PFOZAiWN

Transkrypt

1 Serwis Informacyjny NR 06/2015 PFOZAiWN OGÓLNOPOLSKIEJ IZBY GOSPODARKI NIERUCHOMOŚCIAMI I POLSKIEJ FEDERACJI ORGANIZACJI ZARZĄDCÓW, ADMNISTRATORÓW i WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI 30 CZERWIEC 2015r. WYDAWCA: WOJEWÓDZKI OŚRODEK INFORMATYKI SP. Z O.O. w GDAŃSKU GDAŃSK, UL. BENIOWSKIEGO 84 B

2 Serwis Informacyjny Nr 6 Z 30 czerwca 2015r. PFOZ AiWN 2015 S T R O N 80 OGÓLNOPOLSKIEJ IZBY GOSPODARKI NIERUCHOMOŚCIAMI I POLSKIEJ FEDERACJI ORGANIZACJI ZARZĄDCÓW, ADMINISTRATORÓW i WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI 1/80

3 Wydawca: Wojewódzki Ośrodek Informatyki Sp. z o.o. działający jako Biuro Obsługi PFOZAiWN i OIGN Gdańsk, ul. Beniowskiego 84B Adres do korespondencji: Gdańsk, ul. Beniowskiego 84B tel./fax do 25 : woi@woi.com.pl 2/80

4 SPIS TREŚCI: 1. Pytania i odpowiedzi Wzór rocznego sprawozdanie finansowego Spółdzielczość w Unii Europejskiej Zarządca nieruchomości a mediacja w sprawach cywilnych Program operacyjny Infrastruktura i Środowisko ( opracowanie mgr inż. Krzysztofa A. Orzeszka ) /80

5 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna 1. Czy po powstaniu wspólnoty na zasobach SM może ona żądać zwrotu środków z funduszu remontowego zebranego przed jej powstaniem? Nie. Sąd podkreślił, że w sprawie powodowa wspólnota mieszkaniowa dochodziła zwrotu niewykorzystanych środków funduszu remontowego [przypisanego do zarządzanej obecnie przez nią nieruchomości za okres sprzed jej powstania, tj. od dnia 1 stycznia 2003 r. do dnia 25 lipca 2008 r. Środki te pochodziły z wpłat dokonywanych przez poszczególnych właścicieli lokali i innych lokatorów (którym nie przysługiwała własność lokali) i były one dokonywane w czasie, gdy powodowa wspólnota jeszcze nie istniała. Jednoznacznie przy tym stwierdził, że osoby, które dokonywały wpłat na fundusz remontowy i którym pozwana odmówiła rozliczenia się z nadwyżki, nie przeniosły na powódkę roszczeń uprawniających powódkę do ich dochodzenia na swoja rzecz. Względy te, zdaniem Sądu Okręgowego przesądzały brak legitymacji czynnej powódki, zwłaszcza, że dochodzone roszczenie nie miało związku z jej zakresem zdolności prawnej, skoro nie wynikało z wykonywanego przez nią zarządu wspólną 2. Czy rozwiązanie umowy o pracę z członkiem zarządu zawiesza jego funkcje? nieruchomością. Prawo spółdzielcze nie przewiduje obowiązku pozostania przez członka zarządu w stosunku pracy w SM. O wzajemnej niezależności określonych wyżej stosunków prawnych, zatrudnienia i członkostwa w organie świadczy również teza zawarta w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z r. sygn. akt III APr 25/93 (publ. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Łodzi, rok 1993, poz. 2). Zgodnie z zaprezentowanym stanowiskiem, uchylenie prawomocnym wyrokiem sądu uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni o odwołaniu z funkcji prezesa zarządu na podstawie art Prawa spółdzielczego w wyniku ustalenia, iż uchwała ta została podjęta z naruszeniem przepisów prawa i regulaminu Rady nie pozbawia automatycznie skuteczności oświadczenia woli Zarządu Spółdzielni w przedmiocie odwołania pracownika ze stanowiska i rozwiązania z nim stosunku pracy (art Prawa Spółdzielczego). 4/80

6 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna Również na gruncie utrwalonego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, iż sama rezygnacja z pełnienia funkcji lub zajmowania określonego stanowiska nie jest równoznaczna z wypowiedzeniem umowy o pracę (por. np. wyrok z 4 grudnia 1998 r., I PKN 478/98 OSNAPiUS z 2000, nr 2, poz. 59), a także też, że rozwiązanie przez radę nadzorczą spółdzielni stosunku organizacyjnego wskutek odwołania z funkcji członka zarządu nie powoduje automatycznie rozwiązania umowy o pracę (por. np. wyroki z 7 września 2000 r., I PKN 101/00 OSNAPiUS z 2002 r., nr 8, poz. 180 oraz z 21 listopada 2000 r., I PKN 102/00 ONAPiUS z 2002 r., nr 12, poz. 288) należy uznać, że stosunek pracy nawiązany z członkiem zarządu, w tym również z prezesem, jest niezależny od pełnionej przez niego funkcji w zarządzie spółdzielni. Niezależność stosunku pracy od pełnionej funkcji, potwierdzona jednolitą linia orzecznictwa, uzasadnia stosowanie w pełnym zakresie, również do sytuacji członków zarządu spółdzielni mieszkaniowej, norm Kodeksu pracy, a więc także art pkt 1 przewidującego, że umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. Istota rozwiązania umowy o pracę na podstawie wzajemnego porozumienia stron sprowadza się do tego, że nie tylko sposób rozwiązania umowy objęty jest zgodną wolą stron, lecz także strony uzgadniają inne okoliczności wiążące się z ustaniem stosunku pracy, przede wszystkim termin jego ustania, i to w sposób odmienny od unormowanego w KP. 3. Czy pełnomocnictwo do udziału w walnym zgromadzeniu musi zawierać sposób głosowania? Zasady udzielania pełnomocnictw do udziału w walnym zgromadzeniu spółdzielni reguluje art. 36 ustawy Prawo spółdzielcze. Do pełnomocnictwa stosujemy wprost normy Kodeksu cywilnego. W zależności od uznania mocodawcy pełnomocnictwo może zawierać instrukcje co do sposobu głosowania przez pełnomocnika. Przy zbliżonych do Prawa spółdzielczego regulacjach Kodeksu spółek handlowych możliwość udzielenia instrukcji co do głosowania nie budzi żadnych wątpliwości doktryny. Brak wskazania sposobu głosowania nad poszczególnymi uchwałami nie stanowi 5/80

7 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna braku pełnomocnictwa i w takiej sytuacji pełnomocnik może oddać głos według swojego uznania. 4. Jak wygląda oddłużanie lokatorów w W-wie? 5. Jakie mogą być formy pomocy finansowej zadłużonym najemcom? 6. Czy warto dużą wspólnotę podzielić na dwie? 19 marca br. weszła w życie uchwała Rady m.st. Warszawy umożliwiająca umorzenie w latach części zadłużenia użytkowników lokali komunalnych i socjalnych. Miasto umorzy dłużnikowi 70% w przypadku, gdy pozostałe 30% zostanie spłacone w ciągu trzech miesięcy od podpisania porozumienia albo 50% jeśli pozostała połowa zostanie spłacona w miesięcznych ratach w okresie do czterech lat od podpisania porozumienia. Dodatkowo, w obu przypadkach, przez cztery lata od przystąpienia do programu trzeba terminowo płacić bieżące opłaty za użytkowanie lokalu, spóźnić się można tylko dwukrotnie w ciągu roku. Aby skorzystać z tej pomocy trzeba podpisać porozumienie z miastem. Mogą to zrobić osoby posiadające zadłużenie na dzień 30 września 2014 r., które w ciągu roku, przed porozumieniem, nie dewastowały lokalu i nie zakłócały porządku domowego. Skorzystania z innych form pomocy oferowanych najemcom mającym problem z bieżącym regulowaniem opłat za lokal: możliwości udzielania obniżki naliczonego czynszu dla osób uzyskujących niskie dochody; możliwości przyznawania dodatków mieszkaniowych; możliwości ubiegania się o ulgę w spłacie; możliwości zamiany na lokal o niższych kosztach utrzymania; różne formy pomocy oferowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Podobne zasady restrukturyzacji zadłużenia zostały już zastosowane w innych miastach (np. Wrocławiu, Wałbrzychu czy Elblągu). Przekształcenie nieruchomości wielobudynkowej w dwie (lub więcej) nieruchomości jednobudynkowych możliwe jest pod warunkiem, że po podziale każda nieruchomość spełni warunki stawiane przez przepisy, przede wszystkim przepisy zawarte w dziale II rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków 6/80

8 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz U nr 75/02). należy również rozważyć ekonomiczne skutki ewentualnego podziału, w tym zarówno koszty dostosowania budynków do samodzielności gospodarczej (pompy, węzły cieplne, urządzenia pomiarowe, jak i koszty bieżącego funkcjonowania: koszty administrowania, prowadzenie odrębnych rachunków bankowych, koszty przeglądów, konserwacji) i szereg innych. Takim rozwiązaniem jest zawarcie umowy (w formie aktu notarialnego, zgodnie z art. 18 ust. 1 w.w. Ustawy) lub podjęcie uchwały o zasadach odpłatności za korzystanie z niektórych elementów nieruchomości wspólnej. 7. Co należy do Gminy w sprawie podatku śmieciowego? Art Rada gminy określa, w drodze uchwały, górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi, o których mowa w ust. 4.Rada gminy, określając stawki opłaty, o których mowa w ust. 2, stosuje niższe stawki, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny. 7.Wójt, burmistrz, prezydent miasta wydaje z urzędu decyzję, w której ustala: 1)Obowiązek uiszczania opłat za odbieranie odpadów komunalnych lub opróżnianie zbiorników bezodpływowych; 2)wysokość opłat wyliczonych z zastosowaniem stawek, o których mowa w ust. 2; 3)terminy uiszczania opłat, o których mowa w pkt 1; W art. 6j. Ust. 1. ustawa mówi, że: W przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1 (tj. w przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy), opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn: 1)liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo 2)ilości zużytej wody w danej nieruchomości, albo 3)powierzchni lokalu mieszkalnego oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust W przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1 rada gminy może uchwalić jedna stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami 7/80

9 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna komunalnymi od gospodarstwa domowego. Zgodnie zaś z art. 6k. 1. ustawy rada gminy, w drodze uchwały: 1)dokona wyboru jednej z określonych w art. 6j ust. 1 i 2 metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustali stawkę takiej opłaty; 2) ustali stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności. 8. Co mają robić właściciele w ustawie śmieciowej? 9. Proszę ocenić poprawność głosowanie jeden właściciel jeden głos. 10. Czy SM jako zabezpieczenie kredytu inwestycyjnego może ustanowić hipotekę na nieruchomości? 11. Czy gdy wszyscy lokatorzy mają własnościowe prawo do Art Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: 1)wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że na mocy uchwały rady gminy, o której mowa w art. 6r ust. 3. obowiązki te przejmie gmina jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych; 3)zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie; 4)uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzielona część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; 2.właściciel nieruchomości (tu: zarząd wspólnoty) na podstawie stanu faktycznego (liczby gospodarstw domowych i ew. ich wielkości, liczby mieszkańców, powierzchni lokali, czy zużycia wody w nieruchomości) oraz przyjętych przez radę gminy stawek określa wysokość opłaty za dany miesiąc; 3.właściciel nieruchomości (zarząd wspólnoty) wpłaca należność na wskazany rachunek gminy. Art. 23 ust. 2a ustawy o własności lokali. Tak. Art. 38 uchwała walnego zgromadzenia. Z mocy prawa nie. Przeniesienie części lokali we własność 8/80

10 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna lokalu tworzą wspólnotę mieszkaniową? odrębną nie powoduje automatycznie powstania wspólnoty mieszkaniowej. Dopiero przeniesienie wszystkich lokali we własność odrębną spowoduje automatyczne powstanie wspólnoty mieszkaniowej. Byt spółdzielni mieszkaniowej zależy od decyzji członków. Nic nie stoi na przeszkodzie, by już przyjąć na walnym zgromadzeniu członków decyzję o likwidacji spółdzielni mieszkaniowej. Brak tej decyzji spowoduje tylko niepotrzebne koszty wynikające z ustawy prawo spółdzielcze i 12. Czy zatrudnienie firmy administrującej zwalnia zarząd wspólnoty od odpowiedzialności zarządzania czy nadal odpowiada za zarządzanie? 13. Jakie są przyczyny błędów w księgach wieczystych? 14. Czy mogą wystąpić różnice w pomiarach powierzchni w lokalach w tym samym pionie? ustawy o rachunkowości. Tak. Niektórzy zarządcy chętnie to akceptują, bo po co zarząd ma im przeszkadzać, przecież oni wiedzą najlepiej. Na konsekwencje zwykle nie trzeba długo czekać, przy tym najmniej kosztowną dla wspólnoty jest sprawa sądowa. Art. 30 ust. 1 ustawy o własności. Art. 18 ust. 1 Przyczyn tego stanu jest wiele. Do najbardziej powszechnych należą: zmiany zasad pomiaru i obliczania powierzchni lokali (od lat 70. ub. Wieku było takich zmian 10); błędy pomiaru powierzchni; błędne liczenie sumy powierzchni lokali (pomijanie lokali lub błędne uznawanie pewnych pomieszczeń jako lokale); zmiany powierzchni lokali w wyniku przeróbek i remontów (np. wyburzenie ściany działowej lub zabudowanie loggi); adaptacje i włączenie do lokalu fragmentu nieruchomości wspólnej (np. korytarza); zwykłe błędy i pomyłki (zdarzyło mi się widzieć akty notarialne, w których udziały były nawet 100-krotnie większe niż w rzeczywistości prawdopodobnie w wyniku pominięcia symbolu % ), zaś błędy zmieniające powierzchnię lub udział o 10 do 50% zdarzają się niemal nagminnie. Jeśli chodzi o różnice powierzchni mieszkań położonych w jednym pionie, to przyczyną niewielkich różnic mogą być różnice w 9/80

11 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna rozplanowaniu lokali i wynikające stąd różnice w rzucie ścian działowych, czy też różnice wynikające z okładzin ściennych, a nawet z grubości tynków. Różnice w drugiej grupie lokali od 36,29 m2 do 43,20 m2 są zbyt duże, aby wynikały jedynie z tej przyczyny. Powodem różnicy może być np. przyłączenie do największego (obecnie) lokali części korytarza, albo błąd pomiaru. Zarząd wspólnoty (przy pomocy administratora) powinien zweryfikować udziały podane w aktach notarialnych. Pierwszym krokiem w tym kierunku może być obliczenie sumarycznej powierzchni użytkowej lokali na podstawie zapisanych w aktach notarialnych (i księgach wieczystych) powierzchni i udziałów. 15. Czy prawidłowe są 48% koszty zarządu i administracji pobierane z czynszu na eksploatację budynku i zarząd? 16. Co zrobić z kwotą po sprzedanym lokalu mieszkalnym po 10 latach? 17. Czy SM powinna partycypować w kosztach modernizacji węzła i rur grzewczych należących do PEC? 18. Na gruncie SM są moje pawilony handlowe. Chcę kupić ten grunt 19. Co decyduje o ważności uchwał o zmianie statutu? 20. Czy SM będąca użytkownikiem wieczystym gruntu może dokonać jego podziału? 21. Czy osoba, która zapłaciła zbyt wysokie opłaty eksploatacyjne może żądać ich zwrotu? 22. Czy właściciel lokalu przyjętego nieodpłatnie od SM (był to lokal zakładowy przekazany nieodpłatnie do SM) może żądać zwrotu kaucji? 23. Czy rozwiązana spółka może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego? Art. 4 ustawy o SM. Można je tylko obniżyć przez zmniejszenie zatrudnienia w zarządzie. Uchwałą zarządu przeznaczyć na fundusz zasobowy. Nie, jest to firma niezależna od SM. SM może odmówić sprzedaży zgodnie ze statutem. Prawomocność zwołania Walnego Zgromadzenia. Nie, Uchwała SN z 13.III.2015 Tak, Uchwała SN z 11.IX.2014 Nie, Uchwała SN z 26.XI.2014 Tak może pod pewnymi warunkami. Z opisu problemu wynika, iż wspólnicy rozwiązali spółkę cywilną jeszcze przed wniesieniem skargi do sądu I instancji. Musi być ona zatem podpisana przez wszystkich byłych 10/80

12 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna już uczestników tejże spółki. Gdyby jednak zechcieli oni udzielić adwokatowi pełnomocnictwa do sporządzenia tejże skargi, a następnie do występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym w postępowaniu wywołanym jej wniesieniem, to wszyscy ekswspólnicy zobligowani byliby do podpisania dokumentu pełnomocnictwa. Powinni oni również dopilnować, aby pełnomocnictwo obejmowało umocowanie do reprezentowania byłych uczestników podmiotu, nie zaś nieistniejącej już s.c. W przeciwnym wypadku skarga podlegałaby odrzuceniu. Na uwagę zasługuje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 grudnia 2014 r. (sygn. akt I FSK 1809/13). Wprawdzie odnosi się do postępowania przed tym sądem, jednakże pasuje do problemu czytelnika. Tak wskazano w uzasadnieniu wskazanego orzeczenia, skarga wniesiona przez spółkę cywilną, która już nie istnieje, podlega odrzuceniu, nawet jeśli pod środkiem zaskarżenia podpisali się wszyscy byli wspólnicy ( ). Skarga została podpisana przez wspólników, jednak jako skarżącego wskazano spółkę cywilną, natomiast pełnomocnictwo dla adwokata, który sporządził skargę kasacyjną, podpisali byli wspólnicy, nie wskazano jednak jednoznacznie, czy ma on reprezentować spółkę czy wspólników ( ) Nieważność postępowania jest brana pod uwagę z urzędu, przy czym dochodzi do niej wówczas, gdy strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej. 24. Czy można ustrzec spółkę przed wyciekiem kapitału? Profilaktyczne zapisy w umowie spółki. Przed wyciekami majątku można się lepiej zabezpieczyć. Przepisy dają pozostałym wspólnikom kompetencje szczegółowego określania zasad ochrony kapitału spółki poprzez stosowne zapisy w umowie spółki. Poniżej podamy przykłady takich klauzul. Ograniczenie możliwości niekontrolowanej wysokości wynagrodzenia zarządu: ( ) Ustalenie wysokości wynagrodzenia członków zarządu wymaga uchwały zgromadzenia wspólników podejmowanej większością/jednogłośnie. ( ). Ograniczenie możliwości niekontrolowanej wysokości innych przesunięć: 11/80

13 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna ( ) Jakiekolwiek wypłaty ze spółki na rzecz wspólnika pod jakimkolwiek tytułem do kwoty ( ) rocznie wymagają uchwały7 zgromadzenia wspólników podejmowanej większością/jednogłośnie. ( ) 25. Gdzie i kiedy spotkanie informacyjne w ramach Mobilnych Punktów Informacyjnych 26. Jak wygląda porozumienie o zakazie dyskryminacji w ramach stosowania ustawy o zamówieniach publicznych? Nowe programy finansowane z Funduszy Europejskich nabierają rozpędu. W dużym stopniu są one kontynuacją działań podejmowanych w poprzednich latach, jednak jest też wiele istotnych zmian. Informacje na temat programów, możliwości wsparcia czy też planowanych terminów naboru wniosków udzielane są bezpłatnie w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich. W całej Polsce jest ich ponad 70. Ich lista wraz z danymi teleadresowymi jest dostępna na portalu FunduszeEuropejskie.gov.pl w zakładce Znajdź punkt informacyjny. Aktywnie działają również Mobilne Punkty Informacyjne czyli dyżury konsultantów w mniejszych miejscowościach. Informacje o nich publikowane są również na ww.portalu. Aby przybliżyć przedsiębiorcom (i nie tylko) nowe programy, dotacje i specyficzne wymagania, w całej Polsce organizowane są też spotkania informacyjne i konferencje. Aktualny kalendarz takich spotkań również jest publikowany na portalu Funduszy Europejskich, w zakładce Weź udział w szkoleniach i konferencjach oraz na stronach instytucji regionalnych. Zasada wzajemności. Polska opowiadała się za unijnym rozporządzeniem, chociaż proponowała zmianę procedur, które prawdopodobnie wydłużyłyby przetargi bez gwarancji skutecznej blokady. Czy teraz możemy na własną rękę wprowadzić ograniczenia dla firm spoza UE i państw z GPA? Żadna regulacja unijna nam tego wprost nie zabrania. -Zmieniła się jednak interpretacja głównych zasad traktowanych. Dawniej odczytywano je jako gwarantujące równe traktowanie firm z państw członkowskich UE. Teraz pojawiła się wykładnia, że chodzi o wszystkich przedsiębiorców działających na terenie UE. To zasadnicza różnica, gdyż taka interpretacja oznaczałaby też zakaz dyskryminacji firm spoza 12/80

14 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna UE tłumaczy dr Włodzimierz Dzierżanowski, prezes Grupy Doradczej Sienna. 27. Jak kształtuje się wtórny rynek zakupu mieszkań? 28. Spadają oszczędności gospodarstw domowych. Co jest przyczyną? Sytuacja na rynku wtórnym wygląda na stabilną, jednak w zestawieniu ze sprzedażą deweloperów tak różowo już nie jest. Firmy specjalizujące się w budowie i sprzedaży nowych mieszkań sprzedały w tych miastach (i to z wyłączeniem Lublina) aż 11,5 tys. lokali. Pośrednicy przyznają, że o ile w ubiegłym roku rynek wtórny był jeszcze w stanie skutecznie konkurować z deweloperami, w 2015 r w części miast jest to bardzo trudne. -Deweloperzy biorą wszystko - mówi Marlena Joks, prezes Dolnośląskiego Stowarzyszenia Pośredników w Obrocie Nieruchomościami (DOSPON). Przewaga nowych mieszkań nad używanymi to m.in. ich dobre dopasowanie do potrzeb potencjalnych klientów, a przy porównywalnych cenach mniejsze koszty zakupu. Przy nabyciu lokalu na rynku wtórnym trzeba bowiem zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości transakcji. - Nie zapominajmy też o programie Mieszkanie dla Młodych zdecydowanie skierowanym na stymulowanie sprzedaży mieszkań nowych od deweloperów. Dodatkowo mieszkania z drugiej ręki często są zbudowane z nie najlepszej technologii i standardzie, a obserwujemy, że wymagania Polaków rosną. Po wybuchu kryzysu zmalało też nasze zainteresowanie funduszami inwestycyjnymi, choć miniony rok przyniósł odwrócenie spadkowej tendencji w tym względzie. W drugiej połowie 2007 r. w TFI mieliśmy ulokowane niemal 11% zasobów. Kryzys przyniósł spadek tego udziału nawet poniżej 5%, ale w końcu 2014 r. pierwszy raz od pięciu lat zdołał on przekroczyć barierę 6%. Głównie dzięki hossie na rynku obligacji, która stanowiła zachętę do kupowania funduszy dłużnych. Do końca 2013 r. w naszych oszczędnościach systematycznie rósł udział funduszy emerytalnych. W styczniu 2014 r. doszło jednak do transferu połowy ich aktywów do ZUS. W NBP-owskiej statystyce nie odbiło się to na ogólnej kwocie naszych zasobów. Około 150 mld zł przeszło zaś z rubryki uprawienia 13/80

15 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna emerytalno-rentowe do kategorii pozostałe kwoty od otrzymania. Spadku aktywów finansowych gospodarstw domowych w ubiegłym roku nie było, ale rosły one najwolniej od trzech lat. W efekcie nie zmieniło się też znaczenie tego sektora w ogólnej strukturze aktywów finansowych w Polsce. Od kilku lat obywatele są wyraźnie z tyłu za podmiotami zagranicznymi oraz krajowymi bankami. 29. Czy to prawda, że istnieje luka podatkowa w podatku od nieruchomości? 30. Jaka jest ocena Komisji Europejskiej względem naszego problemu finansowego? Powstaje pytanie, co w sytuacji, gdy prace inwestycyjne zostaną zakończone przed upływem roku kalendarzowego, ale budowla zostanie wprowadzona do ewidencji środków trwałych po 1 stycznia roku następnego. Czy wówczas podatnik w ogóle nie powinien być obciążony podatkiem od nieruchomości od 1 stycznia roku następującego po tym, w którym budowla została wybudowana? Odpowiedź brzmi: tak, ponieważ z uwagi na brak na ten dzień prawomocnego pozwolenia na użytkowanie budowli, nie będzie możliwe ustalenie podstawy opodatkowania. Brak jest bowiem w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych przepisów, które regulowałyby taka sytuację, np. poprzez odesłanie do możliwości ustalenia podstawy w oparciu na wartości rynkowej budowli. W konsekwencji będziemy mieli do czynienia z sytuacją, gdy mimo że obowiązek podatkowy powstanie 1 stycznia roku następnego po wybudowaniu budowli, to ze względu na brak możliwości ustalenia podstawy opodatkowania, podatnik nie będzie obciążony za ten rok podatkiem od nieruchomości. Jest to niewątpliwie luka prawna, którą podatnicy mogą starać się wykorzystać w celu optymalizacji podatkowej polegającej na odroczeniu konieczności zapłaty podatku o rok. Problem. Fiskus jest nieksuteczny, a podatnicy zbyt obciążeni obowiązkami administracyjnoskarbowymi. Do tego stosujemy zbyt wiele stawek obniżonych VAT wynika z raportu Komisji Europejskiej, który ukazał się 26 lutego. Krytycznie na działania fiskusa, oprócz KE, patrzy także OECD. Jej specjaliści jeszcze w 2014 r. zarzucili naszemu krajowi zbyt wysokie 14/80

16 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna koszty poboru podatków i niską, nawet na tle innych krajów Europy Środkowo_wschodniej, efektywność działań kontrolnych oraz brak koordynacji działań między urzędnikami podatkowymi, ZUS i inspekcji pracy. Wiceminister finansów Jacek Kapica w odpowiedzi na interpelację poselską nr przyznał, że krytyka działania administracji podatkowej wyrażona przez KE oraz OECD zdopingowała fiskusa do zmiany sposobu działania. Fiskus ma najpierw oceniać dostępne mu dane o dotychczasowej działalności podatnika i na ich podstawie określić stopień ryzyka unikania opodatkowania. Tylko jeśli będzie ono duże, fiskus podejmie kontrolę w siedzibie takiego przedsiębiorcy. Co skrytykowano: stosowanie zbyt wielu obniżonych stawek VAT niską skuteczność ściągania zaległych danin zbyt czasochłonne przygotowywanie deklaracji i płacenia podatków brak efektywnych fiskalnych systemów wspierania nauki i rozwoju zbyt niski poziom podatków ekologicznych (akcyzy) niejasne przepisy podatkowe. 31. Trzy pytania o celowości stosowania kas rejestrujących Czy podatnik, który kupił kasę i nie będzie z niej korzystał, musi teraz zwrócić ulgę? W pierwszej kolejności należy zauważyć, że nie ma przeszkód, aby podatnicy nabywali po raz pierwszy kasę rejestrującą i korzystali z ulgi na zakup kas długo przed powstaniem u nich obowiązku ewidencjonowania. A zatem fakt, że w świetle interpretacji ogólnej ministra finansów usługi świadczone przez podatnika, o którym mowa, nie stanowią usług doradztwa podatkowego (a więc nie podlegają bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania), nie powoduje, iż podatnikowi nie przysługiwało prawo do ulgi na zakup kas. Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że do utraty ulgi na zakup kas dochodzi wyłącznie na skutek zdarzeń określonych w art. 111 ust. 6 ustawy o VAT (t.j. Dz. U. Z 2011 r. nr 177, poz ze zm.) oraz 6 rozporządzenia ministra finansów z 27 grudnia 2010 r. w sprawie 15/80

17 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna odliczenia i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (t.j. Dz. U. Z 2013 r. poz. 163). W przedstawionej sytuacji żadne z tych zdarzeń nie ma jednak miejsca, w szczególności trudno mówić o zaprzestaniu używania kasy przez podatnika. Do zaprzestania używania kas rejestrujących dochodzi bowiem wówczas, gdy ma ono charakter trwały, definitywny. W przedstawionym zaś stanie faktycznym podatnik jak zakładam nie wyklucza, że w przyszłości będzie ewidencjonował sprzedaż z wykorzystaniem kasy rejestrującej. A zatem w przedstawionej sytuacji podatnik nie musi zwracać ulgi na zakup kas. Kasę powinien pozostawić aktywną, t.j. Wypełniać określone przepisami obowiązki związane z jej posiadaniem (np. zgłosić ja do przeglądu technicznego). Inne rozwiązania (zwłaszcza podjęcie decyzji o zaprzestaniu używania kasy) są dla podatnika nieopłacalne. Co ma zrobić podatnik, jeśli zarejestrował się jako podatnik VAT czynny? Rejestracja biur rachunkowych jako podatników VAT czynnych została dokonana pod wpływem dokonywanych wcześniej przez organy podatkowe interpretacji definicji czynności doradztwa podatkowego, zawartej w ustawie z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (t.j. Dz. U. Z 2011 r. nr 41, poz. 213 ze zm.). Jedną z takich czynności według tej definicji jest prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie deklaracji podatkowych. Jednak prawo podatkowe to swoiste państwo w państwie i rządzi się własnymi regułami, co potwierdził minister finansów w wydanej przez siebie interpretacji ogólnej z 13 kwietnia 2015 r. Stwierdził on, że prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie deklaracji podatkowych to żadne doradztwo i jeśli tylko wartość sprzedaży usług biura rachunkowego mieści się w limicie określonym w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (t.j. Dz. U. Z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), to będą one zwolnione z tego podatku. Co mają więc zrobić w świetle wskazanej interpretacji MF biura rachunkowe wprowadzone w błąd przez wcześniejsze interpretacje, a obecnie chcące odzyskać status 16/80

18 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna podmiotów zwolnionych z VAT? Sam komunikat na stronie MF nie jest wystarczający, brak w tym zakresie interpretacji ogólnej. Dlatego w mojej ocenie, aby wrócić do tego statusu, biura te jako podatnicy VAT, zgodnie z art. 113 ust. 11 ustawy, muszą odczekać rok od końca roku, w którym zarejestrowały się jako podatnicy VAT czynni. W tym roku karencji nie mogą również przekroczyć limitu obrotów określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Po spełnieniu powyższych warunków, składając w urzędzie skarbowym formularz VAT-R z zaznaczonymi pozycjami 30 i 38, odzyskają status podmiotów zwolnionych z VAT. Powrót do zwolnienia może się jednak wiązać z koniecznością korekty VAT naliczonego, np. przy zakupie środków trwałych w trakcie okresu podlegania pod VAT, więc opłacalność takiej decyzji należy dobrze przekalkulować. Jeśli jednak podatnik postanowi zaufać organom podatkowym i zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego do 8 mają o powrocie do zwolnienia już od 1 mają 2015 r. to wtedy złożenie odpowiednio VAT-R w mojej ocenie kończy obowiązki informacyjne podatnika. Skoro interpretacja MF jest traktowana jako punkt zwrotny, to od tego momentu zaczyna się nowy stan prawny (zwolnienie z VAT). Czy wystarczy komunikat na stronie internetowej, aby można było powrócić do zwolnienia od 1 mają br? Ministerialne rozwiązanie problemu zwolnienia od VAT dla biur rachunkowych to ogólna interpretacja wydana na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. Z 2012 r. poz. 749 ze zm.), która nawet przy jej zmianie, nie może szkodzić podatnikom, którzy się do niej zastosowali. Zatem, chociaż osobiście nie do końca zgadzam się z taka wykładnią, zastosowanie się do niej należy uznać za stosunkowo bezpieczne podatkowo. Co innego, jeżeli chodzi o powrót do zwolnienia przez podatników, którzy mimo spełnienia warunku wartości sprzedaży zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT z tego powodu, że wykonują czynności doradztwa podatkowego. Istotnie, na stronie ministerstwa pojawił się komunikat wskazujący, że zasadnym jest, aby 17/80

19 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna podatnicy tacy mogli powrócić do zwolnienia przed wpływem ustawowego terminu pytanie, czy wszyscy, którzy zrezygnowali, czy tylko ci, którzy dysponują własną interpretacją indywidualną negującą prawo do zwolnienia? Tego nie doprecyzowano. Problem w tym, że to nie jest ogólna interpretacja. Wprost przeciwnie, 24 kwietnia została wydana ogólna interpretacja (nr PT LBE72) potwierdzająca, że musi minąć rok od końca roku dla powrotu do zwolnienia. Wobec tego opieranie się na komunikacie ze strony internetowej, bez interpretacji i wbrew przepisom, jest obarczone bardzo dużym ryzykiem i przed wyborem takiej formuły konieczne jest uzyskanie interpretacji indywidualnej (chyba że jednak minister zdecyduje się na ogólną interpretację). 32. Podaj 7 grzechów głównych polskiego prawodawcy. Czy coraz większa liczba uchwalanych ustaw oznacza, że mamy lepsze prawo? Nie. Jakość naszej legislacji jest, niestety, słaba. Zwiększająca się liczba pozycji Dziennika Ustaw nie powoduje bynajmniej, że pod względem merytorycznym uchwalane ustawy stają się nagle dobre. Jakie są więc główne przewinienia naszej legislacji? Wyróżniłbym siedem grzechów głównych tworzenia prawa/ przede wszystkim brakuje ustawy o przygotowywaniu aktów normatywnych. Mamy zasady techniki prawodawczej, nie wiążą one jednak wszystkich podmiotów tworzących prawo. Dodatkowo są one wydane w formie rozporządzenia, dlatego przed Trybunałem Konstytucyjnym nie mogą być dowodem na wadliwość legislacyjną ustaw. Wadą naszego systemu jest też przestarzały regulamin Sejmu. Pochodzi z 1992 r., co powoduje, że jego konstrukcje są przestarzałe i nie pozwalają na poprawne przygotowanie ustaw. Kolejnym grzechem jest zmienienie ustaw w czasie ich vacatio legis. To zjawisko ostatnio często występuje. Czy także inne praktyki prac parlamentarzystów budzą zastrzeżenia? Często jako projekty poselskie lub senackie zgłasza się ustawy w rzeczywistości przygotowane przez rząd. Ten wybieg pozwala 18/80

20 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna ominąć ustalenia i konsultacje, niezbędne przy tworzeniu prawa przez Radę Ministrów. Inna złą praktyką jest zbyt duża liczba poprawek zgłaszanych przez parlamentarzystów. Często nie są spójne, a także zgłaszane są w późnej fazie prac nad ustawą, nie ma więc czasu na ich opracowanie i przedyskutowanie. Merytoryczna praca powinna być prowadzona w komisji. Czy tam też występują patologie? Niestety, często projekty rządowe czy prezydenckie przechodzą przez tę fazę prac bez poprawek. Przedstawiciele wnioskodawców przekonują parlamentarzystów, że wniesienie uwag spowolni prace nad potrzebnymi skądinąd zmianami. W rezultacie przepadają najbardziej wartościowe poprawki, które polepszyłyby prawo. Ostatnim grzechem naszej legislacji jest to, że parlamentarzyści nie mają efektywnej pomocy sejmowych legislatorów na etapie przygotowywania pierwszej wersji poselskiego projektu ustawy. W efekcie zgłaszane przez posłów rozwiązania już na początku są źle skonstruowane. Czy istnieje szansa na poprawę naszej legislacji? Tak, wystarczy priorytetowo uchwalić ustawę o tworzeniu aktów normatywnych Sejmu. To byłoby dobrą podstawą do polepszenia merytorycznej jakości tworzonego prawa. 33. Jak można ocenić senacki projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami? Czy zapewnia on bardziej sprawiedliwą reprywatyzację? Na przykładzie Warszawy. Tak. Jestem o tym przekonany. Ten projekt nawet w najmniejszym fragmencie nie ma nic wspólnego z powtórną nacjonalizacją, co tu i ówdzie raczono już ogłosić. Zakłada się w nim, że w interesie publicznym, w interesie mieszkańców Warszawy w przyszłości nie dopuścimy do zdarzeń, które doprowadzają np. do zamknięcia szpitala, przedszkola lub szkoły, ponieważ samorząd ma obowiązek oddać byłemu właścicielowi lub jego spadkobiercom całość lub połowę terenu, na którym stoi taka placówka. Takie decyzje wywracają do góry nogami życie tysięcy rodzin. Trzeba z tym wreszcie skończyć. Władze miasta będą miały prawo odmówić zwrotu, ale za każdym razem 19/80

21 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna za wypłata odszkodowania. Co to ma wspólnego z nacjonalizacją? Nie mam pojęcia, o który punkt projektu ustawy może chodzić, gdy się nam zarzuca zamach na prawo własności. Również we wprowadzonym prawie do pierwokupu nie widzę nic złego. Jeżeli ktoś podejmie decyzję o sprzedaży i ustala cenę, jeśli do gry wchodzi miasto, chce to kupić i płaci tę ustalona cenę, to gdzie tu zamach na wolności obywatelskie? Nie. Jest to projekt wywłaszczeniowy, jawnie niekonstytucyjny, naruszający również europejskie prawo wspólnotowe. Nie oferuje ani odszkodowania, ani gruntu zamiennego, odbiera natomiast byłym właścicielom i ich spadkobiercom prawo do ubiegania się o zwrot niemal wszystkich nieruchomości, których do tej pory nie oddano. Minister finansów, minister skarbu państwa, krajowa Rada Sądownicza i Naczelny Sąd Administracyjny suchej nitki nie zostawili na tym bublu prawnym. Jeśli zostanie on przyjęty, będzie to skandal na skalę międzynarodową. Nawet dekret Bieruta z 1945 r. przewidywał tylko jedną przyczynę, dla której można było odmówić mieszkańcowi Warszawy ustanowienia na jego rzecz prawa użytkowania wieczystego i wypłacania mu odszkodowania. Dotyczyło to sytuacji, gdy prywatna własność nie dawała się pogodzić z planem zagospodarowania przestrzennego. Senacka nowelizacja rozszerza katalog odmów do ponad dwudziestu! Jest to ustawa de facto nacjonalizacyjna. 34. Jak wygląda zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i poza jego ustaniem? Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy obowiązuje do dnia ustania stosunku pracy nieodpłatna (ale strony mogą przewidzieć jej odpłatność) może być zawarta z każdym pracownikiem obowiązuje podczas trwania stosunku pracy Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy obowiązuje od dnia następnego po dniu ustania stosunku pracy odpłatna (należy określić wysokość 20/80

22 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna odszkodowania należnego pracownikowi) może być zawarta tylko z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę należy ustalić okres jej obowiązywania sytuacje ustania zakazu konkurencji z mocy prawa wskazuje art. 101² 2 k.p. 35. Czy przekazanie majątku wspólnikom likwidowanej spółki to przychód tej spółki? 36. Jak określić miejsce pracy pracownika budowlanego w umowie o pracę? Ministerstwo Finansów: każde przekazanie mienia to przychód dla spółki. Od 2015 r. zmienił się art. 14a ustawy o CIT, co zdaniem resortu finansów jednoznacznie przesądza, że przekazanie majątku likwidowanej spółki jej wspólnikom powoduje powstanie u niej przychodu do opodatkowania. MF poinformowało o tym w odpowiedzi na pytanie GDP. Art. 14a mówi o przychodzie w sytuacji, gdy spółka przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji). Przepis ten miał wypełnić lukę, dzięki której przed 2015 r. bardziej opłacało się spółce przekazać np. pod tytułem dywidendy nieruchomość czy inny składnik majątku, niż najpierw ja sprzedać, a dopiero potem podzielić zysk pomiędzy właścicieli. Od dywidendy rzeczowej spółka nie musiała bowiem płacić podatku. Jeśliby natomiast najpierw sprzedała składnik majątku, to musiałaby od dochodu uiścić CIT. W przepisie tym nie pada słowo likwidacja, niemniej MF uważa, że dotyczy on również przekazania mienia likwidacyjnego. Zdaniem resortu w kontekście art. 14a nie ma nawet znaczenia, czy jest to czynność odpłatna, czy nieodpłatna. W odniesieniu do pracownika budowlanego możliwe jest określenie w umowie o pracę miejsca pracy jako ruchomego, np. jako budów realizowanych przez pracodawcę na wskazanym terenie. W tym przypadku określenie obszaru nie oznacza wskazania miejsca pracy, lecz ogranicza obszarowo możliwość wyznaczenia ruchomego (zmiennego) miejsca pracy. 21/80

23 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna W takim przypadku pracownik przebywa w podróży służbowej wówczas, gdy w celu wykonania krótkotrwałego zadania opuszcza miejscowość stanowiącą jego aktualne, stałe miejsce pracy (miejsce, gdzie realizowana jest budowa, na której świadczy pracę), a także wtedy, gdy pracodawca poleci mu świadczyć pracę )wyznaczy ruchome, zmienne miejsce pracy) poza umówionym obszarem geograficznym. 37. Co z kadencyjnością prezesów? 38. Czy zamiana domu na inny o tej samej wartości rodzi skutki podatkowe? 39. A jeśli przy zamianie na inny dom chcę dokupić dodatkowo działkę? 40. Czy Rada Gminy, lub powiatu ustala zasady odpłatności za kadencyjność funkcji kierowniczych w sektorze władz publicznych jest standardem współczesnych ustrojów demokratycznych, a jej zalety są powszechnie znane (...) - twierdzi prof. Małgorzata Gersdorf, I prezes Sądu Najwyższego. Dlatego też pozytywnie ocenia inicjatywę legislacyjną posłów, zgodnie z którą prezesi SN będą pełnić funkcje jedynie przez pięć lat. Prof. Gersdorf podkreśla, że pozwoli to m.in. wyeliminować niespójność polegającą na tym, że obecnie zasada kadencyjności w sprawozdaniu funkcji kierowniczych obowiązuje jedynie w stosunku do I prezesa Sądu Najwyższego. Zgodnie z art. 10 ustawy o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. Z 2013 r. poz. 499 ze zm.) kadencja na tym stanowisku trwa sześć lat. Tymczasem pozostałe stanowiska prezesów SN są niekadencyjne. Prof. Gersdorf niepokoi jednak przepis przejściowy, zgodnie z którym sędziowie obecnie pełniący funkcje prezesów SN stracą je w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie noweli. Jej zdaniem jednoczesne wygaśnięcie funkcji wszystkich prezesów SN w tak krótkim terminie może zdestabilizować pracę sądu. Ostrzega, że może się to okazać kłopotliwe z punktu widzenia wyznaczenia ewentualnego zastępcy I prezesa SN. Z mocy ustawy jest nim bowiem urzędujący prezes SN. Nie ma podatku dochodowego od zamiany art. 21 ust. 1 pkt 32. Jest to wydatek na własne cele mieszkaniowe. To nie powinno być w jednej umowie, tylko w dwóch osobnych. Ta druga opodatkowana. Art. 97 ust. 5 ustawy z 12.III.2004 o pomocy społecznej określa zasady określania form 22/80

24 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna pobyt w ośrodku wsparcia i mieszkaniach chronionych? zabezpieczenia schronienia. Nie są to noclegownie, hostele i przytuliska. 41. W jakim kierunku idą projekty nowelizacji ustawy o planowaniu przestrzennym? Przy braku planu miejscowego każda budowa domu, lub zmiana sposobu użytkowania obiektu ma wymagać w drodze decyzji ustalenia 42. Co robić gdy przy zamówieniu publicznym oferta jest tańsza ponad 30%? warunków. Kiedy zamawiający ma obowiązek domagać się wyjaśnień? W przypadku gdy zaoferowana cena budzi wątpliwości, zamawiający powinien zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienie podstaw jej ustalenia, przy czym co zostało wprowadzone nowelizacją jeżeli zaoferowana cena jest niższa minimum o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający ma obowiązek zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienia. Orzeczenia KIO potwierdzają, że już próg 30% zobowiązuje zamawiającego do wystąpienia do wykonawcy o złożenie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na cenę. Obowiązek takiego badania ceny powstaje nawet wtedy, kiedy różnica cen w najmniejszym stopniu przekracza 30% (cyt. jest to w granicach błędu ; (wyrok KIO z 17 marca 2015 r., sygn. akt KIO 417/15.). W praktyce oznacza to, że każdy z wykonawców, gdy stwierdzi wystąpienie ceny równej lub powyżej progu 30%, może wymagać od zamawiającego, aby ten wezwał wykonawcę do złożenia wyjaśnień, a jeżeli zamawiający nie podejmie takiego działania może złożyć odwołanie do KIO na zaniechanie zamawiającego. Również gdy zaoferowana cena nie zbliża się do ww. progu, ale powoduje wątpliwości co do możliwości wykonania zamówienia, zamawiający może i powinien zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienia (tak interpretują to wyroki KIO z 23 grudnia 2014 r. (sygn. akt KIO 2615/14) oraz z 15 stycznia 2015 r. (sygn. akt KIO 2766/14). podsumowując próg 30% stanowi obowiązkowy limit, jednak w każdym innym wypadku (również gdy różnica w cenach jest poniżej ww. progu) zamawiający może zwrócić się do wykonawcy z żądaniem udzielenia wyjaśnień. Jaki termin przysługuje na udzielenie 23/80

25 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna odpowiedzi? Prawo zamówień publicznych nie określa, jaki powinien być termin na złożenie wyjaśnień decyzje w tym zakresie podejmuje więc samodzielnie zamawiający. Wzywając wykonawcę do złożenia wyjaśnień w powyższym zakresie, zamawiający określa termin, w którym powinny być one udzielone. Powyższe jest o tyle istotne, że niezłożenie wyjaśnień w wyznaczonym terminie powoduje odrzucenie oferty. W przypadku gdy w ocenie wykonawcy wyznaczony przez zamawiającego termin byłby obiektywnie niemożliwy do zachowania pozostaje wnioskowanie do zamawiającego o jego wydłużenie bądź zaskarżenie wyznaczenia zbyt krótkiego terminu do KIO, powołując się na art. 7 prawa zamówień publicznych, tj. obowiązek zamawiającego zachowania w postępowaniu zasad uczciwej konkurencji. Jak precyzyjne powinny być wyjaśnienia? Składając wyjaśnienia, wykonawca powinien wskazać elementy oferty mające wpływ na wysokość ceny, które wpłynęły na nią w taki sposób, że mimo iż jest ona stosunkowo niska wykonanie zamówienia na jej podstawie jest realne. Mogą być to opisy oszczędności, metod wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych lub sprzyjających wykonawcy warunków wykonania zamówienia. Przykładowo za czynniki wpływające na obniżenie ceny we wcześniejszym orzecznictwie KIO zostały uznane udzielone rabaty (wyrok KIO z 11 sierpnia 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 765/08) czy zmechanizowanie i usprzętowienie, które pozwala na obniżenie kosztów pracy ludzkiej (wyrok z 7 mają 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 516/09). Trzeba podkreślić również, że zgodnie z październikową nowelizacją, wykazując w wyjaśnieniach koszty pracy uwzględnione w kalkulacji, należy wziąć za podstawę co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, niezależnie od formy zatrudnienia. Tak więc bez względu na to, czy osoby, przy pomocy których wykonawca zamierza wykonać zamówienie, zatrudniane będą na podstawie umów o pracę czy umów cywilno-prawnych- ich deklarowane 24/80

26 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna wynagrodzenie powinno odpowiadać co najmniej minimalnemu. Ponadto wykonawca nigdy nie powinien zakładać, że aby uzasadnić, iż cena nie jest rażąco niska, wystarczą ogólnikowe wyjaśnienia lub ponowne zapewnienie zamawiającego o wykonaniu zamówienia po wskazanej cenie. Wyjaśnienia powinny bowiem przekonać zamawiającego o realnej możliwości wykonania zamówienia za wskazaną cenę. Czy można odmówić złożenia wyjaśnień powołując się na tajemnicę przedsiębiorstwa? Wskazanie, że złożenie wyjaśnień ujawniłoby tajemnicę przedsiębiorstwa wykonawcy, nie stanowi podstawy do odmowy. Na każdym etapie postępowania, a więc również w przypadku składania wyjaśnień i dowodów na ich poparcie, wykonawca uprawiony jest do zastrzeżenia poufności informacji. W takim wypadku powinien wraz z wyjaśnieniami przedłożyć oświadczenie o zastrzeżeniu ich poufności wraz z jego uzasadnieniem. Jakie są konsekwencje ustalenia rażąco niskiej ceny? O tym, czy oferta jest rażąco niska, rozstrzyga zamawiający na podstawie posiadanych materiałów, w szczególności wyjaśnień wykonawcy i załączonych do wyjaśnień dokumentów, ocenianych w kontekście właściwości przedmiotu zamówienia będącego przedmiotem postępowania (wyrok KIO z 15 stycznia 2015 r., sygn. akt KIO 2766/14). W przypadku stwierdzenia przez zamawiającego złożenia w postępowaniu oferty z rażąco niska ceną, podlega ona odrzuceniu. W tym zakresie październikowa nowelizacja nie wprowadziła żadnych zmian. Konsekwencją zaoferowania wykonania zamówienia po cenie rażąco niskiej jest zatem, tak jak było do tej pory wyeliminowanie oferty z postępowania. Identyczny skutek nastąpi w przypadku, gdy wykonawca nie złoży wyjaśnień w terminie lub gdy ocena wyjaśnień potwierdzi, że oferta zawiera rażąco niską cenę oraz gdy wyjaśnienia będą nie tyle lakoniczne, że nie będzie ich można uznać za uzasadniające złożenie określonej ceny. 25/80

27 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna Kto powinien udowodnić, że nie narusza przepisów? Nowością jest również to, że ciężar dowodu, iz oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył ( jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego), albo na zamawiającym (jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest uczestnikiem postępowania).znowelizowane przepisy prawa zamówień publicznych odwracają zatem tradycyjny ciężar dowodu wynikający z art. 6 kodeksu cywilnego. Odwołujący się w postępowaniu przed KIO, który kwestionuje zaniechanie odrzucenia oferty nie musi udowadniać więc, że kwestionowana przez niego oferta zawiera rażąco niska cenę. To zamawiający lub wykonawca, którego cena jest kwestionowana, jest zobowiązany udowodnić prawidłowość oferty. 43. Kiedy można skorzystać z ulgi na innowacje? Spełnienie właściwych wymogów. Jak zwykle istota problemu tkwi w szczegółach. Bowiem aby skorzystać z ulgi na nowe technologie, konieczne jest zwrócenie uwagi na szczegóły związane z wypełnieniem warunków wskazanych w art. 18b ustawy o CIT. A jednym z nich jest uznanie tych nakładów za wartość niematerialną i prawną oraz wprowadzenie jej do ewidencji. Należy jednak zwrócić uwagę, że musi to być uznanie za wartość niematerialną w rozumieniu art. 16b ustawy o CIT, a nie wyłącznie przepisów o rachunkowości. Jak pokazuje praktyka te pojęcia nie są tożsame. Wartościami niematerialnymi i prawnymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o rachunkowości są aktywa niemające postaci materialnej, które jednostka ma zamiar wykorzystywać na potrzeby swej działalności przez okres co najmniej 12 miesięcy. Nie muszą stanowić własności jednostki. Wystarczy, aby w świetle zawartej przez jednostkę umowy najmu, dzierżawy, leasingu czy innej wypełniona została choć jedna z przesłanek zawartych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Wskazuje się 7 warunków, z których wypełnienie choćby jednego przesądza, że ryzyka i korzyści związane z użytkowaniem przedmiotu takiej umowy są przeniesione na korzystającego. Mamy do czynienia z umową leasingu Art. 18b ustawy o CIT 26/80

28 L.p. Pytanie Odpowiedź Podstawa prawna finansowego, gdy spełnione są łącznie następujące wymogi: umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony, suma ustalonych w umowie leasingu opłat pomniejszona o należny podatek od towarów i usług odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający. Za najistotniejsze w tym wypadku należy uznać postanowienie umowy, że to korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Zaznaczyć należy, że taki warunek nie jest wymagany w prawie bilansowym. 44. Czy przy robotach budowlanych zgłaszanych do przetargu należy używać trybu zapytać o cenę? Często spotykanym błędem jest zastosowanie trybu zapytania o cenę dla udzielania zamówień publicznych, których przedmiotem są roboty budowlane. Tymczasem zawarta w art. 70 ustawy Prawo zamówień publicznych definicja dotycząca okoliczności pozwalających na zastosowanie trybu zapytania o cenę specyfikuje jedynie dostawy oraz usługi, nie wymieniając robót budowlanych. W związku z powyższym trybu zapytania o cenę nie można stosować do udzielania zamówień publicznych, gdy przedmiotem zamówienia są nawet typowe i bardzo proste roboty budowlane. Mimo że popularność trybu zapytania o cenę wśród zamawiających wyraźnie maleje (w roku ,73% ogółu udzielonych zamówień poprzedzało przeprowadzenie zapytania o cenę to w roku 2014 udział ten wynosił ok. 2,5$), to nadal spora grupa zamawiających dostrzega korzyści ze stosowania tej procedury, nie ustrzegając się jednak naruszeń zasad udzielania zamówień publicznych. Urząd Zamówień Publicznych w trakcie prowadzonych (na podstawie uprawnień wynikających z art. 165 ust. 1 ustawy prawo zamówień publicznych) kontroli udzielania zamówień publicznych w trybie zapytania o cenę stwierdza wiele naruszeń najczęściej dotyczących przesłanek umożliwiających zastosowanie trybu zapytania o cenę, kwestionując np. zasadność udzielenia 27/80