Życie. Nowe kierunki. na nowe czasystr. 3. Olsztyna. Uwaga, tramwaj! ! NAKŁAD. BEZPŁATNY Dwutygodnik z Warmii i Mazur. str.

Transkrypt

1 REKLAMA nr 12 (111) 2013 ISSN N Życie O W E ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik z Warmii i Mazur NAKŁAD ! Olsztyna REKLAMA Uwaga, tramwaj! Nowe kierunki str. 14 na nowe czasystr. 3

2 N O W E Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 Aktualny numer Nowego Życia Olsztyna znajdziesz na Powtórka z Partyzantów Do 30 września potrwają konsultacje społeczne dotyczące modernizacji ulicy Partyzantów. Poprowadzą je naukowcy z UWM. Będą to nie tylko ankiety i spotkania, lecz także warsztaty oraz spacer badawczy. I jak zwykle dyskusja na internetowej Platformie Konsultacji Społecznych olsztyn.eu. Na razie studenci Wydziału Nauk Społecznych przeprowadzili sondę uliczną w celu zidentyfikowania najważniejszych problemów. Na tej podstawie powstanie diagnoza potrzeb użytkowników ulicy. Szerzy się jakaś dziwna choroba badawcza uliczne odkrywanie prawd oczywistych. Bo to drugie podejście ratusza do przebudowy tej ulicy. Poprzednie skutecznie oprotestowano, wskazując także alternatywne projekty. Może wystarczy je odkurzyć? Więcej ławek Zarząd Zieleni Miejskiej rozpoczął montaż nowych ławek na osiedlach. m.in. na Zatorzu oraz między Jarotami i Nagórkami. Nowe ławki (jedna kosztuje 460 zł netto) ustawiono przy ul. Kolejowej, Katowickiej, Limanowskiego oraz na placach zabaw przy ul. Wyspiańskiego, Kołobrzeskiej i Kąkolowej. Wkrótce pojawią się na placach zabaw przy Radiowej oraz Moniuszki, a także w parku Rataja. Ciekawe, czy te ławki wytrzymają konfrontację z życiem. Bo wielu mieszkańców nie lubi swego miasta i niszczy wszystko, co kupiono za ich podatki. Budżet obywatelski na serio Spotkaniem z przedstawicielami olsztyńskich rad osiedli rozpoczęło się wdrażanie olsztyńskiego budżetu obywatelskiego, czyli szukanie sposobów na wydanie 2 mln zł, choć różni eksperci i mieszkańcy postulują kwotę dwa razy większą. Zasady budżetu obywatelskiego olsztyńscy społecznicy wypracowali wspólnie z przedstawicielami Fundacji Batorego w ramach akcji Masz Głos. Masz Wybór. Olsztyński budżet obywatelski to tys. zł na projekty osiedlowe i milion złotych na projekty ogólnomiejskie. Na co zostaną wydane te pieniądze, zdecydują mieszkańcy we współpracy z radami osiedli. Ale najpierw zostaną przeszkoleni, by do 15 września opracować procedurę i wybrać zadania do zrealizowania w przyszłym roku. Wnioski mają być zgłaszane do końca lipca. Mamy nadzieję, że upał nie przeszkodzi w rozsądnym myśleniu. Wykopki na Starówce Fontanna na Starym Mieście ma zostać przebudowana pod nadzorem Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Podwykonawcy najpierw ją rozbiorą, a potem wymienią kolektory przelewowe, dysze ciśnieniowe i uszczelnią komorę pompy. Nie obędzie się bez zdjęcia bruku. Ładne powitanie sezonu turystycznego nie ma co! Wymiana kamer Centrum Zarządzania Kryzysowego także przygotowało turystyczną niespodziankę wymianę kamer miejskiego monitoringu. W Olsztynie działają 62 kamery obrotowe oraz 8 stacjonarnych (na Dworcu Zachodnim). Ale kamery są już mocno wysłużone, więc rozpoczęła się ich wymiana, m.in. przy ul. Dworcowej naprzeciwko dworca, u zbiegu ul. 1 Maja i Partyzantów, przy al. Piłsudskiego w pobliżu Uranii oraz przy zbiegu ul. Kętrzyńskiego i Kościuszki. Ciekawe, że na remont monitoringu wybrano porę roku, w której występują największe zagrożenia. Bandziorom w to graj! Urzędowi gońcy Od 1 lipca ratuszowi gońcy będą dostarczać korespondencję urzędową mieszkańcom. Urząd Miasta zatrudni w tym celu 14 bezrobotnych osób. Ma to przynieść same korzyści: zwiększy się skuteczność doręczeń korespondencji (bez przesyłek pieniężnych), obywatele będą krócej czekali na informacje zwrotne z urzędu. Jeśli goniec nie zastanie adresata rano, to wróci po południu. A gdy mimo to nikogo nie zastanie, goniec zostawi zawiadomienie o tym, kiedy przesyłkę odebrać w urzędzie. Będzie też możliwość telefonicznego umówienia się na doręczenie korespondencji. Gońcy będą posiadali legitymację potwierdzającą, że są pracownikami Urzędu Miasta Olsztyna oraz torbę z logo miasta. Pomysłodawcy wskazują, że obniżeniu ulegną także koszty wysyłki, ale w to już nie wierzymy: bo policzymy koszty szkoleń, pensji i dojazdów (często wielokrotnych) posłańców. Ale pomysł pochwalamy, bo to jakiś sposób na poprawę losu kilkunastu osób. Kultura na bruku Od 8 do 17 lipca potrwa czwarty między- narodowy Bruk Festival 2013, czyli pokazy tancerzy, beatboxerów i DJ-ów. Ważnym elementem festiwalu są warsztaty zapisy na stronie www. brukfestival.pl. Odbędą się także międzynarodowe zawody, dwudniowe zmagania najlepszych b-boy ów oraz b-girls, czyli Breakdance European Challenge Trzecim punktem Bruk Festivalu są wydarzenia towarzyszące. Ponownie rozegrany zostanie Teachers vs. Students czyli pojedynek uczniowie kontra nauczyciele, a w Amfiteatrze im. Czesława Niemena odbędzie się specjalny koncert. Bruk Festival to jedyna w Polsce impreza promująca kulturę uliczną: muzykę, taniec, beatbox, teatr, dj ing i masowo angażująca młodzież. Lepsze to niż nuda i rozboje. MIT po olsztyńsku Nowa Miejska Informacja Turystyczna czynna jest codziennie w godz oraz w dni wolne od pracy od godz. 12 do 18. Utworzono ją w budynku ratusza przy placu Jana Pawła II 1, wejście od ulicy 1 Maja. MIT obsługiwana jest przez specjalistów turystyki, którzy informacji udzielają w trzech językach: polskim, angielskim i rosyjskim. W wakacyjne weekendy pracownicy MIT będą organizowali wycieczki po znanych i nieznanych zakamarkach Olsztyna. Ciekawe, dlaczego takiego MIT-u nie ma na dworcach, a dwa punkty informacji turystycznych są blisko siebie, w samym centrum miasta? Jaki plac Dunikowskiego? Urząd Miasta ogłosił konkurs na opracowanie ideowej koncepcji zagospodarowania placu Dunikowskiego. Zgłoszenia (tylko od specjalistów) są przyjmowane do 25 czerwca, a gotowe koncepcje należy złożyć najpóźniej 2 października. Plac powinien być miejscem codziennych spotkań, wypoczynku, rekreacji w otoczeniu zieleni oraz okazjonalnych uroczystości. Projektanci mają uwzględnić szczególnie małe formy architektoniczne i plastyczne wpisane w koncepcję zagospodarowania terenu w relacji do jego najbliższego otoczenia. Oczywiście pomnik unikatowy świadek naszej najnowszej historii ma być w to wszystko wkomponowany. I bardzo dobrze! Pożegnaliśmy Georga Dietricha W piątek, 14 czerwca, zmarł w Offenburgu (Niemcy) Honorowy Obywatel Olsztyna Georg Dietrich, doktor honoris causa UWM, wielki przyjaciel olsztynian, dobroczyńca i niezwykle życzliwy ludziom człowiek. Georg Dietrich zaprzeczał staremu polskiemu porzekadłu, że jak świat światem, Niemiec nigdy nie będzie Polakowi bratem. Dlatego do księgi kondolencyjnej wyłożonej w Urzędzie Stanu Cywilnego wpisało się wielu mieszkańców Olsztyna. Żal tak wspaniałego człowieka. Wybrał i skomentował JJP Życie Olsztyna Wydawca: Agencja Reklamowo-Wydawnicza INNA PERSPEKTYWA Paweł Lik, Olsztyn, ul. Boenigka 28/12 redaktor naczelny: Leszek Lik, redaktor wydania bezpłatnego: Paweł Lik, bezplatne@zycieolsztyna.pl; sekretarz redakcji: Olga Ropiak; dziennikarze: Andrzej Zb. Brzozowski, Olga Ropiak, Jacek Panas, Jerzy Pantak, Mirosław Rogalski, Mariusz Wadas; korekta: Irena Robak, Olga Ropiak; współpraca: Krzysztof Rzymski fot. okładka: Materiały powierzone, Biuro promocji i reklamy: tel ; (r) materiał reklamowy lub powierzony, ar- archiwum redakcji. Redakcja nie odpowiada za treœæ i formê powierzonych materia³ów, zastrzega sobie prawo adiustacji powierzonych tekstów. Druk: Express Media Sp. z o.o.

3 temat z okładki Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 Nowe kierunki na nowe czasy Uniwersytet Warmińsko-Mazurski idzie z duchem czasu i wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracodawców dostosowuje kształcenie do rynku pracy. W zbliżającym się roku akademickim 2013/14 uczelnia przygotowała dla studentów 2 kolejne nowe kierunki: informację naukową i bibliotekoznawstwo (studia I stopnia) oraz mikrobiologię (studia I i II stopnia). Kierunek informacja naukowa i bibliotekoznawstwo oferuje Wydział Humanistyczny. Po nim będziesz przygotowany do pracy w różnych instytucjach zajmujących się gromadzeniem, opracowywaniem i udostępnianiem dokumentów i zbiorów informacji o dokumentach oraz systemami informacyjnymi. Będziesz mógł znaleźć zatrudnienie w ośrodkach i centrach informacji w biznesie i administracji, mediach, kulturze, edukacji, nauce, ośrodkach kultury, firmach infobrookerskich, wydawnictwach, bibliotekach, archiwach oraz muzeach. Kierunek ten jest niezwykle potrzebny w naszym regionie. Do tej pory w północno-wschodniej Polsce nie było możliwości edukacji w tym zakresie. Drugi kierunek, który od tego roku akademickiego będziesz mógł studiować, proponuje Wydział Biologii i Biotechnologii. Mikrobiologia, bo o niej mowa, przygotuje cię do pracy w laboratoriach diagnostycznych służby zdrowia (na stanowiskach, Centrum Konferencyjne i Wydział Humanistyczny na których nie są wymagane uprawnienia diagnosty laboratoryjnego oraz nie wykonuje się czynności diagnostyki laboratoryjnej), służb weterynaryjnych, laboratoriach przemysłu spożywczego, farmaceutycznego i kosmetycznego, a także placówkach ochrony przyrody i środowiska. Na tym nie koniec. Uniwersytet planuje w przyszłym roku akademickim, czyli 2014/15, otworzyć kolejne kierunki. Znajdą się wśród nich: dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze (studia I stopnia, Wydział Humanistyczny), inżynieria akwakultury (studia I stopnia, Wydział Nauk o Środowisku), inżynieria biomedyczna (studia I stopnia, Wydział Matematyki i Informatyki), inżynieria precyzyjna w produkcji rolno-spożywczej (studia II stopnia, Wydział Nauk Technicznych), logopedia (studia I stopnia, Wydział Humanistyczny), odnawialne źródła energii (studia II stopnia, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa). Oprócz tego Uniwersytet chce poszerzyć ofertę kształcenia o studia II stopnia na kierunkach bezpieczeństwo narodowe, leśnictwo, turystyka i rekreacja. Żeby zostać studentem... Rekrutacja kandydatów na studia na rok akademicki 2013/2014 rozpoczęła się 4 czerwca i będzie trwać do 4 lipca (na studia stacjonarne) i do 19 lipca (na studia niestacjonarne). Kandydaci do tego czasu powinni zarejestrować się w systemie IRK Internetowej Rejestracji Kandydatów (www. irk.uwm.edu.pl), wpisać swoje dane oraz wybrać kierunek studiów. Konieczne jest także wniesienie opłaty rekrutacyjnej. Ta na Uniwersytecie pozostała niezmienna od kilu lat i wynosi 85 zł dla większości kierunków. Wyższą opłatę zapłacą tylko kandydaci na te kierunki, na które będą przeprowadzane egzaminy predyspozycji 100 zł na kierunek ratownictwo medyczne i 150 zł na architekturę krajobrazu oraz edukację artystyczną w zakresie sztuki muzycznej i edukację artystyczną w zakresie sztuk plastycznych. Pierwsze wyniki rekrutacji Uniwersytet ogłosi już 9 lipca. Osoby, które w tym dniu w systemie IRK uzyskają komunikat o zakwalifikowaniu na studia, powin- W czasie immatrykulacji ny potwierdzić zamiar studiowania przez złożenie wymaganych przez uczelnię dokumentów (są to: świadectwo dojrzałości, kserokopia dowodu osobistego, wydrukowane z systemu i podpisane podanie o przyjęcie na studia oraz zdjęcia 3 sztuki papierowe i jedno nagrane na płytę CD). Osoby, którym w pierwszym terminie nie uda się zakwalifikować na wymarzone studia, mają jeszcze szanse zostać studentem. UWM będzie 19 lipca i 24 lipca uzupełniać limity naboru. Oznacza to, że na miejsce osób, które nie skorzystały z propozycji przyjęcia na studia, kwalifikowane będą kolejne osoby z listy kandydatów. Odpowiedzi na wszystkie pytania związane z rekrutacją znaleźć można w systemie IRK w zakładce pomoc FAQ oraz dzwoniąc na infolinię dla kandydatów na studia tel.: U nas wyzwolisz marzenia Jesteś młody marzysz o dobrych studiach, które zapewnią Ci ciekawą pracę i życie na wysokim poziomie? Jeśli tak, to pomyśl o Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. To przyjazne miejsce dla ludzi twórczych i aktywnych. Uniwersytecki kampus Kortowo, w którym znajduje się większość obiektów UWM, to najpiękniejszy studencki kampus w Polsce i jeden z najpiękniejszych w Europie. Ma aż 161 hektarów powierzchni. Jest otoczony lasem i 95-hektarowym Jeziorem Kortowskim należącym do Uniwersytetu. Za oferowane studentom warunki Parlament Studentów Rzeczpospolitej Polskiej nadał dwa razy UWM tytuł Uczelni Przyjaznej Studentom. Dlaczego? Bo studenci mają tu wszystko, czego potrzeba im do życia. Tutaj mają zajęcia teoretyczne, tutaj są laboratoria i pracownie, w których mają ćwiczenia praktyczne. W Kortowie znajduje się nowoczesna biblioteka, a w niej bogaty księgozbiór i sieć komputerowa umożliwiająca dostęp do książek na całym świecie. Kortowo to sale sportowe, siłownie, boiska i tereny rekreacyjne zlokalizowane tuż przy akademikach stojących wprost nad jeziorem. A nad nim plaża i wypożyczalnia sprzętu pływającego. Do tego dochodzą uniwersytecki basen, sklepy, punkty usługowe, kluby studenckie, parki, zieleń i dużo przestrzeni. W Kortowie co roku odbywają się najsłynniejsze w całej Polsce juwenalia, czyli Kortowiada. W tych niepowtarzalnych warunkach pomoc w zdobywaniu wiedzy oferuje doskonale przygotowana kadra pedagogiczna oraz administracja uczelni. Na uniwersytecie pracuje ok nauczycieli akademickich, z których ok. 250 posiada tytuły profesora, a około 300 stopień naukowy doktora habilitowanego. UWM proponuje studentom aż około 60 kierunków studiów i trzy razy tyle różnych atrakcyjnych specjalności. Niezależnie od tego każdy student swoje zainteresowania może rozwijać też w kołach naukowych, których jest ok. 170.

4 4 Przygody Jacusia Wędrowniczka Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 Aktualny numer Nowego Życia Olsztyna znajdziesz na Nie tylko puszcza cuma Żeglarska przygoda jest prawdziwym sprawdzianem odwagi i umiejętności pływającej załogi. Mimo że mam wiele lat doświadczenia, sporo jeszcze jest w stanie mnie zaskoczyć. Podczas wodnej przeprawy z Ostródy do Iławy razem z Romkiem kilka razy wpadliśmy w niezłe tarapaty. Przygotowania do rejsu rozpocząłem już w marcu. Codziennie na jachcie spędzałem po 5-6 godzin. Roboty było co niemiara. Trzeba było wymienić grodzie, wręgi, podłogi i dużo innych części. Jacht, którego zostałem właścicielem, był tani, ale bardzo zniszczony, chociaż prezentował się całkiem okazale. Pozory mylą. Przed samym wodowaniem, kiedy musiałem zamalować ostatni kawałek dna, okazało się, że jest tam dziura. I zaczął się problem. Mało czasu, zimno, do tego deszczowo. Dałem sobie radę. Suszarka do włosów, folia jako dach i rano dziura zalepiona. Przez cały rejs jacht nie brał wody. Śluza z niespodzianką Początkowo miałem płynąć dookoła Warmii i Mazur, ale bałem się niesprawdzonym jachtem pokonywać tak daleką trasę i dlatego wybrałem się na penetrację jezior Pojezierza Iławskiego. Wędrówkę rozpocząłem w Ostródzie. W tym mieście bierze początek prawie 150-kilometrowy kanał prowadzący aż do Elbląga, a po drodze są sławne pochylnie. To urządzenia pozwalające jednostkom pływającym pokonywać wzniesienia. Po prostu statki są wyciągane z wody na specjalnych wozach i przewożone przez pagórek. Najciekawszy jest napęd mechanizmy porusza woda z kanału. Najlepiej to zobaczyć na własne oczy. Przy pochylni w Buczyńcu jest muzeum, można jeszcze obejrzeć maszynownię i samą pochylnię. Jak się wypływa z Jeziora Drwęckiego do Liwy, czeka w gminie Miłomłyn na wodniaków śluza Zielona. Właśnie się do niej zbliżałem, gdy mimo pracującego silnika usłyszałem huk. Zza zakrętu kanału sunął w kierunku mojego jachtu półmetrowy wał wody. Uwaga! krzyknąłem do Romka, z którym płynąłem zwiedzać Jeziorak i inne mniejsze akweny. Co się stało? ze stoickim spokojem zapytał kumpel, ale ja już na odpowiedź nie miałem czasu. Złapałem rumpel i dodałem gazu. Jacht uderzył dziobem w wypływającą zza zakrętu falę, podskoczył i płynął dalej, ale już trzydzieści centymetrów wyżej. Zastanowiliśmy się, co to było. Małe tsunami czy puściła śluza? Na wyjaśnienie tej zagadki nie czekaliśmy długo. Pokonując dosyć bystry prąd wody, którego nigdy nie było na tym odcinku kanału, dotarliśmy do śluzy Zielonej. Jej wrota były zamknięte, a z bocznej odnogi kanału wartko płynęła woda. Zatrzymaliśmy się przy wale, tuż przy wrotach. Na moście stało kilku ludzi. Gdy wyszedłem na nasyp, zobaczyłem, że w kanale przed śluzą prawie nie ma wody. Wśród stojących na moście zauważyłem śluzowego. Co się stało? zapytałem. Nie widzi pan?! Zasuwę z wielkim hukiem rozerwało! Dzisiaj śluzowania nie będzie. Musi pan czekać do jutra usłyszałem odpowiedź. Chłopy zwijały się jak w ukropie, więc po południu założono nową zasuwę i rozpoczęto napełnianie kanału. O mały włos Myślałem, że ten pamiętny rejs będzie już spokojny i zakończy się bez większych tarapatów. Niestety, myliłem się. Kolejna śluza Miłomłyn i tym razem włosy stanęły mi dęba, a Romek zzieleniał ze strachu, kiedy urwała mi się rączka zmiany biegów i jacht pełnym pędem płynął na wrota śluzy. Miałem do wyboru: uderzenie dziobem w drewniane wierzeje, w betonowe przęsło mostu albo w kamienistą skarpę. Czasu było bardzo mało. Kolizja nieunikniona. Nie wiem, jak to zrobiłem, ale wepchnąłem ułamaną rączkę w mechanizm i z wielkim zgrzytem zmieniłem bieg na wsteczny. Dodałem gazu i jacht zaczął hamować. Zatrzymał się tuż przed betonowym filarem mostu. Zgasiłem silnik, a Romek spokojnie dociągnął dziób do pachołka. Po przepłynięciu śluzy naprawiliśmy usterkę i już bez problemów popłynęliśmy lewą odnogą kanału w kierunku Jezioraka. Po drodze pokazałem Romkowi miejsce, w którym kanał przecina na dwie części Jezioro Karnickie i płynie po usypanej grobli, parę metrów nad lustrem wody jeziora. Sytuacja nie za ciekawa Wiatr był dopychający i wiał dosyć mocno. Szczęśliwie odbiliśmy. Wciągnęliśmy szmaty, czyli żagle, i obraliśmy kierunek: Iława. Dmuchało naprawdę nieźle, tak koło pięciu w skali Beauforta. Płynęliśmy szybko. Cały czas patrzyłem na niebo pokryte ciemnymi chmurami. Czułem, że za chwilę nadejdzie burza i nie myliłem się. Zaczęło grzmieć. Czas do brzegu. Wydałem komendę zwrot! i w tym momencie rozległ się głośmy trzask. To nie był piorun, to na całej długości tuż przy liku rozerwał się grot. Pioruny huczą, żagiel łopocze, sytuacja nie za ciekawa. Romek w strachu, jakby mógł, to by już siedział na kei. Strach ma wielkie oczy, więc bez sprzeciwu wykonywał moje polecenia, dzięki czemu szybko udało nam się sklarować szmaty. Silnik odpalił i dalej popłynęliśmy, warcząc. W Iławie mieliśmy szczęście. W tawernie Pod Omegą otrzymałem adres pogotowia krawieckiego. Pani Zosia, która je prowadziła, długo kręciła głową nad moim grotem. Opowiedziałem jej o naszej wyprawie, co zamierzamy zwiedzić i dokąd jeszcze mamy zamiar popłynąć. Wspaniała kobieta pracowała nad żaglem do późnej nocy i udało się. Żagiel był gotowy. Rano wciągnęliśmy go na maszt i w drogę. Popłynęliśmy nad jezioro Zełwągi będące odnogą Jezioraka, oddzieloną od niego krótkim kanałem. Jacek Panas

5 kto ma rację? Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Starówka nie dla starych Po długim czasie nieobecności wybrałem się na spacer na olsztyńską Starówkę. Nie mogę narzekać jest pięknie odrestaurowana, z mnóstwem kawiarenek, ogródków kawowych. Co więcej: widać wiele nieczynnych lokali, a gdzieniegdzie nawet walący się dom na sprzedaż, ale przecież sama nazwa Starówka mówi, że staroci musi być dużo. Pewnie mój szlachetny kolega Andrzej, który uwielbia mnie krytykować, zgodzi się ze mną, że wizytówka miasta powinna pozbyć się szpecących obrazów. Gdzie pies jest pogrzebany? Przykro mi to pisać, ale urzędnicy odpowiedzialni za oblicze miasta zapomnieli zajrzeć do dzielnicy leżącej blisko siedziby władz. Ktoś odpowie, i ty Andrzeju na pewno się do tego przyłączysz, że urząd nie ma wpływu na decyzje właścicieli obiektów, na przykład czy restaurację zamknąć, czy też nie. Błędne myślenie! Urząd jak chce, może wszystko. Między innymi może zmniejszyć podatki, podpowiedzieć, jaką formę działalności wprowadzić, odkupić nieruchomość, sprzedać itp. Starówka musi być perełką, bo to miejsce odwiedza mnóstwo ludzi. Tu koncentruje się życie miasta. Ludzie przychodzą tu, aby odpocząć, zjeść coś smacznego, pokazać urokliwy zakątek swoim gościom. w tym miejscu, Andrzeju, pewnie będziesz się I ze mnie śmiał. Proponuję w miejscach, w których wchodzi się na Stare Miasto, usytuować punkty, w których można kupić składane krzesełka lub ławeczki. Młody człowiek może chodzić cały dzień. Starszy niestety musi od czasu do czasu przysiąść i odpocząć. Powiesz, że można to zrobić w ogródkach kawowych lub w lokalach. Nieprawda, siada się w miejscach, z których jest piękny widok albo tam gdzie czeka się na kogoś. Nie ma ławeczek na ulicy Prostej, Staromiejskiej i także na wielu innych. Jesteś młody, ale mnie człowieka słusznego wieku czasami męczy dłuższe chodzenie, a nie mam ochoty siedzieć wśród ludzi raczących się lodami czy pijących pyszne napoje, bo np. jest mi przykro, że nie stać mnie na frykasy. Chciałbym poruszyć jeszcze jedną sprawę. Podejrzewam, że tu będziemy zgodni. Po Starówce nie powinny jeździć samochody! Gdy byłem ostatnio na spacerze, to mało brakowało, aby piękne BMW mnie potrąciło. Uważam, że nie ma żadnego sensu jeżdżenia po wą- czy w ogóle i gdzie takie ławki postawić na stałe. Zwłaszcza że zgodnie z Twoją sugestią nie mogłyby na nich siadać osoby jedzące lody lub pijące napoje. Swoją drogą, to nawet ciekawy pomysł na ławeczki dla jedzących i niejedzących. Tu byłbyś, Jacku, światowym prekursorem. Ale żarty na bok! Może o tym nie wiesz, ale kilka pubów muzycznych na Starówce zostało zamknięskich uliczkach, kiedy i tak nie można się zatrzymać ani zaparkować samochodu, a samochody postawione byle gdzie, tylko przeszkadzają. Powinno być więcej miejsc postojowych przy Kromera, Nowowiejskiego, Mochnackiego czy Starej Warszawskiej, a Starówka byłaby wolna. Nie mówię oczywiście o pojazdach mieszkańców, którzy swoje auta trzymają na podwórkach, ale o samochodach tych, którzy pracują na Starówce. Warto to wprowadzić w życie jeszcze przed pełnią sezonu. Jacek Panas Tego się nie spodziewałem! Redaktor Panas wybrał się na olsztyńską Starówkę i zauważył, że jest pięknie odrestaurowana. Ale oczywiście dojrzał nie tylko kawiarenki i kawowe ogródki, lecz również nieczynne lokale i kamienice na sprzedaż. Starówka jest dla wszystkich Drogi Jacku, budynki to także towar, którym się handluje i nowy właściciel zadecyduje, co w nich będzie chciał robić i jak będą wyglądały. Oczywiście nie ma tu wolnej amerykanki i takie rzeczy należy uzgodnić z miejskim architektem. Natomiast czy dana restauracja będzie funkcjonować i jak długo, o tym nie może decydować (jak Ci się marzy) urzędnik, tylko prawo popytu i podaży. Tu działa zasada konkurencji. Osobiście nie chciałbym, aby jakikolwiek urzędnik decydował, ile na starówce ma być pizzerii, pubów, kawiarni czy restauracji. Twój pomysł z punktami sprzedaży składanych krzesełek lub ławeczek uważam za świetny, ale na jakiś scenariusz komediowego filmu. Zastanawiam się też, tych z powodu protestu mieszkańców. Było po prostu za głośno. I to jest sprawa dla urzędników. Na całym świecie takie miejsca tętnią życiem 24 godziny na dobę. Jakoś nie wyobrażam sobie tego bez muzyki. Tu powinny obowiązywać specjalne przepisy. Na pewno fajnie jest mieszkać na Starówce, ale powinny się z tym wiązać określone konsekwencje. Masz rację, Jacku, pisząc, że to perła i wizytówka miasta, ale nie może funkcjonować tylko do godziny 22. Na przykład o tej porze muszą kończyć się koncerty w amfiteatrze. Niestety są też i takie, które wymagają nocnego klimatu i blasku świateł. Czy wyobrażasz sobie np. Noce Bluesowe czy Śpiewajmy Poezję bez takiej wieczorno-nocnej atmosfery? ruchu samocho- Zakaz dów natomiast wymusza już sama wielkość starówki. Spróbuj jednak znaleźć jakieś miejsce na parkingu w pobliżu. I to jest jeden z większych problemów związanych z olsztyńską starówką. Indywidualny turysta jeszcze jakoś da sobie radę, ale grupy przyjeżdżające autokarami mają duży problem. Zwłaszcza kiedy są tam osoby starsze. Przecież w pobliżu Starówki jest bardzo mały parking dla autokarów. Pocieszający może być tylko fakt, że dla prawdziwego turysty są to drobiazgi, o czym mogą świadczyć tłumy odwiedzające każdego roku olsztyńską starówkę. Andrzej Zb. Brzozowski

6 6 Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 nzo-260x43-300dpi-cmyk-druk.pdf :29:36 Ślady Przeszłości C M Y CM MY CY CMY K Witaj na świecie! Niegdyś podstawą życia społeczności była liczna rodzina. Rodzina, w której wychowywało się np. dwanaścioro dzieci, nie była niczym dziwnym. Składała się z kilku mieszkających wspólnie pokoleń. Każdy nowy członek rodziny był zazwyczaj witany z radością, bowiem oznaczał boże błogosławieństwo, a z bardziej przyziemnych i praktycznych aspektów życia, po prostu dodatkowe ręce do pracy. Jak dawniej wyglądał na Warmii i Mazurach czas pojawienia się dziecka na świecie? Zanim można było powitać nowego członka społeczności, należało pamiętać o wielu zakazach i nakazach, których nieprzestrzeganie mogło mieć zgubne konsekwencje. Do jednych z najbardziej rozpowszechnionych zakazów należało unikanie przechodzenia przez powrozy, lejce, sznury itp. Kobieta w ciąży, która zlekceważyła ten zakaz, narażała się na trudny poród, bowiem szyja dziecka mogła być owinięta pępowiną, co mogło prowadzić do uduszenia. Nie mogła także siadać na wozie tyłem do konia, co powodowało odwrotne ułożenie się dziecka. Przyszła matka mogła zadbać także o urodę swojego potomstwa. Aby urodzić piękne, zdrowe dziecko, nie powinna patrzeć na brzydkie rzeczy i unikać przykrych widoków. Inaczej niepożądana cecha mogła na nie przejść. Chcąc uniknąć wady wzroku u niemowlaka, szczególnie zeza, matka nie mogła spo- glądać zza węgła domu oraz przez dziurkę od klucza. Gdy patrzyła na ogień, musiała pamiętać, aby nie dotykać swojego ciała. Inaczej dziecko miało urodzić się ze znamieniem w tej części ciała, która zastała dotknięta. Dość powszechnie uważano, że kobieta w ciąży jest szczególnie narażona na działanie złych mocy i sama może szkodzić. Gdyby odważyła się wejść na owocowe drzewo, mogłaby spowodować jego uschnięcie. Nożem w odmianka Porodem zajmowały się tzw. babki, które dzięki temu mogły mieć władzę nad niemowlęciem. To najczęściej one trzymały dziecko do chrztu. W naszym regionie dość szybko pojawiły się położne, co spowodowało zmianę tego obyczaju. Od razu po narodzinach nadawano dziecku imię, które trzymano w tajemnicy aż do chrztu. Jeśli zostałoby komuś wyjawione, dziecku groziła śmierć. Istotny był dzień urodzenia. Jeśli dziecko urodziło się we wtorek, istniała duża szansa, że będzie łotrem. Jeśli stało się to w sobotę, to mogło być nadmiernie pożądliwe i obłudne. Niedziela jako dzień narodzin przepowiadała zdolność do widzenia duchów. Największe szczęście miały dzieci urodzone w czepku, czyli w błonie worka owodniowego (do dziś używamy wyrażenia: być urodzonym w czepku ). Gdy dziecko pojawiło się już na świecie, do jego kołyski wkładano stalowy przedmiot (np. nóż, kawałek kosy) lub piorunowe strzałki. To chroniło przed podmienieniem dziecka ludzkiego na dziecko odmianka (jedna z postaci folkloru Warmii i Mazur). Wierzono, że jeśli doszło do podmiany, to dziecko było słabe, chorowite, wykazywało cechy niedorozwoju fizycznego lub umysłowego. Znanym do dziś zwyczajem jest zawiązywanie w celach ochronnych czerwonej wstążeczki na rączce niemowlęcia. Nie można było suszyć pieluszek, gdy zaszło słońce powodowało to wzmożony płacz noworodka. Nie można było także obcinać mu paznokci aż do czasu chrztu. Mamy po prostu musiały je obgryzać! Na matki aż do kilku tygodni po porodzie czekało wiele niebezpieczeństw. Nie mogły przekraczać granic swojego gospodarstwa. Tam złe moce miały do nich łatwiejszy dostęp i mogły je oczarować. Dlatego gdy musiała złamać ten zakaz, wpinała w ubranie igłę, skierowaną ostrzem do góry (kolejny raz potwierdza się w ten sposób ochronna moc stali). Gospodyni, w tym wrażliwym czasie, nawet nie próbowała zabrać się do pieczenia ciasta czy chleba. Wiedziała bowiem, że i tak się ono nie uda. Igła od patki Zazwyczaj okres wzmożonego wpływu nieczystych mocy na matkę i dziecko kończył się wraz z dniem chrztu. Kiedyś, jeszcze przed pojawieniem się obrzędu chrztu, urządzano ucztę, która pozwalała przyjąć niemowlę w grono społeczności. Nieco później pojawił się obrzęd chrztu i przyjęcie dla gości. Wyprawiano je dość szybko, najczęściej po dwóch tygodniach od narodzin. Uroczystość we wszystkich regionach wyglądała i wygląda podobnie. Skupimy się na tym, co wyróżnia nasz region. Chrzestni musieli być pracowitymi, porządnymi i religijnymi ludźmi, bo ich cechy przechodziły na niemowlę. Podczas uroczystości chrzestni, czyli patka i patek (niekiedy trzymacz i trzymaczka ), musieli zwrócić szczególną uwagę na to, aby się nie pomylić. Jeśli zamiast słowa wiary powiedzieli mary, to dziecko stawało się marą. Ta postać dusiła w nocy ludzi i wypijała im krew. Najczęściej ten los spotykał dziewczynki. Wybrane wcześniej, po narodzinach, imię wyjawiano proboszczowi. Do jednych z najbardziej popularnych imion na Mazurach należały np. Lotta, czyli Karolina, Justa Augusta, Hansuleczek Jan, Kristijan Krystian. Po powrocie ze chrztu ojciec dziecka powinien przekroczyć położoną na progu siekierę. Do obowiązku ojca należało także bicie rocznego dziecka miotłą na progu. Nie był to przejaw agresji, lecz czegoś wręcz przeciwnego. W ten sposób tata wypędzał całe zło z dziecka i je chronił. Z kolei do obowiązków patki i patka należało obdarowanie dziecka. Chłopiec otrzymywał pióro, a dziewczynka igłę. Chodziło o to, aby w przyszłości zapewnić dziecku łatwość w uczeniu się i gospodarność. Na Mazurach większą wagę przywiązywano do konfirmacji niż do chrztu. Ewangelicy skromniej obchodzili ten dzień. Nowy członek społeczności otrzymywał od trzymacza i trzymaczki kanoncjał i skórkę chleba. Nieco później zaczęto wkładać do becika kartki z życzeniami, jakim człowiekiem dziecko ma się stać. Ważny dla każdej rodziny moment pojawienia się dziecka na świecie był dawniej w naszym regionie czasem wrażliwym na działanie złych mocy. Szczególnie przyszła mama musiała zadbać o to, aby swymi czynami nie sprowadzić na potomka nieszczęścia. Także dziś matki troszczą się o to, aby ich zachowanie nie wpłynęło negatywnie na dziecko. Nastąpiło tylko przeniesienie obszaru tej troski. Przyszłe matki starają się dobrze odżywiać, ćwiczą, słuchają rad i opowieści własnych mam. Pomijając wpływ złych mocy, aż tak wiele się nie zmieniło. ir

7 ślady przeszłości Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Aktualny numer Nowego Życia Olsztyna znajdziesz na Jak Paweł historię Olsztyna poznaje Pan Jacek, nasz redakcyjny historyk amator, bardzo się ucieszył z wiadomości, jaką otrzymał od jednego z Czytelników. Okazuje się, że nasza rubryka podoba się nie tylko mojemu dziadkowi. Dziękujemy panu Romualdowi za ciekawostki dotyczące Mauzoleum Hindenburga, jakie istniało przed wojną w okolicach Olsztynka. Pan Jacek opisywał je na podstawie opowiadań autochtonów w poprzednim wydaniu Życia Olsztyna. Ja też się cieszę, że naszymi historycznymi ciekawostkami trafiliśmy w gusta naszych Czytelników. Może posiadają Państwo w domu stare pocztówki lub fotografie, chętnie pokażę je panu Jackowi, może będzie znał jakąś ciekawą historyjkę związaną z miejscem przedstawionym na fotografii. Proszę je nam przesłać na adres: bezplatne@zycieolsztyna.pl. Może w ten sposób uda się nam wzbogacić historię naszego miasta zaklętą w fotografiach. Tym razem nie byłem u mego dziadziusia, a zajrzałem do albumu mojego ojca, który kocha żeglarstwo i turystykę kajakową. Teraz niestety ma za mało czasu, aby pływać. Chwalił mi się nawet, że gdy był młody, to pokonał kajakiem olsztyńską Niagarę, a okoliczne rzeczki zna na pamięć. Wśród rodzinnych pamiątek znalazłem zdjęcie, które w ogóle nie pasuje do naszej rodziny. Gdy o nie zapytałem, tata z uśmiecham powiedział: Zanieś je Jackowi, jestem ciekawy, czy będzie wiedział, kiedy i gdzie zostało zrobione. Nie trzeba było mi dwa razy powtarzać. Jeszcze tego samego dnia zajechałem do mojego starszego redakcyjnego kolegi. Jacek wziął zdjęcie w swoje ręce i zaczął opowieść. Gdy by- łem mały, to rzeczka w tym miejscu była krystaliczna jak górski potok. O! Tutaj z prawej strony u dołu, prawie nie mieści się na zdjęciu, na zakręcie była piaszczysta łacha i często zażywaliśmy w tym miejscu kąpieli. Mieliśmy taką traktorową dętkę, na której spływaliśmy aż do mostu, który widać w górze fotografii. Fajnie było! Niestety po kilku latach ta piękna rzeka zamieniła się w kanał ściekowy. Już wiesz, o jakiej rzece mówię? Oczywiście! To Łyna, z pruska Alna. Źródła ma w okolicach wsi Łyna niedaleko Nidzicy. Przepływa przez 5 jezior, w tym przez Jezioro Łańskie. Od nazwy pochodzi nazwa stolicy regionu Allenstein, obecny Olsztyn. Jeszcze na początku XX wieku Łyna była rzeką spławną. Płynęły nią kłody drzew do Pregoły, a potem do Bałtyku. Przy elektrowniach wodnych zrobione były specjalne przeprawy dla ułatwienia przepychania drewna. Po rzece w obrębie miasta pływały łódki. Rybacy docierali nimi aż na Jezioro Łańskie. Na fotografii widoczny jest fragment rzeki przed mostem Jana, zwany niegdyś olsztyńską Wenecją. W tym miejscu było mnóstwo przystani i domów, które usytuowane były na brzegu, nad wodą. W miejscu, gdzie kiedyś się kąpałem, Łyna jeszcze pod koniec XIX w. tworzyła małe rozlewisko. Kiedy zaczęto prace przy budowie murowanych domów przy ulicy Górnej, położonej tuż przy brzegu, rozpoczęto regulację brzegów i rozlewisko zostało wysuszone. Teraz jest tam park. Podejrzewam, że fotografia została zrobiona pod koniec XIX w. Jeszcze na ul. Górnej nie ma murowanych domów, a na moście nie ma śladu trakcji tramwajowej. Mam zdjęcie, gdzie widać już kamienice przy ulicy Górnej. Te piękne budynki nad mostem, widoczne u góry fotografii, już nie istnieją, stały przy zbiegu obecnej ulicy Grunwaldzkiej i Prostej. Most św. Jana Nepomucena (Johannesbrücke) albo po prostu most Jana jest najbardziej znanym mostem w Olsztynie. Prowadził do Bramy Dolnej. Na środku przęsła jest balkonik, na którym stała figurka św. Jana Nepomucena. Zginęła tuż po II wojnie światowej. W 1966 r. most wyremontowano i postawiono na jego skraju kopię zaginionej figurki. Od 1907 r. do 1965 r. przez most przejeżdżał tramwaj. Przez ten czas zdarzyły się dwa wypadki. Podczas jednego z nich wagon motorowy, zjeżdżając ulicą Grunwaldzką (zawiodły hamulce), przełamał barierkę i wpadł do Łyny. Z kolei w drugim wypadku wóz zatrzymał się na balustradzie. Jako ciekawostkę powiem, że w jednym z filarów mostu zlokalizowana była stacja transformatorowa, która zasilała linię tramwajową. W pobliżu stała budka z piwem w kształcie beczki. Sprzedawano w niej złocisty napój, oczywiście w kuflach, pochodzący z olsztyńskiego browaru, który niestety został zlikwidowany (powstało tam teraz osiedle mieszkaniowe). Piwko prosto z beczki było niczego sobie. Mnie smakowało. Na ulicy Prostej istniały dwa zakłady rzemieślnicze. Stolarnia, w której wyrabiano trumny, oraz zakład szewski. U szewca, pana Surudy (niestety nie pamiętam imienia), uczyłem się po pracy trudnej sztuki zelowania butów. Potem w dobie kryzysu naprawiałem obuwie rodzinie i znajomym. Niestety nie udało mi się zrobić ani jednej pary. Ten wspaniały człowiek pewnego dnia odszedł i nie zdążył przekazać mi sekretu szycia butów. Naszego szewca amatora i historyka, również amatora, Jacka Panasa wysłuchał Pawełek

8 8 Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 prawo Stronę przygotował Mirosław Rogalski Dłuższe urlopy rodzicielskie Stało się! Wszystkim rodzicom dzieci urodzonych w tym roku przysługuje roczny, płatny urlop. Jest to 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w tym 14 zarezerwowanych tylko dla matki), 6 tygodni urlopu dodatkowego (dotychczas wynosił 4 tygodnie) i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Z urlopu dodatkowego oraz rodzicielskiego mogą korzystać na równych prawach ojciec i matka, mogą się tymi urlopami wymieniać. Roczny, płatny urlop obejmuje nie tylko rodziców zatrudnionych na etatach, ale wszystkich, którzy opłacają ubezpieczenie chorobowe, czyli także pracujących na umowach zleceniach i samozatrudnionych. Urlop macierzyński, podobnie jak to było wcześniej, można rozpocząć nawet 6 tygodni przed porodem. 6 tygodni urlopu dodatkowego można podzielić na dwie części, trwające minimum tydzień. Natomiast 26 tygodni urlopu rodzicielskiego można wykorzystać maksymalnie w trzech częściach, trwających minimum 8 tygodni. Urlop musi też mieć charakter ciągły, tzn. urlop rodzicielski musi przypadać bezpośrednio po dodatkowym, a poszczególne części tych urlopów muszą następować bezpośrednio jedna po drugiej. Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać jednocześnie matka i ojciec. Jednak w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 26 tygodni. Urlop dodatkowy i rodzicielski można łączyć z pracą w niepełnym wymiarze u dotychczasowego pracodawcy, nie wyższym jednak niż pół etatu. Ustawa przewiduje, że przez pierwsze 26 tygodni urlopu zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. ostatniego wynagrodzenia i 60 proc. wynagrodzenia przez kolejnych 26 tygodni. Jeśli matka od razu zadeklaruje, że korzystać będzie z całości urlopu, to przez cały ten okres wypłacany będzie zasiłek w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Chcąc skorzystać z tych uprawnień, wystarczy 2 tygodnie przed planowanym rozpoczęciem urlopu złożyć wniosek do pracodawcy o udzielenie urlopu dodatkowego i ewentualnie potem (także z wyprzedzeniem) urlopu rodzicielskiego. Ubezpieczenie OC = obowiązkowy obowiązek Czynsz, raty pożyczek, podatki, abonament RTV, obowiązkowe płatności za światło, gaz lub telefon wypada opłacać w terminie, by nie narazić się na karne odsetki lub inne nieprzyjemności. Do opłat, które koniecznie należy uiszczać, zalicza się samochodowe ubezpieczenie OC. Jego opłacanie mogą sprawdzić policjanci podczas rutynowej kontroli drogowej, co w przypadku nieopłacenia OC na czas może skutkować zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego, ba... odholowaniem pojazdu na parking. Brak kary po kontroli policyjnej nie oznacza, że nam się upiekło. Za niewielkie opóźnienie i nieterminowe opłacenie ubezpieczenia OC w każdej chwili możemy spodziewać się kary nałożonej przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Ta instytucja nie ma obecnie żadnego problemu z odszukaniem dłużnika. Wystarczy komputer z dostępem do baz danych o polisach komunikacyjnych Życiowe doświadczenie wielu ludziom ze starszego pokolenia podpowiada, że spadek to... nic wielkiego, bo go nie ma i nie będzie. Jednak czasy się zmieniły i już niemal każda osoba ze średniego pokolenia ma szansę coś dziedziczyć. Nie mam na myśli wielkich fortun, których dorobiono się w ostatnich latach. Myślę o ludziach średnio zamożnych. Obecnie niemal po każdym zmarłym pozostaje jakiś dorobek jego życia mieszkanie własnościowe, dom, działka rekreacyjna, samochód i garaż, a także sprzęty domowe, rzeczy osobiste i oszczędności. Zgodna rodzina zawsze jakoś te dobra podzieli. Trzeba jednak pamiętać, by uczynić to w sposób oficjalny i o wszystkim powiadomić urząd skarbowy, który ma swoje prawa. Wiadomo, że spadki w najbliższej rodzinie (mąż, żona, dzieci, pasierbowie, rodzice) zwolnione są od podatku. Jednak fiskus chce o nich wiedzieć już wówczas, gdy dobra pozostawione przez zmarłego sięgają wartości około 10 tys. złotych. W takim przypadku w sądzie (niezgodne rodziny), a u notariusza (spadkobiercy bez sporów) otrzymują stwier- i jak na dłoni wyskakują dane o tych, którzy nie opłacili na czas OC. W dodatku już drugi rok za opóźnienia w opłatach obowiązują podwyższone kary. Jeśli przerwa w ubezpieczeniu trwała 2-3 dni, dodatkowa opłata wynosi tylko 600 złotych. Opóźnienie od 4 do 14 dni to kara złotych. Następna karna stawka wynosi złotych. Lepiej zatem nie zapominać i nie ryzykować. Sprawdza się powiedzenie płacz i płać, a nie zostaniesz ukarany. dzenie nabycia spadku lub poświadczenie dziedziczenia. Po uprawomocnieniu się tych decyzji pozostaje pół roku, by wypełnić i pozostawić w urzędzie skarbowym stosowny formularz. Jeśli spadkobiercy tego nie uczynią albo złożą papiery zbyt późno, to spadek zostaje opodatkowany nawet do 7 procent.

9 edukacja Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Nowy zawód nowe możliwości Z Zachodu dotarł do nas nowy trend, tzw. Long life learning (ang. Uczenie się przez całe życie). Dostępność krótkich i intensywnych form nauki powoduje, że pracownik może się doskonalić, zdobywając nowe kwalifikacje lub zawody. Pracodawcy preferują ludzi wszechstronnych. To powoduje, że rośnie liczba osób zainteresowanych podjęciem nauki, by zdobyć nowe źródło dochodu, zmienić zawód, zarabiać więcej bądź zyskać elastyczny czas pracy. Przyjrzyjmy się kierunkom, które szybko w zaledwie rok nauki pozwolą na zdobycie widoków na perspektywiczny zawód. Opiekunka środowiskowa to osoba, która w ośrodku rehabilitacyjnym zajmuje się pacjentami niepełnosprawnymi. Szerokie możliwości zatrudnienia (kliniki rehabilitacyjne, ośrodki pomocowe, domy starości, fundacje i stowarzyszenia) powodują, że praca w zawodzie jest bardzo dochodowa, nawet w niepełnym wymiarze godzinowym. Jest to także propozycja dla osób zamierzających związać się z usługami rehabilitacyjnymi i ratownictwa medycznego. Kierunek wizażu i stylizacji paznokci to oferta dla pań dysponujących wolnym czasem. Prowadzenie zabiegów wymaga wiedzy, cierpliwości i talentu, ale zapewnia dobre wynagrodzenie. Ten zawód wybierany jest zarówno jako główne źródło utrzyma- nia, jak i zajęcie dodatkowe. Zatrudnienie czeka od salonów piękności po ekskluzywne ośrodki SPA. Dekorator wnętrz to doskonale płatny zawód, gdyż klientami są ludzie zamożni. Dla posiadaczy prestiżowych nieruchomości większe znaczenie ma jakość usług niż ich cena. Prace projektowe dekorator wykonuje w pracowni, z klientami spotyka się rzadko, zawsze we wcześniej ustalonych miejscach i terminach. To jedno z najbardziej dochodowych zajęć w kraju: pracę rozlicza się w kwotach kilkudziesięciu kilkuset złotych za metr zaprojektowanej powierzchni. Tym samym nawet niewielkie mieszkanie może przynieć honorarium, jakie w innych branżach otrzymuje się za kilka miesięcy pracy. Jednym z najbardziej perspektywicznych zajęć jest profesja grafika komputerowego. Umiejętność obsługi programów graficznych, projektowania stron internetowych czy składania publikacji drukowanych to kwalifikacje mile widziane w każdej branży. Już po roku intensywnej nauki grafik może szukać pracy w agencjach reklamowych, drukarniach, studiach projektowych lub działach marketingu wielu firm. Niespotykaną zaletą pracy w branży kreatywnej jest mnogość drobnych, a doskonale płatnych zleceń, co powoduje, że często to od grafika zależy, ile zarobi dla pracowitych i utalentowanych nie istnieją zbyt wysokie honoraria. Możliwości zdobycia nowego zawodu jest wiele. Jak wybrać odpowiednie dla siebie? Przede wszystkim trzeba zastanowić się nad własnymi potrzebami, odpowiedzieć sobie na pytanie: po co? Do czego koniecznie jest mi to potrzebne, co chcę osiągnąć? Wtedy można podjąć decyzję, czy chcę podnieść kwalifikacje, wybierając kierunek zgodnie z określonym zapotrzebowaniem miejsca pracy, czy szukać nowych możliwości rozwoju. Jedno jest pewne każdy, kto chce pozostać konkurencyjny na rynku pracy, znaleźć zatrudnienie bądź zmienić obecne na lepsze, powinien pamiętać o kształceniu się w wybranych przez siebie dziedzinach.

10 10 Nowe Życie Olsztyna 12 (111) 2013 Sprzedaż mieszkania zależy od dobrze spisanego protokołu odbioru. Konieczna jest przy tym obecność dewelopera oraz kupującego (lub ich przedstawicieli). Jest to ostatni etap przed wprowadzeniem się i rozpoczęciem prac aranżacyjnych. Głównym kryterium prawidłowego dokonania odbioru jest zgodność przedmiotu z umową, poświadczona przez obie strony. Założenia często ulegają zmianie, dlatego konieczny jest pomiar powykonawczy lokalu. Deweloper określa wartość mieszkania na podstawie projektu, a ostateczną cenę precyzuje po ustaleniu przez geodetę powierzchni. Dlatego należy zwrócić uwagę na metody obliczeniowe, porównać założenia i stan faktyczny. Różnica wynosząca zaledwie 0,5 mkw. brze wykonać. Przy późniejszym malowaniu lub wstawianiu mebli może się okazać, że trzeba coś poprawić. Trudno będzie wówczas udowodnić słuszność naszych roszczeń wobec wykonawcy. Kolejny etap odbioru mieszkania powinien polegać na skontrolowaniu poziomu posadzki. Równe podłogi pozwolą nam zaoszczędzić pieniądze i czas na położenie płytek. Sprawdzając stolarkę, zwróćmy uwagę, czy drzwi i okna są szczelne, czy nie są wypaczone, zarysowane, DOm Odbiór mieszkania od dewelopera sprawdzone porady Kupno pierwszego mieszkania jest dużym przeżyciem. Po wielu miesiącach oczekiwań w końcu dostaniemy klucze do własnego m. Nie dajmy się jednak ponieść emocjom. Sprawdźmy, co kupujemy. (np. za doliczony tynk) może wywindować cenę nawet o kilka tysięcy zł. W protokole konieczne jest ujęcie usterek. Dlatego też należy sprawdzić jakość wykończenia. Najlepiej ocenić ją w słoneczny dzień, kiedy wszystkie pomieszczenia są dobrze oświetlone. Należy sprawdzić, czy pojawiły się spękania, plamy, przebarwienia, wybrzuszenia i odejścia od spoiny. Poziomnicą upewnijmy się, czy ściany i sufit są równe, czy jest zachowany pion i poziom, zweryfikujmy także kąty narożników. To bardzo istotna czynność, którą powinno się do- i czy zamykają się swobodnie bez otarć albo skrzypienia. Weźmy ze sobą plan mieszkania. Zwróćmy uwagę na rozmieszczenie gniazdek elektrycznych, wyjść od instalacji wodnej na baterie, pralkę, zmywarkę itd. Skonfrontujmy z tym inne ustalenia projektowe. Przetestujmy zapalniczką, czy jest ciąg we wszystkich kratkach wentylacyjnych. Jeśli jest to możliwe, to sprawdźmy grzejniki, czy są ciepłe, i czy nie przeciekają. Spiszmy stan wszystkich liczników. Warto zabrać ze sobą aparat fotograficzny. Zdjęcia możemy umieścić w domowym albumie, przy okazji zabezpieczymy dokumentację stanu naszego lokum. Pamiętajmy, by nie podpisywać protokołu odbioru bez spisu ujawnionych usterek. Nie powinniśmy wierzyć na słowo kierownikowi budowy i czekać na usunięcie defektów już po złożeniu przez nas podpisu. Zgłaszajmy na piśmie wszystkie usterki już po dokonaniu odbioru. Niektóre wady wykonawcze pojawiają się po czasie. Nie zapominajmy, że przysługuje nam prawo z tytułu gwarancji i rękojmi. W razie wątpliwości poradźmy się znajomego specjalisty. Znajomość prostych i przydatnych zasad odbioru mieszkania oszczędzi nam wielu kłopotów. Pozwoli także cieszyć się w pełni z naszego pierwszego m. Bogdan Młynarczyk Wynajem mieszkania czy to bezpieczne? Ogłoszenia dotyczące wynajmu mieszkania mają zwykle podobne treści. Małżeństwo mile widziane lub też spokojne, niepalące studentki. Jednak bywa tak, że nie ma ściśle określonego profilu osoby, której chce się powierzyć lokum. Ważne, żeby terminowo opłacała rachunki i została na stancji jak najdłużej. Oczekiwania to jedno, życie drugie. Z pewnością każdy wynajmujący ma pewne obawy przed przekazaniem obcej osobie mieszkania. Przecież do końca nie wiadomo, kim jest dany lokator. Czy jest lojalny i można mu zaufać. Mieliśmy to szczęście, że zanim się z mężem poznaliśmy, posiadaliśmy własne lokum mówi Agnieszka Majewska, właścicielka mieszkania. Gdy pojawiły się dzieci, to musieliśmy ze względów finansowych wynająć jedno z mieszkań. Najpierw chętnych szukaliśmy wśród znajomych. Po trzech miesiącach, kiedy dług w spółdzielni wzrósł do półtora tysiąca złotych, daliśmy ogłoszenie w gazecie. Zależało nam na jak najszybszym załatwieniu sprawy, więc pierwszej osobie, która do nas zadzwoniła, wynajęliśmy mieszkanie. Kluczowe jest podpisanie umowy z przyszłymi najemcami. Konsultacja z notariuszem z pewnością rozwieje nasze wątpliwości związane z warunkami, na jakich wynajmiemy swoją nieruchomość. Często jednak właścicielowi mieszkania bardzo zależy, by znaleźć najemcę i mieć z tego profity, wówczas stara się za bardzo nie wnikać, komu przekazuje klucze. A dociekliwość bywa przydatna Wkrótce owi lokatorzy zaczęli mieć kłopoty finansowe. Twierdzili, że nie dostali wypłaty, że ktoś tam zachorował, że szef oszukał i nie wypłacił takiej kwoty, jaką powinien. Dlatego płacili co jakiś czas i to część należnej sumy. Po paru miesiącach byliśmy zmuszeni wypowiedzieć im umowę najmu. Zaległości natomiast pozostały tłumaczy Agnieszka Majewska. Pani Agnieszka postanowiła wznowić ogłoszenie. Tym razem odpowiedziała na nie para z dziećmi. Przez dwa miesiące owa para płaciła regularnie. Jednak z czasem znów pojawiły się problemy. Zaczęły się libacje i w ogóle przestali płacić opowiada właścicielka. Kobieta prosiła o czas na znalezienie nowego mieszkania, ale przed wyprowadzką okradła mieszkanie, wywo- żąc meble za prawie dwa tysiące złotych. Przez naszą naiwność i miękkie serce pozostaliśmy ze sporym długiem. Moglibyśmy sprawę rozwiązać na drodze sądowej, ale mieliśmy już tego dosyć. Spółdzielnia zgodziła się rozłożyć dług na raty. Niewątpliwie tego typu sytuacji jest więcej. Dlatego trzeba być ostrożnym, zanim podejmiemy decyzję, komu i na jakich warunkach wynajmiemy mieszkanie. Warto przeczytać Ustawę o ochronie praw lokatorów, zwłaszcza artykuł jedenasty, by uniknąć ewentualnego rozgoryczenia. Dobrze jest ściśle określić w umowie termin, do którego najemcy są zobowiązani opłacić stancję, oraz sposób przekazania gotówki. Pieniądze możemy odbierać każdego określonego dnia miesiąca albo otrzymywać je na nasze konto. W każdym razie musimy tak skonstruować umowę najmu, by mieć pewność, że najemca nie przysporzy nam kłopotów. Pamiętajmy o tym również wtedy, kiedy będziemy chcieli wynająć komuś mieszkanie na wakacje. Dorota Przeborowska

11 finanse Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Wkrótce łatwiej o kredyt hipoteczny Od ponad roku cały rynek kredytów hipotecznych czekał na zmiany. I stało się. Przed kilkoma dniami Komisja Nadzoru Finansowego wydała tzw. Rekomendację S dotyczącą dobrych praktyk w zakresie udzielania kredytów hipotecznych. Innymi słowy są to zalecenia dla banków, które są dość restrykcyjnie przez nie przestrzegane. Dotychczasowa Rekomendacja S w sposób drastyczny ogranicza możliwość otrzymania kredytów hipotecznych. Komisja Nadzoru Finansowego zauważyła, że znacznie przeregulowała rynek, wypychając znaczną grupę potencjalnych kredytobiorców z banków. Twierdziła, że klientów nie stać na kredyty bankowe o oprocentowaniu 20%. Klienci ci trafili w ręce firm pożyczkowych oraz parabankowych i mają oprocentowanie sięgające kilkuset procent!!!. KNF wyciągnęła wnioski i kilka miesięcy temu wprowadziła nową Rekomendację T dotyczącą głównie kredytów gotówkowych. W konsekwencji ogłosiła nową Rekomendację S dotyczącą kredytów hipotecznych. W tej chwili mamy na rynku nieruchomości następującą sytuację: ceny nieruchomości najniższe od wielu lat, oprocentowanie kredytów hipotecznych najniższe w historii. Dziś klienci otrzymują oprocentowanie nawet poniżej 4%. Ruch na rynku sprzedaży nieruchomości jest bardzo mały. Wydaje się to absurdalne tanie nieruchomości, tanie kredyty, a kupujących brak. Jedną z wielu przyczyn obecnego marazmu jest trudny dostęp do kredytów hipotecznych. Wielu potencjalnych kupujących musi rezygnować z transakcji, ponieważ nie może otrzymać kredytu, coraz częściej z banków odchodząc z kwitkiem. To właśnie sztywne zasady ograniczające zdolność kredytową wyhamowały cały rynek hipotek. Klienci są, a kredytów brak. Nowa Rekomendacja S uelastycznia podejście do obliczania zdolności kredytowej. Teraz to zarząd banków będzie decydował, w jaki sposób przyznawać kredyty. Znikną twarde zasady, które to określały odgórnie maksymalne poziomy rat kredytowych do dochodów klientów. Teraz będzie bardziej rynkowo. To bank, jako firma działająca na wolnym rynku, samodzielnie określi poziom ryzyka. Zmiany te w sposób znaczący wpłyną na zwiększenie dostępności do kredytów hipotecznych. Jednak, chciałoby się rzec, nie wszystko złoto, co się świeci. Rekomendacja S wprowadza także pewne obostrzenia. Największe to brak możliwości finansowania 100% wartości nieruchomości. Od 2014 roku banki udzielą kredytu na maksymalnie 95% wartości mieszkania czy domu. Od 2015 roku trzeba będzie zgromadzić minimum 10% procent wartości nieruchomości. To bardzo ważna informacja dla klientów chcących zakupić nieruchomość. Wygląda na to, że klienci, którzy nie dysponują własnymi środkami, powinni zaciągnąć kredyt jeszcze w tym roku. Za kilka miesięcy będzie obowiązywała zasada: nie masz własnych pieniędzy nie dostaniesz kredytu. Dla wąskiej grupy klientów będzie wyjątek. Prawdopodobnie od 2014 roku wejdzie w życie rządowy program dopłat do mieszkań MdM (Mieszkanie dla Młodych). W ramach tego programu przy zakupie nieruchomości budżet państwa dopłaci młodym obywatelom (do 35. roku życia) od 10 do 20% wartości mieszkania. Banki będą to traktowały jako wkład własny. Rekomendacja S oficjalnie pożegna kredyty walutowe. Prawo do otrzymania kredytu w obcej walucie będą miały wyłącznie osoby zarabiające w tejże walucie. Skróceniu do 35 lat ulegną też maksymalne okresy spłat rat. Dziś można otrzymać kredyt nawet na 50 lat. Nowa rekomendacja S jest bardzo potrzebna, w sposób znaczący wpłynie na zwiększenie dostępności do kredytów hipotecznych. Ważna informacja dla tych, którzy nie mają zgromadzonych pieniędzy śpieszcie się, bo kredyty bez wkładu własnego już nie powrócą. Krzysztof Rzymski

12 12 Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) 2013 uśmiechnij się Uśmiechnij Pieczona szynka z dzika Mięso z dziczyzny jest pożywne, bo zawiera dużo białka. Poza tym u zwierzyny żyjącej dziko mięso jest mniej otłuszczone. Dlatego trzeba pamiętać, aby w trakcie obróbki nie było zbyt suche. Dziczyzna, którą można kupić bez problemu w każdym większym sklepie oferującym mięso, wymaga wcześniejszego przygotowania. Trudno znaleźć świeżą dziczyznę, przeważnie jest ona mrożona. Głębokie mrożenie dziczyzny sprawia, że nie trzeba poddawać jej kruszeniu. Wystarczy powoli rozmrozić w chłodziarce, najlepiej przez 1-2 dni. Proponuję klasyczne danie z dziczyzny, które podamy z opiekanymi ziemniakami, grillowanymi warzywami i żurawiną. się Kowalski jak zwykle przyszedł Żona do spóźnionego męża wracającego Rodzina siedzi przy stole. Mały spóźniony do pracy i zbiera standardowy ochrzan od szefa: Był pan w wojsku, Kowalski? Byłem. I co tam panu mówił sierżant, jak się pan spóźniał?! Nic szczególnego: Dzień dobry, panie majorze. do domu: Gdzie ty byłeś tyle czasu? U Janka na brydżu! Żona dzwoni do Janka i pyta: Był u ciebie mój mąż? Jak to był?! Siedzi i właśnie rozdaje! Tomek pyta tatę: Tatusiu, dlaczego ożeniłeś się z mamą? Tata odkłada widelec i patrząc na żonę, mówi: Widzisz, nawet dziecko tego nie rozumie. Opracował AZB Składniki 2 kg szynki z dzika, 1 kg ziemniaków, warzywa do grillowania (papryka, czerwona cebula, brokuły), olej do smażenia, sól i pieprz. Marynata do mięsa: kilka ząbków czosnku, marchewka, pietruszka, cebula, ziarna jałowca, liście laurowe, ziele angielskie, szklanka czerwonego wytrawnego wina. Co najmniej 48 godzin wcześniej szynkę peklujemy i zostawiamy w warzywach, by mięso dojrzało i przenikało smakiem przypraw. Warzywa drobno kroimy, okładamy nimi dokładnie całą szynkę i zalewamy winem. Co jakiś czas obracamy. Mięso po wyjęciu z marynaty osuszamy w papierowym ręczniku, nacieramy solą oraz pieprzem i obsmażamy na patelni starannie z każdej strony. Przekładamy do brytfanny, polewamy sosem z marynaty (bez warzyw) i pieczemy do miękkości. Ziemniaki obieramy, myjemy i gotujemy z dodatkiem soli na półtwardo. Opiekamy w głębokim tłuszczu. Do pieczonych ziemniaków dodajemy zioła (według uznania). Warzywa (papryka czerwona i żółta, czerwona cebula, brokuły) grillujemy z dodatkiem oliwy z pestek winogron i przypraw. Możemy to zrobić także na zwykłej patelni. Dziczyznę po upieczeniu porcjujemy i podajemy z żurawiną. Obok układamy grillowane warzywa. fot. autor Danie dość oryginalne na naszych stołach, ładnie się prezentujące i niezwykle smaczne. Po prostu palce lizać. Ci, którzy do tej pory nie gustowali w dziczyźnie, po spróbowaniu na pewno zmienią zdanie. Życzę więc wszystkim smacznego i wyruszam na poszukiwanie kolejnych frykasów. Wasz degustator Andrzej Zb. Brzozowski BARAN 21 III - 20 IV Niestety nie masz wielkiego wyboru. Jeśli chcesz przetrwać obecny kryzys, to musisz postawić na pracę. Niekoniecznie jednak na swoją. Czasy czy się stoi, czy się leży dawno już minęły. BYK 21 IV - 20 V Staniesz się bardziej tolerancyjny i znikną Twoje problemy z otoczeniem. Sam się zdziwisz, że można żyć inaczej, chociaż wysokość zasiłku nie ulegnie zmianie. Ważne, że Ty się zmienisz. BLIŹNIĘTA 21 V- 21 VI Przed Tobą okres wytężonej i żmudnej pracy, która nie zapowiada żadnych korzyści materialnych. Na szczęście krótki. Niewiele od Ciebie zależy. Jesteś zdany na decyzje innych. Jak to w wojsku. RAK 22 VI - 22 VII Zobaczysz, że pomaleńku sprawy zaczną się układać po Twojej myśli. Odkryjesz, że masz wpływ na ludzi i wydarzenia. Nie wyciągaj jednak z tego daleko idących wniosków na przyszłość. LEW 23 VII - 23 VIII Wrażliwość i umiejętność wczuwania się w nastroje innych ludzi dadzą Ci szansę przeżycia czegoś naprawdę pięknego. Liga okręgowa też ma swoje dobre strony, przynajmniej jeżeli chodzi o kibiców. PANNA 24 VIII- 23 IX Masz obok siebie kogoś, komu się bardzo podobasz. Dlatego bądź bardziej tolerancyjny i nie wybrzydzaj. Jak się nie ma, co się lubi, to się lubi, co się ma. I co z tego, że jesteś przystojny. WAGA 24 IX - 23 X Pozwól okolicznościom decydować za Ciebie. Poddaj się losowi i przyjaznym ludziom. Przyjaźni ludzie to nie tylko ci, od których pożyczasz pieniądze. To grono się już nie powiększy. SKORPION 24 X - 22 XI Możesz sporo osiągnąć w dziedzinie finansowej, ale musisz jeszcze trochę poczekać. Czas ważnych decyzji wciąż przed Tobą. Na razie korzystaj z dobrych układów, jakie masz. Póki masz. STRZELEC 23 XI - 21 XII Uważaj. Wszystko może stać się kolejnym pretekstem do nieprzyjemnej wymiany zdań. Aby uniknąć takich zdarzeń w przyszłości, najlepiej zrobisz, jeżeli wykupisz sobie bilet miesięczny. KOZIOROŻEC 22 XII - 20 I Przed Tobą bajeczne szanse finansowe. Ale jak się pewnie domyślasz, w bajkach różnie bywa. Niestety nie spotkasz żadnej dobrej wróżki. Złej również. Musisz po prostu wziąć się do roboty. WODNIK 21 I- 19 II Chociaż Twoje finanse dalekie są od ideału i pozycja zawodowa nadal dość chwiejna, to lada chwila wszystko może zmienić się na korzyść. Dlatego trzymaj rękę na pulsie i kontroluj ciśnienie. RYBY 20 II- 20 III Ciągle żyjesz karierą, jesteś twórczy, otwarty na świat i nic Ci nie tamuje drogi. Jedyny problem to konflikt z fiskusem. Musisz działać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wiem, że to trudne. Redakcja zastrzega sobie prawo do unieważnienia horoskopu, bez podania przyczyn! AZB

13 drinki świata Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Aktualny numer Nowego Życia Olsztyna znajdziesz na Kawowy likier niewolnicy Kolejny wart uwagi alkohol to wywodzący się z Jamajki likier o nazwie Tia Maria. Jest subtelnym połączeniem wyraźnego, a zarazem delikatnego smaku i aromatu, dzięki użyciu najwyższej jakości kawy z dodatkiem nuty wanilii. Historia likieru sięga XVII wieku, kiedy na skutek wojen kolonialnych na Karaibach zapanował chaos. W tym czasie młoda szlachcianka hiszpańskiego pochodzenia, właścicielka plantacji kawy, musiała pośpiesznie opuścić swoje domostwo, aby uratować się przed angielskimi najeźdźcami. W ucieczce pomogła jej niewolnica, która zdążyła jeszcze uratować szkatułę z kosztownościami oraz starym manuskryptem zawierającym ściśle strzeżoną recepturę rodzinnego likieru. Młoda szlachcianka w dowód wdzięczności nazwała likier od imienia niewolnicy, na którą zawsze mówiła Ciocia Maria. I stąd wzięła się nazwa likieru Tia Maria. Osobliwy Dr. Evan i piękna Iman Likier był wytwarzany według tradycji w rodzinnym gronie aż do 1950 roku, kiedy to znany degustator trunków doktor Kenneth Leigh Evans, będąc w domu swoich przyjaciół, zachwycił się oryginalnością likieru. Ten alkohol tak mocno przykuł jego uwagę, że doktor postanowił wytwarzać go na większą skalę, pozyskując coraz większą grupę zwolenników trunku. To bardzo umocniło markę. Tym, co spopularyzowało likier na skalę międzynarodową, była jednak pierwsza telewizyjna kampania reklamowa z udziałem zmysłowo pięknej Iman. Ta znana modelka, a zarazem żona brytyjskiego gwiazdora rocka Davida Bowie, stała się twarzą marki Tia Maria. Dzięki gwiazdorskiemu wizerunkowi trunek odzwierciedla współczesny styl życia, obecne trendy i piękno. Zmysłowy zapach, niepowtarzalny smak Likier charakteryzuje bogaty aromat jamajskiej kawy Blue Mountain. Do wytwarzania tego trunku są wybierane tylko najlepsze ziarna kawy arabica rosnące na błękitnych wzgórzach Jamajki. Dzięki specjalnemu procesowi palenia kawy doszukamy się w likierze wyraźnych nut czekolady, karmelu i wanilii, której dodatek subtelnie wygładza aromat i smak Tia Marii. Jak przystało na trunek pochodzenia karaibskiego do jego produkcji używa się destylatu z trzciny cukrowej, jednakże nie jest to rum, który króluje na Karaibach, lecz spirytus otrzymywany z trzciny cukrowej. Tak zbalansowany smakowo likier, dzięki swojej wyrazistości, a zarazem delikatności, doskonale komponuje się jako dodatek zarówno do drinków gorących, jak i cocktaili. Do dziś mam w pamięci kawę z dodatkiem omawianego likieru, którą byłem ugoszczony przez gospodarzy pięknego ogrodu botanicznego w Ochio Rios. A oto receptura na tę przepyszną kawę Jamaican Blue Mountain Coffee Drink 20 ml jamajskiego ciemnego rumu, 20 ml Tia Maria, 1 filiżanka kawy Blue Mountain, 2 łyżki bitej śmietany, gorzka czekolada i 3-4 ziarenka kawy. Do filiżanki lub ozdobnej, kawowej szklanki wlewamy rum i likier, dopełniamy gorącą kawą. Na wierzchu układamy bitą śmietanę, posypujemy struganą czekoladą i dekoracyjnie układamy ziarenka kawy. Serwujemy gorącą. Do drinka możemy użyć oczywiście innej kawy, jednak warto pamiętać, by była to dobrej jakości arabica. Na letnie wieczory polecam orzeźwiający cocktail Maria l Orange 20 ml Tia Maria, 20 ml Triple sec, 15 ml syropu z owoców passiflory, 5 ml soku z cytryny, 30 ml świeżego soku z pomarańczy. Wszystkie składniki schładzamy i mieszamy z lodem w shakerze, po czym przelewamy do schłodzonego kieliszka cocktailowego. Do dekoracji możemy użyć twista ze skórki pomarańczy lub cytryny. Drink, który doskonale pasuje na eleganckie przyjęcia, to Tia Royal 30 ml Tia Maria, 60 ml soku jabłkowego, wytrawne wino musujące. Do wysokiego szkła szampańskiego typu fluet wlewamy kolejno likier, sok jabłkowy i dopełniamy winem musującym. W innej wersji serwujemy drinka na lodzie w wysokiej szklance, dekorując plastrem jabłka. Likier Tia Maria doczekał się wielu kompozycji smakowych stworzonych przez wytrawnych barmanów. Niewątpliwie bardzo dobrze smakuje w połączeniu z rumem, śmietanką oraz innymi likierami, na przykład miętowym. Dzięki tym wspaniałym kompozycjom możemy przez chwilę poczuć niepowtarzalny klimat Jamajki. A tak naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, by letni urlop zaplanować na Karaibach i na własne oczy zobaczyć błękitne góry, piękne wodospady, czyste plaże, no i oczywiście napić się kawy Blue Mountain z dodatkiem likieru Tia Maria. Wasz bartender Jacek Piotr Zegler

14 14 Nowe Życie Olsztyna 12 (111) 2013 Z olsztyna Uwaga, tramwaj! Olsztyn w ruchu. Kręta droga do sprawnej komunikacji to temat, który zawsze znajdzie słuchaczy. Bo wszystkich nurtują pytania: Co może zmienić tramwaj? Po co nam buspasy? Obwodnica śródmiejska czy tempo 30 km na godzinę? Żółte czy czarne barierki? Stare Miasto dla samochodów czy dla pieszych? W czwartek, 20 czerwca, w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej na Starym Mieście grupa olsztynian spotkała się z dr hab. inż. arch. Jackiem Wesołowskim adiunktem w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, specjalistą problematyki miejskich systemów transportowych. Adiunkt, w bogato ilustrowanym wykładzie, przedstawił wiele przykładów polityki transportowej na świecie. Skrytykował wielkomocarstwowe i modernistyczne koncepcje miejskich autostrad Ameryki (zwłaszcza USA), Europy i Azji (Rosja, Japonia, Chiny) z XX wieku. Znalazł złe przykłady i w Polsce: w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu. W tych miastach istniał prymat motoryzacji indywidualnej, pochłaniającej coraz większe tereny śródmiejskie. Efekt? Martwe obszary bez zieleni, plątanina estakad, hałas, smród, wypadki, korki Brak miejsca dla pieszych, na wypoczynek, stres i ucieczka na peryferia czyli rozlewanie się miast a w konsekwencji niebywałe spowolnienie ruchu w drodze do pracy i domu, znów korki Błędne koło. Jacek Wesołowski wskazał na powszechne na Zachodzie tendencje przywracania miast obywatelom, na humanizację aglomeracji poprzez nowoczesny transport publiczny (metro, tramwaj), na zamianę szerokich dróg i parkingów w miejsca przyjazne ludziom. Ostatnio przywraca się do życia nawet rzeki, które kiedyś zakryto ulicą, jak w Seulu. Prelegent proponował stosowanie zasady kija i marchewki : Można utrudniać ruch samochodowy wszelkimi metodami (np. przez zwężanie, a nie poszerzanie ulic!), ale w zamian dawać obywatelom dostęp do sprawnej komunikacji publicznej (buspasy). Musi się też znaleźć miejsce dla traktów pieszych i rowerowych. Ale nie tylko poprzez organizację ruchu można to osiągnąć także poprzez planowanie przestrzenne, czyli przemyślaną lokalizację tzw. generatorów ruchu, a więc miejsc częstego odwiedzania (galerie handlowe, dworce, różne instytucje kultury, nauki i sportu, urzędy). Na parkingach pierwszeństwo powinni mieć mieszkańcy, potem biznesmeni, dostawcy i ich klienci, a na końcu pracownicy firm oraz urzędów. Ich trzeba wręcz zmusić do korzystania z transportu publicznego, by przez 8 godzin nie blokowali miejsca interesantom! Jeśli parkingi, to raczej podziemne. Tu nie wytrzymał Tomasz Głażewski i zwrócił uwagę na to, że samochód jest obecnie narzędziem pracy wielu ludzi wożą specjalistyczny, drogi sprzęt i materiały, których autobusem czy tramwajem do celu nijak nie dostarczą. Im najbardziej potrzebne są parkingi. Jaką część ruchu stanowią? Niestety, odpowiedzi nie znał nawet prelegent. A co z tramwajami? Tam, gdzie je wprowadzono nawet w ciasne uliczki (bez samochodów!), np. we Francji, jest przyjemniej. Ba, w okolicach przystanków rozwija się handel, małe kafejki i zakłady usługowe. Ale warunek: tramwaj musi docierać do generatorów ruchu, czyli przywozić ludzi do celu. Na spotkaniu obecni byli ważni dyrektorzy ratusza i przedstawiciele władz miasta, z przewodniczącym Rady Miasta Janem Tandyrakiem i prezydentem Piotrem Grzymowiczem. Widać było po ich twarzach i wypowiedziach, że wywody prelegenta w znacznej części (za wyjątkiem śródmiejskich autostrad ) uzasadniały olsztyńską politykę transportową. Zresztą pośród dyskutantów bodaj tylko jednemu nie przypadły do gustu, bo zamiast tramwajów woli trolejbusy. Marian Jurak kontrował, podając przykład Grudziądza, miasta mniejszego od Olsztyna: Tam nikt nie powie, że tramwaje są złem. Wręcz odwrotnie, one ożywiają to miasto. A nowoczesne są tak ciche, że trzeba uważać, żeby pod niego nie wpaść. A Jacek Wesołowski dodał: Trolejbus zabiera mniej pasażerów niż tramwaj i potrzebuje więcej miejsca na ulicy, bo jest szerszy. Dyskutowano też o kosztach transportu publicznego, który nigdzie (z wyjątkiem komercyjnego metra w Tokio) nie jest dochodowy i trzeba do niego dopłacać z podatków (w Olsztynie jest to ok. 19 mln zł, wobec 54 mln zł całkowitego kosztu). Ale licząc wszystkie korzyści (np. czystsze powietrze, mniej hałasu), opłacalność wzrasta. Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach. Ich znajomość jest niezbędna, by nie obrzydzić sobie życia w mieście. Organizatorem wydarzenia była grupa inicjatywna Koalicja dla Zatorza. Zapowiedziano, że to nie była ostatnia dyskusja tego typu. Relacja fotograficzna na Jerzy Pantak

15 Jacek Puciło gonimy krajową czołówkę SPORT Nowe Życie Olsztyna nr 12 (111) Olsztyńscy pływacy coraz lepsi Olsztyn jest coraz lepiej postrzegany przez Polski Związek Pływacki. W efekcie w stolicy Warmii i Mazur odbywa się coraz więcej zawodów wysokiej rangi. Ostatnio w Aquasferze gościli pływacy rywalizujący o punkty w cyklu Grand Prix, a później walczący o medale mistrzostw Polski seniorów i młodzieżowców. O zakończonych zawodach i stanie olsztyńskiego pływania rozmawiamy z Jackiem Puciło, trenerem AZS UWM. Czy Olsztyn jest ważnym przystankiem na mapie pływackiej Polski? Czy robią tu dobre zawody? Jacek Puciło: Takie zawody oceniam w kilku aspektach. Organizacyjnie wszystko poszło znakomicie. Tym zajmują się ludzie, którzy doskonale znają swoje obowiązki i wypełniają je perfekcyjnie. Dobre sędziowanie, oprawa muzyczna, ceremonia dekoracji to wszystko zagrało. Ponadto do takich imprez obiekt nadaje się znakomicie. Pełne trybuny, z których kibic doskonale widzi to, co dzieje się na pływalni, dziesięć torów, dwie tablice informacyjne. To wszystko sprawia, że zawodnicy chętnie przyjeżdżają. Mówią, że jest tutaj szybka woda. Oczywiście to przenośnia, ale pływak czuje, gdzie pływanie daje mu radość. Sportowo też było dobrze. Wyłoniono reprezentacje kraju na mistrzostwa świata w Barcelonie (14 osób), mistrzostwa Europy juniorów w Poznaniu (45 osób), Europejskie Igrzyska Młodzieży w Belgradzie (16 osób). W stolicy Serbii będą rywalizowali chłopcy (wiek lat) i dziewczęta (wiek lat). Ponadto Aleksandra Urbańczyk i Konrad Czerniak ustanowili po jednym rekordzie Polski. wiednia oferta edukacyjna dla dzieci, która zachęciłaby je do wyczynowego pływania. Reszta zależy od relacji między trenerami a młodymi sportowcami i ich rodzicami. Jeżeli wszystko będzie zgrane, to możemy doczekać się wielu dobrych pływaków. Trzeba jednak pamiętać, że taki proces może trwać wiele lat. Na pewno dużą pomocą w prowadzeniu odpowiedniego szkolenia jest dobra baza treningowa. Przez wiele lat korzystaliśmy tylko z jednego 25-metrowego basenu przy ul. Głowackiego. Teraz w Olsztynie jest kilka pływalni, w tym ta z 50-metrowym basenem. Trzeba to wykorzystać. W mieście są dwa kluby. Kormoran zajmuje się szkoleniem dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych, gimnazjów i z pierwszych dwóch klas szkół średnich. Ci, którzy chcą dalej trenować, mogą to czynić w klubie AZS UWM. Tutaj swoje umiejętności szlifują maturzyści i studenci. Obecnie w sekcji akademickiej trenuje ośmiu pływaków. Rolą trenera i klubu jest zapewnienie im jak najlepszych warunków do uprawiania pływania. Jest więc pomoc fizjoterapeutyczna, opieka lekarska i inne, które dają komfort pracy i polepszają jakość szkolenia. fot. Materiały powierzone (3) Czy obecnie istnieje taka ciągłość szkolenia? Ciągłość jest, lecz nie zawsze idą za tym dobre wyniki. Są roczniki, jak 1998, które sypnęły talentami. We wcześniejszych latach takich indywidualności było mniej. Cała sztuka polega na tym, żeby wyłowić wśród grupy te talenty i przekonać je, żeby po prostu chciały dalej trenować. Na kogo z naszych pływaków możemy liczyć w najbliższej przyszłości? Jest paru zawodników, którzy będą liczyli się przynajmniej w krajowej rywalizacji. Karol Zbutowicz ma 15 lat i już zdobywa medale w rywalizacji ze starszymi kolegami. Jest Mateusz Pacholczyk, który obecnie trenuje w Stanach Zjednoczonych. Są panie Joanna Zachoszcz, Monika Czerniak, Manuela Wikieł czy Oriana Kowalińska. Tutaj chciałbym zaznaczyć, że dziewczyny zdobyły medal w sztafecie na dystansie 4x200 m stylem dowolnym. Sztafety wzbudzają emocje, gdyż są widowiskowe. Mamy szczęście, że możemy wystawić do sztafety cztery równorzędne zawodniczki. Uważam, że kilkoro z tych pływaków nie osiągnęło jeszcze swojego maksimum. Sądzę, że są w takim wieku, iż jeszcze mogą wykorzystać swój potencjał do poprawy osiągnięć. Nadejście lata to już koniec sezonu pływackiego? Ogólnie tak, gdyż większość najważniejszych zawodów już się odbyła. Seniorzy są w trakcie roztrenowania i do mocniejszego treningu przystąpią w sierpniu. Ich celem są zimowe mistrzostwa Polski, które odbędą się na przełomie listopada i grudnia. Natomiast młodsi będą uczestniczyli w cyklu letnich zawodów na basenach 25-metrowych. Notował: WAD Olsztynianie także zdobywali medale. Czy można więc mówić o tym, że nasi pływacy dołączyli do krajowej czołówki? Potęgą krajową może nie jesteśmy, lecz powoli zbliżamy się do tych najlepszych. Faktem jest, że cztery medale seniorów i czternaście w kategorii młodzieżowej mogą budzić zachwyt. Oczywiście należy się z tego cieszyć, ale nie możemy zapominać, że zawsze może być lepiej. Co w takim razie trzeba jeszcze zrobić? Żeby osiągać wyniki, jakie mają pływacy z kilku innych ośrodków, należy prowadzić systematyczną pracę z dziećmi i młodzieżą. Trzeba zacząć od tego, żeby przyciągnąć do tej dyscypliny osoby nie tylko utalentowane, ale też takie, które chcą uprawiać ten sport. A jest to sport trudny, wymagający wielu wyrzeczeń. Dlatego potrzebna jest odpo- Monika Czerniak i Krzysztof Pielowski

16