Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel?

Transkrypt

1 Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel? Małgorzata Moszyńska-Dumara WSSD OLSZTYN

2 OBJAWY KLINICZNE ICD 10 Do rozpoznania niezbędne jest wyraźne stwierdzenie nasilenia zaburzeń uwagi, nadmiernej aktywności i niepokoju, które wzmagają się w różnych sytuacjach i utrzymują się w czasie, a nie są spowodowane przez inne zaburzenia, takie jak autyzm i zaburzenia afektywne.

3 OBJAWY KLINICZNE cd. Brak uwagi: - nie zwracanie bliższej uwagi na szczegóły, beztroskie błędy w pracach szkolnych i domowych, - niemożność utrzymania uwagi na zadaniach lub czynnościach, - Zaburzenia słyszenia,

4 OBJAWY KLINICZNE cd. - upośledzona zdolność organizacji czasu, planu pracy, - częste gubienie rzeczy, - brak hierarchii bodźca, - zapominanie o rzeczach, czynnościach,

5 OBJAWY KLINICZNE cd. Nadmierna aktywność: - niepokój ruchowy, - częste niekontrolowane wtrącanie, - stały poziom niepokoju,

6 OBJAWY KLINICZNE cd. - początek zaburzeń nie późnej niż w wieku 7 lat, - całościowość, tzn. kryteria są spełniane więcej niż w jednym środowisku.

7 Występowalność Nadpobudliwość psychoruchowa występuje u ok. 3-5% dzieci w wieku wczesnoszkolnym w stosunku chłopcy do dziewczynek 2:1. Nadpobudliwość utrzymuje się u ok % nastolatków oraz 30% dorosłych.

8 Diagnoza różnicowa Przejściowe zaburzenia uwagi mogą wynikać z: - choroby gorączkowej ( zapalenie ucha, grypa, angina), - zespołu bólowego ( migreny, zatoki, przewlekłe zespoły bólowe).

9 Diagnoza różnicowa cd. Jednym z objawów alergii jest nadruchliwość psychoruchowa, tak więc w okresach nasilonych objawów nasilą się cechy zespołu. Substancje uwalniające się do krwi w czasie reakcji alergicznej działają drażniąco na mózg, nasilając niepokój i rozdrażnienie.

10 Diagnoza różnicowa cd. Przewlekłe stany zdrowotne: - niedosłuch, - wada wzroku, - przerost trzeciego migdałka, - niedożywienie.

11 Diagnoza różnicowa cd. Objawy zaburzeń koncentracji uwagii są częste u dzieci z niskim ilorazem inteligencji, kiedy stawia się je w sytuacjach zbyt trudnych dla nich. Dziecko, które nie rozumie, o czym mówi się na lekcji, nie uważa, zaczyna chodzić po klasie.

12 Diagnoza różnicowa cd. Zespół dziecka maltretowanego: - przemoc fizyczna, - przemoc psychiczna, - zaniedbanie.

13 Diagnostyka różnicowa nadruchliwości wymaga wzięcia pod uwagę: - nadczynności tarczycy, - zatrucia ołowiem, - znacznego przerostu trzeciego migdałka, - chorób genetycznych i metabolicznych, - FAS, - Padaczki, - organiki pourazowej, - zaburzeń lękowych, - Zespołu Aspergera.

14 Diagnostyka różnicowa cd. Zburzone funkcjonowanie rodziny: - rodzina w której nie ma norm i zasad, - rodzina getto, - traktowanie objawów jako złego zachowania, - choroba, rozwód, śmierć kogoś bliskiego, - zbyt wysokie oczekiwania rodziców.

15 Diagnostyka różnicowa cd. Dziecko zdolne dysharmonia rozwojowa między intelektem a emocjami. Przy braku dostosowania trudności zadań dla dziecka zdolnego może ono nudzić się na lekcji i przejawiać różne formy nadaktywności.

16 Funkcjonowanie OSOBA SPOKOJNA STOP DECYZJA REALIZACJA POMYSŁ OSOBA Z ADHD POMYSŁ BRAK HAMOWANIA REALIZACJA

17 U OSÓB Z NADRUCHLIWOŚCIĄ REAKCJA POBUDZENIA DOMINUJE NAD REAKCJĄ HAMOWANIA

18 MODEL OBJAWÓW ADHD Nadmierna impulsywność Nadruchliwość Zaburzenia uwagi

19 Diagnoza u dzieci W tym okresie w trakcie diagnozy należy szczególnie zwrócić uwagę na diagnostykę różnicową, okresy krytyczne w rozwoju dziecka oraz środowisko, w którym funkcjonuje.

20 Diagnoza u młodzieży W trakcie diagnostyki należy pamiętać, że w tym okresie u tej grupy wiekowej zmniejsza się ilość objawów nadruchliwości na rzecz zaburzeń koncentracji uwagi.

21 Kłopoty z koncentracją uwagi, impulsywnością oraz nadruchliwością są często mylone z celowym, niepożądanym zachowaniem dziecka, dlatego też jedną z podstawowych zasad pracy z dzieckiem nadruchliwym jest przekonanie rodziców, krewnych, opiekunów, nauczycieli, że objawy nie są winą dziecka, jego rodziców czy nauczycieli!

22 Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym Zasada 1. Nie ma winy dziecka, rodzica, nauczyciela. Wnioski: - dziecko wymaga pomocy w zaburzonych nadruchliwością, impulsywnością oraz utrudnioną koncentracją sferach życia.

23 Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym cd. Zasada 2. Objawy trwają latami, nie można doprowadzić do ich zniknięcia, należy jednak polepszać funkcjonowanie dziecka pomimo trudności. Wnioski: - nie możemy pracować na zapas, pracujemy tylko tu i teraz, - to, że poradziliśmy sobie z objawami dziś, nie znaczy, że nie wystąpią jutro.

24 Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym cd. Zasada 3. Nadruchliwość nie jest brakiem umiejętności czy wiedzy, problemem są trudności w utrzymaniu uwagi, motywacji oraz powstrzymanie reakcji pobudzenia.

25 Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym cd. Zasada 4.Dziecku nadpobudliwemu trudniej sprostać wymaganiom szkolnym i społecznym. Jego efektywność jest o 30% niższa od przeciętnej w grupie rówieśniczej.

26 Trudności w pracy Praca z dzieckiem pobudliwym jest czasochłonna i obciążająca. Można z nim pracować tylko, jeśli pracujemy bezpośrednio. Indywidualizacja pracy z uczniem, to nie tylko mniejsze klasy, to także zmiana podejścia do ucznia.

27 Pracując z dzieckiem nadpobudliwym warto: - poświęcać mu dużo uwagi, - wzmacniać przejawy pożądanego zachowania, - stosować zrozumiałe dla dziecka reguły, - być konsekwentnym, - przekazywane treści powinny być jasne, krótkie, a wszelkie konsekwencje(pozytywne, negatywne) natychmiastowe, - pomóc dziecku zorganizować świat wokół siebie, - stosować zrozumiały dla dziecka system pochwał i kar.

28 Równoległe jednoczasowe przekazywanie wiedzy szkolnej i zasad zachowania się na lekcji. Technika ta zakłada, że rolą nauczyciela jest nie tylko przekazywanie wiedzy, ale również nauczanie dzieci przestrzegania zasad i norm społecznych.

29 Przypatrzmy się nadpobudliwcowi. Ogromną ilość informacji o dziecku możemy uzyskać od rodziców. Przydatny może być dodatkowy zeszyt, który zawiera informacje o dziecku od rodziców, nauczycieli, specjalistów,zalecenia,program terapeutyczny, farmakoterapię.

30 Uczeń nadpobudliwy powinien: -siedzieć blisko nauczyciela, jeśli jest to niemożliwe, nauczyciel powinien mieć z nim kontakt co 5 min (za T.Wolańczyk), -plecami do reszty kolegów, -w towarzystwie dobrych uczniów, a nie przyjaciół, -daleko od elementów rozpraszających, jak np. drzwi, okno itp.

31 Okulary na nadpobudliwość. Zmiany sposobu nauczania: - poprawianie umiejętności organizacyjnych, - ustalanie jasnych reguł pracy w klasie (można je zapisać dzieciom lub tylko nadruchliwcowi), - ustanowienie rutynowych czynności, - sporządzenie jasnego planu godziny lekcyjnej,

32 Okulary na nadpobudliwość cd. - sprawdzanie pod koniec lekcji, czy uczeń zanotował to, co powinien, - zapisanie pracy domowej na tablicy i sprawdzenie, czy uczeń zapisał, - rozkładanie nowych zadań po jednej, zawsze tej samej stronie ławki, a starych, dokończonych, po przeciwnej.

33 Okulary na nadpobudliwość cd. Poprawianie zdolności słuchania- nie widzi, to nie słyszy : - kontakt wzrokowy przed komunikatem, - krótkie, jasne, proste, zamknięte komunikaty, - nakłanianie do powtórzenia instrukcji. - informowanie o istotności komunikatu.

34 Metody Wizualizacja. Konkret. Sekwencje czasowe: - czas pracy- kontrolowana przerwa. Koordynacja wzrokowo-ruchowa(realistyczne wymagania co do przepisywania oraz prowadzenia zeszytu)

35 Okulary na impulsywność Przypominanie zasady. Gesty. Kod porozumiewania się z uczniem (dzieckiem). Umiejętność obserwacji ucznia i szybkość reagowania na jego impulsywność.

36 6 etapów skutecznego wydawania polecenia. 1.Wybierz polecenie, na którym Ci zależy i które jesteś w stanie wyegzekwować. 2.Podejdź do dziecka. 3.Zdobądź jego uwagę. 4.Wydaj jednoznaczne 2-3 słowne polecenie. 5.Powtórz polecenie tyle razy ile założyłeś, poproś by dziecko je powtórzyło. 6.Dopilnuj jego wykonania(nie odchodź od dziecka, dopóki nie skończy).

37 WZMACNIAJ POZYTYWNIE!!!

38 Okulary na zaburzenia uwagi: -instrukcje odrabiania lekcji, -instrukcje pakowania teczki -instrukcje pracy na lekcji, -instrukcje wyglądu miejsca pracy,

39 Okulary na zaburzenia uwagi cd. - pobudzanie uwagi dziecka, - skracanie zadania przez np. dzielenie go na mniejsze części, - zmniejszenie liczby długich ćwiczeń na rzecz zwiększenia liczby ćwiczeń krótkich, - korzystanie z materiałów angażujących zmysły.

40 PRZED: Strategie radzenia sobie z wybuchem. - uważne obserwowanie dziecka, - znajomość sytuacji, w której zazwyczaj dochodzi do wybuchu, - rozminowywanie wybuchu poprzez przesunięcie uwagi

41 Strategie radzenia sobie W TRAKCIE: 1. Czy ja tu rządzę? z wybuchem. 2. Czy ja jestem bezpieczny? 3. Czy inni są bezpieczni? 4. Czy sprawca jest bezpieczny? Cztery odpowiedzi na tak powodują zabranie uwagi

42 Strategie radzenia sobie z wybuchem. PO: -odesłanie, -posprzątanie, -przeproszenie, -konsekwencja regulaminowa.

43 Kodeks złości 1. KAŻDY MA PRAWO SIĘ ZŁOŚCIĆ. 2. WOLNO=OK. - narysować złość, - powiedzieć co boli, - podrzeć gazetę, papier z pudełka złości - przerwać pracę na 5 min. - inne pomysły Państwa..

44 Kodeks złości cd. 3. NIE WOLNO=UMÓWIONA KONSEKWENCJA - nikogo bić, również siebie, - niszczyć rzeczy wspólnych i innych osób, - wszystkie inne sposoby wyrażania złości przez dziecko, których nie akceptujesz.

45 Zachowania pożądane - co dobrze robi ten uczeń? - skieruj swoją uwagę na pozytywne wydarzenia, - zwracaj uwagę na drobiazgi i rzeczy z pozoru oczywiste, - zwróć uwagę na sytuacje trudne, może teraz przebiegają krócej, spokojniej-zapamiętaj to, - kiedy znajdziesz coś pozytywnego, podziel się tym ze swoim uczniem,

46 Zachowania pożądane cd. - notuj dobre wydarzenia danego dnia, - rozmawiaj z dzieckiem o pozytywnych zdarzeniach tego dnia, - nie oczekuj cudów.

47 Modyfikacja zachowań - ważne rady 1. Zwróć uwagę i nazwij zachowanie, które jest dla Ciebie ważne. 2. Ignoruj przejawy niepożądanego zachowania i w sposób pozbawiony emocji nazwij je. 3. Systemy nagradzania

48 Dzieci, zwłaszcza te pobudliwe, lubią uporządkowaną rzeczywistość. Sympatią i szacunkiem darzą nauczycieli zachowujących się w sposób przewidywalny, konsekwentny, pogodny. Czują się przy nich bezpiecznie i mogą rozwijać swoje możliwości.

49 Dziękuję Państwu za uwagę