Emisja blazarów w wysokoenergetycznym zakresie promieniowania gamma
|
|
- Halina Kwiatkowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Emisja blazarów w wysokoenergetycznym zakresie promieniowania gamma Krzysztof Katarzyński Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu XXXIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Kraków 2009 Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 1/36
2 Czym są blazary? Mechanizm promieniowania 1 Wprowadzenie Czym są blazary? Mechanizm promieniowania 2 3 Wnioski końcowe Bibliografia Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 2/36
3 Blazary Wprowadzenie Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Blazary to grupa aktywnych jąder galaktyk do której zalicza się przeważnie objekty typu BL Lac oraz kwazary. Tłumaczy to nazwę tych obiektów, którą zaproponował E. Spiegel w 1978 roku na konferencji na temat obiektów typu BL Lac w Pittsburgu. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 3/36
4 Wprowadzenie Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Orientacja dżetu Wyrzuty materii w postaci dżetów obserwowane są w blazarach zwykle pod kątem kilku stopni. Jest to charakterystyczna cecha tych obiektów. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 4/36
5 Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Głowne cechy promieniowania blazarów nietermiczne, spolaryzowane oraz zmienne widmo promieniowania widzialnego, w którym brak silnych linii emisyjnych, emisja w szerokim zakresie od promieniowania radiowego po wysokoenergetyczne promieniowanie gamma (E foton TeV), płaskie"widmo (F radio ν α, α 0) oraz stosunkowo duża jasność w zakresie radiowym promieniowania, zmienność promieniowania obserwowana na wszystkich długościach fali krótsza długość fali oznacza zwykle szybszą skalę zmienności Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 5/36
6 Podział LBL/HBL Wprowadzenie Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Fossati et al W widmach obiektów typu BL Lac (w postaci νl ν ) można wyróżnić dwa charakterystyczne maksima promieniowania. Ze względu na różne położenie tych maksimów wprowadzony został podział na obiekty LBL (ang. Low-Energy Peaked BL Lacs) oraz HBL (ang. High-Energy Peaked BL Lacs). Położenie pierwszego i drugiego maksimum: LBL IR UV oraz MeV GeV HBL X-ray oraz GeV TeV Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 6/36
7 Mrk 501 widmo promieniowania Czym są blazary? Mechanizm promieniowania BeppoSAX Pian et al. 1998, CAT 2013 Djannati-Atai et al. 1999, EGRET Kataoka et al. 1999, NED Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 7/36
8 Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Przekrój aktywnego jądra - wewnętrzne fale uderzeniowe dysk akrecyjny oraz torus pyłowo-gazowy zwarty komponent dżetu, który zawierają cząstki o relatywnie niskich energiach dżety blazarów obserwowane są zwykle pod bardzo małymi kątami, rzędu kilku stopni BLR kierunek do obserwatora wektor prędkości NLR źródło promieniowania X oraz gamma powstałe po zderzeniu dwóch komponentów dżetu Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 8/36
9 Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Ukierunkowanie promieniowania beaming Γ = 1/ 1 β 2, θ = 1/Γ rad Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 9/36
10 Wzmocnienie promieniowania Czym są blazary? Mechanizm promieniowania ϕ V=βc transformacja: czasu t = (1 + z)t /δ częstotliwości ν = δ 1+z ν natężenia promieniowania I ν = δ 3 I ν Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 10/36
11 Promieniowanie synchrotronowe Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Podstawowym procesem promieniowania w blazarach jest emisja synchrotronowa. Relatywistyczne elektrony (E = γm e c 2, γ = ) poruszając się w chaotycznym polu magnetycznym generują promieniowanie od zakresu radiowego po zakres rentgenowski widma. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 11/36
12 Czym są blazary? Mechanizm promieniowania Odwrotne rozpraszanie comptonowskie Pewna część promieniowania synchrotronowego może zostać rozproszona przez elektrony w procesie odwrotnego rozpraszania comptonowskiego. Jest to tak zwany proces SSC (ang. synchrotron self-compton). Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 12/36
13 Mrk 501 model emisji Czym są blazary? Mechanizm promieniowania aktywna galaktyka Katarzyński et al synch. IC Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 13/36
14 W 2006 roku obserwatorium H.E.S.S. zaobserwowało bardzo silny rozbłysk w blazarze PKS W trakcie rozbłysku zaobserwowana została bardzo szybka zmienność w skalach czasowych rzędu kilkunastu minut. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 14/36
15 PKS bardzo szybka zmienność! -1 s ] -2 cm -9 I(>200 GeV) [ Time - MJD [min] Aharonian et al (H.E.S.S. Collaboration) Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 15/36
16 Skala zmienności ogranicza rozmiar źródła źródło obserwator R ctvar R δ 1+z ct var t var 10 min oraz δ 10 daje R cm Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 16/36
17 Kreacja par elektron-pozyton Fotony wysokoenergetycznego promieniowania gamma (hν TeV) oddziaływując z fotonami podczerwonymi wewnątrz źródła, mogą kreować pary elektron-pozyton. ν TeV + ν IR e + + e Proces ten może prowadzić do silnej absorpcji promieniowania gamma w zwartych (R cm) źródłach. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 17/36
18 Absorpcja promieniowania TeV Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 18/36
19 PKS model szybkiej zmienności R cm R cm X-ray TeV F Katarzyński et al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 19/36
20 Absorpcja promieniowania TeV Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 20/36
21 Korelacja pomiędzy emisją X oraz gamma Obserwacje blazara Mrk 421 przeprowadzone w 2001 roku przez instrumenty HEGRA, Whipple oraz RXTE pozwoliły wykryć precyzyjną korelację pomiędzy promieniowaniem rentgenowskim oraz gamma w trakcie kilku rozbłysków. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 21/36
22 Mrk 421 krzywe zmian blasku optical [V mag.] X-ray [cts/s/pcu] γ-ray [Crab] TeV HEGRA & Whipple, X-ray RXTE-PCA, Fossati et. al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 22/36
23 Mrk /19 marca 2001 #1: March 18/19 (a) F TeV (F X ) x 2 Fossati et al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 23/36
24 Mrk /23 marca 2001 #5: March 22/23 (e) F TeV (F X ) x 2 Fossati et al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 24/36
25 PKS /30 lipca 2006 H.E.S.S., Chandra & 32 cm Bronberg Observatory F TeV (F X ) x 3 Aharonian et al (H.E.S.S. Collaboration) Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 25/36
26 PKS modelowanie korelacji model wstrzykiwanie + chłodzenie Katarzyński & Walczewska 2009 Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 26/36
27 PKS modelowanie korelacji model zmiana ϕ δ Katarzyński & Walczewska 2009 Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 27/36
28 Promieniowanie blazarów w zakresie GeV TeV jest silnie absorbowane przez pole promieniowania międzygalaktycznego. Z tego względu odkrycie wysokoenergetycznego promieniowania gamma pochodzącego od dość odległego źródła 1ES (z=0.186) było sporym zaskoczeniem. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 28/36
29 Absorpcja w ośrodku międzygalaktycznym Fotony wysokoenergetycznego promieniowania gamma oddziałując z polem promieniowania (IR) wypełniającym przestrzeń międzygalaktyczną tworzą pary elektronpozyton. Proces ten powoduje znaczne osłabienie promieniowania gamma docierającego do obserwatora. Najodleglejszym zaobserwowanym blazarem w zakresie GeV jest 3C 279 (FSRQ, z = 0.536). W przypadku obiektów typu HBL (TeV) przesunięcie ku czerwieni jest jeszcze mniejsze z 0.2. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 29/36
30 1ES strome widmo promieniowania gamma Aharonian et al (H.E.S.S. Collaboration) Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 30/36
31 1ES model emisji dla n 1 = 2 rozkład energii elektronów n 1 log 10 N(γ) n 2 log 10 (γ) 1ES z = BeppoSAX Wolter et al H.E.S.S. Aharonian et al E = γm e c 2 N(γ) γ n [cm 3 ] α = (n 1)/2 F (ν) ν α Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 31/36
32 1ES model emisji dla n 1 = 1.5 rozkład energii elektronów n 1 log 10 N(γ) n 2 log 10 (γ) 1ES z = BeppoSAX Wolter et al H.E.S.S. Aharonian et al E = γm e c 2 N(γ) γ n [cm 3 ] α = (n 1)/2 F (ν) ν α Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 32/36
33 1ES różne kształty widma n 1 log 10 N(γ) n 2 log 10 (γ) Katarzyński et al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 33/36
34 1ES strome widmo promieniowania gamma Swift Fermi H.E.S.S. Tavecchio et al Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 34/36
35 Wnioski końcowe Wprowadzenie Wnioski końcowe Bibliografia Przyjmując, że obserwowana emisja gamma pochodzi z różnych rejonów dżetu można wyjaśnić bardzo szybką zmienność (t var 10 min). Podejście takie pozwala również wyjaśnić stromą (F TeV (F X ) x 2 ) korelacje pomiędzy promieniowaniem rentgenowskim oraz gamma. Jeżeli promieniowanie generowane jest wyłącznie przez cząstki o dużych energiach (γ > 10 4 ) to pozwala to wyjaśnić strome widma promieniowania gamma obserwowane w niektórych obiektach. Klasyczny model promieniowania typu synchrotron sefl-compton pozwala wyjaśnić wiele z własności promieniowania blazarów w zakresie wysokoenergetycznego promieniowania gamma. Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 35/36
36 Bibliografia Wprowadzenie Wnioski końcowe Bibliografia Aharonian, F., Akhperjanian, A. G., Bazer-Bachi, A. R., et al. 2007, ApJ, 664L, 71 Aharonian, F., Akhperjanian, A. G., Bazer-Bachi, A. R., et al. 2006, Nature 440, 1018 Aharonian, F.; Akhperjanian, A. G.; Anton, G., et al. 2009, A&A, 502, 749 Fossati, G., Maraschi, L., Celotti, A., 1998 MNRAS, 299, 433 Fossati, G., Buckley, J., H., Bond, I. H., et al. 2008, ApJ, 677, 906 Katarzyński, K., Ghisellini, G., Tavecchio, F., et al. 2005, A&A, 433, 479 Katarzyński, K., Ghisellini, G., Tavecchio, F., et al. 2006, MNRAS, 368, 52 Katarzyński, K., Lenain, J.-P., Zech, A., et al. 2008, MNRAS, 390, 371 Tavecchio, F., Ghisellini, G., Ghirlanda, G., et al. arxiv: v2 Krzysztof Katarzyński CA-UMK Toruń Emisja blazarów... 36/36
ANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA
ANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA PRZYPOMNIENIE DLACZEGO GORĄCA PLAMA PICTORA A JEST INTERESUJĄCA? W widmach promieniowania niektórych gorących plam obserwuje
Bardziej szczegółowoMetody badania kosmosu
Metody badania kosmosu Zakres widzialny Fale radiowe i mikrofale Promieniowanie wysokoenergetyczne Detektory cząstek Pomiar sił grawitacyjnych Obserwacje prehistoryczne Obserwatorium słoneczne w Goseck
Bardziej szczegółowoFizyka jądrowa z Kosmosu wyniki z kosmicznego teleskopu γ
Fizyka jądrowa z Kosmosu wyniki z kosmicznego teleskopu γ INTEGRAL - International Gamma-Ray Astrophysical Laboratory prowadzi od 2002 roku pomiary promieniowania γ w Kosmosie INTEGRAL 180 tys km Źródła
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne. (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN)
Galaktyki aktywne (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN) System klasyfikacji Hubble a (1936) Galaktyki normalne / zwyczajne -różnoraka morfologia
Bardziej szczegółowoI.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona. Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona
r. akad. 004/005 I.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona Jan Królikowski Fizyka IVBC 1 r. akad. 004/005 0.01 nm=0.1 A
Bardziej szczegółowoPromieniowanie nietermiczne galaktyk.
Promieniowanie nietermiczne galaktyk. Michał Satława Ul. P.O.W. 3 m. 40a 42-200 Częstochowa II Liceum Ogólnokształcące im. R. Traugutta w Częstochowie Ul. Kilińskiego 62 42-200 Częstochowa tel./fax: 0-34
Bardziej szczegółowoPrzyspieszanie cząstek w źródłach kosmicznych
Przyspieszanie cząstek w źródłach kosmicznych Jacek Niemiec Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Kraków Nietermiczne promieniowanie obiektów astronomicznych Supernowa Keplera szok nierel. The image cannot be
Bardziej szczegółowoV.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania
V.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania 1. Ogólne wyrażenia na aberrację światła. Rozpad cząstki o masie M na dwie cząstki o masach m 1 i m 3. Rozpraszanie fotonów z lasera GaAs
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne II. Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury
Galaktyki aktywne II Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury Asymetria strug Na ogół jedna ze strug oddala się a druga przybliża do obserwatora Natężenie promieniowania
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne I. (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN)
Galaktyki aktywne I (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN) System klasyfikacji Hubble a (1936) Galaktyki normalne / zwyczajne -różnoraka morfologia
Bardziej szczegółowoObserwacje TeV'owych źródeł promieniowania gamma - obserwatorium H.E.S.S.
HESS = High Energy Stereoscopic System Obserwacje TeV'owych źródeł promieniowania gamma - obserwatorium H.E.S.S. Michał Ostrowski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytet Jagielloński HESS = High Energy
Bardziej szczegółowoOddziaływanie cząstek z materią
Oddziaływanie cząstek z materią Trzy główne typy mechanizmów reprezentowane przez Ciężkie cząstki naładowane (cięższe od elektronów) Elektrony Kwanty gamma Ciężkie cząstki naładowane (miony, p, cząstki
Bardziej szczegółowoAutoreferat ZAŁĄCZNIK 2. dr Łukasz Stawarz. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytet Jagielloński, Kraków. 1. Imię i nazwisko: Łukasz Stawarz
ZAŁĄCZNIK 2 dr Łukasz Stawarz Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytet Jagielloński, Kraków Autoreferat 1. Imię i nazwisko: Łukasz Stawarz 2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe 2005 Doktor Nauk Fizycznych
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. X 1 + X 2 Y 1 + Y b 1 + b 2
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoCTA - obserwatorium astronomii gamma najwyższych energii
Współpraca nauki z przemysłem - projekt "Cherenkov Telescope Array" CTA - obserwatorium astronomii gamma najwyższych energii Michał Ostrowski Koordynator Polskiego Konsorcjum Projektu "Cherenkov Telescope
Bardziej szczegółowo2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424
2008/2009 seweryn.kowalski@us.edu.pl Seweryn Kowalski IVp IF pok.424 Plan wykładu Wstęp, podstawowe jednostki fizyki jądrowej, Własności jądra atomowego, Metody wyznaczania własności jądra atomowego, Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoGwiazdy zmienne. na przykładzie V729 Cygni. Janusz Nicewicz
Gwiazdy zmienne na przykładzie V729 Cygni Plan prezentacji Czym są gwiazdy zmienne? Rodzaje gwiazd zmiennych Układy podwójne gwiazd Gwiazdy zmienne zaćmieniowe Model Roche'a V729 Cygni Obserwacje Analiza
Bardziej szczegółowoOdległość mierzy się zerami
Odległość mierzy się zerami Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek pc średnia odległość Ziemi od Słońca odległość przebyta przez światło w próżni
Bardziej szczegółowoPromieniowanie X. Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X
Promieniowanie X Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X Lampa rentgenowska Lampa rentgenowska Promieniowanie rentgenowskie
Bardziej szczegółowoPromieniowanie 21 cm rys i narracja: Struktura nadsubtelna atomu wodoru Procesy wzbudzenia Widmo sygnału z całego nieba Tomografia 21 cm Las 21 cm
Promieniowanie 21 cm rys i narracja: Struktura nadsubtelna atomu wodoru Procesy wzbudzenia Widmo sygnału z całego nieba Tomografia 21 cm Las 21 cm Obłoki HI Struktura nadsubtelna atomu wodoru ==> możliwe
Bardziej szczegółowo3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona
3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona I. Przedmiotem zadania zjawisko Comptona. II. Celem zadania jest doświadczalne sprawdzenie zależności energii kwantów γ od kąta rozproszenia
Bardziej szczegółowoI. PROMIENIOWANIE CIEPLNE
I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.
Bardziej szczegółowoOptyka. Wykład V Krzysztof Golec-Biernat. Fale elektromagnetyczne. Uniwersytet Rzeszowski, 8 listopada 2017
Optyka Wykład V Krzysztof Golec-Biernat Fale elektromagnetyczne Uniwersytet Rzeszowski, 8 listopada 2017 Wykład V Krzysztof Golec-Biernat Optyka 1 / 17 Plan Swobodne równania Maxwella Fale elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowoPoziom nieco zaawansowany Wykład 2
W2Z Poziom nieco zaawansowany Wykład 2 Witold Bekas SGGW Promieniotwórczość Henri Becquerel - 1896, Paryż, Sorbona badania nad solami uranu, odkrycie promieniotwórczości Maria Skłodowska-Curie, Piotr Curie
Bardziej szczegółowoFizyka kwantowa. promieniowanie termiczne zjawisko fotoelektryczne. efekt Comptona dualizm korpuskularno-falowy. kwantyzacja światła
W- (Jaroszewicz) 19 slajdów Na podstawie prezentacji prof. J. Rutkowskiego Fizyka kwantowa promieniowanie termiczne zjawisko fotoelektryczne kwantyzacja światła efekt Comptona dualizm korpuskularno-falowy
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej i budowy materii
Podstawy fizyki kwantowej i budowy materii prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 2 9 października 2017 A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoEfekt Comptona. Efektem Comptona nazywamy zmianę długości fali elektromagnetycznej w wyniku rozpraszania jej na swobodnych elektronach
Efekt Comptona. Efektem Comptona nazywamy zmianę długości fali elektromagnetycznej w wyniku rozpraszania jej na swobodnych elektronach Efekt Comptona. p f Θ foton elektron p f p e 0 p e Zderzenia fotonów
Bardziej szczegółowo41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V POZIOM PODSTAWOWY
41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V Optyka fizyczna POZIOM PODSTAWOWY Dualizm korpuskularno-falowy Atom wodoru. Widma Fizyka jądrowa Teoria względności Rozwiązanie zadań należy
Bardziej szczegółowoRozmycie pasma spektralnego
Rozmycie pasma spektralnego Rozmycie pasma spektralnego Z doświadczenia wiemy, że absorpcja lub emisja promieniowania przez badaną substancję występuje nie tylko przy częstości rezonansowej, tj. częstości
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki IV Optyka z elementami fizyki współczesnej. wykład 2, Radosław Chrapkiewicz, Filip Ozimek
Podstawy Fizyki IV Optyka z elementami fizyki współczesnej wykład 2, 17.02.2012 wykład: pokazy: ćwiczenia: Czesław Radzewicz Radosław Chrapkiewicz, Filip Ozimek Ernest Grodner Równania Maxwella r-nie falowe
Bardziej szczegółowoFale elektromagnetyczne to zaburzenia pola elektrycznego i magnetycznego.
Fale elektromagnetyczne to zaburzenia pola elektrycznego i magnetycznego. Zmienne pole magnetyczne wytwarza zmienne pole elektryczne i odwrotnie zmienne pole elektryczne jest źródłem zmiennego pola magnetycznego
Bardziej szczegółowoZASADY ZALICZENIA PRZEDMIOTU MBS
ZASADY ZALICZENIA PRZEDMIOTU MBS LABORATORIUM - MBS 1. ROZWIĄZYWANIE WIDM kolokwium NMR 25 kwietnia 2016 IR 30 maja 2016 złożone 13 czerwca 2016 wtorek 6.04 13.04 20.04 11.05 18.05 1.06 8.06 coll coll
Bardziej szczegółowoPoczątek XX wieku. Dualizm korpuskularno - falowy
Początek XX wieku Światło: fala czy cząstka? Kwantowanie energii promieniowania termicznego postulat Plancka efekt fotoelektryczny efekt Comptona Fale materii de Broglie a Dualizm korpuskularno - falowy
Bardziej szczegółowoZjawisko Comptona i dwufazowość akreującego ośrodka
Zjawisko Comptona i dwufazowość akreującego ośrodka 1. Wstęp Ośrodki wielofazowe w ogólnym sensie są bardzo powszechne. Dobre przykłady to chmury na niebie, kra na wodzie, okolice powierzchni oceanu (rojowisko
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące i metody radioizotopowe. dr Marcin Lipowczan
Promieniowanie jonizujące i metody radioizotopowe dr Marcin Lipowczan Budowa atomu 897 Thomson, 0 0 m, kula dodatnio naładowana ładunki ujemne 9 Rutherford, rozpraszanie cząstek alfa na folię metalową,
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, shortinst Wstęp do astrofizyki I,
Bardziej szczegółowoKinematyka relatywistyczna
Kinematyka relatywistyczna Fizyka I (B+C) Wykład VIII: Paradoks bliźniat Relatywistyczny efekt Dopplera Przypomnienie Transformacja Lorenza dla różnicy współrzędnych dwóch wybranych zdarzeń A i B: t x
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X
Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 2009 1 Podstawy teoretyczne 1.1 Liczniki proporcjonalne Wydajność detekcji promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoOddziaływanie promieniowania jonizującego z materią
Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Plan Promieniowanie ( particle radiation ) Źródła (szybkich) elektronów Ciężkie cząstki naładowane Promieniowanie elektromagnetyczne (fotony) Neutrony
Bardziej szczegółowoPrzejścia promieniste
Przejście promieniste proces rekombinacji elektronu i dziury (przejście ze stanu o większej energii do stanu o energii mniejszej), w wyniku którego następuje emisja promieniowania. E Długość wyemitowanej
Bardziej szczegółowoMetody analizy pierwiastków z zastosowaniem wtórnego promieniowania rentgenowskiego. XRF, SRIXE, PIXE, SEM (EPMA)
Metody analizy pierwiastków z zastosowaniem wtórnego promieniowania rentgenowskiego. XRF, SRIXE, PIXE, SEM (EPMA) Promieniowaniem X nazywa się promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od około
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. kanał wyjściowy
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoŚwiatło fala, czy strumień cząstek?
1 Światło fala, czy strumień cząstek? Teoria falowa wyjaśnia: Odbicie Załamanie Interferencję Dyfrakcję Polaryzację Efekt fotoelektryczny Efekt Comptona Teoria korpuskularna wyjaśnia: Odbicie Załamanie
Bardziej szczegółowoSpektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych
Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych Wstęp Spektroskopia jest metodą analityczną zajmującą się analizą widm powstających w wyniku oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoFizyka promieniowania jonizującego. Zygmunt Szefliński
Fizyka promieniowania jonizującego Zygmunt Szefliński 1 Wykład 6 Promieniowanie. Produkcja i oddziaływanie. Potencjały jonizacyjne 3 Podpowłoki Tab. Oznaczenia literowe podpowłok l 0 1 3 4 5 Oznaczenie
Bardziej szczegółowop.n.e. Demokryt z Abdery. Wszystko jest zbudowane z niewidzialnych cząstek - atomów (atomos ->niepodzielny)
O atomie 460-370 p.n.e. Demokryt z Abdery Wszystko jest zbudowane z niewidzialnych cząstek - atomów (atomos ->niepodzielny) 1808 John Dalton teoria atomistyczna 1. Pierwiastki składają się z małych, niepodzielnych
Bardziej szczegółowoDyfrakcja. Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia
Dyfrakcja 1 Dyfrakcja Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia uginanie na szczelinie uginanie na krawędziach przedmiotów
Bardziej szczegółowoGŁÓWNE CECHY ŚWIATŁA LASEROWEGO
GŁÓWNE CECHY ŚWIATŁA LASEROWEGO Światło może być rozumiane jako: Strumień fotonów o energii E Fala elektromagnetyczna. = hν i pędzie p h = = hν c Najprostszym przypadkiem fali elektromagnetycznej jest
Bardziej szczegółowoRozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni. Dla próżni równania Maxwella w tzw. postaci różniczkowej są następujące:
Rozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni Dla próżni równania Maxwella w tzw postaci różniczkowej są następujące:, gdzie E oznacza pole elektryczne, B indukcję pola magnetycznego a i
Bardziej szczegółowoIII. EFEKT COMPTONA (1923)
III. EFEKT COMPTONA (1923) Zjawisko zmiany długości fali promieniowania roentgenowskiego rozpraszanego na swobodnych elektronach. Zjawisko to stoi u podstaw mechaniki kwantowej. III.1. EFEKT COMPTONA Rys.III.1.
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki IV Optyka z elementami fizyki współczesnej. wykład 2, Mateusz Winkowski, Jan Szczepanek
Podstawy Fizyki IV Optyka z elementami fizyki współczesnej wykład 2, 06.10.2017 wykład: pokazy: ćwiczenia: Czesław Radzewicz Mateusz Winkowski, Jan Szczepanek Radosław Łapkiewicz Równania Maxwella r-nie
Bardziej szczegółowoKwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne.
Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. DUALIZM ŚWIATŁA fala interferencja, dyfrakcja, polaryzacja,... kwant, foton promieniowanie ciała doskonale
Bardziej szczegółowoOddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.
1 Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań. Wyróżniamy cztery rodzaje oddziaływań (sił) podstawowych: oddziaływania silne
Bardziej szczegółowon n 1 2 = exp( ε ε ) 1 / kt = exp( hν / kt) (23) 2 to wzór (22) przejdzie w następującą równość: ρ (ν) = B B A / B 2 1 hν exp( ) 1 kt (24)
n n 1 2 = exp( ε ε ) 1 / kt = exp( hν / kt) (23) 2 to wzór (22) przejdzie w następującą równość: ρ (ν) = B B A 1 2 / B hν exp( ) 1 kt (24) Powyższe równanie określające gęstość widmową energii promieniowania
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej
Podstawy fizyki kwantowej Fizyka kwantowa - co to jest? Światło to fala czy cząstka? promieniowanie termiczne efekt fotoelektryczny efekt Comptona fale materii de Broglie a równanie Schrodingera podstawa
Bardziej szczegółowoWzajemne relacje pomiędzy promieniowaniem a materią wynikają ze zjawisk związanych z oddziaływaniem promieniowania z materią. Do podstawowych zjawisk
Wzajemne relacje pomiędzy promieniowaniem a materią wynikają ze zjawisk związanych z oddziaływaniem promieniowania z materią. Do podstawowych zjawisk fizycznych tego rodzaju należą zjawiska odbicia i załamania
Bardziej szczegółowoAstrofizyka Wysokich Energii dla Fizyków
Astrofizyka Wysokich Energii dla Fizyków Fizyka, V rok, wykład kursowy 30h Prof. Bronisław Rudak konsultacje: czwartki, 12:00 13:00 CAMK PAN, ul.rabiańska 8 Syllabus Wprowadzenie: - jednostki, terminologia,
Bardziej szczegółowoFalowa natura materii
r. akad. 2012/2013 wykład I - II Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Falowa natura materii 1 r. akad. 2012/2013 Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Warunki zaliczenia: Aby uzyskać dopuszczenie
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XVII: Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Fotony Energia progowa Masa niezmiennicza Niezmiennik transformacji Lorenza, (nie zależy od wyboru
Bardziej szczegółowoMagnetar to młoda, szybko wirująca gwiazda neutronowa o ogromnym polu magnetycznym, powstała z wybuchu supernowej. Na skutek ogromnych naprężeń
Michał Chodań Magnetar to młoda, szybko wirująca gwiazda neutronowa o ogromnym polu magnetycznym, powstała z wybuchu supernowej. Na skutek ogromnych naprężeń skorupy gwiazdy, często dochodzi tam do trzęsień
Bardziej szczegółowoSupermasywne czarne dziury
Supermasywne czarne dziury Informacja Jakie informacje możemy zdobyć upuszczając kulkę na Ziemię? pole grawitacyjnie kształt, rozmiar skład chemiczny tarczy opory ruchu masa obiektu sprężystość odległość
Bardziej szczegółowoWykład 17: Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok
Wykład 17: Atom Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Wczesne modele atomu Grecki filozof Demokryt rozpoczął poszukiwania
Bardziej szczegółowoAnaliza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali.
Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali. Projekt ćwiczenia w Laboratorium Fizyki i Techniki Jądrowej na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. dr Julian Srebrny
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski 12 październik 2009 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 2 1/21 Plan wykładu Promieniowanie ciała doskonale czarnego Związek temperatury
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoNEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA
ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 3 NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA - PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA REAKCJE JĄDROWE Rozpad promieniotwórczy: A B + y + ΔE
Bardziej szczegółowoWczesne modele atomu
Wczesne modele atomu Wczesne modele atomu Demokryt (400 p.n.e.) Grecki filozof Demokryt rozpoczął poszukiwania opisu materii około 2400 lat temu. Postawił pytanie: Czy materia może być podzielona na mniejsze
Bardziej szczegółowoWykład 18: Elementy fizyki współczesnej -2
Wykład 18: Elementy fizyki współczesnej - Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Efekt fotoelektryczny 1887 Hertz;
Bardziej szczegółowoAtom wodoru. Model klasyczny: nieruchome jądro +p i poruszający się wokół niego elektron e w odległości r; energia potencjalna elektronu:
ATOM WODORU Atom wodoru Model klasyczny: nieruchome jądro +p i poruszający się wokół niego elektron e w odległości r; energia potencjalna elektronu: U = 4πε Opis kwantowy: wykorzystując zasadę odpowiedniości
Bardziej szczegółowoO aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I
O aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Słooce Protuberancja Fotosfera Plama Chromosfera Włókno Dziura koronalna Proporzec koronalny
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 13 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
Bardziej szczegółowoWstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej
Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Część I: Optyka, wykład 6 wykład: Piotr Fita pokazy: Andrzej Wysmołek ćwiczenia: Anna Grochola, Barbara Piętka Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski 2014/15
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej. Nikt nie rozumie fizyki kwantowej R. Feynman, laureat Nobla z fizyki
Podstawy fizyki kwantowej Nikt nie rozumie fizyki kwantowej R. Feynman, laureat Nobla z fizyki Podstawy fizyki kwantowej Fizyka kwantowa - co to jest? Światło to fala czy cząstka? promieniowanie termiczne
Bardziej szczegółowoParowanie chromosfery w obserwacjach
Parowanie chromosfery w obserwacjach RHESSI RHESSI CDS (Milligan i in. 2006) RHESSI - CDS (Milligan i in. 2006) He I (584.33A, log T =4.5) O V (629.73 A, log T =5.4) Mg X (624.94 A, log T =6.1) Fe XVI
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki subatomowej
Podstawy fizyki subatomowej Zenon Janas Zakład Fizyki Jądrowej IFD UW ul. Pasteura 5 p..81 tel. 55 3 681 e-mail: janas@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~janas/fsuba/fizsub.htm Zasady zaliczenia Obecność
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej i budowy materii
Podstawy fizyki kwantowej i budowy materii prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 3 17 października 2016 A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoFALOWY I KWANTOWY OPIS ŚWIATŁA. Światło wykazuje dualizm korpuskularno-falowy. W niektórych zjawiskach takich jak
FALOWY KWANTOWY OPS ŚWATŁA Dualizm korpuskularno - falowy Światło wykazuje dualizm korpuskularno-falowy. W niektórych zjawiskach takich jak interferencja, dyfrakcja i polaryzacja ma naturę falową, a w
Bardziej szczegółowoTomasz Szumlak WFiIS AGH 11/04/2018, Kraków
Oddziaływanie Promieniowania Jonizującego z Materią Tomasz Szumlak WFiIS AGH 11/04/2018, Kraków 2 Pomiary jonizacji Nasze piękne równania opisujące straty jonizacyjne mogą zostać użyte do wyznaczenia średniej
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej i budowy materii
Podstawy fizyki kwantowej i budowy materii prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 4 24 października 2016 A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoNajgorętsze krople materii wytworzone na LHC
Najgorętsze krople materii wytworzone na LHC Adam Bzdak AGH, KZFJ Plan Wprowadzenie do A+A Przepływ eliptyczny, trójkątny, hydrodynamika Odkrycie na LHC w p+p i p+a Korelacje 2- i wielu-cząstkowe Podsumowanie
Bardziej szczegółowoSzczególna teoria względności
Szczególna teoria względności Wykład VI: energia progowa foton rozpraszanie Comptona efekt Doplera prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej
Bardziej szczegółowoWszechświat: spis inwentarza. Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie
Wszechświat: spis inwentarza Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie Curtis i Shapley 1920 Heber D. Curtis 1872-1942 Mgławice spiralne są układami gwiazd równoważnymi Drodze Mlecznej Mgławice
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa PRZESTRZEŃ I CZAS W FIZYCE NEWTONOWSKIEJ ORAZ SZCZEGÓLNEJ TEORII. 1 Grawitacja 3. 2 Geometria jako fizyka 14
Spis treści Przedmowa xi I PRZESTRZEŃ I CZAS W FIZYCE NEWTONOWSKIEJ ORAZ SZCZEGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI 1 1 Grawitacja 3 2 Geometria jako fizyka 14 2.1 Grawitacja to geometria 14 2.2 Geometria a doświadczenie
Bardziej szczegółowoAstrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN. Jacek Niemiec (NZ-43)
Astrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN Jacek Niemiec (NZ-43) Astrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN: dr Jacek Niemiec dr Michał Dyrda - badania teoretyczne
Bardziej szczegółowoEkspansja Wszechświata
Ekspansja Wszechświata Odkrycie Hubble a w 1929 r. Galaktyki oddalają się od nas z prędkościami wprost proporcjonalnymi do odległości. Prędkości mierzymy za pomocą przesunięcia ku czerwieni efekt Dopplera
Bardziej szczegółowoPDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego. Zaburzenie to ma charakter fali poprzecznej, w której składowa elektryczna
Bardziej szczegółowoTheory Polish (Poland)
Q3-1 Wielki Zderzacz Hadronów (10 points) Przeczytaj Ogólne instrukcje znajdujące się w osobnej kopercie zanim zaczniesz rozwiązywać to zadanie. W tym zadaniu będą rozpatrywane zagadnienia fizyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoBadanie wysokoenergetycznych mionów kosmicznych w detektorze ICARUS.
Badanie wysokoenergetycznych mionów kosmicznych w detektorze ICARUS. Tomasz Palczewski Promotor: Prof. dr hab. Joanna Stepaniak. Warszawska Grupa Neutrinowa. Seminarium Doktoranckie IPJ 21.11.2006. Warszawa.
Bardziej szczegółowoBadanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów.
Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów. prof. dr hab. Marta Kicińska-Habior Wydział Fizyki UW Zakład Fizyki Jądra Atomowego e-mail: Marta.Kicinska-Habior@fuw.edu.pl
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne III. Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury
Galaktyki aktywne III Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury Asymetria strug Na ogół jedna ze strug oddala się a druga przybliża do obserwatora Natężenie promieniowania
Bardziej szczegółowoFizyka 2. Janusz Andrzejewski
Fizyka 2 wykład 14 Janusz Andrzejewski Atom wodoru Wczesne modele atomu -W czasach Newtona atom uważany była za małą twardą kulkę co dość dobrze sprawdzało się w rozważaniach dotyczących kinetycznej teorii
Bardziej szczegółowoTechniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej
Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej Wykład 2-5 marca 2019 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Rozpad Przemiana Widmo
Bardziej szczegółowoSPEKTROSKOPIA NMR. No. 0
No. 0 Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego, spektroskopia MRJ, spektroskopia NMR jedna z najczęściej stosowanych obecnie technik spektroskopowych w chemii i medycynie. Spektroskopia ta polega
Bardziej szczegółowoRozpraszanie elektron-proton
Rozpraszanie elektron-proton V 1. Badania struktury atomu - rozpraszanie Rutherforda. 2. Rozpraszanie elastyczne elektronu na punktowym protonie. 3. Rozpraszanie elastyczne elektronu na protonie o skończonych
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne z głębin kosmosu
Cząstki elementarne z głębin kosmosu Grzegorz Brona Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, Uniwersytet Warszawski 24.09.2005 IX Festiwal Nauki Co widzimy na niebie? - gwiazdy - planety - galaktyki
Bardziej szczegółowoFale materii. gdzie h= 6.6 10-34 J s jest stałą Plancka.
Fale materii 194- Louis de Broglie teoria fal materii, 199- nagroda Nobla Hipoteza de Broglie głosi, że dwoiste korpuskularno falowe zachowanie jest cechą nie tylko promieniowania, lecz również materii.
Bardziej szczegółowo