Analiza stabilnoêci uk adu hydraulicznego
|
|
- Zbigniew Cichoń
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Analiza stabilnoêci uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem LESZEK U ANOWICZ U ytkowanie instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem odbywa si w z o onych warunkach, w zwiàzku z czym ró ne procesy i czynniki wywierajà wraz z up ywem czasu ujemny wp yw na ich charakterystyki. Uk ady hydrauliczne wspomagania sterowania samolotem nara one sà bardziej ni inne serwomechanizmy na zmiany wymuszenia i zak óceƒ, zwiàzanych g ównie z oddzia ywaniem na p aszczyzny sterowe samolotu zmiennych w czasie lotu obcià eƒ aerodynamicznych. Bezpieczeƒstwo lotu wymaga, aby uk ad hydrauliczny wspomagania sterowania samolotem by stabilny, tzn. po ka dym zak óceniu, niezale nie od jego pochodzenia i wartoêci, wraca do stanu równowagi. Wa nym elementem oceny stanu technicznego instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem, podczas jej eksploatacji, sà wartoêci ciênienia w niej wyst pujàce, przy których serwozawory hydrauliczne instalacji pracujà stabilnie. Wynika stàd wymaganie i koniecznoêç przeprowadzenia analizy stabilnoêci serwozaworów instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem. Analiza stabilnoêci z uwzgl dnieniem wszystkich zjawisk zachodzàcych w procesie sterowania samolotem jest trudna ze wzgl du na du à liczb czynników majàcych wp yw na charakter zjawiska. Parametry okreêlajàce stany przejêciowe ulegajà cz sto w czasie eksploatacji instalacji znaczàcym zmianom. Badania stabilnoêci serwomechanizmów hydraulicznych instalacji wspomagania sterowania mo na wykonaç metodami liniowymi rozwini tymi w teorii automatycznej regulacji [1, 2], tj. stosujàc uproszczonà operatorowà funkcj przejêcia uk adu otwartego. Na podstawie funkcji operatorowej mo na wykreêliç charakterystyki cz stotliwoêciowe serwomechanizmu hydraulicznego instalacji wspomagania sterowania. Charakterystyki cz stotliwoêciowe serwomechanizmu hydraulicznego mo na wykreêliç we wspó rz dnych biegunowych (hodograf Nyquista) lub Blacka (na osi odci tych faza w stopniach, a na osi rz dnych modu w decybelach). StabilnoÊç uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem najlepiej jest oceniaç za pomocà parametru, jakim jest ciênienie. Dlatego te stabilnoêç uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania najkorzystniej jest ustalaç na podstawie znajomoêci charakterystyki amplitudowo-fazowej we wspó rz dnych biegunowych (Nyquista). DogodnoÊç wyboru charakterystyki amplitudowo-fazowej we wspó rz dnych biegunowych wynika z faktu, e g ównym parametrem analizy w tej metodzie jest ciênienie w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania. Praca zawiera wyniki analizy stabilnoêci serwomechanizmu wspomagania sterowania samolotu Su-22. Zaproponowanà w pracy metod mo na wykorzystaç do badaƒ symulacyjnych projektowanych uk adów hydraulicznych wspomagania sterowania samolotu. Instalacja hydrauliczna wspomagania sterowania samolotem Zasada dzia ania uk adu sterowania samolotem zaprezentowana zostanie na przyk adzie schematu kinematycznego kana u pod u nego sterownia samolotem przedstawionego na rys. 1. W sk ad takiego uk adu sterowania wchodzà: urzàdzenie korygujàce wartoêç si na drà ku sterowym (ARZ-1), Dr in. Leszek U anowicz jest pracownikiem Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych w Warszawie. Rys. 1. Schemat kinematyczny kana u pod u nego uk adu sterowania samolotem spr ynowy mechanizm obcià ajàcy (MO), nieliniowy mechanizm ró nicowy (MN), urzàdzenia wykonawcze systemu automatycznego sterowania (RA-30A, RAU- 107A) oraz serwomechanizmy hydrauliczne (BU-250). Uk ad sterowania samolotem przedstawiony na rys. 1 jest uk adem wspomaganym hydraulicznie przez zastosowanie w nim serwomechanizmów hydraulicznych. Serwomechanizmy hydrauliczne wspomagania uk adu sterowania samolotem zasilane sà z instalacji hydraulicznej. Przyk adowy schemat instalacji hydraulicznej zasilajàcej serwomechanizmy 18
2 Rys. 2. Schemat ideowy uk adu zasilania instalacji hydraulicznej: 1 pok adowy króciec t oczenia, 2 pompa hydrauliczna, 3 pok adowy króciec odsysania, 4 oddzielacz par, 8, 19 zawór zwrotny, 14 zawór czó enkowy, 18 zawór elektrohydrauliczny, 28 d awik jednokierunkowy, 29 zawór roz àczny, 30, 31 wzmacniacz hydrauliczny lotki, 32 filtr zlewu z II instalacji hydraulicznej, 33 zbiornik hydrauliczny z nadciênieniem, 34 filtr wysokiego ciênienia z II instalacji hydraulicznej, 37 pompa awaryjna, 38, 39 sygnalizator ciênienia, 40 króciec nape nienia, 41 zasobnik hydrauliczny, 42 zawór bezpieczeƒstwa, 43 silnik hydrauliczny, 44 hamulec hydrauliczny, 45 wzmacniacz hydrauliczny statecznika p ytowego prawy, 46 wzmacniacz hydrauliczny, 47 wzmacniacz hydrauliczny steru kierunku hydrauliczne przedstawiono na rys. 2. Instalacja hydrauliczna zasilajàca serwomechanizmy hydrauliczne sk ada si najcz Êciej z uk adu zasilania i serwomechanizmów hydraulicznych, zwanych popularnie wzmacniaczami hydraulicznymi. W uk adzie hydraulicznym sterowania samolotem pracujà serwomechanizmy hydrauliczne, w których wejêciowym sygna em sterujàcym jest sygna elektryczny lub mechaniczny. Serwomechanizmem hydraulicznym nazywamy ka de urzàdzenie sterujàce ze sprz eniem zwrotnym, z hydraulicznym wzmocnieniem mocy. Zadaniem serwomechanizmu hydraulicznego jest przekszta cenie sygna u wejêciowego (mechanicznego lub elektrycznego) na wyjêciowy sygna hydrauliczny proporcjonalny do sygna u wejêciowego. Przyk adem serwomechanizmu hydraulicznego, w którym wejêciowym sygna em sterujàcym jest sygna elektryczny, jest serwomechanizm RA-30A. Schemat ideowy serwomechanizmu hydraulicznego RA-30A przedstawiono na rys. 3. Innym przyk adem jest serwomechanizm hydrauliczny BU-250, w którym wejêciowym sygna em sterujàcym jest sygna mechaniczny. Schemat ideowy serwomechanizmu hydraulicznego BU-250 przedstawiono na rys. 4. Dzia anie serwomechanizmu hydraulicznego RA-30 polega na zamianie sygna u elektrycznego, podawanego z bloku sterowania i kontroli w warunkach automatycznego sterowania (tzw. sterowania przez autopilota) na przemieszczenie trzonu wyjêciowego sterujàcego suwakiem serwomechanizmu hydraulicznego BU-250. Opis budowy i zasad pracy serwomechanizmu hydraulicznego RA-30A przedstawiono w pracy [3]. W niniejszej pracy analizie poddany zostanie serwomechanizm hydrauliczny BU-250 z symetrycznym si ownikiem dwustronnego dzia ania, mechanicznym sygna em wyjêciowym, z po o eniowym wspó czynnikiem wzmocnienia serwomechanizmu równym jednoêci. Dzia anie serwomechanizmu hydraulicznego BU-250 polega na zamianie sygna u mechanicznego, pochodzàcego od wolanta lub drà ka sterowego (patrz rys. 1), na wzmocnione Rys. 3. Schemat ideowy serwomechanizmu hydraulicznego RA-30 z wejêciowym, sterujàcym sygna em elektrycznym 19
3 Rys. 4. Schemat ideowy serwomechanizmu hydromechanicznego BU-250 z wejêciowym, sterujàcym sygna em mechanicznym: 1 wahacz wyjêciowy, 2 oê obrotu, 3 dêwignia sterujàca, 4 trzon si ownika, 5 rozdzielacz serwomechanizmu, 6 korpus, 7 zawór zwrotny, 8 filtr, 9 cylinder si ownika, 68 t ok energià hydraulicznà przemieszczenie odbiornika mocy, w tym wypadku powierzchni sterowej. Opis budowy i zasad pracy serwomechanizmu hydromechanicznego BU-250 przedstawiono w pracy [4]. Sprz enie zwrotne od po o enia lub pr dkoêci, tj. idea uk adu regulacji w serwomechanizmie hydraulicznym, realizowane jest przez po àczenie sztywnà dêwignià suwaka rozdzielacza przep ywowego z t oczyskiem si ownika serwomechanizmu hydromechanicznego. Schemat ideowy serwomechanizmu hydraulicznego z mechanicznym sprz eniem zwrotnym przedstawiono na rys. 5. Serwomechanizm hydromechaniczny BU-250 pe ni funkcj elementu wykonawczego w nieodwracalnym uk adzie ste- Rys. 5. Schemat ideowy serwomechanizmu hydraulicznego z mechanicznym sprz eniem zwrotnym rowania p ytowym usterzeniem wysokoêci samolotu Su-22. Oznacza to, e przy braku zasilania ciênieniem serwomechanizmu hydromechanicznego sterowanie samolotem jest niemo liwe. NiesprawnoÊç serwomechanizmu hydromechanicznego w postaci zablokowania suwaka rozdzielacza oznacza brak mo liwoêci sterowania pod u nego i poprzecznego samolotu, zaê nadmierne tarcie suwaka rozdzielacza oznacza przemieszczenie si drà ka sterowego z du ymi oporami oraz chodzenie drà ka sterowego z niewielkim wychyleniem si stabilizatora. Transmitancja uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem Jak wynika z analizy pracy serwomechanizmu hydraulicznego uk adu sterowania samolotem, ruch si ownika serwomechanizmu sterowany jest przez wzgl dne otwarcie rozdzielacza serwomechanizmu. Schemat blokowy serwomechanizmu uk adu sterowania samolotem ze wspomaganiem hydraulicznym przedstawiono na rys. 6. W schemacie przyj to nast pujàce oznaczenia podstawowe: x(t) wielkoêç wejêciowa (przesuni cie suwaka rozdzielacza serwomechanizmu hydraulicznego), y(t) wielkoêç wyjêciowa (przesuni cie t oka si ownika serwomechanizmu hydraulicznego), e wzgl dne otwarcie rozdzielacza serwomechanizmu hydraulicznego (e = x y), H 1 transmitancja uk adu hydraulicznego wspomagania pod u nego sterowania samolotem. Serwomechanizm hydromechaniczny przedstawiony na rys. 4 mo na opisaç trzema równaniami: zale noêci kinematycznej, bilansu nat eƒ przep ywu i si. Sprz enie zwrotne utworzone jest kinematycznie przez po àczenie ci gna sterujàcego suwakiem rozdzielacza z ruchomà cz Êcià si ownika serwomechanizmu hydraulicznego. Oznaczajàc przez z po o enie ci gna sterujàcego, a przez λ po o enie uk adu dêwigniowego (λ = ) zgodnie z rys. 7, mo na napisaç αγ βγ Rys. 6. Równowa ny schemat blokowy serwomechanizmu uk adu sterowania samolotem ze wspomaganiem hydraulicznym 20
4 zale noêç kinematycznà uk adu sterowania suwakiem (tarczà) rozdzielacza o nast pujàcej postaci: αγ z y = (x y) = λe (1) βγ Równania nat eƒ przep ywu serwomechanizmu hydraulicznego w kierunku komór si ownika serwomechanizmu majà nast pujàcà postaç: gdzie: Q i Q B nat enie przep ywu w kierunku komór A i B si ownika serwomechanizmu, W wzmocnienie serwomechanizmu hydraulicznego, p A i p B ciênienia w komorach A i B si ownika serwomechanizmu, B modu spr ystoêci obj toêciowej cieczy, λ po o enie uk adu dêwigniowego, F pole powierzchni efektywnej si ownika serwomechanizmu, V t obj toêç si ownika serwomechanizmu przy Êrodkowym po o eniu t oka. Na podstawie równaƒ przep ywu (2) mo na dla tego typu serwomechanizmu hydraulicznego (wzmacniacza hydraulicznego), stosujàc zapis operatorowy, napisaç: gdzie: Q 0 obj toêciowe nat enie przep ywu przez przekroje przep ywowe rozdzielacza serwomechanizmu przy ró nicy ciênieƒ p = /2, ciênienie na dop ywie do cylindra si ownika serwomechanizmu. Dla rozpatrywanego uk adu sterowania mo na napisaç równanie si o postaci: (2) (3) (4) skàd po przekszta ceniach dochodzi si do odwróconej transmitancji uk adu o postaci: Wprowadzajàc do równania (6) w miejsce operatora Laplace a (s) pulsacj (jω) dochodzi si, po odpowiednich przekszta ceniach, do transmitancji widmowej uk adu, okreêlonej równaniem: przy czym: Wyprowadzona zale noêç na transmitancj uk adu stanowi podstaw do analizy stabilnoêci metodami liniowymi rozwini tymi. Najbardziej przydatne do oceny stabilnoêci uk adu na podstawie znajomoêci charakterystyki amplitudowo-fazowej jest kryterium Nyquista. Badanie stabilnoêci wed ug tej metody polega na wykreêleniu hodografu H 1 (jω) na p aszczyênie zespolonej i zbadanie kàta obrotu tego wektora podczas jego ruchu wzd u hodografu od punktu ω = 0 do punktu ω = +. Uk ad jest stabilny, jeêli przyrost argumentu wektora równa si zeru. Oznacza to, e hodograf nie mo e obejmowaç punktu (-1, j0). JeÊli hodograf H 1 (jω) przecina oê rzeczywistà w punkcie (-1, j0), to uk ad znajduje si na granicy stabilnoêci. (6) (7) gdzie: C r i C s wspó czynniki proporcjonalnoêci si do przemieszczenia odpowiednio dla rozdzielacza i si ownika, m masa na t oczysku si ownika, χ wspó czynnik oporów tarcia wiskotycznego w elementach uk adu. Po przekszta ceniu Laplace a równanie (4) otrzymuje postaç: (p A p B )F = C r y(s) + C s y(s) = χsy(s) + ms 2 y(s) (5) Podstawiajàc równanie (5) do równania (3) otrzymuje si : Rys. 7. Rysunek pomocniczy do wyznaczenia zale noêci kinematycznej uk adu sterowania suwakiem rozdzielacza serwomechanizmu hydraulicznego Wspó czynniki wyst pujàce w równaniu (7) uzupe niajà jednoêç zarówno w jego cz Êci rzeczywistej, jak i urojonej. Wyznaczenie wartoêci wspó czynników równania (7) dokonano dla uk adu pod u nego i poprzecznego sterowania samolotem Su-22. Na 21
5 podstawie wymiarów konstrukcyjnych serwomechanizmu hydraulicznego (wzmacniacza hydraulicznego) BU-250 oraz wyników pomiarów, przyj to do obliczeƒ nast pujàce wartoêci: najmniejsze ciênienie zasilania wzmacniacza hydraulicznego min = 10 MPa, wzmocnienie serwomechanizmu hydraulicznego W = 3,5 m 2 /s, pole powierzchni efektywnej t oków si ownika serwomechanizmu F = 0,0125 m 2, wspó czynnik proporcjonalnoêci si y do przemieszczenia dla tarczy rozdzielacza C r = 1950 N/m, wspó czynnik proporcjonalnoêci si y do przemieszczenia dla trzonu si ownika hydraulicznego C s = N/m, obj toêciowe nat enie przep ywu w kanale rozdzielacza serwomechanizmu Q 0 = 65 dm 3 /min, obj toêç cylindra si ownika dla Êrodkowego po- o enia t oków w cylindrze V t = 0,0047 m 3, modu spr ystoêci obj toêciowej cieczy wyznaczony w oparciu o prac [5] z uwzgl dnieniem sprawnoêci wolumetrycznej uk adu B = 9, N/m 2, wspó czynnik oporów tarcia wiskotycznego w elementach uk adu χ = 913,3 Ns/m, prze o enie sprz enia zwrotnego λ = 2,8. Na podstawie wymienionych wartoêci wyznaczono wspó czynniki równania (7), które wynoszà: a 1 = 0,0012, a 2 = 0,0058, b 1 = 0,0032, b 2 = 0,0019, b 3 = 0,0297. Suma wspó czynników równania (7) zarówno w cz Êci rzeczywistej, jak i urojonej nie przekracza 3,5% g ównego sk adnika, to znaczy mo na je pominàç nie zmniejszajàc przydatnoêci praktycznej równania (7) do analizy stabilnoêci uk adu. Pomijajàc wspó czynniki w równaniu (7) mo na je uproêciç, otrzymujàc transmitancj amplitudowo-fazowà uk adu o postaci: Hodografy Nyquista na p aszczyênie zespolonej Wykorzystujàc równanie (8) oraz podane w poprzednim rozdziale wartoêci: wzmocnienia serwomechanizmu hydraulicznego W, pola powierzchni efektywnej t oków si ownika serwomechanizmu F, wspó czynnika proporcjonalnoêci si y do przemieszczenia dla tarczy rozdzielacza C r i si y do przemieszczenia dla t oczyska si ownika hydraulicznego C s, obj toêciowego nat enia przep ywu w kanale rozdzielacza serwomechanizmu Q 0, obj toêci cylindra si ownika dla Êrodkowego po o enia t oków w cylindrze V t, modu u spr ystoêci obj toêciowej cieczy B, wspó czynnika oporów tarcia wiskotycznego w elementach uk adu χ oraz prze o enia sprz enia zwrotnego λ wykreêlono charakterystyki amplitudowo-fazowe dla czterech wartoêci ciênienia na dop ywie do rozdzielacza serwomechanizmu hydraulicznego. Charakterystyki amplitudowo-fazowe uk adu sterowania pod u nego samolotu Su-22 dla czterech wartoêci ciênienia na dop ywie do rozdzielacza serwomechanizmu hydraulicznego przedstawiono na rys. 8, 9, 10, 11. Na rys. 8 przedstawiono Rys. 8. Charakterystyka amplitudowo-fazowa serwomechanizmu Su-22 przy ciênieniu = 12,0 MPa hodograf Nyquista, gdy wartoêç ciênienia na dop ywie do serwomechanizmu hydraulicznego wynosi = 12,0 MPa. Z rys. 8 wynika, e uk ad wspomagania sterowania samolotem jest w stanie niestabilnym, poniewa hodograf przecina oê odci tych w przedziale H 1 (jω) < (-1, j0), tj. przyrost argumentu wektora jest ujemny. Na rys. 9 przedstawiono hodograf Nyquista, gdy wartoêç ciênienia na dop ywie do serwomechanizmu hydraulicznego wynosi (8) w którym cz Êç rzeczywista. jest odci tà, a cz Êç urojona. Rys. 9. Charakterystyka amplitudowo-fazowa serwomechanizmu Su-22 przy ciênieniu = 15,5 MPa rz dnà na p aszczyênie zespolonej U(ω), jv(ω). Rys. 10. Charakterystyka amplitudowo-fazowa serwomechanizmu Su-22 przy ciênieniu = 21,0 MPa = 15,5 MPa. Z rys. 9 wynika, e uk ad wspomagania sterowania samolotem znajduje si na granicy stabilnoêci, poniewa hodograf przebiega przez punkt o wspó rz dnych U = -1, jv = 0. StabilnoÊç uk adu uzyskuje si zatem przy ciênieniu wy szym od wartoêci = 15,5 MPa. Na rys. 10 przedstawio- 22
6 no hodograf Nyquista, gdy wartoêç ciênienia na dop ywie do serwomechanizmu hydraulicznego wynosi = 21,0 MPa. Z rys. 10 wynika, e uk ad wspomagania sterowania samolotem jest w stanie stabilnym, poniewa hodograf przecina oê odci tych w przedziale (-1, j0) < H 1 (jω) < (0, j0), tj. przyrost argumentu wektora równa si zero. Na rys. 11 przedstawiono hodograf Nyquista, gdy wartoêç ciênienia na dop ywie do serwomechanizmu hydraulicznego wynosi = 30,0 MPa. Z rys. 11 wynika, e uk ad wspomagania sterowania samolotem jest niestabilny, poniewa hodograf przecina oê odci tych w przedziale H 1 (jω) > (0, j0). StabilnoÊç uk adu uzyskuje si zatem przy ciênieniu ni szym od wartoêci = 30,0 MPa. Rys. 11. Charakterystyka amplitudowo-fazowa serwomechanizmu Su-22 przy ciênieniu = 30,0 MPa Z analizy hodografów wynika, e stabilnoêç uk adu wspomagania sterowania samolotem Su-22 b dzie zachowana dla zakresu ciênienia zasilania zawartego w przedziale od 15,5 MPa do oko o 30,0 MPa. CiÊnienie w uk adzie wspomagania sterowania samolotem Su-22 zale y od naporu aerodynamicznego na p ytowy statecznik steru wysokoêci. Aby uk ad wspomagania sterowania samolotem Su-22 pracowa poprawnie, ciênienie zasilania serwomechanizmu hydraulicznego (wzmacniacza hydraulicznego) nie mo e byç mniejsze od wartoêci 15,5 MPa. Górne ciênienie zasilania serwomechanizmu hydraulicznego (wzmacniacza hydraulicznego) ograniczane jest przez zawór bezpieczeƒstwa wyregulowany na ciênienie 25,0 MPa. Na rys. 12 i 13 przedstawione sà przyk adowe przebiegi ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22 podczas ich przesterowywania. Na rys. 12 przedstawiono przyk adowe przebiegi ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem na poczàtku procesu jej eksploatacji, zaê na rys. 13 po przepracowaniu przez instalacj hydraulicznà wspomagania 1500 godzin. Z przebiegu ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22, na poczàtku procesu eksploatacji instalacji (patrz rys. 12) wynika, e przy braku ruchu statecznika p ytowego steru wysokoêci ciênienie w instalacji zawiera si w przedziale od 20,9 MPa do 21,3 MPa, a wi c jest wi ksze od dolnej wartoêci granicznej wyznaczajàcej obszar stabilnoêci uk adu wspomagania. Z przebiegu ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22, na poczàtku procesu eksploatacji instalacji wynika, e przy pe nym ruchu statecznika p ytowego steru wysokoêci ciênienie w instalacji zawiera si w przedziale od 19,2 MPa do 19,8 MPa, a wi c jest wi ksze od dolnej wartoêci granicznej wyznaczajàcej obszar stabilnoêci uk adu wspomagania. Z przebiegu ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22 po przepracowaniu przez uk ad 1500 godzin (patrz rys. 13) wynika, e przy braku ruchu statecznika p ytowego steru wysokoêci ciênienie w instalacji zawiera si w przedziale od 19,2 MPa do 19,7 MPa, a wi c jest wi ksze od dolnej wartoêci granicznej wyznaczajàcej obszar stabilnoêci uk adu wspomagania. Z przebiegu ciênieƒ w instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22, po przepracowaniu przez instalacj 1500 godzin wynika, e przy pe nym ruchu statecznika p ytowego steru wysokoêci ciênienie w instalacji zawiera si w przedziale od 15,0 MPa do 16,2 MPa, a wi c jest na granicy dolnej wartoêci wyznaczajàcej obszar stabilnoêci uk adu wspomagania. W czasie prób stwierdzano, e przy spadku ciênienia w uk adzie wspomagania sterowania samolotem poni ej 15,0 MPa uk ad zaczyna drgaç. Podsumowanie StabilnoÊç uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem Su-22 zale y w du ym stopniu od jego stanu technicznego i warunków eksploatacji. Z równania (8) wynika, e jeêli wartoêç modu u spr ystoêci cieczy ulegnie zmniejszeniu, to wspó czynnik przy ω 3 przybiera du e wartoêci i rz dna wy- Rys. 12. Przyk adowy przebieg ciênienia w uk adzie hydraulicznym wspomagania sterowania samolotem Su-22, podczas jego przesterowywania, na poczàtku procesu eksploatacji uk adu Rys. 13. Przyk adowy przebieg ciênienia w uk adzie hydraulicznym wspomagania sterowania samolotem Su-22, podczas jego przesterowywania, po przepracowaniu przez uk ad wspomagania 1500 godzin 23
7 kresu na p aszczyênie staje si ujemna. Uk ad staje si niestabilny. Zmniejszenie wartoêci modu u spr - ystoêci cieczy mo e byç spowodowane np. zapowietrzeniem cieczy roboczej w uk adzie (warunków eksploatacji) lub znaczàcym spadkiem sprawnoêci wolumetrycznej uk adu hydraulicznego (stan techniczny). Wyprowadzona w pracy zale noêç na transmitancj uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem stanowi podstaw do analizy stabilnoêci metodami liniowymi rozwini tymi. Do oceny stabilnoêci uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotem na podstawie znajomoêci charakterystyki amplitudowo-fazowej wykorzystano kryterium Nyquista. Badanie stabilnoêci wed ug tej metody polega na wykreêleniu hodografu H 1 (jω) na p aszczyênie zespolonej i zbadanie kàta obrotu tego wektora podczas jego ruchu wzd u hodografu od punktu ω = 0 do punktu ω = +. Uk ad jest stabilny, jeêli przyrost argumentu wektora równa si zeru. Oznacza to, e hodograf przecina oê odci tych w przedziale (-1, j0) < H 1 (jω) < (0, j0). JeÊli hodograf H 1 (jω) przecina oê rzeczywistà w punkcie (-1, j0) lub (0, j0), to uk ad znajduje si na granicy stabilnoêci. Przedstawiona w pracy analiza stabilnoêci metodami liniowymi rozwini tymi zosta a wykorzystana do oceny stanu technicznego uk adu hydraulicznego wspomagania sterowania samolotów Su-22 w czasie ich badaƒ resursowych (okreêlajàcych czas pozosta y do naprawy g ównej). Otrzymane w rezultacie analizy teoretycznej wyniki znalaz y potwierdzenie w badaniach resursowych instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotów Su-22. Na podstawie badaƒ stabilnoêci instalacji hydraulicznej wspomagania sterowania samolotem Su-22 mo na oceniç jej stan techniczny, a tym samym bezpiecznie eksploatowaç uk ad sterowania samolotem. Z analizy charakterystyk amplitudowo-fazowych uk adu wspomagania sterowania samolotem Su-22 wynika, e stabilnoêç uk adu b dzie zachowana dla zakresu ciênienia zasilania zawartego w przedziale od 15,5 MPa do oko o 30,0 MPa. Oznacza to, e instalacja hydrauliczna wspomagania sterowania samolotem Su-22, w czasie jego eksploatacji, nie mo e pracowaç poni ej ciênienia 15,5 MPa. LITERATURA 1. Guillon M.: Teoria i obliczenia uk adów hydraulicznych. WNT, Warszawa Krasowski A.: Podstawy automatyki i cybernetyki technicznej. Sowietskoje radio. Moskwa-Leningrad Michalak S., U anowicz L.: Protokó nr 2/42/97 z badaƒ elementów uk adu sterowania samolotu Su-22UM3K nr Opracowanie wewn trzne ITWL 1997r. 4. Michalak S., U anowicz L.: Konspekt szkolenia nt. uk ad sterowania pod u nego samolotu Su-22. Opracowanie wewn trzne ITWL 1997r. 5. Pizoƒ A.: Hydrauliczne i elektrohydrauliczne uk ady sterowania i regulacji. WNT, Warszawa
3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ
1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoSpis treêci. Wst p... 9 Wykaz skrótów stosowanych na rysunkach Wykaz wa niejszych oznaczeƒ... 12
Spis treêci Wst p... 9 Wykaz skrótów stosowanych na rysunkach... 11 Wykaz wa niejszych oznaczeƒ... 12 1. Zasady bezpieczeƒstwa w pracowni elektronicznej... 15 1. l. Dzia anie pràdu elektrycznego na organizm
Bardziej szczegółowoModelowanie komputerowe uk adów hydraulicznych
Modelowanie komputerowe uk adów hydraulicznych ANDRZEJ BÑKOWSKI WAC AW GIERULSKI Powszechna obecnie metoda komputerowych badaƒ symulacyjnych wymaga budowy modelu adekwatnego do analizowanego uk adu Model
Bardziej szczegółowoANALOGOWE UKŁADY SCALONE
ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO
LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO 2 1. Cel ćwiczenia : Dokonać pomiaru zuŝycia tulei cylindrowej (cylindra) W wyniku opanowania treści ćwiczenia student
Bardziej szczegółowoSterowanie maszyn i urządzeń
Sterowanie maszyn i urządzeń Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie objętościowe Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasad sterowania objętościowego oraz wyznaczenie chłonności jednostkowej
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoBadania symulacyjne hydraulicznego uk adu nap dowego zasilanego cieczami o zró nicowanych w aêciwoêciach fizycznych
Badania symulacyjne hydraulicznego uk adu nap dowego zasilanego cieczami o zró nicowanych w aêciwoêciach fizycznych ZENON J DRZYKIEWICZ JERZY STOJEK ROMAN ORNACKI Nowoczesne podejêcie do projektowania
Bardziej szczegółowoBadanie silnika asynchronicznego jednofazowego
Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady funkcjonowania silnika jednofazowego. W ramach ćwiczenia badane są zmiany wartości prądu rozruchowego
Bardziej szczegółowoR czne, równowa àce zawory MSV-C PN 16
Arkusz informacyjny R czne, równowa àce zawory MSV-C PN 16 Zastosowanie Zawory MSV-C przeznaczone sà do równowa enia instalacji grzewczych i klimatyzacyjnych o sta ym przep ywie oraz instalacji ciep ej
Bardziej szczegółowo1.3 Budowa. Najwa niejsze cz ci sk adowe elektrozaworu to:
.3 Budowa Elektrozawory to elementy kontroluj ce medium pod ci nieniem. Ich zadanie polega na otwieraniu lub zamykaniu urz dzenia odcinaj cego, bezpo rednio lub po rednio, w stanie wzbudzonym cewki. Najwa
Bardziej szczegółowoWK 495 820. Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6. NG 6 31,5 MPa 60 dm 3 /min OPIS DZIA ANIA: 04. 2001r.
Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6 NG 6 1,5 MPa 60 dm /min WK 495 820 04. 2001r. Rozdzielacze umo liwiaj¹ zrealizowanie stanów start i stop oraz zmianê kierunku p³yniêcia strumienia cieczy,
Bardziej szczegółowoPodstawowe działania w rachunku macierzowym
Podstawowe działania w rachunku macierzowym Marcin Detka Katedra Informatyki Stosowanej Kielce, Wrzesień 2004 1 MACIERZE 1 1 Macierze Macierz prostokątną A o wymiarach m n (m wierszy w n kolumnach) definiujemy:
Bardziej szczegółowoTemat: Funkcje. Własności ogólne. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1
Temat: Funkcje. Własności ogólne A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1 Kody kolorów: pojęcie zwraca uwagę * materiał nieobowiązkowy A n n a R a
Bardziej szczegółowoR czne zawory równowa àce MSV-I/M PN 16
Arkusz informacyjny R czne zawory równowa àce MSV-I/M PN 16 Zastosowanie Rys. 1. MSV-I Zawory MSV-I/M przeznaczone sà do równowa enia instalacji grzewczych i klimatyzacyjnych o sta ych przep ywach. Stosowanie
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r.
1692 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie ró nicowania stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie spo eczne z tytu u wypadków przy pracy i chorób
Bardziej szczegółowoHP, HS dwu- i trójdrogowe zawory z si ownikami
rkusz informacyjny HP, HS dwu- i trójdrogowe zawory z si ownikami Zastosowanie Zawory HP i HS z si ownikami przeznaczone sà do wspó pracy z termostatami r cznymi i programowalnymi. Mogà byç stosowane w
Bardziej szczegółowoWyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym
Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego
Bardziej szczegółowoSposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania
Sposoby modelowania układów dynamicznych Co to jest model dynamiczny? PAScz4 Modelowanie, analiza i synteza układów automatyki samochodowej równania różniczkowe, różnicowe, równania równowagi sił, momentów,
Bardziej szczegółowo7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH
OBWODY SYGNAŁY 7. EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH 7.. ZJAWSKO EZONANS Obwody elektryczne, w których występuje zjawisko rezonansu nazywane są obwodami rezonansowymi lub drgającymi. ozpatrując bezźródłowy obwód
Bardziej szczegółowoP O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A
P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A WYDZIAŁ BUDOWNICTWA, MECHANIKI I PETROCHEMII INSTYTUT INŻYNIERII MECHANICZNEJ LABORATORIUM NAPĘDÓW I STEROWANIA HYDRAULICZNEGO I PNEUMATYCZNEGO Instrukcja do
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY 1) z dnia 10 paêdziernika 2005 r.
Dziennik Ustaw Nr 212 14168 Poz. 1769 1769 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY 1) z dnia 10 paêdziernika 2005 r. zmieniajàce rozporzàdzenie w sprawie najwy szych dopuszczalnych st eƒ i nat eƒ czynników
Bardziej szczegółowoMATEMATYKA 4 INSTYTUT MEDICUS FUNKCJA KWADRATOWA. Kurs przygotowawczy na studia medyczne. Rok szkolny 2010/2011. tel. 0501 38 39 55 www.medicus.edu.
INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne Rok szkolny 00/0 tel. 050 38 39 55 www.medicus.edu.pl MATEMATYKA 4 FUNKCJA KWADRATOWA Funkcją kwadratową lub trójmianem kwadratowym nazywamy funkcję
Bardziej szczegółowoJedna z krawędzi powstałego prostopadłościanu miałaby długość 10 km. P F
SP Graniastosłupy Zadania sprawdzajà nast pujàce umiej tnoêci: r obliczanie pola powierzchni i obj toêç graniastos upa prostego i ostros upa 1. Na rysunku przedstawiono graniastos up prosty i jego wymiary.
Bardziej szczegółowoPRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 2/2010 do CZĘŚCI VIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE I SYSTEMY STEROWANIA 2007 GDAŃSK Zmiany Nr 2/2010 do Części VIII Instalacje elektryczne i systemy
Bardziej szczegółowoKD-200. Sta e Urzàdzenia GaÊnicze 25 bar / 42 bar
KD-200 Sta e Urzàdzenia GaÊnicze 25 bar / 42 bar Sta e urzàdzenie gaênicze KD-200 W wyniku intensywnych prac badawczych powsta system ochrony przeciwpo arowej KD-200 z FM-200. System ten àczy w sobie wysokà
Bardziej szczegółowoAutomatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec.
Automatyka Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. : samoczynny. Automatyka to: dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi, dział techniki zajmujący się praktyczną realizacją urządzeń
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 7 grudnia 2007 r.
1765 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie wymagaƒ, którym powinny odpowiadaç analizatory spalin samochodowych, oraz szczegó owego zakresu sprawdzeƒ wykonywanych podczas
Bardziej szczegółowo(13) B1 PL 161821 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 161821
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 161821 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 283615 (22) Data zgłoszenia: 02.02.1990 (51) IntCl5: G05D 7/00 (54)Regulator
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoNACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA
NACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA Kraków 31.01.2014 Dział Techniczny: ul. Pasternik 76, 31-354 Kraków tel. +48 12 379 37 90~91 fax +48 12 378 94 78 tel. kom. +48 665 001 613
Bardziej szczegółowoLekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.
Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z
Bardziej szczegółowoNowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1. Autor: Marek Kwiatkowski
Nowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1 Autor: Marek Kwiatkowski Spis treści: 1. Przyczyny stosowania regulacji wydajności spręŝarki 2.
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189083 (13) B1 PL 189083 B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189083 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (2 1 ) Numer zgłoszenia: 334166 (22) Data zgłoszenia: 01.07.1999 (51 ) IntCI7 F24D 5/12 F24H
Bardziej szczegółowoSTANDARDOWE REGULATORY CIŒNIENIA I TEMPERATURY HA4
ZTCh - Zak³ad Techniki Ch³odniczej Wy³¹czny dystrybutor firmy HANSEN na Polskê 85-861 Bydgoszcz ul. Glink i 144 tel. 052 3450 43 0, 345 0 4 3 2 fax: 052 345 06 30 e-mail: ztch@ ztch. pl www.ztch.pl STANDARDOWE
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów
Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie
Bardziej szczegółowo1) w 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
Źródło: http://bip.mswia.gov.pl/bip/projekty-aktow-prawnyc/2005/481,projekt-rozporzadzenia-ministra-spraw-wewnetrznych-i -Administracji-z-dnia-2005-r.html Wygenerowano: Czwartek, 28 stycznia 2016, 20:27
Bardziej szczegółowoPL 205289 B1 20.09.2004 BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL 31.03.2010 WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 359196 (51) Int.Cl. B62D 63/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 17.03.2003
Bardziej szczegółowoeliwne kot y gazowe Logano G334 X Logano G434 X eliwne kot y grzewcze z palnikiem atmosferycznym Êredniej i du ej mocy
eliwne kot y grzewcze z palnikiem atmosferycznym Êredniej i du ej mocy eliwny gazowy kocio grzewczy Konstrukcja kot a Niskotemperaturowy kocio grzewczy wg DIN EN 656 z mo liwoêcià regulacji pogodowej bez
Bardziej szczegółowo40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA
ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA Celem tego zadania jest podanie prostej teorii, która tłumaczy tak zwane chłodzenie laserowe i zjawisko melasy optycznej. Chodzi tu o chłodzenia
Bardziej szczegółowoVP21 Seria Zawory proporcjonalne elektromagnetyczne
Zawory Wolny od LABS. W jednej obudowie zawór i jednostka sterujàca. Doskona a liniowoêç. Doskona a czu oêç. Krótki czas odpowiedzi. Regulowane wzmocnienie sterowania. Regulowany zakres ciênienia. Element
Bardziej szczegółowoDTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)
DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,
Bardziej szczegółowoPrzepustnice. do regulacji przepływu powietrza Typ TDK
5/10.2/PL/2 Przepustnice do regulacji przepływu powietrza Typ TDK TROX AUSTRIA GmbH (Sp. z o.o.) Telefon +48 22 717 14 70 Oddzia w Polsce Telefax +48 22 717 14 72 05-0 Piaseczno e-mail: biuro@trox.pl ul.
Bardziej szczegółowoZespó ko a z batego w pompie sk ada si z ko bami i wie ca z. Wa pompy opiera si na o Êcieniem Êlizgowym.
Pompa olejowa KSB Zastosowanie Pompa KSB jest przeznaczona dla palników ci kim. Pompa KSB posiada gniazdo do monta u wk adu grzejnego, u atwiajàcego rozruch Dla regulacji ciê à zawory Êci w zakresie od
Bardziej szczegółowoPL 215061 B1. SZWAJCA TADEUSZ STOSOWANIE MASZYN, Katowice, PL 09.05.2011 BUP 10/11. TADEUSZ SZWAJCA, Katowice, PL 31.10.
PL 215061 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215061 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 389444 (51) Int.Cl. F03C 2/30 (2006.01) F04C 2/30 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowo8. Zginanie ukośne. 8.1 Podstawowe wiadomości
8. 1 8. ginanie ukośne 8.1 Podstawowe wiadomości ginanie ukośne zachodzi w przypadku, gdy płaszczyzna działania obciążenia przechodzi przez środek ciężkości przekroju pręta jednak nie pokrywa się z żadną
Bardziej szczegółowoObliczanie hydrauliczne przewodów Charakterystyczne parametry
Wst p Obliczanie hydrauliczne przewodów Charakterystyczne parametry Autor: dr in. S awomir awomir RABCZAK Wst p - historia. Czerpak do wody u ywany w Egipcie ok. 1500 r.p.n.e. (pompa czerpalna) Wst p -
Bardziej szczegółowoPozycjonowanie si ownika hydraulicznego przy zastosowaniu regulatorów cyfrowych
Pozycjonowanie si ownika hydraulicznego przy zastosowaniu regulatorów cyfrowych EDWARD LISOWSKI GRZEGORZ FILO Rys. 1. Schemat uk adu hydraulicznego przyj tego do budowy modelu matematycznego: 1, 5 zasilacz
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw Nr 229 14531 Poz. 1916 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 12 grudnia 2002 r.
Dziennik Ustaw Nr 229 14531 Poz. 1916 1916 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 12 grudnia 2002 r. zmieniajàce rozporzàdzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i us ug oraz
Bardziej szczegółowoHiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31. www.hitin.
HiTiN Sp. z o. o. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31 www.hitin.pl Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR Katowice, 1999 r. 1 1. Wstęp. Przekaźnik elektroniczny RTT-4/2
Bardziej szczegółowoPodstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki
Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Wstęp Stabilność O układzie możemy mówić, że jest stabilny gdy układ ten wytrącony ze stanu równowagi
Bardziej szczegółowoPODNOŚNIK KANAŁOWY WWKR 2
Zastosowanie Dźwignik kanałowy, jeżdżący po obrzeżach kanału samochodowego, dzięki łatwości manewrowania poziomego (stosunkowo mały ciężar) i pionowego, znajduje szerokie zastosowanie w pracach obsługowo-naprawczych
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 16 czerwca 2015 r. Poz. 828. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 19 maja 2015 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 czerwca 2015 r. Poz. 828 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 19 maja 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie potwierdzania
Bardziej szczegółowoRekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony
Bardziej szczegółowoWskazówki monta owe. Pod aczenie elektryczne. OXIMO RTS pasuje do standardowych uchwytów monta owych stosowanych do serii LT 50
nap d do rolet z wbudowanym odbiornikiem radiowym, uk ad rozpoznawania przeszkody z wy cznikiem przeci eniowym programowana pozycja komfortowa Wskazówki monta owe OXIMO RTS pasuje do standardowych uchwytów
Bardziej szczegółowoPrzykład 1.a Ściana wewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.b Ściana zewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.c Ścian zewnętrzna piwnic.
Przykład 1- Sprawdzenie nośności ścian budynku biurowego Przykład 1.a Ściana wewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.b Ściana zewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.c Ścian zewnętrzna piwnic.
Bardziej szczegółowoZałącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II
Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II wyposażenie wraz z montażem i uruchomieniem stanowisk demonstracyjnych w Zespole Szkół Mechanicznych Załącznik Lp. Nazwa przedmiotu zamówienia ilość Istotne
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA BUDOWNICTWA 1) z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiàzków dostawców Êcieków przemys owych
964 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA BUDOWNICTWA 1) z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiàzków dostawców Êcieków przemys owych oraz warunków wprowadzania Êcieków do urzàdzeƒ kanalizacyjnych
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do równań ró znicowych i ró zniczkowych.
Wprowadzenie do równań ró znicowych i ró zniczkowych. Adam Kiersztyn Lublin 2013 Adam Kiersztyn () Wprowadzenie do równań ró znicowych i ró zniczkowych. maj 2013 1 / 11 Przyjmijmy nast ¾epuj ¾ace oznaczenia:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Podsta Automatyki Transmitancja operatorowa i widmowa systemu, znajdowanie odpowiedzi w dziedzinie s i w
Bardziej szczegółowoUkład regulacji automatycznej (URA) kryteria stabilności
Układ regulacji automatycznej (URA) kryteria stabilności y o e G c (s) z z 2 u G o (s) y () = () ()() () H(s) oraz jego wartością w stanie ustalonym. Transmitancja układu otwartego regulacji: - () = ()
Bardziej szczegółowoOpis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej
Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej 3.1 Informacje ogólne Program WAAK 1.0 służy do wizualizacji algorytmów arytmetyki komputerowej. Oczywiście istnieje wiele narzędzi
Bardziej szczegółowotel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751
Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki
Bardziej szczegółowoWyznaczanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia przy pomocy równi pochyłej
Wyznaczanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia przy pomocy równi pochyłej Równia pochyła jest przykładem maszyny prostej. Jej konstrukcja składa się z płaskiej powierzchni nachylonej pod kątem
Bardziej szczegółowo6. Rozk ad materia u nauczania
Proponowana siatka godzin Tom 1 Fizyka i fizycy Ruch, jego powszechnoêç i wzgl dnoêç Oddzia ywania w przyrodzie 3 godz. 18 godz. 13 godz. 34 godz. Tom 2 Energia i jej przemiany W asnoêci materii Porzàdek
Bardziej szczegółowocennik us ugi Centrala DIATONIS Ceny central Profil Sprzeda Ceny Central dost pnych w ramach Profilu Sprzeda Tabela 1
cennik us ugi Centrala DIATONIS 1 Ceny central Profil Sprzeda Tabela 1 Ceny Central dost pnych w ramach Profilu Sprzeda jednego portu w ramach Centrali (z ) Centrala 1) 5) DIATONIS XS (8-12 portów) e-diatonis
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw Nr Poz. 2181
Dziennik Ustaw Nr 220 19 Poz. 2181 1.5. Umieszczanie znaków 1.5.1. Zasady ogólne Znaki umieszcza si : 1) po prawej stronie jezdni lub nad jezdnià, je eli dotyczà jadàcych wszystkimi pasami ruchu; 2) nad
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH
Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej STUDA DZENNE e LAORATORUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYH LPP 2 Ćwiczenie nr 10 1. el ćwiczenia Przełączanie tranzystora bipolarnego elem
Bardziej szczegółowoI B. EFEKT FOTOWOLTAICZNY. BATERIA SŁONECZNA
1 OPTOELEKTRONKA B. EFEKT FOTOWOLTACZNY. BATERA SŁONECZNA Cel ćwiczenia: 1.Zbadanie zależności otoprądu zwarcia i otonapięcia zwarcia od natężenia oświetlenia. 2. Wyznaczenie sprawności energetycznej baterii
Bardziej szczegółowoSystem centralnego ogrzewania
System centralnego ogrzewania Zadaniem systemu ogrzewania jest zapewnienie odpowiedniej temperatury powietrza wewnątrz pomieszczeń w okresie zimy. Ogrzewanie wodne Ciepło dostarczane jest do budynku (instalacji
Bardziej szczegółowoPRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z MATEMATYKI
Autor: Anna Jatczak TEST PRZED PRÓBNÑ MATURÑ 2007 PRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z MATEMATYKI Arkusz II POZIOM ROZSZERZONY ARKUSZ II Instrukcja dla zdajàcego Czas pracy: 150 minut 1. Prosz sprawdziç,
Bardziej szczegółowoWzmacniacze. Rozdzia Wzmacniacz m.cz
Rozdzia 3. Wzmacniacze 3.1. Wzmacniacz m.cz Rysunek 3.1. Za o enia projektowe Punkt pracy jest tylko jednym z parametrów opisuj cych prac wzmacniacza. W tym rozdziale zajmiemy si zaprojektowaniem wzmacniacza
Bardziej szczegółowoBadanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)
Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, zasadą działania oraz sterowaniem bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami
Bardziej szczegółowoSterownik Silnika Krokowego GS 600
Sterownik Silnika Krokowego GS 600 Spis Treści 1. Informacje podstawowe... 3 2. Pierwsze uruchomienie... 5 2.1. Podłączenie zasilania... 5 2.2. Podłączenie silnika... 6 2.3. Złącza sterujące... 8 2.4.
Bardziej szczegółowoAutomatyczne Systemy Infuzyjne
Automatyczne Systemy Infuzyjne Wype nienie luki Nie ma potrzeby stosowania skomplikowanych i czasoch onnych udoskonaleƒ sprz tu infuzyjnego wymaganych do specjalistycznych pomp. Pompy towarzyszàce pacjentowi
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoCD-W00-00-0 Przetwornik stężenia CO 2 do montażu naściennego. Cechy i Korzyści. Rysunek 1: Przetwornik stężenia CO 2 do montażu naściennego
Karta informacyjna wyrobu CD-W00 Data wydania 06 2001 CD-W00-00-0 Przetwornik stężenia CO 2 do montażu naściennego W prowadzenie Johson Controls posiada w swojej ofercie pełną linię przetworników przekształcających
Bardziej szczegółowoDRGANIA MECHANICZNE. materiały uzupełniające do ćwiczeń. Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie
DRGANIA MECHANICZNE materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. Sebastian Korczak część modelowanie, drgania swobodne Poniższe materiały
Bardziej szczegółowoPodstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki
Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Wstęp Stabilność - definicja 1 O układzie możemy mówić, że jest stabilny gdy wytrącony ze stanu równowagi
Bardziej szczegółowoZasilacz hydrauliczny typ UHKZ
Zasilacz hydrauliczny typ UHKZ 20 MPa 4 cm 3 /obr. WK 560 660 03.1999 ZASTOSOWANIE.Agregaty hydrauliczne typu UHKZ s³u ¹ do napêdu i sterowania odbiornikami hydraulicznymi (si³owniki lub silniki hydrauliczne).
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY. Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA Temat ćwiczenia: POMIAR CIŚNIENIA SPRĘŻANIA SILNIKA SPALINOWEGO.
Bardziej szczegółowoGrupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini
Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Instrukcja obsługi i montażu 77 938: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG 77 623: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG mini AFRISO sp. z o.o. Szałsza, ul. Kościelna 7, 42-677
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL 65817 Y1. PRZEDSIĘBIORSTWO BRANŻOWE GAZOWNIA SERWIS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa, PL 18.07.
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 118702 (22) Data zgłoszenia: 07.01.2010 (19) PL (11) 65817 (13) Y1 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoSILNIKI ASYNCHRONICZNE INDUKCYJNE
Temat: SILNIKI ASYNCHRONICZNE INDUKCYJNE Zagadnienia: budowa i zasada działania, charakterystyka mechaniczna, rozruch i regulacja prędkości obrotowej. PODZIAŁ MASZYN ELEKTRYCZNYCH Podział maszyn ze względu
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM STEROWANIE SILNIKA KROKOWEGO
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Zakład Cybernetyki i Elektroniki LABORATORIUM TECHNIKA MIKROPROCESOROWA STEROWANIE SILNIKA KROKOWEGO Opracował: mgr inŝ. Andrzej Biedka
Bardziej szczegółowoAkcesoria: OT10070 By-pass ró nicy ciœnieñ do rozdzielaczy modu³owych OT Izolacja do rozdzielaczy modu³owych do 8 obwodów OT Izolacja do r
Rozdzielacze EU produkt europejski modu³owe wyprodukowane we W³oszech modu³owa budowa rozdzielaczy umo liwia dowoln¹ konfiguracjê produktu w zale noœci od sytuacji w miejscu prac instalacyjnych ³¹czenie
Bardziej szczegółowoDobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762
1 z 5 Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 Strojenie regulatorów LB-760A i LB-762 Nastawy regulatora PID Regulatory PID (rolnicze np.: LB-760A - poczynając od wersji 7.1 programu ładowalnego,
Bardziej szczegółowoBrama typu ALU to typowa brama przemys owa o maksymalnym przeszkleniu
Brama typu ALU to typowa brama przemys owa o maksymalnym przeszkleniu Bramy montuje si za otworem od wewnàtrz pomieszczenia, dzi ki czemu ca e Êwiat o otworu pozostaje do dyspozycji u ytkownika. Bramy
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 5 grudnia 2002 r.
39 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie pozwoleƒ na uprawianie eglugi przez obce statki na polskich Êródlàdowych drogach wodnych Na podstawie art. 15 ust. 8 ustawy
Bardziej szczegółowoZbiorniki podziemne dwup aszczowe Zbiorniki podziemne na LPG
Zbiorniki podziemne dwup aszczowe Zbiorniki podziemne na LPG Osprz t do zbiorników URZÑD DOZORU T E C H NI C Z N E G O Zbiorniki dwup aszczowe podziemne Przeznaczone do magazynowania materia ów ciek ych
Bardziej szczegółowoProjekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
Bardziej szczegółowo18 TERMODYNAMIKA. PODSUMOWANIE
Włodzimierz Wolczyński 18 TERMODYNAMIKA. PODSUMOWANIE Zadanie 1 Oto cykl pracy pewnego silnika termodynamicznego w układzie p(v). p [ 10 5 Pa] 5 A 4 3 2 1 0 C B 5 10 15 20 25 30 35 40 V [ dm 3 ] Sprawność
Bardziej szczegółowoPOMPA CIEP A SOLANKA - WODA
POMPA CIEP A SOLANKA - WODA Monitorowanie parametrów pracy Ekran przegl dowy Niezawodne funkcjonowanie w najci szych Spr arki spiralne niezawodnie pracuj w najci szych PAROWNIK Urz dzenie rozprowadzaj
Bardziej szczegółowoPOMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA. Do pomiaru strumienia przep³ywu w rurach metod¹ zwê kow¹ u ywa siê trzech typów zwê ek pomiarowych. S¹ to kryzy, dysze oraz zwê ki Venturiego. (rysunek
Bardziej szczegółowoPrzykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych
Przykłady oszczędności energii w aplikacjach napędowych Doradca Techniczny: Roman Dziaduch Rev 5058-CO900C Oszczędności energetyczne dla pomp i wentylatorów z użyciem przemienników PowerFlex Rev 5058-CO900C
Bardziej szczegółowo