Propozycja powołania III Wydziału, umacnianie Wydziału Farmaceutycznego

Transkrypt

1 MIESIĘCZNIK BIAŁOSTOCKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ NR 3 BIAŁYSTOK - PAŹDZIERNIK 2002 R. ISSN Przemówienie inauguracyjne J.M. Rektora AM w Białymstoku wybrane fragmenty (pełny tekst przemówienia zostanie zamieszczony w Składzie Osobowym AMB 2002 śródtytuły pochodzą od redakcji) Rektor i Senat AMB Dostojni Goście, Wielce Szanowni Członkowie Wysokiego Senatu, Rady Wydziału Lekarskiego, Rady Wydziału Farmaceutycznego, Studenci i Pracownicy. w dniu dzisiejszym inaugurujemy w Akademii Medycznej w Białymstoku 53 rok akademicki. W naszej Alma Mater studiuje obecnie niemal 3000 studentów......w ostatnich latach uruchomiliśmy kształcenie na poziomie licencjatu na sześciu kierunkach, a mianowicie: pielęgniarstwie, położnictwie, fizjote rapii, dietetyce, analityce medycznej oraz ratowni ctwie medycznym....nakazem chwili jest utworze nie trzeciego wydziału. Będzie on nosił prawdopodo bnie nazwę Wydziału Pielęgniarstwa i Zdrowia Publicznego. W nowym Wydziale znajdzie się większość wymienionych kierunków......czynić będziemy, wraz z władzami Wydziału Farmaceutycznego, wszystko by uzyskać wkrótce, uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora w zakresie nauk farmaceutycznych... Propozycja powołania III Wydziału, umacnianie Wydziału Farmaceutycznego Wśród zaproszonych gości od lewej: prof. Wilfried Eberhardt z Uniwersytetu w Essen, Marek Strzaliński Wojewoda Podlaski, Włodzimierz Cimoszewicz Minister Spraw Zagranicznych RP, Aleksander Czuż Poseł na Sejm RP, Krzysztof Jurgiel Poseł na Sejm RP, Krzysztof Teodoruk Vice Prezydent Białegostoku Immatrykulacja Wysoka pozycja AMB w rankingu KBN...W ostatnim rankingu KBN oba wydziały znalazły się w grupie pierwszej, zaś Wydział Farmaceutyczny zajął pierwszą pozycję spośród Wydziałów Farmaceutycznych w Kraju. Był to ranking za lata Jest to owoc

2 2 MEDYK Białostocki (3) 2002 wieloletniej, rozumnej polityki naukowej, sprzyjającej atmosfery, dopływu minimum niezbędnych środków i właściwego ich wykorzysta nia... J. M. Rektor Jan Górski otrzymuje indywidualną nagrodę dydaktyczną Ministra Zdrowia z rąk Romana Danielewicza dyrektora Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Kroki zmierzające do Unii Europejskiej...Będziemy doskonalić kryteria dystrybucji środków na badania naukowe będących w gestii Uczelni, stwarzać sprzyjające warunki do ubiegania się o granty z KBN i z Unii Europejskiej. W najbliższym czasie, w pionie Prorektora ds. Nauki stworzymy stanowisko doradcze ds. Integracji z Unią Europejską. Do jego zadań należeć będzie m.in. promowanie V i VI Programu Ramowego Unii, programów Sokrates i Erasmus oraz innych międzynarodowych programów naukowych, udzielanie poradnictwa w zakresie przygotowywania wniosków o granty, kontakty z organizacjami i instytucjami odpowiedzialnymi za współpracę międzynarodową oraz jej administracyjna obsługa. Planujemy tez intensyfikację dwustronnej współpracy z innymi Uczelniami. We wrześniu podpisaliśmy umowę z Wydziałem Medycznym Uniwersytetu w Bonn. W najbliższym czasie podpisana zostanie umowa z Uniwersytetem w Essen. Będziemy dążyć do zawierania umów o współpracy również z uczelniami medycznymi w Grodnie, Wilnie i Rydze... Modernizacja Biblioteki AMB...Nakazem chwili jest modernizacja Biblioteki Naukowej. Koszt prenumeraty czasopism, zwłaszcza tych o najwyższym standardzie jest ogromny i przekracza nasze możliwości. Musimy więc stworzyć warunki do jak najszerszego wykorzystania szans jakie niosą współczesne systemy informatyczne... Od lewej: prof. dr hab. n. med. Maciej Kaczmarski Dziekan Wydziału Lekarskiego, prof. dr hab. n. farm. Jerzy Pałka Dziekan Wydziału Farmaceutycznego Organizacje studenckie na rzecz integracji środowiska....będziemy czynić wszystko, by doprowadzić do, integracji zróżnicowanego środowiska studen ckiego. Służą temu przede wszystkim organizacje studenckie, jak samorząd, koła naukowe, chór, kluby studenckie, radiowęzeł i wreszcie najnowsze dziecko szpalty w Medyku Białostockim redagowane przez samych studentów... Nagrodę naukową Ministra Zdrowia otrzymuje zespół pod kierunkiem prof. dr hab. Lecha Chyczewskiego (pierwszy od lewej); dr hab. Jacek Nikliński, dr hab. Elżbieta Chyczewska (kolejne osoby na zdjęciu) oraz dr hab. Jerzy Laudański i współpracownicy Szpitale kliniczne i ich rola w szkoleniu podyplomowym....szpitale Kliniczne są integralną częścią Uczelni. Aktowi ich przekazania Uczelniom Medycznym w roku ubiegłym nie towarzyszyło wszakże żadne zobowiązanie Ministra Zdrowia do pomocy w dalszym ich funkcjonowaniu. Musimy sobie zdawać sprawę, że statutowa działalność

3 MEDYK Białostocki (3) szpitali klinicznych wykracza daleko poza działalność innych szpitali. Tam kształcą się studenci i lekarze. Tam prowadzi się badania naukowe. Zgodnie z nowymi uregulowaniami uczelnie medyczne przejmą całość szkolenia podyplo mowego. Uzasadnionym wydaje się oczekiwanie, że Władze Państwowe winny stworzyć dodatkowy, system finansowania tych szpitali, stosownie do dodatkowych zadań... Modernizacja i powołanie nowych klinik....musimy, w trybie pilnym, znaleźć pomieszcze nia dla trzech klinik: Kliniki Chirurgii Szczękowo Twarzowej wraz z pododdziałem Chirurgii Plasty cznej, Kliniki Geriatrii oraz Kliniki Rehabilitacji.... najlepszym rozwiązaniem byłaby budowa pawilonu zlokalizowanego pomiędzy dwoma skrzydłami PSK, od strony DSK. Zapewniłoby to możliwość korzystania z całej infrastruktury obu szpitali. Tym samym, koszt budowy tego pawilonu byłby stosunkowo niewielki. W imieniu wszystkich pacjentów zwracam się do parlamentarzystów, władz wojewódzkich i ludzi dobrej woli o aktywne wsparcie tego projektu. Nikt nie wie kto pierwszy będzie potrzebował pomocy... MIKROCHIRURGIA JAKO PRZYKŁAD POSTĘPU MEDYCYNY Jan Skowroński Mikrochirurgia jest chirurgią prze prowadzoną pod po większeniem mikro skopu. Niezbędne do przeprowadzenia za biegu mikrochirurgi cznego są mikrona rzędzia, mikroszwy rzędu 6,0 10,0 oraz lupy bądź mikroskop operacyjny. Pole operacyjne z jakim mikrochirurg ma do czynienie to rząd 4 16 mm2 w mikroskopie i do 1 cm2 w lupie. Kaliber naczynia około 1 mm i mniej a średnica pęczka nerwowego wynosi 0,5 2 mm. Już te dane świadczą o tym, że jest to specjalność wymagająca od chirurga szczególnych predyspozycji. Za ojca mikrochirurgii uważa się Prof. H. Buncke Jr (USA, a pierwszą naprawę naczynia 1 dno mm (w kciuku) odnotował Prof. H. Kleinert (USA). Pierwsze kursy mikrochirurgii w Polsce zorganizował Prof. H. Kuś, a rozwój mikrochi rurgii nastąpił głównie w Sekcji Chirurgii Ręki Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Trau matologicznego, której założycielem byli Prof. W. Dega, Prof. H.Strzyżewski, doc. J. Kamiński. Ten ostatni zaszczepił mikrochirurgię na grunt białostocki. Droga do mikrochirurgii klinicznej wiedzie przez laboratorium, gdzie na zwierzętach laboratoryjnych można odbyć skuteczną naukę technik mikrochirurgicznych. Również w warun kach laboratoryjnych można niejako "przetre nować" trudny element rzadziej wykonywanego zabiegu operacyjnego u chorego. Przedmiotem działań mikrochirurga najczęściej są naczynia i nerwy. możliwości: Mikrochirurgia to z jednej strony 1/ naprawcze, gdzie można naprawić uszkodzony np. pień nerwowy czy naczynie, bądź odciętą część kończyny replantować (ryc. 1). Ryc. 1. Przykład replantacji fragmentu kciuka (chory J.M. operowany w 1999 roku)

4 4 MEDYK Białostocki (3) / rekonstrukcyjne gdzie rekonstruujemy ubytek (coś czego nie ma) np. zmiażdżony przed wieloma laty kciuk (ryc. 2.) czy mięsień. Uzyskuje się to poprzez transfery wolnych płatów skompono wanych z różnych tkanek. Ryc. 2. Przykład rekonstruowanego kciuka płatem okrężnym z palucha (chory S.J. operowany w 1985 r.) Liczne przypadki, które przedstawił autor zarówno replantacji jak i rekonstrukcji dowodzą, że prawie każda tkanka może być transponowana z względnym bezpieczeństwem dzięki mikrochirurgicznym metodom. Doświadczony mikrochirurg nie ma większych problemów z techniką mikrochirurgiczną i uzyskaniem drożnego zespolenia lecz staje często przed trudnym wyborem optymalnego rozwiązania operacyjnego. Wobec powyższego mikrochirurgia musi stać się integralną częścią każdej specjalności czy dyscypliny zabiegowej. Zespół chirurgiczny bez mikrochirurga w swoim składzie ma ograniczone możliwości. Rozwój mikrochirurgii w Polsce jest więc jak najbardziej pożądany. Kuluarowe spotkanie inauguracyjne w Hotelu Gołębiewskim Od lewej: dr hab. Marek Rogowski prorektor ds. klinicznych, prof. dr han. Andrzej Dąbrowski prorektor ds. studentów, Roman Danielewicz dyr. Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego M.Z. Od lewej: prof. dr hab. Marian Szamatowicz, prof. dr hab. dr. h.c. Mieczysław Chorąży, prof. dr hab. Jan Prokopowicz

5 MEDYK Białostocki (3) Interesuję się problemami Akademii Medycznej Z Włodzimierzem Cimoszewiczem Ministrem Spraw Zagranicznych rozmawia Danuta Ślósarska Otrzymał Pan medal Za Zasługi dla Akademii. Medal przyznawany jest od 1974 roku i do tej pory otrzymało go 180 osób. Wśród uhonorowanych są: szefowa kuchni, hydraulik, profesorowie, ekspert naukowy NATO. Proszę przypomnieć czym Pan, Panie Ministrze zasłużył się dla naszej Uczelni? Trochę to niezręczna sytuacja, bo muszę się chwalić. Od bardzo dawna interesuję się problemami Akademii Medycznej. Wielokrotnie pomagałem przy pozyskiwaniu środków finansowych na różne inwestycje. Dzięki mojej interwencji powstała Klinika Kardiochirurgii, pomogłem przy doposażeniu Kliniki prof. Szamatowicza. Poza tym miałem wpływ, w strukturach władzy, na kształtowanie relacji między akademiami medycznymi a szpitalami. Cała służba zdrowia w Białymstoku była często przedmiotem mojego zainteresowania. Mówi się o nas często prowincja. Jakie szanse mają uczelnie, nazwijmy je nieładnie prowincjonalne, po wejściu do Unii Europejskiej? Najwspanialsze uczelnie w wielu krajach położone są właśnie na prowincjach. Położenie geograficzne nie ma tu żadnego znaczenia. Wszystko zależy od poziomu naukowego środowi ska. Miałem przyjemność kilka lat temu wykładać w jednym z takich publicznych uniwersytetów amerykańskich. Obecnie ten uniwersytet jest na pierwszym miejscu w południowych Stanach Zjednoczonych. Udało mu się pokonać naprawdę ogromną konkurencję. Studia medyczne z czysto ekonomicznych przesłanek są atrakcyjne dla obcokrajowców. Już w tej chwili studiują u nas dziesiątki a może setki Norwegów. Przystąpienie do Unii wymusi pewne standardy, jeśli chodzi o naukę, dydaktykę. Konieczne będą certyfikaty potwierdza jące kwalifikacje, pozwolenia na pracę. Tylko od nas zależy czy będziemy umieli sprostać wymaganiom. Jakie jest Pana zdanie Panie Ministrze na temat łączenia uczelni? Z punktu widzenia organizacyjnego połączenie uczelni może prowadzić do usprawnienia ich funkcjonowania czy obniżenia kosztów. Doświadczenie uczy, że im bardziej interdyscyplinarne dysputy naukowe, tym łatwiej o nowatorstwo Jednak nie można niczego robić na siłę. Dobrym przykładem są Uniwersytet Warsza wski i Akademia Medyczna, gdzie proces współ pracy jest bardzo zaawansowany, ale trudno mówić o łączeniu tych dwóch uczelni. Trzeba pamiętać, że wszystko co się robi można robić dobrze albo źle. Przemówienie Rektora str. 1 Wykład inauguracyjny (mikrochirurgia) str. 3 Interesuję się problemami AMB str. 5 Spis treści str. 5 Od Redaktora str. 6 ROZMOWA MIESIĄCA str. 7 Pieniądze szczęścia nie dają str. 8 Dlaczego zachodzi potrzeba utworzenia III Wydz. str. 9 O przyszłość Wydz. Farm. str. 10 Zbliża się parametryzacja str. 12 WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ str. 14 SPIS TREŚCI ODWIEDZILI NAS str. 16 Wyżej nie będę str. 17 SZPITALE KLINICZNE str. 18 Kształcenie podyplomowe str. 19 Uratować życie wcześniakom str. 20 OD HISTORII DO WSPÓŁCZ. str. 22 DOKTORZY HONORIS CAUSA(2) str. 23 ZJAZDY str. 25 Z SENATU str. 27 WYDARZENIA I AKTUALNOŚCI str. 27 ARTYKUŁY SPONSOROWANE str. 30 MŁODY MEDYK str. 33

6 6 MEDYK Białostocki (3) 2002 OD REDAKTORA Listopad tuż tuż... i Święto Zmarłych za pa sem. Przyroda znowu przygotowała niepowta rzalny, kolorowy spektakl. Niepowtarzalny, bo z każ dym rokiem inaczej się go przeżywa. Pewnie dla tego, że jest się o rok starszym. W któryś z osta tnich deszczowych dni wybraliśmy się z młodszym kolegą w odwiedziny do naszych zmarłych profesorów. Większość z nich znałem osobiście, słuchałem ich wykładów, zaliczałem egzaminy. Profesor Komczyński (grób na Cmentarzu Miejskim), przyjmował mnie do pracy. W latach sześćdziesiątych słuchałem pięknych wykładów z położnictwa i ginekologii profesora Krawczuka (grób na Cmentarzu Prawosławnym). Na niektórych grobach, jak chociażby profesora Sławińskiego w Supraślu, czas zaciera już napisy. Groby naszych profesorów rozrzucone są po różnych cmentarzach, w różnych zakątkach Polski. Podczas rozmowy o zmarłych, jeden z moich starszych kolegów wyraził ideę a może by tak wykupić na Cmentarzu Miejskim teren, który byłby zarezerwowany pod przyszłe groby profesorów AM. Pomysł wydał mi się dziwaczny, ale przecież jego prototyp doczekał się niegdyś realizacji na słynnym cmentarzu na Rossie w Wilnie, gdzie znajduje się aleja grobów profesorów Uniwersytetu im. Stefana Batorego. Tymczasem trzeba żyć teraźniejszością. Uczelnia na nowo wystartowała. Byliśmy świadkami pięknej i doniosłej ceremonii inauguracji roku akademickiego. Prasa określiła uroczystość mianem "gali u medyków". Tak jak z każdymi narodzinami dziecka pojawiają się nowe nadzieje dla świata, tak z każdą immatrykulacją nowych studentów, pojawiają się nowe nadzieje dla naszej Alma Mater. A może właśnie wśród nich znajduje się przyszły noblista? Wracając z inauguracji, otrzymałem telefon od dziennikarza jednej z lokalnych gazet z prośbą o skomentowanie przyznanej nagrody Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii. Otrzymali ją trzej naukowcy: Sydney Brenner, H. Robert Hondtz i Sir John Sulston. Za 20 letnie badania zmierzające do wyjaśnienia mechani zmów i znaczenia procesu genetycznie zaprogra mowanej śmierci komórki apoptozy. I znowu nasuwają się jesienne skojarzenia, bowiem termin "apoptoza" pochodzi z greki i oznacza opadanie liści. I jeszcze coś z badań socjologiczno psychologicznych, z pewnością nie na nagrodę Nobla. Otóż, po opróżnieniu skarbonek przytwierdzonych do posterów z naszym Medykiem, ich zawartość wskazuje, że co piąty statystyczny klient dobrowolnie wrzucił 2 złote. Czyżby za wysoka cena? A może przyzwyczajenia z poprzedniej epoki? Materiały do numeru przyjmujemy do dn. 10 każdego miesiąca Skład redakcji: Redaktor naczelny: Lech Chyczewski; Zastępca redaktora naczelnego i kronikarz: Krzysztof Worowski; Sekretarz redakcji i korekta: Danuta Ślósarska; Członkowie: Anna Andrzejewska, Andrzej Litorowicz, Alina Midro, Tadeusz Laudański, Adam Hermanowicz; Współpracownicy: Teresa Kurowska Dąbrowska, Wiktor Łotocki, Antoni Sydor; Dział studencki: Tomasz Musiuk, Alicja Rydzewska Rosołowska, Marta Stefanowicz Jarosław Abramczyk (przedstawiciel Samorządu Studenckiego); Zdjęcia: Anna Worowska, Archiwum; Skład komputerowy: Andrzej Bortacki, Sławomir Karetko; Druk: BWA; Białystok, ul. Krakowska 17; Adres redakcji: Biblioteka Główna Akademii Medycznej Białystok 8, ul. Kilińskiego 1, tel. (85) (Danuta Ślósarska); e mail: medyk@amb.edu.pl Adres redakcji studenckiej: Siedziba organizacji studenckich, DS1 ul.akademicka 3; tel (85) Redakcja zastrzega sobie prawo skracania tekstów i zmiany tytułów.

7 MEDYK Białostocki (3) ROZMOWA MIESIĄCA CZWAR ARTY WYMIAR DZIEKANA Rozmowa z prof. Maciejem Kaczmarskim Dziekanem Wydziału Lekarskiego. Red. Kasa świeci pustkami tak twierdził w swoim exposé prof. A. Dąbrowski. Powołanie nowych zakładów, upraktycznienie studiów wymaga pieniędzy. Jak tego dokonać? Prof. M. Kaczmarski: Nie wszystko zasadza się na podłożu finansowym. Na świecie stawia się duży nacisk na ekologię, ochronę zdrowia i środowiska. Położenie geograficzne naszej Uczelni jest w tej sytuacji ogromnym atutem. Mamy zdolną kadrę po stażach, stypendiach zagranicznych, ci ludzie świetnie znają języki obce. Myślą i działają inaczej. Koniecznością jest oczywiście pozyskiwanie środków pozabudżetowych. Taki jest wymóg czasu Nasza droga ewolucji to powołanie III Wydziału, dokonanie zmian w programach nauczania, unowocześnienie wyposażenia, powołanie biura współpracy z zagranicą. Trzeba zastanowić się nad restrukturyzacją, przeprowadzeniem pewnych modyfikacji kadrowych. To już naprawdę ostatni dzwonek dla naszej Uczelni. Jeżeli nie zmienimy mentalności, to zginiemy w konkurencji z innymi uczelniami. Red. Wymogiem czasu jest też łączenie akademii medycznych z uniwersytetami. Mam wrażenie, że jak dzieci chowamy głowę pod poduszkę i udajemy, że nie ma problemu. Prof. M. Kaczmarski: Jestem w Radzie Naukowej Instytutu "Centrum Zdrowia Matki Polki", więc śledzę ten problem z boku. Zakłada się, że same nazwy: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Medyczny zapewnią konkurencyjność. Może chodzi tylko o etykiety? Pod nośnymi hasłami, nie zawsze kryją się rozwiązania do końca przemyślane. Red. W swoim wystąpieniu na Radzie Wydziału przedstawił Pan, Panie Dziekanie mocno niedoskonały wizerunek młodzieży. Dlaczego młodzi ludzie nie ufają dorosłym? Prof. M. Kaczmarski: Świat upadł moralnie. Czy może mi Pani pokazać chociaż jedną osobę, poza Papieżem, którą warto naśladować? Moje pokolenie było mocno związane z najbliższymi, miało pokorę wobec wiedzy i duży szacunek do swoich wychowawców. Ubolewam, że w naszej Akademii jest tak dużo konfliktów. Zdarzają się też sytuacje, że zasłużony profesor odchodzi na emeryturę i nie ma wstępu do miejsca pracy, które niedawno opuścił. To jest chore. Red. Może chora była pierwsza w tym roku akademickim Rada Wydziału, na której autorytety same się poszargały na oczach młodzieży? Prof. M. Kaczmarski: Poszargały się znacznie wcześniej. Dlatego na każdej Radzie Wydziału będę przypominał słowa z mojego wystąpienia, że trzeba się wzajemnie szanować, a działać: kulturalnie, kompetentnie i konsekwentnie. Red. Groteskowo zabrzmiało słowo kulturalnie w sytuacji niekulturalnej. Prof. Może i groteskowo. Jako dziekan będę starał się reagować właściwie na takie sytuacje. Trzeba pójść na kompromis zacietrzewienie, to niepotrzebna strata energii. Rada Wydziału ma być przykładem właściwego rozwiązywania problemów dla tych, którzy rozpoczęli w niej uczestnictwo. Red. Dobry szef powinien być... Prof. M. Kaczmarski: Kompetentny, wspierający młodych pracowników i przyjacielski. Powtarzam zawsze w swojej klinice, że przełożony powinien mieć "czwarty wymiar" czasu i przestrzeni. Musi widzieć i wiedzieć więcej. W problemowych sytuacjach klinicznych powinien mieć zawsze o dwa rozwiązania więcej niż asystent. Red. Dużo Pan pracuje Panie Profesorze? Prof. M. Kaczmarski: Tak się składa, że jeżeli coś trzeba zrobić, to na pewno mnie się to przytrafi. Bywa, że brakuje mi czasu, a chciałbym się z nałożo nych obowiązków wywiązać. Zastanawiałem się, czy można robić wiele rzeczy dobrze? Doszedłem więc do wniosku, że przez najbliższe lata poświęcę się wyłącznie pracy w dziekanacie i klinice. Nie we wszystkim mi się dobrze poukładało dlatego sublimuję się pracą i obowiązkami. Red. Pies jest dalej na specjalnych prawach? Prof. M. Kaczmarski: Dalej. To jest specyficzna sytuacja. My jesteśmy zdani na siebie. Muszę być ludzki i wynagrodzić mu w ten sposób chwile samotności i oczekiwania na mnie. To jest bardzo ważna moja towarzyszka. Red. Jest Pan, Panie Profesorze bardzo poważnym człowiekiem. Kilka lat temu dostał Pan Order Uśmiechu. To piękne ukoronowanie pracy, a towarzystwo autorów " Bolka i Lolka", nadaje temu specyficzny wymiar. Prof. M. Kaczmarski (śmiech) Galeria Kawalerów Orderu Uśmiechu jest bardzo liczna. Mało uśmiechając się robiłem wiele, żeby dzieci były radosne. Red. I nie mdleje Pan już na widok krwi? Prof. M. Kaczmarski: Nie do końca. Unikam sytuacji w których mogłoby się okazać, że psychicznie i fizycznie nie wytrzymuję. Dlatego wybrałem specjalizację wielkiej subtelności. Red. Ludzie wrażliwi często szukają sposobów na odreagowanie. Słyszałam, że pisze Pan, Panie Dziekanie wiersze? Prof. M. Kaczmarski: Kiedy jest mi ciężko, to tak. Jeden opublikowałem na trzydziestolecie swojej pracy. Mam ich znacznie więcej. Może teraz będzie okazja, aby pisać dalej. Rozmawiała Danuta Ślósarska

8 8 MEDYK Białostocki (3) 2002 PIENIĄDZE SZCZĘŚCIA NIE DAJĄ, ALE JAK ICH NIE MA... Myśląc o dydaktyce i planując działania z nią związane nie mogę wyzwolić się od ciągłego zahaczania o finanse. Kiedy na początku września rozpocząłem pracę w Dziale Spraw Studenckich, zalał mnie potok, nabrzmiewających przez ostatnie kilka miesięcy, spraw i problemów związanych z finansowaniem dydaktyki. Znaczną grupę interesantów stanowili zdesperowani kierownicy przeciążonych dydaktyką jednostek, starający się zdobyć dodatkowe etaty, lub chociaż obietnicę finansowania zapraszanych spoza AMB nauczycieli, pracujących na tzw. "umowę zlecenie". Wielu z nich dopytywało się także czy otrzymają wynagrodzenie za przepracowane godziny ponadwymiarowe. Po dokładniejszym zbadaniu sprawy okazało się, że w sferze tej, jak dotąd, istniało spore zamieszanie. "Tłuste" nadgodziny Z niezrozumiałych dla mnie powodów funkcjonował odmienny tryb wypłacania nadgodzin na studiach dziennych, wieczorowych i zaocznych. W praktyce wyglądało to tak, że za nadgodziny wieczorowe wypłacano dwa razy tyle, a za nadgodziny zaoczne trzy razy tyle ile za dzienne. Nadgodziny wieczorowe i zaoczne wypłacono na bieżąco, natomiast dzienne... mam nadzieję, że zostaną zapłacone do końca roku. Paradoks tej sytuacji polega na tym, że studia wieczorowe (albo inaczej studia płatne) są wieczorowymi tylko z nazwy i w sposobie prowadzenia nie różnią się od studiów dziennych. A więc nauczanie odbywa się tymi samymi siłami i środkami, co na wszystkich rodzajach studiów. Konsekwencją funkcjonującego do tej pory systemu finansowania dydaktyki było to, że nauczyciele akademiccy prowadzący zajęcia na ostatnich latach studiów nigdy nie zaznali dobrodziejstwa "tłustych" nadgodzin na studiach wieczorowych. Z regulaminu studiów wynika bowiem, że wszyscy studenci wieczorowi, na ostatnim roku studiów przechodzą na studia dzienne. W praktyce jednak liczebność grup studentów wieczorowych malała bardzo szybko w trakcie przechodzenia na kolejne lata. Oprócz zwykłego wykruszania się z powodu niezdanych egzaminów z poszczególnych przedmiotów, było to również powodowane przechodzeniem na studia dzienne, po szczęśliwym zdaniu, któregoś tam z kolei, egzaminu wstępnego. Dwa lata temu ten ruch był szczególnie wyraźny, kiedy to duża grupa studentów wieczorowych zdała egzaminy wstępne, uzyskując bardzo wysoką punktację. Po tej sesji egzaminacyjnej, nasza Uczelnia przez pewien czas była obiektem zainteresowania mediów i prokuratury. Zahamować osuwanie się w przepaść finansową Będąc w dramatycznej sytuacji finansowej nie możemy pozwolić sobie na potrójne finansowanie godzin na studiach zaocznych. Przecież Uczelnia to jeden organizm, a dodatkowe dochody uzyskiwane ze studiów wieczorowych i zaocznych to produkt pracy tych samych asystentów, którzy prowadzą zajęcia na studiach dziennych. Dotacje z Ministerstwa Zdrowia są niewystarczające i każdego roku Uczelnia dopłaca do finansowania dydaktyki kilkanaście milionów złotych z zarobionych przez siebie środków. Pomimo to, ujemny bilans finansowy na zakończenie roku 2000 i 2001 wynosił odpowiednio i zł, a w bieżącym roku wynosi on aż zł! Tak dramatyczne załamanie się finansowania dydaktyki w naszej Uczelni zmusiło nas do podjęcia szybkich działań ratunkowych, które polegały na zmianach wysokości stawek za ponadwymiarowe godziny dydaktyczne, zwię kszeniu liczebności grup na kierunkach licencjackich oraz zmianie sposobu rozliczania pensum dydaktycznego. Nie łudzę się, że działania te całkowicie rozwiążą problem, lecz powinny przynajmniej zahamować osuwanie się w przepaść finansową. Te problemy spowodowane są, między innymi, utworzeniem w naszej Uczelni, w ostatnich latach, kilku nowych kierunków studiów dziennych, na których organizację nie otrzymaliśmy z Ministerstwa Zdrowia żadnych dodatkowych pieniędzy. Multimedialne cudeńka na potrzeby własne Nowoczesna dydaktyka to, między innymi, szerokie stosowanie rzutników multimedialnych. Nic więc dziwnego, że są one ostatnio bardzo pożądane przez nauczycieli akademickich. Ceny za te cudeńka nowoczesnej techniki są zróżnicowane, ale wciąż jeszcze wysokie od ok do zł. Tylko w ciągu ostatniego półtora roku w naszej Uczelni zakupiono 13 rzutników multimedialnych. Z jednej strony zjawisko to bardzo cieszy, z drugiej strony rodzi się pytanie, czy zawsze są to zakupy w pełni uzasadnione i czy naszą Uczelnię stać na taki luksus? Źle by się stało gdybyśmy łamiąc zasady zdrowego rozsądku, dążyli do wyposażenia w rzutniki multimedialne każdego zakładu lub kliniki zamiast, po prostu, wyposażenia każdej sali dydaktycznej. Prowadzi to znowu do paradoksalnej

9 MEDYK Białostocki (3) sytuacji. Otóż, pomimo tak intensywnych zakupów, w używanym przez bardzo wiele jednostek kompleksie siedmiu sal dydaktycznych Collegium Novum, znajduje się tylko jeden rzutnik multimedialny! Nie byłoby to tak bulwersujące, gdyby rzutniki multimedialne do poszczególnych zakładów lub klinik kupowane były ze środków pozauczelnianych, a nie jak to ma miejsce w większości przypadków ze środków Uczelni, a w tym z tzw. "rezerwy dydaktycznej". Kabel z rezerwy dydaktycznej za jedyne 1200 złotych I tu dochodzimy do kolejnego drażliwego tematu "rezerwa dydaktyczna". Jest to fundusz wygospodarowany ze środków Uczelni, przeznaczony do finansowania pilnych wydatków, niezbędnych do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania dydaktyki w całej Uczelni. Ponieważ jest to fundusz raczej skromny, należałoby gospodarować nim z rozsądkiem i umiarem. Analiza wydatków za ostatnie trzy lata wskazuje na to, że znaczna część jednostek dydaktycznych albo nie wiedziała o istnieniu takiego funduszu, bądź po prostu z niego nie korzystała, albo też nie uzyskała akceptacji prorektora ds. studenckich, w którego gestii jest gospodarowanie tym funduszem. Na łączną liczbę 103 jednostek naukowo dydaktycznych i klinik, w ciągu ostatnich 3 lat z "rezerwy dydaktycznej" korzystały 53 jednostki, przy czym w niektórych przypadkach była to np. jednorazowa suma 200 zł. Wśród kilku jednostek, które nierzadko korzystały z "rezerwy dydaktycznej" na pozycji absolutnego lidera znajduje się Zakład Patomorfologii. Z łącznej, dla całej Uczelni za ostatnie trzy lata, sumy zł, Zakład Patomorfologii uzyskał zł, co stanowi 20% całości. Wśród dóbr zakupionych przez ten Zakład w ramach tzw. "limitów dydaktycznych" i "rezerwy dydaktycznej" znajdują się, między innymi, takie towary jak: meble na łączną sumę zł, materiały budowlane i wykończenia wnętrz na sumę zł, dwie froterki za łączną sumę zł, czy też tajemniczy zakup za zł zaksięgowany jako "kabel". Dzisiaj, na trzy miesiące przed końcem roku, w ramach "rezerwy dydaktycznej", dla całej Uczelni dysponuję sumą zł. Po kilku tygodniach urzędowania, na biurku mam stertę podań z prośbami o wsparcie finansowe takich "inwestycji" jak: wymiana zbutwiałych tablic do pisania kredą lub flamastrem, remont jedynego w zakładzie komputera, który jest już tak stary i słaby, że nie może pracować w internecie, itd. Sytuacja ta ilustruje istnienie w Uczelni znacznych dysproporcji pomiędzy wyposażeniem poszczególnych jednostek w środki dydaktyczne i zmusza do daleko idącej rozwagi w dysponowaniu skromnymi funduszami wspólnej kasy. Rozpisałem się i czas już na podsumowanie, czy też końcową refleksję. Otóż, w świetle rosnących potrzeb i wymagań dydaktycznych, przy jednoczesnym, systematycznym zmniejszaniu dotacji państwowych, potrzebny jest wspólny wysiłek skoncentrowany na wypracowywaniu lub pozyskiwaniu dodatkowych funduszy i odpowiedzialnym ich wydawaniu. Jest to żmudna praca, ale w perspektywie kilku lat może mieć decydujące znaczenie dla losów naszej Uczelni. Trzeba obudzić ducha przedsiębiorczości w całej społeczności akademickiej, a wtedy na pewno odniesiemy sukces. Andrzej Dąbrowski DLACZEGO ZACHODZI POTRZEBA UTWORZENIA TRZECIEGO WYDZIAŁU U W AMB? W styczniu 1999 roku Jego Magnificencja Rektor Akademii Medycznej w Białymstoku Prof. dr hab. Jan Górski powierzył mi organizację studiów pielęgniarskich w naszej Uczelni. W owym czasie byliśmy, obok Akademii Medycznej w Gdańsku i Warszawie, jedyną uczelnią medyczną w Polsce, która nie kształciła studentów na tym kierunku. W wyniku intensywnych prac, w lipcu tegoż roku, Akademia Medyczna w Białymstoku uzyskała pozytywną opinię Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego upoważniającą do prowadzenia studiów magisterskich na kierunku pielęgniarstwo. Nowe kierunki kształcenia Już w roku akademickim 1999/2000 rozpoczęła naukę grupa ponad 80 studentów pielęgniarstwa na studiach magisterskich, realizowanych w trybie zaocznym. Rok później uruchomiono kształcenie na poziomie licencjackim w trybie studiów dziennych. Równolegle na Wydziale Lekarskim powstał nowy kierunek kształcenia fizjoterapia, a na Wydziale Farmacji rozpoczęto kształcenie dietetyków, zaś w roku 2002 przyjęto pierwszych studentów położnictwa i ratownictwa medycznego. Na wszystkich wymienionych kierunkach i specjalnościach są to

10 10 MEDYK Białostocki (3) 2002 studia licencjackie. W przypadku pielęgniarstwa, położnictwa i fizjoterapii istnieje możliwość kontynuacji nauki na magisterskich studiach uzupełniających. Obecnie na Wydziale Lekarskim na nowych kierunkach kształci się około 800 studentów, co stanowi ok. 40% wszystkich studentów Wydziału. Rozwój nowych kierunków stanowi tendencję dominującą w ostatnich latach we wszystkich akademiach medycznych w Polsce. Istnieje zapotrzebowanie na wysoko wykwa lifikowanych specjalistów, potrafiących wykorzy stać wiedzę medyczną powiązaną z innymi dyscyplinami naukowymi w różnych dziedzinach życia. Nasza Uczelnia stara się również sprostać wysokim wymogom tworząc nowe jednostki dydaktyczne, wyposażając je w nowoczesny sprzęt na miarę XXI wieku oraz opracowując programy kształcenia kompatybilne z programami obowiązującymi w Unii Europejskiej. W najbliższym czasie będzie poddana akredytacji na kierunkach pielęgniarstwo i położnictwo przez Krajową Radę Szkolnictwa Medycznego. Działania te, świadczące o prężnym rozwoju nowych kierunków, pozostają w tyle za nieprzystającą do rzeczywistych potrzeb strukturą organizacyjną AMB. Jeszcze stara struktura Akademia Medyczna w Białymstoku jest jedyną dwuwydziałową uczelnią medyczną w Polsce. Organizacja i rozwój nowych kierunków kształcenia odbywa się w AMB w ramach dwóch wydziałów lekarskiego i farmaceutycznego. Po woduje to liczne perturbacje w kierowaniu tymi wydziałami oraz w realizacji ich statutowych zadań. Wydaje się więc, że powołanie nowego, trzeciego wydziału jest naturalną konsekwencją rozwoju Uczelni, wynikającą z rozszerzenia oferty kształcenia, liczby studentów, a także zapewnienia Uczelni czytelnej struktury organizacyjnej, analogicznej do innych uczelni medycznych w Polsce. Pierwsze kroki w tym kierunku zostały już poczynione. W dniu r Jego Magnificencja Rektor powierzył niżej podpisanemu funkcję pełnomocnika ds. organizacji przyszłego, trzeciego wydziału, zaś Senat AMB w dniu b.r., po wysłuchaniu informacji na powyższy temat, powołał nadzwyczajną komisję senacką ds. organizacji nowego wydziału. Wstępnie ustalono, że wydział ma nosić nazwę: Wydział Pielęgniarstwa i Zdrowia Publicznego. Jego powołanie nastąpi po dokonaniu zmian w statucie Uczelni. Przewiduje się, że wybory władz wydziału odbędą się wiosną 2003 roku, a roku nowy wydział oficjalnie rozpocznie działalność. Jan Karczewski O PRZYSZŁOŚĆ WYDZIAłU FARMACEUTYCZNEGOF Minęło dwadzieścia pięć lat od powołania Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Akademii Medycznej w Białymstoku. W początkowym okresie Wydział prowadził kształcenie magistrów analityki medycznej, a od 1986 r. magistrów farmacji. W roku 2000 Wydział poszerzył ofertę kształcenia o trzyletnie studia licencjackie na kierunkach Analityka Medyczna i Zdrowie Publiczne specjalność Dietetyka. Aktualnie trwają starania o przekształcenie "Dietetyki" w kierunek studiów oraz uruchomienie dwuletnich uzupełniających studiów magisterskich dla licencjatów Dietetyki. Konieczna nowoczesna baza lokalowa Od początków swego istnienia Wydział Farmaceutyczny rozwija się na bazie Zakładów Wydziału Lekarskiego. Powstało kilkanaście nowych Zakładów Wydziału Farmaceutycznego, wyodrębnionych z Zakładów teoretycznych Zakładów Wydziału Lekarskiego. Doświadczenia ostatnich lat wskazują, że baza lokalowa Wydziału Farmaceutycznego jest niewystarczająca, aby zapewnić systematyczny wzrost poziomu kształcenia stale wzrastającej liczby studentów. Aktualnie Wydział Farmaceutyczny kształci czterokrotnie więcej studentów niż dwadzieścia pięć lat temu. W dalszym ciągu nasza Uczelnia nie dysponuje nowoczesną bazą lokalową na potrzeby kształcenia zawodowego farmaceutów, w zakresie technologii postaci leku. Niebawem wynajmo wane na ten cel pomieszczenia od Zarządu Miasta możemy utracić. Jednocześnie wyposażenie laboratoriów w specjalistyczną aparaturę badawczo pomiarową jest niewystarczające w celu sprostania wymaganiom akredytacyjnym i rosnącemu zapotrzebowaniu na wysoko kwa lifikowane kadry farmaceutyczne. Powyższe względy skłaniają do podjęcia starań o budowę nowoczesnego "Gmachu

11 MEDYK Białostocki (3) Farmacji" stanowiącego przede wszystkim bazę lokalową dla laboratoriów chemicznych Wydziału. Pilną potrzebę jest, z pewnością, stworzenie zwierzętarni Zakładu Toksykologii. Hodowla zwierząt stanowi niezbędny warunek zapewnienia prawidłowego procesu dydakty cznego i naukowego Zakładu. Dotychczasowe warunki utrzymywania zwierzętarni na terenie Zakładu Toksykologii urągają wszelkim normom higieny pracy. Podłożem niniejszego projektu jest troska o przyszłość Wydziału Farmaceutycznego, w aspekcie sprostania wymaganiom Unii Europejskiej, Komisji Akredytacyjnej Wydziałów Farmaceutycznych oraz oczekiwaniom społe cznym w zakresie: wysoko specjalistycznego kształcenia studentów, zgodnie z dyrektywami UE. uruchomienia uzupełniających, dwuletnich studiów magisterskich dla absolwentów studiów licencjackich z Analityki Medycznej i Dietetyki, zgodnie z Konwencją Lizbońską rozszerzenia oferty kształcenia studentów o nowe kierunki studiów (analiza żywności, kosmetologia) prowadzenia wysoko specjalistycznych kursów kształcenia podyplomowego farmaceutów prowadzenia działalności usługowej w wysoko specjalistycznych laboratoriach dla potrzeb przemysłu rolno spożywczego, farmaceutycznego, chemicznego i innych. stworzenia warunków do podjęcia współpracy dydaktycznej i naukowej pomiędzy krajami UE, krajami "bloku wschodniego" i Polską. Zaproszenie do współpracy Aktualnie dobiegają końca prace nad wspólnym stanowiskiem Zespołu ds. Harmo nizacji Prawa Regulującego Zasady Wykony wania Zawodu Farmaceuty w Polsce z Prawoda wstwem Unii Europejskiej. Został zakończony pierwszy etap pracy Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej. Wdrażane są postanowienia Konferencji Dziekanów Wydziałów Farmaceutycznych w Polsce, w sprawie minimalnych wymagań programowych i treści nauczania na kierunkach farmaceutycznych. Wypełnienie odpowiednich dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej stanie się niebawem wymogiem prawa w zakresie kształcenia przed i podyplo mowego. Szczególnego znaczenia nabiera ostatnio apel komisarza Wspólnoty Europejskiej, Pana Philippe a Busquin'a w sprawie tworzenia europejskich centrów współpracy i wymiany myśli naukowej. Ogłoszony w 2000 r. projekt pt.'towards a European Research Area" stwarza możliwości rozwoju naukowego młodych ludzi, szybkiego komunikowania się naukowców z różnych krajów, nawiązania współpracy pomiędzy naukowcami z instytucji rządowych i prywatnych z krajów UE, kooperacji w zakresie finansowania strategicznych projektów badawczych itp. Wiele miejsca poświęca się zaproszeniu do współpracy państw bloku wschodniego. Istnieje również zapotrzebowanie na wysoko specjalistyczne usługi laboratoryjne z zakresu ochrony środowiska, analizy żywności i płodów rolnych, analizy środków farmaceutycznych i materiałów medycznych. Powyższe fakty wskazują, że przed Akademią Medyczną i naszym makroregionem stoi wyzwanie, które możemy pokonać tylko wspólnymi siłami. Zabezpieczenie działalności jednostek W związku z zakończonymi pracami Konferencji Dziekanów Wydziałów Farmaceu tycznych nad minimalnymi wymaganiami progra mowymi kształcenia magistrów farmacji oraz przygotowaniami do procedury akredytacyjnej zachodzi konieczność: 1. Dostosowania zakresu godzinowego minimum programowego dla poszczególnych przedmiotów realizowanych na Wydziale Farmaceutycznym 2. Dostosowanie nazw przedmiotów, zgodnie z obowiązującym harmonogramem minimum programowego Wydziałów Farmaceutycznych 3. Powołanie trzech nowych przedmiotów na Wydziale Farmaceutycznym (Biofizyka, Immunologia, Biologia molekularna) 4. Powołanie Samodzielnej Pracowni Historii Farmacji 5. Wydanie drukiem programów dydaktycznych Wydziału Farmaceutycznego i Oddziału Medycy ny Laboratoryjnej w języku polskim i angielskim 6. Opracowanie ankiety akredytacyjnej Wydziału Farmaceutycznego "Suplement do dyplomu" Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej, podległe Ministrowi Edukacji Narodowej zakończyło pracę

12 12 MEDYK Białostocki (3) 2002 nad programem pilotażowym "Suplement do dyplomu", w którym uczestniczył Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej w Białym stoku. Opracowany został wzór tego dokumentu. Jako załącznik do dyplomu ma on pomóc w uznawaniu i sprawiedliwej ocenie kwalifikacji absolwentów uczelni wyższych przez ich przyszłych pracodawców w kraju i za granicą. Ma on ogromne znaczenie z uwagi na proces integracji europejskiej, w wyniku której mobilność akademicka oraz zatrudnienie za granicą staną się zjawiskiem o szerszym niż dotychczas zasięgu. W związku z tym, ważne jest, aby kwalifikacje absolwentów polskich uczelni były należycie doceniane. Dokument ten jest jednocześnie realizacją zobowiązań sygnatariuszy Konwencji Lizbońskiej, do których Polska należy. Z tego względu Wydział Farmaceutyczny powinien, w przyszłym roku akademickim, podjąć przygotowania do wydawania swoim absolwentom takiego dokumentu w języku angielskim i polskim. Przedsięwzięcie to wymaga powiększenia kadry administracyjnej Dziekanatu Wydziału Farmaceutycznego, a także rozbudowy bazy lokalowej. W celu zapewnienia warunków do podnoszenia kwalifikacji naukowych asystentów Wydziału Farmaceutycznego, podjęte zostaną starania o wydzielenie z funduszu Uczelni środków, które potrzebne są na pokrycie kosztów uczestnictwa w kursach kształcących umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technikami badawczymi. Planowana jest intensyfikacja działalności naukowej w ramach oddziałów towarzystw naukowych, stanowiących forum prezentacji dokonań młodych pracowników nauki. Wydział Farmaceutyczny podejmie wysiłek stworzenia oddziału Polskiego Towarzystwa Biologii Komórki w Białymstoku, Towarzystwa zyskującego coraz większy prestiż w polskiej nauce. Dynamiczny rozwój tej dyscypliny nauki zasługuje na reprezentowanie jej w środowisku akademickim Białegostoku. Planowane jest utworzenie wspólnych zespołów badawczych w celu tworzenia konkurencyjnych projektów badawczych finansowanych przez KBN lub UE. W obliczu narastających problemów budżetowych Państwa, ta forma pozyskiwania środków na działalność badawczą, może w niedalekiej przyszłości okazać się jedyną możliwością Uczelni. Przedstawiony program dalszego rozwoju Wydziału Farmaceutycznego jest programem minimum, który wspólnymi siłami musimy zrealizować w trosce o jego rozwój i należne mu miejsce wśród Wydziałów Farmaceutycznych Europy. Jerzy Pałka ZBLIŻA SIĘ PARAMETRP ARAMETRYZACJA Sprawa parametryzacji jednostek naukowych prowadzona przez Komitet Badań Naukowych jest powszechnie znana. Każdy wydział co cztery lata podlega szczegółowej ocenie i otrzymuje kategorię. Wkrótce takiej ocenie będą podlegały również biblioteki naukowe. Na konferencji dyrektorów bibliotek szkół wyższych w Warszawie (24 września br.) ogłoszono, że zespół ds. badań porównawczych bibliotek naukowych przygotowuje ankietę na podstawie, której będzie można prowadzić analizę porównawczą i wypracować standardy do parametryzacji bibliotek naukowych. Im wyższa kategoria tym wyższe finansowanie z KBN. Natomiast jeżeli oceniana biblioteka otrzyma mniej niż 1/3 możliwych do uzyskania punktów, znajdzie się poza rankingiem, a więc i poza możliwością uzyskania środków finansowych przyznawanych za jakość działań. Kryteria oceny bibliotek zostaną podane na konferencji w Poznaniu, która odbędzie się w połowie listopada. Można przypuszczać, że będą one zgodne z normą ISO 11620, opracowaną w 1998 roku, dotyczącą międzynarodowych standardów dla bibliotek. Wskaźniki jakości obejmują: zadowolenie rzeczywistych użytkowników (ogółem i z poszczególnych usług), usługi (liczba odwiedzin, koszt) dostarczanie dokumentów (dostępność, zasobność, wykorzystanie), wyszukiwanie dokumentów (czas oczekiwania na realizację zamówienia lub wyszukiwania w zbiorach z wolnym dostępem), wypożyczanie dokumentów (liczba wypoży czeń, koszt) wypożyczenia spoza biblioteki (czas realizacji zamówienia), służba informacyjna (wskaźnik poprawnych odpowiedzi na zapytania), wyszukiwanie w katalogu (wg cech formalnych i rzeczowych), wykorzystanie sprzętu i wyposażenia (dostępność) obsługa techniczna (gromadzenie, opracowanie, katalogowanie).

13 MEDYK Białostocki (3) Co musimy zrobić, aby nie znaleźć się poza kategorią? Rozpocząć udostępnianie baz pełnotekstowych Nie ma wątpliwości, że źródła elektroniczne stanowią dla bibliotek nową jakość w świadczeniu usług biblioteczno informacyjnych. Przede wszystkim pozwalają na rozszerzenie usług i zaso bów bibliotecznych poza bibliotekę. Współczesne biblioteki uczelniane udostępniają swoim pracownikom profesjonalne bazy pełnotekstowe dostępne z każdego komputera w uczelni. Jesteśmy bodaj jedyną biblioteką naukową, w której ta forma nie była realizowana. Te zaległości można nadrobić niemal natychmiast, przystępując do konsorcjów. Aby dokonać właściwego wyboru konsorcjum, biblioteka, do końca grudnia, zaprasza do testowania profesjonalnych baz danych na wszystkich komputerach działających w sieci uczelnianej: Science Direct baza zawiera elektroniczne wersje czasopism naukowych Elseviera. eifl Science & Technology firmy ProQuest baza zawiera ok. 300 czasopism medycznych Do 28 października można testować Current Contents Connect w wersji sieciowej oraz bazę bibliograficzną EMBASE znakomicie uzupełniającą MEDLINE W styczniu przez dziesięć dni proponujemy Państwu testowanie bazy Ovid Biomedical Collections zawierającej pełne teksty z podstawo wych czasopism biomedycznych. Bazy, które środowisko naukowe uzna za przydatne, zostaną zakupione przez bibliotekę Zwiększyć ilość stanowisk komputerowych dla czytelników w bibliotece Udostępnienie czasopism online wymusza zapewnienie uzytkownikom stanowisk kompute rowych wyposażonych w drukarki. Oczywiście konieczne jest podłączenie do internetu. Dwa komputery, które mają do dyspozycji czytelnicy nie zapewnią sprawnej obsługi. Niezbędny jest zakup przynajmniej trzech dodatkowych komputerów. Sądzę, że warto zorganizować informa torium z kilkoma stanowiskami komputerowymi w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym. Jest to program obsługujący wypożyczenia międzybiblioteczne. System umożliwia automa tyczne przeszukiwanie baz czasopism w bibliotekach medycznych, kierowanie zamówień do właściwych bibliotek oraz przesyłanie wykonanych przez nie kopii artykułów w formacie PDF na adres zamawiającej biblioteki. Założono 48 godzinny termin realizacji usługi, w praktyce jest znacznie krótszy i wynosi ok. 10 godzin. Wyasygnować większe środki na prenumeratę czasopism i zakup księgozbioru naukowego i dydaktycznego Środki przeznaczane na działalność biblioteki stale maleją, przy jednoczesnym wzroście cen książek i czasopism. W roku 2000 budżet biblioteki na zakup czasopism, książek i zbiorów specjalnych wynosił prawie 600 tys. zł, w roku 2001 niewiele ponad 475 tys., a w roku tys. zł Ponieważ biblioteka w roku 2001 przekroczyła budżet o 6 tys. zł, w roku bieżącym realnie dysponuje kwotą poniżej 400 tys. zł. Powoływanie nowych kierunków na uczelni musi wiązać się z większymi zakupami literatury zwłaszcza. dydaktycznej do biblioteki. Niedofinan sowanie biblioteki może utrudnić przejście przez sito akredytacyjne. Zakupić nową wersję zintegrowanego systemu bibliotecznego ALEPH 500 Dzięki wdrożeniu wersji ALEPH 500 Biblioteka Główna AMB będzie mogła włączyć się w ogólnopolskie inicjatywy bibliotek naukowych, stosujących zintegrowane systemy biblioteczne, dotyczące współkatalogowania, kontroli i wymiany danych, takie jak Nukat (Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny), czy też realizowany przez biblioteki medyczne w Polsce projekt stworzenia wzorcowej kartoteki haseł medycznych w oparciu o klasyfikację MeSH. Na szczęście władze uczelni rozumieją, że bez nowoczesnej biblioteki trudno będzie się ubiegać o wysokie noty przy akredytacji, w rankingach KBN i prasowych. Mam wrażenie, że problem biblioteki stał się sprawą ogólnouczelnianą. W tej sytuacji jest szansa, że nadrobimy dystans dzielący nas od innych bibliotek naukowych w Polsce. Wdrożyć elektroniczny system dystrybucji dokumentów doc@med Danuta Dąbrowska Charytoniuk

14 14 MEDYK Białostocki (3) 2002 WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ Fundacja Polskiej Szkoły Medycznej przy Uniwersytecie w Edynburgu. W dniu 1 października 2002 w Akademii Medycznej w Poznaniu odbyło się spotkanie z przedstawicielami Funduszu Polskiej Szkoły Medycznej przy Uniwersytecie w Edynburgu (The Memorial Fund of the Polish School of Medicine at the University of Edinburg) oraz absolwentami Polskiej Szkoły Medycznej w Edynburgu. Zgodnie ze statutem Fundacji Edynburgskiej, rektor Akademii Medycznej w Poznaniu pośredniczy między Fundacją a wyższymi uczelniami medycznymi w Polsce w koordynacji wyjazdów stypendialnych studentów oraz młodej kadry naukowo dydaktycznej do poszczególnych jednostek Uniwersytetu Medycznego w Edynburgu. Spotkanie w Poznaniu miało na celu omówienie programu współpracy oraz wybór kierunku działań na najbliższe pięć lat. Podczas spotkania roboczego, ze względu na niezwykły prestiż stypendiów Fundacji Edynburskiej, zaproponowałem przedstawienie przejrzystego programu stypendialnego z uwzględnieniem: liczby stypendiów i funduszy przeznaczonych na dany rok kalendarzowy; formularzy aplikacyjnych oraz dokładnego harmonogramu składania aplikacji; szczegółowych kryteriów kwalifikacji, zarówno studentów jak i nauczycieli akademickich. Propozycja ta została przyjęta zarówno przez stronę zagraniczną jak i przedstawicieli krajowych akademii medycznych. Chciałbym dodać, że mam osobiste kontakty z absolwentami oraz przedstawicielami Fundacji Edynburskiej, które mogą przyczynić się do lepszego ukierunkowania aplikacji wychodzących z naszej Uczelni. Wszelkie niezbędne informacje oraz formularze będą ukazywać się na stronie internetowej Działu Nauki, Współpracy Międzynarodowej i Integracji Europejskiej. Wizyta delegacji z Edynburga była jednocześnie częścią zaległych obchodów sześćdziesięciolecia powstania Polskiej Szkoły Medycznej w Edynburgu. Historia Polskiego Wydziału Medycznego w Edynburgu została przedstawiona przez absolwenta tego Wydziału prof. Lukasa Kulczyckiego z Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie (USA) w wykładzie inaugura cyjnym podczas otwarcia roku akademickiego 2002/2003 w Poznańskiej Akademii Medycznej. Polski Wydział Medyczny w Edynburgu powstał podczas II Wojny Światowej w 1941 roku, jako dar Szkocji dla narodu polskiego i funkcjonował do roku Przez osiem lat polscy żołnierze studenci mogli zdobywać, na tym Wydziale, kwalifikacje medyczne potrzebne zarówno podczas wojny, jak i pokoju. Wydział ten ukończyło dwustu czterdziestu sześciu studentów, spośród których większość kontynuowała karierę medyczną w USA, Kanadzie, Australii i krajach Europy Zachodniej. W 1986 roku absolwenci Polskiego Wydziału Medycznego w Edynburgu utworzyli Fundusz Polskiej Szkoły Medycznej przy Uniwersytecie w Edynburgu, którego głównym zadaniem jest wspieranie, poprzez finansowanie stypendiów na tym Uniwersytecie, najzdolniej szych polskich studentów oraz wybijającej się młodej kadry naukowej. Jacek Nikliński Współpraca z Uniwersytetem w Caen trwa już wiele lat i została zapoczątkowana przez prof. Mariana Szamatowicza i jego przyjaźń z prof. Michealem Drozdowskym szefem Zakładu Biochemii. Jakie obserwacje i uwagi nasuwają się z moich dotychczasowej obserwacji funkcjono wania Wydziału Lekarskiego, Uniwersytetu i współpracy naukowej, które mogą być istotne w naszej Uczelni? Kształcenie lekarzy w Cean Wystarczy matura We Francji inny jest system naboru studentów na studia. Chociaż matura wystarczy do przyjęcia na uczelnię, mimo to, komisja przeprowadza rozmowę z kandydatem na studia Pozwala to członkom komisji zorientować się jaką wiedzę reprezentuje dana osoba. Komisja ogranicza się jednak tylko do dobrych rad np. czy aktualny zasób wiadomości jest wystarczający do rozpoczęcia studiów. Pierwszy rok z reguły jest więc bardzo liczny. Bywa, że jest na nim nawet

15 MEDYK Białostocki (3) dwieście osób, ale miejsc na drugim roku jest już tylko osiemdziesiąt. Taką pulę wyznacza ministerstwo. Od ubiegłego roku wszyscy studenci na pierwszym roku, niezależnie od kierunku (lekarski, fizjoterapia, pielęgniarstwo), studiują według tego samego programu. Końcowy wynik wszystkich zaliczeń i egzaminów z pierwszego roku decyduje o tym, czy i na jaki kierunek, student może być przyjęty na drugi rok. Rywalizacja utrzymana jest przez cały okres studiów. Wynik wszystkich zaliczeń i egzaminów oraz wynik państwowego egzaminu lekarskiego wyznaczają miejsce na liście rankingowej. W zależności od tego można wybierać specjalizację i miejsce odbycia rezydentur. Przy dobrych lokatach oznacza to, że można specjalizować się w najbardziej prestiżowych klinikach we Francji. Prawdopodobnie, już niedługo, będziemy musieli przyjąć podobne zasady, zarówno przyjmowania na studia, jak i oceny pracy studenta, które wyznaczą sprawiedliwie jego dalsze losy. Trzeba będzie również znaleźć rozwiązanie, jak funkcjonować przy zmniejszającej się liczbie studentów na Wydziale Lekarskim. Drastycznie zmniejszyło się również zainteresowanie studiowaniem w Caen, na Wydziale Lekarskim, studentów z innych krajów np. Kanady czy krajów arabskich. Wobec otwarcia granic i podobnych kosztów studiów, studenci będą wybierali najbardziej prestiżowe uczelnie, i musimy się do tego przygotować. Zarabiać na siebie Typowe przedmioty teoretyczne nauczane są w zakładach przyklinicznych, np. biologii molekularnej na I roku naucza Zakład Genetyki i Rozrodczości, pracujący na rzecz Kliniki Ginekologii i Położnictwa i Kliniki Pediatrii. Z moich obserwacji wynika, że bardzo wzmacnia to naukowo kliniki, bo wyposaża je w warsztat (w laboratoriach jest najnowszy sprzęt, np. Zakład Genetyki posiada dwa sekwenatory i są one używane do codziennej pracy, również diagnostycznej), a z drugiej strony obniża koszty dydaktyki, ponieważ zakłady wykonują szereg badań diagnostycznych, zarabiając na siebie. Ośrodki uniwersyteckie wspierane są w pracy naukowej pieniędzmi z grantów naukowych, etatami naukowymi i pełnym wyposażeniem pracowni. Pomoc ta ma służyć nie tylko realizacji jednego programu, ale wykonywaniu określonych zadań badawczych przez dłuższy czas. Generalnie kładzie się ogromny nacisk na rozwój nowoczesnych metod badawczych, diagnosty cznych. Mam jednak wrażenie, że mimo takiego wyposażenia laboratoriów zbyt mało jest dobrych publikacji. Duży, a może zasadniczy ciężar prowadzenia badań naukowych spoczywa na doktorantach. Popularne wśród pracowników naukowych jest wybranie jako tematyki badań, wąskiego tematu i próba uzyskania w nim pozycji liczącego się eksperta. Nauczanie problemowe... problemem Godziny pensum rozliczane są bardziej rygorystycznie niż u nas. Wprawdzie profesor ma obowiązek zrealizowania osiemdziesięciu godzin dydaktycznych, ale każda godzina przeprowa dzanych zajęć musi być odnotowana. Zajęcia kliniczne np. z ginekologii i położnictwa trwają łącznie osiem tygodni i dopiero w czasie tych zajęć nauczana jest np. szczegółowa anatomia i histologia narządu rodnego, patomorfologia zmian w narządzie rodnym. Wydział Lekarski w Caen ma duży kłopot z wprowadzeniem zaleca nego obecnie modelu nauczania problemowego. Raczej jest to system nauczania blokowego, dobrze usystematyzowany. We Francji kilka wydziałów naucza już medycyny problemowo. W ukazującym się kwartalniku dotyczącym dydaktyki medycznej omawiane są szczegółowo zarówno metody nauczania, jak i zakresy programowe z każdego przedmiotu na poszczególnych wydziałach. Nie ma jednak jednolitego ogólnokrajowego programu nauczania. Każda uczelnia ma obowiązek wypracowania go samodzielnie. Co daje stała współpraca z ośrodkami naukowymi w innych krajach? Wydaje mi się, że podstawowa korzyść związana jest z możliwością śledzenia, jak funkcjonują liczące się laboratoria, jak są wyposażone, jakie są tendencje w badaniach naukowych. Łatwiej jest wtedy dostosowywać Zakład w naszej Akademii do współczesnych wymagań. Nawet regularne czytanie literatury nie dostarcza takiej wiedzy. Konieczna jest wymiana doświadczeń. Druga korzyść wiąże się z możli wością kształcenia naszych młodych kolegów. Zawsze chętniej zostanie przyjęta na staż osoba zaprzyjaźniona z ośrodkiem. Najtrudniej jednak prowadzić wspólne badania tak, aby w publiko wanej pracy były wyniki badań z obu ośrodków. Sławomir Wołczyński

16 16 MEDYK Białostocki (3) 2002 ODWIEDZILI NAS Oficjalny gość z Niemiec z wizytą w DSK AMB W dniu br. w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym przebywał z wizytą onkolog prof. dr Wilfried Eberhardt, oficjalny gość naszej Akademii, przedstawiciel Uniwersytetu w Essen. W towarzystwie Prorektora ds. Nauki dr. hab. J. Niklińskiego i Dziekana Wydz. Lekarskiego prof. dr. hab. M. Kaczmarskiego, prof. Eberhardt oglądał Izbę Przyjęć, Blok Operacyjny, Oddział Intensywnej Terapii, Oddział Pooperacyjny, Klinikę Onkologii, Klinikę Chirurgii, Zakład Radiologii i III Klinikę Chorób Dzieci. Szpital wyraźnie podobał się gościowi z Essen. Bardzo pozytywne wrażenie wywarło na nim nowoczesne wyposażenie, oraz miłe i natural ne przyjęcie przez lekarzy dyżurnych, którzy popisali się kompetentną dyskusją dotyczącą chorych. Gość nie miał trudności w porozumie waniu się z personelem. Rozmowy toczyły się zarówno po angielsku, jak i po niemiecku. Opinia prof. Eberhardta na temat Attaché naukowy Ambasady Francji w Warszawie z wizytą w AMB W dniu 17 września 2002 na zaproszenie Rektora Akademii Medycznej w Białymstoku prof. Jana Górskiego wizytę w naszej Uczelni złożył attaché naukowy Ambasady Francji w Warszawie dr Jean Favero. Wizyta była okazją do przedstawienia dorobku dotychczasowej współpracy z ośrodkami naukowymi we Francji. Dr Jean Favero zapoznał się z bazą naukową, kliniczną i dydaktyczną naszej Uczelni i spotkał się z kilkoma pracownikami Akademii Medycznej. Dr Jean Favero doskonale zna problemy pracy naukowej i środowisk naukowych. Przed przyjazdem do Polski był dyrektorem laboratorium CNRS Dziecięcego Szpitala Klinicznego, który może i powinien być wizytówką naszej Uczelni, jest bardzo istotna we współpracy między Akademią Medyczną w Białymstoku a Wydziałem Medycznym Uniwersytetu w Essen. Warto podkreślić, że w Essen znajduje się bardzo nowoczesny, duży, uniwersytecki szpital dziecięcy. Planowana współpraca obejmie w pierwszym rzędzie onkologię oraz traumatologię, następnie będzie rozszerzana stosownie do potrzeb i możliwości. Będzie polegać m.in. na szkoleniu lekarzy, wymianie doświadczeń organizacyjnych, planowaniu i realizacji zadań naukowych, wspólnym zdobywaniu środków na badania naukowe. Współpraca z pewnością przyniesie wymierne efekty dla uczelni, szpitali i co najważniejsze, pomoc chorym dzieciom. Maciej Kaczmarski Wojciech Dębek w Montpellier i posiada imponujący dorobek naukowy w dziedzinie immunologii. Dr Jean Favero odwiedził Zakład Endokrynologii Ginekologicznej, Klinikę Ginekologii, Klinikę Perinatologii, Zakład Patofizjologii Ciąży, Pracownię Immuno genetyki Kliniki Endokrynologii, Zakład Klinicznej Biologii Molekularnej, Zakład Anatomii Prawidłowej, a także zwiedził Pałac Branickich. W czasie wizyty przeprowadził rozmowy z Rektorem Akademii Medycznej w Białymstoku prof. dr. hab. Janem Górskim, Prorektorem ds. Nauki dr. hab. Jackiem Niklińskim, Dziekanem Wydziału Lekarskiego prof. dr. hab. Maciejem Kaczmarskim. W rozmowach dr Jean Favero deklarował swoją pomoc i poparcie Ambasady Francji w nawiązywaniu współpracy międzyucze lnianej i prowadzeniu wymiany studentów, wspólnych badań naukowych z ośrodkami naukowymi we Francji. Zakład Endokrynologii Ginekologicznej i Klinika Ginekologii już od blisko piętnastu lat współpracują z Uniwersytetem w Caen. W najbliższym czasie podjęte zostaną starania o podpisanie umowy o współpracy między naszą Uczelnią a Uniwersytetem w Caen w Normandii we Francji. Zainteresowani mogą zwracać się z pytaniami i problemami dotyczącymi współpracy z Francją pod adres jean.favero@diplomatie.gouv.fr Sławomir Wołczyński

17 MEDYK Białostocki (3) WYŻEJ NIE BĘDĘ Obrodziło w tym roku dr. Andrzejowi Gajewskiemu w stanowiska. Najpierw został dyrektorem PFRON, a kilka miesięcy później przewodniczącym Rady Podlaskiej Regionalnej Kasy Chorych. Duże to obciążenie, zwłaszcza że działalność pierwszej z tych instytucji trzeba rozwijać przy malejących z roku na rok funduszach, drugą zaś przyjdzie zamykać, a właściwie przekształcać w Fundusz Ochrony Zdrowia. Ta ostatnia sprawa wywołuje wiele emocji. Jedni twierdzą, że jest to tylko zamiana stołków i napychanie, i tak już wypchanych kieszeni pracowników kas. Inni natomiast, że wreszcie każdy pacjent, niezależnie od tego, czy mieszka w Pcimiu Dolnym czy w stolicy, będzie miał równy dostęp do świadczeń. Nowy Przewodniczący jest pełen nadziei. Red. Został Pan przewodniczącym Rady upadającej Kasy Chorych. Andrzej Gajewski: Nie upadającej, tylko kończącej swoją działalność. Red. Złą sławą cieszyła się ta nasza Kasa. A. Gajewski: To fakt. Od zarania wisi nad nią jakieś fatum, zwłaszcza jeżeli chodzi o zarząd i funkcjonowanie Kasy. Trzeba to zmienić. Już teraz realizujemy program naprawczy, chociaż brzmi to paradoksalnie, opracowany przez obecny zarząd. Musimy przecież zbilansować ten rok. W sumie jednak całe nasze, mówię tu o radzie, zadanie polegać będzie na przekształceniu Kasy. Red. Czy to dobrze, że kasy chorych zakończą swój żywot? A. Gajewski: Ja generalnie jestem zwolennikiem likwidacji kas. Uważam jednak, że musi istnieć jakaś instytucja, która będzie gromadziła środki na ochronę zdrowia, i rozdysponowywała je. Moim zdaniem, fundusze powinny być umiejscowione przy wojewo dach, a dzielone przez administrację rządową. Red. Co według Pana da centralizacja środków? A. Gajewski: Możliwość większej kontroli. Do tej pory nikt dokładnie nie sprawdzał na co wydawane są pieniądze. Rady społeczne, które mają powstać przy Funduszu, a w których skład będą wchodzili przedstawiciele samorządu, związków zawodowych, organizacji pozarządowych, mają patrzeć na ręce zarządowi. Ta koncepcja jest naprawdę lepsza. Obecnie ogromne pieniądze, które są w kasie wydawane są bez kontroli. Red. Mówi to Przewodniczący Rady Kasy? A. Gajewski: Rzeczywiście tak się złożyło, ale ja dopiero zacząłem pełnić tę funkcję. Red. Jest Pan dyrektorem PFRON, przewodniczącym rady PRKCh, jakie jeszcze funkcje będzie Pan pełnił? A. Gajewski: Byłem już wojewodą, więc wyżej nie będę. Nigdzie się nie wybieram. Nawet nie startuję w wyborach samorządowych. Byłem i na pewno pozostanę nauczycielem akademickim. Danuta Ślósarska (rozmowa przeprowadzona w dn br.)

18 18 MEDYK Białostocki (3) 2002 ZE SZPITALI KLINICZNYCH Przerwać zaklęty krąg niemocy Ogólna niemoc, kręcenie się wokół własnej osi, niemożność wykonania kroku w żadną stronę dług narasta, a szpital nie jest w stanie ani zwiększyć przychodów ani obniżyć kosztów. Wierzyciele straszą wyrokami sądowymi i komorniczymi. Pracownicy domagają się podwyżki płac, podają szpital do sądu z powodu braku realizacji " Ustawy 203 "oraz zaległych zobowiązań z tytułu przepraco wanych wcześniej dyżurów. Wniosek jest jeden jeżeli nic nie zrobimy, powtórzymy przypadek Szpitali Klinicznych w AM w Gdańsku, które utraciły płynność finansową. Szybko muszą dokonać restrukturyzacji, gdyż efekty powinny być natychmiastowe. W takich wypadkach sięga się do rozwiązań najprostszych, bo nie ma czasu na gruntowną analizę i wyciąganie wniosków, a w efekcie wdrażanie czasochłon nych programów naprawczych. Popełnia się błędy, ale wszystko jest dozwolone, bo walczy się o byt, o prze trwanie. Zrywa się wcześniej zawarte porozumienia z pracownikami. Nadchodzi najgorsze redukcja zatrudnienia. W Gdańsku mówi się o pilnym zwolnieniu dwustu osób. Teraz fakty: Szpital w roku ubiegłym nie wykorzystał 150 tysięcy złotych dotacji celowej Ministerstwa Zdrowia na oddział ratunkowy. Klinika Okulistyki nie wykonuje dochodowej procedury wszczepiania soczewek z małego cięcia z powodu braku sali operacyjnej. Zakład Diagnostyki Labora toryjnej nie wykonuje opłacalnych badań dla pacjentów spoza szpitala, bo nie ma odpowiedniej ilości probówek i odczyn ników. Administracja nie zdążyła złożyć na czas faktur za świadczenia, przez co pieniądze leżą na koncie Kasy, a nie naszym. Szanowni Czyte lnicy, pracownicy Akademii i Szpitala chciałbym uświadomić Państwu powa gę sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy. Utrata płynności finansowej sprawia, że nasze kłopoty stają się kłopotami Akademii, ponieważ Uczelnia jest organem założycielskim. W świetle obowiązującego prawa Akademia przejmuje wszelkie zobowiązania szpitala w przypadku jego likwidacji. Gdyby zrealizował się ten czarny scenariusz, Uczelnia nie byłaby w stanie spłacić długu. Na dzisiaj jest to kwota ok. 30 milionów zł. Jaka byłaby przyszłość Uczelni? Jakie byłyby konse kwencje tego faktu dla całego regionu? Te pytania pozostawiam bez odpowiedzi. Oddłużenia szpitali nie będzie Wszystkim, którzy bagatelizują problem, uważając, iż będzie oddłużenie szpitali klinicznych oświadczam, że nie będzie. Gdańsk jest tego transparentnym przykładem. Nasuwa się pytanie, czy w tej sytuacji jest szansa na poprawę i co należy zrobić, aby było lepiej. Szansa oczywiście jest, ale wymaga wysiłku od wszystkich, którzy poczuwają się do współodpowiedzialności. Apeluję do Związków Zawodowych o rozwagę i konstru ktywną współpracę. Musimy jak najszybciej zahamować tendencję do powiększania długu. Szpitalowi grożą pierwsze egzekucje komor nicze. Oznacza to, że pieniądze za świadczenia będą wpływały na konto wierzycieli, a nie Szpitala. Działania muszą być doraźne i długo falowe. Po pierwsze, konieczne jest zwiększenie przychodów poprzez sprawne działania administracji, zaczynając od dyrekcji, aby wartość kontraktów była jak najwyższa a obrót pieniądza szybki i jak najkorzy stniejszy dla Szpitala. Po drugie, potrzebne jest zielone światło dla tych klinik i zakładów, które w największym stopniu powię kszają przychód. Rozumiem przez to realizację w pier wszej kolejności zakupów

19 MEDYK Białostocki (3) dla tych jednostek. Następnie likwidowanie irracjo nalnych barier, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie klinik i zakładów, o których wspomniałem wcześniej. Obniżenie kosztów to przede wszystkim wprowadzenie schematów postępowania m.in. w zakresie leczenia krwią, gospodarki lekiem antybiotyko terapii, zakażeń szpitalnych. W zakresie tego ostatniego zrobiono wiele i przy tej okazji chciałbym podziękować dotychczasowemu epidemio logowi dr. Stefanowi Kuroczy ckiemu. Wprowadzenie przejrzystego systemu oceny obciążenia pracą pozwoli z jednej strony na motywowanie najlepszych zaś z drugiej na racjonalizację zatrudnienia. To w największym skrócie tyle. W następnych numerach postaram się na bieżąco informować Państwa w sposób bardziej szczegółowy, czym się aktualnie zajmujemy i jakie zmiany zamierzamy wprowadzić. Jerzy Kamiński KSZTAŁCENIE PODYPLOMOWE NOWE ZASADY ORGANIZACJI PROGRAMOWYCH KURSÓW SPECJALIZACYJNYCH Specjalizujący się lekarze zobligowani są do ukończenia specjalizacji w ściśle określonym czasie. Szczególnie ten czas jest istotny w odniesieniu do rezydentów finansowanych z budżetu państwa. Przekroczenie czasu realizacji specjalizacji, zgodnie z prawem, skutkuje pozbawieniem lekarza możliwości jej dokończenia i skreśleniem z rejestru specjalizujących się osób. Jednym z obowiązków specjalizujących się lekarzy, w nowym jednostopniowym systemie, jest ukończenie przewidywanych programem kursów. W dotychczasowym, dwustopniowym systemie nad zabezpieczeniem organizacji programowych kursów specjalizacyjnych w skali kraju czuwało CMKP. W obecnym systemie, opartym na odejściu od centralnej organizacji kursów specjalizacyjnych, funkcję organizatora kursów przejmuje uczelnia medyczna. Na ten cel przekazana została wiosną br. z Ministerstwa Zdrowia dodatkowa dotacja na dydaktykę w celu intensyfikacji i zabezpieczenia kształcenia podyplomowego lekarzy. Priorytetem, w ramach tej dotacji, powinno być zabezpieczenie środków na realizację programowych kursów specjaliza cyjnych, w zakresie specjalizacji realizo wanych w nowym, jednostopniowym systemie wprowadzonym w 1999 roku. W specjaliza cjach, w których szkolenie podjęła pokaźna liczba lekarzy, kursy programowe powinna zabezpieczyć każda uczelnia. W odniesieniu do specjalizacji wąskich, w których specjalizację podejmuje niewiele osób, kursy mogą być prowadzone tylko przez niektóre uczelnie, w drodze porozumienia między uczelniami i w ramach posiadanych środków na szkolenie podyplomowe. Należy pamiętać, że kursy powinny spełniać kryteria określone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 sierpnia 2001 r. w sprawie specjalizacji lekarzy, lekarzy stomatologów (Dz. U. Nr 83, poz. 905 oraz Nr 148, poz. 1661) i zostać wpisane na listę prowadzoną przez Centrum, po uzyskaniu opinii odpowiedniego konsultanta krajowego. Kursy wpisane na listę CMKP, zostaną sfinansowane przez akademię medyczną ze środków przyznanych uczelni w ramach dotacji. Oto krótka "recepta na kurs" finansowany przez akademię medyczną w ramach dotacji na kształcenie podyplomowe: 1. Pozyskanie informacji o obowiązujących w ramach konkretnej specjalizacji kursach (dane z programów specjalizacyjnych publikowanych przez CMKP, informacje dostępne również w sekretariacie Prorektora ds. klinicznych). 2. Wypełnienie właściwego formularza ze strony i uzyskanie pozytywnej opinii odpowiedniego konsultanta krajowego. 3. Przekazanie formularza do sekretariatu Prorektora ds. klinicznych (termin upływa w październiku). Uczelnia ubiegać się będzie o wpis na listę prowadzoną przez CMKP. Marek Rogowski

20 20 MEDYK Białostocki (3) 2002 URATOW OWAĆ ŻYCIE WCZEŚNIAKOM Nie pomogły słowa o przyjaźni polsko- litewskiej ani nazwiska znanych aktorów. Stadion KS Jagiellonii w dniu 5 października świecił pustkami. A szkoda, bo cel był zbożny. Parlamentarzyści polscy i litewscy, a także aktorzy mieli rozegrać między sobą dwa mecze piłki nożnej, zaś dochód przeznaczyć na Klinikę Neonatologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Miało być wielkie wydarzenie, wielki show, duże pieniądze na zakup aparatury do reanimacji i terapii wcześniaków... Była wielka klapa! Smutno. Przed meczem mówiła Pani, że łatwiej jest organizować imprezy charytatywne na prowincji. Co teraz może pani powiedzieć? Weronika Marczuk Pazura (Art.Sport Fundacja organizator) Pracujemy od trzech lat, zagraliśmy w sześćdziesięciu miejscowościach i nigdzie taka sytuacja nie miała miejsca. Zawsze były tłumy. Jest to dla nas bardzo bolesne. Nie umiem powiedzieć, jaki był powód, że ludzie nie przyszli. Z naszej strony było wszystko dograne. Podobno są u was problemy z nagłaśnianiem takich imprez w prasie. Najważniejszym naszym celem było zebranie pieniędzy na wcześniaki i w tej sytuacji będziemy musieli to jakoś naprawić. W przyszłości będziemy robili takie imprezy w miejscach, gdzie mamy gwarancję, że się uda. Jak się grało? Olaf Lubaszenko Było ciężko. Przeciwnicy są świetni, najlepsi z jakimi do tej pory graliśmy. Cieszę się, że nawiązaliśmy kontakty towarzyskie z artystami litewskimi. Kwestię frekwencji mogą komentować ludzie, którzy tu mieszkają. Niech każdy odpowie sobie co chce. Mnie nie wypada tego robić. My nie wybrzydzamy. Jeździmy tam, gdzie nas zapraszają. To jest nasza powinność wobec tych, którzy potrzebują pomocy. Niemrawo grali nasi politycy. Skupili się tylko na obronie. Tak to wygląda w świecie polityki? Jakie wrażenia? Doc. Marek Szczepański (kierownik Kliniki Neonatologii) Jest mi po prostu smutno. W całej tej imprezie zabrakło głównego hasła " wcześniak" Trudno..., ale pocieszam się, że przy okazji zawarłem pewne kontakty i w następnym roku spróbuję zrobić jeszcze raz imprezę na rzecz Kliniki Neonatologii. Donald Tusk W świecie polityki najważniejsza jest skuteczność. Wygraliśmy pierwszy mecz w dziejach drużyny parlamentarnej. Jesteśmy szczęśliwi tym bardziej, że w naszej drużynie wystawiamy tylko parlamentarzystów. Drużyny europejskie, łącznie z dzisiejszymi przeciwnikami, wzmacniają swoje siły i to stawia nas w lepszej sytuacji. Zagraliśmy mecz kiepski pod względem piłkarskim, ale graliśmy bardzo ambitnie.