Wymienialność złotego - perspektywy i warunki jej rozszerzenia
|
|
- Marek Ryszard Rudnicki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Wymienialność złotego - perspektywy i warunki jej rozszerzenia Czerwiec 1994 Adam Koronowski Informacja Nr 214 Informacja ta stanowi omówienie dotychczasowych osiągnięć we wprowadzaniu wymienialności złotego, możliwych, zakresów tej wymienialności oraz korzyści, jakie ona przynosi. Jest też punktem wyjścia do rozważań o zasadności rozszerzenia wymienialności złotego w obecnych warunkach. Ta ostatnia kwestia poruszona jest w kontekście przygotowanego w Ministerstwie Finansów projektu nowego prawa dewizowego.
2 BSE 1 Standardy wymienialności Wymienialność pieniądza oznacza zagwarantowaną przez bank centralny i rzeczywiście istniejącą możliwość wymiany pieniądza krajowego na pieniądz zagraniczny oraz możliwość wykorzystania go zgodnie z celem wymiany. Pojęcia wymienialności i waluty wymienialnej nie są jednak jednoznaczne. Wynika to z faktu, iż wymienialność może być na różne sposoby ograniczona, tzn. niepełna. Najważniejsze ograniczenia mają charakter podmiotowy lub przedmiotowy. Do pierwszej grupy należy przede wszystkim zaliczyć ograniczenie wymienialności do zewnętrznej to znaczy takiej, gdy prawo wymiany przysługuje wyłącznie osobom zagranicznym, lub wewnętrznej, gdy odpowiednie prawo przysługuje wyłącznie osobom krajowym danego kraju. Wymienialność zewnętrzna była dość często stosowana w praktyce gospodarczej; wprowadziły ją na przykład kraje zachodnioeuropejskie w 1958 roku jako etap do przywrócenia wymienialności swoich walut. Wymienialność wyłącznie wewnętrzna jest zjawiskiem raczej niespotykanym, rozwiązanie przyjęte w Polsce stanowi dotychczas wyjątek. Ograniczenia przedmiotowe oznaczają możliwość dokonania wymiany walut w związku z niektórymi tylko rodzajami transakcji. Wówczas wymiana jest możliwa w odniesieniu do transakcji bieżących, wśród których najważniejszą pozycję stanowią płatności handlowe, nie jest zaś dopuszczalna w celu dokonywania transferów kapitału a w szczególności jego eksportu. W warunkach niejednoznaczności pojęcia wymienialności, ze względu na możliwy różny jej zakres, celowe jest posługiwanie się pewnymi standardami. Najważniejszy z nich to zakres wymienialności określony artykułem VIII Umowy Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Artykuł ten ustala standard, zgodnie z którym wszystkie prywatne i oficjalne podmioty obrotu międzynarodowego mogą dokonywać transakcji walutowych związanych z obrotami bieżącymi, władze pieniężne unikają stosowania praktyk dyskryminacyjnych (co w praktyce oznacza m.in. stosowanie jednolitego kursu) oraz zobowiązują się do zakupu sald pieniężnych we własnej walucie na żądanie władz pieniężnych innego kraju (wymienialność oficjalna). Mówiąc nieco prościej, oznacza to wewnętrzną i zewnętrzną wymienialność waluty dla celów transakcji bieżących. Pojęcie transakcji bieżących obejmuje także pewne transfery o charakterze faktycznie kapitałowym, np. transfer zysków. Spełnienie powyższych warunków jest często traktowane jako osiągnięcie przez dany pieniądz statusu waluty wymienialnej. Nie oznacza to jednakże, że wymienialność nie może lub nie powinna mieć szerszego zakresu. Sam Międzynarodowy Fundusz Walutowy dla niektórych celów przewiduje wykorzystywanie walut o wyższym standardzie wymienialności. Także kraje członkowskie Unii Europejskiej obowiązuje pełna wymienialność walut. Korzyści z wymienialności Wymienialność waluty w zakresie transakcji bieżących, w tym w szczególności handlowych, eliminuje administracyjne skrępowanie wymiany międzynarodowej od strony pieniężnej, umożliwiając tym samym osiąganie przez- dany kraj korzyści z udziału w rynku międzynarodowym i specjalizacji produkcji zgodnej z kryteriami ekonomicznymi (przewagą komparatywną). Oczywiście wymienialność waluty nie przesądza o całkowitej swobodzie handlu i kształtowaniu jego strumieni w sposób ekonomicznie optymalny. Swoboda ta może być ograniczona narzę-
3 2 BSE dziami polityki handlowej, takimi jak cła, opłaty wyrównawcze, kontyngenty itd. Wymienialność w odniesieniu do transferu zysków i likwidacji i repatriacji (wycofania) zainwestowanych środków jest z kolei warunkiem lokowania w danym kraju inwestycji bezpośrednich. Wymienialność zewnętrzna dla transakcji bieżących oznacza możliwość wykorzystywania pieniądza narodowego w transakcjach międzynarodowych. Po pierwsze podmiotom krajowym pozwala to w sytuacjach, gdy ta możliwość jest wykorzystywana, unikać wymiany walut i związanego z tym kosztu i ryzyka kursowego. Ponadto wymienialność zewnętrzna umożliwia nabywanie za swobodnie emitowany (w ramach odpowiedniej polityki pieniężnej) pieniądz narodowy dóbr i usług za granicą. Pieniądz narodowy może następnie być zatrzymywany w obcych rezerwach walutowych jako ich składnik. To wymaga oczywiście nie tylko formalnej wymienialności, ale i mocnej pozycji danej waluty. Kwoty waluty narodowej zatrzymywane w obcych rezerwach stanowią niejako darmowy kredyt dla kraju emitującego daną walutę. Wreszcie sam fakt osiągnięcia przez złoty statusu wymienialności (zgodnie z art. VIII Umowy MFW) byłby potwierdzeniem powodzenia polityki transformacji i stabilizacji gospodarki, stanowiąc nowe źródło prestiżu i wiarygodności, będące z kolei ważnym czynnikiem kształtującym gospodarcze miejsce Polski w regionie. Warunkiem napływu z zagranicy kapitału finansowego jest zapewnienie możliwości wycofania ulokowanych środków, a więc dokonanie ich uprzedniej wymiany na stosowną walutę przez podmioty zagraniczne. Odpowiada to zewnętrznej wymienialności w zakresie obrotów kapitałowych. Pozytywnym skutkiem napływu kapitału finansowego jest zasilenie krajowego rynku finansowego, w tym w szczególności rynku kapitałowego. Wyrazem tego powinno być obniżenie kosztu uzyskiwania kapitału (stopy procentowej). Zmiany te sprzyjają wzrostowi inwestycji krajowych i długofalowemu wzrostowi gospodarczemu. Wprowadzenie zewnętrznej wymienialności w zakresie obrotów kapitałowych niesie jednak za sobą także ryzyko destabilizacji rynku pieniężnego, kapitałowego i walutowego w przypadku, gdy nie jest prowadzona odpowiednia krajowa polityka stopy procentowej. Należy także zaznaczyć, że napływ kapitału z zagranicy, w stopniu w jakim wpływa na podaż pieniądza krajowego, może wywoływać presję inflacyjną. Ponieważ pożądaną sekwencją zmian jest zliberalizowanie najpierw importu, a dopiero później eksportu kapitału, więc w odniesieniu do obrotów kapitałowych wymienialność zewnętrzna powinna poprzedzać wewnętrzną. Wewnętrzna wymienialność w zakresie obrotów kapitałowych umożliwia transfer kapitałów krajowych za granicę. W skali międzynarodowej swoboda przenoszenia kapitału sprzyja optymalnej jego alokacji, tzn. skierowaniu go do tych zastosowań w gospodarce światowej, gdzie przynosi najwyższy dochód. W odniesieniu do pojedynczego kraju oznacza to możliwość wyboru najbardziej efektywnego dostępnego sposobu zainwestowania kapitału z uwzględnieniem zastosowań za granicą, czyli wzrost zysków kapitału krajowego. Eksport netto kapitału oznacza jednak jednocześnie spadek krajowej aktywności gospodarczej. Z tego względu na rozwiązania dopuszczające eksport kapitału pozwalają sobie raczej wyłącznie kraje rozwinięte dobrze, wyposażone w kapitał. W przypadku pełnej wymienialności (w zakresie obrotów kapitałowych) musi być oczywiście spełniony warunek prowadzenia odpowiedniej polityki stopy procentowej dla uniknięcia gwałtownych jednokierunkowych transferów kapitału.
4 BSE 3 Wymogi wymienialności Wprowadzenie i rozszerzenie wymienialności wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu wymogów. Przede wszystkim dany kraj musi mieć zrównoważony (lub dodatni) bilans płatniczy. Bilans ten powinien także cechować się możliwie znaczną stabilnością. Ponadto niezbędne jest posiadanie na odpowiednim poziomie oficjalnych rezerw walutowych banku centralnego. Im wyższy stopień niepewności co do rozwoju wypadków wpływających na poziom bilansu płatniczego, tym wyższe powinny być posiadane rezerwy walutowe. Wymóg ten jest szczególnie istotny, gdy władze pieniężne (przede wszystkim bank centralny) zamierzają utrzymywać kurs na założonym poziomie. W przypadku wprowadzania wymienialności zewnętrznej wśród warunków wymienia się sprowadzenie i utrzymywanie stopy inflacji na niskim poziomie. Nie jest to jednak warunek konieczny. Istnieje wiele walut wymienialnych, notowanych na międzynarodowych rynkach walutowych, które cechuje dość wysoki poziom inflacji. Waluta ulegająca na skutek inflacji szybkiej deprecjacji nie będzie stanowiła natomiast atrakcyjnej lokaty i jako taka będzie w niewielkim stopniu wykorzystywana jako waluta transakcji międzynarodowych oraz jako składnik rezerw walutowych za granicą. Odpowiednio warunkiem sprzyjającym osiągnięciu przez daną walutę istotnej pozycji międzynarodowej jest, obok stabilności gospodarki narodowej, wysoka atrakcyjność i różnorodność oferty na rynku towarów i usług danego kraju (to znaczy możliwych do nabycia za walutę tego kraju). O ile obniżenie poziomu inflacji można uznać za wymóg wtórny przy wprowadzaniu wymienialności zewnętrznej (w dowolnym zakresie), o tyle wspomnianym już wyżej niezbędnym warunkiem wymienialności obejmującej transfery kapitałowe jest skorelowanie krajowych realnych stóp procentowych ze stopami procentowymi za granicą w celu uniknięcia jednostronnego przepływu kapitału na nadmierną skalę. Stanowi to tym samym ograniczenie swobody w zakresie polityki pieniężnej. Należy także stwierdzić, iż o ile wymienialność wewnętrzna może istnieć w warunkach braku rozwiniętego rynku walutowego (tak jak ma to obecnie miejsce w Polsce), o tyle wymienialność zewnętrzna musi oznaczać notowanie danej waluty na międzynarodowym rynku walutowym (choćby jej pozycja była na nim marginalna). To musi być oczywiście poprzedzone ukształtowaniem krajowego rynku walutowego. Dotychczasowe osiągnięcia w zakresie wymienialności złotego Złoty jest od 1990 roku walutą wewnętrznie wymienialną w zakresie większości kategorii transakcji bieżących (a więc jest ciągle walutą niewymienialną w rozumieniu wspomnianego artykułu VIII Umowy MFW). Wprowadzenie nawet tak ograniczonej wymienialności stanowiło niewątpliwy sukces. Wymienialność w zakresie płatności z tytułu transakcji handlowych umożliwiła rozwój swobodnej wymiany handlowej z zagranicą przyczyniając się do proeksportowej zmiany struktury gospodarczej i weryfikacji wydajności poszczególnych sektorów, zróżnicowania oferty i podniesienia stopnia konkurencji na rynku wewnętrznym. Stanowiła także istotny impuls powstawania i rozwoju nowych przedsiębiorstw prywatnych rozpoczynających działalność w dziedzinie handlu. Wymienialność kwot pochodzących z zysku (możliwość transferu zysków) stanowiła nieodzowny warunek napływu do Polski kapitału zagranicznego w formie inwe-
5 4 BSE stycji bezpośrednich. Wreszcie wymienialność dla osób fizycznych (poprzez rynek kantorów}') w celach niesprzecznych z prawem dewizowym stanowiła zasadniczy czynnik kształtowania zaufania do złotego i ograniczenia (a praktycznie wyeliminowania) "dolaryzacji" gospodarki. Wprowadzenie wewnętrznej wymienialności w zakresie transakcji bieżących stanowiło więc przełom w otwarciu gospodarki polskiej. Temu ograniczonemu otwarciu od strony pieniężno-walutowej towarzyszyła liberalizacja w zakresie polityki handlowej i inwestycji zagranicznych, co określa dopiero rzeczywisty zakres swobody. W tych dziedzinach, a zwłaszcza w polityce handlowej, istnieją jednak oczywiście także ograniczenia będące wyrazem różnorodnych celów. Wprowadzenie ograniczonej wymienialności złotego stanowiło element polityki transformacji i stabilizacji gospodarki. Wpływ na transformację gospodarki oznaczał wspomniane powyżej jej otwarcie wraz z wynikającymi stąd skutkami i może być oceniony pozytywnie. Mniej jednoznaczne wydają się założenia i efekty posunięć stabilizacyjnych. Wprowadzeniu wymienialności towarzyszyło ustalenie nowego kursu złotego (kurs centralny wobec dolara). Kurs ten ustalany był "w ciemno". Jednocześnie, zgodnie z założeniami polityki stabilizacyjnej, miał on pozostawać przez dłuższy czas niezmienny, stanowiąc, jako najistotniejsza cena, "kotwicę" dla inflacji. Powodzenie tej strategii wymagało odpowiedniego zabezpieczenia kursu w postaci rezerw wystarczających dla podjęcia ewentualnej interwencji na rynku walutowym w przypadku chwilowego nadmiernego popytu na dewizy. Celowi temu służył 1 mld dolarów funduszu stabilizacyjnego pochodzącego z pomocy zagranicznej. Drugim, a jednocześnie podstawowym, warunkiem powodzenia było ustalenie kursu na poziomie na tyle wysokim, aby nie tylko mógł być on utrzymany w chwili wprowadzenia wymienialności, lecz także przez pewien okres jego działania jako kotwicy w warunkach hiperinflacji, a więc - w warunkach kursu stałego - szybkiej realnej aprecjacji złotego. Ustalenie kursu na odpowiednio wysokim poziomie musiało jednak stanowić potężny pierwotny czynnik inflacyjny. Przyjęcie takiego rozwiązania można więc uzasadniać wyłącznie wytworzeniem w ten sposób pożądanych efektów psychologicznych, w szczególności przeświadczenia o nieodwołalności wprowadzonych zmian i stabilności kursu, co pozwoliło uniknąć nerwowych spekulacyjnych reakcji przejawiających się w nadmiernym popycie na waluty. Należy podkreślić, że wytłumienie inflacji w dłuższym okresie zależy od polityki pieniężnej i fiskalnej, poziom kursu pozostaje zaś ostatecznie określony przez zmiany cen krajowych (w stosunku do zmian cen za granicą). Tym samym efekty kursowej polityki stabilizacji cen pozostają wątpliwe. Przyjęcie takiej polityki miało jednak swoje dodatkowe konsekwencje. Pierwszą z nich jest przyjęcie zasady, że kurs nie kształtuje się swobodnie na rynku walutowym, lecz jest ustalany w sposób administracyjny (przez NBP). Zasada ta nadal obowiązuje, pomimo wprowadzonych zmian reguł kursowych (od maja 1991 roku kurs centralny jest ustalany wobec koszyka pięciu walut, od października 1991 roku jest to kurs pełzający, czyli regularnie zmieniany według z góry administracyjnie określonej stopy, obecnie 1,6 % miesięcznie). Fakt kształtowania kursu walutowego w sposób administracyjny pozostaje w ścisłym związku z brakiem rozwiniętego rynku walutowego. W chwili obecnej rynek walutowy istnieje wyłącznie w kadłubowej postaci "rynku kantorowego" (obsługującego głównie osoby fizyczne dokonujące niewielkich transakcji) oraz transakcji o również stosunkowo niewielkiej wartości dokonywanych pomiędzy bankami dewizowymi. Kurs na tych rynkach jest uzależniony od kursu ustalonego przez NBP. Nie istnieje natomiast rynek, na którym byłyby swobodnie dokonywane znaczne transakcje walutowe pomiędzy podmiotami gospodarczymi, przedsiębiorstwami oraz - przede wszystkim - bankami, oraz gdzie kształtowałby się kurs walutowy jako cena
6 BSE 5 równowagi. Stan taki jest określony prawem dewizowym, które nakłada obowiązek odprzedaży NBP uzyskanych wpływów dewizowych (tym samym nie pozostawia w rękach podmiotów gospodarczych przedmiotu obrotu na rynku walutowym). Warto zauważyć, że rozwiązanie takie stanowi regres w stosunku do wcześniejszej formy majątkowych rachunków odpisów dewizowych (istniejących od 1986 roku do nowelizacji prawa dewizowego w grudniu 1989 roku). Wydaje się, że rezygnacja ze stworzenia krajowego rynku walutowego, a tym bardziej stworzenia warunków do notowania złotego na rynku międzynarodowym, wynikała z przypisania istotnej roli polityce stabilizacyjnej, lub ujmując zagadnienie szerzej - z chęci wyeliminowania czynników pozostających poza kontrolą władz i mogących spowodować negatywne zjawiska w kształtowaniu się kursu (nadmierne wahania), a nawet konieczność zawieszenia świeżo wprowadzonej wymienialności. Istniejący stan prawny prawdopodobnie faktycznie przyczyniał się do pewnej wymuszonej administracyjnie stabilizacji walutowej. Silne zmiany salda bilansu płatniczego oraz - w mniejszym stopniu - rezerw walutowych przez ostatnie cztery lata uzasadniają stwierdzenie, że rynkowy kurs walutowy w Polsce byłby również niestabilny i wymagałby znacznych interwencji banku centralnego na rynku, być może ponad jego możliwości. Logiczną konsekwencją zamierzeń stabilizacyjnych, chęci uniknięcia zagrożeń kursu i samej wymienialności, administracyjnego ustalania kursu i braku rynku walutowego była rezygnacja z wprowadzenia wymienialności zewnętrznej (wprowadzenie wymienialności wyłącznie wewnętrznej). Na podkreślenie zasługuje fakt, że zgodnie z obowiązującym prawem dewizowym istnieją znaczące restrykcje nie tylko w eksporcie, lecz również w imporcie kapitału. Rozwiązanie takie często jest uznawane za paradoksalne 1, wydaje się bowiem, że władzom powinno zależeć na napływie kapitału z zagranicy. W rzeczywistości jednak obawa przed niekontrolowanym zaciąganiem kredytów za granicą w warunkach silnie zetatyzowanej gospodarki (ogromnego sektora przedsiębiorstw państwowych (nie zawsze kierujących się względami racjonalności ekonomicznej) oraz w obliczu niemożności obsługi istniejącego zadłużenia miała na pewno racjonalne podłoże. Pozostaje natomiast kwestią otwartą, czy utrzymywanie obecnych ograniczeń w imporcie kapitału pozostaje uzasadnione. Kierunki dalszych zmian W świetle wcześniejszych uwag jest jasne, iż ogólnym kierunkiem powinno być rozszerzenie zakresu wymienialności złotego. W szczególności istotną zmianą byłoby rozszerzenie obecnej wymienialności na wymienialność zewnętrzną (czy też, co jest prawie tożsame, wprowadzenie wymienialności zgodnej z art. VIII Umowy MFW) a następnie objęcie wymienialnością transakcji kapitałowych. Z drugiej strony wprowadzenie zmian zakresu wymienialności złotego musi być poprzedzone stworzeniem odpowiednich ku temu warunków. W następnym punkcie przeanalizowane zostaną niektóre z nich. Rozszerzenie wymienialności jest także elementem międzynarodowych zobowiązań Polski, a przede wszystkim (przynajmniej do stanu zgodnego z art.viii) powinno być celem Polski 1 Zob. np. Edmund Pietrzak, Czynniki wprowadzania wymienialności złotego oraz budowy rynku walutowego w Polsce. "Bank i Kredyt" nr 3A993.
7 6 BSE jako członka MFW. Nie jest to jednak wymóg, który musiałby być spełniony w określonym czasie. Objęcie wymienialnością transakcji kapitałowych (a więc także wprowadzenie wymienialności zewnętrznej) jest także celem, który Polska przyjęła w Układzie Europejskim. Art. 61 tego Układu brzmi: "1. W czasie trwania pierwszego etapu, o którym mowa w artykule 6, Umawiające się Strony podejmą środki umożliwiające stworzenie warunków niezbędnych dla dalszego stopniowego stosowania przepisów Wspólnoty, dotyczących swobodnego przepływu kapitału. 2. W czasie trwania drugiego etapu, o którym mowa w artykule 6, Rada Stowarzyszenia zbada sposoby pełnego zastosowania przepisów Wspólnoty dotyczących przepływu kapitału." Wspomniany pierwszy etap obejmuje 5 lat Ucząc od wejścia w życie Układu (tzn. od 1 lutego 1994), drugi etap kolejne pięć lat. Należy także zauważyć, że złożenie wniosku o członkowstwo w Unii Europejskiej oznacza przyjęcie przez Polskę za cel osiągnięcie odpowiednich standardów, w tym pełnej wymienialności złotego. Obecnie przygotowywany jest w Ministerstwie Finansów projekt nowego prawa dewizowego. Proponowane zmiany przewidują objęcie wymienialnością wewnętrzną wszystkich transakcji bieżących (obecnie poza jej zakresem pozostają niektóre usługi). Przede wszystkim jednak w projekcie nowej ustawy tworzone są warunki rozwoju rynku walutowego. Za najważniejsze proponowane regulacje w tej dziedzinie należy uznać przyznanie Narodowemu Bankowi Polskiemu prawa decydowania w drodze zarządzenia prezesa NBP o zakresie swobody banków w zatrzymywaniu zagranicznych środków płatniczych skupionych od osób krajowych i podlegających zgodnie z obecną ustawą obowiązkowi odprzedaży oraz w kształtowaniu kursów w transakcjach banków z klientami. Z powyższego wynika jednakże, iż NBP może przyjąć zarówno wariant "liberalny", w którym banki mogłyby zachowywać wszystkie skupione środki i swobodnie kształtować kurs (o którego poziomie decydowałyby tym samym siły rynkowe i ewentualne interwencje banku centralnego), jak też wariant "administracyjny", w którym obowiązek odprzedaży byłby zachowany, a kurs w transakcjach pomiędzy bankami i z klientami nie mógłby znacząco odchylać się od kursu oficjalnego ustalanego przez NBP. Wydaje się, że bardziej prawdopodobne byłoby przyjęcie tego drugiego wariantu, gdyż stan rezerw, zdaniem NBP, nie pozwala na uchylenie lub złagodzenie obowiązku odprzedaży. Ewentualny rozwój rynku transakcji natychmiastowych sprzyjałby także powstaniu terminowego rynku walutowego. Projekt ustawy stwarza taką możliwość poprzez wyraźne stwierdzenie, że kursy na rynku terminowym mogą odchylać się od kursu oficjalnego. Dopóki jednakże nie powstanie nieskrępowany rynek transakcji natychmiastowych, rynek terminowy nie będzie spełniał wszystkich swoich funkcji (np. utrudnione będzie zabezpieczanie przed ryzykiem kursowym w transakcjach eksportowych, gdyż ewentualne problemy z uzyskaniem płatności w terminie powodowałyby niemożność wywiązania się z umowy z bankiem). Przewidywane jest także ograniczone wprowadzenie złotego do transakcji międzynarodowych. Importer mógłby dokonywać płatności w złotych na tzw. wolny rachunek eksportera, który byłby uprawniony dokonywać swobodnej wymiany i transferu za granicę zgromadzonych na nim środków. Proponowane rozwiązanie być może ułatwi nieco obrót od strony technicznej, a także pozwoli uniknąć niekiedy dokonywania przez podmioty gospodarcze zbędnej wymiany (i ponoszenia jej kosztów). Nie stanowi ono jednakże kroku w kierunku wprowadzenia złotego
8 BSE 7 na rynki międzynarodowe czy też osiągnięcia przez walutę polską wymienialności zewnętrznej. Projekt nie przewiduje liberalizacji transakcji kapitałowych (eksportu i importu kapitału finansowego) choć łagodzi warunki zaciągania kredytu handlowego. Warunki dalszych zmian Wydaje się, że przynajmniej objęcie wymienialnością wewnętrzną wszystkich transakcji bieżących (co przewiduje projekt nowego prawa dewizowego) jest posunięciem nie wymagającym żadnych istotnych przygotowań. Następnym logicznym krokiem na drodze rozszerzania wymienialności byłoby wprowadzenie wymienialności zewnętrznej w zakresie transakcji bieżących. Choć wyrażane są opinie, iż warunki do takiej zmiany istniały już w połowie 1990 roku 2 to jednocześnie po stronie Narodowego Banku Polskiego i Ministerstwa Finansów można zauważyć znaczną wstrzemięźliwość w propagowaniu takiej zmiany. Znajduje to również odzwierciedlenie we wspomnianym projekcie. Taka wstrzemięźliwa postawa wydaje się mieć obecnie pewne uzasadnienie. Po pierwsze, odpowiednia zmiana nie stanowiłaby zasadniczego przełomu w warunkach prowadzenia działalności gospodarczej. Po drugie, gospodarka pozostaje wciąż niestabilna i zachodzą w niej procesy nie poddające się dostatecznej kontroli, w tym w tak istotnych dla wymienialności kwestiach jak bilans płatniczy i kształtowanie się rezerw walutowych. Pod względem kształtowania się bilansu płatniczego zeszły rok był wyjątkowo niekorzystny i zamknął się deficytem handlowym w wysokości 4,7 mld. dolarów. Podkreślić jednak należy, że jednocześnie wzrosły oficjalne rezerwy walutowe osiągając w końcu roku 1993 poziom ok 4,250 mld. dolarów. Był to wszakże poziom wciąż niższy niż w połowie 1992 roku. W tych warunkach utworzenie rynku walutowego, co byłoby niezbędnym wymogiem wymienialności zewnętrznej, jest obarczone ryzykiem znacznych wahań kursu lub konieczności dokonywania interwencji na rynku walutowym przez NBP (co mogłoby przewyższać jego możliwości wynikające ze stanu rezerw). Z tego względu, jak się wydaje, władze pieniężne wciąż nie są skłonne zrezygnować z ustalania kursu w drodze decyzji administracyjnej jako elementu polityki stabilizacyjnej. Podejście takie może być uznane za właściwe w warunkach szczególnie gwałtownych zmian zachodzących w gospodarce, w żadnym razie nie może być uzasadnione jako element długofalowej polityki gospodarczej. Uwaga powinna być więc skoncentrowana na eliminowaniu źródeł potencjalnych wstrząsów. Paradoksalnie, rozszerzenie wymienialności na zewnętrzną może być bezpieczniej przeprowadzone w sytuacji braku stabilizacji cen (wartości pieniądza krajowego). Zgodnie z wcześniejszymi uwagami pieniądz szybko deprecjonujący się nie jest chętnie akceptowany w transakcjach międzynarodowych i jego pozycja na międzynarodowym rynku walutowym pozostaje marginalna. Ponieważ podmioty zagraniczne w niewielkim stopniu akceptują płatności w danej walucie, przyznane im formalne prawo dokonywania wymiany kwot w tej walucie uzyskanych z transakcji bieżących ma małe znaczenie faktyczne. Skutki wymienialności zewnętrznej (w zakresie obrotów bieżących) pozostają wówczas także nieznaczne i nie stanowią nowego istotnego wy- 2 Zob. E. Pietrzak, j.w.
9 8 BSE zwania dla systemu finansowego kraju. Jak wcześniej zostało już stwierdzone, wymogiem wprowadzenia zewnętrznej wymienialności w zakresie obrotów kapitałowych jest - obok wcześniejszego wprowadzenia wymienialności zewnętrznej dla transakcji bieżących - powiązanie krajowej realnej stopy procentowej ze stopami procentowymi za granicą oraz ustabilizowanie rynku kapitałowego. Tylko wówczas przepływy pieniądza i kapitału nie będą miały destrukcyjnego charakteru. Warunki te oczywiście nie są w Polsce dzisiaj spełnione. Ponadto wydaje się, że rezygnacja z samodzielnej polityki pieniężnej byłaby przedwczesna na obecnym etapie stabilizacji gospodarki. Dla zapewnienia napływu długoterminowego kapitału finansowego niezbędne byłoby także stworzenie korzystnego klimatu do inwestycji w Polsce. Wysoka stopa wzrostu gospodarczego odnotowana w 1993 roku stanowi dobry prognostyk w tej dziedzinie: Dla napływu kapitału finansowego niezbędne jest także Uregulowanie spraw zadłużenia zagranicznego i nadania Polsce wiarygodności kapitałobiorcy zdolnego do obsługi swoich zobowiązań. Właśnie temu celowi dobrze służy porozumienie z Klubem Londyńskim. W świetle powyższych uwag można stwierdzić, że w Polsce obecnie nie ma także warunków do wewnętrznej wymienialności złotego dla transakcji kapitałowych, która wymagałaby spełnienia przynajmniej tych samych warunków, co wymienialność zewnętrzna. Podsumowanie 1. Wymienialność waluty jest czynnikiem niezbędnym dla funkcjonowania efektywnej gospodarki otwartej. Z tego względu pożądane jest rozszerzanie jej zakresu stosownie do istniejących warunków, określonych w szczególności przez stan bilansu płatniczego, rezerw walutowych i politykę pieniężną. 2. Wymienialność w zakresie wprowadzonym w 1990 r. była istotnym czynnikiem transformacji gospodarki. Znaczenie polityki kursowej dla stabilizacji cen (walki z inflacją) wydaje się jednak wątpliwe. 3. Przyjętą w 1990 r. politykę kursową i powiązane z nią ograniczenia wymienialności i funkcjonowania rynku walutowego, pomimo pojawiających się ich negatywnych ocen, można uznać za celowe w świetle gwałtownych zmian bilansu płatniczego i stanu rezerw dewizowych. W tych warunkach ograniczenia (obowiązek odsprzedaży wpływów dewizowych i administracyne kształtowanie kursu) stanowiły zapewne niezbędny warunek uniknięcia nadmiernych zmian kursu walutowego a nawet załamania się wymienialności. 4. Do chwili obecnej nie zostały usunięte czynniki przemawiające za utrzymaniem istniejących ważniejszych ograniczeń (obowiązek odsprzedaży wpływów dewizowych, a zatem brak rynku walutowego oraz brak zewnętrznej wymienialności złotego i dla transakcji kapitałowych) co uwzględnia projekt nowego prawa dewizowego. Projekt stwarza natomiast możliwości szybkiej adaptacji przyjętych rozwiązań, w sytuacji poprawy odpowiednich warunków (szczególnie bilansu płatniczego i rezerw walutowych). 5. Obecnie uwaga NBP i Rządu powinna być skoncentrowana na osiąganiu trwałej równowagi lub nadwyżki bilansu płatniczego jako zasadniczego warunku bezpiecznego i pozbawio-
10 BSE 9 nego wstrząsów rozszerzenia wymienialności, aż do wprowadzenia pełnej wymienialności. Działania te nie powinny natomiast opierać się na polityce kursowej gdyż przyśpieszona dewaluacja mogłaby podważyć zaufanie do złotego, utrudniając z kolei od tej strony realizację zamiarów utworzenia rynku walutowego i rozszerzenia wymienialności.
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowoWykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Model
Bardziej szczegółowoInformacja. Nr 427. Uwagi w sprawie polityki kursowej w świetle projektu ustawy budżetowej na 1997 rok
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Uwagi w sprawie polityki kursowej w świetle projektu ustawy budżetowej na 1997 rok Grudzień 1996 Adam Koronowski Informacja
Bardziej szczegółowoKorekta nierównowagi zewnętrznej
Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona
Bardziej szczegółowoHandel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki
Handel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki 2 Handel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki 0 Autarkia = = gospodarka zamknięta 0 Gospodarka otwarta 3 Otwarcie gospodarki - zadanie 0 Jak mierzymy stopień
Bardziej szczegółowoBILANS PŁATNICZY. Aktywa (Kredyt +) Pasywa (Debet -) 1. Eksport towarów i usług. 1. Import towarów i usług. 2. Dary i przekazy jednostronne
BILANS PŁATNICZY Aktywa (Kredyt +) Pasywa (Debet -) 1. Eksport towarów i usług. 1. Import towarów i usług. 2. Dary i przekazy jednostronne 2. Dary i przekazy jednostronne dla otrzymane z zagranicy. zagranicy.
Bardziej szczegółowoGospodarka otwarta i bilans płatniczy
Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Zagregowane wydatki w gospodarce otwartej Jeżeli przyjmiemy, że wydatki krajowe na dobra wytworzone w kraju zależą od poziomu dochodu Y oraz realnej stopy procentowej
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE 2017 Kursy i rynki walutowe - synteza Rodzaje notowań 2 Pośrednie liczba jednostek pieniądza zagranicznego przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego 0,257 PLN/EUR
Bardziej szczegółowoOPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014
OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 3 ROZDZIAŁ 2. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL DŁUŻNY 3 ROZDZIAŁ 3. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL
Bardziej szczegółowoSpis treści. Opis funduszy OF/ULS2/1/2015. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Dłużny...3. UFK Portfel Konserwatywny...
Opis funduszy Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2015 Rozdział 1. Rozdział 2. Rozdział 3. Rozdział 4. Rozdział 5. Rozdział 6. Rozdział 7. Rozdział 8. Rozdział 9. Rozdział 10. Postanowienia ogólne...3
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy
Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII Bilans płatniczy Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej http://msg.umcs.lublin.pl/ Pojęcie
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Bilans płatniczy
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE 2016 Bilans płatniczy Czynniki wpływające na inflację 2 mgr Tomasz Rosiak Analiza otoczenia Podstawowe zależności ekonomiczne 3 mgr Tomasz Rosiak Analiza otoczenia Struktura
Bardziej szczegółowoKursy walutowe wprowadzenie
Kursy walutowe wprowadzenie Krzysztof Radojewski Koło Naukowe Zarządzania Finansami http://knmanager.ae.wroc.pl e-mail: knmanager@ae.wroc.pl Spis treści podstawowe pojęcia, ewolucja międzynarodowego systemu
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/2/2016
Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK portfel Dłużny... 3 Rozdział 3. Polityka
Bardziej szczegółowoTonnes % of reserves 1 United States 8 133,5 74,2% 2 Germany 3 377,9 68,1% 3 IMF 2 814,0 4 Italy 2 451,8 67,2% 5 France 2 435,8 63,9% 6 China 1 842,6
Tonnes % of reserves 1 United States 8 133,5 74,2% 2 Germany 3 377,9 68,1% 3 IMF 2 814,0 4 Italy 2 451,8 67,2% 5 France 2 435,8 63,9% 6 China 1 842,6 2,2% 7 Russia 1 615,2 15,6% 8 Switzerland 1 040,0 5,8%
Bardziej szczegółowoBILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R.
N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dnia 12 kwietnia 2012 r. BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z
Bardziej szczegółowoTransformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska
Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/1/2017
Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.
Bardziej szczegółowoSYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165
SYSTEM BANKOWY Finanse Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralna Banki komercyjne i inwestycyjne Finanse Funkcje banku centralnego(1) Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza
Bardziej szczegółowoCentrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11
Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 11 Wstęp do ekonomii międzynarodowej Gabriela Grotkowska. Agenda Kartkówka Czym gospodarka otwarta różni się od zamkniętej? Pomiar otwarcia gospodarki Podstawowe
Bardziej szczegółowoEfekt pass-through kursu walutowego na ceny
Makroekonomia Gospodarki Otwartej II dr Dagmara Mycielska c by Dagmara Mycielska Wprowadzenie Tematy wykładów 6-7 1 Efekt przeniesienia kursu walutowego na ceny - efekt pass-through. 2 Kurs walutowy i
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny, natomiast bilans płatniczy Unii Europejskiej - Eurostat.
Bilans płatniczy zestawienie (dochody wpływy kontra wydatki płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany
Bardziej szczegółowoInformacja. Nr 597. Uwagi w sprawie liberalizacji transakcji kapitałowych bilansu płatniczego KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Uwagi w sprawie liberalizacji transakcji kapitałowych bilansu płatniczego Luty 1998 Adam Koronowski Informacja Nr 597
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/3/2017
Opis funduszy OF/ULS2/3/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/3/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.
Bardziej szczegółowoSpis treêci. www.wsip.com.pl
Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 8.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel
Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,
Bardziej szczegółowoSYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoBanki komercyjne utrzymują rezerwę obowiązkową na rachunkach bieżących w NBP albo na specjalnych rachunkach rezerwy obowiązkowej.
Rezerwa obowiązkowa Rezerwa obowiązkowa stanowi odsetek bilansowych zwrotnych zobowiązań (bieżących i terminowych) banków wobec sektora niefinansowego, która podlega odprowadzeniu i utrzymaniu w postaci
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w IV kwartale 2013 r.
Bilans płatniczy Polski w IV kwartale 2013 r. Warszawa, dnia 31 marca 2014 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój. I. Poniższe zmiany Statutu wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Warszawa, 25 czerwca 2012 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany
Bardziej szczegółowoWybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę. Marcin Konarski
Wybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę Marcin Konarski EURO jako waluta międzynarodowa 1. Walutą euro posługuje się dziś około 330 milionów
Bardziej szczegółowoT. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii
Teresa Łuczka Godziny konsultacji: 12 13.30 poniedziałek 15 16 wtorek p. 306 Strzelecka T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii WYKŁAD 1 (26.02)
Bardziej szczegółowoWykład 20: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 20: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWykład 5 Kurs walutowy parytet stóp procentowych
Wykład 5 Kurs walutowy parytet stóp procentowych dr Leszek Wincenciak WNUW 2/30 Plan wykładu: Kurs walutowy i stopy procentowe Kursy walutowe i dochody z aktywów Rynek pieniężny i rynek walutowy fektywność
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Instytut Ekonomiczny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / listopada Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego na podstawie modelu
Bardziej szczegółowoPrzepływy kapitału krótkoterminowego
Wykład 6 Przepływy kapitału krótkoterminowego Plan wykładu 1. Fakty 2. Determinanty przepływów 3. Reakcja na duży napływ kapitału 1 1. Fakty 1/5 Napływ kapitału do gospodarek wschodzących (mld USD) 1.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia gospodarki otwartej. Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Makroekonomia gospodarki otwartej Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Wprowadzenie Interwencje banku centralnego Wpływ na podaż pieniądza
Bardziej szczegółowoWykład 16: Determinanty kursu walutowego w krótkim i długim okresie. Gabriela Grotkowska
Międzynarodowe Stosunki konomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse miedzynarodowe Wykład 16: Determinanty kursu walutowego w krótkim i długim okresie Gabriela Grotkowska Plan wykładu 16 Kurs
Bardziej szczegółowoWPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ryszard Rapacki
WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA Wpływ polityki stabilizacyjnej na przedsiębiorstwa ZAŁOŻENIA: 1. Mała gospodarka, analizowana w dwóch wariantach: Gospodarka zamknięta, Gospodarka otwarta.
Bardziej szczegółowoStatystyka bilansu płatniczego źródło informacji o nierównowadze gospodarczej
Jacek Kocerka / Departament Statystyki Statystyka bilansu płatniczego źródło informacji o nierównowadze gospodarczej Łódź / 18 października 2013 Statystyka bilansu płatniczego źródło informacji o nierównowadze
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty dziewiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone w: Konstytucji RP; ustawie o Narodowym Banku Polskim; ustawie Prawo bankowe. NBP pełni trzy podstawowe
Bardziej szczegółowoT7. Szoki makroekonomiczne. Polityka wobec szoków
T7. Szoki makroekonomiczne. Polityka wobec szoków Szoki makroekonomiczne. to nieoczekiwane zdarzenia zakłócające przewidywalny przebieg zmian produktu, bezrobocia i stopy procentowej Szoki popytowe (oddziałujące
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska
Bardziej szczegółowoOpis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r. Na posiedzeniu członkowie Rady dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i przyszłej sytuacji
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia... 2012 r.
Projekt z dnia 14 września 2012 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia... 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej oraz zasad lokowania
Bardziej szczegółowoKażde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy.
Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Państwo: Sprawuje kontrolę nad stabilnością swojej waluty.(np.,
Bardziej szczegółowoRyzyko walutowe i zarządzanie nim. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
1 Ryzyko walutowe i zarządzanie nim 2 Istota ryzyka walutowego Istota ryzyka walutowego sprowadza się do konieczności przewalutowania należności i zobowiązań (pozycji bilansu banku) wyrażonych w walutach
Bardziej szczegółowoŁączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 352, , ,00. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat
1. WARTA Akcji Polskich Wskaźnik ryzyka 1 2 3 4 5 6 7 Celem funduszu jest zapewnienie długoterminowego, realnego wzrostu wartości aktywów, poprzez lokaty przede wszystkim w udziałowe papiery wartościowe
Bardziej szczegółowoProdukty szczególnie polecane
Produkty szczególnie polecane 9 luty 2011 r. Szczegółowe informacje na temat funduszy zarządzanych przez Legg Mason TFI S.A. ( fundusze") zawarte są w prospekcie informacyjnym oraz skrócie prospektu informacyjnego,
Bardziej szczegółowoKomunikat prasowy. 1 / oprocentowanie kredytu lombardowego zostaje obniżone z 26 proc. do 24 proc.
16.07.1998 r. Komunikat prasowy W dniu 16 lipca 1998 r. odbyło się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Po rozpatrzeniu bieżącej sytuacji gospodarczej oraz tendencji występujących na rynkach finansowych
Bardziej szczegółowoMakroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch
Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia jest najczęściej używanym podręcznikiem na pierwszych latach studiów ekonomicznych w większości polskich uczelni.
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.
Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/2/2017
Opis funduszy OF/ULS2/2/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/2/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/1/2018
Opis funduszy OF/ULS2/1/2018 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2018 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.
Bardziej szczegółowoŁączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 345, , ,39. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat
1. WARTA Akcji Polskich Wskaźnik ryzyka 1 2 3 4 5 6 7 Celem funduszu jest zapewnienie długoterminowego, realnego wzrostu wartości aktywów, poprzez lokaty przede wszystkim w udziałowe papiery wartościowe
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój
Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu
Bardziej szczegółowoJanusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego
Janusz Biernat Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Warszawa 2006 Recenzent prof. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz skład i Łamanie GrafComp s.c. PROJEKT OKŁADKI GrafComp s.c.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoMakroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 2 Model klasyczny gospodarki otwartej
Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 2 Model klasyczny gospodarki otwartej Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/37 Plan wykładu: Model klasyczny małej gospodarki otwartej Przepływy dóbr
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro
Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r.
Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoDEFINICJA RYNKU Wrzoska Balcerowicza
DEFINICJA RYNKU Wg W. Wrzoska: rynek to ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesach wymiany. Tymi podmiotami są sprzedawcy i nabywcy, którzy reprezentują podaż, popyt, a także
Bardziej szczegółowoSystematyka ryzyka w działalności gospodarczej
Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko
Bardziej szczegółowoMakroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana
Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/26 Plan wykładu: Prosty model keynesowski
Bardziej szczegółowoZŁOTA PRZYSZŁOŚĆ POSTANOWIENIA OGÓLNE
Zasady Działania Funduszy i Planów Inwestycyjnych Załącznik do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ZŁOTA PRZYSZŁOŚĆ POSTANOWIENIA
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE Z DNIA 23 GRUDNIA 2015 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO
OGŁOSZENIE Z DNIA 23 GRUDNIA 2015 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoDeterminanty kursu walutowego w krótkim okresie
Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie Wykład 9 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, C UW Copyright 2006 Pearson Addison-Wesley & Gabriela Grotkowska 2 Wykład 9 Kurs walutowy w krótkim
Bardziej szczegółowoTYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO REGULAMINU TYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH W ramach Zarządzania, Towarzystwo oferuje następujące Modelowe Strategie Inwestycyjne: 1. Strategia Obligacji: Cel inwestycyjny: celem
Bardziej szczegółowoStanowi sumaryczne i uporządkowane zestawienie wszystkich transakcji, które rezydenci danego kraju zawarli z nierezydentami w określonym czasie.
BILANS PŁATNICZY BILANS PŁATNICZY Stanowi sumaryczne i uporządkowane zestawienie wszystkich transakcji, które rezydenci danego kraju zawarli z nierezydentami w określonym czasie. strumień transakcji rok/kwartał
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.
Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoInformator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej STABILIZACJA KURSU WALUTOWEGO PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO STREFY EURO Joanna Stryjek, SGH Wejście
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do sprawozdania finansowego Arka GLOBAL INDEX 2007 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Arka GLOBAL INDEX 2007 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty I. Informacje o Funduszu Nazwa Funduszu Arka GLOBAL INDEX 2007 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (Arka GLOBAL
Bardziej szczegółowoW ROZDZIALE XV SKREŚLA SIĘ ARTYKUŁY 85, 86, 88 ORAZ USTĘP 1 I 4 W ARTYKULE 87 O NASTĘPUJĄCYM BRZMIENIU:
Warszawa, dnia 5 lutego 2010 roku Ogłoszenie o zmianie w treści statutów (nr 1/2010) PKO Światowy Fundusz Walutowy specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty z wydzielonymi subfunduszami informuje o
Bardziej szczegółowoBILANS PŁATNICZY W IV KWARTALE 2009 ROKU
N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dn. 31 marca 2010 r. BILANS PŁATNICZY W IV KWARTALE 2009 ROKU Ujemne saldo rachunku bieżącego Saldo rachunku bieżącego w IV kwartale
Bardziej szczegółowoDz.U. 1989 Nr 6 poz. 32 USTAWA. z dnia 15 lutego 1989 r. o Funduszu Rozwoju Eksportu. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 1989 Nr 6 poz. 32 USTAWA z dnia 15 lutego 1989 r. o Funduszu Rozwoju Eksportu. Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. Tworzy się Fundusz Rozwoju Eksportu, zwany dalej Funduszem.
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank Polski. Wykład nr 5
Narodowy Bank Polski Wykład nr 5 NBP podstawy prawne NBP reguluje ustawa z dn.29.08.1997 roku o Narodowym Banku Polskim (Dz.U nr 140 z późn.zm). Cel działalności NBP Podstawowym celem działalności NBP
Bardziej szczegółowoBANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 2009 roku -1-
BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 29 roku -1- Sytuacja gospodarcza w I kwartale 29 r. Głęboki spadek produkcji przemysłowej w styczniu i lutym, wskaźniki koniunktury sugerują
Bardziej szczegółowoWykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r.
Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r. art. 12 ust. 2 Statutu Brzmienie dotychczasowe: 2. Cel Subfunduszu Global Partners Kredyt
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Model ISLM w gospodarce otwartej Fundamentalne równania modelu: IS: LM: Y = C(Y d ) + I(i) + G
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII
Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,
Bardziej szczegółowoOgłoszenie z dnia 21 grudnia 2018 roku o zmianach Statutu Superfund Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty
SUPERFUND Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA Ul. Dzielna 60, 01 029 Warszawa Infolinia: 0 801 588 188 Tel. 22 556 88 60, Fax. 22 556 88 80 superfundtfi@superfund.com www.superfund.pl Ogłoszenie z dnia
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Model ISLM w gospodarce otwartej Fundamentalne równania modelu: IS: Y = C(Y d ) + I(r) + G + NX(Y,Y*,q)
Bardziej szczegółowoPRZEPŁYWY KAPITAŁU MIĘDZYNARODOWEGO A WZROST GOSPODARCZY
UNIWERSYTET EKONOMICZNY w POZNANIU Paweł Śliwiński PRZEPŁYWY KAPITAŁU MIĘDZYNARODOWEGO A WZROST GOSPODARCZY w krajach Europy Srodkowo-Wschodniej w latach 1994-2008 B 380901 WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowoBILANS PŁATNICZY W STYCZNIU 2005
N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki 2005-03-31 BILANS PŁATNICZY W STYCZNIU 2005 Komponenty miesięcznego bilansu płatniczego są szacowane przy wykorzystaniu miesięcznych płatności
Bardziej szczegółowoOpis funduszy OF/ULS2/2/2018
Opis funduszy OF/ULS2/2/2018 Spis treści OF/ULS2/2/2018 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3. Polityka inwestycyjna
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna
Bardziej szczegółowoRaport. Nr 92. Wzrost rezerw walutowych w Polsce - źródła, sterylizacja, ograniczanie KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Wzrost rezerw walutowych w Polsce - źródła, sterylizacja, ograniczanie Czerwiec 1996 Adam Koronowski Raport Nr 92 Opracowanie
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO IPOPEMA SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2012 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO IPOPEMA SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2012 R. Niniejszym, Ipopema Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., ogłasza
Bardziej szczegółowoWiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011
Bardziej szczegółowoKrzywa IS Popyt inwestycyjny zależy ujemnie od wysokości stóp procentowych.
Notatka model ISLM Model IS-LM ilustruje równowagę w gospodarce będącą efektem jednoczesnej równowagi na rynku dóbr i usług, a także rynku pieniądza. Jest to matematyczna interpretacja teorii Keynesa.
Bardziej szczegółowoSYNTETYCZNA INFORMACJA O KIERUNKACH PODZIAŁU ZYSKU ZA 2014 R. KRAJOWYCH BANKÓW KOMERCYJNYCH
SYNTETYCZNA INFORMACJA O KIERUNKACH PODZIAŁU ZYSKU ZA 214 R. KRAJOWYCH BANKÓW KOMERCYJNYCH Polityka dywidendowa banków W wyniku konsekwentnie realizowanej przez KNF polityki dywidendowej baza kapitałowa
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza Polski
Sytuacja gospodarcza Polski Bohdan Wyżnikiewicz Warszawa, 4 czerwca 2014 r. Plan prezentacji I. Bieżąca sytuacja polskiej gospodarki II. III. Średniookresowa perspektywa wzrostu gospodarczego polskiej
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 9.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowo