All roads go to... Cracov! Jesteście nadzieją Kościoła i świata! (JP II) You are the hope of the Church and the world!

Transkrypt

1 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! (JP II) ISSN Lipiec 2016 N 7 (63) 2016 You are the hope of the Church and the world! Wszystkie drogi prowadzą do KRAKOWA! All roads go to... Cracov!

2 Od Redakcji Drodzy Czytelnicy! Drodzy Pielgrzymi! Obecny numer Jadwiżanki z mottem Jesteście nadzieją Kościoła i świata adresowany jest jak zawsze do naszych Czytelników, ale dziś jednocześnie także do naszych Gości, uczestników Światowych Dni Młodzieży. Przed nami wyjątkowe wydarzenie religijne - Światowe Dni Młodzieży w Krakowie. Idą młodzi! Wraz z nimi Papież! Pielgrzymi z całego świata! Takiego najazdu na Polskę nie było dotąd w naszej historii. Co to będzie? niepokoją się niektórzy. Odpowiedzią na te pytania są słowa św. Jana Pawła II, otwierające jego pontyfikat: Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi. Tak! To idzie do nas Chrystus. Niosą Go w swoich sercach ci, którzy usłyszeli Chrystusowe wezwanie: Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody ( ) (Mt 28, 19)...A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata (Mt 28, 20). Światowe Dni Młodzieży to czas spotkania i dialogu młodych z Ojcem Świętym i między sobą nawzajem o powołaniu, życiowych wyborach, to czas wspólnej modlitwy zjednoczonej młodzieży i wspólne świadectwo wiary wobec świata, to dziękczynienie za Chrystusową miłość i miłosierdzie. Witamy Was, Pielgrzymi, z bliskich i tych najdalszych krajów świata. Witamy Was na polskiej ziemi, na Mazowszu, witamy w mieście-ogrodzie, Milanówku, i prosimy: zawieźcie do swojej Ojczyzny najserdeczniejsze pozdrowienia z Polski. Dla Was redakcja parafialnego czasopisma Jadwiżanka (nazwa od imienia patronki naszego kościoła, św. Jadwigi Śląskiej) przygotowała okolicznościowy numer specjalny w kilku językach pod hasłem Mazowsze da się lubić, przybliżający naszą polską kulturę, muzykę, literaturę, zabytki, tradycje, a także osobiste wrażenia obcokrajowców w zetknięciu z Polską. Poza tą specjalną rubryką są też wszystkie inne rubryki stałe oraz Mała Jadwinia, wkładka dla dzieci z legendą o trzech braciach: Lechu, Czechu i Rusie. Daniela Abramczuk Redakcja: Rada: ks.franciszek Urmański, Daniela Abramczuk, Zbigniew Nowacki Członkowie: ks. Zbigniew Szysz, ks. Edmund Szaniawski, MIC, Kamil Bartosiewicz, Leszek Cichosz, Tomasz Gal, s. Teresa Górczyńska, s. Bogumiła Kucharska, Dorota Popowska, Anna Ruszkowska, Beata Starzyńska, Edyta Stępnik. Współpraca: Paulina Krysińska, Anna Orłowska Korekta: Daniela Abramczuk Druk: Agencja Wydawniczo-Handlowa BOŻENA Anonimowym sponsorom Jadwiżanki i wszystkim naszym ofiarodawcom składamy serdeczne Bóg zapłać! Jadwiżanka potrzebuje wsparcia finansowego dla rozwoju i na bieżące wydatki. Każda wpłata na konto parafii będzie mile widziana i właściwie wykorzystana. Przypominamy numer konta: Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

3 From the Editor Dear Readers! Dear Pilgrims! This issue of Jadwiżanka with the motto You are the hope of the Church and the world is addressed to both our readers as always and at the same time to our Guests, the participants of the World Youth Days. Before us there is a unique religious event the World Youth Days in Cracow. There are young people coming! And the Pope with them! There has not been such an invasion on our country in the whole history. What will happen? some people worry. John Paul II s words, which opened his pontificate, give the answer: Do not be afraid. Open, open wide the doors to Christ! Yes, here comes Christ. He is being carried in the hearts of those who heard His call: Therefore go and make disciples of all nations ( ) (Mt 28:19) And surely I am with you always, to the very end of the age (Mt 28:20). The World Youth Days is time of meeting the Holy Father and talks between him and the young about vocations, life choices, the time to pray together in unity and bear witness to the faith, to thank for Christ s love and mercy. We welcome you, Pilgrims, from closer and further countries. We welcome you on the Polish land, on Mazovia, in the towngarden, Milanówek and we ask you to take our best regards from Poland to your homelands. The editorial team of the parish newspaper called Jadwiżanka (the name comes from the patron saint of our church, St Jadwiga Śląska) prepared this occasional issue for you in a few languages. The other motto is Mazovia can be liked in order to make a close-up of the Polish culture, music, literature, monuments, traditions and also some foreigners private reflections over Poland. Except that special column, there are all the regular ones and Mała Jadwinia the inset for children with the legend of three brothers: Lech, Czech and Rus (the legend about how our country was created). Have a nice read! Translated by Agnieszka Zdziech Skład i grafika: Piotr Heinzelman Ofiary zebrane za gazetę przeznaczone są na pokrycie kosztów wydania oraz na inicjatywy ewangelizacyjne. Okładka: Kościoł św. Jadwigi Śląskiej w Milanówku, fot. Zbigniew Nowacki oraz Rynek Główny z kościołem Mariackim w Krakowie, fot. Mieczysław Wieliczko Okładka rewers: Najlepsze zdjęcia nagrodzone w Foto-Konkursie, XIV edycji Adres redakcji: ul. Kościuszki 41, Milanówek, tel. kancelarii: jadwizanka1928@gmail.com Zapraszamy do współpracy! W poprzednim numerze Jadwiżanki na str. 17 w podpisie pod zdjęciem na dole z lewej strony zakradł się błąd. Podpis powinien brzmieć: Tabgha nad Jez. Galilejskim wnętrze Kościoła Prymatu św. Piotra. Redakcja przeprasza za ten błąd. milanowekswjadwiga.pl 3

4 Spis treści Komentarz do Ewangelii Maria i Marta 5 Rozważania o wierze Ja kocham Cię mówi Bóg 6 Świadectwo Jan Paweł II - papież, który kochał góry... 8 Brazylia da się lubić! W rytmie samby Não somente sobre a Masóvia 12 Mazowsze da się lubić Nie tylko o Mazowszu 13 Not only about Masovia 13 Mazovia Hola, amigos! 14 Mazowsze da się lubić Witajcie Przyjaciele! 16 マゾフシェの魅力 - ショパンの足跡を訪ねて 17 Mazowsze da się lubić Śladami Fryderyka Chopina 17 Мазoвія може подобатися Мазовецьке чари 18 Mazowsze da się lubić Mazowieckie uroki On peut aimer Mazovie Mazovie que j aime 20 Mazowsze da się lubić Moje ukochane Mazowsze 21 Мой Шопен 22 Mazowsze da się lubić Poeta fortepianu Fryderyk Chopin 23 Mazowsze lässt sich lieben Ich denke zuallererst an Menschen Mazowsze da się lubić Myślę najpierw o ludziach Culture Polish culture in short 26 Kultura Polska kultura w pigułce 28 History Returning home 30 Historia Powrót do domu 31 Historia Papież z dalekiego kraju cz.ii - Habemus Papam 32 Milanówek ludzie i firmy Krówka z Milanówka 34 Aktualności z życia parafii 35 Poradnik medyczny Bezpieczne wakacje 36 Nie samym chlebem... Zrazy wołowe zawijane 37 Jedni drugich brzemiona noście 37 Rodzina i prawo Władza rodzicielska 38 Konkurs fotograficzny XIV edycja lipiec Contents The Gospel commentary Mary and Martha 5 Deliberations on faith I love you God says 6 Testimony John Paul II the Pope who loved the mountains 8 Brasil can be liked! In the rhythm of samba 10 Não somente sobre a Masóvia 12 Masovia can be liked - Not only about Masovia 13 Not only about Masovia 13 Mazovia Hola, amigos! 14 Masovia can be liked - Welcome Friends 16 マゾフシェの魅力 - ショパンの足跡を訪ねて 17 Masovia can be liked The footsteps of Chopin 17 Мазoвія може подобатися Мазовецьке чари 18 Masovia can be liked The charms of Mazovia 19 On peut aimer Mazovie Mazovie que j aime 20 Masovia can be liked My beloved Mazovia 21 Мой Шопен 22 Masovia can be liked The poet of the piano Fryderyk Chopi 23 Mazowsze lässt sich lieben Ich denke zuallererst an Menschen Masovia can be liked I think about people first 25 Culture Polish culture in short 26 Culture Polish culture in short 27 History Returning home 30 History Returning home 31 History The Pope from the faraway country part 2- Habemus Papam 32 Milanówek the people and companies The fudge from Milanówek 34 Current affairs from the life of our parish 35 The medical guide Safe holiday 36 Not by bread alone - Beef roulade 37 Carry each other s burdens 37 The family and the law Custody 38 The photography competition the 14th edition July Translated by Agnieszka Zdziech 4 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

5 Komentarz do Ewangelii Maria i Marta ( Łk 10, 38 42) Ks. prałat Zbigniew Szysz EWANGELIA: W dalszej ich podróży [Jezus ] przyszedł do jednej wsi. Tam pewna niewiasta, imieniem Marta, przyjęła Go do swego domu. Miała ona siostrę, imieniem Maria, która siadła u nóg Pana i przysłuchiwała się Jego mowie. Natomiast Marta uwijała się koło rozmaitych posług. Przystąpiła się więc do Niego i rzekła: Panie, czy Ci to obojętne, że moja siostra zostawiła mnie samą przy usługiwaniu? Powiedz jej, żeby mi pomogła. A Pan jej odpowiedział: Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba mało, tylko jednego. Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona. KOMENTARZ: W postawie Marty i Marii Pan Jezus ukazuje dwa etapy na drodze rozwoju religijnego: Pierwszy - to etap wielkiego wysiłku, by Bogu dać wszystko, na co człowieka stać, drugi to etap otwarcia siebie na Jego działanie; wtedy Bóg daje, a człowiek odbiera. Piękno życia religijnego można w pełni odkryć dopiero na tym drugim etapie. Jezus, chwaląc postawę Marii, wzywa do sięgania po coś lepszego, wzywa do doskonałości życia religijnego. Często próbuje się przeciwstawiać postawę Marty i Marii. Tymczasem Jezusowi nie chodziło o przeciwstawienie, lecz o wezwanie Marty do wejścia o stopień wyżej w rozwoju miłości. Maria jest tą osobą w Ewangelii, która odkryła głęboki sens przykazania miłości wzajemnej. Jezus wzywa jej siostrę, Martę, a razem z nią każdego z nas do wejścia na ten stopień ewangelicznej doskonałości. Warto zauważyć, że doskonałość tę można zdobyć nie tylko za murami klasztoru kontemplacyjnego, lecz w zwyczajnym życiu. Maria razem ze Obraz Jana Vermeera, Chrystus w domu Marty i Marii swoją siostrą prowadziła gospodarstwo domowe, a potrafiła otworzyć swe serce na najwyższe wartości. Świętość nie zależy od okoliczności zewnętrznych, lecz od pragnienia serca głodnego słowa Bożego. milanowekswjadwiga.pl 5

6 Rozważania o wierze Ja kocham Cię mówi Bóg Dorota Popowska W zależności od tego, w jakiej rodzinie i w jakim miejscu kulturowym urodziliśmy się na ziemi, Ameryka, Afryka czy Europa, taki obraz Boga będziemy mieć w sercu. Jeśli nasi rodzice mieli za wzór Boga policjanta, który wystawia nieustannie mandaty za przekroczone przepisy, będziemy uciekać od Niego. W przypadku, kiedy to rodzice dają nam nagrody za dobre oceny, a za porażki odbierają nam telefony, kieszonkowe i czas wyjścia do kolegi, będziemy mieć obraz Boga - mikołaja i sędziego, który nas karze i nagradza. Rzadko współcześni rodzice obecnych czasów wychowują swoje dzieci w atmosferze Boga, który jest czułym i kochającym Ojcem, przyjacielem i nieskończenie troskliwym opiekunem, ale również jest nieskończenie święty, któremu należy się cześć i chwała. We wszystkich czasach rodzice mieli wpływ na wychowanie swoich dzieci, na kształtowanie obrazu Boga w sercu dorastającej młodzieży. W obecnych czasach ten rodzicielski wpływ został umniejszony i przejęty przez komputer, media i wszystko, co niesie ze sobą internet, a to wszystko przesiąknięte jest cywilizacją śmierci i jest po prostu zagrożeniem wiary. Współczesne rodziny przeżywają kryzys wychowawczy, często borykają się z problemami bardzo poważnymi swoich dzieci, nieświadomi, że wszystko zależy od jakości spotkania rodziny z Bogiem, zjednoczenia z Bogiem w modlitwie i Eucharystii. Wśród dorastającej młodzieży w Polsce widzimy kilka grup: pierwsza to grupa rodzin nabożnie chodzących do kościoła, uczestnicząca w życiu parafii i w tych rodzinach, zazwyczaj dzieci i młodzież wybierają grupy modlitewne związane z Odnową w Duchu Świętym lub Ruch Czystych Serc, czasami grupy charyzmatyczne 6 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

7 lub związane z głoszeniem Słowa Bożego. Druga grupa młodzieży w Polsce to dzieci z rodzin rozbitych, które ledwo trzymają się Kościoła i lekcji religii, często buntują się, wolę naukę etyki, bo to jest teraz modne. Wiele osób z rodzin rozbitych w ogóle nie uczestniczy we Mszy świętej. Ostatnia grupa to młodzież poszukująca. Ta trzecia grupa jest z rodzin tak samo wierzących i praktykujących jak i rozbitych. Ta młodzież sięga po wszystko, by znaleźć to coś. Łapią się muzyki heavy metalowej, zazwyczaj satanistycznej, alkoholu, przedwczesnego współżycia seksualnego i nawet narkotyków. Jeśli by zapytać poszukującego młodocianego, to powie najczęściej, że jest wierzący niepraktykujący lub ateistą. Młodzież ma zatarty obraz Boga, gdyż media, telewizja, prasa, środowisko stworzyło swój własny obraz Boga ja. Ja wiem lepiej, ja decyduję o moich wyborach, ja sam to znajdę, ja muszę spróbować, nikt i nic nie będzie mi niczego narzucał. To jest współczesny obraz bożka ja, bo tak kształtuje często współczesny wyścig szczurów kariery zawodowej; ja moje zaspokojenie i samozadowolenie we mnie musi być większe niż inne autorytety. Współczesna młodzież i ich rodzice, nie wiedzą i nie wierzą, że jedynym autorytetem jest Bóg. Dopiero jak się coś w życiu wydarzy złego: wypadek, ciężka choroba, pojawiają się pytania i w domu pojawia się słowo Bóg. Tylko często ten Bóg to bożek, a nie Ojciec naszego Pana Jezusa Chrystusa. Dlatego ważne jest, by w tych czasach ukazać prawdziwe Oblicze Boga, takie jak ukazał nam Jezus Chrystus. Zdarzył się taki przypadek osoby, która sięgnęła po narkotyki i zatraciła się w tym i pogubiła tak dalece, że aż trafiła, skierowana przez życzliwą osobę, do grupy leczących się narkomanów pod Paryżem, zebranych w grupie modlitewnej. Ci leczący się narkomani, codziennie mieli obowiązkową Mszę św., adorację i różaniec. Gdy ten zagubiony człowiek trafił do nich, powiedział: jestem ateistą i nie wierzę w waszego Boga, ale nie odrzucajcie mnie. Grupa zaprosiła go do siebie, ale zobowiązała, by uczestniczył we wszystkich ich nabożeństwach. Nie musiał się modlić, mógł zabrać ze sobą książkę i czytać podczas Mszy św. albo adoracji. Po kilku tygodniach zabrakło osoby do czytania psalmów, poproszono go, by przeczytał psalm przypadający w liturgii na ten dzień. Chłopak przeczytał tekst i im dłużej czytał, zaczął cichnąc, głos łamał mu się i zaczął płakać. Powiedział: ten psalm jest o mnie. Zrozumiał, że Bóg mówi do niego i kocha go. Wyjaśniono mu od razu, tajemnicę miłości Boga, który powołał go z miłości do życia i kocha go, jak swoje jedyne dziecko. To wszystko znajdziesz w Biblii, jeśli chcesz. Tu zaczęła się droga wiary narkomana, który obecnie głosi współczesnej młodzieży Ewangelię. Jeśli zapytamy szesnastolatka czy osiemnastolatka, jaki ma obraz Boga Ojca, to załamie im się głos. Bo ten Bóg, w którego wierzą, nie jest tym, jakiego pokazał nam Jezus. Filipie, tyle jestem z wami, a ty pytasz o Ojca, kto widzi Mnie, widzi też i Ojca. milanowekswjadwiga.pl 7

8 Świadectwo Jan Paweł II - papież, który kochał góry... Anna Ruszkowska Kocham góry. Kocham je oczami mojego nieżyjącego ojca. Kiedy byłam dzieckiem, odkąd pamiętam, zawsze jeździliśmy w góry Najbardziej lubiliśmy wędrówki po polskich Tatrach. Spaliśmy w schroniskach, wychodziliśmy rano, wracaliśmy nocą. Wtedy góry wydawały mi się takie wielkie, majestatyczne, groźne i piękne zarazem. Tata pokazywał mi przez lornetkę wszystkie szczyty. Znał w górach każdy kąt. To były najpiękniejsze chwile. Ostatni szlak przemierzaliśmy razem do Morskiego Oka. Był 1997 rok. Rak nas tego dnia pokonał, zabrakło siły. Nie doszliśmy Człowiekowi potrzebne jest piękno krajobrazu i dlatego też nic dziwnego, że ciągną tutaj ludzie z różnych stron Polski. Ciągną latem i zimą. Szukają odpoczynku. Pragną odnaleźć siebie w obcowaniu z przyrodą. Pragną odzyskać siły w zdrowym wysiłku, fizycznym, mocnym podejściu, we wspinaczce - powiedział o górach papież Jan Paweł II. Był rok Miałam wtedy sześć lat. Papież mówił wtedy o Tatrach, górach mojego ojca. Wracał wtedy wspomnieniami do wielu wypraw górskich, które nosił w sercu. Tak jak ja wracam teraz Bo młody Karol Wojtyła, jako uczeń, później ksiądz, biskup i kardynał, wędrował po Beskidzie Żywieckim, Beskidzie Małym i Sądeckim, Gorcach, Pieninach, Beskidzie Niskim, Bieszczadach i Sudetach. Ale najbliższe sercu Papieża były Tatry. Wędrował po górach jako turysta i narciarz. Rzadko sam, najczęściej w grupce przyjaciół lub z młodzieżą. Jednak pierwsze wycieczki w góry, nie tylko w Beskidy, ale i Tatry, Karol Wojtyła odbywał najczęściej ze swoim ojcem Tak jak ja kiedyś Będąc kardynałem, Wojtyła wyjeżdżał na narty najczęściej do Zakopanego. Podczas drugiej pielgrzymki do Polski w 1983 r. Ojciec Święty powrócił w Tatry. Odwiedził wówczas schronisko na Polanie Chochołowskiej, gdzie spotkał się z Lechem Wałęsą. Tu mogę iść, po prawdziwej górskiej drodze z kamieniami. W Castel Gandolfo są także takie ścieżki, ale wszystkie wytapetowane - żartował. Św. Jan Paweł II na Kasprowym Wierchu W czasie pielgrzymki w 1997 r. papież spędził w Tatrach dwa dni. Odwiedził też Morskie Oko. Zaszedł do schroniska. W księdze pamiątkowej wpisał krótkie: Szczęść Boże. W Tatrach leżał jeszcze śnieg, było chłodno i deszczowo. Następnego dnia wjechał kolejką linową na Kasprowy Wierch. Góry błogosławcie Pana - wpisał do księgi pamiątkowej Państwowych Kolei Linowych. Odwiedził też pustelnię św. Brata Alberta i siostry albertynki na Kalatówkach. Tego roku co Jan Paweł II, w 1997 roku, ja byłam w Tatrach z moim chorym ojcem ostatni raz. Byliśmy na Kalatówkach, przeszliśmy pod Giewontem szlak na Sarnią Skałę do Doliny Strążyskiej, byliśmy w Dolinie Małej Łąki, ostatnim miejscem wędrówki była droga do Morskiego Oka. Doszliśmy do miejsca niezwykłego dla Jana Pawła II. Wodogrzmoty Mickiewicza. Dalej nie daliśmy rady. Podczas tego wyjazdu w góry cały tydzień lało i lało, chmury zasłaniały szczyty, nie było widać nawet krzyża na Giewoncie. Ale w naszych sercach był tatrzański krzyż. Na Kasprowym Wierchu Tata spojrzał na majestatyczne szczyty, zamyślił się. Wiedział, że to jego ostatnia wędrówka po Tatrach. Już tu nie wróci. Nie wrócił Jan Paweł II niejednokrotnie prosił, aby zachować pamięć o szlakach, jakimi przemierzał Polskę. Już w 1979 r. w Watykanie Jan Paweł II mówił: Dobrze by było, umieścić w mojej biografii trasy, wszystkie trasy, na których byłem, żebym tak był wrośnięty w polską ziemię. A w Nowym Targu wołał: Pilnujcie mi tych szlaków, ja tu jeszcze przyjadę w spokojniejszym czasie. Długo nie miałam odwagi wrócić w Tatry. Dwadzieścia lat nie potrafiłam 8 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

9 się odważyć. Ale zawsze ciągnęło mnie w góry. Wyjeżdżałam nadal. Przeszłam z plecakiem całe Pieniny, Góry Stołowe, Karkonosze, Bieszczady, Beskid Niski, Beskid Żywiecki, Masyw Śnieżnika. Cały czas pamiętałam słowa Jana Pawła II : Jeśli chcesz znaleźć źródło, musisz iść do góry, pod prąd. W kółko dźwięczały słowa powiedziane przez Papieża: Tu w górach przyjeżdża się, by stanąć przed pewną rzeczywistością geograficzną, która nas przewyższa i pobudza do zaakceptowania tej postawy, do pokonania samych siebie. I widać tych piechurów, turystów, alpinistów, tych wspinających się nierzadko, jak bohaterowie, którzy podążając za milczącym słowem, słowem majestatycznym, odwieczną wymową gór idą, wspinają się i pokonują samych siebie, aby dotrzeć na szczyty. Wobec piękna gór czuję, że Bóg jest. I wtedy zaczynam się modlić.( ) W górach niknie bezładny zgiełk miasta, panuje cisza bezimiennych przestrzeni, która pozwala człowiekowi wyraźniej usłyszeć wewnętrzne echo głosu Boga.( ) Mogłem w dniu dzisiejszym spojrzeć z bliska na Tatry i odetchnąć powietrzem mojej młodości. (Jan Paweł II). milanowekswjadwiga.pl św. Jan Paweł II w Zakopanem Św. Jan Paweł II Po latach odważyłam się i wróciłam w moje Tatry Znowu przeszłam te same szlaki, co kiedyś z ojcem. Oddychałam powietrzem mojej młodości. Pokonałam samą siebie i strach przed wspomnieniami. Pamiętałam każdy kąt, znałam każdy szczyt. Najtrudniej było przy Wodogrzmotach Mickiewicza. Stałam długo, jak kiedyś, ale tym razem bez ojca, w milczeniu. Czułam jego obecność, bolało wspomnienie dotyku, pamięć jego czułego ojcowskiego spojrzenia, z tamtą miłością W dole piętrzyła się spieniona woda, jak piekło moich trudnych wspomnień Głośny huk spadającej wody. Spojrzałam do góry, w niebo W górach - bliżej Boga tak mówił Jan Paweł II. Zaczęłam się modlić Mój Bóg był wtedy obok mnie, zamiast ojca Góry są wyrazistym symbolem wędrówki ducha, powołanego, aby wznosić się z ziemi ku niebu, ku spotkaniu z Bogiem. ( ). Kto chce naprawdę odnaleźć samego siebie, musi nauczyć się obcowania z przyrodą, bo oczarowanie jej pięknem wprowadza bezpośrednio w ciszę kontemplacji - te słowa Jana Pawła II pomogły mi. Wierzę, że mój Bóg pozwoli mi kiedyś zamieszkać na szczytach gór. Wierzę mocno, że w niebie, w moim niebie, Bóg pozwala mojemu tacie wędrować po górach. Wierzę mocno, że tam w niebie, moim niebie, będą góry jak Tatry, spotkam tam kiedyś i mojego ojca i Św. Jana Pawła II Byt człowieka jest przemijający i zmienny. Góry istnieją w sposób pewny i trwały, są wymownym obrazem niezmiennej Wieczności Boga (Jan Paweł II). Cytaty: 9

10 Brazylia da się lubić! W rytmie samby... Zbigniew Nowacki Wśród uczestników Światowych Dni Młodzieży, którzy zawitają w lipcu do naszego miasta przed udaniem się do Krakowa na spotkanie z papieżem Franciszkiem, będzie liczna grupa młodzieży z Brazylii. Warto zatem poznać choćby w dużym skrócie ten kraj, jego mieszkańców i znane na całym świecie symbole. Położenie Brazylia leży w Ameryce Południowej, zajmując prawie połowę powierzchni tego kontynentu. Wschodnią granicę stanowi Ocean Atlantycki, a w pozostałej części graniczy (od południa) z: Urugwajem, Argentyną, Paragwajem, Boliwią, Peru, Kolumbią, Wenezuelą, Gujaną, Surinamem i Gujaną francuską. Brazylia jest piątym pod względem wielkości państwem świata 8, 5 mln km². Ludność liczba ludności wynosi obecnie ok. 207 mln, podczas gdy w 2004 roku szacowano ją na 166 mln, czyli przez 12 lat przybyło więcej ludzi niż cała ludność Polski... W czasach prekolumbijskich (ok lat temu) Brazylia zamieszkiwana była przez indiańskie plemiona Arawaków, Aymoré, Karaibów oraz Tupi- Guarani. Od 1500 roku, kiedy Portugalczycy odkryli ten kraj i rozpoczęła się kolonizacja, napłynęło dużo Europejczyków, głównie z Portugalii i Hiszpanii, a potem przywożono wielu niewolników z Afryki. Obecnie skład ludności jest następujący: a. 47, 7 % - ludzie rasy białej, b. 43, 1 % pardo (czyli ludzie mający białych, indiańskich i czarnych przodków: do pardo zalicza się bowiem Mulatów, Zambo i Metysów); c. murzyni 7, 6 % i d. Indianie 0,4%. Polonia brazylijska - Pierwsi polscy emigranci pojawili się w Brazylii już około lat temu, jednakże pierwsze zorganizowane grupy pojawiły się w roku 1869 w stanach Santa Catarina i Parana, od roku 1875 zaś Rio de Janeiro, Chrystus Zbawiciel zaczęli przybywać do stanu Rio Grande do Sul. Jednym z przywódców polskiej społeczności był w tym czasie Edmund Saporski. W roku 1890 zaczyna się gorączka brazylijska. Do roku 1914 do Brazylii przybyło osób pochodzących z podzielonej Polski. Obecnie szacuje się ludność z korzeniami polskimi na mln osób. Językiem urzędowym w Brazylii jest język portugalski, który jednak różni się znacznie od używanego w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej miękki i melodyjny, jest też wzbogacony szeregiem słów i zwrotów z języków brazylijskich Indian i byłych niewolników z Afryki. Różni się także pisownią. W gminie São Gabriel da Cachoeira językami urzędowymi są dodatkowo języki indiańskie: nheengatu, tukano i baniwa. Historia mało się pisze i mówi o historii Brazylii indiańskiej. Brazylia została odkryta 22 kwietnia 1500 roku przez portugalskiego żeglarza Pedro Álvares Cabrala, który nazwał nowo odkryty ląd Terra de Vera Cruz (Ziemia Prawdziwego Krzyża), przemianowany wkrótce na Santa Cruz (Święty Krzyż). Obecna nazwa Brazylia pojawiła się około 1512 roku (wypierając w drugiej połowie XVI w. prawie całkowicie Santa Cruz). Portugalczycy kolonizowali kraj poszukując głównie złota, ale musieli walczyć o te tereny m.in. z Hiszpanami, Francuzami i Holendrami. W 1763 roku Brazylia stała się wicekrólestwem. Usunięto jezuitów i zrównano prawa Indian z prawami wolnej ludności napływowej. W 1822 roku król Pedro proklamował niepodległość i ogłosił Brazylię cesarstwem. Zniesienie niewolnictwa w 1888 roku wyprzedziło o rok obalenie cesarstwa i ustanowienie republiki federacyjnej. Ten ustrój trwa do Figura Matki Bożej z Aparecida 10 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

11 dzisiaj z tym, że obowiązuje prezydencki system rządów. Stolicą Brazylii jest obecnie Brasília, miasto wybudowane w głębi kraju, na Wyżynie Brazylijskiej, z dala od wybrzeża. Budowa rozpoczęła się w 1956 roku, a zakończyła się w 1960 roku. Jezioro Paranoa, nad którym leży miasto, zostało pogłębione, a okoliczne tereny stały się w efekcie idealnym miejscem do relaksu i uprawiania sportów wodnych. Kształt stolicy jest porównywany do ptaka z rozłożonymi skrzydłami lub samolotu. Od 1763 do 1960 roku stolicą było Rio de Janeiro, położone nad Atlantykiem. Natomiast pierwszą stolicą było miasto Salvador w stania Bahia. Religia Ponad 95 % ludności Brazylii to chrześcijanie. Brazylijski Kościół katolicki jest największą narodową wspólnotą wiernych na świecie. Obecnie katolicy stanowią około 70 % społeczeństwa. Protestantów jest ok. 25%, w tym najwięcej zielonoświątkowców 15%). Patronką Brazylii jest od 1930 roku Matka Boża z Aparecidy (Nossa Senhora de Conceição Aparecida), w stanie São Paulo. Historia Matki Bożej z Aparecidy sięga 1717 roku, kiedy to trzech rybaków Domingos Garcia, Filipe Pedroso i João Alves zostało wysłanych na połów ryb w rzece Paraíbie. Po nieudanych poszukiwaniach przybyli do miejsca zwanego Porto Itaguaçu. João Alves zarzucił sieci i wyłowił rzeźbę Matki Boskiej, ale bez głowy. Rybak zarzucił ponownie sieci i wyłowił głowę. Po tym zdarzeniu - jak głosi legenda - rybacy złowili wiele ryb. Wiadomo dzisiaj, że figurka została wyrzeźbiona ok roku przez Frei Agostino de Jesus, mnicha z São Paulo i ma 40 cm wysokości. Rodziny rybaków wybudowały małą kaplicę, która okazała się za mała, gdy kult zaczął się rozprzestrzeniać po całej Brazylii. W roku 1955 została rozpoczęta budowa nowej, większej bazyliki. Architekt Be- 2. Karnawał w Rio de Janeiro jest największą tego typu imprezą na świecie. Cała zabawa trwa przez pięć dni i nocy. Karnawał w Rio de Janeiro rozpoczyna się w piątek przed Środą Popielcową. Co roku na karnawał do Rio de Janeiro przyjeżdża około pół miliona turystów. Najsłynniejszym wydarzeniem karnawału w Rio de Janeiro jest Parada Samby - pokaz, w Rio de Janeiro, widok na zatokę i górę Głowa cukru nedito Calixto zaprojektował budynek którym szkoły samby z Rio de Janeiro w formie greckiego krzyża, długi na rywalizują ze sobą o miano najlepszej. 173 m i szeroki na 168 m. Bazylika z wieżą o wysokości 100 m, kopułą wysokości 70 m, zajmuje powierzchnię w piłkę nożną od dziecka; to jest naro- 3. Piłka nożna Brazylijczycy grają m² i może pomieścić dowy sport, w którym Brazylia zdobywała aż 5-krotnie tytuł mistrza świata. wiernych. Świątynia jest drugą co do wielkości bazyliką na świecie, zaraz po Jednym z najsłynniejszych piłkarzy był bazylice św. Piotra w Rzymie. W 1999 Pelé, urodzony w 1940 roku. Wystąpił roku, jak podaje oficjalna strona bazyliki, liczba pielgrzymów wyniosła bywając 77 bramek. Obecnie grającymi w 91 meczach reprezentacji kraju, zdo słynnymi piłkarzami są Dunga, Ronaldinho i Neymar. Posąg Chrystusa Odkupiciela (Cristo Redentor) o imponującej wysokości 4. Amazonka i Amazonia - Amazonka to najdłuższa rzeka na świecie: 30 m znajduje się na górze Corcovado w Rio de Janeiro. 8 metrów wysokości ma 7040 km długości; do niedawna ma cokół, na którym stoi posąg. Na górę uznawano, iż ma 6437 km. Amazonka Corcovado można dojechać kolejką zębatą, a pod pomnik prowadzą jeszcze jej źródła odkrył w 1996 roku polski wypływa z peruwiańskich Andów, a 222 schodki lub schody ruchome. Widok z Corcovado na Rio de Janeiro jest nazywanyjest region w Ameryce Połu- podróżnik Jacek Pałkiewicz. Amazonią piękny i niezapomniany. dniowej w dorzeczu Amazonki, na Warto wspomnieć, że od 2010 roku obszarze 9 krajów, obejmujący ok. 7 w Świebodzinie wznosi się figura Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Ma 5, 5 mln km² lasów deszczowych. mln km² dorzecza Amazonki, w tym ona 36 m wysokości, z czego 33 m to Poprzednie Światowe Dni Młodzieży odbyły się właśnie w Brazylii w sama figura, a 3 m to pozłacana korona. Jest to najwyższy na świecie pomnik Rio de Janeiro. Papież Franciszek Chrystusa. przywiózł z nich podarowaną mu piłkę... Mam nadzieję, że młodzież brazylijska znajdzie w Milanówku i w Symbole, czyli z czego słynie Brazylia (wybór): Polsce, a zwłaszcza w Krakowie przede wszystkim przyjacielską i radosną 1. wszechobecna samba narodowy atmosferę, wspólne zainteresowania taniec brazylijski, obecnie także taniec i wspólną wiarę w naszego Boga. towarzyski; Aproveite sua estadia! milanowekswjadwiga.pl 11

12 Não somente sobre a Masóvia Gonçalo Colaço Era Janeiro, havia neve acima dos meus tornezelos, estavam -20º às seis da manhã e o comboio cheio de pessoas que iam para o trabalho. Decidi ir viver para a Polónia de forma a estar mais próximo da minha namorada. Alguns dias depois de chegar felizmente consegui arranjar trabalho. Esta é a memória dos meus primeiros dias na Polónia quando vim há seis anos e meio atrás e que ficou profundamente gravada. De todas as dificuldades a maior foi sem dúvida a falta de luz durante os meses de Inverno mas o nosso amor é mais forte de que qualquer adversidade. Passado algum tempo acabámos por casar e recebemos o maior presente possível, o nosso filho Tomasz. Sendo a Polónia diferente de Portugal tem muita beleza própria. O que mais me fascina são as suas paisagens diferenciadas, especialmente a região da Mazuria com os seus lagos. Da cultura e tradição Polacas não posso deixar de Milanówek, willa Borówka, obecnie hotel i restauracja, fot. Zbigniew Nowacki. Milanówek, Aleja Dębów Włoskich przy ul. Krakowskiej, fot. Zbigniew Nowacki. 12 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

13 mencionar a fabulosa gastronomia, especialmente da minha mulher, a celebração natalícia e a língua Polaca apesar de ser extremamente difícil de falar é acessível de se compreender passados seis anos e meio. Talvez um dia iremos viver para Portugal mas para já sinto-me como em casa na minha cidade Milanówek onde é sempre possível descansar a seguir a um dia de trabalho cansativo, passear nas suas avenidas verdejantes, admirar as suas mansões históricas rodeadas de àrvores. Um verdadeiro monumento da natureza! Not only about Masovia It was January. The snow was over the ankles high. The temperature -20 degrees centigrade. Six o clock in the morning. The train full of commuters. I had decided to move to Poland in order to live closer to my girlfriend. Luckily, a few days after my arrival I found a job. This is my recollection of the first days in Poland when I came here six and a half years ago. It has rooted deeply in my memory. The biggest challenge of all was definitely lack of the sun and daylight during winter months, but our love is much stronger than any adversities. After a while we got married and were given the most precious present, that is our son, Tomasz. Although Poland is completely different from Portugal, it has its own, specific charm. I m most fascinated and impressed by the variety of landscapes, especially by the Masuria region and its lakes. When we talk about Polish culture and tradition, I cannot forget to mention delicious Polish cuisine, especially my wife s J and beautiful custom of celebrating Christmas. What is more, I have managed to learn to understand the language for those years, although it is still extremely difficult to speak it. Maybe one day we will move to Portugal, but now I feel at home here, in my town, Milanówek, where I can always rest after a hard day at work, strolling down the streets surrounded by trees and admiring wonderful period villas in greenery. A real nature reserve! Tłumaczenie: Agnieszka Zdziech Mazowsze da się lubić Nie tylko o Mazowszu Dorota Colaço To był styczeń, śnieg powyżej kostek, minus 20 stopni Celsjusza o szóstej rano i pociąg pełen ludzi jadących do pracy. Zdecydowałem się na przeprowadzę do Polski, aby być bliżej mojej dziewczyny. Kilka dni po przyjeździe szczęśliwie udało mi się znaleźć pracę. Jest to wspomnienie moich pierwszych dni w Polsce, kiedy to przybyłem tu sześć i pół roku temu, które zakorzeniło się głęboko w mojej pamięci. Ze wszystkich wyzwań największym bez wątpienia był brak słońca/światła dziennego w czasie zimowych miesięcy, ale nasza miłość jest silniejsza niż jakiekolwiek przeciwności. Po jakimś czasie wzięliśmy ślub i zostaliśmy obdarzeni najlepszym z prezentów, naszym synem, Tomaszem. Chociaż Polska jest inna niż Portugalia, ma swój własny urok. Najbardziej zachwyca mnie zróżnicowany krajobraz, szczególnie region Mazury i jego piękne jeziora. Z polskiej kultury i tradycji nie mogę nie wspomnieć wyśmienitej kuchni, szczególnie mojej żony ;), piękny zwyczaj obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia i język polski, chociaż bardzo trudny, żeby nim mówić, dostępny, aby go rozumieć po sześć i pół -letnim pobycie tutaj. Może pewnego dnia przeprowadzimy się do Portugalii, ale teraz czuję się tu jak w domu, w moim mieście Milanówek, gdzie zawsze mogę odpocząć po ciężkim dniu pracy, spacerując ulicami otoczonymi drzewami i podziwiając piękne zabytkowe wille otoczone zielenią. Prawdziwy pomnik przyrody! milanowekswjadwiga.pl 13

14 Mazovia Hola, amigos! Iván Morales Les saluda con gusto Iván Morales, originario de Ciudad de México y les doy la más cordial bienvenida a Polonia, país en el que vivo desde hace 10 años. Y como muchas personas, quizá su primera preguntá será: y te gusta? ; la respuesta me parece que la dice el tiempo de estancia que les acabo de comentar. Además, tengo un fuerte vínculo con este país: mi esposa Ewa. Quizá en nuestro continente americano se suele hablar en los medios de comunicación, con mayor frecuencia, de los países de Europa del Oeste pero, amigos, déjenme decirles que este continente tiene aún más por ofrecer. Hablar de Polonia es sinónimo de diversidad. Este enorme jardín ubicado en el centro de Europa, no solamente cuenta con un clima gélido como solemos pensar los extranjeros antes de venir a él, sino que es un deleite mirar el tránsito de cada una de las estaciones y sus correspondientes efectos; y como podrán darse cuenta, un hermoso verano los espera y podrán apreciar lo verde que es este país. Aunque debo añadir Siedziba Zespołu Pieśni i Tańca Mazowsze w Karolinie, pamiątkowy kamień, fot. Zbigniew Nowacki Łoś w Kampinoskim Parku Narodowym que el invierno no es menos encantador, debido a que la vida continúa de manera normal y, en su ratos libres, la gente suele ir a las montañas a practicar diferentes deportes invernales. Hay tantas cosas por decir pero, iré al grano y les hablaré un poco sobre algunos lugares de interés de la región de Mazowsze o Mazovia - en su traducción al español - lugar en donde radico y en donde ustedes tendrán su estancia. Museo de Vehículos Motorizados en Otrebusy. Se trata de un recinto en el que podrán apreciar autos antiguos, muchos de los cuales han aparecido en películas y en programas de televisión. Una de sus atracciones también es el autobús doble, tipo londinense, que sirve para transportar gente cuando se organizan excursiones al barrio y sus alrededores. Si son asiduos amantes de la mecánica y los vehículos, estoy seguro de que lo disfrutarán. 14 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

15 Parque Kampinos. Como lo mencionaba antes, literalmente hablando, podemos considerar al territorio polaco como un gran jardín en el que vamos a encontrar grandes y hermosos parques nacionales, como es el caso de Kampinos. Aquí suelo practicar ciclismo de montaña y también se puede realizar senderismo. Es una delicia escuchar el canto de las avez y hasta verlas, como es el caso de las simpáticas cigüeñas. Otros animales que sulen verse en los parques son los ciervos, las liebres, los puercos espín y hasta jabalíes. Teatro Mazowsze, en Karolin. Polonia cuenta con una gran variedad cultural y el baile está incluido, por supuesto. En este teatro se suelen hacer presentaciones del grupo artístico Mazowsze, formado por chicos y chicas que después de largo tiempo de preparación forman el su elenco, para ofrecernos magníficas presentaciones de canto y de baile típicos de diversas regiónes de Polonia. Cabe destacar que han viajado por todo el mundo, y que a las afueras de su auditorio reposan piedras, cada una grabada con el nombre de los países y las fechas en que los han visitado. Por supuesto que hay países de América latina. Jardín Escultórico Juan Soriano en Owczarnia. Para los amantes de las artes plásticas, está este lugar. Se trata de una casa antigua cuyo grande jardín ha servido de hogar para impresionantes piezas del renombrado escultor mexicano Juan Soriano. Durante una excursión en bicicleta se puede llegar a él y pasar un rato muy agradable. Actividades físicas. En el verano es verdaderamente grato tomar la bicicleta y dar largos paseos, con los amigos o hasta en solitario, así que es muy normal ver a los polacos equipados con casco, alegres en su bicicleta pasando un fin de semana; yo lo suelo hacer, e incluso, durante un día de inspiración puedo recorrer hasta 100 Muzeum Motoryzacji w Otrębusach, autobus piętrowy, fot. Zbigniew Nowacki kilometros. Otro evento que disfruto bastante es, la organización de carreras. Amo correr y los polacos también, así que durante la primavera, el verano y el otoño hay que preparar las piernas para participar en las carreras que van de los 10 kilómetros hasta los maratones. Nada como recorrer las calles de Varsovia de esta manera. Museo de la Siderurgia Anigua en Pruszków. En el territorio de Mazovia hubo acentamientos humanos del II siglo a. C al siglo IV d. C., los cuales dejaron constancia de sí y de las actividades que realizaban, como es el caso de la fundición de metales. En este museo, ubicado en el centro de Pruszkow, podremos apreciar vestigios que nos muestran como los pobladores de aquella época comenzaban a manipular los metales. En fin, hay tantas cosas por conocer en esta región que, realmente no terminaría de mencionarlas pero, serán ustedes quienes tengan la oportunidad de ver todo esto y más. Me despido no sin antes desearles que su estancia en Polonia sea inolvidable. Un fuerte abrazo milanowekswjadwiga.pl 15

16 Mazowsze da się lubić Witajcie Przyjaciele! Ivan i Ewa Morales Z przyjemnością wita Was Ivan Morales, pochodzący z Meksyku i przesyła Wam serdeczne pozdrowienia z Polski, w której mieszka od 10 lat. Silnie wiąże mnie z tym krajem moja żona Ewa :-) Polska jest synonimem różnorodności. Jest to kraj pełen zieleni położony w Europie Środkowej, znany nie tylko z chłodnej aury, jak myśli większość obcokrajowców z kontynentu amerykańskiego przed przybyciem tutaj. Bardzo miło jest obserwować zmiany czterech pór roku, zwłaszcza piękne lato. Chociaż zima jest nie mniej czarująca można chodzić po górach, uprawiać sporty zimowe. Jest wiele pięknych miejsc w Polsce, ale opowiem o kilku interesujących obiektach, miejscach na Mazowszu, regionie, w którym się zatrzymacie. Muzeum Motoryzacji w Otrębusach. Można w nim obejrzeć wiele starych samochodów, które często są wypożyczane do filmów i programów telewizyjnych. Dużą atrakcją jest londyński piętrowy autobus, którym można zorganizować wycieczkę po okolicy. Jeżeli jesteście wielbicielami mechaniki i starych aut, jestem przekonany, że wizyta w muzeum przyniesie Wam wiele radości. Park Kampinoski. Jak już wspomniałem wcześniej, terytorium Polski jest niezwykle zielone. Możemy spotkać duże i pięknie utrzymane Parki Narodowe, jak na przykład Kampinos, po którym można wędrować pieszo oraz jeździć na rowerach górskich, delektując się śpiewem ptaków, spotykając łabędzie i inne zwierzęta: zające, jeże a nawet dziki. Teatr Mazowsze w Karolinie. Polska posiada bardzo różnorodną kulturę. Zespół Mazowsze przygotowuje wspaniałe przedstawienia będące połączeniem śpiewu i tańca z różnych regionów kraju. Przed siedzibą Zespołu można zobaczyć wielkie kamienie upamiętniające występy artystów w różnych krajach, na różnych kontynentach, także w krajach Ameryki Południowej. Ogród Rzeźb Juana Soriano w Owczarni. Jest to miejsce dla wielbicieli sztuk plastycznych. W pięknym ogrodzie znajdują się imponujące rzeźby meksykańskiego artysty Juana Soriano. Podczas wycieczki rowerowej można spędzić bardzo miło czas. Czynny wypoczynek. W lecie bardzo przyjemnie można spędzić czas jeżdżąc na rowerze z przyjaciółmi lub samemu po okolicy. Wiele radości sprawia mi bieganie. Kocham biegać i wielu Polaków również. Na wiosnę, w lecie i na jesieni organizowane są biegi w Warszawie i w miejscowościach podwarszawskich na różnych dystansach. Muzeum Hutnictwa Starożytnego w Pruszkowie. Na terenie Mazowsza produkowano w piecach hutniczych żelazo na dużą skalę od II w. p.n.e. do IV w. n. e. W muzeum zapoznamy się z dokonaniami metalurgicznymi mieszkańców zamieszkujących te tereny. Na Mazowszu jest wiele miejsc, oprócz tych, które wymieniłem, wartych zobaczenia. Mam nadzieję, że będziecie mieli okazję zwiedzić je wszystkie. Już się żegnam, życząc Wam niezapomnianego pobytu w Polsce. Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Pruszkowie Pozdrawiam Ivan Morales Streszczenie tekstu hiszpańskiego - Ewa Morales 16 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

17 マゾフシェの魅力 ショパンの足跡を訪ねて " ショパンの音楽に魅了されポーランドに渡って 29 年になります 西水佳代 私にとってのマゾフシェは何といってもショパンの足跡をたどることから始まります ショパンの生家のあるジェラゾヴァ ヴォーラ周辺の風景はショパンの音楽の背景でもあり 音楽そのものでもあります " ショパンの生家のあるジェラゾヴァ ヴォーラ周辺の風景はショパンの音楽の背景でもあり 音楽そのものでもあります 幼少期 青年期を過ごしたワルシャワは留学のため離れたまま 2 度と戻ることのできなかったショパンにとっての生涯の望郷の街でした せめて死後は心臓をポーランドに持ち帰ってほしいという切実な願いが実現され 現在はワルシャワの聖十字架教会に納められていますが 戦中はこのミラヌーヴェクに疎開していました ショパ Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich, fot. Zbigniew Nowacki ンが生活していたあたりは戦後ほぼ全焼しましたが ワルシャワ市民の手によって再建されました 私がポーランドに来た頃はまさに再建直後で 街の人々の不屈の精神 ポーランド人としての誇りの高さに触れ一気にポーランドの虜になりました とりわけワルシャワ周辺 マゾフシェのインテリ層の気質や習慣はショパンと深くつながっています こうして 2~3 年の留学のつもりがすっかりポーランドに溶け込み ポーランド人の夫とともに 4 人の子供をこのマゾフシェの地で育て上げました 今や自分のことを 生粋の日本人だ と言い切ることには躊躇するので 日本出身です と答えることにしています ( 笑 ) Mazowsze da się lubić Śladami Fryderyka Chopina Kayo Nishimizu Zafascynowana muzyką Chopina przyjechałam do Polski 29 lat temu. Mazowsze poznaję podążając śladami Fryderyka Chopina - naszego wielkiego kompozytora. Krajobraz okolic Żelazowej Woli jest tłem jego muzyki. Sam też potrafi stać się czasem tą muzyką. Warszawa, miasto, w którym Fryderyk spędzał dzieciństwo i młodość, stała się jego tęsknotą po wyjeździe z kraju, do którego nie dane było artyście wrócić. Życzeniem Chopina było, aby przynajmniej jego serce wróciło do Polski po śmierci. Tak też się stało. Obecnie spoczywa w kościele Św. Krzyża w Warszawie, choć w czasie II wojny światowej przeniesione zostało na pewien czas do Milanówka. Wiele pięknych miejsc, także związanych z Chopinem, mocno ucierpiało w wojnie. Warszawiacy Fortepian Fryderyka Chopina w dworku w Żelazowej Woli, fot. Zbigniew Nowacki sami starali się doprowadzić je do stanu świetności lub stworzyć od nowa. Przyjechałam z Japonii właściwie zaraz po ostatecznym zakończeniu odbudowy miasta i spotkałam tu ludzi z hartem ducha i dumą Polaka. Od razu się zakochałam w tym kraju. Wiele cech i obyczajowość inteligencji warszawskiej są bardzo mocno związane z Chopinem. Przyjechałam tylko na kilka lat, a nadal tu jestem. Wyszłam za Polaka, urodziłam czworo dzieci, wychowałam je i dalej mieszkam na magicznym i uroczym Mazowszu. Zastanawiam się nawet, czy mogę mówić, że jestem stuprocentową Japonką. Mówię tylko, że pochodzę z Japonii :-) milanowekswjadwiga.pl 17

18 Мазoвія може подобатися Мазовецьке чари Олександр Пархоменко Мазoвія (пол. Mazowsze) історична область в центральній Польщі. Розташована в середньому басейні Вісли і нижньому басейні Нарева і Західного Бугу. Mazowsze, Nałęczów, zimowy krajobraz, fot. z archiwum autora Kazimierz Dolny nad Wisłą, Rynek, fot. z archiwum autora Названа так від племені мазовшан. Центральне місто Варшава сучасна столиця Польщі. Варшава є найбільшим центром воєводства, як промисловим, так і культурним та туристичним. На території сучасної Варшави ще в X столітті існували торгові поселення і міста, але місто було засноване в другій половині XIII століття. Воно було столицею мазовецьких князів. У XV столітті Варшава була вже місцем польськолитовських сеймів і елекції королів(елекція вибори монарха в Польщі та Гетьманській Україні). Незабаром після цього, вже на межі XVI і XVII століть, варшавський замок став королівською резиденцією, в результаті чого місто почало виконувати функції столиці держави. У наступні століття часи розквіту перепліталися з періодами занепаду. Місто багато вистраждало під час шведських навал, поділів Польщі і воєн. Найбільші руйнування були здійснені німцями в роки Другої світової війни. Лівобережна Варшава перетворилася на море руїн. Тому більшість нинішньої забудови міста виникло в післявоєнні роки. Тільки на правому березі Вісли збереглося багато чого з довоєнної забудови. До найцікавіших місць Варшави слід зарахувати Старе місто (внесений до списку світової спадщини ЮНЕС- КО), Вілянівський палац одну з найкрасивіших польських королівських резиденцій, а також Королівський тракт, що веде з Старого міста в Лазенки, прекрасний палацово-парковий ансамбль. Тракт складають вулиці Краківське передмістя (Краківське пшедмесце), Новий світ (Нови свят) і Уяздовські алеї (Ал. Уяздовськє). Уздовж них підноситься багато церков, палаців і стильних кам яниць будинків заможних городян. У центрі міста знаходиться Палац культури та науки. Прикладом мазовецької готики є грандіозні руїни замку в Черську і цегляні руїни замку мазовецьких князів в Цехануві. Найкрасивіше розташованим містом Мазовії є Пултуск, центр якого займає острів на річці Нарев. Пултуський Ринок одна з найдовших у Європі центральних міських площ; крім того, метою екскурсій є замок Плоцьких єпископів і костел готико-ренесансного колегіату. 46 км на захід від Варшави, у селі Желязова Воля (пол. Żelazowa Wola) в красивому парку на річці розташований старий маєток, який вже багато років привертає увагу любителів музики, не тільки з Польщі. 22 лютого 1810 року тут народився Фрідріх Шопен. Мазовія це не тільки міста і музеї, але також природа. На території воєводства, поблизу Варшави, знаходиться Кампіноський національний парк, який охороняє багато видів рослин і тварин, у числі останніх лосів, бобрів, рисей, чорних лелек, журавлів, беркутів. Неподалік від столиці, на березі Зегжінського водосховища, можна відпочити в одному з численних пансіонатів, поплавати на вітрильнику або зробити прогулянку на пасажирському судні. Також можна плавати на байдарках по ріках Мазовії. Не поганою ідеєю для ледачих і не дуже вимогливих байдарочників стане сплав по Бзурі притоці Вісли, в околицях Вишогруда. Дехто сплавляється по ній на протязі 3-х діб, від Ловіч, але найбільш популярним є маршрут в околицях Пущі Кампіновської легкий, широкий, що займає кілька годин. Для більш тренованих Равка, приплив Бзури, що впадає в неї між Лoвічем і Сохачевом. «Гарна пригода!» стверджують ті, хто сплавлявся по Равці, однією з останніх «диких» річок в Мазовецькому воєводстві. Або річка Свидер спочатку нудна. Справжні емоції ви отримаєте тільки на останніх 40 кілометрах до гирла Вісли. Занедбані річкові русла, безліч пернатих, обривисті берега, що змінюються площиною рівнин, чудові зарості водних лілій. Майте на увазі при низькому рівні води ваша байдарка може пошкодити дно об підводні камені, а в декількох місцях її краще перенести вручну. І це тілки деякі пам ятки природи і історії яких на Мазовії безліч. Сподіваємося, що цей регіон залишиться в вашої пам яті назавжди. 18 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

19 Mazowsze da się lubić Mazowieckie uroki... Aleksander Parchomenko Mazowsze - historyczny obszar w centrum Polski. Położony w środkowej części basenu Wisły i dolnej części basenu Narwi i zachodniego Bugu. Żyrardów, kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia, fot. z archiwum autora Nazwany tak od nazwy plemienia Mazowszanie. Największe miasto regionu - Warszawa jest stolicą współczesnej Polski. Warszawa jest największym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym oraz turystycznym. Na terytorium obecnej Warszawy już w X wieku istniała osada targowa i miejska, chociaż miasto zostało założone w drugiej połowie XIII wieku. Warszawa była stolicą książąt mazowieckich. W XV wieku Warszawa była już miejscem polsko-litewskiego Sejmu i elekcji królów (elekcja - wybory monarchy w Polsce i na hetmańskiej Ukrainie). Wkrótce potem, na przełomie XVI i XVII wieku, zamek w Warszawie stał się rezydencją królewską, a miasto zaczęło pełnić rolę stolicy kraju. W następnych stuleciach okresy rozwoju przeplatają się z okresami upadku. Podczas najazdów szwedzkich, wojen, rozbiorów miasto bardzo ucierpiało. Największe zniszczenia zostały dokonane przez Niemców w czasie II wojny światowej. Lewy brzeg Warszawy zamienił się w morze ruin. Tylko na prawym brzegu Wisły zachowało się wiele budynków przedwojennych. Do najciekawszych miejsc w Warszawie należy Starówka (wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO), Pałac w Wilanowie - jednej z najpiękniejszych polskich rezydencji królewskich, a także Trakt Królewski, wiodący ze Starego Miasta do Łazienek - pięknego pałacu i parku. Trakt Królewski zaczyna się na placu Zamkowym i biegnie Krakowskim Przedmieściem, Nowym Światem, Alejami Ujazdowskimi, ulicami Belwederską i Sobieskiego do Wilanowa. Wzdłuż nich widać liczne kościoły, pałace i stylowe kamienice - domy zamożnych obywateli w tamtych czasach. W centrum miasta znajduje się Pałac Kultury i Nauki. Przykładem mazowieckiego stylu gotyckiego są imponujące ruiny zamku w Czersku oraz ruiny zamku książąt mazowieckich w Ciechanowie. Jednym z najpiękniejszych miast Mazowsza jest Pułtusk, centrum którego znajduje się na wyspie na rzece Narew. Rynek w Pułtusku - jeden z najdłuższych w Europie Środkowej; Ponadto, idealnym miejscem na zwiedzanie jest zamek biskupów płockich i bazylika kolegiacka. 46 km na zachód od Warszawy, w miejscowości Żelazowa Wola w pięknym parku nad rzeką znajduje się stara nieruchomość, która od wielu lat przyciąga uwagę melomanów nie tylko z Polski. 22 lutego 1810 r. urodził się tutaj Fryderyk Chopin. Mazowsze to nie tylko miasto muzeów, ale także piękna natura. Na terytorium województwa, niedaleko Warszawy, znajduje się Kampinoski Park Narodowy, na terenie którego znajdują się obszary ochrony ścisłej wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym - łosie, bobry, rysie, czarne bociany, żurawie, orły. Niedaleko stolicy, nad brzegiem Zalewu Zegrzyńskiego można odpocząć w jednym z licznych pensjonatów, a także pożeglować łódką lub przejechać się statkiem pasażerskim. Po rzekach Mazowsza można też poruszać się kajakiem. Niezłym pomysłem dla leniwych i niezbyt wymagających kajakarzy będzie spływ Bzurą - dopływem Wisły, w pobliżu Wyszogrodu. Niektórzy spływają tędy w ciągu 3 dni od Łowicza, ale najbardziej popularna jest trasa po Puszczy Kampinoskiej - prosta, szeroka, zajmująca kilka godzin. Dla bardziej wytrenowanych jest to spływ Rawką, dopływem Bzury. Piękna przygoda! - Mówią ci, którzy spływali Rawką, jedną z ostatnich dzikich rzek w województwie Mazowieckim. Albo Świder, na początku nudna. Prawdziwe emocje zaczynają się na ostatnich 40 kilometrach przed ujściem Wisły. Wysuszone koryta rzeki, wiele ptaków, strome brzegi, które się zamieniają w piękne równiny porośnięte liliami wodnymi. Pamiętajcie o pułapkach - w kilku miejscach przy niskich stanach wody można uszkodzić dno kajaka, w takim przypadku kajak lepiej będzie przenieść. To jest tylko kilka pomników przyrody i historii, których na Mazowszu jest wiele. Mamy nadzieję, że nasz region pozostanie w Państwa pamięci na zawsze. milanowekswjadwiga.pl 19

20 On peut aimer Mazovie Mazovie que j aime prof. Wiesław Nowakowski «Mazovie, tu es comme la santé», ici je vis depuis ma naissance et j aime y rester jusqu á la fin de ma vie». Je me rapelle de mon enfance précoce, et c était dans le temps de l Insurrection de Varsovie en 1944, qu une personne de Milanówek séjournait dans notre maison à la campagne, et c est à grâce à elle que le nom de cette localité s est glissé pour la première fois dans mes pensées, et j y passe maintenant mes jours de vie heureuse. Enfant élevé à la campagne mazovienne, je me souviens des chants des alouettes suspendus dans l air au-dessus de champs de céréales, de sarasins et du lin. Ma chère Mazovie ce sont des champs plats avec des maisons répendues, des croix et des petites chapelles situées près de croisement des routes champêtres, où encore on peut entendre le chant des prières adressées à la Vierge Marie pendant le mois de mai. Et je souhaite que cela reste ainsi pour toujours, car la prière vivante est un don du Ciel, c est un désir de l âme. Ma chere Mazovie s est : «Pays de l enfance! Il reste toujours saint et propre comme le premier amour» et cela je repète d après notre poète, Adam Mickiewicz. Żelazowa Wola, park i rzeka Utrata, fot. Zbigniew Nowacki Ici, comme ailleurs, tout change - de nouvelles maisons, des cités et des routes sont construites. Une nouvelle autoroute A1, bordée de hauts écrans anti-bruit, semble diviser en deux cette région calme et silencieuse. Et je me rapelle les pèlerinages à pied avec mon ami Philippe au Sanctuaire de la Vierge Immaculée et du Saint Maksymilian Kolbe. Philippe après son arrivèe de France, ou il est né, admirait les routes sablonneuses bordées de différentes plantes sauvages des bluets, des pavots qui donnet le calme a l âme. On peut encore se prommener sur les rues saolonneuses à Milanowek, qui sont bordées des grands arbres forment le climat d un parc naturel. Mazovie c est une région calme et plein des souvenirs de grands Polonais. Parmi eux, je porte deux dans mon coeur. Alors, c est ici dans une maison en bois est ne Frédéric Chopin à Żelazowa Wola, un grand génie du piano et compositeur, connu dans le monde entier. Et c est en Mazovie, où il trouvait la source des motifs folkloriques dans ses mazurkas, ses polonaises et dans toute sa création musicale. Chopin a passé sa jeunesse en Mazovie puis il était à Varsovie et le reste de sa vie vivait à l étranger, surtout à Paris. Après sa mort et selon sa volonté son coeur a été reposé à l église Sainte Croix à Varsovie, rue Krakowskie Przedmieście. Lors de l Insurrection de Varsovie en 1944 son coeur a été évacué de Varsovie au presbytère de l église Sainte Jadwige à Milanówek. Après la guerre son coeur a retourné à Varsovie, dont il a tellement languit en étant à l étranger. Niepokalanów, Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej i św. Maksymiliana Kolbego Cette même terre de Mazovie a donné aussi un de plus grand poète polonais Cyprian Kamil Norwid, aussi, peintre et philosophe. Norwid est né le 24 Septembre 1821 à Laskowo-Głuchy près de Wyszków, à l est de Varsovie, où se trouve toujours sa maison natale. Mais la plus grande partie de sa vie il a passé à l étranger, surtout en France, où il est mort à Paris le 23 mai Ce grand patriote nous a laissé une grande et riche littérature, notament la poésie pleine de réflexions profondes et des polémiques enracinées dans la foi catholique. l artiste, qui reunissait la beaute avec l amour et la bonté. Et voici deux réflexions du poète : «La beauté est pour ravir au travail, et le travail pour être ressuscité». et : «De toutes les choses de ce monde deux seulement vont rester, Seulement deux : la poésie et la bonté...et rien de plus». De Norwid, il vaut mieux garder la sagesse de la poésie et la transmettre surtout aux jeunes pour qu elle inspire au travail pour le bien de notre nation. Et je désire, que le Lycée à Milanówek, rue Piasta porte le nom de Cyprian Kamil Norwid, ce grand artiste duquel la poésie porte si noble et grandes idées. Voilà mes souvenirs de Mazovie, nos rêves et ma fierté. 20 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

21 Mazowsze da się lubić Moje ukochane Mazowsze prof. Wiesław Nowakowski Mazowsze moje, ty jesteś jak zdrowie, tu żyję od dziecka, tu pragnę spocząć w grobie. W latach mojego dzieciństwa, w czasie Powstania Warszawskiego, w naszym domu rodzinnym na wsi przebywał pewien mężczyzna z Milanówka i poprzez tę osobę w moich myślach pojawiała się czasami ta miejscowość, w której teraz spędzam szczęśliwe sędziwe dni życia. Z radosnych lat dzieciństwa, z mazowieckiej wsi utkwiły mi w pamięci widoki i śpiew skowronków unoszących się pionowo w powietrzu nad polem falującym żytem, gryką i lnem. Moje ukochane Mazowsze to równinne pola i rozsiane chaty, zagrody domowe, ale też i krzyże i kapliczki przy rozstajnych drogach, przy których jeszcze teraz słychać maryjne śpiewy na majówkach. I tak niech będzie po wszystkie czasy, bo żywa modlitwa to dar nieba, to pragnienie duszy. Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie święty i czysty jak pierwsze kochanie. powtarzam za naszym poetą, Adamem Mickiewiczem. Mazowsze, jak wszystko dokoła, zmienia się. Powstają nowe domy, osiedla i drogi. Jest już autostrada A 2, Żelazowa Wola, dworek Chopina którą, niestety, otaczają okropnie brzydkie i wysokie betonowe płoty. A mnie przypominają się piesze pielgrzymki do Niepokalanowa z przyjacielem Filipem - do Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej i św. Maksymiliana Kolbego. Filip po przyjeździe z Francji, gdzie się urodził, zachwycał się urokiem polskiej piaszczystej drogi polnej z poboczami pełnymi chabrów i maków, które dają ukojenie duszy. Także w Milanówku można jeszcze spacerować po nieutwardzonych ulicach między potężnymi drzewami, co stwarza klimat wielkiego naturalnego parku. Mazowsze to kraina cicha i pełna pamiątek po wielkich Polakach. Wspomnę tylko o dwóch, których noszę w sercu. To tu, w Żelazowej Woli, w drewnianym dworku urodził się fortepianowy geniusz, znany na całym świecie, Fryderyk Szopen. To tu biło źródło ludowych i narodowych motywów w jego mazurkach, polonezach i całej twórczości. Lata młodości spędził Szopen także na Mazowszu, w Warszawie, a całą resztę życia na obczyźnie, głównie w Paryżu. Po śmierci serce wielkiego artysty, zgodnie z jego wolą, wróciło do Warszawy, do kościoła Świętego Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu. W czasie Powstania Warszawskiego ewakuowano je ze stolicy i ponad rok spoczywało bezpiecznie u nas, w Milanówku, na plebanii przy kościele p.w. św. Jadwigi Śląskiej, by po wojnie wrócić do Warszawy, za którą tęskniło na obcej ziemi. Ta sama mazowiecka ziemia wydała też jednego z największych poetów polskich, także Płaskorzeźba Cypriana Kamila Norwida, fot. Zbigniew Nowacki malarza i filozofa, Cypriana Kamila Norwida. Norwid urodził się 24 września 1821 r. w Laskowo Głuchy koło Wyszkowa na wschód od Warszawy, gdzie znajduje się jego rodzinny dom. Większą część swojego życia spędził na obczyźnie, zwłaszcza we Francji. Zmarł 23 maja 1883 roku. Ten wielki poeta zostawił nam swoje dzieła, zwłaszcza poezję, bogatą w refleksje i rozważania zakorzenione w wierze katolickiej. Norwid to człowiek o głębokiej religijności, artysta, który piękno łączył z miłością i dobrem. Oto dwie refleksje poety: Bo piękno na to jest, by zachwycało do pracy, praca - by się zmartwychwstało. oraz: Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie. Dwie tylko: poezja i dobroć i nic więcej. Warto zapamiętać Norwidowską mądrość i przekazywać ją, zwłaszcza młodzieży, by inspirowała ją do pracy dla dobra naszego narodu. Pragnę, aby Liceum przy ulicy Piasta przyjęło imię tego niezwykłego artysty, którego poezja niesie tak mądre i szlachetne przesłanie. Oto moje mazowieckie wspomnienia, moja duma i moje marzenia. milanowekswjadwiga.pl 21

22 Мой Шопен Дорогие соотечественники, здравствуйте. Лена Ледофф Меня зовут Елена, я живу в Польше больше 25 лет, и уже давно привыкла к тому, что поляки предпочитают называть меня Леной. Я музыкант, пианистка, родилась в Петербурге, детство провела в Белгороде. Закончила Воронежскую консерваторию по класу фортепиано. Потом шесть лет жила и работала на Беларуси, в Гродно. Именно в Гродно я, пианистка с класическим образованием, вдруг начала интересоваться совершенно новым для меня стилем - джазом. Эта музыка захватила меня целиком и полностью и я, недолго думая, уволилась с работы в местном училище искусств и выехала в... Варшаву. Было трудно, я не знала языка, чужой огромный город, тоска за друзьями и домом... Но уже через пол года у меня были постоянные концерты в знаменитом джазовом клубе Аквариум, много новых хороших знакомых, главным образом музыкантов, я жила в столице европейского Lena Ledoff i Chopin, fot. z archiwum artystki джаза, какой, без сомнения, является Варшава. И вообще, Варшава - это столица музыки, здесь свою карьеру начинал мой любимый композитор Фридерик Шопен. Всем, кто приезжает в Варшаву первый раз обязательно советую пойти в институт и музей Шопена, зайти в костёл, где хранится его сердце, привезённое из Франции. А кстати, ведь во время войны сердце Шопена было вывезено из бомбардированой Варшавы и спрятано в в костёле в Миланувке! Жители этого небольшого подваршавского городка по праву гордятся отвагой своих граждан, которые рискуя жизнью спасли безценную для всего польского народа реликвию. A если у вас будет немного больше времени, то пойдите на концерт Шопеновской музыки, которую часто можно услышать не только в филармонии, но и в костёлах, на открытых сценах, в клубах... Поляки действительно любят своего великого композитора не только на словах - огромное количество концертов, конкурсов, фестивалей ежегодно проходит по всей стране, о нём пишут книги, ставят спектакли, балеты, снимают фильмы, его играют джазмены и роковые музыканты, дети и признаные мастера. Я в своём творчестве часто обращаюсь к музыке Шопена, за эти годы выпустила несколько дисков, и три из них содержат джазовые обработки его музыки. Часто включаю музыку Шопена в репертуар своих концертов, и зрители с одинаковым энтузиазмом слушают моего Шопена и в Париже, и в Праге, в Торонто, Петербурге и Иркутске. Но и конечно же в Варшаве, где играть Шопена является для меня каждый раз необыкновенным событием, исполнением мечты когдато начинающей пианистки, маленькой девочки Лены из далёкой России. Lena Ledoff przy fortepianie, fot. z archiwum artystki 22 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

23 Mazowsze da się lubić Poeta fortepianu Fryderyk Chopin Jelena Ledoff Dzień dobry, drodzy Rodacy. Mam na imię Jelena, żyję w Polsce od ponad 25 lat i już dawno temu przyzwyczaiłam się do imienia Lena, które Polacy bardziej wolą. Jestem muzykiem, pianistką, urodzoną w Petersburgu, dzieciństwo spędziłam w Bielgorodzie. Po ukończeniu Konserwatorium w Woreneżu w klasie fortepianu sześć lat mieszkałam i pracowałam w Grodnie na Białorusi. Właśnie tam, w Grodnie ja, pianistka o klasycznym wykształceniu, nagle zaczęłam interesować się zupełnie nowym dla mnie stylem muzycznym jazzem. Muzyka ta całkowicie i bez reszty mnie pochłonęła, więc, niedługo zastanawiając się, zwolniłam się z pracy w miejscowym liceum sztuki i wyjechałam do Warszawy. Początki były trudne, bez znajomości języka, w obcym olbrzymim mieście, z tęsknotą za przyjaciółmi i domem Ale już po pół roku miałam stałe koncerty w słynnym klubie jazzowym Akwarium, wielu nowych dobrych znajomych głównie muzyków. Żyłam w stolicy europejskiego jazzu, jaką poza wszystkimi wątpliwościami jest Warszawa. W ogóle Warszawa jest stolicą muzyki, tutaj swoją karierę rozpoczął mój ukochany kompozytor Fryderyk Chopin. Wszystkim, którzy po raz pierwszy przyjeżdżają do Warszawy, radzę koniecznie udać się do Muzeum i Instytutu Chopinowskiego przy ul. Tamka, wejść do bazyliki św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu, w którym przechowywane jest jego serce, przywiezione z Francji. A przecież podczas wojny serce Chopina zostało wywiezione z bombardowanej Warszawy i schowane w kościele św. Jadwigi Śląskiej w Milanówku! Mieszkańcy tego niewielkiego podwarszawskiego miasteczka są bardzo dumni ze swoich odważnych obywateli, którzy ryzykując życiem, uratowali bezcenną dla całego polskiego narodu relikwię. Jeżeli będziecie mieli trochę więcej czasu, to proponuję pójść na koncert muzyki chopinowskiej, której często można posłuchać nie tylko w filharmonii, ale i w kościołach, na otwartych scenach, w klubach Polacy naprawdę kochają swojego wielkiego kompozytora nie tylko w słowach ogromna ilość koncertów, konkursów, festiwali jego imienia co roku przetacza się przez kraj. O Chopinie piszą książki, wystawiają sztuki, balety, kręcą filmy, jego muzykę grają jazzmani i rockmani, dzieciaki i uznani mistrzowie. W swojej twórczości często zwracam się do muzyki Chopina, w ostatnich latach nagrałam i wydałam trzy płyty zawierające jazzowe opracowania jego muzyki. Często włączam muzykę Chopina do repertuaru swoich koncertów i publiczność równie entuzjastycznie Pomnik Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, fot. Zbigniew Nowacki przyjmuje mojego Chopina w Paryżu, Pradze, Toronto, St. Petersburgu i Irkucku. I oczywiście w Warszawie, mieście, w którym grać Chopina jest dla mnie za każdym razem wydarzeniem nadzwyczajnym, wyróżnieniem, spełnieniem marzenia kiedyś początkującej pianistki, małej dziewczynki Leny z dalekiej Rosji. milanowekswjadwiga.pl 23

24 Mazowsze lässt sich lieben Ich denke zuallererst an Menschen... Wenn ich an Polen, und speziell an die Region Mazowsze, denke, dann denke ich stets an Menschen. Bernd Ludwig (Berlin) Nehmen wir z.b. Andrzej, ein echter Warschauer. Kennen gelernt haben wir uns 1967, also vor 49 (!) Jahren.Unser jüngstes Treffen hingegen hatten wir vor einem Jahr. In Milanowek. Immer wieder, wenn ich nach 1967 in Warschau war, oft auch beruflich, sahen wir uns. Ich besuchte ihn und seine Frau dann in ihrer schmucken Wohnung. Wenn ich abends, nach Schluss der Buchmesse im Mai, kam, dann bewirteten sie mich po polsku, also großzügig, und wir diskutierten lebhaft oder redeten einfach nur über Gott und die Welt. Noch heute habe ich ein schlechtes Gewissen, wenn ich daran denke,. Flaki po warszawsku Warszawa, Stare Miasto, fot. Marcin Chmielecki denn jedes Mal wurde es unanständig spät - wir fanden einfach kein Ende. Ich glaube, ich habe ihre Gast freundschaft sehr strapaziert. Doch welcher polnische Gastgeber würde dem Gast schon sagen: So, ich denke, wir sollten jetzt Schluss machen, wir müssen schließlich morgen (bzw. heute) früh aufstehen? Ein Wiedersehen war etwas ganz Besonderes. In Deutschland war im Herbst 1989 die Mauer gefallen, und wir Ostdeutschen konnten endlich frei reisen. Andrzej hingegen arbeitete schon einige Zeit lang im Westen, in Österreich, wo er seine Firma vertrat. Da erreichte mich im Frühjahr 1990 ein Brief von ihm: eine Einladung nach Österreich. In diesen turbulenten Wochen und Monaten hatte Andrzej an mich gedacht. Großartig! Mazowsze, das ist für mich eher Warschau. Sooft es sich einrichten ließ, zog es mich dann in die Altstadt. Ich liebe den unvergleichlichen Charme der alten, schmucken Renaissancehäuser, die engen Gassen, das pulsierende Leben, die Maler auf dem Altmarkt (Rynek) und natürlich auch den Barbakan. Seltsam, das was in Warschau die Neustadt (Nowe Miasto) heißt, würde in anderen Städten eben die Altstadt sein. Anfangs war ich irritiert, dass diese etwas andere Altstadt Neustadt heißt. Aber später habe ich s natürlich verstanden. Irgendwie ist es sehr schwer vorstellbar, dass all das am Ende des Krieges in Trümmern lag wie ganz Warschau. Ich weiß sehr wohl, dass es Deutsche waren, die so gewütet hatten. Meine tiefe Bewunderung gilt den Warschauern, die die Kraft hatten, ihre Hauptstadt und schließlichlich auch ihr Schloss - wieder aufzubauen. Der Mensch erfasst eine Sache, auch eine Region, nicht nur mit dem Verstand und den Augen, sondern mit allen Sinnen. Sogar mit Zunge und Gaumen. In Wilanow aß ich an einem heißen Tag meinen ersten Chlodnik und seufzte: Ale pycha! (Herrlich!) In einer Milchbar (Bar mleczny) am Rande der Warschauer Altstadt ( Gruba Kaśka Dicke Kathie ) machte ich im Laufe der Zeit Bekanntschaft mit der alltäglichen polnischen Küche und lernte sie lieben: herrliche Suppen, die große Familie der Pierozki, natürlich die verschiedenen Arten von Bigos - in jeder Familie anders; zu Fleischgerichten fast immer Kartoffelpuree statt Salzkartoffeln und als Beigabe oft Rote-Bete-Salat - kannte ich nicht, aber es schmeckt lecker! Und und und. Es klingt seltsam, aber um meine ersten Kroketten zu kosten, musste ich bis nach Polen reisen. Wir sind Nachbarn, doch was für ungeahnte süße Genüssen gleich nebenan, bei euch, schlummern, davon hatte ich früher keine Ahnung. Ich sage nur: Ptasie mleczko und das exotische Chalwa. 24 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

25 Mazowsze da się lubić Bernd Ludwig (Berlin) Myślę najpierw o ludziach... Kiedy myślę o Polsce, a szczególnie o Mazowszu, to zawsze myślę o ludziach. Warszawa, pałac w Łazienkach Królewskich, fot. Zbigniew Nowacki Weźmy np. Andrzeja, rodowitego warszawianina. Poznaliśmy się w 1967 roku, a więc 49 lat temu. Nasze ostatnie spotkanie miało miejsce przed rokiem. W Milanówku. Zawsze, gdy byłem w Warszawie po 1967 roku, często służbowo, spotykaliśmy się. Odwiedzałem jego i jego żonę w ich mieszkaniu. Gdy zjawiałem się wieczorem, po zakończeniu dnia podczas Międzynarodowych Targów Książki w maju, gościli mnie po polsku, a więc wspaniale. Dyskutowaliśmy żywo lub po prostu rozmawialiśmy tylko o Bogu i o świecie. Jeszcze dzisiaj mam wyrzuty sumienia, gdy myślę o tym, że za każdym razem było już bardzo późno a my nie mogliśmy skończyć. Myślę, że wystawiałem na próbę ich gościnność. Ale który polski gospodarz domu powie gościowi: No tak, myślę, że powinniśmy już zakończyć nasze spotkanie, bo jutro (dzisiaj) musimy wcześnie wstać? Jedno nasze spotkanie było szczególne. Jesienią 1989 roku w Niemczech padł mur i my, Niemcy wschodni, mogliśmy wreszcie swobodnie podróżować. Andrzej pracował w tym czasie jakiś czas na Zachodzie, w Austrii, gdzie reprezentował swoją firmę. Wiosną 1990 roku otrzymałem od niego zaproszenie do Austrii. W tych zawirowanych tygodniach i miesiącach Andrzej pomyślał o mnie. To było wspaniałe! Mazowsze dla mnie przede wszystkim to Warszawa. Jak tylko było to możliwe, udawałem się na Stare Miasto. Kocham ten nieporównywalny urok starych, szykownych, renesansowych domów, te wąskie uliczki, pulsujące życie, malarzy na Rynku i oczywiście Barbakan. Ciekawe, to, co w Warszawie nazywa się Nowym Miastem, w innych miastach byłoby Starym Miastem. Później zrozumiałem istotę. Trudno jest wyobrazić sobie, że to wszystko leżało po zakończeniu wojny w gruzach jak cała Warszawa. Ja wiem, że to Niemcy spowodowali. Mam głęboki podziw dla warszawian, którzy mieli siłę, aby swoją stolicę, w tym także swój Zamek Królewski odbudować. Człowiek ogarnia jakąś sprawę, także jakiś region, nie tylko rozumem i oczami, ale także wszystkimi zmysłami. Nawet językiem i podniebieniem. W Wilanowie jadłem pewnego gorącego dnia mój pierwszy chłodnik i westchnąłem: Ale pycha! W pewnym barze mlecznym na skraju Starego Miasta ( Grubej Kaśce ) poznałem z biegiem czasu codzienną, polską kuchnię i nauczyłem się ją lubić: wspaniałe zupy, wielką rodzinę pierożków, oczywiście różnorodny bigos w każdej rodzinie inny; do dań mięsnych prawie zawsze dodawano ziemniaki puree zamiast gotowanych z wody oraz często buraczki nie znałem ich, ale smakują wyśmienicie! I tak dalej, i tak dalej... To brzmi może dziwnie, ale aby skosztować moich pierwszych krokietów, musiałem pojechać aż do Polski. Jesteśmy sąsiadami, ale jakie niewyobrażalne słodkie smakołyki drzemią u Was, to nie miałem wcześniej pojęcia. Powiem tylko: Ptasie mleczko i egzotyczna chałwa Tłumaczenie z języka niemieckiego Zbigniew Nowacki Warszawa, Stare Miasto, Barbakan, fot. Zbigniew Nowacki milanowekswjadwiga.pl Wilanów, pałac króla Jana III Sobieskiego 25

26 Culture POLISH CULTURE IN SHORT Agnieszka Zdziech Poland is not only the mountains, sea and lakes, but most of all the culture which has been being created by generations of people. In our history you can find a lot of brilliant writers, painters, directors, musicians and, of course, God s servants. For centuries they have been creating our national identity. Without their contribution our country would look completely different. The main patrons of Poland are St Wojciech and St Stanisław from Szczepanów, one of the first martyrs for faith and human dignity, but the most important patron of our homeland is Mary, the Queen of Poland. There is a number of pilgrimages walking to Her miraculous painting of the Blessed Virgin in Częstochowa. It is particularly interesting as Poland is one of few countries where Mother of God is as eagerly worshipped as here. This fact has even become a significant motif of some pieces of literature. Our patrons keep watch over us, our Homeland and all the fields of our nation s life. There is also our great saint John Paul II looking after us. And here is our cultural life in brief, especially focused on writers. Literature In this field we have to include: Jan Kochanowski the father of Polish poetry, Adam Mickiewicz and Juliusz Słowacki two Romantic prophetic poets of the XIX century, Cyprian Kamil Norwid a profound and outstanding poet with very deep religiousness. Moreover, Polish Nobel Prize winners for Literature must be mentioned. They are as follows: Henryk Sienkiewicz the positivist who wrote historic novels, Władysław Reymont the author of the Young Poland period, Czesław Miłosz and Wisława Szymborska postwar poets. All of them had different styles, used different poetics, raised different issues. They were masters of their field. Their mutual interests were love to their country and criticism of passivity and agreeing to evil. In Jan Kochanowski s poetry we can find affirmation of life and human dignity, cherishing harmony and a clean conscience, but also a tragic sorrow after his daughter s death; Kochanowski s Laments are considered a masterpiece not only in Polish poetry. Adam Mickiewicz (above all the author of our national epic entitled Pan Tadeusz ) and Juliusz Słowacki are poets of the period of the Partitions of Poland, when we lost freedom and independence for 123 years. These writers wielded a pen in a masterly way, describing with loftiness an image of a genius the ideal of that time a romantic lover, poet and conspirator in one. Next, Cyprian Kamil Norwid is still a mystery for linguists, not to mention readers. He was a person of many talents. His knowledge, great sensitivity and elaborate workshop still give new Adam Mickiewicz interpretations and associations. Underrated during his life, he created in the shadow of Mickiewicz and Słowacki, but he felt that his poetry would resurrect in a new reality. His poetry is deeply intellectual and demanding, but can move everyone who can submerge under the surface of the words. Henryk Sienkiewicz s works, particularly his historic novels, marked with patriotism are like a feast for a reader. They are gripping from the first pages. They describe with a flourish the bygone times of Polish greatness, sacrifice for the nation, beautiful, moving and often amusing adventures of the unusual heroes. In case of Sienkiewicz, even the volume of the books does not discourage from reading. Władysław Reymont his main novel is called Chłopi. That is a naturalistic and impressionist work which imitates the dialect of peasants living in the village Lipce and describing in detail their life during the whole year: their customs and traditions, joys and 26 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

27 sorrows, problems and solutions to them. His sectional description of the community, vividness of the language and plot and meticulousness in depicting the reality won him the second Polish Nobel Prize in literature. The third Nobel Prize winner was Czesław Miłosz who with uncompromising clear-sightedness voices man's exposed condition in a world of severe conflicts. His work touches mainly the subject of morality and ethic in the context of literary tradition and cultural consciousness of the past eras. His aim was to awake people s conscience, to disagree for people s indifference to other human s suffering, to call for coming to senses (especially in the times of totalitarianisms) and to rescue the values and achievements of the previous generations. Wisława Szymborska s poetry may seem easy and pleasant, but it is just an appearance. Her ironic tone aims at existential problems a man entangled in biology, history and vanishing is looking for his way, his place in the world, the universal truth. The poet rebelled against enslavement and prohibition of independent thinking in the times of the Polish People s Republic. She was, however, able to find greatness in each person. Painting We cannot talk about Polish culture only from the angle of literature. We have to emphasise indispensable role of painters, musicians and directors as well. It is worth mentioning at least the monumental paintings by Jan Matejko and Artur Grottger on the subject of history and patriotism, symbolic and fascinating ones by Jacek Malczewski and Józef Mehoffer or naturalistic ones by Józef Chełmoński. And they are just the most well-known examples. Music If we take music into consideration, everyone should acquaint with Fryderyk Chopin s works (he was like our music prophet whose genius is famous around the world), Karol Szymanowski s works and Władysław Szpilman s works. About the latter Roman Polański directed a film The Pianist. Furthermore, Stanisław Moniuszko is famous for composing operas. Pomnik Henryka Sienkiewicza w warszawskich Łazienkach, fot. Zbigniew Nowacki Cinematography I cannot omit the mentioned above director and actor Roman Polanski and his equally famous colleagues: Krzysztof Kieślowski, Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Krzysztof Zanussi, Jerzy Hoffman or Janusz Machulski. Their films amaze, arouse anxiety, sometimes amuse, but above all they raise awareness and present Polish reality perfectly showing its sad or even tragic aspects of history and modern times. All the above authors have built our national heritage. They still enrich our souls, teach us solidarity, give tips on how to live. Thanks to them, in the too fast pace of life, we have some moments of reflections, we stop for a second. We admire their artistry, will to fight and perceptive eye of a critic of their times. We hope the next generations will continue their glorious tradition. milanowekswjadwiga.pl 27

28 Kultura POLSKA KULTURA W PIGUŁCE Agnieszka Zdziech Polska to nie tylko góry, morze i jeziora, ale przede wszystkim kultura, którą tworzą całe pokolenia ludzi. W naszej historii można znaleźć wielu genialnych ludzi pióra, pędzla, ekranu, muzyków, czy oczywiście, sług Bożych. Przez wieki tworzyli tożsamość naszego narodu. Bez ich wkładu zupełnie inaczej wyglądałby nasz kraj. Głównymi Patronami Polski są: św. Wojciech i św. Stanisław ze Szczepanowa, jedni z pierwszych męczenników za wiarę i godność ludzką, a najważniejszą patronką naszej ojczyzny jest Maryja, Królowa Polski. Do Jej cudownego obrazu na Jasnej Górze w Częstochowie zmierza co roku wiele pielgrzymek. Jest to szczególnie ciekawe, gdyż Polska jest jednym z niewielu krajów, w których Matka Boża jest tak gorliwie czczona. Ten fakt jest nawet istotnym motywem wielu utworów literackich. Nasi święci Patroni czuwają nad nami i naszą Ojczyzną i wszystkimi dziedzinami życia narodu. Czuwa nad nami także nasz wielki święty, Jan Paweł II. A oto w największym skrócie twórcy naszej kultury, szczególnie z dziedziny literatury. Literatura W dziedzinie twórców słowa, do najznamienitszych trzeba zaliczyć przede wszystkim Jana Kochanowskiego ojca polskiej poezji, Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego dwóch wieszczów romantycznych XIX wieku i Cypriana Kamila Norwida wybitnego poetę o głębokiej religijności. Ponadto, wspomnieć należy o polskich laureatach nagrody Nobla w dziedzinie literatury: Henryka Sienkiewicza pozytywistę, autora powieści historycznych, Władysława Reymonta twórcę okresu Młodej Polski, Czesława Miłosza i Wisławę Szymborską poetów powojennych. Każdy z nich charakteryzuje się innym stylem, posługuje inną poetyką, porusza inną tematykę. Byli mistrzami swego fachu. Łączy ich niewątpliwie umiłowanie ojczyzny oraz krytyka bierności i godzenia się na zło. W poezji Kochanowskiego znajdziemy afirmację życia i godności jednostki ludzkiej, umiłowanie harmonii Obraz Jana Matejki, Bitwa pod Grunwaldem i spokoju sumienia, ale i tragiczny smutek po stracie ukochanej córki; Treny są uznane za arcydzieło nie tylko poezji polskiej. Adam Mickiewicz (przede wszystkim autor naszej epopei narodowej pt.: Pan Tadeusz ) i Juliusz Słowacki to poeci czasu zaborów, kiedy Polska utraciła niepodległość na 123 lata. Pisarze ci po mistrzowsku władali słowem, z patosem nakreślając obraz geniusza, ideału tego okresu literackiego kochanka romantycznego, poety i spiskowca w jednym. Z kolei Cyprian Kamil Norwid to wciąż zagadka dla badaczy literatury, a co dopiero dla czytelników. Jego wszechstronna wiedza, wielka wrażliwość i misterny warsztat wciąż dają nowe skojarzenia i interpretacje. Niedoceniony za życia, tworzył w cieniu wieszczów, ale czuł, że jego poezja zmartwychwstanie w nowej rzeczywistości. Jego poezja jest głęboko intelektualna i wymagająca, ale porusza każ- 28 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

29 dego, kto daje radę dotrzeć choć odrobinę pod powierzchnię słowa. Utwory Henryka Sienkiewicza, szczególnie powieści historyczne, nacechowane patriotyzmem to prawdziwa uczta. Wciągające od pierwszych stron, opisują z rozmachem minione czasy wielkości Polski, poświęcenie dla narodu, piękne, wzruszające i nierzadko przezabawne przygody nietuzinkowych bohaterów. W przypadku Sienkiewicza nie odstrasza nawet objętość powieści. Władysław Reymont jego główna powieść to Chłopi, utwór naturalistyczno-impresjonistyczny, naśladujący dialekt chłopów mieszkających we wsi Lipce i szczegółowo przedstawiający życie jej mieszkańców przez okrągły rok: ich zwyczaje i tradycje, radości i smutki, problemy i sposoby ich rozwiązywania. Przekrojowy opis tej społeczności, barwność języka i akcji oraz skrupulatność w sposobie przedstawienia przyniosły autorowi drugiego polskiego literackiego Nobla. Kolejnym naszym noblistą jest Czesław Miłosz, którego uhonorowano za to, że z bezkompromisową jasnością postrzegania wyraził warunki, na jakie jest wystawiony człowiek w świecie Fryderyk Chopin ostrego konfliktu. Jego twórczość to głównie tematyka moralna i etyczna, odwołująca się do tradycji literackiej i świadomości kulturowej wcześniejszych epok. Jego zadaniem było budzenie ludzkich sumień, niezgoda na obojętność ludzi na cierpienie drugiego człowieka, nawoływanie do opamiętania się (zwłaszcza w czasach totalitaryzmów) i ratowania wartości duchowych i dokonań pokoleń. Poezja Wisławy Szymborskiej wydawać by się mogła łatwa, lekka i przyjemna, ale to tylko pozory. Jej ironiczny ton celuje wprost w problemy egzystencjalne człowiek uwikłany w biologię, historię i przemijanie poszukuje swojej drogi, swego miejsca na ziemi, prawdy uniwersalnej. Poetka buntowała się przeciw zniewoleniu i zakazowi niezależnego myślenia czasów PRL-u oraz doszukiwała się w każdym człowieku wielkości. Malarstwo Nie można jednak mówić o polskiej kulturze jedynie w kontekście pisarzy. Należy tu niewątpliwie podkreślić również niezastąpioną rolę malarzy, muzyków czy reżyserów. Warto wspomnieć chociażby o monumentalnym malarstwie o tematyce historycznopatriotycznej Jana Matejki i Artura Grottgera, symbolicznym i fascynującym Jacka Malczewskiego i Józefa Mehoffera oraz naturalistycznym Józefa Obraz Józefa Chełmońskiego, Czwórka Chełmońskiego. A to tylko ci najbardziej znani. Muzyka Z dziedziny muzyki każdy powinien zapoznać się z utworami Fryderyka Chopina, naszego muzycznego wieszcza, którego geniusz znany jest na całym świecie, Karola Szymanowskiego czy Władysława Szpilmana, o którym powstał film Romana Polańskiego. Jako kompozytor oper wsławił się Stanisław Moniuszko. Kinematografia Nie można pominąć wspomnianego już reżysera i aktora Romana Polańskiego oraz jego równie sławnych kolegów: Krzysztofa Kieślowskiego, Andrzeja Wajdy, Kazimierza Kutza, Krzysztofa Zanussiego, Jerzego Hoffmana czy Janusza Machulskiego. Ich filmy zachwycają, budzą niepokój, czasem bawią, ale przede wszystkim uświadamiają i znakomicie przedstawiają polską rzeczywistość, najczęściej jej smutne, a nawet tragiczne aspekty historyczne lub współczesne. Wszyscy ci twórcy budują nasze dziedzictwo narodowe. Nadal ubogacają nasze dusze, uczą solidaryzmu narodowego, dają wskazówki, jak żyć. Dzięki nim w pędzie życia mamy chwilę refleksji, zatrzymujemy się w biegu. Podziwiamy ich kunszt, wolę walki i spostrzegawcze oko krytyka swoich czasów. Miejmy nadzieję, że następne pokolenia będą kontynuować chlubną tradycję. milanowekswjadwiga.pl 29

30 History Returning home Zyta Szulejewska After so many years we finally came home. We did not leave our country willingly - we were deported during the war by the Germans and Russians who invaded Poland in My husband Stanislaw Szulejewski was born in Warsaw and took part in the Warsaw Uprising (Bończa Company) in the Old City. He was wounded three times and lost his left eye. After the fall of the Uprising he was taken prisoner by the Germans and kept in Mühlberg-Stalag IV B. After the liberation by the Allies he was taken to hospital in England, where they tried to save his eye without success. When discharged from hospital, he attended Regent Polytechnic in London. He obtained a National Diploma and worked as a structural engineer for the Department of Environment. When retired, he attended Bristol School of Art. As he served in the Home Army, he could not safely go back to Poland after the war. A number of the Polish Home Army soldiers were arrested by the Communist Government and many sentenced to death. He had to remain in England until Poland was finally free. I, Zyta Szulejewska was born in Beresteczko, near the city of Lwów. I was Milanówek, willa Zacisze, fot. Zbigniew Nowacki 6 years old, when the Soviet Union invaded the eastern part of Poland on 17 September On 10 February 1940, I, my mother and my two sisters together with thousands of other Poles were transported to Siberia. The journey was long and many people died. Finally we arrived in the labour camp. My mother worked in the forest. Mortality was high due to malnutrition especially among the young and old (my sister and brother, who was born after our deportation, both died in Russia). When Germany attacked Russia, we were given a so called amnesty. We were informed that a Polish Army was being formed in Wrewskoje under General Anders. We managed to get there and together with the soldiers we crossed the Caspian Sea to fight with the Allies (Monte Cassino), while children were sent to orphanages. In 1948 we were sent to England. Here I attended Newton Abbot Grammar School and then Bristol University. After receiving my degree I entered the teaching profession. Now as we are old and in poor health, our sons, who work in Poland, suggested that we should come to Poland. In Milanówek we found a real home. The place is delightful and full of greenery, the people kind and helpful. I was recently in the Church, where the children s choir sang. I was very impressed by their behaviour and singing. Milanówek is also a centre of culture. We were invited to a performance commemorating the Warsaw Uprising and to a concert of Polish songs on the anniversary of 11 November - Independence Day. The most moving part was the play performed by the Fijewski Theatre. In the centre of Milanówek is a market, where one can buy home made products - made according to traditional recipes - directly from the producers. We enjoy the fresh and tasty food we buy there. I believe the decision to return to Poland was a good one and hope that we will be happy here, close to our family, in our old age. 30 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

31 Historia Powrót do domu Zyta Szulejewska Po wielu latach tułaczki wróciliśmy do domu. Nie wyjechaliśmy z Kraju z dobrej woli - zostaliśmy deportowani podczas wojny przez Niemców i Rosjan, którzy zaatakowali Polskę w 1939 r. Mój mąż, Stanisław Szulejewski, urodził się w Warszawie. Brał udział w Postaniu Warszawskim (Kompania Bończa) na Starym Mieście. Był ranny trzy razy i stracił lewe oko. Po upadku Powstania dostał się do niewoli w Mühlberg-Stalag IV B. Został uwolniony przez aliantów i zabrany do szpitala w Anglii, gdzie lekarze starali się uratować jego oko, niestety, bezskutecznie. Po wyjściu ze szpitala studiował w Londynie na Regent Polytechnic i po otrzymaniu dyplomu pracował jako inżynier budowlany. Gdy przeszedł na emeryturę, uczęszczał na zajęcia w szkole malarskiej. Jako były żołnierz Armii Krajowej, po zakończeniu wojny nie mógł bezpiecznie wrócić do Polski. Komunistyczny rząd aresztował członków AK i wielu zostało skazanych na śmierć. Musiał więc pozostać w Anglii aż do czasu, kiedy Polska otrzymała wolność. Ja, Zyta Szulejewska, urodziłam sie w Beresteczku, niedaleko Lwowa. Miałam 6 lat, kiedy Związek Radziecki zajął wschodnią część Polski 17 września 1939 r. 10 lutego 1940 r. ja, moja mama i moje siostry z tysiącami Polaków zostałyśmy wywiezione na Syberię. Podróż była długa i wielu zmarło. Wreszcie dotarłyśmy do obozu pracy. Mama pracowała w lesie. Śmiertelność była duża z powodu głodu, szczególnie wśród małych dzieci i ludzi starszych (moja siostra i brat, który urodził się Milanówek, Willa Matulinek, siedziba sióstr urszulanek, fot. Zbigniew Nowacki już na Syberii, zmarli). Gdy Niemcy zaatakowali Rosję, przyznano nam tak zwaną amnestię. Dowiedzieliśmy się, że polska armia została zorganizowana we Wrewskoje pod dowództwem generała Andersa. Razem z żołnierzami przekroczyliśmy Morze Kaspijskie i dostaliśmy się do Iranu. Żołnierze poszli na front, aby walczyć po stronie aliantów (Monte Cassino), a dzieci umieszczono w sierocińcach. W 1948 r. zostaliśmy wysłani do Anglii. Tutaj uczyłam się w szkole Newton Abbot Grammar School, a później na uniwersytecie w Bristolu. Po ukończeniu studiów pracowałam jako nauczycielka. Teraz jesteśmy w starszym wieku i gorszym zdrowiu. Nasi synowie sugerowali, abyśmy przyjechali do Polski. W Milanówku poczuliśmy się jak w domu. Miasto jest cudowne, pełne zieleni i pięknych starych drzew. Ludzie są uprzejmi i życzliwi. Byłam w kościele na Mszy św, gdzie śpiewał chór młodzieży. Byłam zachwycona zachowaniem i talentem naszych dzieci. Milanówek jest też ośrodkiem kultury i miejscem obchodów patriotycznych rocznic. Uczestniczyliśmy miedzy innymi w obchodach rocznicy Powstania Warszawskiego oraz w śpiewaniu pieśni patriotycznych 11-go listopada. Kolejnym wydarzeniem, które zrobiło na nas ogromne wrażenie, był spektakl Teatru Fijewskich. Po tylu latach na emigracji uświadomiłam sobie, jakie było bohaterstwo Polaków na przestrzeni wieków. W centrum Milanówka czynne jest targowisko godne polecenia, na którym można kupić produkty bezpośrednio od producentów, przygotowane według tradycyjnych receptur. Uważam, że nasza decyzja o powrocie do Polski była słuszna. Mam nadzieję, że w gronie rodziny szczęśliwie przeżyjemy ostatnie nasze lata. milanowekswjadwiga.pl 31

32 Historia Papież z dalekiego kraju cz.ii - Habemus Papam Leszek Cichosz W godzinach wieczornych 16 października 1978, na konklawe, zwołanym po niespodziewanej śmierci Jana Pawła I, dokonano wyboru na następcę świętego Piotra nie Włocha. Wybór ten łamał wielowiekową tradycję i obyczaj. Było to niewątpliwie działanie Ducha Świętego, który w tak radykalny sposób oddziaływał na kolegium kardynalskie. Kiedy kardynał Felici ogłaszał radosną nowinę ludowi rzymskiemu i światu: Zwiastuję Wam radość wielką: Habemus Papam Karol, Świętego Rzymskiego Kościoła kardynał Wojtyła, który przyjął imię Jan Paweł Drugi, jak wspominają świadkowie obecni na placu św. Piotra, wierni oniemieli. Nie mieli pojęcia, skąd pochodzi nowy Papież. Niektórzy byli przekonani, że jest Murzynem lub Azjatą. Dopiero przemówienie nowego Papieża nienagannym językiem włoskim, wzbudziło podziw i entuzjazm. Z późniejszych przecieków zza murów watykańskich, wynikało, że arcybiskup krakowski został wybrany na Papieża w drugiej turze czwartego głosowania, otrzymując 99głosów. Tak opisywał ten moment francuski kardynał Jean Guyot: jak czynili to jego poprzednicy, nowy papież dodał: W posłuszeństwie wiary wobec Chrystusa, mojego Pana, zawierzając Matce Chrystusa i Kościoła świadom wielkich trudności przyjmuję. I oznajmił, że przybiera imię Jana Pawła II. Było to około godziny 17:15. Kardynałowie na konklawe brali jeszcze jedną polską kandydaturę na tron Piotrowy, prymasa Wyszyńskiego. Zapytany, czy przyjmie wybór, zdecydowanie odmówił. Stwierdził, że jego życiowym zadaniem jest bronić Kościoła na Wschodzie. Stefan Wyszyński przed decydującym głosowaniem na Spoglądam na siedzącego po przeciwnej stronie kaplicy kardynała Wojtyłę. Wydaje się przybity ogromem ciężaru, jaki na niego dopiero co spadł. Głowa jeszcze mocniej wciśnięta w ramiona, już bardzo pochylone. Nie potrafił ukryć wzruszenia. Kiedy inny kardynał, Jean Villot, przewodniczący konklawe, zapytał go, czy przyjmuje wybór, zamiast odpowiedzieć tak, Papież św. Jan Paweł II i kard. Stefan Wyszyński 32 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

33 konklawe powiedział do Wojtyły: Gdyby ks. kardynała wybrano, proszę pomyśleć, czy nie przyjąć imienia Jana Pawła II. W naszym kraju zapanowała euforia, ludzie padali sobie w ramiona. Mieszkańcy Krakowa wylegli na ulice ze świecami i biało-czerwonymi flagami. Wierni udawali się do kościołów, masowo uczestnicząc we Mszach św. i przystępując do sakramentu pojednania. W całej Polsce rozbrzmiewały dzwony, a zwłaszcza ten najważniejszy, Zygmuntowski na Wawelu. Jeszcze większym zaskoczeniem wiadomość ta została przyjęta przez władzę. Kiedy I Sekretarz, tow. Edward Gierek otrzymał tę informację, krzyknął: O, Rany Boskie! Na zwołanej pośpiesznie nocnej naradzie w Komitecie Centralnym panowała nerwowa atmosfera. Przedstawiciel skrzydła twardogłowych, Stanisław Olszowski, oblał się kawą, natomiast minister spraw zagranicznych, Józef Czyrek, zaczął pocieszać zebranych, że lepszy Wojtyła jako Papież tam, niż jako Prymas tu, co świadczy o tym, jak ówczesna władza była oderwana od rzeczywistości. Na koniec przedstawiciele władz partyjnych i rządowych wystosowali depeszę gratulacyjną do Watykanu o następującej treści: Na tronie papieskim po raz pierwszy w dziejach jest syn polskiego narodu, budującego w jedności i współdziałaniu wszystkich obywateli, wielkość i pomyślność swej socjalistycznej ojczyzny..., Polacy poczuli niekłamaną dumę i skrzydła u ramion. Cały aparat propagandy partyjnej okazał się bezradny, jednocześnie ukazując swoje zakłamanie. Ostatecznie pękła nadmuchana bańka stabilizacji gierkowskiej, odsłaniając rzeczywistość. Pisarz Kazimierz Brandys na wieść o decyzji konklawe miał powiedzieć, że: Papież podniósł naród z błota. I to jest klucz do zrozumienia tego przełomu ducha i wiary. Wszystkie oczy świata skierowały się na Polskę, a Kościół katolicki wyszedł z cienia, pokazując swój autorytet, przestając być wielką niemową. Partyjni włodarze kraju z jednej strony czuli dumę z wyboru rodaka, z drugiej zaś byli pełni obaw o wpływ tego faktu na socjalistyczną ojczyznę. Mniej optymistycznie oceniano sytuację w Moskwie. Ta wiadomość dla komunistów radzieckich była wstrząsem. Obywatel państwa socjalistycznego został najwyższym namiestnikiem Kościoła katolickiego. To było nie do pomyślenia, to było gorsze niż horror. Politycy radzieccy nie mieli złudzeń, że ten Papież upomni się o prawa ludzi wierzących w bloku socjalistycznym, na domiar złego w ich własnych językach. Obawy te zostały potwierdzone podczas inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II w Watykanie 22 października 1978 roku. Tam Papież wołał : Otwórzcie drzwi Chrystusowi! Otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych i politycznych... To było wyzwanie rzucone nie tylko polityce Moskwy, ale także zakwestionowanie porządku jałtańskiego, który Papież św. Jan Paweł II podzielił Europę w 1944 roku na dwie strefy wpływów. I stało się to, co napisał Juliusz Słowacki w 1848 roku: Pośród niesnasków Pan Bóg uderza W ogromny dzwon, Dla Słowiańskiego oto Papieża Otwarty tron. [...] A trzeba mocy, byśmy ten Pański Dźwignęli świat... Więc oto idzie Papież Słowiański, Ludowy brat. [...] On rozda miłość, jak dziś mocarze Rozdają broń, Sakramentalną moc on pokaże Świat wziąwszy w dłoń. [...] Wszelką z ran świata wyrzuci zgniłość, Robactwo-gad, Zdrowie przyniesie rozpali miłość I zbawi świat. Wnętrza kościołów on powymiata, Oczyści sień, Boga pokaże w twórczości świata, Jasno jak w dzień. milanowekswjadwiga.pl 33

34 Milanówek ludzie i firmy Krówka z Milanówka Piotr Pomorski Historia naszej firmy zaczęła się jeszcze za czasów carskich, kiedy to mój dziadek, Feliks Pomorski, późniejszy założyciel firmy, jako siedmioletni chłopiec został wysłany na naukę do zakładów swego wuja w Żytomierzu. Rodzina Feliksa Pomorskiego w latach międzywojennych Przechodząc przez wszystkie etapy pracy w zakładzie, poznał cukierniczy fach. W 1921 roku Feliks Pomorski zakłada w Poznaniu wytwórnię słodyczy. Wkrótce jego zakład zatrudnia blisko 40 osób. Zakład produkował w owych czasach około 200 gatunków słodyczy. W czasie II wojny światowej, gdy do Poznania wkroczyli Niemcy, nakazali Ciągutki mleczne rodzinie Pomorskich opuścić zakład. Po dość długiej tułaczce rodzina Pomorskich trafia do Milanówka pod Warszawą. W czasach wojennej zawieruchy - ze względu na brak składników - wytwarzanie słodyczy graniczyło z cudem. Krówki były łatwe w produkcji i nie wymagały trudno dostępnych składników. Wojna oszczędziła fabrykę, ale po wyzwoleniu strawił ją pożar. W 1952 roku, gdy wysiłkiem całej rodziny odbudowano zakład, rodzinę spotkało kolejne nieszczęście. Wytwórnia została upaństwowiona i trafiła pod zarząd "Przemysłu Terenowego". Następnie zakład staje się filią warszawskiego "Wedla" (Zakłady 22 Lipca). Krówki produkowane przez państwowy zakład nie były już tak smaczne jak te, które wytwarzano pod zarządem Feliksa Pomorskiego. Założyciel firmy nie poddał się jednak tak łatwo. W swoim ogrodzie przy ul. Piasta w podwarszawskim Milanówku znowu uruchomił produkcję krówek. Początkowo produkowano je w wyremontowanej stróżówce. Prawdziwe krówki znów trafiły na warszawki rynek. W 1963 roku umarł założyciel firmy, a kontynuacją tradycji rodzinnych zajął się syn Leszek. Dzięki temu, że posiadał wykształcenie cukiernika, jego firma mogła istnieć, mimo iż bardzo przeszkadzała ówczesnym komunistycznym władzom. Obecnie firmę prowadzi Piotr Pomorski wnuk Feliksa. W swojej firmie zatrudnia 15 osób. Piotr Pomorski produkuje krówki według tej samej receptury, tak jak robił to jego dziadek. Dlatego właśnie krówki z Milanówka od dziesiątków lat są pyszne i dla wielu z nas są wspomnieniem dzieciństwa. 34 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

35 Aktualności z życia parafii Zbigniew Nowacki Koncert "Tu, gdzie Jego serce..." Po raz pierwszy w 11-letniej historii Festiwalu Otwarte Ogrody w Milanówku nasza parafia włączyła się czynnie w przebieg Festiwalu, organizując wspólnie z Milanowskim Centrum Kultury niecodzienny koncert. Odbył się on w niedzielę, 12 czerwca 2016 roku na zakończenie Festiwalu przed kościołem św. Jadwigi Śląskiej. Fot. Zbigniew Nowacki, W niecodziennej scenerii z oświetleniem różnych barw, z pięknym, oryginalnym fortepianem, z epoki, kiedy grał nasz genialny kompozytor Fryderyk Chopin, wystąpiły znakomite artystki: milanowianka Justyna Reczeniedi oraz Elżbieta Nowotarska-Leśniak z akompaniatorem Błażejem Kwiatkowskim. Artystki zaprezentowały się znakomicie w pieśniach sakralnych oraz utworach Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki. To była uczta duchowa nie tylko dla melomanów. I za to należały się słusznie gorące brawa dla Justyny Reczeniedi, Elżbiety Nowotarskiej-Leśniak oraz pianisty Błażeja Kwiatkowskiego, ale także dla organizatorów. Koncert poprowadził Tadeusz Deszkiewicz- Prezes Polskiego Radia RDC bardzo ciekawie, opowiadając nie tylko o śpiewaczkach i akompaniatorze, ale także przypominając o historii urny z sercem Fryderyka Chopina, milanowekswjadwiga.pl która znalazła się w niecodziennych okolicznościach w Milanówku i była tu przechowywana m.in. na plebanii naszego kościoła przez ponad rok. Rocznica objawień w Gietrzwałdzie W 139. rocznicę rozpoczęcia objawień Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie, w poniedziałek, 27 czerwca o godz. 19:15 została odprawiona Msza św. przed kapliczką Matki Bożej Gietrzwałdzkiej na Osiedlu TBS. Mszę św. celebrował ks. Franciszek. Pielgrzymka różańcowa do Gietrzwałdu lipca 2016 W piątek, 1 lipca wyruszyła spod naszego kościoła piesza pielgrzymka różańcowa do Gietrzwałdu. Przed wyruszeniem w trasę ks. Franciszek i ks. opiekun pobłogosławili pielgrzymów na placu. Rocznica objawień w Gietrzwałdzie Fot. Barbara Zdolińska Fot. Barbara Zdolińska Pielgrzymi wrócili do Milanówka autokarem 9 lipca, razem z tymi, którzy dojechali tego dnia do Gietrzwałdu. Zdjęcia wykonała pani Barbara Zdolińska. Wichura powaliła dąb w ogrodzie parafii To nie była trąba powietrzna ani huragan, ale silna wichura, która w piątkowe popołudnie, 17 czerwca rozłupała dąb tuż obok figury Chrystusa Króla, pamiątki intronizacji w 1998 roku. Dąb był spróchniały, ale powalił się na ogrodzenie niszcząc słupek i kilka metrów parkanu. Całe szczęście, że dąb nie przewrócił się na figurę. Fot. Zbigniew Nowacki, Strażacy przyjechali z pomocą niezwłocznie tym bardziej, że gałęzie drzewa zerwały także przewody energetyczne nad ulicą Kościuszki. Ruch samochodowy został na tym odcinku wstrzymany do czasu usunięcia szkód. 35

36 Poradnik medyczny lek. Anna Ruszkowska Bezpieczne wakacje Jak należy postępować w przypadku ukąszenia, użądlenia oraz pogryzienia Wakacje to czas odpoczynku. Jednak podczas letnich wyjazdów w plener dość często zdarzają nam się spotkania z różnymi owadami, które niekoniecznie są dla nas miłe. Czasem te spotkania kończą się przykrymi dolegliwościami. Warto wiedzieć, jak sobie z tym radzić. Co zrobić, jeśli ugryzie nas kleszcz? Ukąszenie przez kleszcza nie zawsze wymaga interwencji lekarza, ponieważ w większości przypadków pajęczaka można usunąć samemu. Podstawowa zasada brzmi: im wcześniej kleszcz zostanie usunięty z naszego ciała, tym mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia odkleszczowym zapaleniem mózgu i boreliozą. Aby usunąć kleszcza chwyć kleszcza pęsetą jak najbliżej powierzchni swojej skóry i delikatnie, ale stanowczo pociągnij kleszcza do góry. Po wyjęciu kleszcza, umieść go na kartce papieru i sprawdź, czy został usunięty w całości. Po usunięciu kleszcza dokładnie umyj ręce, zdezynfekuj miejsce ukłucia preparatem odkażającym (Octenisept, woda utleniona lub 40 proc. alkohol) i obserwuj miejsce po ukłuciu. Jeśli wystąpi niepokojąca zmiana w postaci poszerzającej się czerwonej plamy (rumień wędrujący), skonsultuj się z lekarzem. Najwcześniej po 6 tygodniach od ukąszenia dobrze jest zrobić badanie krwi IgM i IgG przeciwko boreliozie. Przy najbliższej wizycie u lekarza zgłoś fakt ukąszenia, gdyż jest to bardzo pomocne w diagnostyce przyczyny różnych objawów (gorączka, bóle mięśni i stawów, zaburzenia rytmu serca, bóle głowy, objawy neurologiczne). Co zrobić, jeśli użądli nas osa, pszczoła lub szerszeń? Pojedyncze użądlenie owada nie powinno być niebezpieczne, ale wrażliwość poszczególnych osób na jad owadów jest zróżnicowana. Najgroźniejsze są użądlenia w okolice szyi, podniebienia, języka, wewnętrznej powierzchni policzków. Powodują obrzęk błon śluzowych, krtani, zablokowanie dróg oddechowych i problemy z oddychaniem. Warto wiedzieć, że pszczoła może użądlić tylko raz, żądło jest wyposażone w zaczepy, które zatrzymują je w skórze. Osa, szerszeń oraz trzmiel mogą żądlić wielokrotnie, dlatego trzeba liczyć się z kolejnymi atakami. W miejscu użądlenia wstrzyknięty jad powoduje ból, zaczerwienienie i obrzęk. Dolegliwości te utrzymują się od kilku godzin do doby, wpływ ma na to ilość ukąszeń, rodzaj owada, indywidualna odporność organizmu. Nasilenie objawów znaczy o uczuleniu, może również dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Niepokojące objawy to: omdlenie, bladość skóry, spadek ciśnienia krwi, zawroty głowy, nudności oraz wymioty, obrzęk języka lub twarzy, przyśpieszone czynności serca, wysypka na części lub na całym ciele, uczucie ściskania klatki piersiowej. W takiej sytuacji należy natychmiast wezwać Pogotowie Ratunkowe. Gdy poszkodowana osoba nie jest uczulona, należy w przypadku użądlenia przez pszczołę, szybko wyciągnąć żądło, trzeba zrobić to ostrożnie, żeby nie uszkodzić woreczka jadowego, gdyż może to zwiększyć dawkę jadu. Miejsce użądlenia dokładnie umyć wodą z mydłem. Przyłożyć zimny okład - zmniejszy obrzęk i spowolni rozprzestrzenianie się jadu. Po zwilżeniu w miejsce użądlenia wetrzeć rozdrobnioną na proszek aspirynę - zneutralizuje w jadzie substancje o działaniu zapalnym. Można doustnie podać leki takie jak cetyryzyna, loratadyna, clemastyna Co zrobić, gdy pogryzie nas zwierzę (pies, kot, inne)? Każde ugryzienie przez zwierzę, czy to będzie dzikie czy, domowe, wiąże się niezależnie od rany z ryzykiem powikłań pourazowych. W ślinie zwierząt pasożytują drobnoustroje chorobotwórcze, najgroźniejszym z nich jest wirus wścieklizny. Choroba prawie zawsze pojawia się po ugryzieniu przez wściekłe zwierzę, jednak do zakażenia może dojść także, gdy ślina z wirusem wścieklizny dostanie się do organizmu przez zranienie (np. zadrapanie przez kota). Po czym możemy poznać zwierzę ze wścieklizną? Po nietypowym zachowaniu, np. nietoperz (nocne zwierzę) pojawia się w dzień i szuka kontaktu z ludźmi. Inne objawy to: niestabilny chód, dezorientacja, nienaturalnie wyglądająca sierść, ślinienie się, toczenie piany z pyska. Nie wolno 36 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

37 takiego zwierzęcia łapać ani dotykać. Nie wolno pod żadnym pozorem dotykać napotkanych w parku, lesie czy na łące zdechłych zwierząt. Mogą być zarażone wścieklizną, a wirus może nadal znajdować się w ich ciele. Należy powiadomić służby leśne, sołtysa, policję lub straż miejską. Pierwsza pomoc w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzę podejrzane o wściekliznę to: 1. Ochronić własne ręce poprzez zało- żenie lateksowych lub gumowych rękawiczek. 2. Przemyć ranę wodą z mydłem (powinno trwać minimum 5 minut; najlepiej mydło szare, bez dodatków zapachowych i barwników) 3. Założyć jałowy opatrunek, jeśli rana krwawi, należy ucisnąć bezpośrednio ranę. 4. Po ustaniu krwawienia należy opatrunek luźno przymocować 5. Skontaktować się z lekarzem. Lekarz zastosuje zastrzyk przeciwtężcowy, a jeśli będzie podejrzenie wścieklizny, skieruje do poradni chorób zakaźnych, celem podania odpowiedniej szczepionki. Jeśli jest to możliwe - zwierzę zostaje poddane 10 - dniowej obserwacji u weterynarza. Wynik obserwacji decyduje o toku leczenia pogryzionego człowieka. Nie samym chlebem... Edyta Stępnik Zrazy wołowe zawijane Typowe polskie danie, kojarzone ze świątecznym obiadem. Teraz trochę zapomniane ze względu na pracochłonne wykonanie. Warto jednak poświęcić trochę czasu, bo danie jest wyjątkowo smaczne. Zrazy bardzo dobrze komponują się z kaszą gryczaną lub jęczmienną i surówkami oraz gotowanymi warzywami, których latem mamy bardzo duży wybór. Przygotowanie: Mięso obrać z błon i pokroić w poprzek włókien na cztery plastry. Tłuczkiem ubić porcje na cienkie prostokąty, które posypujemy solą, zmielonym pieprzem i smarujemy musztardą. Słoninę i ogórki kroimy w cienkie paseczki i układamy na płatach mięsa. Całość zwijamy w ruloniki, zakładając brzegi do środka. Spinamy wykałaczkami lub związujemy bawełnianą nicią. Oprószamy mąką i smażymy na tłuszczu równomiernie ze wszystkich stron. Potem układamy w płaskim rondlu. Zalewamy tłuszczem ze smażenia i wodą tak, aby przykryła zrazy. Dodajemy pieprz ziarnisty, ziele angielskie oraz listki laurowe i dusimy pod przykryciem do miękkości. Zwolennicy gęstych sosów mogą oprószyć mąką zrazy podczas duszenia lub dodać śmietanę pod koniec. Smacznego! Składniki: ½ kg wołowiny zrazowej 2-3 kiszone ogórki 5-10 dag słoniny tłuszcz do smażenia musztarda sól i pieprz mielony i ziarnisty ziele angielskie, liście laurowe mąka śmietana Jedni drugich brzemiona noście Chrzty Krzysztof Smirnow Amelia Błaszczyk Maksymilian Roguski Tymoteusz Runowiecki Aleksander Jabłoński Piotr Szeliga Hanna Borowczyk Hubert Lewczyński Maja Krajewska Aleksander John Moes - Bennett milanowekswjadwiga.pl Odeszli do Pana Maria Dobiecka l. 62 Dorota Staszewska l. 45 Jacek Banaszczyk l. 51 Janusz Dławichowski l. 83 Elżbieta Hajduk l. 78 Śluby Rafał Kawa i Agnieszka Zalewska Sebastian Brzeziński i Paulina Meszka Łukasz Strzałkowski i Agnieszka Gątarczyk Daniel Szczęsny i Agnieszka Jacewicz Kotko Damian i Anna Barańska Paweł Głowacki i Anna Banasiak Kamil Majewski i Dominika Kopczyńska Jarosław Klimek i Magdalena Binder Marcin Szczepański i Marta Matusiak 37

38 Rodzina i prawo Tomasz Gal, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie Władza rodzicielska Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską, która przysługuje obojgu rodzicom. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania. Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy. Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Jeżeli natomiast władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. 38 Jesteście nadzieją Kościoła i świata! Lipiec 2016 You are the hope of the Church and the world!

39 Konkurs fotograficzny XIV edycja lipiec 2016 Foto-Komisja, działająca na podstawie Regulaminu konkursu i z upoważnienia redakcji kuriera parafialnego Jadwiżanka, po rozpatrzeniu nadesłanych prac zdjęć i opisów przyznała następujące nagrody: w kategorii I - zdjęcia osób I miejsce Łucznik Izabela Uziak II miejsce Polska kawaleria w Święto Niepodległości w Warszawie Bogumił Derejczyk w kategorii II - zdjęcia plenerowe I miejsce Samotna jabłoń Bogumił Derejczyk II miejsce - Intymnie Marcin Kornacki Wyróżnienie: Szczebrzeszyński Świerszcz Bogumił Derejczyk w kategorii III - zdjęcia obiektów sakralnych i zabytków architektury I miejsce Jasnogórskie organy Szymon Uziak II miejsce Kościół św. Jadwigi w zimowej szacie Bogumił Derejczyk Wyróżnienie: Kościół św. Jadwigi Izabela Uziak Kategoria III Wyróżnienie: Kościół św. Jadwigi Izabela Uziak Nagrodzone i wyróżnione zdjęcia są publikowane na stronie internetowej parafii św. Jadwigi Śląskiej oraz w Jadwiżance. Łącznie nadesłano 18 zdjęć od 4 osób biorących udział w konkursie. Dziękujemy wszystkim autorom zdjęć i liczymy na udział w kolejnych edycjach także innych osób. Kategoria II Wyróżnienie: Szczebrzeszyński Świerszcz Bogumił Derejczyk Zdjęcia w XV edycji prosimy nadsyłać do 25 lipca 2016 roku na adresy mejlowe: jadwizanka1928@gmail.com z kopią do: z.nowacki333@gmail.com lub złożyć do kancelarii. milanowekswjadwiga.pl 39

40 Kat.I - I miejsce Łucznik Izabela Uziak Kat.I - II miejsce Polska kawaleria w Święto Niepodległości w Warszawie Bogumił Derejczyk Kat.II - I miejsce Samotna jabłoń Bogumił Derejczyk Kat.II - II miejsce Intymnie Marcin Kornacki Kat.III - I miejsce Jasnogórskie organy Szymon Uziak Kat.III - II miejsce Kościół św. Jadwigi w zimowej szacie Bogumił Derejczyk