PRZYGOTOWANIE PRAC NAUKOWYCH ZASADY I WYMAGANIA*
|
|
- Nadzieja Przybylska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Organizacji i Metod Pracy Kierowniczej PRZYGOTOWANIE PRAC NAUKOWYCH ZASADY I WYMAGANIA* Prezentowane opracowanie poświęcone jest przygotowaniu prac naukowych oraz reguł i wymagań związanych z organizacją i przygotowaniem badań naukowych. Zwrócono uwagę przede wszystkim na metodyczne podejście do badań, umożliwiające poznanie analizowanej rzeczywistości oraz jej zaprezentowanie w postaci tekstu naukowego (np. pracy promocyjnej). Analizowano przy tym następujące zagadnienia: praca twórcza a praca naukowa, etapy badań i przygotowania pracy naukowej oraz prace promocyjne i ich istota. Opracowanie to jest wprowadzeniem do omawianej problematyki, opartym na literaturze przedmiotu i własnych przemyśleniach autora oraz przedstawionym w syntetycznej formie. 1. Praca twórcza a praca naukowa Twórczością nazywa się realizowane działania, które mają na celu otrzymanie wytworów oryginalnych (nowych) i użytecznych. Twórcze jest to co nowe i użyteczne, przy czym zmienia się charakter tej użyteczności w czasie i jest on zwykle zróżnicowany w odniesieniu do różnych grup (głównie ze względu na poziom rozwoju lub ze względu na potrzeby i stopień ich zaspokojenia). Ludzie poszukują rzeczy nowych dla realizacji własnych celów, lepszej możliwości ich zaspokojenia, zmniejszenia uciążliwości pracy i życia oraz ze względu na ciekawość oraz dążenia do poznania rzeczy nowych i nieznanych. W tym celu podejmują działania (np. badania), pozwalające poznać rzeczy nowe i pozytywnie rozwiązać je. Dążenie do poznania jest źródłem niepokoju i szukania odpowiedzi, a wraz z tym podstawą dociekań i pracy naukowej. Uzyskanie odpowiedzi na postawione pytania wymaga wysiłku i aktywności badacza, ale to łączy się z jego aktywnością, myśleniem i pracą o charakterze twórczym. * Zagadnienia prezentowane w niniejszym tekście były już omawiane w pracach: Zasady przygotowania prac dyplomowych. Zarządzanie i Edukacja 2000, nr 1, s Przygotowanie prac naukowych zasady i wymagania. [w:] Zarządzanie małymi i średnimi przedsiębiorstwami. AP, Siedlce 2000, s
2 Proces twórczy zwykle obejmuje następujące fazy 1 : preparacja (przygotowanie), inkubacja (wylęganie się pomysłu), olśnienie (narodziny pomysłu), weryfikacja (sprawdzenie, kontrola i określenie rozwiązania). Praca naukowa należy do prac twórczych, której istota sprowadza się określenia istnienia lub braku związków między badanymi zjawiskami, rzeczami lub ich częściami oraz ukazania charakteru tego związku (np. dodatniego między badanymi cechami lub też zmieniającego się w określonym przedziale). W związku z tym badacz powinien dobrze poznać badane zjawisko oraz dobrać zbiorowość ukazującą jego istotę i odzwierciedlającą rzeczywistość, w której występuje. Oznacza to konieczność przygotowania się do badań oraz posiadania umiejętności myślenia, wyobraźni, zdolności analizowania i syntezy (por. tab. 1). Tabela 1. Procesy poznawcze oraz praktyczne funkcje wiedzy Typowe procesy poznawcze 1. Wyróżnianie cech indentyfikacyjnych: czym są badane przedmioty. 2. Wyróżnienie cech użytkowych: czemu dany przedmiot może służyć. 3. Określenie relacji między przedmiotami. 4. Określanie diagnostycznych cech rzeczy i zjawisk oraz wykrywanie związków przyczynowych. Praktyczne funkcje wiedzy 1. Ułatwianie rozpoznawania przedmiotów i ich klasyfikacji. 2. Wskazywanie rodzajów zastosowania lub wykorzystania przedmiotu. 3. Dostarczanie kryteriów do klasyfikacji przedmiotów. 4. Wskazywanie, jak wykorzystać zasoby i warunki, jakie środki i działania stosować do osiągania celów. Źródło: Stachak S., 1997: Wstęp do metodologii badań ekonomicznych, Wyd. KiW, Warszawa; 47. Praca naukowa jest pracą twórczą, przy ma swoją specyfikę i od innych rodzajów pracy twórczej (np. artystycznej) odróżnia ją to, że umożliwia 2 : poznać dotychczas nie znane części rzeczywistości lub ich układów; konstruować pojęcia lub wzory oparte na istniejącej rzeczywistości; tworzyć nowe metody badawcze 1 Griffin R. W., 1996: Podstawy zarządzania organizacjami. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa; Pieter J., 1975: Zarys metodologii pracy naukowej. Wyd. PWN, Warszawa;
3 Poznanie rzeczywistości zależy zarówno od jej złożoności i nieokreśloności, jak i od badacza, a zwłaszcza jego przygotowania, znajomości badanej zbiorowości i analizowanej problematyki oraz podejścia do poszukiwania rzeczy nowych lub nie w pełni znanych. Chodzi tutaj przede wszystkim o uwzględnienie i respektowanie następujących elementów (cech), które charakteryzują badania i pracę naukowo-badawczą 3 : ściśle określony obszar badaczy, temat, cele i tezę pracy; ściśle zdefiniowane specjalistyczne pojęcia stosowane w pracy; oparcie na aktualnym stanie wiedzy w zakresie tematu pracy; ściśle zdefiniowane prezentowane stwierdzenia, dowody i opinie, wykorzystanie w badaniach nowoczesnych metod i modeli; oryginalne rozwiązanie przez autora zagadnienia naukowego, przedstawienie treści w sposób zwięzły, klarowny i przejrzysty. Wymienione cechy charakteryzują istotę pracy naukowej, która dotyczy określonej dziedziny wiedzy i wymaga jej znajomości, aby nie zajmować się zagadnieniami znanymi i wyjaśnionymi. Oznacza to konieczność przygotowania się do badań, określenia badanej problematyki i wykorzystania dotychczasowego dorobku naukowego, aby nie błądzić i nie zajmować się rzeczami będącymi na pograniczu analizowanej problematyki. Wymaga to zaplanowania przebiegu procesu badawczego, zakreślenia pola badawczego, zdefiniowania stosowanych pojęć itp., a następnie krok po kroku postępowania zgodnie z przyjętym harmonogramem badań. Planowanie badań jest również wskazane ze względu na czas i koszt ich realizacji. Postępowanie badawcze przebiega według określonej metody (metod), które wybieramy do badania i według nich wykonujemy poszczególne czynności badawcze. Metoda jest to ogół reguł świadomie i konsekwentnie stosowanych przy badaniu rzeczywistości, wyznaczający sposób postępowania i wyboru zespołu czynników i środków, które będą zmierzały do osiągnięcia badanego celu 4. Reguły te charakteryzują się koncepcyjnym powiązaniem ze sobą i warunkują wzajemnie czynności badawcze, tj. między założeniami teoretycznymi, sposobem doboru zbiorowości próbnej, rodzajem źródeł i ich gromadzenia oraz ich analizy. Metody naukowe są strukturami działań racjonalnych badania rzeczywistości, 3 Wesołowski J. W., 1996: Metodologia badań w dziedzinie nauk o zarządzaniu. Wyd. Wyższej Szkoły Handlowej, Warszawa;
4 o ustalonych po sobie czynnościach oraz sprawdzonymi i świadomie stosowanymi. Charakteryzują się one następującymi cechami 5 : precyzja obserwacji przedmiotów, zdarzeń, pozwalających uzyskać identyczne (podobne) wyniki przez dowolnego badacza; pewność i ważność dochodzenia do prawdy lub do uzyskania obiektywnego obrazu rzeczywistości; poprawność rozumowania, pozwalająca na eliminację złudzeń lub zafałszowań subiektywnych błędów logicznych. Podkreślić przy tym należy, że metody są dobierane do badanej problematyki i problemów badawczych. Problem stanowi bowiem wyznacznik metody, która jest jego funkcją. 2. Etapy badań i przygotowania pracy naukowej Realizacja badań obejmuje różnorodne czynności, które ze względu na realizację celu badania wymagają wcześniejszego ich zaplanowania. Tak samo oszczędność czasu i nakładów wymaga o czym była już mowa przygotowania badań i postępowania według określonego harmonogramu. Wynika to z istoty poznania naukowego (tab. 2), które wymaga przestrzegania pewnych reguł i postępowania metodycznego. Tabela 2. Różnice między poznaniem naukowym a nienaukowym Poznanie nienaukowe 1. Jest poznaniem okazjonalnym i niemetodycznym. 2. Odbywa się w warunkach niesprzyjających ścisłej i pewnej wiedzy. 3. Jest powierzchownie ograniczone do zewnętrznych objawów i cech rzeczy. 4. Jest bezinstrumentalne. 5. Jest dokonywane za pomocą potocznych pojęć. 6. Jego wyniki są kumulowane w naturalnej pamięci. Źródło: Stachak S., 1997: Wstęp do metodologii, wyd. cyt.; 28. Poznanie naukowe 1. Jest podporządkowane złożonemu celowi i metodyczne. 2. Odbywa się w warunkach sprzyjających ścisłej i pewnej wiedzy. 3. Zmierza do wykrywania ukrytych i zarazem istotnych zjawisk i cech rzeczy. 4. Jest instrumentalne. 5. Jest dokonywane za pomocą precyzyjnych pojęć. 6. Jego wyniki są kumulowane w formie pisemnej. Najogólniej ujmując realizacja tematu badawczego obejmuje następujące czynności 6 : 4 Por. Kotarbiński T., 1982: Traktat o dobrej robocie. Ossolineum, Wrocław; Pieter J., 1975: Zarys metodologii, cyt. wyd.;
5 1. Przygotowanie badań właściwych; 2. Zebranie wiedzy faktualnej; 3. Opracowanie wiedzy faktualnej; 4. Interpretacja wyników badań; 5. Sprawdzenie dokonanych uogólnień; 6. Zredagowanie tekstu naukowego. Przygotowanie badań ekonomicznych obejmuje szereg czynności wstępnych, które związane są z poszukiwaniem problemu badawczego, ustalaniem celów badań i hipotez badawczych, określeniem zbiorowości badawczej, rodzaju badań i doboru wskaźników, które mają być użyte w procesie badawczym. Ten etap przebiega w następujących fazach: Sformułowanie problemu naukowego: zadawanie pytań ogólnych i szczegółowych; ustalenie problemu i celu badań; krytyka problemu w świetle literatury przedmiotu; ustalenie hipotez badawczych; ustalenie wstępne stosowanej terminologii; Konceptualizacja badań: ustalenie zarysu badań; ustalenie rodzaju badań, np.: monografia, eksperyment, sondaż, ankieta itp.; wybór obiektów do badań; Analiza literatury związanej z tematem badawczym; Operacjonalizacja badań: ustalenie szczegółowe pojęć, wskaźników, relacji itp.; wybór albo opracowanie metod badawczych. Problem jest to poważne zagadnienia wymagające rozwiązania, gdy istniejąca sytuacja jest trudna, nowa lub nieokreślona. Taka sytuacja (nazywana problemową) powoduje, że przynajmniej jeden z jego elementów struktury jest niepełny, tj. cel do którego zmierza podmiot oraz istniejące dane i informacje. Z kolei problem naukowy jest zagadnieniem 6 Brzeziński J., 1984: Elementy metodologii badań psychologicznych. Wyd. PWN, Warszawa; 10-17; Stachak S., 1997: Wstęp do metodologii, wyd. cyt.; oraz Turowski J., 1995: Socjologia wsi i rolnictwa. Wyd. Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin;
6 wymagającym rozwiązania, wynikającym z nie rozpoznania istniejącej rzeczywistości i będącym odzwierciedleniem niedostatków w danej nauce; powstaje on w przypadku 7 : braku odpowiedzi na pytania wynikające z aktualnego stanu wiedzy, błędów w odpowiedziach na postawione pytania. Problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie 8. Poszukiwanie odpowiedzi na niedostatki dotychczasowych wyników badań naukowych jest ustaleniem problematyki badawczej i określeniem pojemności problemu. Pamiętać jednakże należy, że wybór ten powinien opierać się na określonych przesłankach (np. w badaniach ekonomicznych przesłanką taką może być umożliwienie zrozumienia zjawisk ekonomicznych). Oznacza to, że nie każde pytanie naukowe staje się problemem, ale tylko takie, które jest nieznane i odpowiedź na nie jest użyteczna i potrzebna. W związku z tym ustawienie problemu polega na pokazaniu ważności problemu, na wskazaniu na rozmiar i charakter powiązań z innymi problemami oraz na wykazaniu, że to jest problem. Kwalifikowanie problemów do badań powinno wynikać z kilku przesłanek, które poza ich użytecznością, powinny uwzględniać ich realność i możliwość sprawdzenia. Wybieramy bowiem do badań problemy, które są 9 : ważne teoretycznie, ważne dla praktyki, prawidłowo sformułowane, empirycznie sprawdzalne, realne. Zakres badanej problematyki jest zróżnicowany w zależności od rodzaju problemu (ogólne i szczegółowe, czy też teoretyczne i praktyczne) oraz badanej zbiorowości. Przystępując bowiem do badań należy określić ten zakres, zwracając uwagę na trzy jego wymiary: przedmiot badań oraz okres i obszar badania. Problem naukowy to potencjalny cel badań. Celem badań staje się on dopiero wtedy, gdy zostanie tematem wybranym albo wybranym do badań 10. Celem jest to do czego się dąży i chce osiągnąć. W pracy nauko- 7 Pieter J., 1975: Zarys metodologii, cyt. wyd.; Nowak S., 1970: Metodologia badań socjologicznych. Warszawa; Stachak S., 1977: Wstęp do metodologii, cyt. wyd.; Tamże;
7 wej cel wynika z przyjętych założeń i hipotez badawczych. Każdy bowiem problem oparty jest na założeniach 11 : 0 na tym co w danej wiedzy wiadomo i co się analizuje (osiągnięcia nauki i praktyki); 0 na tym, co w danej sprawie się przypuszcza (hipotezy). Założenie jest tezą stanowiąca podstawę i punkt wyjścia dalszych wywodów, główną myślą oraz zasadą postępowania w procesie badawczym. W pracy naukowej najczęściej przyjmujemy kilka założeń, które wspólnie stanowią ogólny zarys i wytyczne, według których sporządzany plan i harmonogram przebiegu badań naukowych oraz sposób ich realizacji. Z kolei hipoteza jest założeniem opartym na prawdopodobieństwie, wymagającym sprawdzenia w celu odkrycia nieznanych lub częściowo znanych zjawisk i praw. Sposoby budowania hipotez roboczych: 0. Pogląd intuicyjny; 1. Stosowanie analogii (wymaga wiedzy); 2. Logiczne tłumaczenie faktów; 3. Oparcie hipotezy na podstawie związków zależności (przyczynowe, funkcjonalne, strukturalne); 4. Tworzenie lub ustalanie modeli lub ideałów; 5. Tworzenie hipotez alternatywnych. Formułowanie hipotez roboczych jest ważnym etapem procesu badawczego, pozwalającego na sformułowanie występowania określonych związków w badanej rzeczywistości i ich przyczyn. Hipoteza jest przypuszczeniem, które może okazać się niewłaściwe. W związku z tym mówimy o weryfikacji lub falsyfikacji hipotez, tj. odpowiednio o ich potwierdzeniu lub też nie potwierdzeniu. Sformułowanie problemu naukowego jest pierwszym etapem badań, który wymaga ich konceptualizacji (tzn. określenie sposobu ich przebiegu, zbiorowości próbnej, rodzaju badań itp.), a następnie operacjonalizacji określającej badane relacje i wskaźniki oraz wykorzystywane metody i narzędzia badawcze. Przygotowanie badań wymaga znajomości literatury przedmiotu i doświadczeń z praktyki, aby nie odkrywać rzeczy znanych i nie szukać stwierdzonych już zależności. W związku z tym literaturę przedmiotu należy poznać, aby mieć jasny pogląd na dotychczasowe wyniki badań. Nie zawsze badacz musi w pełni wykorzystać dotychczasowe wyniki, gdyż może w nich dostrzec błędy badawcze lub 11 Pieter J., 1975: Zarys metodologii, cyt. wyd.; 58. 7
8 też stosowanie niewłaściwych metod. Do literatury przedmiotu trzeba umieć się krytycznie ustosunkować, ale to wymaga wiedzy i dobrego przygotowania. Przebieg procesu badawczego można określić następująco: Problem Metoda Badania Wyniki badań Zebranie wiedzy faktualnej obejmuje fazę organizowania i gromadzenia źródeł, na których będzie oparta dana praca. Merytoryczne czynności naukowo-badawcze zaczynają się od gromadzenia materiału źródłowego, gdyż punktem wyjścia każdego rodzaju badań są fakty naukowe, który stanowią materiał będący wynikiem obserwacji. Materiał ten ze względu na pochodzenie można podzielić na 12 : pierwotny (wywołany) wynikający z bezpośredniego udziału badacza w ich gromadzeniu (np. spostrzeżenia, obserwacje, próby, eksperymenty, doświadczenia, wywiady, ankiety itp.); wtórny (istniejący) będący wynikiem działalności innych osób (takie jak: materiały statystyczne i archiwalne, protokoły, wyniki badań ankietowych, literatura przedmiotu i opracowania bibliograficzne itp.). Opracowanie wiedzy faktualnej obejmuje prace związane z przygotowaniem zebranych danych do odpowiedzi na postawiony cel badawczy i podporządkowaniu ich tematowi pracy. Ponadto należy ocenić wartość danych z punktu widzenia ich przydatności w wyjaśnianiu przyjętych problemów badawczych. Opracowanie zebranych materiałów wraz z oceną ich przydatności obejmuje następujące czynności 13 : porządkowanie, selekcja i eliminacja, klasyfikacja i segregacja, grupowanie, analiza (w tym analiza statystyczna), synteza. Czynności te mają za zadanie uporządkowanie zebranych danych, w celu ich przygotowania do analizy, która jest centralną częścią badania, gdyż przytaczamy w niej dane potwierdzające hipotezy lub też im przeczące i wskazujące na inne hipotezy niż przewidy- 12 Por. Mendel T., 1999: Metodyka pisania prac doktorskich. Wyd. AE, Poznań; oraz Pytkowski W., 1985: Organizacja badań i ocena prac naukowych. Warszawa; Por. Pytkowski W., 1985: Organizacja badań, wyd. cyt.;
9 wane w toku planowania i przygotowania badań 14. Jeśli badanie zakłada analizę statystyczną, to wówczas należy przeprowadzić tabularyzację danych w celu ustalenia przebiegu danego zjawiska i zależności między zmiennymi oraz ustalić rozkłady cech. Na podstawie analizy można przygotować syntezę wyników, która umożliwia przejście do następnego etapu interpretacji wyników badań. Ten etap polega na stwierdzeniu na podstawie wiedzy faktualnej (wyników badań empirycznych, danych wtórnych i literatury przedmiotu) występujących związków zależności, porównanie ich z dotychczasowymi wynikami i rzeczywistością oraz krytyczne ustosunkowanie się do przebiegu własnych badań. Na tej podstawie przystępuje się do sformułowania uogólnień i prognoz oraz tworzenia koncepcji, czy też teorii w badanej problematyce. Interpretacja jest teoretycznym wyjaśnieniem ustaleń uzyskanych w badaniu i odpowiedzią czym dane zjawisko było spowodowane i jakie jest jego znaczenie. Interpretacja szczegółowa polega na umiejętności wyjaśniania: tablic, wykresów, liczb, wniosków, tez i hipotez. Fakty bez interpretacji są martwe, dopiero ona, nawiązując do całokształtu wiedzy, nadaje im barwy życia 15. Prawidłowa interpretacja wymaga 16 : dysponowania faktami, znajomości ogólnych teorii dotyczących danego problemu, umiejętności uzasadniania, sformułowania logicznego wniosku z teorii i znanych faktów. Na podstawie interpretacji jest z kolei możliwe tworzenie uogólnień, które można zestawiać w modele, będące wynikiem badanej rzeczywistości i odwzorujące ją, wraz z czynnikami kształtującymi i powiązaniami między nimi. Interpretacja wyników badań wymaga sprawdzenia dokonanych uogólnień, a zwłaszcza czy zostało zastosowane prawidłowe podejście do badania (sformułowanie problemu oraz metody zbierania i przetwarzania wiedzy faktualnej), czy w związku z tym wyniki badań są prawdziwe oraz czy nie wymagają one uzupełnień. Jeśli można odpowiedzieć pozytywnie na postawione pytania, to wówczas przystępujemy do zredagowania tekstu naukowego. W tym etapie należy 14 Turowski J., 1995: Socjologia wsi, wyd. cyt.; Mendel T., 1999: Metodyka pisania prac, wyd. cyt.; Tamże. 9
10 uwzględnić zarówno wymogi pisarstwa naukowego, jak i zasady gramatyczno-literackie 17. Oznacza to konieczność zaprezentowania problematyki badawczej, celów badań, przyjętych metod badawczych i sposobu formułowania wyników badań. Wymaga to znajomości pojęć naukowych i danej dziedziny, tak aby język pracy był fachowy i odnosił się do badanej problematyki. Jednocześnie język pracy powinien być prosty, umożliwiający jasność i klarowność wywodów oraz ich komunikatywność, ale nie kosztem logiki. Ponadto uwzględnić należy również zachowanie reguł gramatyki i ortografii. Przygotowując pracę należy przestrzegać m.in. następujących zasad jej pisania 18 : logiki (ścisłości wypowiedzi, powiązania zmiennych oraz ich uporządkowania); abstrakcyjności; dostatecznego uzasadnienia twierdzeń; oszczędności słowa; obiektywizmu. Przestrzeganie tych zasad pozwoli przygotować pracę, która zapewni jej zrozumienie nie tylko fachowcom, ale również pozwoli na upowszechnienie wyników badań w społeczeństwie. Ważne są tutaj względy logiczne, znajomość problematyki badawczej, opanowanie metody naukowej oraz obiektywizm badacza. 3. Prace promocyjne i ich istota Celem pracy naukowej jest o czym już pisałem dążenie do wykrycia reguł lub praw rządzących danym zjawiskiem w oparciu o przygotowane badania i zastosowane metody badawcze. W związku z tym materiał badawczy powinien być obiektywnie dobrany, przeselekcjonowany i uporządkowany, a poprawność przyjętej metody naukowo uzasadniona. Rozwiązanie każdego problemu naukowego musi opierać się na logicznym wywodzie, jasnym wykładzie i głęboko przemyślanej interpretacji uzyskanych wyników 19. Opracowaniem wyników pracy badawczej łączy się z jej redagowaniem i przedstawieniem w postaci maszynopisu, artykułu, książki itp. 17 Pieter J., 1975: Zarys metodologii, cyt. wyd.; oraz Wójcik K., 1998: Piszę pracę magisterską. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa; Tamże. 19 Pytkowski W., 1985: Organizacja badań, wyd. cyt.;
11 Prace naukowe dzielimy na promocyjne i poznawcze. Do prac promocyjnych zalicza się prace licencjackie, magisterskie, doktorskie i habilitacyjne, które są podstawą klasyfikowania ich autorów na podstawie wykazania się wiedzą i umiejętnościami metodycznymi. Wymagania wobec autorów prac promocyjnych są zróżnicowane w zależności ich rodzaju (największe przy pracy habilitacyjnej), ale podstawy ich przygotowania są podobne. Praca promocyjna ma wykazać zdolność autora do obserwowania i analizowania otaczających go zjawisk oraz dostrzegania prawidłowości z nimi związanych, nauczyć posługiwania się zdobytą wiedzą i samodzielnego jej poszerzania, a także dowieść opanowania przez autora podstawowego zasobu wiedzy o metodach badawczych i pracy naukowej oraz wdrożyć go do prawidłowego rozumowania i jasnego przedstawiania swoich myśli i wywodów na piśmie. Od pracy promocyjnej zwłaszcza doktorskiej i habilitacyjnej wymaga się dokładnej dokumentacji, gdyż jej zadaniem jest nie tyle uzyskanie wyników, ale umożliwienie prześledzenia i zweryfikowania poprawności biegu myśli, sposobu gromadzenia materiałów oraz stosowanych metod i interpretacji wyników, w celu sprawdzenia umiejętności autora odnośnie jej prawidłowego sposobu rozumowania, uzasadniania doboru materiałów, metod i literatury wraz z ich retrospektywnym i krytycznym przeglądem 20. Zapewnienie przedstawionych wymagań zależy od zasad przygotowania badania naukowego i sposobu podejścia do niego, o czym pisałem w poprzednich punktach pracy. Przestrzeganie tych zasad pozwoli przygotować pracę promocyjną zgodnie z wymogami prac naukowych oraz ograniczyć występowanie błędów badawczych i interpretacyjnych. Typowy układ pracy promocyjnej można przedstawić następująco: 0. Wstęp lub zagadnienia wstępne (3-8 stron) uzasadnienie zajęcia się danym problemem, cele pracy, metodyka badań, materiał źródłowy oraz zakres pracy, ogólna charakterystyka treści; 1. Rozdział teoretyczny ogólny (10-15 stron) wyjaśnienie podstawowych pojęć, założenia teorii, prezentacja teorii itp. (w świetle literatury przedmiotu); 2. Rozdział teoretyczny uszczegóławiający (15-20 stron) prezentacja poglądów wielu autorów, polemiki i uogólnienia (na podstawie literatury przedmiotu); 20 Tamże;
12 3. Rozdział empiryczny ogólny (10-15 stron) charakterystyka firmy i sposoby jej działania; 4. Rozdział empiryczny uszczegóławiający (15-25 stron) zawiera wyniki badań, ich omówienie, krytykę, propozycje (czasami może być to dwa rozdziały, jeśli tak wynika z materiału badawczego); 5. Zakończenie (2-3 stron) Bibliografia (co najmniej 25 pozycji) Spis tabel i rysunków Aneks (w którym są np. załączniki, jak np. wzór kwestionariusza ankiety). Przedstawiony układ pracy jest typowy dla nauk ekonomicznych, ale należy zwrócić uwagę, że powinien on być dostosowany do zakresu pracy, problematyki badawczej, wyników badań itp. Często niektóre rozdziały są łączone (np. rozdział teoretyczny ogólny i uszczegóławiający w jeden; przy zajmowaniu się przedsiębiorczością może to być: Przedsiębiorczość w świetle literatury przedmiotu ) lub też dzielone. Z kolei rozdział 4 i 5 może być przedstawiony w następujących trzech rozdziałach: 4. Prezentacja firmy... lub Charakterystyka firmy... zawierający takie zagadnienia, jak: 4.1. Historia firmy i zakres jej działania Otoczenie firmy Szczegółowe rozwiązania w firmie. 5. Metodyka badań 5.1. prezentacja metody badawczej Charakterystyka badanego obiektu Założenia i głębokość analizy. 6. Wyniki badań 6.1. Prezentacja wyników Analiza wyników Wnioski i propozycje (wynikające z wyników badań. Rozdział 5 można pominąć i dokładnie omówić we wstępie pracy. Jeśli jest ten rozdział, to wstęp pracy powinien zawierać ogólne omówienie metodyki badań. Z kolei punkty 6.1 i 6.2 można połączyć lub też przedstawiać w zależności od omawianych czynników. Przygotowując pracę promocyjną należy zwrócić uwagę zarówno na metodę badań, jak i na sposób ich prezentacji. Zwrócić tutaj należy przede wszystkim na następujące błędy, 12
13 które spotyka się w wielu pracach promocyjnych (i to nie tylko w pracach licencjackich i magisterskich) 21 : niezgodność treści pracy z jej tytułem, niezgodność treści rozdziałów lub podrozdziałów z ich tytułami, nadawanie tytułów rozdziałom takich samych jak tytuł pracy itp. powtarzanie kilkakrotnie tych samych zagadnień w pracy, niewłaściwa kolejność przedstawiania wyników, błędna lub niewłaściwa klasyfikacja i nieodpowiedni podział wyników na grupy, nieprawidłowe opracowanie tabel i objaśnień do nich, błędy graficzne w przedstawianiu wyników, brak opisów objaśniających rysunki, błędne opisy itp., błędy w analizie i w omawianiu wyników badań, błędy wnioskowania, błędy ortograficzne, gramatyczne, językowe, stylistyczne itp. Często autorzy nie radzą sobie również z ogromem zebranego materiału i nie potrafią go uporządkować, pogrupować i poddać właściwej analizie. Powoduje to zwykle przeładowanie tekstu wynikami (np. tabelami) i brak powiązania między poszczególnymi częściami pracy. Zadaniem autorów jest dążenie do nie popełniania błędów oraz dołożenia starań do przestrzegania zasad pisarstwa naukowego i wykonania jej zgodnie z przyjętym planem. 21 Urban S., Ładoński W., 1997: Jak napisać dobrą pracę magisterską. Wyd. AE, Wrocław;
METODOLOGIA BADAŃ przypomnienie kluczowych zagadnień dot. metodologii konstrukcja planu pracy do ustalonych
METODOLOGIA BADAŃ przypomnienie kluczowych zagadnień dot. metodologii konstrukcja planu pracy do ustalonych tematów zadanie: opracowanie własnego projektu badawczego przygotowanie konspektu pracy (max
Bardziej szczegółowoMetody badawcze. Metodologia Podstawowe rodzaje metod badawczych
Metody badawcze Metodologia Podstawowe rodzaje metod badawczych Metoda badawcza Metoda badawcza to sposób postępowania (poznania naukowego). planowych i celowych sposobach postępowania badawczego. Muszą
Bardziej szczegółowoWarszawa - Ursynów
1 Cykl badań naukowych 1. Przygotowanie badań 2. Realizacja badań 3. Kontrola wyników 2 Koncepcja badań 1. Wybór problemu badań (geneza i uzasadnienie potrzeby badań) 2. Cel i problematyka badawcza (zagadnienia
Bardziej szczegółowoRodzaje prac naukowych
Wyższa Szkoła Bankowa Oddział Gdańsk Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego Patryk Bieńkowski Nr indeksu: gd22175 Rodzaje prac naukowych Praca zaliczeniowa wykonana na zajęcia proseminarium pracy naukowej
Bardziej szczegółowoSTANDARDY PRZYGOTOWANIA PRACY DYPLOMOWEJ W WSHE
STANDARDY PRZYGOTOWANIA PRACY DYPLOMOWEJ W WSHE Temat pracy Problemowe ujęcie tematu pracy Nowatorski charakter Oryginalność ujęcia tematu Powiązanie tematu pracy z problematyką stażu, praktyk, realnym
Bardziej szczegółowo2/18/2016 ELEMENTY SOCJOLOGII CO TO JEST SOCJOLOGIA? GORĄCA SOCJOLOGIA A SOCJOLOGIA NAUKOWA
ELEMENTY SOCJOLOGII dr Agnieszka Kacprzak CO TO JEST SOCJOLOGIA? socjologia (societas i logos nauka o społeczeństwie) Społeczeństwo jest to pewna liczba ludzi, którzy w określonych czasach i pod pewnymi
Bardziej szczegółowoWymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia
Wymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia Podstawowa przesłanka wskazująca na konieczność zróżnicowania obu typów prac wynika ze stawianego celu odmiennych umiejętności w
Bardziej szczegółowo2/17/2015 ELEMENTY SOCJOLOGII PODRĘCZNIKI STARE WYDANIE PODRĘCZNIKA. Anthony Giddens Socjologia, PWN, Warszawa, 2012
ELEMENTY SOCJOLOGII dr Agnieszka Kacprzak PODRĘCZNIKI Anthony Giddens Socjologia, PWN, Warszawa, 2012 PODRĘCZNIKI UZPEŁNIAJĄCE: Piotr Sztompka Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków, 2003 Krystyna
Bardziej szczegółowoKryteria oceny pracy doktoranta przez opiekuna naukowego
Kryteria oceny pracy doktoranta przez opiekuna naukowego Poniższe kryteria są wymienione także na formularzach Sprawozdania doktoranta i sporządzanej na jego podstawie Opinii opiekuna naukowego doktoranta
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki
Bardziej szczegółowoZasady pisania pracy dyplomowej / magisterskiej
Zasady pisania pracy dyplomowej / magisterskiej Objętość i struktura pracy Nie ma oficjalnych ustaleń co do liczby rozdziałów. Przyjmujemy, że praca dyplomowa powinna się składać z trzech rozdziałów (magisterska
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH
METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH Punktem wyjścia w całym procesie badawczym jest sprecyzowanie problemu badawczego oraz wyznaczenie celów analizy. Będą one miały wpływ na tok postępowania w dalszych fazach tego
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa
Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoZagadnienia do próbnych matur z poziomu podstawowego.
Zagadnienia do próbnych matur z poziomu podstawowego. Wiadomości: 1. opisuje budowę i funkcje organizmu człowieka: a. opisuje budowę organizmu człowieka lub nazywa elementy budowy przedstawione na ilustracji,
Bardziej szczegółowoRodzaje prac naukowych
Wyższa Szkoła Bankowa Oddział Gdańsk Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego Patryk Bieńkowski Nr indeksu: gd22175 Rodzaje prac naukowych Praca zaliczeniowa wykonana na zajęcia proseminarium pracy naukowej
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 11 1. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY NAUKI... 13 1.1. Pojęcie nauki...13 1.2. Zasady poznawania naukowego...15 1.3. Cele nauki...15 1.4. Funkcje nauki...16 1.5. Zadania nauki...17
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 4. Rady Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. z dnia 19 stycznia 2010 r.
UCHWAŁA NR 4 Rady Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych z dnia 19 stycznia 2010 r. w sprawie wprowadzenia zasad dyplomowania oraz budowy pracy dyplomowej /licencjackiej i magisterskiej/ na Wydziale
Bardziej szczegółowoZałącznik 2 do uchwały nr 42/2015 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 17 września 2015 r.
Załącznik 2 do uchwały nr 42/2015 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 17 września 2015 r. WYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM 1. Wymogi ogólne Praca magisterska jest pracą: wykonywaną
Bardziej szczegółowoautorstwie przedłożonej pracy dyplomowej i opatrzonej własnoręcznym podpisem dyplomanta.
ZASADY ORAZ WSKAZÓWKI PISANIA I REDAGOWANIA PRAC MAGISTERSKICH I LICENCJACKICH OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE POLITOLOGII UMK 1. PODSTAWA PRAWNA: a) Zasady dotyczące prac dyplomowych złożenia prac i egzaminów
Bardziej szczegółowoZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu Instytut Ekonomiczny ZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH 1. Założenia ogólne Napisanie pozytywnie ocenionej pracy licencjackiej jest jednym z podstawowych
Bardziej szczegółowoMetodologia badań naukowych
Metodologia badań naukowych Cele zajęć: Nabycie umiejętności określania problemu badawczego i planowania badania Przyswojenie umiejętności z zakresu przygotowania i przeprowadzenia badania empirycznego
Bardziej szczegółowoETAPY PROCESU BADAWCZEGO. wg Babińskiego
ETAPY PROCESU BADAWCZEGO wg Babińskiego NA ZACHĘTĘ Ludowe porzekadło mówi: CIEKAKAWOŚĆ TO PIERWSZY STOPIEŃ DO PIEKŁA. ale BEZ CIEKAWOŚCI I CHĘCI POZNANIA NIE MA Nauki Badań Rozwoju I jeszcze kilku ciekawych
Bardziej szczegółowoZasady i wskazówki pisania prac dyplomowych
Zasady i wskazówki pisania prac dyplomowych 1. Informacje ogólne Prawo autorskie Student przygotowujący pracę dyplomową (licencjacką/magisterską) powinien zapoznać się z przepisami wynikającymi z "Ustawy
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Bardziej szczegółowoPielęgniarstwo. Kod przedmiotu P-1-K-BwP studia stacjonarne w/sem. Zajęcia zorganizowane: 20h/20h - 1,7 Praca własna studenta: 10h - 0,3
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Pielęgniarstwo Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE REKTORA ZACHODNIOPOMORSKIEJ SZKOŁY BIZNESU W SZCZECINIE 4/2013. 30 kwietnia 2013 r.
ZARZĄDZENIE REKTORA ZACHODNIOPOMORSKIEJ SZKOŁY BIZNESU W SZCZECINIE 4/2013 30 kwietnia 2013 r. W sprawie: korekty do Regulaminu procedur dyplomowych dla I i II stopnia studiów na Wydziale Ekonomii i Informatyki,
Bardziej szczegółowoBadania naukowe w położnictwie
Kod A.BN S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) Nazwa I n f o r m a c j e o g ó l n e Badania naukowe w położnictwie Rodzaj Obowiązkowy 2016/2017-2017/2018 Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność
Bardziej szczegółowoPielęgniarstwo. Nauki społeczne
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński
prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Danuty Trybuch pt. Proces audytu i warunki doskonalenia systemu zarządzania jakością na przykładzie urzędów
Bardziej szczegółowoCELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W
CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W PRACY ZAGADNIENIU 3.DOSTRZEGA PRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoUniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2010/2011 http://www.wilno.uwb.edu.
SYLLABUS na rok akademicki 010/011 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr / 3 semestr Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z Wiedzy o społeczeństwie dla klasy pierwszej w Liceum Ogólnokształcącym Nr III w Otwocku (poziom podstawowy)
Wymagania edukacyjne z Wiedzy o społeczeństwie dla klasy pierwszej w Liceum Ogólnokształcącym Nr III w Otwocku (poziom podstawowy) I Cele kształcenia wymagania ogólne. 1.Wykorzystanie i tworzenie informacji.
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Seminarium dyplomowe i przygotowanie do egzaminu dyplomowego
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Seminarium dyplomowe i przygotowanie do egzaminu dyplomowego 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo narodowe 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoMetodologia badań psychologicznych
Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK Psychologia jako nauka empiryczna Wprowadzenie pojęć Wykład 5 Cele badań naukowych 1. Opis- (funkcja deskryptywna) procedura definiowania
Bardziej szczegółowoData wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Seminarium Wszystkie specjalności Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny Dane podstawowe
Bardziej szczegółowoEtapy modelowania ekonometrycznego
Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,
Bardziej szczegółowoWydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Ekonomiczny Zarządzanie Drugiego stopnia Niestacjonarne Ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników egzaminu gimnazjalnego 2014 r. Test humanistyczny język polski
Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego 2014 r. Test humanistyczny język polski Zestaw standardowy zawierał 22 zadania, w tym 20 zadań zamkniętych i 2 zadania otwarte. Wśród zadań zamkniętych dominowały
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego pt.: Wykorzystanie otwartych innowacji w polskich przedsiębiorstwach
Warszawa, dn. 28.04.2017 r. Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania, Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania Recenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU. Część A
Przedmiot: Seminarium dyplomowe Wykładowca odpowiedzialny za przedmiot: Cele zajęć z przedmiotu: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU Wykładowcy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA nr 124/2009 Rady Wydziału Gospodarki Regionalnej i Turystyki UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 27 marca 2009 r.
UCHWAŁA nr 124/2009 Rady Wydziału Gospodarki Regionalnej i Turystyki UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 27 marca 2009 r. w sprawie zatwierdzenia standardów pracy dyplomowej magisterskiej i
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.
STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań
Bardziej szczegółowoWYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM
1. Wymogi ogólne Załącznik 2 do uchwały nr 54/2017 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 26 września 2017 r. WYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM Praca magisterska jest pracą: 2. Cele
Bardziej szczegółowoFormy i sposoby sprawdzania i oceniania wiedzy i umiejętności uczniów:
Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów, wymagania edukacyjne, warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana roczna (śródroczna ) ocena klasyfikacyjna z historii klas I III Publicznego
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Seminarium licencjackie 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim 3. Jednostka prowadząca przedmiot Instytut
Bardziej szczegółowoPROJEKT EWALUACJI PROGRAMU NAUCZANIA. Bożena Belcar
PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU NAUCZANIA ETAPY PROCESU EWALUACJI I. Projektowanie II. Prowadzenie badań i gromadzenie danych III. Analiza danych oraz interpretacja wyników badań; wnioski IV. Raport ewaluacyjny
Bardziej szczegółowoDoskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA
Doskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA Praca projektowa Praca projektowa ma być rozwiązaniem problemu (marketingowego) Wykonanie prezentacji Odbiór i ocena Identyfikacja
Bardziej szczegółowoWybór orzecznictwa dotyczącego opinii biegłych w postępowaniu karnym, oceny i kwestionowania opinii.
Wybór orzecznictwa dotyczącego opinii biegłych w postępowaniu karnym, oceny i kwestionowania opinii. Kodeks postępowania karnego Art. 201. Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Seminarium magisterskie Kod przedmiotu/ modułu* - Wydział (nazwa jednostki
Bardziej szczegółowoII. Zasady nauczania. Ligia Tuszyńska wykład dla doktorantów wydziałów przyrodniczych 2013
II. Zasady nauczania Ligia Tuszyńska wykład dla doktorantów wydziałów przyrodniczych 2013 1 Zasady nauczania (B. Nawroczyński, K. Sośnicki, Cz. Kupisiewicz) Zasady kształcenia (W. Okoń) Zasady uczenia
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z filozofii
Przedmiotowy system oceniania z filozofii I. Informacje ogólne 1. Obowiązkiem ucznia jest posiadanie podręcznika (jeden na ławkę) oraz zeszytu przedmiotowego. 2. Brak zeszytu i/lub podręcznika uczeń jest
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE I OPRACOWYWANIE PRAC DYPLOMOWYCH. dr hab. inż. Iwona Karcz-Dulęba, prof. PWr
PRZYGOTOWANIE I OPRACOWYWANIE PRAC DYPLOMOWYCH dr hab. inż. Iwona Karcz-Dulęba, prof. PWr Planowanie Sposób ujęcia i wykonania pracy musi być najpierw dokładnie przemyślany i zaplanowany. Mając gotowy
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) Studia pierwszego stopnia/profil ogólnoakademicki Przedmiot: Wprowadzenie do metodologii badań Kod przedmiotu: Przedmiot w języku
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS Profil : Ogólnoakademicki Stopień studiów: pierwszy Kierunek studiów: BW Specjalność: - Semestr: V,VI Moduł (typ) przedmiotów: - Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Kierunek. Ćwiczenia (Ćw) S/ 30 NS/ 18
Instytut Ekonomiczny Kierunek Zarządzanie Poziom studiów Studia drugiego stopnia Profil kształcenia Ogólnoakademicki P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA OBSŁUGA INFORMATYCZNA W HOTELARSTWIE. kl. IIT i IIIT rok szkolny 2015/2016
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA OBSŁUGA INFORMATYCZNA W HOTELARSTWIE kl. IIT i IIIT rok szkolny 2015/2016 Celem przedmiotowego systemu oceniania jest: 1. Wspieranie rozwoju ucznia przez diagnozowanie jego
Bardziej szczegółowoFORMY SPRAWDZANIA WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI
FORMY SPRAWDZANIA WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI Grupa A Praca klasowa: Odpowiedź ustna a) praca z tekstem nieliterackim b) wypracowanie Sprawdzian wiadomości i/lub umiejętności Grupa B Ustne Praca na lekcji,
Bardziej szczegółowoI. PROCEDURA DYPLOMOWA DLA STUDIÓW PIERWSZEGO STOPNIA NA KIERUNKACH: EKONOMIA, ZARZĄDZANIE
ZARZĄDZENIE REKTORA ZACHODNIOPOMORSKIEJ SZKOŁY BIZNESU W SZCZECINIE 6/2019 24/04/2019r. W sprawie: korekty procedury dyplomowej dla studiów pierwszego i drugiego stopnia na Wydziale Ekonomii i Informatyki
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: BIOSTATYSTYKA PRAKTYCZNE ASPEKTY STATYSTYKI W BADANIACH MEDYCZNYCH Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku)
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku) Pielęgniarstwo Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing Hotelarstwo i Gastronomia Obsługa Ruchu Turystycznego Stacjonarny / niestacjonarny
Bardziej szczegółowoMETODY I TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNYCH
METODY I TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNYCH Schemat poznania naukowego TEORIE dedukcja PRZEWIDYWANIA Świat konstrukcji teoret Świat faktów empirycznych Budowanie teorii Sprawdzanie FAKTY FAKTY ETAPY PROCESU BADAWCZEGO
Bardziej szczegółowostudiów SEMINARIUM MAGISTERSKIE TR/2/PK/SMAG 26 8 TURYSTYKA I REKREACJA Poziom kształcenia Rok/Semestr 1/2, 2/3
Kod nr w planie ECTS Przedmiot studiów SEMINARIUM MAGISTERSKIE TR/2/PK/SMAG 26 8 Kierunek TURYSTYKA I REKREACJA Poziom kształcenia II Rok/Semestr 1/2, 2/3 Typ przedmiotu Przedmiot obowiązkowy; Fakultatywny
Bardziej szczegółowoBadania naukowe. Tomasz Poskrobko. Metodyka badań naukowych
Badania naukowe Tomasz Poskrobko Metodyka badań naukowych Badania naukowe w szerokim ujęciu etapowy proces twórczych czynności, przebiegający od ustalenia i powzięcia decyzji o rozwiązaniu problemu badawczego,
Bardziej szczegółowoANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZSADY OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W GIMNAZJUM NR 7 PRZY ZSO NR 7 W CHEŁMIE
PRZEDMIOTOWE ZSADY OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W GIMNAZJUM NR 7 PRZY ZSO NR 7 W CHEŁMIE Chełm 2015r. 1 Zakres ocenianych wiadomości i umiejętności jest zgodny z wymaganiami zawartymi w podstawie programowej
Bardziej szczegółowoZASADY OPRACOWYWANIA PRACY DYPLOMOWEJ
WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA Wydział Architektury 02-061 Warszawa, ul. Wawelska 14 INŻYNIERSKA PRACA DYPLOMOWA na kierunku Budownictwo ZASADY OPRACOWYWANIA PRACY DYPLOMOWEJ Warszawa 2011/2012 r.
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: STUDIA I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA BADAŃ HUMANISTYCZNYCH METODYKA NAUCZANIA JĘZYKA OBCEGO
METODOLOGIA BADAŃ HUMANISTYCZNYCH METODYKA NAUCZANIA JĘZYKA OBCEGO Badania naukowe Badania naukowe to przemyślane i systematyczne działania zmierzające do zrozumienia świata zjawisk fizycznych i psychicznych.
Bardziej szczegółowoCELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2. UMIE STOSOWAĆ METODY PRACY NAUKOWEJ 6
CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W PRACY ZAGADNIENIU 3.DOSTRZEGA PRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoData wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Seminarium dyplomowe - magisterskie Wszystkie specjalności Data wydruku: 04.03.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie Ekonomii, Zarządzania i Turystyki
Bardziej szczegółowoI. PROCEDURA DYPLOMOWA DLA STUDIÓW PIERWSZEGO STOPNIA NA KIERUNKACH: EKONOMIA, ZARZĄDZANIE
ZARZĄDZENIE REKTORA ZACHODNIOPOMORSKIEJ SZKOŁY BIZNESU W SZCZECINIE 12/2017 23 listopada 2017r. W sprawie: korekty procedury dyplomowej dla studiów pierwszego i drugiego stopnia na Wydziale Ekonomii i
Bardziej szczegółowoLOGIKA Wprowadzenie. Robert Trypuz. Katedra Logiki KUL GG października 2013
LOGIKA Wprowadzenie Robert Trypuz Katedra Logiki KUL GG 43 e-mail: trypuz@kul.pl 2 października 2013 Robert Trypuz (Katedra Logiki) Wprowadzenie 2 października 2013 1 / 14 Plan wykładu 1 Informacje ogólne
Bardziej szczegółowoEksperyment naukowy, obojętnie jak spektakularne są jego wyniki, nie jest dokończony, póki wyniki te nie zostaną opublikowane.
http://www.offthemark.com Eksperyment naukowy, obojętnie jak spektakularne są jego wyniki, nie jest dokończony, póki wyniki te nie zostaną opublikowane. JAK PISAĆ TEKSTY NAUKOWE Kilka przydatnych wskazówek
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS. Moduł (typ) przedmiotów:
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Ogólnoakademicki Stopień studiów: II Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Hotelarstwo i Gastronomia, Obsługa
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis modułu (przedmiotu) i programu nauczania)
pieczątka jednostki organizacyjnej Załącznik Nr 1.11 Uchwały Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 12/2015/2016 z dnia 15 grudnia 2015 r. OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW
Bardziej szczegółowoFunkcje i charakter pracy magisterskiej/dyplomowej
Prof. dr hab. Jan W. Wiktor Katedra Marketingu Funkcje i charakter pracy magisterskiej/dyplomowej 1. Praca dyplomowa kończy proces kształcenia w Uczelni. Jej obrona (i pozytywny wynik egzaminu dyplomowego)
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI
UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI ŁUCJA JAROCH MOTYWY WYBORU ZAWODU PRZEZ UCZNIÓW KLAS III GIMNAZJALNYCH Z RÓŻNYCH ŚRODOWISK SPOŁECZNYCH Praca magisterska napisana pod kierunkiem
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Ocenie podlegają wszystkie wymienione w pkt. II formy aktywności ucznia. 3. Każdy
Bardziej szczegółowoFilozofia I stopień. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Filozofia dla I stopnia studiów
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 49/2015 Senatu UKSW z dnia 23 kwietnia 2015 r. Filozofia I stopień Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Filozofia dla I stopnia
Bardziej szczegółowoWYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM
WYDZIAŁ FINANSÓW UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W KRAKOWIE WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (tekst zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Finansów dnia 16 listopada 2009 r.) I. Wymogi regulaminowe 1. Praca
Bardziej szczegółowoOpis efektu kształcenia dla programu kształcenia
TABELA ODNIESIEŃ EFEKTÓW KSZTAŁCENIA OKREŚLONYCH DLA PROGRAMU KSZTAŁCENIA DO EFEKTÓW KSZTAŁCENIA OKREŚLONYCH DLA OBSZARU KSZTAŁCENIA I PROFILU STUDIÓW PROGRAM KSZTAŁCENIA: Kierunek Fizyka Techniczna POZIOM
Bardziej szczegółowoEfekty uczenia się filologia francuska I stopień
Efekty uczenia się filologia francuska I stopień PODSTAWY JĘZYKOZNAWSTWA Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych oraz o specyfice przedmiotowej
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: STUDIA I STOPNIA/Profil praktyczny 4. ROK/
Bardziej szczegółowoI. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia
Bardziej szczegółowoPROCES PROJEKTOWY METODYKA PROJEKTOWANIA
PROCES PROJEKTOWY METODYKA PROJEKTOWANIA MAREK ŚREDNIAWA TOMASZ KWIATKOWSKI III PRACOWNIA WZORNICTWA ASP W GDAŃSKU 2010 PROCES przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian,
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 71/2017 SENATU UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO z dnia 31 maja 2017 r.
UCHWAŁA NR 71/2017 SENATU UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO z dnia 31 maja 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie efektów kształcenia dla kierunków studiów prowadzonych w Uniwersytecie Wrocławskim Na podstawie
Bardziej szczegółowoZasady Oceniania Przedmiot: Matematyka
I. Kontrakt między nauczycielem i uczniem Zasady Oceniania Przedmiot: Matematyka 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Prace klasowe, sprawdziany i odpowiedzi ustne są obowiązkowe.
Bardziej szczegółowoNOWY egzamin maturalny
NOWY egzamin maturalny z BIOLOGII Komentarze ekspertów Poniżej znajdziesz komentarze naszych ekspertów do Informatora CKE na temat matury 2015. Zobacz, jakie umiejętności i wiadomości będą sprawdzane podczas
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V OCENA CELUJĄCĄ otrzymuje ją uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania dla klasy V oraz: twórczo i samodzielnie
Bardziej szczegółowoStatystyka opisowa. Wykład I. Elementy statystyki opisowej
Statystyka opisowa. Wykład I. e-mail:e.kozlovski@pollub.pl Spis treści Elementy statystyku opisowej 1 Elementy statystyku opisowej 2 3 Elementy statystyku opisowej Definicja Statystyka jest to nauka o
Bardziej szczegółowoDynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu
Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Tomasz
Bardziej szczegółowoBadania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne
Bardziej szczegółowo1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej
Szczecin, 20.04. 2015 Prof. Dr hab. Waldemar Gos, prof. zw. US Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Ocena rozprawy doktorskiej mgr. Artura Jastrzębowskiego pt. Zakres i znaczenie współcześnie
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień
Bardziej szczegółowo