RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2014 ROKU (II/P 2014)

Transkrypt

1 RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2014 ROKU (II/P 2014) Mielec, 2015

2 Spis treści: 1. Wstęp Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów) Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów) Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Analiza potrzeb szkoleniowych pracodawców z terenu powiatu mieleckiego Wnioski Spis tabel

3 1. WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, realizując zadania samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy opracował analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w roku W dobie gospodarki rynkowej coraz większego znaczenia nabiera konieczność dostosowywania podaży zasobów pracy do pojawiającego się popytu. Podaż stanowią pracownicy oraz osoby poszukujące pracy i bezrobotni wraz ze swoimi kwalifikacjami, natomiast sfera popytu kreowana jest przez pracodawców. To oni tworzą miejsca pracy, a tym samym poszukują odpowiednio wykwalifikowanego personelu. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę należy prowadzić cykliczne, wieloaspektowe badania rynku pracy. W tym celu opracowano w 2003r. w Departamencie Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej założenia metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych 1. Tym samym wyraźnie zaakcentowano, że monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy szczególnie w układzie lokalnym. Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Z zawodem nadwyżkowym będziemy mieli wówczas do czynienia, gdy na rynku występuje na niego mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Natomiast zawód w równowadze to ten, na który występuje na danym rynku bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie z przyjętymi zaleceniami metodologicznymi, do podstawowych celów realizacji monitorowania rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia w zakresie wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych można zaliczyć 2 : określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003, s.6. 2 Por.tamże. 2

4 stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, bieżąca korekta poziomu, struktury, treści i kształcenia zawodowego i ustawicznego, usprawnienie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia. Podstawą do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest Klasyfikacja zawodów i specjalności wprowadzona rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. nr 82, z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537), której struktura obejmuje 10 grup wielkich, 43 grupy duże (wewnętrzny podział grup wielkich), 132 grupy średnie (wewnętrzny podział grup dużych) 444 grupy elementarne, które obejmują zawodów i specjalności. Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie diagnostycznym są przetworzone dane statystyczne gromadzone przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu, a w szczególności: załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności 3

5 Dane statystyczne zgromadzone w załączniku nr 3 stanowiły merytoryczną podstawę do określania natężenia deficytu bądź nadwyżki poszczególnych zawodów. Aby zdiagnozować specyfikę lokalnego rynku pracy w ujęciu zastanych danych statystycznych większość analiz przeprowadzono na poziomie poszczególnych zawodów (kody sześciocyfrowe). 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Na koniec 2014 roku powiat mielecki plasował się na pierwszym miejscu w województwie podkarpackim ze względu na najniższą wysokość stopy bezrobocia (11,4%). Na kolejnych dwóch miejscach z najniższą stopą bezrobocia znajdowały się powiaty stalowowolski (12,3%) i sanocki (12,6%). Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w powiatach leskim (22,2%), brzozowskim (22,6%) i niżańskim (23,3%). Stopa bezrobocia dla całego kraju kształtowała się w tym czasie na poziomie 11,5%, a dla województwa podkarpackiego wynosiła 14,8%. Według stanu na dzień roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu zarejestrowanych było bezrobotnych z czego 52,3% stanowiły kobiety (3 834 osoby). W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego ilość bezrobotnych zmniejszyła się o 368 osób. Spośród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych, poprzednio pracowały osoby (w roku poprzednim 6 143, co oznacza spadek ilości osób w tej grupie o 1,6%, a osób nie świadczyło dotychczas pracy zarobkowej (w roku ubiegłym liczba osób, która nie podjęła jeszcze zatrudnienia kształtowała się na nieco niższym poziomie 1 550). Pośród osób poprzednio pracujących najwięcej osób pracowało w: przetwórstwie przemysłowym osób, tj. 31,7% ogółu bezrobotnych poprzednio pracujących, handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle osób, tj. 18,0%, budownictwie 731 osób, tj. 12,3%, działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej 505 osób, tj. 8,5%, administracji publicznej i obronie narodowej; obowiązkowych zabezpieczeniach społecznych 242 osoby, tj. 4,1%, działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 181 osób, tj. 3,0%, działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej 256 osób, tj. 4,3%, pozostałej działalności usługowej 163 osoby, tj. 2,7%, transporcie i gospodarce magazynowej 147 osób, tj. 2,5%, edukacji 161 osób, tj. 2,7%, 4

6 rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie 146 osób, tj. 2,4%, opiece zdrowotnej i pomocy społecznej - 80 osób, tj. 1,3%, dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją - 80 osób, tj. 1,3%, działalności nie zidentyfikowanej - 78 osób, tj. 1,3%, działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją - 44 osoby, tj. 0,7%, działalności finansowej i ubezpieczeniowej - 75 osób, tj.1,3%, informacji i komunikacji - 39 osób, tj. 0,6%, działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości - 35 osób, tj. 0,6%, gospodarstwach domowych zatrudniających pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby - 22 osoby, tj. 0,4%, górnictwie i wydobywaniu - 8 osób, tj. 0,1%, wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 11 osób, tj. 0,2%, organizacje i zespoły 1 osoba, tj. 0,0%. Analizując strukturę osób bezrobotnych pod kątem branż, w których poprzednio pracowały, należy zauważyć, że 3 sektory gospodarki (przetwórstwo przemysłowe, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz budownictwo) skupiają 62% osób bezrobotnych. Obserwuje się jednocześnie stopniowy spadek ilości osób bez zawodu. Nadal jest to jednak najliczniejsza grupa osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie. Grupa ta obejmuje osoby, które ukończyły licea ogólnokształcące, licea profilowane, gimnazja i szkoły podstawowe. Na koniec 2014 roku osoby te stanowiły 14,4% ogółu bezrobotnych (1 108 osób w tym 597 kobiet). W porównaniu z rokiem 2013 odnotowano spadek ilości osób "bez zawodu" o 117 osób. Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód wyuczony lub nabyty po przepracowaniu minimum 1 roku na stanowisku pracy najwięcej osób zakwalifikowano do następujących dużych grup zawodowych: robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (72) 928 osób tj. 12,1% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: ślusarz 245 osób (w tym 111 długotrwale bezrobotnych) tokarz w metalu 132 osoby (w tym 68 długotrwale bezrobotnych) mechanik samochodów osobowych 93 osób (w tym 39 długotrwale bezrobotnych) 5

7 mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 99 osób (w tym 44 długotrwale bezrobotne) frezer 75 osób (w tym 37 długotrwale bezrobotnych) mechanik pojazdów samochodowych 81 osób (w tym 12 długotrwale bezrobotnych) średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (31) 575 osób tj. 7,4% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: technik mechanik 161 osób (w tym 54 długotrwale bezrobotnych) technik rolnik 73 osoby (w tym 33 długotrwale bezrobotnych) technik budownictwa 76 osób (w tym 21 długotrwale bezrobotnych) operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym 67 osób (w tym 17 długotrwale bezrobotnych) technik elektryk 41 osób (w tym 14 długotrwale bezrobotnych) technik elektronik 17 osób (w tym 4 długotrwale bezrobotne) pracownicy usług osobistych (51) 543 osoby tj. 7,1% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: kucharz 159 osób (w tym 71 długotrwale bezrobotnych) fryzjer 135 osób (w tym 44 długotrwale bezrobotne) kucharz małej gastronomii 103 osoby (w tym 24 długotrwale bezrobotne) robotnik gospodarczy 60 osób (w tym 29 długotrwale bezrobotnych) kelner 33 osoby (w tym 13 długotrwale bezrobotnych) technik usług kosmetycznych 25 osób (w tym 3 długotrwale bezrobotnych) robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (75) 460 osób tj. 6,0% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: krawiec 150 osób (w tym 71 długotrwale bezrobotnych) cukiernik 109 osób (w tym 51 długotrwale bezrobotnych) stolarz 81 osób (w tym 27 długotrwale bezrobotnych) piekarz 39 osób (w tym 19 długotrwale bezrobotnych) sprzedawcy i pokrewni (52) 522 osoby tj. 6,8% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: sprzedawca 453 osoby (w tym 222 długotrwale bezrobotnych) 6

8 technik handlowiec 36 osób (w tym 13 długotrwale bezrobotnych) kasjer handlowy 10 osób ( w tym 3 długotrwale bezrobotne) robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (71) 532 osoby tj. 6,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: murarz 165 osób (w tym 66 długotrwale bezrobotnych) malarz budowlany 66 osób (w tym 40 długotrwale bezrobotnych) posadzkarz 56 osób (w tym 7 długotrwale bezrobotnych) monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody - 31 osób (w tym 15 długotrwale bezrobotnych) stolarz budowlany 19 osób (w tym 13 długotrwale bezrobotnych) malarz-tapeciarz 26 osób (w tym 5 długotrwale bezrobotnych) technolog robót wykończeniowych w budownictwie 21 osób (w tym 1 długotrwale bezrobotna) średni personel do spraw biznesu i administracji (33) 299 osób, tj. 3,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: technik ekonomista 229 osób (w tym 85 długotrwale bezrobotnych) technik administracji 32 osoby (w tym 11 długotrwale bezrobotne) przedstawiciel handlowy 20 osób (w tym 8 długotrwale bezrobotnych) W okresie 2014 roku do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu napłynęło osób bezrobotnych, z czego większość stanowiły osoby bez zawodu 19,7% (1 966 osób). W 2013 roku do rejestru bezrobotnych zostały wpisane osoby, co oznacza spadek ilości rejestracji o 3,8%. Warto odnotować, że w analizowanym okresie zarejestrowało się absolwentów szkół w tym kobiety. Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód najwięcej osób legitymowało się zawodem sprzedawca (412 osób, w tym 369 kobiet) co stanowiło 4,1% ogółu rejestrujących się w Urzędzie. W roku 2013 do ewidencji Urzędu napłynęło 459 osób legitymujących się tym zawodem, co oznacza, że w przeciągu ostatniego roku sytuacja nie uległa znacznej zmianie. Liczne rejestracje odnotowano również w przypadku osób bezrobotnych posiadających kwalifikacje do wykonywania zawodu: technik ekonomista 259 osób, technik mechanik 232 osoby, ślusarz osób, murarz osób, ekonomista osób, technik żywienia i gospodarstwa domowego 151 osób, mechanik samochodów osobowych osób, krawiec osób, fryzjer osoby oraz tokarz w metalu osoby. 7

9 Tabela 1. Najliczniejsze rejestracje osób bezrobotnych wg zawodów w 2014 roku. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem kobiety w tym Absolwenci ogółem kobiety bez zawodu Fizjoterapeuta Pedagog Specjalista administracji publicznej Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Prawnik legislator Ekonomista Socjolog Technik budownictwa Technik elektryk Technik elektronik Technik mechanik Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym Technik rolnik Technik żywienia i gospodarstwa domowego Technik ekonomista Technik administracji Technik informatyk Magazynier Kucharz Kucharz małej gastronomii Fryzjer Robotnik gospodarczy Sprzedawca Murarz Posadzkarz Malarz budowlany Ślusarz Frezer Operator obrabiarek skrawających Tokarz w metalu Mechanik pojazdów samochodowych Mechanik samochodów osobowych Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych Elektromechanik pojazdów samochodowych Cukiernik Stolarz Krawiec Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych Robotnik budowlany * - oznacza zawód nazewnictwa szkolnego. Źródło: Opracowanie własne. 8

10 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W 2014 roku pracodawcy zgłosili ofert pracy, w tym ofert zatrudnienia niesubsydiowanego, które jest powszechne i mogą z niego korzystać nie tylko osoby zarejestrowane jako bezrobotne lecz także zatrudnieni i niepracujący niezarejestrowani. Struktura ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu w 2014 roku przedstawia się w następujący sposób: ofert niesubsydiowanych, ofert subsydiowanych w tym: 929 w ramach stażu, 320 w ramach otrzymanej przez pracodawcę dotacji na utworzenie/doposażenie miejsca pracy, 212 w ramach prac interwencyjnych, 80 w ramach robót publicznych. W stosunku do ubiegłego roku 2013, odnotowano wzrost ilości zgłaszanych ofert zatrudnienia o 939 ofert czyli o 16,7%, w tym wzrost ilości propozycji pracy w ramach ofert subsydiowanych o 112 ofert i wzrost ofert pracy niesubsydiowanej o 827 ofert. Tabela 2. Najliczniej zgłaszane oferty pracy wg zawodów w roku Oferty pracy L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu zgłoszone w 2014roku w końcu 2014roku Specjalista do spraw marketingu i handlu Specjalista do spraw sprzedaży Kontroler jakości wyrobów mechanicznych Technik mechanik Technik mechanik maszyn i urządzeń Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym Opiekunka dziecięca Przedstawiciel handlowy Pracownik kancelaryjny Technik prac biurowych Magazynier Kucharz Kelner Barman Kosmetyczka

11 Robotnik gospodarczy Sprzedawca Kasjer handlowy Wydawca posiłków / bufetowy Doradca klienta Murarz Malarz konstrukcji i wyrobów metalowych Spawacz metodą MAG Spawacz metodą MIG Ślusarz Operator obrabiarek sterowanych numerycznie Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie Mechanik pojazdów samochodowych Mechanik - monter maszyn i urządzeń Piekarz Stolarz Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych Monter maszyn i urządzeń przemysłowych Monter wyrobów z tworzyw sztucznych Kierowca samochodu ciężarowego Kierowca operator wózków jezdniowych Sprzątaczka biurowa Robotnik budowlany Pakowacz Pomoc kuchenna Sortowacz surowców wtórnych Źródło: Opracowanie własne. Z danych dotyczących ofert zatrudnienia wynika, że pracodawcy najczęściej poszukują kandydatów do pracy w zawodzie monter maszyn i urządzeń przemysłowych. W roku 2014 przedsiębiorcy zgłosili do Urzędu 363 oferty pracy w tym zawodzie. Należy podkreślić, iż na koniec okresu sprawozdawczego w rejestrze bezrobotnych nie pozostawał żaden bezrobotny w tym zawodzie. Na kolejnych miejscach znajdują się zawody: sprzedawca 253 oferty pracy, kierowca samochodu ciężarowego 251 ofert pracy, ślusarz 207 ofert pracy, technik prac biurowych 183 oferty pracy i technik mechanik maszyn i urządzeń 151 ofert pracy. Warto zauważyć, że na drugim miejscu pod względem ilości zgłaszanych ofert pracy plasował się zawód sprzedawca (253 oferty pracy). Był to najliczniej reprezentowany zawód (453 osoby pozostające w ewidencji bezrobotnych w końcu roku, w tym 222 osoby nie pracujące powyżej 12 miesięcy). Licznie zgłaszane oferty pracy w zawodach technik mechanik, technik mechanik maszyn i urządzeń, operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym, magazynier, operator obrabiarek sterowanych numerycznie, kierowca wózków jezdniowych wynikają ze zwiększonego zapotrzebowania na te zawody w firmach działających na terenie SSE EURO PARK MIELEC. 10

12 Dane dotyczące ilości ofert zatrudnienia na stanowiskach technik prac biurowych, opiekunka dziecięca, pomoc kuchenna, robotnik gospodarczy czy pracownik kancelaryjny nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji na rynku pracy, gdyż zgłaszane przez pracodawców oferty pracy w tych zawodach są w większym stopniu realizowane w ramach instrumentów rynku pracy. Skorzystanie z subsydiowanej formy zatrudnienia nie obciąża pracodawcy kosztami utrzymania miejsca pracy (wypłaty wynagrodzenia lub wypłaty części wynagrodzenia w zależności od formy wsparcia) i powoduje, że oferowanie pracy osobom młodym, nie posiadającym doświadczenia zawodowego lub będącym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, staje się dla pracodawcy wyjątkowo korzystne i ekonomicznie uzasadnione. Jednocześnie korzystanie z subsydiowanego zatrudnienia pozwala osobom bezrobotnym na powrót na otwarty rynek pracy oraz umożliwia nabycie pierwszych doświadczeń zawodowych. Analiza ofert pracy pozyskanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w 2014 roku wskazuje, że największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczy zatrudniania pracowników pomocniczych przygotowujących posiłki 18,0000 (wskaźnik szansy zatrudnienia). Wysokie wartości wskaźnika mają też osoby posiadające kwalifikacje do pracy w zawodach: archiwista 4,3332, specjalista do spraw sprzedaży 4,0000, doradca finansowy 4, 0000, agent ubezpieczeniowy 2,6664, projektant wzornictwa przemysłowego i odzieży 2,0000, lektor języków obcych 2,0000, asystent nauczyciela 1,6667, instruktor nauki jazdy 1,6664 i monter maszyn i urządzeń mechanicznych 1,6316. Zdecydowanie mniejsze wartości wskaźnika szansy uzyskania oferty uzyskali: analitycy finansowi 0,0117, technicy budownictwa 0,0114, krawcy 0,0091, posadzkarze 0,0089, nauczyciele w szkole podstawowej 0,0044, specjaliści do spraw administracji i rozwoju 0,0033, nauczyciele gimnazjów i szkół ponadpodstawowych 0,0032 i dietetyce żywieniowi 0,0008. Zerowe wskaźniki szansy uzyskania oferty mają: rolnicy, monterzy izolacji, pracownicy działu kadr, kreślarze, socjolodzy, archeolodzy, ekonomiści, filozofowie, historycy, politolodzy, technicy weterynarii, technicy budownictwa, nauczyciele kształcenia zawodowego, matematycy, statystycy, filolodzy i tłumacze. 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Na lokalnym rynku pracy od dłuższego czasu utrzymuje się nadwyżka podaży siły roboczej, ale nie wszystkie oferty zgłaszane do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu mogą być zrealizowane. Wynika to w większości z faktu, iż większość osób bezrobotnych posiada nieodpowiednie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe i nie jest w stanie sprostać nowoczesnym standardom rynku pracy. Dodatkowo rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami płacowymi i umiejętnościami posiadanymi przez osoby bezrobotne, a proponowanymi przez pracodawców warunkami pracy i płacy sprawiają, że wiele etatów pozostaje nie obsadzonych przez dłuższy okres czasu. 11

13 Jednocześnie klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest spójna i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. Rozbieżności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Obserwowane kłopoty i trudności w systemie oświaty oraz dynamiczne zmiany, jakie zachodzą w poszczególnych zawodach i co się z tym wiąże w kwalifikacjach i umiejętnościach koniecznych do wykonywania pracy, sprawiają, że nie wszystkie szkoły kształcą absolwentów w pełni przygotowanych do podjęcia zatrudnienia. Ze zgromadzonego materiału statystycznego wynika, iż większość zawodów odznacza się niedopasowaniem popytu i podaży siły roboczej do potrzeb lokalnego rynku pracy. Analiza danych wyraźnie wskazuje, że najliczniejszą grupę zawodów reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w Urzędzie stanowią zawody uznawane za nadwyżkowe. Biorąc pod uwagę wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej wśród zawodów nadwyżkowych z najmniejszą szansą na uzyskanie zatrudnienia znalazły się specjalności wymienione w poniższej tabeli. Tabela 3. Ranking zawodów nadwyżkowych w roku 2014 ze względu na średnią miesięczną nadwyżkę podaży siły roboczej. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2014 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2014 roku Średnia miesięczna nadwyżka podaży siły roboczej w 2014 roku brak zawodu 0 163, , Pedagog 0 6,6667 6, Specjalista administracji publicznej 0, , , Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 0 4,8333 4, Ekonomista 0 17, , Socjolog 0 4,1667 4, Technik budownictwa 0, , , Technik elektryk 1,25 4,4167 3, Technik mechanik* 8,75 18,1667 9, Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym 5,8333 9,3333 3, Technik rolnik 0 5,75 5, Technik żywienia i gospodarstwa domowego 0 14, , Technik ekonomista* 0 22,25 22,22, Kucharz małej gastronomii 1,25 12, , Fryzjer 2, , , Sprzedawca* 21, , , Rolnik* 0,0833 3,75 3, Murarz* 2,583 16, , Posadzkarz* 0,1667 7,8333 7, Malarz tapeciarz* 0,1667 3,75 3,

14 Malarz budowlany 1,0833 4,1667 3, Ślusarz 17,25 20,6667 3, Frezer 1,5833 6,1667 4, Operator obrabiarek skrawających* 0,1667 8,9167 8, Tokarz w metalu 1,5 11 9, Elektromechanik pojazdów samochodowych8 1 4,9167 3, Mechanik pojazdów samochodowych 4,25 12,8333 8, Mechanik samochodów osobowych 0, , Cukiernik 1, ,0833 8, Stolarz 3,4167 8,9167 5, Krawiec 1,4167 9,25 7, Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych 0 7,9167 7,9167 Źródło: Opracowanie własne. W najtrudniejszej sytuacji znajdują się osoby bez zawodu, dla których wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej jest największy i kształtuje się na poziomie 163,8333. Wysoka wartość wskaźnika spowodowana jest corocznym napływem absolwentów, którzy ukończyli edukację w liceach ogólnokształcących i nie uzyskali kwalifikacji do wykonywania konkretnego zawodu. Aspiracje zawodowe i płacowe tej grupy osób bezrobotnych w zestawieniu z oczekiwaniami prezentowanymi przez pracodawców powodują, że tylko część absolwentów podejmuje zatrudnienie. Obserwuje się także nadwyżkę podaży siły roboczej wśród osób bezrobotnych z zawodem ekonomista (17,33), technik ekonomista (22,25), technik mechanik (9,42), fryzjer (12,42), kucharz małej gastronomii (10,83), technik żywienia i gospodarstwa domowego (14,83), specjalista do spraw administracji publicznej (10,78), posadzkarz (7,67) oraz pedagog (6,67). Zawody określane mianem deficytowych występują na lokalnym rynku pracy zdecydowanie rzadziej, aniżeli zawody nadwyżkowe, co wskazuje na niedopasowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do potrzeb i wymagań pracodawców. Ze względu na wskaźnik średniego miesięcznego deficytu podaży siły roboczej przedstawiciele niżej opisywanych zawodów mają największe szanse na uzyskanie zatrudnienia. Tabela 4. Ranking zawodów deficytowych w 2014 roku ze względu na średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2014 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2014 roku Średnia miesięczna deficyt podaży siły roboczej w 2014 roku Specjalista do spraw sprzedaży 1 4,5833 0,1667-4, Kontroler jakości wyrobów mechanicznych 6,1667 0,25-5, Technik mechanik maszyn i urządzeń 12,5833 0, , Opiekunka dziecięca 1 2,8333 0,9167-1, Przedstawiciel handlowy 4,5833 1,5-3, Pracownik kancelaryjny 1 3, , Technik prac biurowych 1 15, , Magazynier 8,4167 4,5833-3,

15 Kelner 5,5 3,4167-2, Barman 2,75 0,667-2, Robotnik gospodarczy 1 7,9167 4,75-3, Kasjer walutowy 3,25 1,3333-1, Wydawca posiłków / bufetowy 4,5 0,0833-4, Doradca klienta 2,833 0,667-2, Malarz konstrukcji i wyrobów metalowych 2,5833 0, Lakiernik proszkowy 2,0833 0, Spawacz metodą MAG 4,25 0,0833-4, Spawacz metodą MIG 5,4167 0,0833-5, Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 9,5833 1,8333-7, Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie 4, , Mechanik monter maszyn i urządzeń 11, , Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 3,4167 0, Monter maszyn i urządzeń przemysłowych 30, , Monter wyrobów z tworzyw sztucznych 4,25 0,0833-4, Kierowca samochodu ciężarowego 20,9167 2, , Kierowca operator wózków jezdniowych 8,9167 1,5833-7, Kierowca ciągnika siodłowego 2, , Robotnik budowlany 7,25 5, Pomoc kuchenna 1 5,3333 1, Sortowacz surowców sztucznych 3,25 0,4167-2, oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia. Źródło: Opracowanie własne. Z uwagi na fakt, iż część ofert pracy realizowana była w ramach instrumentów rynku pracy (staży, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych oraz dotacji na utworzenie lub doposażenie miejsca pracy) dane o zawodach deficytowych nie odzwierciedlają rzeczywistego obrazu rynku pracy. Dużym zainteresowaniem ze strony pracodawców cieszyły się zawody monter maszyn i urządzeń przemysłowych, kierowca samochodu ciężarowego oraz technik prac biurowych. Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej w tych zawodach wynosił odpowiednio: - 30,25, 18,75 i 12,5. Dane statystyczne odzwierciedlają zmiany jakie zachodzą w sektorze transportu i potwierdzają wzrost zainteresowania pracodawców zatrudnianiem kierowców samochodów ciężarowych. W najlepszej sytuacji na rynku pracy znajdują się w chwili obecnej osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania właśnie tego zawodu. Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej wyniósł w badanym okresie -18,75. Przeciętnie w każdym miesiącu roku 2014 w dyspozycji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu było 21 ofert zatrudnienia na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego, a w ewidencji bezrobotnych pozostawały niespełna 2 osoby legitymujące się tym zawodem. Ilość zarejestrowanych osób bezrobotnych posiadających kwalifikacje do wykonywania omawianego zawodu nie jest w pełni weryfikowalna, gdyż nie wszystkie osoby bezrobotne w momencie uzupełnienia swoich kwalifikacji o np. prawo jazdy czy inne dokumenty uprawniające do wykonywania zawodu kierowcy informuje o tym Urząd. 14

16 Zainteresowanie zawodem montera maszyn i urządzeń przemysłowych w dużym stopniu spowodowane jest dalszym rozwojem firm działających na terenie SSE EURO PARK MIELEC. Zauważalny jest również deficyt podaży siły roboczej w zawodach: kontroler jakości wyrobów mechanicznych (-5,9), spawacz metodą MIG (-5,3) i specjalista do spraw sprzedaży (-4,4). Na te właśnie zawody właściwie niezmiennie od roku występuje największy popyt na lokalnym rynku pracy. W celu pełnego zobrazowania sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz przeanalizowania zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy również wziąć pod uwagę wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu zawodów. Wskaźnik ten wyliczany jest jako udział średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w zawodzie do średniej miesięcznej liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych z tym zawodem. W metodologii niniejszego opracowania przyjęto, że jeżeli wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest mniejszy od wartości 0,75 to dany zawód należy uznać za nadwyżkowy. Jeżeli wartość wskaźnika jest większa niż 0,75 ale mniejsza niż 1,5 to mamy do czynienia z zawodem zrównoważonym i możemy mówić, że w danym zawodzie występuje równowaga na rynku pracy. Natomiast w przypadku gdy wartość wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest większa niż 1,5 to dany zawód należy uznać za deficytowy. Dla części zawodów nie jest możliwe określenie wartości wskaźnika, gdyż średnia miesięczna liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wynosi zero. Oznacza to, że pracodawcy zgłaszali chęć zatrudniania pracowników, a w rejestrze bezrobotnych nie figurowały osoby legitymujące się posiadaniem konkretnego zawodu. Sytuacja taka występuje w przypadku zawodów niszowych, w których pracodawcy zgłosili 1 lub 2 oferty pracy w przeciągu całego roku Na podstawie zgromadzonych danych statystycznych za rok 2014 do zawodów nadwyżkowych zaliczono profesje ujęte w poniższej tabeli. Tabela 5. Ranking zawodów nadwyżkowych w roku 2014 ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów Specjalista administracji publicznej 0, Technik budownictwa 0, Operator obrabiarek skrawających 0, Posadzkarz 0, Rolnik 0, Specjalista do spraw rachunkowości 0, Malarz - tapeciarz 0, Mechanik samochodów osobowych 0, Monter mechatronik 0, Technik elektronik 0, Pozostali pracownicy obsługi biura gdzie indziej niesklasyfikowani 0, Betoniarz - zbrojarz 0, Kosmetolog 0, Operator maszyn rolniczych 0,

17 Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy 0, Specjalista zastosowań informatyki 0, Technik mechanik obróbki skrawaniem 0, Stolarz meblowy 0, Prawnik legislator 0, Opiekun medyczny 0, Inżynier budownictwa - budownictwo ogólne 0, Specjalista do spraw finansów 0, Technik mechatronik 0, Operator zgrzewarek 0, Kucharz małej gastronomii 0, Technik technologii chemicznej 0, Monter konstrukcji stalowych 0, Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 0, Inżynier zootechniki 0, Pozostali inżynierowie inżynierii środowiska 0, Betoniarz 0, Technik informatyk 0, Tokarz w metalu 0, Architekt 0, Dietetyk 0, Asystent usług pocztowych 0, Fryzjer 0, Krawiec 0, Specjalista ochrony środowiska 0, Inżynier technologii chemicznej 0, Technik mechanik lotniczy 0, Murarz 0, Cukiernik 0, Pedagog szkolny 0, Technik masażysta 0, Szlifierz metali 0, Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0, Ratownik medyczny 0,1765 Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności nadwyżki zawodów wskazuje, że w powiecie mieleckim mamy do czynienia ze znaczącą nadwyżką osób posiadających wyższe wykształcenie w zawodach: specjalista administracji publicznej (0,0077), specjalista do spraw rachunkowości (0,0256), kosmetolog (0,0625), specjalista zastosowań informatyki (0,0833), prawnik (0,0857), inżynier budownictwa budownictwo ogólne (0,1), specjalista do spraw finansów (0,1) oraz inżynier zootechniki (0,125). Kłopoty w znalezieniu pracy w zawodzie mają osoby z wykształceniem średnim zawodowym: technik budownictwa (0,0161), technik elektronik (0,0588), inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy (0,0714), technik mechanik obróbki skrawaniem (0,0833), technik mechatronik (0,1) i technik technologii chemicznej (0,1111).. Pomimo obserwowanego rozwoju branży budowlanej nadal zawody takie 16

18 jak: posadzkarz, malarz tapeciarz, betoniarz - zbrojarz zaliczane są do zawodów nadwyżkowych. Powodem tego jest to znaczna ilość osób bezrobotnych legitymujących się posiadaniem tego rodzaju zawodów, które jednak nie są zainteresowane podjęciem pracy w budownictwie i poszukują zatrudnienia w innych sektorach gospodarki lub posiadają zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe nie odpowiadające standardom współczesnego rynku pracy. Nader często w wielu przypadkach barierę stanowi wiek kandydatów, gdyż pracodawcy zainteresowani są zatrudnianiem osób młodych i dyspozycyjnych. Ranking 10 zawodów o najwyższym wskaźniku intensywności nadwyżki obejmuje: specjalista administracji publicznej 0,0077; technik budownictwa 0,0161; operator obrabiarek skrawających 0,0187; posadzkarz 0,0213; rolnik 0,0222; specjalista do spraw rachunkowości 0,0256; malarz tapeciarz 0,0444 mechanik samochodów osobowych 0,0463; monter mechatronik 0,0556; technik elektronik 0,0588. mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,099. Zawody określane mianem zawodów zrównoważonych to takie, w których średnia ilość zgłaszanych ofert zatrudnienia kształtuje się na poziomie zbliżonym do średniej ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w tym zawodzie. Zestawienie zawodów zakwalifikowanych do grupy zawodów zrównoważonych w roku 2014 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela 6. Ranking zawodów zrównoważonych w roku 2014 ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu zawodów. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Główny księgowy Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia przemysłowe 1, Inżynier mechanik - środki transportu Projektant grafiki Lekarz weterynarii Specjalista do spraw marketingu i handlu 0, Specjalista do spraw reklamy Specjalista do spraw public relations 1 17

19 Specjalista do spraw kluczowych klientów (key account manager) Administrator sieci informatycznej Pozostali pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń Pozostali magazynierzy i pokrewni Fryzjer damski Drwal / pilarz drzew Dekarz Monter sieci gazowych Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych Elektryk 0, Ubojowy 1, Piekarz 1, Operator urządzeń rozdrabniających Operator wtryskarki 1, Operator maszyn do produkcji papieru i tektury falistej Operator urządzeń do produkcji napojów bezalkoholowych 1, Kierowca samochodu osobowego 1, Sprzątaczka biurowa 0, Sprzątacz pojazdów Praczka 1, Robotnik drogowy Robotnik budowlany 1,381 Źródło: Opracowanie własne. Należy zwrócić uwagę, że grupa zawodów zrównoważonych nie jest zbyt duża. Sytuacja ta obrazuje skalę niedopasowania jakie występuje na powiatowym rynku pracy, gdyż w przypadku rynku dojrzałego grupa ta powinna być najliczniejsza. Wydaje się, ze w obecnej sytuacji należy zintensyfikować działania zmierzające do skoordynowania systemu nauczania szkolnego na poziomie ponadgimnazjalnym do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz promować, upowszechniać i prowadzić edukację ustawiczną dorosłych osób pracujących oraz bezrobotnych poprzez organizację szkoleń, kursów i programów doskonalenia umożliwiających podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Wydawałoby się, że najmniej liczną grupę zawodów powinny stanowić zawody zakwalifikowane jako deficytowe, czyli takich w których brakuje wykwalifikowanych kandydatów do pracy, a ilość zgłoszonych ofert zatrudnienia jest większa niż liczba osób bezrobotnych. Pomimo występowania problemu bezrobocia zawody deficytowe pojawiają się coraz częściej nie tylko z powodu niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy, ale również ze względu na emigrację zarobkową. 18

20 Tabela 7. Ranking zawodów deficytowych w roku 2014 ze względu na wskaźnik intensywności deficytu zawodów. L.p. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Technik mechanik maszyn i urządzeń Spawacz metodą MIG Wydawca posiłków / bufetowy Spawacz metodą MAG Monter wyrobów z tworzyw sztucznych Specjalista do spraw sprzedaży 27, Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne Lakiernik proszkowy Kontroler jakości wyrobów mechanicznych 24, Sortowacz Sprzedawca w branży mięsnej Pozostali spawacze i pokrewni Pokojowa Doradca finansowy Opiekun osoby starszej Lakiernik Pozostali operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali Kierowca samochodu ciężarowego 9, Monter ociepleń budynków Spawacz metodą TIG 8, Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 8, Pracownik ochrony fizycznej bez licencji Operator ładowarki Sortowacz surowców wtórnych 7, Specjalista do spraw kadr Agent ubezpieczeniowy Malarz lakiernik wyrobów metalowych 6, Archiwista 6, Recepcjonista Fakturzystka Listonosz 5, Kierowca operator wózków jezdniowych 5, Operator maszyn do obróbki skrawaniem 5, Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 5, Specjalista kontroli jakości Spedytor Operator sprzętu ciężkiego 5 Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności deficytu zawodów wskazuje, że w okresie roku 2014 największe szanse na podjęcie zatrudnienia miały osoby na stanowisku technik mechanik maszyn i urządzeń, którego wskaźnik intensywności deficytu wyniósł aż 151. Przypuszczalnie jest to sytuacja jednorazowa, wynikająca 19

21 z zapotrzebowania jednej z firm działających w SSE EURO-PARK Mielec, tym bardziej ze od wielu lat nie było zapotrzebowania wśród mieleckich pracodawców na pracowników w tym zawodzie. Faktycznie, największe szanse na pracę w 2014 roku miały osoby mające uprawnienia do zawodu spawacz MIG i spawacz MAG. Z uwagi na fakt, że praca na tym stanowisku jest ciężka i często wykonywana na zewnątrz, w trudnych warunkach atmosferycznych a wciąż stosunkowo nisko wynagradzana, osoby bezrobotne nie są zainteresowane jej podjęciem. Wysokie wartości wskaźnika intensywności deficytu po raz kolejny zaobserwowano w przypadku zawodów związanych z branżą budowlaną tj. monter ociepleń budynków (9), operator ładowarki (8). Wysokie wartości wskaźnika intensywności deficytu obserwowane są również w przypadku zawodów wydawca posiłków/bufetowy (54), monter wyrobów z tworzyw sztucznych (51), specjalista do spraw sprzedaży (27,5), kontroler jakości wyrobów mechanicznych (24,6), sortowacz (21), lakiernik proszkowy (25), pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne (27), sprzedawca w branży mięsnej (17). Zestawienie danych dotyczących zawodów nierobotniczych o najwyższym wskaźniku intensywności deficytu pozwala określić dziesięć specjalizacji, w których deficyt siły roboczej jest największy: technik mechanik maszyn i urządzeń - 151; specjalista do spraw sprzedaży 27,5; kontroler jakości wyrobów mechanicznych - 24,6667; doradca finansowy 12; opiekun osoby starszej 11; specjalista do spraw kadr - 7; agent ubezpieczeniowy 7; archiwista 6,5. Ranking najważniejszych zawodów robotniczych charakteryzujących się największą wartością intensywności deficytu obejmuje następujące zawody: spawacz metodą MIG 65; wydawca posiłków /bufetowy 54; spawacz metodą MAG - 51; monter wyrobów z tworzyw sztucznych - 51 pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne -27; 20

22 lakiernik proszkowy 25; sortowacz 21; sprzedawca w branży mięsnej - 17; pokojowa 14; 5. ANALIZA POTRZEB PRACODAWCÓW TERENU POWIATU MIELECKIEGO Ważnym kierunkiem działań realizowanym przez Urząd jest dążenie do poprawy informacji o aktualnej sytuacji na lokalnym rynku pracy poprzez prowadzenie systematycznych badań i analiz. Właściwa informacja o zjawiskach zachodzących na rynku pracy ma szczególne znaczenie dla wszystkich parterów rynku pracy w sytuacji wciąż zmieniającego się otoczenia gospodarczego. Dane dotyczące sytuacji na rynku pracy pomocne są w szczególności pracodawcom, gdyż umożliwiają podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących planów inwestycyjnych i rozwojowych firm, w tym w zakresie dotyczącym struktury i poziomu zatrudnienia oraz wymagań kwalifikacyjnych personelu. W celu rozpoznania aktualnej sytuacji na lokalnym rynku pracy Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu przeprowadził badanie kwestionariuszowe pracodawców. Do udziału w badaniu zaproszono 380 przedsiębiorców, którym drogą poczty elektronicznej przesłano kwestionariusz ankiety wraz z informacją o prowadzonym badaniu rynku pracy. Wypełnione ankiety przekazały do Urzędu 22 podmioty co oznacza wskaźnik zwrotu ankiet na poziomie 5,8%. Tak bardzo niski odsetek firm, które zdecydowały się na udział w badaniu powoduje, że uzyskane wyniki nie pozwalają na dokonanie uogólnienia rezultatów analizy statystycznej na całą populację ale także nie mogą stanowić podstawy do całościowej, rzetelnej oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy. Zgłaszane przez pracodawców potrzeby szkoleniowe mają więc charakter indywidualny i tylko w ten sposób mogą być traktowane. Wydaje się uzasadnionym, podjęcie działań zmierzających do zwiększenia świadomości pracodawców co do istoty i ważności prowadzonych obserwacji oraz badań lokalnego rynku pracy. Zrozumienie celu badań oraz faktyczne zaangażowanie się przedsiębiorstw w ten proces jest nieodzowne. Bez pomocy i zaangażowania ze strony pracodawców nie jest możliwe rzetelne rozpoznanie sytuacji i obiektywna diagnoza stanu rynku pracy. W związku z powyższym Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu planuje przeprowadzenie kampanii informacyjnej oraz dodatkowego badania rynku pracy w I połowie 2015 roku. Ponad 77% pracodawców, którzy zdecydowali się odesłać wypełnione kwestionariusze zdeklarowało, że aktualny poziom zatrudnienia jest właściwy i dostosowany do bieżącej sytuacji rynkowej. Oznacza to, że aktualnie w firmach brak jest wolnych miejsc pracy i przedsiębiorcy nie przewidują zwiększania lub redukcji ilości 21

23 zatrudnianego personelu. Blisko 14% podmiotów (3 firmy) poinformowało, że dysponują nie obsadzonymi miejscami pracy i są gotowe do powiększenia zatrudnienia. Jednocześnie 2 pracodawców (około 9%) zgłosiło, że poziom zatrudnienia w ich firmach jest zbyt duży, co może oznaczać, że w najbliższym czasie należy się spodziewać redukcji ilości zatrudnianych pracowników. Przy ocenie poziomu kwalifikacji kandydatów starających się o przyjęcie do pracy w badanych firmach, ponad połowa badanych firm (13 podmiotów) uznała, że osoby ubiegające się o pracę mają wystarczające kwalifikacje do podjęcia zatrudnienia na oferowanych stanowiskach pracy. Wśród pracodawców, którzy odesłali do Urzędu wypełnioną ankietę, blisko jedna trzecia odpowiedzi (31,8%) wskazuje, że osoby posiadają niewystarczające kwalifikacje, aby firma mogła powierzyć im wykonywanie pracy. Potwierdza to istnienie wciąż bardzo dużych dysproporcji pomiędzy wymaganiami kwalifikacyjnymi stawianymi przez pracodawców potencjalnym kandydatom a rzeczywistymi umiejętnościami i wiedzą jaką posiadają osoby ubiegające się o pracę. Oznacza to sporą lukę edukacyjną oraz ciągłą potrzebę podejmowania działań szkoleniowych na rzecz osób bezrobotnych. Tylko jedna z ankietowanych firm uznała, że kandydaci do pracy dysponują zbyt dużymi kwalifikacjami na oferowane miejsca pracy. Jeden pracodawca nie udzielił odpowiedzi na to pytanie. Ważnym zagadnieniem badania i jego analizy było określenie potrzeb szkoleniowych przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie powiatu mieleckiego. Ankietowani pracodawcy byli pytani jakie szkolenia powinien zorganizować Urząd dla osób bezrobotnych, aby miały możliwość podjęcia pracy. W pytaniu uzyskano 57 wskazań (przedsiębiorcy mogli wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi). Tabela 8. Potrzeby szkoleniowe pracodawców z terenu powiatu mieleckiego. Proponowana tematyka szkoleń Ilość Procent Obsługa ciężkich maszyn budowlanych 2 3,5% Obsługa wózka widłowego 2 3,5% Magazynier 2 3,5% Pracownik budowlany 1 1,8% Spawacz (TIG, MIG, MAG) 6 10,5% Operator CNC 6 10,5% Ślusarz 2 3,5% Prawo jazdy kat. C/E 2 3,5% Uprawnienia elektryczne 5 8,8% Kursy księgowo-kadrowe 3 5,3% Opiekunka osób starszych/dzieci 1 1,8% Kucharz 4 7,0% Barman-kelner 3 5,3% 22

24 Grafika komputerowa 3 5,3% Projektowanie komputerowe (AutoCAD) 2 3,5% Obsługa pakietu MS Office 2 3,5% Kurs języka angielskiego 4 7,0% Kurs języka niemieckiego 1 1,8% Inne 6 10,5% Ogółem % Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. Okazuje się, że pracodawcy wskazują w pierwszej kolejności na konieczność zorganizowania przez Urząd szkoleń w zawodzie operator obrabiarek sterowanych numerycznie oraz spawacz elektryczny metodami MAG, MIG lub TIG. Na drugim miejscu przedsiębiorcy umieścili szkolenie z zakresu uprawnień elektrycznych oraz szkolenia w zawodzie kucharza i kurs języka angielskiego. W dalszej kolejności pracodawcy widzą konieczność organizacji szkoleń z zakresu obsługi księgowo-kadrowej przedsiębiorstw, tworzenia grafiki komputerowej oraz w zawodzie barman-kelner. Przedsiębiorcy zgłosili także potrzeby przeprowadzenia kursów z następujących tematów: obsługa ciężkich maszyn budowlanych np: koparka, ładowarka, walec drogowy, kierowca samochodu ciężarowego - prawo jazdy kat. C/E, obsługa wózka widłowego, magazynier, ślusarz, projektowanie przemysłowe wspomagane komputerowo - obsługa programów typu CAD oraz obsługa komputera i wykorzystanie pakietów biurowych wskazania). Pojedyncze firmy wskazały na konieczność organizacji szkoleń w zawodzie opiekunki osób starszych a także kursów przygotowujących do pracy na stanowisku robotnika budowlanego oraz kursu języka niemieckiego. Przedsiębiorcy mieli również możliwość zgłoszenia własnych propozycji szkoleń. Wśród proponowanych tematów znalazły się zarówno szkolenia zawodowe np.: asystent rodziny, operator urządzeń transportu bliskiego, krawiec - krojczy jak i specjalistyczne np.: kurs pedagogiczny, audyt energetyczny, tworzenie dokumentacji technicznej, marketing internetowy i media społecznościowe a także szkolenia miękkie dotyczące sztuki konwersacji i porozumiewania się z klientami. Należy jednak pamiętać, że w badaniu wzięło udział jedynie 22 pracodawców co oznacza, że zgłoszone kierunki szkoleń mają charakter indywidualny i odpowiadają sektorom, które reprezentowali przedsiębiorcy w szczególności: obróbka metali - 4 firmy, branża produkcyjna (w tym: meblarstwo, krawiectwo, przetwórstwo mięsa, produkcja pokryć dachowych, przetwórstwo tworzyw sztucznych) - 7 firm, hotelarstwo - 3 firmy, jednostki samorządu terytorialnego - 3 instytucje, działalność usługowa (w tym: poligrafia i budownictwo) - 3 firmy oraz handel i sprzedaż - 2 firmy. Głównym celem badania była analiza potrzeb szkoleniowych pracodawców i właściwy dobór tematyki szkoleń dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy tak aby zwiększyły swoje szanse na podjęcie pracy. Uzyskane wyniki będą wykorzystane w procesie planowania szkoleń osób pozostających bez pracy, tak aby zmaksymalizować efekty działań Urzędu. W wyniku przeprowadzonej analizy powstał wykaz potrzeb szkoleniowych pracodawców. 23