Ochrona lasu a leśnictwo wielofunkcyjne. prof. Andrzej Szujecki

Transkrypt

1 Ochrona lasu a leśnictwo wielofunkcyjne prof. Andrzej Szujecki

2

3

4

5 niebezpieczne efekty: uodparnianie się owadów i grzybów na działania związków chemicznych, powstawanie nowych ras, ograniczenie liczby i aktywności antagonistów wielu gatunków, które zagraŝają lub mogą zagrozić produkcji drewna w lesie, ujawnienie się nowych zagroŝeń wyzwolonych od swych czynników ograniczających zniszczonych w ubocznym skutku poprzednich działań ochronnych, straty wśród organizmów hodowanych przez człowieka (owady zapylające, ryby, ptaki) w lesie i terenach przyległych (efekt krajobrazowy WALKI CHEMICZNEJ), gromadzenie pestycydów w łańcuchach troficznych, glebie, wodach, Ŝywności.

6 Integrated Pest Management IPM Opiera się ona na inteligentnym stosowaniu pestycydów, na co składa się: ustalenie (wyznaczenie) progów szkodliwości, przy którym występują straty gospodarcze monitoring organizmów zagraŝających produkcji, wybór selektywnego narzędzia walki (pestycydu), wybór optymalnego terminu zabiegu w aspekcie ochrony innych składników biocenozy, stosowanie najniŝszych dawek preparatu.

7 Ecological Based Pest Management EBPM Koncepcja opiera się na przeświadczeniu o potrzebie działań zapobiegawczych nie dopuszczających do przekraczania przez organizmy zagraŝające produkcji, progu szkodliwości, postępowaniu zgodnym z zasadami rozwoju zrównowaŝonego (nie szkodzić innym) unikaniu rozwiązań schematycznych, uwzględnianiu specyfiki lokalnej (juŝ W. Koehler głosił, Ŝe kaŝda gradacja jest zjawiskiem indywidualnym, niepowtarzalnym). BPEM wskazuje na potrzebę i moŝliwość integrowania następujących metod: hodowli odpornościowej, hylotechnicznej kwarantannowej, biologicznej mechanicznej fizycznej chemicznej, w tej właśnie kolejności, z zastrzeŝeniem Ŝe ratownictwo stosować tylko gdy pojawi się zagroŝenie trwałości lasu utrata pielęgnowanej i oczekiwanej przez społeczeństwo funkcji lasu.

8 RozwaŜając przedmiot i cele ochrony w leśnictwie wielofunkcyjnym i uwzględniając jego ekologiczny aspekt naleŝy przede wszystkim uwzględnić następujące kwestie: jaki powinien być przedmiot i zakres ochrony, czego ma dotyczyć poznanie ekosystemu w sferze badań naukowych, jako przedmiotu gospodarki leśnej, co oznacza w praktyce ochrona ekosystemów leśnych i co wytycza w praktyce ekologiczny aspekt trwale zrównowaŝonej gospodarki leśnej, jak skonstruować więzi róŝnych dyscyplin w schemacie nauk leśnych i strukturach organizacyjno-gospodarczych leśnictwa by osiągnąć postęp w rozwoju nauki i praktyki leśnej.

9 ( Chronić przez uŝytkowanie uŝytkować przez ochronę ) Ochroną zasobów naturalnych zajmuje się sozologia, ochroną zasobów leśnych hylosozologia (Szujecki, 2000) Przedmiotem zainteresowań hylosozologii są zagroŝenia i ochrona ekosystemów leśnych, jak i ochrona formacji leśnej w dowolnej skali przestrzennej, oraz metody zachowania trwałości lasów elementu współczesnej i przyszłej cywilizacji.

10

11 Przedmiotem zainteresowań hylosozologii są zagroŝenia i ochrona ekosystemów leśnych, jak i ochrona formacji leśnej w dowolnej skali przestrzennej, oraz metody zachowania trwałości lasów elementu współczesnej i przyszłej cywilizacji.

12 Zasady trwale zrównowaŝonej gospodarki leśnej zostały sprecyzowane w deklaracji H1 na Konferencji w Helsinkach, natomiast istotę ekosystemowego podejścia precyzuje dokument do Konwencji o róŝnorodności z roku 2000 (V sesja COP) Ekosystemowe podejście jest strategią zintegrowanego zagospodarowania ziemi, wody i innych Ŝywych zasobów przyrody, która promuje ich zachowanie oraz trwałe i umiarkowane uŝytkowanie z zachowaniem zasad sprawiedliwego dostępu i podziału korzyści...

13 Do głównych zagroŝeń ekosystemów leśnych naleŝą: niszczenie struktur biotycznych, co prowadzi do załamania zdolności samoregulacyjnych, zablokowanie obrotu materią i przepływu energii, co niszczy układ w całości, uzaleŝnienie produkcji biomasy od jednego, lub nie wielkiej liczby producentów, co czyni układ wraŝliwym na zakłócenia, zakłócenie naturalnych procesów rozwoju, szczególnie sukcesji ekologicznej, co osłabia lub uniemoŝliwia wykształcenie mechanizmów spręŝystości i zrównowaŝenia systemu.

14

15

16 KIERUNKI DZIAŁALNOŚCI 1.Dostosowywanie układów biocenotycznych do zmieniających się warunków środowiska, 2. Oddziaływanie na układy biocenotyczne przez, kształtowanie czynników abiotycznych, głownie obiegu materii, 3. Ochrona ekosystemów i krajobrazów zagospodarowanych, 4. Odtwarzanie ekosystemów zniszczonych, 5. Tworzenie ekosystemów nowych

17 Cele inŝynierii ekologicznej: dostosowywanie układów biotycznych do zmieniających się warunków środowiska, oddziaływanie na układy biocenotyczne poprzez kształtowanie czynnikow abiotycznych, odtwarzanie na drodze regeneracji, rehabilitacji lub restytucji ekosystemów uszkodzonych lub zniszczonych, tworzenie ekosystemów nowych

18

19 Przykładowo moŝna wymienić tu: w zakresie kształtowania struktur biotycznych: *wszelkie działania na rzecz przywracania naturalnego składu drzewostanów *wprowadzania brakujących lub niedostatecznie reprezentowanych składników ekosystemu (podszyty, mrówki, ptaki, nietoperze, runo i inne), *zachowanie kęp drzew i podszytów na zrębach, w zakresie zachowania obiegu materii: * ograniczenie powierzchni zrębów, * zwiększanie udziału materii organicznej w glebie, w zakresie zachowania produkcyjności: * budowa drzewostanów wielogatunkowych i wielopiętrowych.

20 Kwestią otwartą, wartą dyskusji jest czy te dwa kierunki powinny być zintegrowane przedmiotowo i organizacyjnie, czy mają kształtować swą problematykę i działalność odrębnie w ramach zasad hylosozologii. RóŜnica między nimi sprowadza się głównie ku temu, Ŝe ochrona ekosystemów sprzyja wielkoobszarowej ochronie przyrody natomiast nie koniecznie i nie zawsze sprzyjają temu metody ochrony lasu.