Dzikowski Edward -Zespół Szkół Mechanicznych w Swidnicy

Transkrypt

1 Dzikowski Edward -Zespół Szkół Mechanicznych w Swidnicy

2 Spis : Podstawy geometryczne Charakterystyczne punkty obrabiarki Sposoby podawania współrzędnych punktu G90 i G91 Budowa bloku programu Sterowanie punktowe z szybkim posuwem G00 Interpolacja liniowa z posuwem roboczym G01 Ustalanie punktu zerowego przedmiotu obrabianego G54 Przykładowy plan obróbki wałka Algorytm trybu przygot. wprowadz. programowania toczenia Przykład toczenia wałka z wykorzystaniem tylko funkcji G00 i G01 Uwagi dotyczące edycji programu Wykaz najczęściej stosowanych funkcji Wykaz funkcji pomocniczych Interpolacja kołowa zgodna z ruchem wskazówek zegara G02 Interpolacja kołowa przeciwna do ruchu wskazówek zegara G03 Kompensacja promienia ostrza narzędzia KPN Toczenie gwintu G31 i G33 Cykl toczenia wzdłużnego G81 Cykl toczenia poprzecznego G82 Cykl wiercenia głębokich otworów G84 Cykl toczenia rowków G79

3 Podstawy geometryczne Programując ruch narzędzia w programie NC koniecznym jest dokładne i jednoznaczne określenie położenia charakterystycznego punktu narzędzia względem przyjętego układu odniesienia czyli przyjętego układu współrzędnych. W układzie współrzędnych przyjmuje się układ dwóch osi wzajemnie prostopadłych : - poziomej X -pionowej Y oraz punkt przecięcia się tych osi jako punkt 0 ( zero ). P 1 : X = -10, Y = -20 P 2 : X = -20, Y = 10 P 3 : X = 40, Y = 20 P 4 : X = 20, Y = -10 Położenie punktu określa się na podstawie przecięcia współrzędnej X i Y. Przy detalach z wieloma płaszczyznami kątowymi można stosować inny układ odniesienia, a mianowicie układ biegunowy, gdzie dla określenia połozenia punktu należy podać odległość L punktu P od początku układu współrzędnych oraz kąt między poziomą osią, a odległością L ( przyjmuje się kąt za dodatni mierzac go przeciwnie do ruchu wskazówek zegara ). X Z Rozpatrujac układ współrzędnych przy toczeniu - oś poziomą przyjmuje się jako oś Z -oś pionową jako X, przy czym nalezy zapamiętać iż oś X dotyczy średnicy detalu a nie promienia detalu. Wspomniany układ współrzędnych jest oczywiście układem kartezjańskim.

4 Punkty odniesienia obrabiarki jest to punkt, który leży wewnątrz obszaru roboczego obrabiarki, położenie narzędzia jest odnoszone względem tego punktu w każdym momencie obróbki, po włączeniu obrabiarki sanie narzędziowe znajdują się w tym punkcie Punkt wyjściowy obrabiarki X Punkt odniesienia narzędzia znajduje się na pow. wymiany narzędzia głowicy rewolwerowej, wartości przesunięć sań narzędziowych są odnoszone względem tego punktu Z punkt ustalony przez producenta, nie podlega żadnym zmianom punkt odnoszony względem punktu zerowego obrabiarki, może być umieszczony w dowolnym miejscu Punkt zerowy obrabiarki Punkt zerowy półwyrobu

5 Wymiarowanie absolutne G90 -wymiary odnoszą się do punktu początkowego układu współrzędnych, od momentu podania w programie funkcji G90 wszystkie współrzędne punktów odnoszone są do punktu zerowego przedmiotu ; -przy absolutnym podawaniu współrzędnych punktów współrzędna X odnoszona jest do średnicy detalu X Z Przykład : N... G90 N N... N115 G01 X Z Punkt startowy Punkt końcowy

6 Przykład wymiarowania absolutnego G90 X Z X... dotczy Ø (średnica przedmiotu Z...dotyczy wartości bezwzględnej 150

7 Wymiarowanie przyrostowe G91 podaje się odległości pomiędzy sąsiednimi punktami ( nazywane również wymiarami inkrementalnymi ), punkt docelowy narzędzia określany jest względem jego poprzedniego położenia ; współrzędna X odnoszona jest do promienia detalu X Z Przykład : N... G91 N N... N115 G01 X+0.00 Z Punkt startowy Punkt końcowy

8 Przykład wymiarowania przyrostowego (inkrementalnego) G91 x z X... dotyczy R (promień przedmiotu) Z... faktyczna droga przesuwu

9 Budowa bloku Obróbka na obrabiarce NC jest realizowana przez sterowanie pod warunkiem wykonywania przez sterowanie programu NC napisanego w języku zrozumiałym dla niego. Każdy program NC składa się z bloków zawierające funkcje wykonawcze. Bloki są ponumerowane w sposób rosnący. Numery bloków umieszczone są na początku bloku i składają się z tzw. adresu N i liczby trzycyfrowej. Każdy blok zawiera wiele słów składające się z adresu i wartości lub kodu w postaci liczby. Słowo Słowo Słowo N125 G01 X+72.3 F0.3 Numer bloku Kod Wartość Wartość Adres Adres Adres Przykład : N115 T0202 F0.05 S1800 M03 N120 G01 Z-60 N125 X+70 N130 Z-25 Podanie numeru narzędzia w gnieździe głowicy rewolwerowej T, posuwu F (mm/obr), liczby obrotów wrzeciona S ( obr/min), kierunku obrotu wrzeciona M03 jest ważne przez wszystkie bloki programu dopóki sterowanie nie natrafi na blok z nowymi funkcjami ( danymi ) obowiązującymi dla następnych bloków programu - mówimy wtedy o funkcjach modalnych ważnych dla obszaru wielu bloków oraz o funkcjach ważnych tylko w obszarze jednego bloku programu.

10 Sterowanie punktowe z szybkim przesuwem G00 G00 X... Z... [ F... ] [ S... ] [ T... ] [ M... ] Uwaga : adresy podane w nawiasach są opcjonalne Stosując funkcję G00 narzędzie przesuwa się do punktu docelowego z maksymalną prędkością. Współrzędne punktu docelowego mogą być podawane w sposób absolutny G90 ( patrz przykład ) lub w sposób przyrostowy G91. X Punkt startowy Z Punkt końcowy Przykład: 3 N... G90 N... N... N150 G00 X+52 Z+3

11 Interpolacja prostoliniowa z posuwem roboczym G01 G01 X... Z... [ F... ] [ S... ] [ T... ] [ M... ] Narzędzie przesuwa się do punktu docelowego o współrzędnych X,Y z założonym posuwem roboczym. Współrzędne punktu docelowego można podać w sposób absolutny G90 lub przyrostowy G91. X Przykład : N... G90 N N... N115 G01 X Z Z Punkt startowy Punkt końcowy

12 Ustalenie punktu zerowego przedmiotu obrabianego G54 G54 X... Z... X...współrzędna X pkt. zerowego przedmiotu obrabianego X Z... współrzędna Y pkt. zerowego przedmiotu obrabianego Z Pkt. zerowy przedmiotu obrabianego można przyjąć w dowolnym miejscu, ale ze względów praktycznych należy go określić na czole przedmiotu obrabianego na bazie pomiarowej przedmiotu przy X=0 75 Z Uwaga: Wymiary konturu detalu podawane są ze znakiem np. Z-20, Z-50, Z-75 Odległość pkt. zerowego przedmiotu obrabianego od pkt zerowego obrabiarki ze znakiem + np. Z+214.5

13 Rysunek przykładowego detalu

14 Przykład ustalenia punktu zerowego przedmiotu obrabianego G54 Założenie: - wym. zamocowanego półwyrobu Ø50x78 - wym. gabarytowy przedmiotu obrobionego Ø50x75 Wniosek: Naddatek na splanowanie wynosi 3 mm 75 X 1. Nożem należy doprowadzić do styku narzędzia z czołem przedmiotu obrabianego w dowolnym miejscu czoła ( pojawi się w programie komunikat o kolizji narzędzia z przedmiotem ) 2. Odczytać z menu bocznego programu wartość Z ( np. Z ) Z 78 3 można przyjąć w tym miejscu pkt zerowy przedmiotu obrabianego G54 X+0 Z Z

15 3. W menu bocznym przy wartości Z należy otrzymaną wartość zapisać ( Z ) a następnie wyzerować 4. Ze względu na późniejsze podawanie współrzędnych pkt konturu detalu ( najlepiej od bazy wymiarowej ) należy od odczytanego Z odjąć wartość naddatku na splanowanie ( w przykładzie 3 mm ) stąd od wartości Z+217,5 odejmujemy 3 mm otrzymując Z X Z W wyniku tych czynności pkt zerowy przedmiotu obrabianego przesunie się w lewo na bazę wymiarową detalu i odtąd możemy podawać współrzędne konturu detalu zgodnie z bazą wymiarową Z pkt zerowy przedmiotu obrabianego pokrywa się z baząwymiarową detalu G54 X+0 Z+214.5

16 Przykład programu i procesu technologicznego z zastosowaniem funkcji G90, G00 i G01 CAD / CAM Toczenie Frezowanie P L A N O B R Ó B K I ZSM im. M. Kopernika Ś - ca Program :... walek01.dnc Programista :... Kowalski Jan Rysunek nr. : Nazwa detalu :... wałek stopniowy Materiał : Wym. gabar. półwyrobu :... Ø50x Kolejność obróbki Nr. Zabieg Narzędzie Nr. w głowicy Parametry obróbki Rys. zabiegu 1 Planowanie Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 76

17 2 Planowanie Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 75 3 Toczenie zgrubne wzdłużne Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 49,5 4 Toczenie zgrubne wzdłużne Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 49,5

18 5 Toczenie zgrubne wzdłużne Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 19,5 6 Toczenie zgrubne wzdłużne Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.3 mm/obr S 450 obr/min 19,5 7 Toczenie wykańczające Nóż do toczenia zewnętrzneg o lewy ALT/ F 0.2 mm/obr S 550 obr/min 20 50

19 Wydruk programu : (( :38 ( ( CYLINDER D L ( MATERIAŁ C 55 W-Nr: ( ( ELEMENT MOCU. ( UCHWYT TOKARSKI SP ( SZCZEKA STOPNOWA SP-GSBS 200 ( POZYCJA KONIKA Z ( GŁĘBOKOSC ZAMOCOW. E (( Prawa powierzchnia przedm. obr.: Z ( ( AKTUALNE NARZEDZIE T04 ( NARZEDZIA ( T01 NÓŻ WYT. DO ROWKOW ZA OSIA ALT/545 ( T02 NÓŻDO NAROZY LEWY ALT/508 ( T03 NÓŻDO ROWKOW OSIOWYCH ALT/603 ( T04 NÓŻDO NAROZY LEWY ALT/506 ( T05 NÓŻDO NAROZY LEWY ALT/517 ( T06 NÓŻDO GWINT.WEWN. ZAOSIOWY ALT/047/1 ( T07 NÓŻDO KOPIOWANIA ALT/519 ( T08 NÓŻDO ROWKOW ALT/539 ( T09 NÓŻ DO TOCZRNIA WEWNETRZNEGO ZAOS ALT/521 ( T10 NÓŻDO KOPIOWANIA ALT/520 ( T11 WIERTŁO PŁYTKOWE ALT/057 ( T12 NÓŻ DO NAROZY LEWY ALT/506 ( T13 NAWIERTAK ALT/054 ( T14 NÓŻ DO NAROZY LEWY ALT/598 ( T15 WIERTLO KRETE ALT/075 ( T16 NÓŻ DO GWINTOW LEWY ALT/050-1 ( ( POPRAWNE WART. KOREKCYJNE data utworzenia programu wymiary półwyrobu głębokość zamocowania odległość prawej pow. czołowej półwyrobu od punktu zerowego obrabiarki aktywne narzędzie w gnieździe nr 4 głowicy rewolwerowej zamocowane narzędzia w 16 gniazdowej głowicy rewolwerowej

20 N005 G90 N010 G54 X Z N015 G92 S2500 N020 G96 F S0200 N025 T0404 F S0450 M04 M08 N030 G00 X Z N035 G01 X Z N040 G01 Z N045 G00 X N050 G00 Z N055 G01 X N060 G01 Z N065 G00 X N070 G01 Z N075 G01 X N080 G00 Z N085 G00 X N090 G01 Z N095 G01 X N100 G00 Z N105 G00 X N110 G01 Z N115 G01 X N120 G00 Z N125 G00 X N130 G01 Z N135 G01 X N140 G26 N145 T0202 F S0550 M04 M08 N150 G00 X Z N155 G01 Z N160 G01 X N165 G01 Z N170 G01 X M09 N175 G26 N180 M30 Planowanie Toczenie zgrubne wzdłużne Toczenie wykańczające sposób podawania wymiarów ( G90 wym. absolutne ) określenie pkt. zerowego przedmiotu obrabianego graniczna prędkość obrotowa wrzeciona -aktywne narzędzie w gnieździe nr 4 -posuw narzędzia 0.3 mm/obr -prędkość obrotowa wrzeciona 450 obr/min -M04 włączenie obrotów wrzeciona w lewo -M08 włączenie chłodziwa odjazd narzędzia do pkt. wymiany narzędzia zakończenie programu

21 Algorytm trybu przygotowania wprowadzania programowania toczenia Toczenie Tryb przygotowawczy Półwyrób/ Uchwyt Nowy półwyrób Cylinder wprowadzić dane dotyczące średnicy D,, oraz długości L Przejąć Wybrać typ mocowania klawiszami kierunkowymi ( wybrane mocowanie zaznaczone białą ramką )

22 Przejąć Ustalić klawiszem kierunk. głębokość zamocowania G ( wielkość G widoczna w menu bocznym ) szczęki do wewnątrz Przejąć Powrót Narzędzie/Pkt. zero Uzbrojenie rewolwera

23 A - w przypadku, gdy nie chcemy zmieniać narzędzi w głowicy rewolwerowej Zapamiętać właściwe korektory i przejść do ustalenia pkt zerowego B - w przypadku,gdy chcemy zmienić narzędzia 1. podświetlić klawiszami kierunk. wybrane gniazdo 2. Usunąć narzędzie 3. Uzbrojenie rewolwera 4. Wybrać z biblioteki typ narzędzia 5. Selekcja 6. lub do wyboru właściwego narzędzia 7. Dalej/Przejęcie 8. Przy wyborze następnych narzędzi postępować pkt Zapamiętać właściwe korektory

24 Ustalenie pkt. zerowego klawiszami kierunkowymi lub dla przyśpieszenia ruchu Shift + klawisz kier. dotykamy ostrzem narzędzia prawej pow. czołowej detalu ; pojawi się komunikat Kolizja : proszę wyłączyć wrzeciono; notujemy współ. Z Ustalić współrz. Z Przejąć Powrót Powrót Powrót Karta przygotowawcza Wytworzyć Pojawi się komunikat Program jeszcze nie istnieje Założyć nowy program? T/N Wprowadzić nazwę dos-ową z rozszerzeniem dnc ścieżka :.\dprog\*.dnc EDYCJA PROGRAMU Lista plików w pamięci komputera wybór : walek11a.dnc nazwa ostatnia edycjawielkość %175.dnc %195.dnc %220.dnc wybor-klawisze,przerwa-esc,wybor-enter Powrót

25 Zarządzanie statusem ( wyłącznie, gdy dokonaliśmy zmian w głowicy rewolwerowej! ) Zapamiętać wpisać nazwę statusu z rozszerzeniem dst( wyłącznie, gdy dokonaliśmy zmian w głowicy rewolwerowej! ) Tryb automatyczny Przejąć program Interaktywny bieg lub Automatyczny bieg Rozpocząć wprowadzać program kasując w bloku N005 funkcję M30

26 Przykład toczenia wałka z wykorzystaniem funkcji G00 i G01 Założenia : półwyrób : 95 x 125 uchwyt : SP szczęka : SP-GSBS 200 głębokość zamocowania : 25 mm narzędzia : obr. zgrubna nóż do naroży lewy ALT/506 gniazdo nr. 4 obr. wykańcz. nóż do naroży lewy ALT/508 gniazdo nr. 2 nawiercanie nawiertak ALT/054 gniazdo nr. 13 wiercenie wiertło kręte ALT/075 gniazdo nr. 15 Plan obróbki : 1. Planowanie czoła na wymiar Toczenie zgrubne wzdłużne 3. Toczenie wykańczające 4. Nawiercanie 5. Wiercenie

27 1. Uruchomić symulator F1 Toczenie 2. F3 - Tryb przygotowawczy 3. F1 - Przedmiot/uchwyt 4. F1 - Nowy półwyrób 5. F1 - Cylinder ( w menu bocznym wprowadzić dane : średnica D = 95 mm, długość L = 125 mm ) 6. F8 - Przyjęcie - wybrać klawiszami kierunkowymi typ mocowania F8 - Przejąć - ustalić głębokość zamocowania G = 25 mm klawiszami kierunkowymi ( patrz na menu boczne ) 7. F4 - szczęki do wewnątrz 8. F8 - Przejąć 9. F8 - Powrót 10. F4 - Narzędzie/Pkt zero. 11. F2 - Uzbrojenie rewolwera ( można skorzystać z narzędzi już zamocowanych w głowicy pamiętając numery gniazd ) np. nr.4 ALT/506 do obr. zgrubnej T0404 nr.2 ALT/508 do obr. wykańcz. T0202 nr.13 ALT/054 nawiertak T1313 nr.15 ALT/075 wiertło kręte T F6 - Zapamiętać właściwe korektory 13. F4 - Ustal pkt. zerowy - najechać narzędziem do prawego czoła przedmiotu aż do sygnału dźwiękowego ilustrującego kolizję narzędzia z przedmiotem obrabianym ( trzymając Shift + klawisz kierunkowy uzyskujemy przyśpieszenie ruchu narzędzia ) 14. F1 - Ustalić współrz. Z - wpisać dla osi Z wartość 0 w menu bocznym 15. F8 - Przejąć 16. F8 - Powrót 17. F8 - Powrót 18. F8 - Powrót 19. F5 - Karta przygotowawcza 20. F1 - Wytworzyć - wpisać nazwę programu np. walek1.dnc ENTER pojawi się informacja : Program jeszcze nie istnieje Założyć nowy program? ( T/N )

28 21. F8 - Powrót 22. F1 - Edytor NC 23. F1 - Edycja programu - potwierdzić wciskając klawisz T lub ENTER - klawiszem kierunkowym w dół przewijać zawartość edytora - spisać wartość Z dla prawej strony przedm. obrabianego ( Z ) - podświetlić blok programu N005, następnie w M30 ustawić kursor pod M i skasować M30 wciskając klawisz Delete - wprowadzić w wierszu N005 G90 ENTER - N010 G54 X Z ustalenie pkt. zerowego przedmiotu ( wartość wpisana Z wynika z założenia 1.5 mm na splanowanie pow. detalu ) - N015 G92 S2000 ustalenie granicznej prędk. obr. wrzeciona w obr./min. - N020 G26 wymiana narzędzia - N025 G96 F S0150 T0404 G96 stała prędk. skrawania w m/min F - posuw w mm/obr. S - liczba obr. wrzeciona w obr/min T - narzędzie w nr. 4 gniazda głowicy rewolwerowej 24. F8 - Koniec 25. F8 - Z zapisem na dysku 26. F1 - Przejąć program 27. F2 - Tryb automatyczny 28. F3 - Interaktywny bieg

29 zatwierdzamy kolejne bloki klawiszem ENTER aż dochodzimy do bloku N030 po czym wprowadzamy kolejne instrukcje wg. wydruku programu () (( :20 ( ( CYLINDER D L ( MATERIAL C 45 W-Nr: ( ( ELEMENT MOCU. ( UCHWYT TOKARSKI SP ( SZCZEKA STOPNOWA SP-GSBS 200 ( POZYCJA KONIKA Z ( GLEBOKOSC ZAMOCOW. E (( Prawa powierzchnia przedm. obr.: Z ( ( AKTUALNE NARZEDZIE T04 ( NARZEDZIA ( T01 Nŕ WYT. DO ROWKOW ZA OSIA ALT/545 ( T02 Nŕ DO NAROZY LEWY ALT/508 ( T03 Nŕ DO ROWKOW OSIOWYCH ALT/603 ( T04 Nŕ DO NAROZY LEWY ALT/506 ( T05 Nŕ DO NAROZY LEWY ALT/517 ( T06 Nŕ DO GWINT.WEWN. ZAOSIOWY ALT/047/1 ( T07 Nŕ DO KOPIOWANIA ALT/519 ( T08 Nŕ DO ROWKOW ALT/539 ( T09 Nŕ DO TOCZRNIA WEWNETRZNEGO - ZAOSIOWY ALT/521 ( T10 Nŕ DO KOPIOWANIA ALT/520 ( T11 WIERTLO PLYTKOWE ALT/057 ( T12 Nŕ DO NAROZY LEWY ALT/506 ( T13 NAWIERTAK ALT/054 ( T14 Nŕ DO NAROZY LEWY ALT/598 ( T15 WIERTLO KRETE ALT/075 ( T16 Nŕ DO GWINTOW LEWY ALT/050-1 ( ( POPRAWNE WART. KOREKCYJNE ( ()

30 N005 G90 G90 - podawanie wymiarów w sposób absolutny N010 G54 X Z G54 - ustalenie punktu zerowego półwyrobu N015 G92 S2000 G92 - określenie granicznej prędkości obr. wrzeciona ( obr/min ) N020 G26 G26 - wymiana narzędzia N025 G96 F S0150 T0404 G96 - przyjęcie stałej prędkości skrawania ( m/min ) N030 G00 X Z G00 - szybki przesuw narzędzia N035 G01 X Z M04 M08 M04 - obr. wrzeciona w lewo M08 - włączenie chłodziwa N040 G01 Z N045 G00 X N050 G01 Z N055 G01 X N060 G00 Z N065 G00 X N070 G01 Z N075 G01 X N080 G00 Z N085 G00 X N090 G01 Z N095 G01 X N100 G00 Z N105 G00 X N110 G01 Z N115 G01 X N120 G00 Z N125 G00 X N130 G01 Z N135 G01 X N140 G00 Z N145 G00 X N150 G01 Z N155 G01 X N160 G00 Z N165 G00 X N170 G01 Z N175 G01 X N180 G00 Z N185 G00 X N190 G01 Z N195 G01 X N200 G00 Z N205 G00 X N210 G01 Z N215 G01 X N220 G00 Z N225 G00 X N230 G01 Z N235 G01 X N240 G00 Z

31 N245 G00 X N250 G01 Z N255 G01 X N260 G00 Z N265 G00 X N270 G01 Z N275 G01 X N280 G00 Z N285 (OBROBKA WYKANCZAJACA) N290 G26 M05 M09 wrzeciona M09 - wyłączenie chłodziwa N295 G96 T0202 F S0200 M04 N300 G92 S2000 N305 G00 X Z M08 N310 G01 X Z N315 G01 X Z N320 G01 X Z N325 G01 X Z N330 G01 X Z N335 G01 X Z N340 G26 M05 M09 N345 G96 T1313 F S1000 M03 M08 N350 G00 X Z N355 G01 Z N360 G00 Z N365 G26 M05 M09 N370 G96 T1515 F S1000 N375 G00 X Z M03 M08 N380 G01 Z N385 G00 Z N390 G26 M05 M09 N395 M30 w nawiasach okrągłych można umieszczać komentarze M05 - wyłączenie obr. M03 - obr. wrzeciona w prawo ze względu na wyk. nakiełka M30 - zakończenie programu

32 Uwagi dotyczące edycji programu: 1. komentarze ( ) poczatek karty przygotowawczej ( ( data i godzina ( funkcje wczytane przez system ( ) zakończenie karty przygotowawczej 2.operacje na blokach kasowanie wierszy wstawianie wierzsy Shift + Delete Shift + Insert Niektóre opcje programu a) Powiększenie detalu : 1. F7 - Obraz graficzny 2. F5 - Zoom 3. F2 - Bliżej wciskać cyklicznie aż do uzyskania pożądanego powiększenia 4. F8 - Powrót 5. F8 - Przejąć b) Kontrola wymiarów detalu : 1. F6 - Wymiar./3D 2. F6 - Wymiarowanie elementu 3. F1 - Następny element wciskać cyklicznie 4. F8 - Powrót 5. F8 - Powrót c) Obraz przestrzenny detalu : 1. F6 - Wymiar./3D 2. F1 - Obraz 3D wybrać kierunek obserwacji kursorem obserwując strzałkę obrazującą kierunek obserwacji 3. F3 - Półprzekrój można wybrać inny rodzaj widoku 4. F8-3D menu opuścić 5. F8 - Powrót d) Pomiar chropowatości powierzchni detalu : 1. F6 - Wymiar./3D 2. F5 - Chropowatość 3. F1 - Następny element w menu bocznym podane są wartości dla danej powierzchni parametrów R a i R max 4. F8 - Powrót 5. F8 - Powrót

33 Wykaz najczęściej stosowanych funkcji : G00 G01 G02 G03 G04 G22 G23 G24 G26 G33 G40 G41 G42 G54 G90 G91 - Sterowanie punktowe z szybkim przesuwem - Interpolacja prostoliniowa z posuwem roboczym - Interpolacja kołowa zgodna z ruchem wskazówek zegara - Interpolacja kołowa przeciwna z ruchem wskazówek zegara - Czasowy postój - Wywołanie podprogramu - Powtórzenie części programu - Bezwarunkowa funkcja skoku - Wymiana narzędzia - Nacinanie gwintu - Odwołanie kompensacji promienia narzędzia - Kompensacja promienia narzędzia na lewo od konturu - Kompensacja promienia narzędzia na prawo od konturu - Ustalenie punktu zerowego przedmiotu obrabianego - Wymiarowanie absolutne - Wymiarowanie przyrostowe G92 - Graniczna prędkość obrotowa wrzeciona ( obr/min ) G96 - Stała prędkość skrawania ( m/min ) G97 - Odwołanie stałej prędkości skrawania

34 Funkcje pomocnicze : M03 M04 M05 - włączenie obrotów wrzeciona w prawo - włączenie obrotów wrzeciona w lewo - wyłączenie obrotów wrzeciona UWAGA : przy podawaniu kierunków obrotu wrzeciona podajemy kierunek patrząc się od strony wrzeciona ( dodatni kierunek osi Z ) M07 - włączenie chłodziwa ( chłodziwo w postaci cieczy ) M08 - włączenie chłodziwa ( chłodziwo w postaci mgły ) M09 - wyłączenie chłodziwa M00 - chwilowe zatrzymanie programu kierunek obserwacji kierunek obrotu wrzeciona w lewo M30 - zakończenie programu ( wrzeciono i pompa zostają wyłączone, sterowanie przygotowane do powtórnego wykonania programu ) F... - posuw podawany jest w mm/obrót S... - liczba obrotów wrzeciona podawana jest w obr./min T... - po T podaje się kod czterocyfrowy; dwie pierwsze określają pozycję narzędzia w głowicy, dwie następne kod wartości korekcyjnych narzędzia w zbiorze wartości korekcyjnych np.. T0404

35 Interpolacja kołowa zgodna z ruchem wskazówek zegara G02 G02 X... Z... I... K... [ F...] [ S... ] [ T... ] [ M... ] X,Z I K - współrzędne pkt. docelowego - odległość między pkt. startowym narzędzia wzdłuż osi X, a pkt. zaczepienia promienia łuku - odległość między pkt. startowym narzędzia wzdłuż osi Z, a pkt. zaczepienia promienia łuku Narzędzie przesuwa się z posuwem roboczym po łuku koła zgodnie ze zwrotem ruchu wskazówek zegara; współrzędne pkt. X,Z mogą być podawane w sposób absolutny G90 lub przyrostowy G91, ale współrzędne I,K muszą być podawane w sposób przyrostowy względem pkt. startowego PK pkt. zaczepienia promienia I K -K +I -I +K X PS N110 G01 X+80 Z-40 N115 G02 X+160 Z-106 I+45 K Z

36 Interpolacja kołowa przeciwna do ruchu wskazówek zegara G03 G03 X... Z... I... K... [ F...] [ S... ] [ T... ] [ M... ] X,Z I K - współrzędne pkt. docelowego - odległość między pkt. startowym narzędzia wzdłuż osi X, a pkt. zaczepienia promienia łuku - odległość między pkt. startowym narzędzia wzdłuż osi Z, a pkt. zaczepienia promienia łuku Narzędzie przesuwa się z posuwem roboczym po łuku koła przeciwnie do ruchu wskazówek zegara; współrzędne pkt. X,Z mogą być podawane w sposób absolutny G90 lub przyrostowy G91, ale współrzędne I,K muszą być podawane w sposób przyrostowy względem pkt. startowego pkt. docelowy X I K pkt. startowy pkt. zaczepienia promienia łuku Z

37 Kompensacja promienia ostrza narzędzia KPN Droga narzędzia obliczana jest przez sterowanie w stosunku do teoretycznego punktu wierzchołka ostrza narzędzia stąd powstają błędy zarysu, które eliminujemy poprzez kompensację promienia narzędzia KPN. Uwzględnia ona wartości promienia ostrza narzędzia przez co można programować geometrię konturu bez wykonywania dodatkowych korekt lub obliczeń. teoretyczny pkt. wierzchołkowy ostrza rzeczywisty pkt. wierzchołkowy ostrza kontur teoretyczny kontur rzeczywisty nie ma błędu konturu kontur zostanie za dużo zebrany nie ma błędu konturu kontur zostanie za mało zebrany

38 położenie zagłębienia ulega przesunięciu w stosunku do założonego rzeczywisty pkt. skrawania ( promień na detalu ulega zmniejszeniu w stosunku do założonego ) rzeczywisty pkt. skrawania ( promień na detalu ulega zwiększeniu w stosunku do założonego )

39 Przyjmuje się kompensację : Na prawo od konturu G42 Na lewo od konturu G41 Odwołanie kompensacji G40 N175 ( OBROBKA WYKANCZAJĄCA ) N180 G42 N185 G00 X Z N190 G01 X Z N195 G01 X Z N200 G02 X Z I K N205 G01 X Z N210 G03 X Z I K N215 G01 X Z N220 G01 X Z N225 G01 X Z N230 G03 X Z I K N235 G01 X Z N240 G01 X Z N245 G00 Z N250 G40

40 Ćwiczenie : Wytworzyć program toczenia wałka stopniowego wg. rysunku przyjmując wymiary półwyrobu 68 x 112. Wykorzystać funkcje G00, G01, G02, G03, G90, G54, G26, G42, G40 oraz cykle obróbcze G81, G82, G80. Nazwa pliku programu walek6.dnc

41 Nacinanie gwintu G33 lub G31 Wykonanie gwintu można programować za pomocą cyklu G31 lub jeżeli programujemy w cyklach obróbczych za pomocą funkcji G33. Liczba obrotów wrzeciona oraz posuw zostaną automatycznie zsynchronizowane razem z zaprogramowanym skokiem gwintu. W G33 położenie narzędzia poprzedniego bloku programu jest przyjmowane jako punkt startowy obróbki dlatego narzędzie musi być przesunięte do właściwego punktu, natomiast w cyklu G31 współrzędne tego punktu zostaną obliczone. Można, obok gwintów walcowych nacinać również gwinty stożkowe. Funkcja nacinania gwintu G33 G33 X... Z... F... X Z F - współrzędna X punktu docelowego - współrzędna Z punktu docelowego - skok gwintu Cykl nacinania gwintu G31 Lub G31 X... Z.. D... F... S.../J... [ A... ] [ Q... ] [ I.../E...] G31 X... Z.. D... F... K... A... [ Q... ] [ I.../E...] X - współrz. X teoretycznego pkt. końcowego gwintu - dla gwintu zewnętrznego średnica zewnętrzna gwintu - dla gwintu wewnętrznego średnica rdzenia gwintu Z - wspórz. Z teoretycznego pkt. końcowego gwintu D - głębokość gwintu odniesiona do promienia F - skok gwintu w kierunku osi Z S - liczba przejść narzędzia J - posuw wgłębny w kierunku X na jedno przejście ( odniesiony do promienia ) K - pusuw wgłębny w kierunku Z na jedno przejście A - kąt pochylenia powierzchni bocznej gwintu względem X Q - stopniowanie ostatniego posuwu wgłębnego I - różnica promieni pomiędzy teoret. pkt. początkowym gwintu a pkt. końcowym E - kąt gwintu w stosunku do Z w jego punkcie końcowym

42 ØX D ØX G33 F G33 X...Z... F... x PK PS z z N110 G00 X+80 Z+10 N115 G33 X+80 Z-80 F2,5 G31 G31 X... Z.. D.. F... S.../J... [ A... ] [ Q... ] [ I.../E...] A F x PK PS z z N110 G00 X+140 Z+10 N115 G31 X+80 Z-80 A+30 D-2 F3 S6

43 ØX ØX G33 x F Kiedy 45 PK F z PS Kiedy > 45 z N110 G00 X+40 Z+10 N115 G33 X+100 Z-70 F2,5 G31 x PK D F E z I PS z N110 G00 X+140 Z+10 N115 G31 X+100 Z-75 D+1.34 F3 S4 E+30

44 Cykl toczenia wzdłużnego G81 G81 X... Z... I X,Z I - współrzędne pkt. początkowego konturu - głębokość toczenia narzędzia na jedno przejście podana w sposób przyrostowy po osi X Przykład : N... G00 X+50 Z+5 N... G81 X+18 Z+3 I+2 N G42 N... opis konturu N G40 N G80 Z chwilą zadeklarowania cyklu obróbczego na ekranie pojawi się znak X określający punkt początkowy obróbki, a następnie przy podawaniu opisu konturu, linie odwzorowujące kontur detalu. Obróbka zostanie wykonana z chwilą akceptacji funkcji G80 kończącą opis konturu

45 Cykl toczenia poprzecznego G82 G82 X... Z... K X,Z K - współrzędne pkt. Początkowego konturu - głębokość toczenia narzędzia na jedno przejście podana w sposób przyrostowy po osi Z

46 Cykl wiercenia głębokich otworów G84 G84 Z... A... B D K Z A B D K - współrzędna pkt. końcowego otworu - czas w sekundach na ruch powrotny wiertła dla usunięcia wiórów - czas w sekundach zatrzymania ruchu wgłębnego wiertła w celu złamania wióra - degresja; po każdym cyklu ruchu wgłębnego wiertła zmniejszana będzie bieżąca głębokość wiercenia o wartość D - głębokość pierwszego wiercenia Przykład : N... N... G00 X+0 Z+2 N G84 Z-53 A+1 B+1 D+10 K+20 N... N N

47 Cykl toczenia rowków G79 G79 X... Z... [A /H ] [C /W ] [I ] [K ] [D ] [J ] [O ] [Q ] X,Z kiedy D>0 współrzędna lewego pkt. narożnego rowka kiedy D<0 współrzędna prawego pkt. narożnego rowka A faza w górnym narożu rowka ( względem Z ) H promień zaokrąglenia w górnym naroża rowka C faza w dolnym narożu rowka ( względem Z ) W promień zaokrąglenia w dolnym narożu rowka I naddatek wzdłuż osi X ( odniesiony do średnicy ) K naddatek wzdłuż osi Z D szerokość rowka : D+ rowek jest na prawo od pkt. narożnego X, Z D- rowek jest na lewo od pkt. narożnego X, Z J odległość bezpieczeństwa między narzędziem a detalem przed początkiem cyklu (względem średnicy) O kąt pochylenia ścianki rowka względem dodatniego kierunku X w pkt. narożnym X, Z Q kąt pochylenia ścianki rowka względem dodatniego kierunku X w pkt. narożnym rowka przeciwległego do pkt. X, Z Przykład : N G00 X Z N G79 X Z I K Q130 N G26 M09

48