Ważna relacja, nauczyciel rodzic. Kształtowanie stosunku dziecka do dorosłych przez nauczycieli i rodziców.

Transkrypt

1 Ważna relacja, nauczyciel rodzic. Kształtowanie stosunku dziecka do dorosłych przez nauczycieli i rodziców. To nauczyciele i rodzice kształtują i wpływają na system wartości naszych dzieci. Na ich poglądy, opinie, przekonania, idee co w konsekwencji wpływa na zachowanie dziecka. To właśnie nauczyciele i rodzice najczęściej oddziałują przykładem, modelując wiele zachowań dzieci. To właśnie nauczyciele i rodzice mają ogromny wpływ na sposób myślenia, komunikacji, poczucia własnej wartości i godności naszych dzieci, ich relacji z otoczeniem - rówieśnikami, dorosłymi, babciami, dziadkami i innymi ludźmi. To właśnie nauczyciele i rodzice pokazują dzieciom jak rozwiązywać konflikty, radzić sobie w sytuacjach trudnych, radzić sobie z emocjami, złością, wyrażać opinie. To właśnie nauczyciele i rodzice uczą szacunku, tolerancji, miłości, troski o innych ludzi...rodzice i nauczyciele nigdy nie powinni zapominać o tym, że kształtują stosunek dziecka do dorosłych. Rodzice Moje dziecko jest takie niegrzeczne to zdanie często można usłyszeć z ust zniechęconych rodziców, którzy przyczyn trudności wychowawczych zazwyczaj upatrują u dzieci. Czy słusznie? Większość rodziców jest przekonana, że do wychowywania dzieci nie potrzeba żadnego specjalnego wykształcenia. Dorośli rzadko zastanawiają się czy ich problemy z dziećmi, nie wynikają przypadkiem z nieskuteczności metod wychowawczych, które stosują. W przypadku kłopotów bardziej oczywiste wydaje się zaprowadzenie dziecka do specjalisty. Kogoś, kto udzieli porady, a najlepiej sam naprawi źle działające dziecko. W Polsce wciąż niewielu rodziców myśli o tym, by przygotowywać się do swojej roli jako rodzica podczas profesjonalnych szkoleń. Okazuje się, że jednak nie zawsze wystarcza kochać własne dzieci. To prawda miłość jest najważniejsza, ale z pewnością każdy rodzic doświadczył sytuacji, w której jeśli nie potrafił zmienić zachowania dziecka był zły i niezadowolony. Wówczas patrzył na dziecko przez pryzmat własnych zablokowanych potrzeb, często

2 nadużywając swojej rodzicielskiej władzy np. krzycząc- jesteś okropny, wstrętny, niedobry, grożąc - nigdzie nie pójdziesz, jak nie posprzątasz, za chwilę dostaniesz klaspa itp. Wygląda na to, że rodzic jest po prostu człowiekiem, a sama miłość nie zawsze wystarczy, aby skutecznie postępować z dzieckiem. Może być jednak motorem napędzającym i zachętą do poszukiwania właściwej drogi. Władza nic nie da Nadużywanie władzy rodzicielskiej może mieć niekorzystny wpływ na relacje z dzieckiem, która jest wyjątkowa i jedyna w swoim rodzaju. Dorośli mają ogromny wpływ na to, jak wyglądają więzi w rodzinie. Może to mieć jednak zarówno pozytywne jak i negatywne skutki. Dlatego tak ważne jest właściwe przygotowanie do roli rodzica i pamięć o tym, że dziecko wychowuje się od całkowitej zależności do zupełnej niezależności - o tym właśnie jest Trening Skutecznego Rodzica. Co to takiego Trening Skutecznego Rodzica? Twórcą Treningu Skutecznego Rodzica jest psycholog dr Thomas Gordon trzykrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Dr T. Gordon zaobserwował, że rodzice często nie radzą sobie, kiedy pojawiają się problemy z dziećmi, czsami nawet są z tego powodu obwiniani, bądź sami się obwiniają. Stąd właśnie wziął się pomysł kursu, który pomógłby w wykonywaniu tego trudnego zadania jakim jest rodzicielstwo dając odpowiedź na wiele pytań dręczących rodziców. Dzięki TSR rodzice potrafią lepiej zrozumieć, że nieakceptowane zachowanie ich pociechy nie jest rezultatem złego dziecka, ale jest spowodowane tym, że wyraża ono własne potrzeby. Niejednokrotnie określone zachowanie jest jedynym sposobem w jaki może to pokazać. Często to co jest postrzegane jako złe zachowanie jest wołaniem o pomoc lub płaczem o chwilę uwagi. Podczas kursu rodzice uczą się sposobów komunikacji w rodzinie, w których odchodzi się od przekonania, że w procesie wychowania niezbędne jest stosowanie systemu nagród i kar. Metoda Gordona nie polega także na sterowaniu zachowaniem, ale budowaniu trwałych, opartych na zaufaniu relacji z dziećmi. Towarzyszy rodzinom i inspiruje ich do wyrażania i okazywania we wzajemnych relacjach miłości i szacunku. Nauczyciele Nauczyciele wiedzą jak uczyć swojego przedmiotu, są dobrymi dydaktykami. Natomiast problemem dla wielu jest codzienna komunikacja z uczniami. A przecież bez tej kluczowej umiejętności trudno jest dobrze i skutecznie nauczać. Tak naprawdę praca nauczyciela polega głównie na komunikacji.

3 Aby pomóc pedagogom skuteczniej uczyć, Thomas Gordon opracował Trening Skutecznego Nauczyciela. Metoda Gordona dotyczy relacji międzyludzkich, daje narzędzia i uczy siedmiu głównych umiejętności: oobserwacji zachowań, by zindentyfikować potrzeby własne i innych osób, co w rezultacie redukuje stres nauczyciela. oidentyfikowania: kto ma problem, by zastosować odpowiednie umiejętności. Wiedza ta wpływa na zwiększenie poczucia kompetencji wychowawczych i komunikacyjnych. opodstawowego i Aktywnego Słuchania, by nauczyć się pomagania drugiej osobie w znalezieniu rozwiązania jej własnego problemu. W ten sposób nauczyciel zrzuca z siebie ciężar szukania rozwiązań problemów uczniów. owyrażania siebie (odsłaniania się), by budować opartą na obopólnym szacunku relację z innymi osobami. Powoduje to wzmocnienie relacji. oskutecznej konfrontacji, by inne osoby miały możliwość zmiany swojego nieakceptowanego zachowania na zachowania przez nas akceptowane. orozwiązywania konfliktów potrzeb metodą bez przegranych tak, by obie strony były zadowolone z rozwiązania. Dzięki temu obie strony zaspokajają swoje potrzeby bez uciekania się do używania siły. ostrategii rozwiązywania konfliktów wartości, by budować autorytet w oparciu o wpływ zamiast siły. Podczas treningu nauczyciele rozwijają praktyczne umiejętności. Uczą się, jak wprowadzać i utrzymywać dyscyplinę w klasie, zdobywają kompetencje komunikacji interpersonalnej oraz rozwiązywania problemów, dzięki temu mogą skuteczniej asystować uczniom w rozwiązywaniu problemów. Dowiadują się także, w jaki sposób motywować uczniów do zmiany nieakceptowanego przez nich zachowania. Dzięki tym kompetencjom nauczyciele czują się lepiej w swojej roli, są bardziej efektywni. Trening Skutecznego Nauczyciela pomaga nauczycielom samodzielnie odnajdywać optymalne, dopasowane do zaistniałej sytuacji rozwiązania. Nauczyciel też człowiek Każdy nauczyciel chce pozytywnie wpływać na swoich uczniów oraz osiągać wyznaczone cele nauczania. To jest powód, dla którego naucza. Nauczyciel posiadający wysokie kompetencje komunikacyjne robi to skuteczniej. Potwierdziły to liczne badania, m.in. D. Aspy i F. Roebuck porównywali postawy, zachowania i wyniki w nauce uczniów, których nauczyciele byli szkoleni w umiejętnościach komunikacyjnych, dzięki którym potrafili wyrazić empatię, zrozumienie i akceptację oraz tych, których wychowawcy i nauczyciele nie przechodzili podobnych szkoleń. Okazało się, że ci pierwsi uczniowie: - rzadziej opuszczali lekcje, - mieli lepsze wyniki w nauce oraz w testach na inteligencję,

4 - byli bardziej spontaniczni i pomysłowi, wykazywali większą zdolność myślenia, - popełniali mniej aktów wandalizmu wobec własności szkolnej, - sprawiali mniej problemów, rzadziej naruszali dyscyplinę, a ponadto częściej zabierali głos podczas lekcji, zadawali więcej pytań, mieli bogatsze słownictwo, lepiej rozwiązywali problemy, byli bardziej zainteresowani nauką, otwarci na wiedzę, twórczy i dynamiczni. Jedną z najważniejszych korzyści, którą uzyskują nauczyciele sprawni w komunikacji, jest zmniejszenie nieakceptowanego zachowania uczniów. Od czego zacząć? Metoda Gordona to nie tylko techniki, wymaga ona zmian w myśleniu i postawie. Te zmiany dotyczą wielu poglądów, przekonań np.: że dziecko jest zdolne znaleźć rozwiązanie dla swoich problemów, że konflikt można rozwiązać tak, by każdy wygrał, że etykiety mogą zadać wiele bólu i warto ich unikać, że odsłanianie siebie w relacjach jest podstawą jej budowania, że skuteczność nagród i kar jest często przeceniana, że dzieci i młodzież nie zachowują się źle, tylko próbują zaspokoić swoje własne potrzeby. Nauczyciele często oddzielają siebie od... swojego przedmiotu, zapominają, że pracują przede wszystkim sobą i ich sposób komunikacji się z uczniami jest decydujący. Wielu nauczycieli sądzi, że musi w klasie zamrozić swoje emocje i swoje potrzeby. Walcząc ze swoimi prawdziwymi uczuciami, tłumiąc je, powodują, że często ujawniają się one pod postacią złości, agresji, fałszywej akceptacji lub fałszywej nieakceptacji. Nie łatwo jest wyrażać siebie (odsłaniać się), powiedzieć do swoich uczniów np. Miałam zły dzień... bo... lub Jestem dzisiaj jak pole minowe, ale można się tego nauczyć. Cel Treningu Skutecznego Nauczyciela Nauczyciele w swojej pracy doświadczają wielu trudności: problemów z dyscypliną, presji ze strony rodziców i dyrekcji, dużej ilości papierkowej pracy, niewystarczającego czasu na efektywne nuczanie swojego przedmiotu podczas lekcji. Jest to powodem stresu i frustracji. Trening Skutecznego Nauczyciela wydłuża czas efektywnego nauczania i uczenia się, bowiem nauczyciel zdobywa konkretne narzędzia, dzięki którym pokona przeróżne rafy czy wyboje w kontakcie z uczniem podczas lekcji. Gdy mamy problemy z dyscypliną w klasie, często wystarczy modyfikacja otoczenia, by zapobiec nieakceptowanym zachowaniom uczniów. Modyfikując otoczenie, konfrontujemy się z fizycznymi i psychologicznymi właściwościami pomieszczenia klasowego, a nie z uczniami. Wiemy przecież, że najczęściej klasy są źle zaprojektowane. Otoczenie klasowe rozprasza uczniów, nudzi, powoduje, że uczniowie zachowują się niewłaściwie i utrudniają proces nauczania. Modyfikując otoczenie warto wziąć pod uwagę trzy aspekty: dodawanie i usuwanie z otoczenia oraz jego zmienianie. Dodawanie do otoczenia czy inaczej jego poszerzanie ma na celu zwiększenie przestrzeni do stymulowania określonego zachowania. Usuwanie z otoczenia ma na celu ograniczenie bodźców czy innych stymulatorów, wywołujących niepożądane zachowania, np. sprzątnięcie wszystkich materiałów nieużywanych podczas danych zajęć, stworzenie

5 indywidualnych miejsc do nauki, usunięcie ze ścian w klasie niepotrzebnych obrazków, informacji. Zmiany w otoczeniu mają ułatwić samodzielne i niezależne funkcjonowanie uczniów w klasie czy szkole. Modyfikowanie otoczenia warto przeprowadzać z uczniami oni na pewno znajdą pomysły na zmiany. Rodzice i nauczyciele Tak ważne osoby w życiu każdego dziecka, a w rzeczywistości działają raczej niezależnie i w odrębny sposób. Choć każda strona ma ważną relację z dzieckiem, między tymi stronami często nie ma dobrych relacji i częstych kontaktów. Pomimo wzajemnego zainteresowania zachowaniem drugiej strony, pomiędzy rodzicami a nauczycielami rzadko istnieje ścisły kontakt i dobra komunikacja. Mają oni bardzo ograniczony czas na rozmowę. Rodzice zatem mają niewielki wpływ na nauczyciela, by doprowadził do pewnych zmian, podobnie jak nauczyciel bywa bezsilny, gdy próbuje wpłynąć na zminą postawy czy zachwania rodzica. Rodzice często cierpią, kiedy relacja dziecko - nauczyciel jest nie najlepsza, a nauczyciele cierpią, kiedy obserwują, że dzieje się coś w relacji rodzic- dziecko. Rozmowa Większość rodziców i nauczycieli odczuwa niepokój, kiedy mają porozmawiać ze sobą inaczaj niż w zdawkowy czy powierzchowny sposób. Nawet jeżeli ustalonym celem spotkania rodzic-nauczyciel jest omówienie zachowania dziecka, każdy nauczyciel wie, jak dalece dyskusja może odejść od tematu. Dla wielu z nich może być frustrujące oraz kłopotliwe, bo nie są przygotowani na poradzenie sobie z pojawiającymi się wieloma uczuciami rodziców w trakcie rozmowy. Rodzice kochają dzieci i chcą je chronić. Chcą, aby nauczyciele ich usłyszeli, zrozumieli i zaakceptowali. Kiedy dzieci sprawiają kłopty w szkole czy przedszkolu, rodzice często są zawiedzeni sami sobą. Kiedy rodzic jest zalany emocjami lub ma problem nie odczyta intencji nauczyciela, który wysyła komunikat : Pani powinna porozmawiać z Jaśkiem, on się okropnie zachowuje, jest opryskliwy..., Kasia jest bardzo niegrzeczna, bije inne dzieci, Proszę się zastanowić jakie wyciągniecie Państwo konsekwencje w stosunku do Pawła za jego ostatnie zachowanie....

6 Poczuje się raczej obwiniony, zawstydzony, sfrustrowany, itp. Takie komunikaty spychają rodzica na pozycje obronne. Blokują otwartość w relacji. Sprawiają, że coraz mocniej wzbierają u niego uczucia. Stosowanie barier w komunikacji nie pomaga. Z tego wszystkiego wynika jasno jak ważne są umiejętności komunikacyjne. Każdy nauczyciel pracuje przede wszystkim sobą... Nauczyciele po kursie Treningu Skutecznego Nauczyciela potrafią rozpoznać dokładniej kiedy słuchać, a kiedy mówić, co znacznie ułatwie proces komunikacji interpersonalnej. Mając określone narzędzia, mimo wcześniej opisanych obaw mogą za pomocą aktywnego słuchania, komunikatów ja i metody bez przegranych wywierać pozytywny wpływ na rodziców. Przykłady rozmów Przykład I: rozmowa nauczyciela z uczniem Dlaczego znowu nie odrobiłeś pracy domowej? (bariera komunikacyjna pytanie, obwiniający opis zachowania). Nie mogłem... Co to znaczy, że nie mogłeś? Wiesz, że teraz dostaniesz jedynkę. (bariera komunikacyjna wypytywanie, straszenie). Wiem... To Cię w ogóle nie obchodzi? (bariera komunikacyjna diagnozowanie). (cisza, spuszczony wzrok). Siadaj! (bariera komunikacyjna - rozkaz). Kiedy nauczyciel korzysta z 12 barier komunikacyjnych rozmowa zwykle jest krótka, pełna np. wypytywania i obwiniania, co zamyka i powstrzymuje ucznia przed odpowiedzią. Ten sposób komunikacji nie sprzyja budowaniu relacji pomiędzy nauczycielami a uczniami i często zamiast motywować do nauki przynosi odmienny skutek. Wywołuje opór i strach, sprawia, że uczniowie czują się niewiele warci. Stosowanie barier często uderza w ich poczucie godności. Przykład I: Rozmowa z wykorzystaniem metody Gordona: Jestem zawiedziona Adamie, Już trzeci raz w tym tygodniu nie odrobiłeś pracy domowej, a to powstrzymuje mnie przed wprowadzeniem nowego materiału. (konfrontacyny komunikat typu ja) Nie mogłem... Wydaje się, że miałeś jakiś ważny powód i dlatego nie odrobiłeś pracy domowej. (podstawowe i aktywne słuchanie faktów) Ja naprawdę chciałem zrobić to zadanie. Bardzo Ci na tym zależało. (aktywne słuchanie)

7 Tak, ale ja w ogóle tego nie rozumiem. Chcesz powiedzieć, że masz problem ze zrozumieniem tego, co teraz przerabiamy i nie najlepiej się z tym czujesz. (podstawowe i aktywne słuchanie faktów i uczuć) Tak, geometria jest dla mnie za trudna. To sprawia, że tracisz motywację do nauki geometrii. (podstawowe i aktywne słuchanie faktów i uczuć) No właśnie, a może Pani mi to wytłumaczyć po lekcjach. (uczeń sam znajduje rozwiązanie problemu) Oczywiście, ale po lekcjach nie mogę zostać. Może przyjdziesz w czwartek na koło matematyczne. (nauczyciel dbając o swoje potrzeby, proponuje inne rozwiązanie) Dobrze. (obie strony są zadowolone z rozwiązania) Nauczyciel, który słucha faktów i uczuć ucznia pomaga mu w indentyfikacji i zwerbalizowaniu problemu. Pomaga to obu stronom w znalezieniu wspólnego rozwiązania zadowalającego nauczyciela i ucznia. Ponadto wpływa na budowanie relacji w oparciu o wzajemny szacunek. Przykład II: rozmowa nauczyciela z rodzicem Pani zadaje tak dużo prac domowych, że Robert spędza każdego wieczoru kilka godzin na odrabianiu lekcji. W ogóle nie może wychodzić na podwórko. Wstyd mi, że muszę o tym mówić, ale nauka jest dużo ważniejsza od wychodzenia na podwórko. Może to robić w weekend. (bariera komunikacyjna - pouczanie, gotowe rozwiązanie) Mój syn potrzebuje odpoczynku. Czy Pani po powrocie do domu pracuje codziennie po dwie lub trzy godziny? Oczywiście, a jak Pani myśli, kto sprawdza te wszystkie prace domowe. (bariera komunikacyjna- moralizowanie) Gdyby zadawała Pani mniej uczniom, to miałaby Pani mniej pracy. Pani wybaczy, ale ja wiem, jak wykonywać swój zawód. Proszę mnie nie pouczać! (bariera komunikacyjna - rozkazywanie) Przepraszam, nie miałam takiego zamiaru. Nie można popuszczać dzieciom. (bariera komunikacyjna - prawienie kazań) Pani jest bardzo surowa i w ogóle nie dba o dobro dzieci. Większość rodziców nie ma do mnie zastrzeżeń. Trudno mi się z Panią rozmawia. (bariera komunikacyjna - odwracanie uwagi, wycofanie się) No cóż chyba muszę porozmawiać z dyrektorem. Tego typu rozmowa nauczyciela z rodzicem, pozostawia wiele niedomówień po obu stronach, spycha rodzica i nauczyciela na pozycje obronne. Zachęca do stosowania rozwiązań siłowych. Blokuje otwartość rodzica w sytuacjach, gdy doświadcza on trudności. Komunikuje brak akceptacji, wywołuje opór. Przykład II: Rozmowa z wykorzystaniem metody Gordona:

8 - Pani zadaje tak dużo prac domowych, że Robert spędza każdego wieczoru kilka godzin na odrabianiu lekcji. W ogóle nie może wychodzić na podwórko. Martwi się Pani, że Robert ma za mało czasu na zabawę, bo musi odrabiać dużo lekcji.(podstawowe i aktywne słuchanie uczuć i faktów) Mój syn potrzebuje odpoczynku. Czy Pani po powrocie do domu pracuje codziennie po dwie lub trzy godziny? Myśli Pani, że to jest stanowczo za dużo. Uważa Pani, że dzieci powinny mieć też czas na zabawę. (podstawowe i aktywne słuchanie faktów) Tak, on nie chce siedzieć tyle nad lekcjami. Czuje się Pani bezradna, bo nie wie Pani co zrobić, żeby go do tego zachęcić. (podstawowe i aktywne słuchanie uczuć i faktów) Tak, muszę stale go pilnować i być przy nim. Zabiera to Pani mnóstwo czasu i potem brakuje go Pani dla siebie i na inne obowiązki domowe.(podstawowe i aktywne słuchanie faktów) Tak, ja już nie wiem, jak go zmotywować do nauki. Chciałaby Pani być jak najlepszym rodzicem, który dobrze wychowa swoje dziecko. (podstawowe i aktywne słuchanie faktów) No właśnie. Pani Janik, bardzo mi zależy na tym, aby przygotować dobrze uczniów do testu kompetencji. Te prace domowe są jednym ze sposobów. (komunikat deklaracyjny typu ja) Rozumiem, Pani jest dobrym nauczycielem, córka mojej sąsiadki nie może się Pani nachwalić. Dziękuję. Doceniam to, że mi Pani o tym powiedziała, zrobiło mi się bardzo miło, jak usłyszałam, że ktoś tak o mnie mówi. (komunikat pozytywny typu ja) Rozmowa przeprowadzona w taki sposób komunikuje akceptację, zachęca do otwarcia się, często pomaga dotrzeć rozmówcy do sedna problemu. Pozostawia otwarte drzwi do dialogu i szukania najlepszych niesiłowych rozwiązań. Przykład III: rozmowa nauczyciela z rodzicem - Jasiek ostatnio żle się zachowuje, bije inne dzieci, to niedopuszczalne. - Ale jak to, w domu zchowuje sie normalnie... - Być może, ale niestety w przedszkolu jest niegrzeczny, może coś się ostatnio wydarzyło u Państwa w rodzinie, co powoduje takie jego zachowanie? - Co Pani sugeruje? - Nic takiego, mam obowiązek poinformować Panią o tym, że Jaśka zachowanie się zmieniło. - W domu jest wszystko w porządku, porozmawim z mężem, może do niego przemówi. - Koniecznie, tak dalej być nie może, inne dzieci cierpią, Jasiek jest większy i silniejszy. - Dobrze, porozmawiam z nim.

9 Tego typu rozmowa nauczyciela z rodzicem, pozostawia wiele niedomówień po obu stronach, spycha rodzica i nauczyciela na pozycje obronne. Zachęca do stosowania rozwiązań siłowych. Blokuje otwartość rodzica w sytuacjach, gdy doświadcza on trudności. Komunikuje brak akceptacji, wywołuje opór. Dwoje znaczących ludzi w życiu Jaśka... po dwóch stronach barykady. Poza tym taka rozmowa przypomina troszeczkę...sąd nad Jaśkiem. Przykład III: Rozmowa z wykorzystaniem metody Gordona: - Pani Kowalska martwię się, bo Jasiek ostatnio zachowuje się inaczej niż zwykle, dzisiaj po raz kolejny popchnął Bartka, który niemal nie upadł, strasznie się przestraszyłam. - Ale jak to, w domu zchowuje sie normalnie. - Czuje się Pani zaskoczona, ponieważ w domu jest wszystko w porządku. - Tak jestem zdziwiona, bo niczego nie zauważyłam. - I to Panią martwi. - No tak bardzo, przecież oboje z mężem bardzo się staramy dbać o syna jak najlepiej. - Chcecie Państwo być jak najlepszymi rodzicami dla Jaśka. - No oczywiście, choć... ostatnio mąż trochę więcej pracuje i zaczął wyjazdy służbowe. - Hmm, rozumiem, że tato Jaśka czasem jest niobecny, a wcześniej tak nie było. - Tak, myśli Pani, że to może być powód zmiany zachowania Jaśka? - Nie wiem czy w przypadku Jaśka tak jest, ale doświadczenie pokazuje, że to może być prawdopodobna przyczyna. Pozwoli Pani, że zapytam? - Proszę... - Czy rozmawialiście o tym z Jaśkiem, przygotowaliście go na tę zmianę w pracy Pani męża? - No nie wiem, może nie do końca... - Moim zdaniem należałoby powiedzieć Jaśkowi o wyjazdach taty i uprzedzać go wcześniej, kiedy to ma nastąpić. - Nie sądziliśmy, że to konieczne, to takie dwudniowe wyjazdy, a Jasiek jest jeszcze mały. - Trudno Pani uwierzyć, że to mogło wywołać taką zmianę w zachowaniu synka. - Tak, naprawdę. - Rozumiem, myślę, że ta rozmowa wiele mi wyjaśniła. Bardzo dziękuję. Trzeba teraz dać wsparcie Jaśkwi - Państwo w domu, a ja w przedszkolu. Kiedy spotkamy się następnym razem zobaczymy jaki będzie tego efekt. - Dobrze, bardzo Pani dziękuję. Rozmowa przeprowadzona w taki sposób komunikuje akceptację, zachęca do otwarcia się, często pomaga dotrzeć rozmówcy do sedna problemu. Pozostawia otwarte drzwi do dialogu i szukania najlepszych niesiłowych rozwiązań.

10 Pwiedz to inaczej Rozmowa I nauczyciela przedszkolnego z dzieckiem z wykorzystaniem metody Gordona Nauczyciel: Maćku zdenerwowałam się kiedy oplułeś Kasię. Maciek: Kasia zburzyła mi wieżę. (nachmurzony) N:Zezłościło Cię to. (aktywne słuchanie uczuć) M:Tak N:Napracowałeś się przy budowie wieży i teraz musisz zacząć od początku. (aktywne słuchanie faktów i uczuć) M:Tak, zrobiłem taką wysoką wieżę, a teraz jest taka... N:Byłeś dumny bo była taka wysoka. (nauczyciel pokazuje jak wysoka, aktywne słuchając faktów i uczuć) M:Tak N:Wygląda na to Maćku, że oplułeś Kasię bo ona zepsuła Twoją wieżę, a Ty się zdenerwowałeś... M. Tak... N. Rozumiem to, lecz nie zgadzam się na takie zachowanie, to mnie zasmuca. Zależy mi na tym, abyś przypomniał sobie zasadę, która mówi o tym co trzeba zrobić jak się zachowa wobec innych dzieci tak jak Ty wobec Kasi. (aktywne słuchanie faktów i uczuć, komunukat konfrontacyjny - zmiana biegów) M:Hmm. Wiem... przeprosić, ale Kasia popsuła mi wieżę! N:Czujesz, że ona też powinna Cię przeprosić, że to by było sprawiedliwe. (aktywne słuchanie faktów i uczuć) M: Tak N:Wiesz co, mam pomysł pójdziemy razem do Kasi... (rola mediatora) c.d. Rozmowa II nauczyciela przedszkolnego z dzieckiem z wykorzystaniem metody Gordona Nauczyciel: Aniu daj zabawkę Zuzi, ona też chciałby się nią pobawić. Ania: Nie! N: Trudno Ci się nią podzielić, bardzo lubisz ten domek.(aktywne słuchanie uczuć) A: Tak, on jest mój! N: Bardzo Ci się podoba i chciałbyś mieć go tylko dla siebie. (aktywne słuchanie uczuć) A: Tak N: Aniu, ale ja nie mogę pozwolić, abyś tylko Ty bawiła się tym domkiem, bo on został kupiony dla wszystkich dzieci w przedszkolu, masz pomysł jak możemy rozwiązać ten problem, bo ja myślę, że...

11 Nauczyciel, który słucha faktów i uczuć dziecka pomaga mu w indentyfikacji i zwerbalizowaniu problemu oraz dojściu do równowagi na poziomie uczuć. Dzięki temu łatwiej znaleźć wspólne rozwiązanie zadowalające nauczyciela i dziecko. Taki sposób komunikacji wpływa na budowanie relacji w oparciu o wzajemny szacunek. Wzmacnia poczucie zaufania dziecka do nauczyciela, uczy rozwiązywania problemów. Rozmowa I rodzica z dzieckiem z wykorzystaniem metody Gordona Dziecko: Mamo popatrz narysowałem domek! Ładny? Rodzic: Ooo, wygląda na to, że jesteś z siebie dumny i bardzo chcesz się nim pochwalić.(aktywne słuchanie) Dz: Tak, popatrz to jest komin. R: No, no, no chcesz powiedzieć, że narysowaeś nawet komin, bo to ważna część domu. (aktywne słuchanie ) Dz: A Hania odgapiła ode mnie i też narysowała komin. R: Nie lubisz, kiedy ktoś się tak zachowuje. (aktywne słuchanie) Dz: Nie, tylko ciągle mi przeszkadzała. R: Aaa, to nie denerwowało Ciebie, że też rysuje komin, po prostu nie lubisz jak Ci się przeszkadza, kiedy rysujesz. (aktywne słuchanie uczuć i faktów) Dz: Tak, a pojedziemy obok pracy taty? R: Nie, bo tam jest teraz rozkopana droga. A wiesz synku jestem ciekawa jak było w przedszkolu? Jeśli chciałbyś mi opowiedzieć chętnie posłucham. (informacja, pytanie otwarte) Dz: Pani Ala... R: Hmm (podstawowe słuchanie) Rozmowa II rodzica z dzieckiem z wykorzystaniem metody Gordona Rodzic: Martuniu, jak było w przedszkolu, zjadłaś cały obiadek? Dziecko: Taaak! (złości się) R: Nie lubisz, kiedy pytam czy wszystko zjadłaś. (aktywne słuchanie faktów, uczuć) Dz: Mamo, a Michał mnie dzisiaj popchnął. R: Och, jest Ci bardzo smutno, bo to twój najlepszy kolega i jego zachowanie sprawiło Ci przykrość. (aktywne słuchanie faktów, uczuć) Dz: Tak, ja mu tylko pokazałam język. R: Wygląda na to, że on Cię popchnął po tym jak Ty pokazałaś mu język. (aktywne słuchanie faktów)

12 Dz: Tak, ale to było jak się bawiliśmy, on zabierał mi czerwone klocki. R: Zdenerwowałaś się, że zabierał Ci klocki i pokazałaś mu wtedy język. (aktywne słuchanie faktów, uczuć) Dz: Tak, ale on mnie popchnął mocniej. R: Kochanie, uważam, że pokazywanie języka i popychanie nie rozwiązuje problemów i tylko sprawia, że dwie osoby mogą się pogniewać na siebie i potem smucić się... Dz: Mamo, ale my się już nie gniewamy, dalej bawimy się razem. R: Aaa, rozumiem, że się pogodziliście i przeprosiliście nawzajem. (aktywne słuchanie uczuć i faktów) Dz: No...nie przeprosiliśmy, ale bawimy się razem. R: Moim zdaniem dobrze jest przeprosić jak się kogoś popchnie, uderzy, pokaże język czy powie przykre słowa, to ważne żeby umieć powiedzieć: Przepraszam, że Ci pokazałam język, ale nie lubię jak mnie popychasz. Dz: A jak jutro przeproszę, to się będzie liczyło. R: Tak córeczko. Rozmowa przeprowadzona w taki sposób komunikuje dziecku akceptację, brak nadmiernego wypytywania zachęca do otwarcia się i nie wywołuje niepotrzebnych napięć. Stwarza przestrzeń do wyrażenia przez rodzica własnej opini, wartości, poglądów, uczy i wychowuje. Wychowanie bez porażek Thomas Gordon jest autorem wielu książek wydanych aż w 28 językach. W Polsce ukazały się między innymi tytuły: Wychowanie bez porażek oraz Wychowanie bez porażek w szkole. Metody Gordona nie można jednak nauczyć się z książek. Czym innym jest czytanie o metodzie, a czym innym nauka jej stosowania w praktyce. Rodzice i nauczyciele uczą się komunikować w określony sposób przez wiele lat, mają swoje nawyki, przyzwyczajenia. Metody wychowawcze też wynieśli z domu. Rodzicowi i nauczycielowi, który nie doświadczy na własnej skórze innego sposobu komunikowania się, dużo trudniej będzie dokonać pewnych zmian w sobie, a co za tym idzie zaufać tej metodzie, bo nie uwierzy, że ona działa. Tak więc być może nauczy się pewnych technik z książki Thomasa Gordona, ale używając ich będzie, np. manipulował i dalej forsował swoje racje podczas konfliktów, ponieważ w jego sposobie porozumiewania zmieni się tylko opakowanie, ale nie zawartość. Bez zrozumienia filozofii metody Gordona, używając tylko technik zawartych w książkach robi się to w niewłaściwy sposób, w niewłaściwym obszarze i nie odnosi sukcesu, później często szukając winy na zewnątrz czy krytykując metodę. Kursy Gordona prowadzone pod okiem trenera dają szansę na zainicjowanie się pewnych

13 fundamentalnych zmian, które mogą sprawić, że rodzic zechce ich doświadczyć w swoim życiu, by mieć pozytywny wpływ na relacje z własnymi dziećmi. Trening Skutecznego Rodzica jest bardzo dobrze dopracowany merytorycznie i metodycznie, poparty materiałami wizualnymi, książką i zeszytem ćwiczeń dla rodziców. Dużo daje także interaktywny sposób prowadzenia zajęć. Główne zalety metody Gordona Są prowadzone w 48 krajach od ponad 50 lat co zapewnia ich uniwersalność oraz oparcie na doświadczeniu. Daje to gwarancję, że zostały sprawdzone w praktyce i uczestnicząc w nich rodzice bądź przyszli rodzice mogą być pewni, że nie zmarnują swojego czasu i pieniędzy. Dotyczą relacji międzyludzkich i dają konkretne narzędzia do: rozwiązywania konfliktów tak by obie strony były zadowolone z rozwiązania (metoda bez przegranych dr Thomasa Gordona), skutecznej konfrontacji w przypadku nieakceptowanego zachowania, umiejętności podstawowego i aktywnego słuchania innych osób oraz lepszego radzenia sobie ze stresem (okno zachowań). Prowadzone są w grupach szkoleniowych gdzie każdy uczestnik jest ważny i może pracować nad realizacją swoich indywidualnych celów. Zawierają materiały szkoleniowe oraz prowadzone są przez wykwalifikowanych trenerów co zapewnia wysoką jakość i pozwala ćwiczyć poznawane umiejętności podczas kursu oraz po kursie w domu, ponieważ w materiałach zawarta jest cała wiedza z kursu. Umiejętności zdobyte podczas kursu TSR znajdują swoje zastosowanie nie tylko w relacjach z dziećmi, ale także relacjach partnerskich czy życiu zawodowym. W Polsce do prowadzenia kursów TSR są uprawnieni tylko certyfikowani trenerzy GTI poprzez swojego reprezentanta w Polsce. Więcej informacji można uzyskać na stronie Dr Thomas Gordon to nieżyjący już amerykański psycholog, psychoterapeuta i doradca rodzinny. Był konsultantem i doradcą Białego Domu do spraw rodziny oraz członkiem rzeczywistym Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego. W 1999 r. odebrał złoty medal za zasługi dla psychologii w służbie społecznej. Był trzykrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Violetta Kruczkowska jest psychologiem, psychoterapeutą systemowym, prezesem Fundacji Wychowanie bez porażek i założycielką Centrum Komunikacji Gordona. Jest licencjonowanym reprezentantem Gordon Training International i najbardziej doświadczonym trenerem metody Gordona w Polsce.

14 Propaguje ideę dr Thomasa Gordona trzykrotnie nominowanego do Pokojowej Nagrody Nobla i wprowadza do Polski jego programy szkoleniowe. Uważa, że sposób komunikowania się w bliskich relacjach jest niezwykle ważny, a bardzo szczególny między rodzicami a dziećmi. Wierzy, że rodzice i nauczyciele odgrywają wiodącą rolę w stwarzaniu atmosfery, która będzie sprzyjała rozkwitowi prawdziwych wartości u dzieci. W 2005r. po uzyskaniu licencji do reprezentowania Gordon Training International w Polsce założyła wraz z mężem Centrum Komunikacji Gordona. Nazwa Centrum Komunikacji Gordona ma podkreślić jego niepowtarzalny charakter związany ściśle z osobą dr Thomasa Gordona.