarze
Bardziej szczegółowoInstytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Monitorowanie stanu obszarów leśnych z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych na przykładzie Puszczy Białowieskiej Krzysztof Stereńczak, Miłosz Mielcarek, Bartłomiej
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE ZASIĘGÓW KORON DRZEW WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE DANYCH SKANOWANIA LASEROWEGO I POMIARÓW FOTOGRAMETRYCZNYCH
KRZYSZTOF BĘDKOWSKI, KRZYSZTOF STEREŃCZAK PORÓWNANIE ZASIĘGÓW KORON DRZEW WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE DANYCH SKANOWANIA LASEROWEGO I POMIARÓW FOTOGRAMETRYCZNYCH COMPARISON OF CROWNS EXTENTS DERIVED FROM
Bardziej szczegółowoElementy pionowej budowy drzewostanów odwzorowywane w danych LIDAR
Elementy pionowej budowy drzewostanów odwzorowywane w danych LIDAR Krzysztof Będkowski, Joanna Adamczyk 2 oraz Kamil Onisk 2, Marcin Wiśniewski 2, Paweł Wysocki 2 Uniwersytet Łódzki 2 SGGW w Warszawie
Bardziej szczegółowoSkanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego. Technique terrestrial laser scanning for railway tunnel measurements.
Technika laserowe skanowanie tunelu kolejowego. Technique terrestrial laser scanning for railway tunnel measurements. Die Technik - Laserscanning Bahn Tunnel. [Dokument elektroniczny]. Wersja do Windows.
Bardziej szczegółowoGEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Wyznaczenie pozycji anteny odbiornika może odbywać się w dwojaki sposób: na zasadzie pomiarów
Bardziej szczegółowoNIEPEWNOŚĆ POMIARÓW POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ SERII NORM PN-EN ISO 3740
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY 2 (162) 2012 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Iżewska* NIEPEWNOŚĆ POMIARÓW POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ
Bardziej szczegółowoWykorzystanie technologii Lotniczego Skanowania Laserowego do określania wybranych cech taksacyjnych drzewostanów
Wykorzystanie technologii Lotniczego Skanowania Laserowego do określania wybranych cech taksacyjnych drzewostanów Krzysztof Stereńczak Stanisław Miścicki*, Łukasz Jełowicki, Grzegorz Krok, Michał Laszkowski,
Bardziej szczegółowoDNI technik SATELITARNYCH 21-24 CZERWCA 2007. INFRASTRUKTURA zastosowania rozwiązań GIS
DNI technik SATELITARNYCH 21-24 CZERWCA 2007 INFRASTRUKTURA zastosowania rozwiązań GIS Infrastruktura Rozwój systemów GIS cechuje się dużą dynamiką. Jeszcze kilka lat temu w biurach projektowych, firmach
Bardziej szczegółowoPodstawy przetwarzania danych pochodzących z lotniczego skanowania laserowego w oprogramowaniu LP360 firmy QCoherent
Podstawy przetwarzania danych pochodzących z lotniczego skanowania laserowego w oprogramowaniu LP360 firmy QCoherent Mateusz Maślanka Specjalista ds. oprogramowania LiDAR mateusz.maslanka@progea.pl Mateusz
Bardziej szczegółowoGIS w nauce. Poznań 01-03.06.2015. Analiza obiektowa (GEOBIA) obrazów teledetekcyjnych pod kątem detekcji przemian środowiska. mgr inż.
GIS w nauce Poznań 01-03.06.2015 Analiza obiektowa (GEOBIA) obrazów teledetekcyjnych pod kątem detekcji przemian środowiska mgr inż. Paweł Hawryło dr hab. inż. Piotr Wężyk dr inż. Marta Szostak Laboratorium
Bardziej szczegółowoPrecyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS
Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Załącznik nr 2 Rozdział 1 Techniki precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS 1. Podczas wykonywania pomiarów geodezyjnych metodą precyzyjnego pozycjonowania
Bardziej szczegółowoZastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska. Wykład 4
Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska Wykład 4 SAR metody przetwarzania InSAR (Interferometry SAR) - tworzenie DEM (ang. Digital Elevation Model) DInSAR (ang. Differential InSAR) - detekcja
Bardziej szczegółowoProste pomiary na pojedynczym zdjęciu lotniczym
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Fotogrametrii i Teledetekcji Temat: Proste pomiary na pojedynczym zdjęciu lotniczym Kartometryczność zdjęcia Zdjęcie lotnicze
Bardziej szczegółowoAutomatyzacja procesu kontroli danych z lotniczego skanowania laserowego
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Automatyzacja procesu kontroli danych z lotniczego skanowania laserowego Bartłomiej Kraszewski, Żaneta Piasecka, Rafał Sadkowski, Krzysztof Stereńczak Zakład Zarządzania
Bardziej szczegółowoProblem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych
Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych Realizacja Osnów Geodezyjnych a Problemy Geodynamiki Grybów, 25-27 września 2014 Ryszard Szpunar, Dominik Próchniewicz, Janusz Walo Politechnika
Bardziej szczegółowoGPSz2 WYKŁAD 15 SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA
GPSz2 WYKŁAD 15 SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA 1 STANDARD TECHNICZNY ZAŁACZNIK NR 1 DO ROZPORZĄDZENIA 2 3 4 5 TO TZW. POŚREDNIE WYMAGANIA DOKŁADNOŚCIOWE 6 Przy niwelacji w druku dziennika pomiaru
Bardziej szczegółowoWyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu
Imię i Nazwisko... Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Opracowanie: Piotr Wróbel 1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie prędkości dźwięku w powietrzu, metodą różnicy czasu przelotu. Drgania
Bardziej szczegółowoProblematyka dostępności sygnałów GNSS na obszarach miejskich Kinga Królikowska, Piotr Banasik
Problematyka dostępności sygnałów GNSS na obszarach miejskich Kinga Królikowska, Piotr Banasik AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Przykłady zróżnicowanego dostępu do sygnałów GNSS (1) Na Rynku Głównym w Krakowie
Bardziej szczegółowo10.3. Typowe zadania NMT W niniejszym rozdziale przedstawimy podstawowe zadania do jakich może być wykorzystany numerycznego modelu terenu.
Waldemar Izdebski - Wykłady z przedmiotu SIT 91 10.3. Typowe zadania NMT W niniejszym rozdziale przedstawimy podstawowe zadania do jakich może być wykorzystany numerycznego modelu terenu. 10.3.1. Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW KOŁNIERZY RUR STALOWYCH W ZADANIACH KONTROLI WYMIARÓW
OPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW KOŁNIERZY RUR STALOWYCH W ZADANIACH KONTROLI WYMIARÓW KAMIONKA, 28-30 MAJA 2014 mgr autor: dr inż. Tomasz Świętoń Imię i nazwisko pracownika Dimensional Control Termin Dimensional
Bardziej szczegółowoW OPARCIU JEDNOWIĄZKOWY SONDAŻ HYDROAKUSTYCZNY
TWORZENIE MODELU DNA ZBIORNIKA WODNEGO W OPARCIU O JEDNOWIĄZKOWY SONDAŻ HYDROAKUSTYCZNY Tomasz Templin, Dariusz Popielarczyk Katedra Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie
Bardziej szczegółowoWykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE PARAMETRÓW RUCHU PŁYT TEKTONICZNYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE STACJI WYKONUJĄCYCH POMIARY TECHNIKĄ LASEROWĄ I TECHNIKĄ DORIS
PORÓWNANIE PARAMETRÓW RUCHU PŁYT TEKTONICZNYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE STACJI WYKONUJĄCYCH POMIARY TECHNIKĄ LASEROWĄ I TECHNIKĄ DORIS Katarzyna Kraszewska, Marcin Jagoda, Miłosława Rutkowska STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoMagda PLUTA Agnieszka GŁOWACKA
Magda PLUTA Agnieszka GŁOWACKA EPISTEME 26/2015, t. II s. 125 132 ISSN 1895-4421 DOKŁADNOŚĆ MODELOWANIA 3D NA PODSTAWIE CHMURY PUNKTÓW Z NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO ACCURACY OF 3D MODEL OF THE BASIS
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 8 - Modyfikacje części, tworzenie brył złożonych
Ćwiczenie nr 8 - Modyfikacje części, tworzenie brył złożonych Wprowadzenie Utworzone elementy bryłowe należy traktować jako wstępnie wykonane elementy, które dopiero po dalszej obróbce będą gotowymi częściami
Bardziej szczegółowoWYKONANIE APLIKACJI WERYFIKUJĄCEJ PIONOWOŚĆ OBIEKTÓW WYSMUKŁYCH Z WYKORZYSTANIEM JĘZYKA C++ 1. Wstęp
Autor: inż. Izabela KACZMAREK Opiekun naukowy: dr inż. Ryszard SOŁODUCHA WYKONANIE APLIKACJI WERYFIKUJĄCEJ PIONOWOŚĆ OBIEKTÓW WYSMUKŁYCH Z WYKORZYSTANIEM JĘZYKA C++ 1. Wstęp Obecnie wykorzystywane przez
Bardziej szczegółowoDetekcja i pomiar luk w drzewostanach Puszczy Białowieskiej
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Detekcja i pomiar luk w drzewostanach Puszczy Białowieskiej Żaneta Piasecka, Krzysztof Stereńczak, Bartłomiej Kraszewski, Małgorzata Białczak, Łukasz Kuberski (ZLN),
Bardziej szczegółowo