Jerzy Janikowski Szef Biura Współpracy Międzynarodowej

Transkrypt

1 Przenoszenie wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu tam, gdzie nie są wdrażane bezpośrednio wymogi Pakietu Klimatycznego. Respektowanie generuje koszty, przeniesienie produkcji jest tańsze; czy to jest droga do efektywności energetycznej? I czy można zawrócić z tej drogi? Jerzy Janikowski Szef Biura Współpracy Międzynarodowej

2 Wymogi Pakietu Klimatycznego, dotyczą zarówno energetyki jak i przemysłu Znaczna częśd przemysłu albo emituje zanieczyszczenia, albo korzysta w większym stopniu z energii elektrycznej bądź cieplnej dostarczanej przez sektor elektroenergetyczny. Sektor ten jest w Polsce oparty w zdecydowanej części na wykorzystaniu węgla zarówno kamiennego jak i brunatnego, co niesie ze sobą koniecznośd sprostania wymogom Pakietu Klimatycznego jak też i innych regulacji, które w znaczący sposób przekładają się na poziom cen energii elektrycznej. Pakiet Klimatyczny dotyczy więc polskiego przemysłu albo bezpośrednio albo pośrednio. Co to oznacza? - Wzrost kosztów - Pogorszenie własnej pozycji konkurencyjnej - Wzrost ryzyka Czy przeniesienie produkcji jest rozwiązaniem problemu? Rozwiązania wspierane przez Pakiet Klimatyczny są w dużej mierze importochłonne i będą tworzyły miejsca pracy głównie w innych krajach.

3 Unijne regulacje zmieniające sposób funkcjonowania sektora przemysłowego Pakiet klimatyczny UE i cele 3x20% w tym: - Zrewidowana Dyrektywa 2009/29/KE w sprawie Europejskiego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji tzw. Dyrektywa ETS - Dyrektywa 2009/31/KE dotycząca geologicznego składowania CO 2 tzw. Dyrektywa CCS Rewizja Dyrektywy Rady 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej

4 Konieczność podejmowania nowych inwestycji - dylematy Koniecznośd budowy nowych mocy wytwórczych jakie technologie? - Koszty inwestycyjne i możliwości zapewnienia finansowania - Przyszłe koszty produkcji co będą obejmowały? - Sytuacja polskiej gospodarki (sektory wysokoemisyjne, górnictwo, konkurencyjnośd przemysłu) - Sytuacja gospodarstw domowych i problem tzw. ubóstwa energetycznego - Ryzyko polityczne i społeczne (nowe długofalowe cele polityki klimatycznej, akceptacja społeczna dla nowych technologii) - Wiele obszarów niepewności

5 Dyrektywa CCS Jakie decyzje należy podjąć, aby zrealizować jej zapisy?

6 Wychwytywanie CO 2 jaka technologia?? PRE - POST - OXY - COMBUSTION 8 12 punktów procentowych tyle tracimy na sprawności bloku energetycznego, dla każdej z powyższych technologii sprawność elektrowni bez CCS 45% 33%

7 Wychwytywanie CO 2 jaka technologia? % o tyle wzrośnie zużycie węgla wskutek wychwytywania CO 2, aby wyprodukować tę samą ilość energii elektrycznej Czy wobec ograniczonych zasobów paliw kopalnych, nie narusza się tym samym zasad zrównoważonego rozwoju?

8 Jak rozumieć określenie CAPTURE READY? Zmiana dyrektywy 2001/80/WE (1) Paostwa członkowskie zapewniają, aby operatorzy wszystkich obiektów energetycznego spalania o elektrycznej mocy znamionowej 300 MW lub wyższej, którym pozwolenia na budowę lub ( ) pozwolenia na prowadzenie działalności udzielono już po wejściu w życie dyrektywy ( ) 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. ( ), przeprowadzili ocenę, czy spełnione są następujące warunki: dostępne są odpowiednie składowiska, instalacje transportowe są wykonalne technicznie i ekonomicznie, modernizacja pod kątem wychwytywania CO 2 jest wykonalna technicznie i ekonomicznie. Według jakich kryteriów ma byd przeprowadzona ocena? (2) Jeżeli warunki określone w ust. 1 są spełnione, właściwy organ zapewnia, aby na terenie obiektu zarezerwowano odpowiednią przestrzeo na instalację urządzeo niezbędnych do wychwytywania i sprężania CO 2. Właściwy organ określa, czy warunki są spełnione, na podstawie oceny, o której mowa w ust. 1, i na podstawie innych dostępnych informacji, w szczególności dotyczących ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego. Kto będzie określał, czy warunki są spełnione? Jak duża przestrzeo jest odpowiednia? Na jakie urządzenia i w jakiej technologii?

9 Co z jednostkami zaprojektowanymi dzisiaj? Czy możliwe będzie dobudowanie instalacji wychwytującej CO 2 do dzisiaj zaprojektowanych bloków energetycznych? Czy dzięki postępowi technicznemu, nowym technologiom taka inwestycja będzie wykonalna pod względem technicznym i ekonomicznym przed 2025?

10 Czy dyrektywa CCS promuje technologię post-combustion? Zapisy dyrektywy CCS jednoznacznie wskazują, że elektrownia ma byd gotowa na wychwytywanie CO 2 ze spalin. Czy słusznie? technologie pre- oraz oxy-combustion mają większe perspektywy rozwoju: większa integracja elementów instalacji (IGCC) wysokosprawne turbiny wodorowe (IGCC) nowe, bardziej wydajne techniki produkcji tlenu (oxy-combustion) Dlaczego dyrektywa CCS promuje geologiczne składowanie CO 2, a nie ma w niej odniesienia do chemicznej sekwestracji?

11 Dyrektywa ETS problem nowych instalacji Fragment dyrektywy ETS ( ) paostwa członkowskie mogą przydzielid przejściowo bezpłatne uprawnienia instalacjom wytwarzającym energię elektryczną, które funkcjonowały przed dniem 31 grudnia 2008 r. lub instalacjom wytwarzającym energię elektryczną, w przypadku których proces inwestycyjny faktycznie wszczęto do tego dnia ( ) ( ) paostwo członkowskie zamierzające przydzielid uprawnienia na podstawie niniejszego artykułu przedkłada Komisji do dnia 30 września 2011 r. wniosek zawierający metodologię proponowanego przydziału uprawnieo oraz poszczególne ich przydziały. ( ) Aby skorzystad z darmowych uprawnieo do emisji CO 2, nowe instalacje powinny byd gotowe do września Nie ma możliwości, aby nowe inwestycje skorzystały z tej puli uprawnieo!

12 Dyrektywa ETS problem nowych instalacji Czy w związku z zapisami dyrektywy ETS, preferowana będzie eksploatacja: starych jednostek, o niskiej sprawności i zakup uprawnieo na poziomie 400 kg/mwh? nowych, wysokosprawnych bloków energetycznych i zakup uprawnieo do całej emisji CO 2 : kg/mwh

13 Dyrektywa ETS darmowe uprawnienia Ilośd darmowych uprawnieo do emisji CO 2 musi odpowiadad poniesionym nakładom inwestycyjnym Czy wysokosprawne bloki węglowe CCS ready spełniają to kryterium?

14 Dyrektywy UE mające wpływ na funkcjonowanie krajowego sektora elektro-energetycznego Dyrektywa Rady 96/61/WE z 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (tzw. dyrektywa IPPC) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/80/WE z 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeo do powietrza z dużych źródeł spalania paliw (tzw. dyrektywa LCP) oraz dla wsparcia celów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/81/WE z 23 października 2001 r. w sprawie krajowych limitów emisji niektórych zanieczyszczeo do powietrza (tzw. dyrektywa NEC) DYREKTYWA IED

15 MOC ELEKTRYCZNA [GW] Wpływ Dyrektywy IED na poziom mocy zainstalowanej w KSE GW GW 2007 stan mocy wytwórczych w KSE 2016 naturalne odstawienia 2016 odstawienia związane z wdrożeniem Dyrektywy IED Wprowadzenie Dyrektywy IED spowoduje koniecznośd odstawienia około 15 GW mocy zainstalowanych w roku 2016

16 Projekt 2050 bezemisyjna wizja przyszłości Z inicjatywy EURELECTRIC (Unii Przemysłu Energetycznego) powstał dokument, wskazujący drogę do uczynienia sektora energetycznego w roku 2050 neutralnym pod względem emisji CO2 i zawierający: optymalne warunki inwestowania identyfikację barier (także politycznych) rekomendacje dalszych działao Oficjalna prezentacja Projektu 2050 w Polsce miała miejsce 5 listopada 2009 roku w Warszawie na konferencji Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej, 5 dni później (10 listopada) raport był przedstawiony na zebraniu Parlamentu Europejskiego w Brukseli.

17 Wyniki redukcja gazów cieplarnianych o 75% (w odniesieniu do roku 1990) w gospodarce Unii Europejskiej jednakowa cena za uprawnienia do emisji CO 2 dla wszystkich sektorów Indeks emisji CO 2 (100 dla roku 1990) dostępnośd wszystkich opcji produkcji energii technologia CCS dostępna przed 2025 r. ustawodawstwo ukierunkowane głównie na efektywnośd energetyczną po roku 2020 brak wiążących celów dotyczących udziału OZE w produkcji energii po 2030 r. cena za emisję CO 2 jedynym motorem napędzającym niskoemisyjną produkcję energii

18 Struktura produkcji energii w % (1800 TWh) OZE (w tym 56% wytwarzanej z wiatru) 27% (1300 TWh) energetyka jądrowa 30% (1414 TWh) CCS 5% (231 TWh)- inne

19 Ścieżka redukcji emisji CO 2 do 2050 Największe redukcje emisji będą miały miejsce w okresie Emisje CO 2 [Mt] Ale największe inwestycje potrzebne są już teraz! Obecny poziom emisji: 1423 MtCO : 128 MtCO 2 BAU Projekt 2050

20 Zapotrzebowanie na energię końcową [Mtoe] transport s. usługowy s. mieszkaniowy inne gałęzie przemysłu przemysł ciężki

21 Rewolucja w transporcie w 2050r. 80% samochodów ekologicznych ogniwa paliwowe elektryczne hybrydy zasilane prądem hybrydy konwencjonalne konwencjonalne Ogromny potencjał redukcji emisji leży po stronie transportu, jednakże przejście z samochodów konwencjonalnych na elektryczne spowoduje wzrost emisji w sektorze energetycznym (zasilanie aut prądem).

22 Najważniejsze wnioski osiągnięcie do 2050 przez sektor energetyczny stanu carbon-neutral jest możliwe (redukcja emisji w UE o 75% jest osiągalna) największe redukcje nastąpią po roku 2025 wszystkie opcje wytwarzania energii muszą byd dostępne kluczowa rola strony popytu niezbędne są duże inwestycje, ale po kosztach akceptowalnych przez społeczeostwa występowanie ryzyka na wypadek komercyjnej niedostępności technologii CCS oraz wycofania z użycia instalacji jądrowych

23 Polska w Projekcie 2050 redukcja gazów cieplarnianych o 81% (w odniesieniu do roku 1990) w 2050 r. 22% energii ma pochodzid z OZE koniecznośd poniesienia ogromnych nakładów inwestycyjnych na modernizację sektora energetycznego brak w Projekcie 2050 jakichkolwiek estymacji kosztów

24 W które technologie inwestować? Które technologie pozwolą zapewnid bezpieczeostwo energetyczne w 2050? Decyzje muszą byd podjęte już w najbliższych latach! elektrownie atomowe kiedy pierwsze bloki mogą rozpocząd pracę? Co do tego czasu? odnawialne źródła energii czy realnym jest, aby w polskich warunkach, przy ograniczonych zasobach pełniły znaczącą rolę do 2050? i za jaką cenę? elektrownie gazowe czy możemy sobie pozwolid na postępujące uzależnienie od zagranicznego dostawcy gazu ziemnego? elektrownie węglowe z CCS kiedy technologie wychwytywania i składowania CO 2 będą komercyjnie dostępne? Czy ich szerokie zastosowanie pozwoli zachowad konkurencyjnośd polskiej gospodarki?

25 Finansowanie inwestycji przez sektor bankowy Jak zapewnid finansowanie inwestycji? Czy możliwe jest finansowanie inwestycji opartej o węgiel przez sektor bankowy? jeżeli ogłoszona zostanie strategia dekarbonizacji sektora elektroenergetycznego?

26 Poprawa efektywności energetycznej W jakiej części pomoże osiągnąd ambitnie postawione cele? Jest tutaj jeszcze spory potencjał do działania wymaga on jednak także ogromnych nakładów - i co trzeba tu wyraźnie podkreślid głównie po stronie użytkowników.