Wywiad ze Stefanem Stenclem str. 7-9 Mity Czwartej władzy str

Transkrypt

1 Nasi seniorzy str. 2 Wywiad ze Stefanem Stenclem str. 7-9 Mity Czwartej władzy str Samorządność zawodowa lekarzy str. 3-5

2

3 Warszawa ul. Sobieskiego 102a pokoje 2 i 3 osobowe rezerwacje i opłaty w Śląskiej Izbie Lekarskiej w Katowicach przy ul. Grażyńskiego 49a tel. (0 32) /48 pon., śr., wt., czw., pt., Konto:

4

5 V I I I K R A A J O K W T U Y A Z L J N A O Z Ś D C I L E K A R Z Y Co słychać, Panie Przewodniczący? Cztery lata minionej kadencji to blisko 150 posiedzeń Prezydium, kilkadziesiąt posiedzeń Okręgowej Rady Lekarskiej, kilkanaście wspólnych obrad połączonych Prezydiów Trzech Izb. Statystyki nie oddają merytorycznej wartości tych spotkań, dużego zaangażowania Koleżanek i Kolegów w sprawy samorządu lekarskiego. Choć czasem mieliśmy różne poglądy, mówiliśmy jednym głosem, razem pracowaliśmy dla lekarskiego środowiska. Wybraliście nas podczas minionego Zjazdu i mam nadzieję, że nie zawiedliśmy tego zaufania. Serdecznie dziękuję wszystkim: Kolegom z Prezydium, Koleżankom i Kolegom z Okręgowej Rady Lekarskiej, Okręgowej Komisji Rewizyjnej, Komisji Wyborczej, osobom aktywnie działającym w różnych komisjach ORL, delegatom na zjazdy lekarzy, Koleżankom i Kolegom rzetelnie sprawującym funkcję w organach odpowiedzialności zawodowej i tym, którzy prowadzili aktywnie delegatury terenowe. Dziękuję za współpracę naszym prawnikom i pracownikom biura izby. Mam nadzieję, że uda mi się szerzej wykorzystać doświadczenie i wiedzę, którą zdobyłem w ostatnich latach dzięki Wam wszystkim. Jednak pamiętam, że prezesem, czy dyrektorem się bywa, a lekarzem zostaje się na całe życie. W przyszłym roku będzie mniej pieniędzy na leczenie chorych. To rewelacyjny pomysł, głównie dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który co prawda zanotuje większą wypłacalność zasiłków pogrzebowych, ale oszczędzi na wielomiesięcznych wypłatach emerytur i rent. Nas lekarzy martwi zmniejszenie naszych możliwości ratowania zdrowia i życia, które nieuchronnie muszą iść w ślad za ograniczeniem finansowania szpitali przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Nieprecyzyjny koszyk świadczeń, brak ubezpieczeń dodatkowych i innych rozwiązań powoduje, że nasze życie jest uzależnione od finansów przekazywanych przez NFZ. Dyrektora Śląskiego Oddziału NFZ martwi zapewne, czy będzie miał w przyszłym roku mniej o 8% czy 15% pieniędzy. Nas martwi to, że więcej pacjentów będzie musiało być zamrożonych w kolejkach do operacji, więcej chcących skorzystać ze stacjonarnej opieki medycznej będzie musiało być odesłanych z izby przyjęć, a ci, których leczymy, nie będą mogli otrzymać wszystkiego, czego by oczekiwali. Tymi, którzy ucierpią najbardziej z powodu ograniczeń finansowych będą lekarze, którzy muszą stanąć przed pacjentem i powiedzieć odwróć się i idź, czego nie musi mówić ani prezes NFZ, ani minister zdrowia. Pisałem i mówiłem o tym publicznie już wiele razy, w ślad za tym poszły konkretne działania. Nie zgodzę się nigdy na bezkarne i bezpodstawne szkalowanie lekarzy, ani w mediach oficjalnych, w broszurach, ani tym bardziej w Internecie. Tym bardziej, bo tu najłatwiej zniszczyć człowieka, lekarza, który długo pracował na swoje dobre imię, pozycję zawodową w środowisku i u pacjentów. Już raz mieliśmy sytuację, kiedy ktoś nazywał nas szczwanymi lisami, teraz pojawia się strona internetowa, gdzie figurujemy jako mordercy w białych kitlach, bandyci i sadyści. Zawsze uważałem, że trzeba wykorzystać wszystkie dostępne prawem środki obrony, nie bać się zgłaszać takich spraw do organów ścigania, chodzić do sądu i bronić dobrego imienia. Tym razem sprawę oddaliśmy do prokuratury, część treści na tejże stronie została już zablokowana. Maciej Hamankiewicz Okręgowa Rada Lekarska w Katowicach uprzejmie informuje, że Sprawozdawczo-Wyborczy Okręgowy Zjazd Lekarzy odbędzie się 28 listopada 2009 roku w Katowicach, przy ul. Grażyńskiego 49a o godz. 900 LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 1

6 T E M A T Z O K Ł A D K I OGÓLNOPOLSKIE SPOTKANIE LEKARZY EMERYTÓW I RENCISTÓW W ŚLĄSKIEJ IZBIE LEKARSKIEJ 17 PAŹDZIERNIKA 2009 ROKU Obudzić młodych Zapytani o porażki, lekarze seniorzy odpowiadają: największą porażką jest to, że się starzejemy. Potem są już bardziej optymistyczni: nie mówmy o porażkach, mówmy o naszych osiągnięciach i dajmy się wybrać w wyborach na zjazd krajowy! Przedstawiciele samorządowi lekarzy emerytów i rencistów z całej Polski przyjechali na Śląsk, aby podsumować swoją działalność w piątej kadencji. Na trzy dni zamieszkali w Domu Lekarza Seniora, byli na spektaklu w Operze Śląskiej oraz na koncercie muzykujących lekarzy w Pałacu Schoena wszystko po to, aby w jedną z październikowych sobót, w siedzibie Śląskiej Izby Lekarskiej, pochwalić się osiągnięciami i podkreślić rozterki, z którymi borykają się lekarze seniorzy. Działają w izbach pod różnymi nazwami. Niektórzy mają prężną komisję ds. emerytów i rencistów, inni aktywny klub seniora, jeszcze inni zorganizowane delegatury lub koła. Wszyscy jednak przyznają, że nazwa nie ma znaczenia, liczy się aktywność poszczególnych osób i chęć izby na finansowanie tej działalności. Z pewnością największe problemy tej grupy wiążą się ze zbyt niskimi emeryturami, biedą i problemem psychologicznym, aby się do tego przyznać. Jak podkreślał Zdzisław Bednarek przewodniczący Komisji ds. Lekarzy Emerytów i Rencistów przy Naczelnej Radzie Lekarskiej, są tacy, których nie stać nawet na bilet tramwajowy. Dlatego też lekarze seniorzy działający w izbach szukają różnych sposobów, aby temu zapobiec współpracują z komisjami socjalnymi, wypisując wnioski na zapomogi, dają jednorazowe zapomogi np. lekarzom, którzy ukończyli 90 lat życia, wprowadzają telefon zaufania. Bardzo wiele mówią o też o samotności i zapomnieniu ze strony młodych lekarzy. W tym zakresie nie bardzo wiedzą, co zrobić. W wielu przypadkach szacunek młodych do starszych to kwestia dobrego wychowania, kultury wpojonej przez rodziców i zdolności do bezinteresownego poświęcenia czasu. Jak wielokrotnie podkreślali seniorzy młodzi gonią za pieniądzem, są pochłonięci zapewnieniem bytu na najwyższym poziomie i głównie przejmują się sytuacją materialną, nie znajdując czasu na pobycie z drugą osobą. Tymczasem oni, starsi, niejednokrotnie samotni potrzebują obecności, opieki, poczucia bliskości. Na spotkaniu w Katowicach wielokrotnie podkreślano, że młodych trzeba obudzić, pokazać im swoje istnienie. Jak to zrobić? Przede wszystkim wprowadzić w poradniach, przychodniach, szpitalach zasady szczególnego traktowania. Te zasady nie zdjęcie: Katarzyna Fulbiszewska Uczestnicy spotkania mogą być jednak zapisem prawnym, powinny być normą wplecioną w dobre obyczaje. O tej normie natomiast trzeba mówić. W jednej z izb przewodniczący rady wysłał pisma do wszystkich dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej, w innej zapowiedziano na zjeździe, że imię i nazwisko lekarza, który odmówił przyjęcia lekarza seniora zostanie opublikowane w biuletynie, jeszcze inne izby wprowadziły legitymacje dla lekarzy emerytów i rencistów do pokazania np. w rejestracji. Marzeniem wielu lekarzy seniorów jest zamieszkanie w domu lekarza seniora, ale jak podkreślają to tylko teza. Kiedy przychodzi do praktyki niewielu jest chętnych, aby rzeczywiście w takim domu zamieszkać. Jego utrzymanie jest drogie, więc lekarze seniorzy nie mogą w nim mieszkać za darmo. Dlatego też niewiele izb decyduje się na zakup takiego budynku, na jego wyremontowanie i udostępnienie. Taki dom ma izba w Warszawie, w Białymstoku, Bydgoszczy i Katowicach, ale jedynie ten pierwszy funkcjonuje rzeczywiście jako dom lekarza seniora. Izba białostocka swój dom przeznaczyła na hotel, w Bydgoszczy nie ma środków na wyremontowanie, a w Katowicach dopiero przyjęto pierwszych gości, którymi byli uczestnicy opisywanego spotkania. Domy to jednak zmartwienie bardziej władz izb, niż struktur lekarzy emerytów i rencistów. Władze jednak nie powinny zapominać o możliwej pomocy tych drugich wszak to 28% elektoratu podkreślali, namawiając się wzajemnie do aktywnego udziału w wyborach na zjazd krajowy. Państwo są najlepszą odpowiedzią na pytanie, czy izby są potrzebne. powiedział na spotkaniu prezes NRL Konstanty Radziwiłł. Potwierdzeniem jego słów były osiągnięcia jakie wymieniali lekarze seniorzy: organizowanie spotkań okolicznościowych, kolacji wigilijnych i śniadań wielkanocnych, wycieczek w kraju i za granicą, spotkań kulturalnych, zajęć ruchowych, wykładów naukowych, wyjść na koncerty i przedstawienia, dyżurów przy łóżku kolegi lekarza. Katarzyna Strzałkowska Komisja ds. Lekarzy Emerytów i Rencistów ORL Śląskiej Izby Lekarskiej ogłasza termin spotkania Klubu Lekarza Seniora, które odbędzie się w Domu Lekarza (ul. Grażyńskiego 49a w Katowicach) w dniu 17 listopada br. o godz W programie m.in. prelekcja jednego z naszych kolegów lekarzy. Irena Utrata przewodnicząca Komisji 2 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

7 2 0 L E C I E R E A K T Y W A C J I I Z B L E K A R S K I C H ROZWIJAMY SAMORZĄDNOŚĆ ZAWODOWĄ LEKARZY Lepiej jest z samorządem, niż bez niego XX-lecie odrodzonego samorządu budzi w nas wszystkich refleksje nad trudem reaktywacji korporacji lekarskiej, nad jej porażkami, niezaprzeczalnymi osiągnięciami. Najważniejszym osiągnięciem samorządu lekarskiego jest jego istnienie. Zwolennicy i przeciwnicy Do reaktywowania samorządu przyczyniło się głównie Polskie Towarzystwo Lekarskie oraz NSZZ Solidarność. Działacze PTL przez wiele lat organizowali dysku- Wojciech Marquardt sje i spotkania, brali udział w opracowaniu projektu ustawy o izbach lekarskich. Reakcje lekarzy na wieść o reaktywowaniu izb lekarskich były zróżnicowane. Od euforycznych nielicznych zwolenników, do negujących sens istnienia organizacji, do której przynależność jest obowiązkowa, przeciwników. Samorząd lekarski opiera się głównie na społecznej, dobrowolnej pracy delegatów, czynnie pracujących zawodowo lekarzy. Praca w wielu organach, radach, komisjach, zespołach problemowych pochłania wiele czasu i energii. Coraz częściej lekarze proszeni o wydanie opinii uchylają się od pracy lub informują, że ekspertyzę opracują po zawarciu umowy lub zlecenia. Korporacja lekarzy stale domaga się od parlamentu i rządu konsultowania ustaw i rozporządzeń istotnych dla środowiska. Projekty aktów prawnych przesyłane do Naczelnej Rady Lekarskiej do zaopiniowania, wędrują do izb okręgowych, aby okręgowe rady lekarskie wydały własne opinie. Współpraca z politykami Izba lekarska w czasie pierwszej kadencji czynnie współpracowała z przewodniczącą Komisji Zdrowia Sejmu RP, dr Elżbietą Seferowicz, która pamiętała o swoim wyborze na członka NRL. Projekt ustawy o Powszechnym Ubezpieczeniu Zdrowotnym opracowany przez Komisję Społeczną zyskał szerokie poparcie organizacji medycznych, w jego opracowaniu brali udział Krajowy Zjazd Lekarzy w Toruniu Spotkanie z posłami wszyscy, którzy wówczas wyrazili taką wolę. Ostatnie spotkanie zorganizowane przez Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Ubezpieczeń Zdrowotnych Annę Knysok, z udziałem Elżbiety Seferowicz, Wandy Majewskiej, Krzysztofa Bukiela, odbyło się kilka dni po wyborze Naczelnej Rady Lekarskiej III Kadencji, w grudniu 1997 roku. Naczelna Rada Lekarska nie zdecydowała się na opracowanie własnego projektu ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych. Nasze chwały nie mogły być uznane za projekt całościowej, kompleksowej nowelizacji ustawy. Nie wszyscy politycy chcieli współpracować z korporacją lekarzy. Wieczną niesławą okrył się lekarz Adam Struzik przewodniczący senackiej Komisji Zdrowia i Polityki Społecznej, który stwierdził, że nie widzi powodu, dla którego należy zapraszać na posiedzenia Komisji przedstawicieli NRL. Stosunki z Ministerstwem Zdrowia zwykle były chłodne (Żochowski, Balicki), rzadko poprawne (Maksymowicz, Opala), bardzo często zabarwione napięciami osobistymi (Łapiński), a nie wolą współpracy. Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej bez dobrych stosunków z ministrem zdrowia nie jest w stanie wpływać na wypracowanie szczegółowych zapisów prawnych korzystnych dla lekarzy. Politycy uważają, że polityka zdrowotna jest zbyt poważnym problemem, by jej rozwiązanie powierzyć tylko lekarzom. Bez doradztwa samorządu lekarskiego nie można prowadzić dobrej polityki zdrowotnej. Silna, niezależna finansowo organizacja Przez 20 lat powstawała silna organizacja, niezależna finansowo, która zajmuje się całą paletą spraw korporacyjnych, a w szczególności: ustanawianiem, krzewieniem zasad etyczno-deontologicznych (już po dwóch latach od chwili reaktywowania samorządu II Krajowy Zjazd Lekarzy ustanowił Kodeks Etyki Lekarzy), kształtowaniem kultury i etyki zawodowej, współdziałaniem w sprawach kształcenia, specjalizacji, prowadzeniem staży podyplomowych, prowadzeniem konkursów na stanowiska ordynatorskie, uczestniczeniem w konkursach na stanowiska kierownicze, prowadzeniem działalności samopomocowej, zapomogowej, socjalnej, bytowej. LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 3

8 2 0 L E C I E R E A K T Y W A C J I I Z B L E K A R S K I C H Rozwój świadomości związkowej W latach duża część Polaków z entuzjazmem tworzyła elementy demokratycznych struktur państwa, liczni lekarze zaangażowali się w restytuowanie samorządu zawodowego. Wszystko organizowaliśmy od podstaw. Nikt nie myślał o zapłacie za swoją społeczną pracę. Większość lekarzy pracowała wówczas w społecznej służbie zdrowia, będąc zatrudniona na etatach zaliczanych do sfery budżetowej. W pierwszym okresie działania szczególnie wielką wagę przywiązywano do negocjacji warunków pracy i płacy. Nic więc dziwnego, że samorząd często mylony był ze związkiem zawodowym. Zmiana ustroju została dokonana po dramatycznych protestach, strajkach w wielu fabrykach, hutach, kopalniach i innych zakładach pracy. Inspiratorami i organizatorami protestów byli związkowcy, którzy przez następnych kilka lat często korzystali z groźby strajku, lub realnie go prowadzili w celu wymuszenia na rządzie szczególnych przywilejów lub ochrony dla swej branży, czy zakładu. Pierwszy solidarnościowy rząd Tadeusza Mazowieckiego wprowadził reformę Balcerowicza, która sferze budżetowej pokazała perspektywę osiągnięcia 102% średnich wynagrodzeń. Do 1993 roku lekarze i inni pracownicy zakładów opieki zdrowotnej nie prowadzili czynnej akcji strajkowej, wierzyli, że wystarczy własne postulaty dołączyć do strajkujących górników, czy hutników. W grudniu 1993 roku podczas strajku, związkowi przywódcy górników nie chcieli już do robotniczych żądań dołączać postulatów podwyżki wynagrodzeń lekarzy i pielęgniarek. W NSZZ Solidarność zaczęły rozwijać się branżowe sekretariaty, które artykułowały własne potrzeby i żądania. III Okręgowy Zjazd Lekarzy w Katowicach Rosły związki, obniżały się płace Niezadowoleni ze stale pogarszających się warunków wynagrodzeń lekarze zaczęli tworzyć własne związki zawodowe. Powstał Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, a niebawem liczne związki obejmujące grupy specjalistów anestezjologów, chirurgów, zabiegowców, stomatologów. Wraz z wzrastającą liczbą związków obniżały się realne płace lekarzy. Przywódcy związkowi narzucili współzawodnictwo w ostrości prezentowania żądań. W 1998 roku w eskalacji protestów, marszów, głodówek, coraz powszechniej rozlegało się żądanie zorganizowania czynnego strajku w zakładach opieki zdrowotnej. Naczelna Rada Lekarska dwukrotnie zorganizowała wielkie marsze protestacyjne lekarzy w Warszawie. Zdesperowani lekarze nie mogąc znaleźć zrozumienia przy stole rokowań z rządem, wyszli na ulicę. My, członkowie Śląskiej Izby Lekarskiej, także tam byliśmy. Protest pod Sejmem Za nimi mieli pójść inni Jeden z przywódców protestu, Wojciech Maksymowicz, członek NRL, redaktor naczelny Gazety Lekarskiej, we wrześniu 1997 roku został powołany przez premiera nowoutworzonego po wyborach parlamentarnych rządu Jerzego Buzka na stanowisko ministra zdrowia. Niebawem wiceministrem zdrowia zostaje kolejny członek NRL, Andrzej Wutzow, który podpisuje porozumienie ze Związkiem Zawodowym Anestezjologów. Za 150 milionów złotych zostaje zawarty układ pokojowy z anestezjologami. Za tą specjalnością miały iść inne grupy zawodowe. Mijały kolejne lata, a lekarze innych specjalności nie otrzymali tak korzystnych, jak anestezjolodzy, angaży. Związki zawodowe w dalszym ciągu będą reprezentowały pracowników względem pracodawców, ale ze względu na zmniejszającą się liczbę lekarzy zatrudnionych, rola związków lekarskich będzie coraz mniejsza. Izba lekarska to instytucja prawa publicznego Ze składek lekarzy zostały zbudowane siedziby izb lekarskich, wyposażono biura w niezbędny sprzęt. W działalności publicznej przejętej od państwa izby działają bardzo sprawnie. Przyznawanie prawa wykonywania zawodu, wydawanie zezwoleń na prowadzenie praktyk lekarskich, prowadzenie rejestru lekarzy, rejestru praktyk lekarskich, orzekanie o zdolności do wykonywania zawodu, wykonywane jest fachowo i rzetelnie. Samorząd lekarzy tworzony był z myślą o czasach, gdy lekarz nie będzie pracownikiem zatrudnionym w zakładzie opieki zdrowotnej, lecz właścicielem swej praktyki, gdzie będzie mógł wykonywać wolny zawód. Izba lekarska nie jest ani stowarzyszeniem, ani związkiem jest instytucją prawa publicznego, czyli szczególną, społeczną formą wykonywania zadań aparatu państwowego. Samorząd zawodowy przejął z rąk państwa część władzy i samodzielnie zagospodarowuje ją dla dobra własnych członków i całego społeczeństwa. Izba lekarska przede wszystkim sprawuje nadzór nad sposobem wykonywania zawodu przez swoich członków. Istnienie samorządu stanowego jest zawsze dowodem dojrzałości ustroju państwowego i szczególnego zaufania, jakim państwo obdarza elity swojego społeczeństwa. Grupy zawodowe, którym przysługuje samorząd, są w specjalny sposób uprzywilejowane. W izbach lekarskich przywilej ten uwydatnia się najwyraźniej w postaci własnego sądownictwa. Przeciwnicy tej szczególnej formy demokracji, jaką są samorządy zawodowe, podnoszą, że silny samorząd stwarza zagrożenie egoistycznego zabezpieczania przywilejów tylko swojej 4 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

9 2 0 L E C I E R E A K T Y W A C J I I Z B L E K A R S K I C H grupie, bez oglądania się na dobro ogółu. Ryzyko to jest jednak w gruncie rzeczy pozorne i krótkotrwałe, bowiem rzeczywistość nieuchronnie wymusza dążenie do kompromisu. Skutecznie reprezentować lekarzy Dla zapewnienia skutecznego reprezentowania interesów lekarzy niezbędne jest utworzenie organizacji odrębnej od stowarzyszeń lekarskich i obejmującej wszystkich lekarzy. Izba lekarska powinna być jednym z filarów nowego systemu ochrony zdrowia, sprawując pieczę nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu. Wzmacniać należy pozycję rzeczników odpowiedzialności zawodowej, oraz sędziów. Izby lekarskie odpowiedzialnie i niezależnie regulują sprawy zawodowe lekarzy w ramach obowiązującego prawa. Izba, na podstawie swych ustawowych uprawnień, powinna mieć możliwość ustalania wysokości honorarium lekarskiego. Powinna także mieć uprawnienia do wyrażania wiążących opinii o umowach zawieranych przez lekarzy z instytucjami o wykonywanie czynności lekarskich, odmawiając swego zatwierdzenia, gdy warunki pracy i płacy nie odpowiadają ustalonym przez nią normom. Odbudować autorytet Współczesny kryzys moralny nie ominął naszego lekarskiego środowiska brak wzajemnego szacunku i zaufania jest szczególnie widoczny i bolesny. Zadaniem izb lekarskich powinno być stałe podejmowanie wysiłku w celu przywrócenia środowisku lekarzy dobrych obyczajów. Odzyskanie statusu wolnego zawodu lekarza i przywrócenie wiążącego się z nim społecznego prestiżu, może dokonać się jedynie na poziomie instytucjonalnym i to jest rola oraz najważniejsze zadanie izby lekarskiej. Bez względu na to, w jakim stopniu samorząd spełnia nasze oczekiwania, w jakiej mierze jego działalność nas cieszy lub irytuje, wydaje się rzeczą pewną, iż lepiej jest z samorządem, niż bez niego. Czasy systemu, w którym zaszczepiono lekarzom przyzwolenie na uwłaczający naszej godności sposób traktowania nas, jak źle opłacanych służących, kończą się i pomału musimy odbudowywać nasz autorytet oraz walczyć o godność lekarzy. Doskonałym instrumentem do tego są właśnie nasze organy samorządowe. Podczas obchodów 70-lecia odrodzonego samorządu lekarskiego Forum walki o nasze sprawy Administracja publiczna ma obowiązek konsultowania z samorządem lekarzy wszystkich projektów aktów prawnych. Żeby w pełni wykorzystać ścieżkę legislacyjną, jako forum walki o nasze sprawy, musimy mieć takich reprezentantów, którzy opiniując akty prawne, będą robili to w interesie całego środowiska. Inicjatywy i działania izb zawsze powinny odpowiadać zapotrzebowaniu całego środowiska. Obecna kondycja izb lekarskich jest wynikiem aktywności nielicznego grona zaangażowanych lekarzy. Możliwości samorządu lekarskiego nie są przez środowisko lekarskie w pełni wykorzystywane. Dlatego zachęcam wszystkich Delegatów na Okręgowy Zjazd Lekarzy w Katowicach do większej pozazawodowej aktywności, m.in. w izbach lekarskich. Mądrze wykorzystajmy uprawnienia Izby lekarskie powinny tworzyć zintegrowaną, hierarchiczną strukturę, sprawnie zarządzaną o stabilnym finansowaniu. Zmiany w ustawie o izbach lekarskich wyposażają nasz samorząd w nowe kompetencje, ale walczyć o ich prawidłową interpretację i wdrażanie w życie musimy sami, w ramach działalności w samorządzie. Powinniśmy z jeszcze większym zaangażowaniem kontynuować pracę w samorządzie i mądrze wykorzystywać uprawnienia ustawowe, które posiada korporacja, z korzyścią dla lekarzy i dla społeczeństwa. Wojciech Marquardt Obecnie wiceprzewodniczący Okręgowej Rady Lekarskiej, od 20 lat aktywny działacz Śląskiej i Naczelnej Rady Lekarskiej LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 5

10 K O M U N I K A T Y Uprzejmie informujemy, że 1 października br. rozpoczęła się rekrutacja na kursy specjalizacyjne Zdrowie Publiczne w ramach projektu Pro Doctore projekt wspierający rozwój kadr medycznych w województwie śląskim. Nr projektu WND-POKL /08 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W kursach mogą uczestniczyć lekarze i lekarze dentyści zamieszkali, bądź zatrudnieni na terenie województwa śląskiego. Warunkiem zakwalifikowania na kurs jest zatrudnienie na zasadzie umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej. UWAGA: Warunkiem przystąpienia do projektu jest: przesłanie formularza zgłoszeniowego na wybrany termin kursu Zdrowie Publiczne, przesłanie formularza zgłoszeniowego do projektu, dostarczenie na pierwsze zajęcia zaświadczenia o zatrudnieniu. Wyżej wymienione formularze dostępne są na stronie: w zakładce formularze do pobrania. Formularze zgłoszeniowe należy przesłać na adres poczty elektronicznej: prodoctore@izba-lekarska.org.pl. Kwalifikacja na poszczególne terminy kursów odbywać się będzie według kolejności zgłoszeń. Na pierwszym spotkaniu zostaną przez Państwa podpisane umowy uczestnictwa w Projekcie wraz z niezbędnymi załącznikami. Kursy są bezpłatne. UWAGA: Osoby, które są wyłącznie samozatrudnione, nie będą mogły być zakwalifikowane. BIURO PROJEKTU: Śląska Izba Lekarska, Katowice, ul. Grażyńskiego 49a tel: (0 32) wew. 321, tel.kom , fax: prodoctore@izba-lekarska.org.pl; Prezydium ORL UWAGA KOLEŻANKI I KOLEDZY! LEKARZE EMERYCI I RENCIŚCI! Uzyskujący przychody z zatrudnienia, którzy do dnia 1 października 2008 roku: zgłosili w Śląskiej Izbie Lekarskiej fakt uzyskania świadczeń ZUS opłacali składkę w wysokości 10 zł po dniu 1 października 2008 roku: nie mają obowiązku występowania do Śląskiej Izby Lekarskiej z wnioskiem o utrzymanie składki w dotychczasowej wysokości nadal wpłacają składkę w wysokości 10 zł Lekarzom i lekarzom dentystom emerytom, którzy od dnia 1 października 2008 roku wpłacali składkę w wysokości 40 zł, zamiast 10 zł KWOTA NADPŁACONA ZOSTANIE ZALICZONA JAKO SKŁADKA W NASTĘPNYCH MIESIĄCACH Prezydium ORL 6 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

11 W Y W I A D ROZMOWA Z LEKARZEM I PRAWNIKIEM STEFANEM STENCLEM PRZEWODNICZĄCYM OKRĘGOWEGO SĄDU LEKARSKIEGO W KATOWICACH Nie jesteśmy inkwizycją Katarzyna Strzałkowska: Ma Pan wykształcenie lekarskie i prawnicze. Wiele jest takich osób w sądzie lekarskim? Stefan Stencel: W naszym samorządzie na pewno jestem jedynym, nie wiem czy jest wiele takich osób w Polsce. Czy można powiedzieć, że przez to ma Pan trochę inny sposób postrzegania sądownictwa zawodowego? Tak, patrzę na sądownictwo z dwóch punktów widzenia medycznego i prawnego. Jako sąd zawodowy otrzymaliśmy część praw, z których zrezygnowało Państwo. Zadecydowała o tym specyfika tych spraw, ale mogę śmiało powiedzieć, że w tym zakresie wypełniamy coś, co robiłoby Państwo. Jaki jest koszt postępowania sądowego dla lekarza ukaranego? Czasami jest to 400 zł, jeśli jednak dochodzi opinia biegłego jej koszt to zł, kiedy istnieje konieczność odwołania do sądu naczelnego koszty wzrastają nawet do 1500 zł. Jeśli lekarz jest uniewinniony, koszty ponosi Skarb Państwa. Czy są przypadki zwolnienia lekarza z tych kosztów? Nie jesteśmy inkwizycją, mamy być sądem, który dyscyplinuje środowisko, ale jednocześnie działamy w strukturach korporacji, powinniśmy więc lekarzom pomóc, jeśli jest taka potrzeba. Nawet jeśli lekarz został skazany, to nie znaczy, że korporacja go potępia i nie uwzględni wniosku o zwolnienie z kosztów. Takie przypadki rozpatrujemy jednak indywidualnie, analizując szczegółowo ciężką sytuację danego lekarza. Pan mówi o pomocy, a tymczasem w Sejmie czeka przygotowany projekt nowej ustawy o izbach lekarskich, która ma ustanowić sąd groźniejszy, bardziej wymagający. Tak. Ma być zwiększony katalog kar, osoba skarżąca uzyska status strony, zmieni się tryb odwoławczy, a postępowanie będzie jawne. O ile z tymi pierwszymi się zgadzam, o tyle zapisy dotyczące jawności budzą moje wątpliwości. Do tej pory postępowanie było jawne dla członków samorządu lekarskiego, a dla mediów, przyjaciół, krewnych królika itd. już nie. Chyba, że ten krewny czy przyjaciel był lekarzem. Było to o tyle zrozumiałe, że sprawy w większości dotyczyły spraw medycznych i udział dokładnie tych, którzy znają się na rzeczy był zasadny. Teraz proponuje się wraz z jawnością dla wszystkich możliwość jej wyłączenia w przypadku ujawnienia tajemnicy lekarskiej. Ale przecież one wszystkie ujawniają tajemnice lekarską! Czyli przepis będzie martwy? Obawiam się, że tak. Co więcej, proszę sobie wyobrazić sytuację, kiedy jedna strona życzy sobie jawności, a druga wyłączenia. Trudna sytuacja dla sądu, który w każdym wypadku musi swoją decyzję uzasadnić. Ile osób zazwyczaj uczestniczy w jednej rozprawie? Poza składem sędziowskim lekarz obwiniony wraz z adwokatem i lekarzem występującym w roli obrońcy oraz dwóch, trzech lekarzy jako publiczność, osoba skarżąca i rzecznik odpowiedzialności zawodowej, przedstawiający wniosek o ukaranie. A media? Oczywiście zdarzało się, że media czekały, chciały uczestniczyć, ale dotychczasowe prawo na to nie zezwalało. Odpowiedzi udzielaliśmy więc po rozprawie. Czy zdarza się tak, że ze względu na zainteresowanie mediów Państwo odsyłacie sprawę do Naczelnego Sądu, aby inny sąd ją prowadził? Tak, zazwyczaj, kiedy sprawa dotyczy osoby sławnej, nauczyciela, profesora, seniora, czy rzeczywiście osoby znanej medialnie prosimy o prowadzenie sprawy przez inną izbę. To sprzyja bezstronności. Poza tym unikamy komentarzy jak skażemy np. takich: on tyle dobrego zdobił dla Śląska, a wy wymierzyliście karę, jak uniewinnimy: no tak, kryją go. Jakie zazwyczaj kary otrzymywali lekarze, ilu ich było? Czy w ciągu ostatnich 20 lat sąd odebrał komuś prawo wykonywania zawodu? Do sądu wpływało około 50 spraw rocznie. Najczęściej wymierzał karę nagany lub upomnienia, w ciągu roku lekarzom. W ostatnim dwudziestoleciu jedna sprawa zakończy- LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 7

12 W Y W I A D ła się pozbawieniem lekarza prawa wykonywania zawodu, kilka zawieszeniem prawa na jakiś czas. Przez te liczby sąd lekarski uznawany jest za zbyt pobłażliwy. Czy Pańskim zdaniem jeden przypadek odebrania to wystarczająco jak na czternastotysięczną korporację? Myślę, że wystarczająco, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że odebranie prawa wykonywania zawodu to śmierć zawodowa dla lekarza. To ostateczność, na która decydujemy się, jeśli przewinienie jest naprawdę bardzo poważne. Zbyt mała liczba tak surowych kar wynika też ze zbyt wąskiego katalogu. Lekarz może otrzymać karę upomnienia, nagany, a potem już zawieszenia lub odebrania prawa. Nic pośrodku. Podoba mi się nowa koncepcja rozszerzenia katalogu np. na zakaz wykonywania funkcji kierowniczych. A może jest tak, że pokrzywdzony ma zbyt ograniczone prawa? Obecnie rola pokrzywdzonego nie jest jasno określona, nie ma pełnych praw strony, przypomina trochę rolę oskarżyciela posiłkowego. U nas powoływany był na świadka, składał zeznania i wychodził lub pozostawał za zgodą sądu w charakterze publiczności. Zapewne teraz nowa ustawa wzmocni rolę pokrzywdzonego. Jeśli uzyska status strony, to on będzie mógł zadawać pytania świadkom i odwoływać się od każdego orzeczenia. Dotychczas mógł się odwołać tylko w części dotyczącej winy, jeśli natomiast lekarz został ukarany np. upomnieniem pokrzywdzony nie mógł wnioskować o zwiększenie wymiaru kary. Dla lekarza obwinionego to gorzej? Lekarz obwiniony ma status strony, ma prawo przyjść z adwokatem, który prowadzi sprawę pod kątem procedury i z obrońcą lekarzem, który zna niuanse sztuki lekarskiej. Wprowadzenie statusu strony dla pokrzywdzonego to sprawa porządkująca i wprowadzona dla dobra wszystkich. Czy alkoholizm lekarzy to trudny temat dla sądu lekarskiego? Nie każda osoba pijąca jest już uzależniona. Sprawy związane z problemem alkoholowym lekarzy mogą dotyczyć dwóch punktów kodeksu etyki. Czymś innym jest udzielanie pomocy pacjentowi będąc pod wpływem alkoholu, a czymś innym, jeśli na przykład po pracy lekarz się napił i leżał pijany pod przychodnią. Pierwszy przypadek to narażenie pacjenta na utratę zdrowia lub nawet życia, drugi to naruszenie godności. Te sprawy są szalenie szczegółowe i nawet w trakcie sprawy może okazać się, że zarzut się zmieni. Czasami rzeczywiście mamy do czynienia z alkoholizmem lekarza. Tu chciałbym podkreślić ogromną rolę pełnomocnika ds. zdrowia lekarzy powołanego przy izbie. Co jest najważniejsze we wniosku o ukaranie lekarza? Najważniejszy jest czas i miejsce zdarzenia. Sformułowania kilkakrotnie czy np. widziano często dla sądu się nie liczą. Wniosek formułuje rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Czasami, kiedy np. zmienia się artykuł kodeksu etyki lekarskiej lub zachodzi nowa okoliczność zwracamy się do niego w celu uzupełnienia postępowania. Opinie biegłych czy trudno je pozyskać? Bardzo trudno. Biegli odmawiają tłumacząc się nawałem obowiązków, ale też należy przypuszczać, że nie bez znaczenia jest lekarz, mgr prawa Stefan Stencel Specjalista chirurg I0 i lekarz medycyny społecznej. Pracuje jako lekarz rodzinny w Centrum Medycznym św. Pawła w Chorzowie. W 1964 roku ukończył Wydział Lekarski Śląskiej Akademii Medycznej. W czasie odbywania stażu podyplomowego rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego i w 1972 roku obronił pracę magisterską. Przez 18 lat inspektor ds. nadzoru nad orzekaniem o niezdolności do pracy. Od 1990 roku brał czynny udział w reformowaniu chorzowskiej służby zdrowia, powołany na stanowisko dyrektora Lecznictwa Otwartego; w ciągu 10 lat przygotowywał zakład do prywatyzacji. Obrońca w komisjach kontroli zawodowej przy Wojewodzie Śląskim. Od początku reaktywowanych Izb Lekarskich został wybrany do zespołu sędziów Okręgowego Sądu Lekarskiego, w którym działa piątą kadencję w trzeciej i czwartej kadencji jako zastępca przewodniczącego sądu, w piątej jako przewodniczący. W czasie pierwszego Wyborczego Zjazdu Lekarzy został również delegatem na krajowy Zjazd Lekarzy w Warszawie, gdzie został wybrany do Komisji Legislacyjnej przy Naczelnej Izbie Lekarskiej. W pracach tej komisji brał bardzo aktywny udział przez okres dwóch kadencji. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (2009) oraz złotym odznaczeniem ŚIL Za Zasługi dla Lekarzy (2005). Jest żonaty, ma dwoje dzieci: córkę i syna. Dzieci poszły po mamie wszyscy troje są dentystami. zbyt niskie wynagrodzenie pracy biegłego. My szukamy wybitnych fachowców, specjalistów z tytułami, profesorów, docentów, kierowników instytutów. Te osoby mogą iść do swojego prywatnego gabinetu i otrzymają wynagrodzenie o wiele wyższe niż za opinię biegłego, więc nie jest łatwo. Do tego dochodzi odległość. To wszystko przedłuża sprawę. Czy wszystkie sprawy wymagają opinii? Większość z nich. Nawet jeśli lekarz spiera się z lekarzem to pacjent staje się przypadkiem w sprawie. Niby nie ma osoby poszkodowanej, która występuje ze skargą, ale lekarz zarzuca drugiemu błąd w sztuce. Wówczas i tak, choć sprawa toczy się pomiędzy lekarzami, przypadek leczenia pacjenta wymaga opinii. Czy spraw sporów pomiędzy lekarzami nie można załatwić polubownie? Można. Postępowanie polubowne sprowadza się do wyjaśnienia istoty sporu i doprowadza do ugody pomiędzy obiema stronami i rzeczywiście u nas zazwyczaj dotyczą spraw wytaczanych 8 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

13 W Y W I A D lekarzowi przez innego lekarza. Nie zdarzają się często, choć w zeszłym tygodniu mieliśmy jedną taką sprawę. Trzeba podkreślić jednak, że w nowym projekcie odstępuje się od spraw polubownych wprowadzając postępowanie mediacyjne. Kto będzie powoływał mediatora? Będzie go powoływać Okręgowa Rada Lekarska. Nie będzie mógł nim być ani rzecznik, ani sędzia. Rola przewodniczącego sądu? Moją rolą jako przewodniczącego jest przede wszystkim dokładne przeczytanie każdej sprawy. Muszę rozstrzygnąć i ustalić skład sędziowski optymalny dla danego przypadku, dostosowany pod kątem specjalności i ewentualnej opinii biegłego. Jak ustalę skład, potem już nie ingeruję w sprawę, tylko ufam postanowieniom obranego składu. Nie chciał Pan nigdy zostać zawodowym prawnikiem zamiast lekarzem? Prawo zawsze mnie interesowało, głównie w tematach z pogranicza prawa i medycyny. Niepoczytalność, psychopatia, stany szczególne, postępowanie w afekcie były zagadnieniami mojej pracy magisterskiej. Ale w rodzinie mam kilku lekarzy i w szkole średniej zadecydowałem o pójściu na medycynę. Staż podyplomowy odbywałem w chorzowskich szpitalach. Tylko, że podczas stażu coś mnie tknęło, żeby zacząć jeszcze studiować prawo. W tym czasie wydział prawa był jeszcze filią Uniwersytetu Jagiellońskiego. Spodobało mi się. I wtedy No właśnie. Zostałem powołany do okresowej dwuletniej służby wojskowej do marynarki wojennej i służyłem jako lekarz okrętowy na niszczycielu ORP Grom w Gdyni. I wie Pani co? Nie zawiesiłem niczego. Jeździłem jak szalony, ale udało się wszystko skończyć. Dzisiaj też Pan godzi pracę lekarza z pracą w samorządzie lekarskim. Tak, samorząd już kiedy się reaktywował w 1989 roku był dla mnie ogromną szansą. To tutaj mogłem realizować się jako lekarz i jako prawnik. Skorzystałem z tej szansy i do dzisiaj nie żałuję. S Z K O L E N I A Ś I L O KONFERENCJI BŁĄD MEDYCZNY Obawa pacjentów i lekarzy Błąd medyczny, lekarski, w sztuce jest przypisany zawodowi lekarza od zarania dziejów. Historia medycyny to historia popełnianych przez lekarzy błędów. Wydaje się, że wszyscy wiedzą, na czym polega, jakie są jego konsekwencje i czego dotyczy. Nic bardziej mylnego. Błędem lekarskim jest postępowanie (działanie bądź zaniechanie) wbrew podstawowym powszechnie uznawanym zasadom współczesnej (aktualnej) wiedzy lekarskiej. Taką definicję błędu proponuje prof. Bolesław Popielski. Stefan Kopocz Jako rzecznik odpowiedzialności zawodowej od wielu lat wiem, jak mała jest wiedza lekarzy o błędzie lekarskim, w zasadzie wiedzą coś, ale nie do końca. Pacjenci mają stałą obawę przed staniem się ofiarą błędu lekarskiego, ale obawa ta towarzyszy również lekarzowi w trakcie wykonywania zawodu. Dążenie zatem do zminimalizowania ilości takich błędów powinno być celem działania wszystkich, mających wpływ na wykonywanie zawodu lekarza i decydujących o funkcjonowaniu ochrony zdrowia. 16 października br. Śląska Izba Lekarska zorganizowała konferencję Błąd medyczny. Na konferencji wykłady wygłosili: profesor Teresa Dukiet- Nagórska kierownik Katedry Prawa Karnego i Kryminologii oraz dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach adwokat Roman Kusz. Ja również miałem zaszczyt wygłosić krótki wykład w tak znakomitym towarzystwie. Jeszcze przed rozpoczęciem konferencji, w holu Domu Lekarza spotkałem wieloletniego prezesa Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, doktora Jerzego Dosiaka, który gratulował nam zorganizowania tej konferencji i doboru tematu, bo jak sam twierdzi, czasy się zmieniają, a i interpretacja prawa wraz z nimi. Otwierając konferencję przedstawiłem istotę błędu lekarskiego oraz jego interpretację prawną, zróżnicowanie tej interpretacji w związku z rozwojem nauk medycznych i tak zwaną ekonomizację usług medycznych. Pani profesor Teresa Dukiet-Nagórska omówiła problem odpowiedzialności lekarza w związku z popełnieniem błędu lekarskiego. We wspaniałym i obrazowym wykładzie przedstawiła wszystkie aspekty takiego działania lekarza, zarówno zależne od jego osobowości, jak i uwarunkowań ekonomicznych, prawnych oraz organizacyjnych. Wykład pani profesor zobrazowany licznymi przykładami orzeczeń sądowych i ekspertyz prawnych, wywarł na słuchaczach ogromne wrażenie, a nieraz zdumienie, że to może w zasadzie dotknąć każdego z nas, lekarzy. Następnie adwokat Roman Kusz przedstawił możliwości ubezpieczenia się lekarzy na wypadek popełnienia błędu, przedstawił niektóre produkty firm ubezpieczeniowych i wyjaśnił zawiłości poszczególnych rodzajów ubezpieczeń i ich zakresu. Moim zadaniem było przedstawienie kilku przykładów z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarza w związku z popełnieniem błędu lekarskiego. Zainteresowanie problematyką błędu lekarskiego i odpowiedzialności z tym związanej było znaczne dowodem na to była dyskusja, jaka wywiązała się na koniec konferencji. Stefan Kopocz LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 9

14 K O N F E R E N C J E DNI MEDYCYNY SPOŁECZNEJ I ZDROWIA PUBLICZNEGO Między profilaktyką a medycyną kliniczną oczekiwania i zagrożenia Tematami wiodącymi tegorocznego spotkania były: walka z chorobami cywilizacyjnymi XXI wieku, znaczenie profilaktyki i edukacji, ocena jakości życia wybranych grup społecznych, ekonomia w ochronie zdrowia, zagrożenia środowiskowe i zawodowe, a także niepełnosprawność oraz inwalidztwo m.in. w aspekcie problemów orzecznictwa lekarskiego. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Dni Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Między profilaktyką a medycyną kliniczną odbyła się w Poznaniu, w dniach 9 11 września 2009 roku. Sesja plenarna: od e-recept, rotawirusów, po skutki kolonizacji Konferencja rozpoczęła się bardzo ciekawą sesją plenarną. Dr Leszek Sikorski (dyrektor Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, b. minister zdrowia RP) przedstawił najnowsze prace nad przygotowaniem elektronicznej platformy danych medycznych. Zaawansowane są zdaniem dyrektora prace dotyczące wprowadzenia e-recepty. Jacek Kozakiewicz Stan T. Młyńczak (Brigstone, Alberta, Kanada) ocenił na podstawie przemyśleń z jedenastoletniej pracy klinicznej wśród rdzennej ludności Alaski i Alberty skutki zdrowotne kolonizacji. Konsekwencje w zdrowiu psychicznym obejmowały wszelkie problemy i symptomy związane z urazami psychicznymi, a często też z utratą tożsamości i oryginalnej duchowości. Do problemów tych należą zaburzenia afektywne, uzależnienia, dramatyczny wzrost liczby samobójstw i przemoc w rodzinie. Ostatnio rdzenna ludność zaczęła powracać do swego dziedzictwa i duchowości, w celu zaleczenia tragicznych ran przeszłości. Prof. Jacek Wysocki omówił zakażenia rotawirusowe jako problem zdrowia publicznego. Prof. Polska: wciąż niski poziom nakładów na opiekę zdrowotną Wielu autorów wskazywało na niski poziom nakładów finansowych w Polsce na opiekę zdrowotną i związane z tym konsekwencje społeczne. W ciekawej analizie prof. prof. K. Ryć i Z. Skrzypczak z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego wykazali, że w ostatnich latach w krajach tzw. starej Unii Europejskiej wzrasta rokrocznie udział wydatków publicznych. A trudno tym krajom ustabilizowanych systemów demokratycznych odmówić rozsądku w swoich wyborach. Trudno też posądzać te kraje o nadmierną rozrzutność. Ponownie podkreślono odległe miejsce naszego kraju wśród wszystkich krajów europejskich, z uwagi na bardzo niski poziom nakładów, w odniesieniu m.in. do PKB. Sytuacja jest z pewnością nadal podobna do tej przynajmniej w proporcjach, którą przed kilkunastoma miesiącami opisał jeden z popularnych i opiniotwórczych tygodników. Otóż wg tej informacji od 1970 roku wydatki na ochronę zdrowia wzrosły w Niemczech o ok % podczas gdy PKB w tym samym czasie jedynie o 538 %. Niemcy na ochronę zdrowia przeznaczali wówczas ok. 250 mld euro, podczas gdy Polska jedynie ok. 11 miliardów. Zagrożenia publicznej opieki zdrowotnej Ciekawe spostrzeżenia dotyczące funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce zawarto w pracy z Krajowego Obserwatorium Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracowników Rolnictwa, Instytut Medycyny Wsi dr Iwona Bojar, prof. Leszek Wdowiak. Autorzy przeprowadzili badanie w styczniu 2008 roku wśród różnych grup społecznych z trzech województw: mazowieckiego, lubuskiego i lubelskiego. Wysłano 1200 kwestionariuszy, otrzymano 740 prawidłowo wypełnionych ankiet. Największym problemem związanym z korzystaniem z publicznej opieki zdrowotnej były wg ankietowanych kolejki do specjalistów (87 %) i kolejki oczekiwania na badania diagnostyczne (56,54 %). Blisko 60 % respondentów uważało, że nie ma gwarancji bezpieczeństwa zdrowotnego w ramach PUZ w Polsce. Tymczasem NFZ nadal limituje kontraktowane świadczenia i nie znajduje środków na pokrycie tzw. nadwykonań. W konsekwencji niezadowolenie społeczne kierowane jest w stronę lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej. Wypadki komunikacyjne, a brak zasad udzielania pierwszej pomocy Nie zabrakło rozważań dotyczących następstw zdrowotnych wypadków komunikacyjnych. Obecnie w ciągu roku na drogach wszystkich kontynentów ginie ponad milion osób. Szacuje się, że do 2020 r. liczba zabitych i rannych wzrośnie o 60 %. W Polsce w ciągu roku odnotowuje się ponad 5000 wypadków śmiertelnych. Śmiertelność w wypadkach drogowych w naszym kraju w porównaniu z innymi państwami europejskimi jest wyjątkowo wysoka. Na każde 100 wypadków ginie prawie 12 osób, podczas gdy w niektórych krajach Unii Europejskiej tylko 3 osoby. Ważnym zatem problemem staje się znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy. W przeprowadzonym we Wrocławiu przez Katedrę Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (A. Kowalska, W. Stelmach, J. Krakowiak, M. Chrzan, A. Rzeźnicki) badaniu wśród 105 kierowców taksówek, tylko jeden respondent odpowiedział poprawnie na 19 pytań sprawdzających wiedzę w zakresie poprawności działań w przypadku udzielania pierwszej pomocy. 10 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

15 K O N F E R E N C J E Problemy orzecznicze Kol. kol. Ryszard Szozda i Jacek Kozakiewicz z Komisji Zdrowia Publicznego Śląskiej Izby Lekarskiej zwrócili uwagę w swojej pracy na istotne problemy orzecznicze w zawodowym uszkodzeniu słuchu, a przede wszystkim nieprecyzyjność obowiązujących przepisów prawnych. Zdaniem autorów istnieje także pilna potrzeba tworzenia standardów orzeczniczych przez lekarzy różnych specjalności. Wiele uwagi poświęcono otyłości, uznawanej obecnie za chorobę cywilizacyjną o zasięgu światowym. Według szacunkowych danych ok. 200 mln Europejczyków ma nadmierną masę ciała, a problem ten w coraz większym stopniu dotyczy dzieci i młodzieży. Nie tylko program naukowy Uczestnicy Konferencji, pomimo bogatego programu naukowego znaleźli czas, by podziwiać uroki Poznania, gdzie tradycja starego grodu Przemysława umiejętnie komponowana jest z nowoczesnymi rozwiązaniami. Warto zachęcić odwiedzających do zapoznania się z ruchomą makietą starego Poznania zlokalizowaną w leżącym nieopodal Starego Miasta Kościele OO Franciszkanów. Tym razem organizatorom dopisała pogoda, rekompensując w pewnym sensie deszczową atmosferę ubiegłorocznej konferencji w Rzeszowie. Następna Konferencja odbędzie się w Bydgoszczy, we wrześniu 2010 roku. Jacek Kozakiewicz Komisja Zdrowia Publicznego ŚIL S Z P I T A L E O NAJNOWSZYM RANKINGU SZPITALI POLSKICH Stoimy na pudle Po raz kolejny w Rankingu szpitali 2009 ogłoszonym w końcu października br. przez Rzeczpospolitą, czołowe miejsca w zestawieniu szpitali publicznych, monospecjalistycznych kolejno zajęły: Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich (I miejsce), Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śl. (II miejsce), Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu (III miejsce). W pierwszej dziesiątce najlepszych szpitali w województwie śląskim znalazły się także m.in. Szpital Powiatowy w Mikołowie, Szpital Rejonowy im. J. Rostka w Raciborzu iwojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr III w Rybniku. Wysoko, na VII miejscu, w rankingu ogólnopolskim, znalazło się też Centrum Onkologii w Gliwicach. Co sprawia, że wymienieni liderzy są nimi te same szpitale publiczne plasują się od lat na czołowych miejscach rankingów, publikowanych przez opiniotwórcze pisma? To paradoks, że w ogólnej mizerii lecznictwa, istnieją jednak placówki wybijające się ponad przeciętność, co uznają nawet najbardziej krytyczni adwersarze. Czy takim przykładem może być piekarska urazówka? Czy żyje swym mitem i legendą, czy rzeczywiście jest wysokospecjalistycznym, dobrze zarządzanym szpitalem, spełniającym oczekiwania pacjentów? Przyjrzyjmy się zatem piekarskiemu szpitalowi, będącemu chcąc nie chcąc swoistą wizytówką tego miasta. Wjeżdżając do Piekar Śląskich, w oczy rzucają się dwie charakterystyczne sylwety architektoniczne wieże bazyliki piekarskiej i czerwone dachy okazałego budynku. To piekarska urazówka Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba. Kiedy w czerwcu 1948 roku pojawił się w Piekarach dr Janusz Daab, już w lipcu tego samego roku, odbył się tam Międzynarodowy Zjazd Chirurgów, z udziałem lekarzy z Europy, z USA i wszystkich krajowych profesorów chirurgii i ortopedii wraz z asystentami. Była to pierwsza okoliczność, która zapoczątkowała tworzenie historii piekarskiej urazówki. Ankiety, sondaże i rankingi Od roku 2003, gdy pojawiają się uznane i nie budzące wątpliwości wśród profesjonalistów prasowe rankingi, oceniające krajowe szpitale publiczne i prywatne, piekarska urazówka, wraz z innymi śląskimi szpitalami poddaje się takiej ocenie. W rankingach ogólnopolskich tygodników opiniotwórczych ( Wprost, Polityka, Newsweek ) i dziennika Rzeczpospolita, szpital w Piekarach zaczyna zajmować czołowe miejsca wśród wiodących w Polsce placówek monospecjalistycznego lecznictwa publicznego. W najnowszym rankingu Rzeczpospolitej Szpitale polskie 2009 Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr J. Daaba został liderem listy. Tuż po nim, siemianowicka oparzeniówka, a na trzecim miejscu zabrzańskie Centrum Chorób Serca. Kiedy pytam dyrektora Szpitala dr med. Bogdana Koczego, czy pozycja lidera trudna jest do utrzymania mówi: W naszym przypadku, utrzymanie wysokiej pozycji szpitala w rankingach ułatwia, być może, jego monospecjalistyczy charakter. U podstaw uzyskanych wyników leży zgrany i dobrze wyszkolony zespół 70 lekarzy ortopedów, anestezjologów, radiologów, a także okrzepły tam pielęgniarski. To umożliwia nam wykonanie ponad 8 tys. operacji rocznie. Może nie wszyscy wiedzą, ale jesteśmy w Polsce największą placówką, w której rekonstruuje się całkowicie staw biodrowy. Rocznie wykonujemy tu ponad 900 takich operacji Gdy pytałem wielu lekarzy pracujących w piekarskiej urazówce, co sądzą o ankietach, prasowych sondażach i rankingach, czy są wiarygodne i mają praktyczne znaczenie w podnoszeniu jakości leczenia, padała odpowiedź: Oceny te nas satysfakcjonują i motywują do zrobienia kolejnego kroku w doskonaleniu własnej pracy. W naszym szpitalu, od pewnego czasu, badana jest jakość leczenia dwutorowo poprzez analizę opinii zarówno pacjentów, jak i nas samych oraz personelu pomocniczego. To nowość. Takie badanie od środka to nasz wewnętrzny audyt. Jesteśmy pytani ankietowo jak postrzegamy instytucję, w której pracujemy, co w niej chcemy zmienić, poprawić? Autoprezentacje Od pewnego czasu poszczególne oddziały, cyklicznie, dokonują autoprezentacji. Wszyscy, od ordynatora poprzez LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 11

16 S Z P I T A L E pielęgniarkę oddziałową, rehabilitantów, a na dietetyczce kończąc, przygotowują merytoryczne wystąpienia (często ilustrowane), przedstawiające swój zakres działania na oddziale. Mówią o plusach i minusach swojego działania, dokonując samooceny. Miałem okazję uczestniczyć niedawno w prezentacji III Oddziału Żeńskiego w tym szpitalu, przygotowanej przez jego personel. Pojawił się m.in. problem postępowania pooperacyjnego u pacjentek wiekowo bardzo zaawansowanych, dotkniętych głęboką osteoporozą wraz z chorobami współistniejącymi (np.: cukrzycą). W tych prezentacjach tak rozumiem ich sens pracownicy innych oddziałów mogą zapoznać się z doświadczeniami swoich kolegów i usłyszeć np.: o nowych sposobach leczenia odleżyn wypracowanych na tym właśnie oddziale. W ocenie piekarskiej urazówki specjalną pozycję zajmują nie tylko postępy w terapii, ale równolegle prowadzone z rozmachem inwestycje. Te dwa elementy wydają się iść w parze. Wiadomo, że piekarską specjalnością od lat jest kompleksowe leczenie urazów narządu ruchu. Od czasu, gdy do struktury Szpitala dołączyły dwa zamiejscowe oddziały rehabilitacyjne w Kochcicach, cały cykl terapii został skoordynowany i tworzy teraz jedną całość. Pacjenta od początku do końca leczenia może prowadzić jeden lekarz. To rozwiązanie zostało docenione przez audytorów. W szpitalu piekarskim, mimo, że nie jest placówką akademicką, prowadzi się szkolenia w zakresie nowych technik operacyjnych w leczeniu zabiegowym kręgosłupa, stawu biodrowego i kolanowego oraz artroskopii barku, biodra, kolana, stawu skokowego. W ostatnim czasie wdrożono szereg nowych technik operacyjnych, np.: endoprotezoplastykę szyjkową stawu biodrowego, technikę, której jeszcze w Polsce nikt jak podkreśla dr Koczy do tej pory nie stosował. Nasz szpital jest w pełni akredytowany w tej procedurze i od września br. technika ta weszła do terapii ortopedycznej w skali kraju. Przystąpiliśmy również do programu uzyskania certyfikatu i zastosowania nowego schematu postępowania w usuwaniu bólu pooperacyjnego według kryteriów Polskiego Towarzystwa Badania Bólu. To niezwykle ważne, bo w Polsce u około 50% pacjentów operowanych (zwłaszcza ortopedycznie) ból pooperacyjny uśmierzany jest nieprawidłowo twierdzą moi rozmówcy. zdjęcie: archiwum Szpitala Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. J. Daaba w Piekarach Śląskich Zespół W jakim stopniu na osiągane wyniki w rankingach, przez piekarską urazówkę, wpływa stan zespołu lekarskiego i pielęgniarskiego? Czy szpital ma wystarczającą ilość kadry? Czy boryka się z brakiem średniego personelu? Odpowiedź jest krótka: od lat w piekarskiej urazówce zauważalna jest stabilność zespołu lekarskiego, pielęgniarskiego, jak i pomocniczego. Gdy pytam lekarzy o to, czy ortopedia i traumatologia jest atrakcyjna odpowiadają W ortopedii, czyli w medycynie wyrosłej ze sztuki wojennej, droga kariery jest prosta i przewidywalna. Tu ilość przechodzi w jakość. To trochę podobne do terminowania u szewca. Pytanie o sztukę w chirurgii jest więc nieco zwietrzałe. Jest to trudna, ciężka dyscyplina, wymagająca fizycznych predyspozycji. Mamy jednak rezydentów, którzy wybierają ten fach i przychodzą do nas. Ale generalnie obserwujemy mniejsze zainteresowanie młodych tą specjalnością. Jest trochę wśród ortopedów kobiet, niemniej jednak, byłoby lepiej, gdyby zajęły się czymś właściwszym dla siebie np.: chirurgią ręki czy stopy Dyrektor Bogdan Koczy: Mówi się u nas, że jak ktoś zrobi pierwsze 100 zabiegów (udanych oczywiście) w ciągu roku, to wróżymy mu sukces w leczeniu. Ten kto operuje mniej niż np.: 50 endoprotez stawu biodrowego w roku (tj. średnio raz w tygodniu), to raczej powinien spełniać się jako lekarz na innym polu. Droga na skróty w chirurgii na dłuższą metę jest niemożliwa. Krzywa nauki zawodu jest bardzo długa. Na przykład w nowoczesnych technikach artroskopowych jest czasem wieloletnia. Dobry ortopeda musi mieć jak to nazywam trójpłaszczyznowe widzenie w polu operacyjnym. To jest takie własne 3D w oku i mózgu operatora. Operujemy przede wszystkim głową, musimy mieć wyobraźnię, ręce tylko nam pomagają. Szpital nie może żyć legendą Najbliższą przyszłość i rangę szpitala wyznaczy jednak poziom inwestycji. Szpital nie może żyć tylko legendą i dlatego, obok głównego budynku powstaje czterokondygnacyjny pawilon operacyjny wraz z zapleczem. Będzie to osiem sal operacyjnych, piętro z diagnostyką obrazową, centrala sterylizatornia i nowy oddział terapii pooperacyjnej z 10 łóżkami. Na dachu pawilonu projekt przewiduje lądowisko dla śmigłowców sanitarnych. Patrząc na wyasygnowane środki można odnieść wrażenie, że piekarski szpital jest szczególnie uprzywilejowany. Budżet woj. śląskiego tylko na ten pawilon przekazał 5 mln zł. Na wyposażenie i rozbudowę całodobowego ambulatorium ortopedyczno urazowego wpłynęło 3 mln zł z dotacji unijnych. Projekt ma być całkowicie gotowy w roku 2012, a to oznacza nowe wyzwania. Szacuje się, że trzeba będzie pozyskać i wyszkolić ponad 40 pielęgniarek (głównie instrumentariuszki, pielęgniarki anestezjologiczne). Na razie przyjęto 10 pielęgniarek po studiach licencjackich, następnych 7 będzie szkolonych na istniejącym oddziale intensywnej terapii. Czy uda się to zrealizować, pamiętając, że pełną kompetencję zawodową, wysoko wyspecjalizowana pielęgniarka uzyskuje dopiero po 2-3 latach sprofilowanego szkolenia? Zapewnienie obsady personelu, zwłaszcza średniego, warunkuje powodzenie całego przedsięwzięcia. Jeśli się to uda, to nowy pawilon pozwoli zwiększyć o 30% ilość operacji, zwłaszcza planowych, wykonywanych w tym szpitalu, a tym samym skrócić czas oczekiwania na zabiegi. Największym wyzwaniem dla tego szpitala jest efektywne zmniejszenie kolejki pacjentów oczekujących na zabiegi planowe. Dziś w Piekarach oczekiwanie na zabiegi rekonstrukcyjne sięga dwa do trzech lat! 12 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

17 S Z P I T A L E Presja pacjentów a finansowanie Kryzys finansowania świadczeń medycznych dodatkowo komplikuje ten problem. Jak mówią w szpitalu NFZ płaci znowu mniej za procedury wysokospecjalistyczne, a więc te, które realizowane są w Piekarach. Istnieje obawa, że niektóre zabiegi staną się nieopłacalne. Kiedy pytam lekarzy, co jeszcze wpływa na osiągniętą pozycję Szpitala, odpowiadają: Utrzymanie przez lata wysokiej lokaty, tego medalowego miejsca na pudle używając sportowego żargonu wywołuje w nas wszystkich pewien rodzaj napięcia. Czujemy presję naszych pacjentów, bo nikt nie chce czekać na endoprotezę dwa czy trzy lata. To jest prawdziwe wyzwanie, nie tylko dla piekarskiej ortopedii. A wiemy także, że pacjentów starszych, pragnących poprawić komfort życia będzie przybywać, bo po prostu dłużej żyjemy Rodzi się jeszcze jedno pytanie, czy w sytuacji, gdy rośnie u nas liczba urazów komunikacyjnych obecna ilość łóżek ortopedycznych i urazowych, będących w dyspozycji takich placówek jak Piekary po prostu wystarczy? Czy placówka ta będzie mogła wypełniać funkcje ponadregionalnego centrum leczenia urazowości, a dla uszkodzeń kręgosłupa z racji posiadanych kompetencji stanie się lecznicą referencyjną w skali kraju? Kryteria ocen szpitali I jeszcze jedna konstatacja piszącego te słowa. Być może, u wielu lekarzy i dyrektorów innych szpitali, zajmowanie kolejny raz czołowej lokaty w rankingach, może wywołać uczucie irytacji. Pamiętajmy więc, że kryteria ocen (jest ich siedem, zgrupowanych w trzech kategoriach: zarządzania, jakości opieki oraz poziomu kadry) i ostateczne wyniki rankingów powstają na podstawie jak się wydaje rzetelnych badań Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, jednostki podlegającej Ministerstwu Zdrowia i przy udziale NFZ. Adam Kraśnicki zdjęcie: Anna Zadora-Świderek OTWARCIE ODDZIAŁU ONKOLOGII I CENTRALNEJ PRACOWNI LEKÓW CYTOTOKSYCZNYCH By leczyć lepiej Jedyny w Bytomiu Oddział Onkologiczny, który mieści się w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 4 wreszcie doczekał się nowej lokalizacji. Do sierpnia, ten leczący blisko 25 procent wszystkich przyjmowanych do szpitala pacjentów oddział, gnieździł się na 160m2. Zmieniając lokalizację udało się ponad czterokrotnie zwiększyć jego powierzchnię użytkową. Teraz do dyspozycji personelu i pacjentów pozostaje sześć sal dwu i trzy osobowych z węzłami sanitarnymi, nowoczesne pokoje: zabiegowy i badań, a także sześciostanowiskowa sala do terapii jednodniowej oraz pracownia USG. Zadbano też o stworzenie wygodnego pokoju lekarskiego i stanowiska pielęgniarek z zapleczem socjalnym. W czasach permanentnego niedofinansowania ochrony zdrowia i przy braku dotacji z Narodowego Funduszu Zdrowia szpital pokrył koszty tego przedsięwzięcia z własnego budżetu. Jednak na doposażenie oddziału dyrekcja stara się pozyskać pieniądze także z innych źródeł. Nadal trwa publiczna zbiórka i sprzedaż cegiełek w celu pozyskania środków na dalszą modernizację oddziału i poradni onkologicznej. Jednak mimo wielkiego wysiłku, by te akcje rozpropagować, kwota jaką do tej pory udało nam się zebrać nie jest znacząca. mgr I. Jędrusiak przy loży laminarnej w Centralnej Pracowni Leków Cytotoksycznych zdjęcie: Anna Zadora-Świderek od lewej: dr Z. Rusinowska ordynator i M. Zarembska pielęgniarka oddziałowa W dalszym ciągu liczymy na pomoc hojnych sponsorów mówi ordynator oddziału doktor Zofia Rusinowska. W tym roku z oddziału i usług przyszpitalnej przychodni onkologicznej skorzystało już ponad pięć i pół tysiąca chorych. Nie bez znaczenia jest fakt, że w szpitalu znajduje się wiele różnych poradni i oddziałów specjalistycznych, z którymi oddział onkologii stale współpracuje przy diagnozowaniu i leczeniu pacjentów z chorobami nowotworowymi. Od października ściślejsza współpraca połączy również lekarzy i personel onkologii z farmaceutami, bowiem uruchomienie nowego oddziału zbiegło się z utworzeniem w szpitalnej aptece Centralnej Pracowni Leków Cytotoksycznych. Od tej pory to tam będą sporządzane roztwory dożylnych leków cytostatycznych. Cały proces będzie skomputeryzowany po wprowadzeniu do systemu danych pacjenta: wagi, wzrostu, wydolności organizmu itp. oraz opracowanych przez lekarzy schematów terapii i sposobów dawkowania, możliwe będzie indywidualne przygotowanie porcji leku. Na oddział trafi gotowy do podania lek wraz z informacją na etykiecie uwzględniającą m.in. czas i sposób podania, czy warunki przechowywania. Przygotowanie cytostatyków w jałowych warunkach i pod kontrolą systemu komputerowego zagwarantuje najwyższą jakość leku, co przełoży się na bezpieczeństwo pacjentów leczonych w naszym szpitalu. Z drugiej zaś strony, poprzez zminimalizo- LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 13

18 S Z P I T A L E wanie kontaktu z substancjami niebezpiecznymi, poprawią się warunki pracy samego personelu fachowego. podkreśla kierownik apteki mgr Iwona Jędrusiak. W oficjalnej inauguracji Oddziału Onkologicznego i Pracowni Leków Cytotoksycznych udział wzięli reprezentanci władz samorządowych, ordynatorzy i dyrektorzy szpitali z województwa śląskiego oraz wielu innych przedstawicieli środowiska medycznego, a także pracownicy WSS nr 4. W trakcie spotkania dyrektor szpitala Janusz Szymanowski zapewnił, że to nie koniec inwestycji mających polepszyć standard leczenia pacjentów z chorobami nowotworowymi w bytomskiej placówce. W najbliższym czasie planowane jest jeszcze utworzenie pracowni mammograficznej z możliwością wykonywania biopsji mammotomicznych. Na Śląsku przeciętnie udaje się wyleczyć jednego na trzech pacjentów oddziałów onkologicznych. Przyczyny takiego stanu rzeczy są różne, ale w większości sprowadzają się do braku pieniędzy: na profilaktykę, nowoczesne terapie, czy sprzęt medyczny. Rak jest często uważany za chorobę wstydliwą, a sama onkologia za mało reprezentacyjną czy spektakularną dziedzinę medycyny. Na tym tle inwestycje poczynione przez szpital w Bytomiu wydają się tym bardziej godne uwagi. Anna Zadora-Świderek Idę ku słońcu F E L I E T O N zdjęcie: Kiedy lekarz emeryt przychodzi do was jako pacjent, traktujcie to, jak najpiękniejszy dzień w waszym życiu zawodowym! Bo to znaczy że was wybrał, że ceni wasz profesjonalizm, a któż lepiej się na tym zna, od lekarza z wieloletnim stażem!. Tak dr Zdzisław Bednarek skomentował wypowiedzi kolegów z Komisji ds. Emerytów i Rencistów o braku pomocy ze strony młodszych lekarzy, o kłopotach w dotarciu do specjalisty, o długich kolejkach, co je ominąć trudno, gdy legitymacji lekarza się nie honoruje. Powiedział to jednak tylko do lekarzy seniorów. Może warto, by te słowa usłyszeli i inni. Na wystawie Expo 2000 w Hanowerze pokazano ekspozycję, której trudno zapomnieć. Schody ruchome, zwiedzający pojedynczo jadą do góry, po bokach duże ekrany. Widzieliśmy na nich siebie. I nagle, w miarę, jak przesuwaliśmy się powoli, nasze twarze zaczęły się komputerowo zmieniać. Starzeć po prostu. Patrzyliśmy, jak przybywa nam lat z każdym metrem, a gdy dojechaliśmy do końca, ostatnim obrazem byliśmy my dziewięćdziesięcio lub stuletni, ledwo rozpoznawalni, pomarszczeni, zdeformowani, ale jednak my. Schody kończyły się, ekrany gasły czernią, by podjąć trud rysowania kolejnej postaci, a przez szklane sufity przedostawało się słońce. Może być tak: uroczyste spotkanie, podziękowania, kwiaty, obietnice współpracy. Bywa często inaczej: referentka na korytarzu wciska do ręki pomięty lekko papierek. To już jest koniec nie ma już nic jesteśmy wolni możemy iść jak w piosence, która nagle się przypomina. Odejście na emeryturę. Jeszcze nie starość, daleko do niej, ale jest już jasne, że nadejdzie. Pisze o tym w Dziennikach Zofia Nałkowska, zamieszczając takie znamienne zdanie: Wszystkiego się w życiu spodziewałam, ale nie tego, że kiedyś będę stara. A Maria Dąbrowska u schyłku życia wyznała: Najgorsze jest to, że w środku pozostajemy młodzi. Do tych zdań trzeba dojrzeć, żeby naprawdę je zrozumieć. Dostałam list od pani doktor: W ogóle wydaje mi się, że tak łatwo spycha się nas, ludzi starszych na margines życia, na czym tracą wszyscy: i my, ale też szerzej rzecz ujmując, społeczeństwo. Oczywiście, ludzie starzy nie są bez winy. Często nie umieją we właściwym momencie usunąć się z zajmowanych stanowisk i zrobić miejsca dla młodych i tak ten zaklęty krąg wzajemnych żalów i pretensji zamyka się. My oboje z mężem jesteśmy starzy i przy różnych okazjach obserwujemy to, ale sami na szczęście spotykamy się z życzliwością ze strony naszych młodszych kolegów, uczniów, a także pacjentów, może to są owoce tego, że zawsze kochaliśmy ludzi Zrobić miejsce dla młodych. Usunąć się z wdziękiem. Wiedzieć, kiedy w szatni płaszcz zostaje przedostatni aby wstać i wyjść. Realizować siebie i swoje pasje. Czy można coś realizować za kilkaset złotych miesięcznie, które zostają na życie? Tak, recepty. Andrzej Wajda zapytany kiedyś, czego żałuje, opowiedział o swej wczesnej etiudzie filmowej. Rzeźby Ksawerego Dunikowskiego. Młody reżyser zatapiał je w morzu, wyłaniał z zachodem słońca, pojawiał w cieniu, znowu oświetlał i kadrował. Międzyczasie na plan przyjechał Dunikowski. Przyglądał się, chodził po plaży i cały czas coś opowiadał. O latach w obozie koncentracyjnym, o sztuce, o swoich przeżyciach. Po latach Wajda przyznał, że powinien był natychmiast odwrócić kamerę i rejestrować coś zupełnie innego, niż martwe rzeźby. Ale nie był tym ani trochę zainteresowany. Miał wtedy dwadzieścia parę lat, a Ksawery Dunikowski siedemdziesiąt dziewięć. Etiuda studenta Wajdy nosiła tytuł Idę ku słońcu, jak najsłynniejszy autoportret rzeźbiarza, ten, w którym polichromia tła układa się w trójkąty, kojarzące się w górnej partii z rozszczepiającym się widmem światła słonecznego, w dolnej zaś ze sferą mroku. Grażyna Ogrodowska 14 PRO MEDICO LISTOPAD 2009

19 Forma Konferencja 1. Konferencja Prawa lekarza 2. Konferencja Postępy interny 3. Konferencja 4. Kurs doskonalący 5. Targi Stomatologiczne z Konferencją naukowo- -szkoleniową Temat Niepłodność trudny problem zdrowia publicznego Współczesne metody oceny radiologicznej podłoża kostnego przed leczeniem implantologicznym. Chirurgiczne możliwości poprawienia niekorzystnych warunków anatomicznych Stomatologia dziś i jutro Termin S Z K O L E N I A Ś I L 20 listopada 2009 godz listopada 2009 godz listopada 2009 godz grudnia 2009 godz grudnia 2009 godz Odpłatność Udział bezpłatny Udział bezpłatny Udział bezpłatny Udział bezpłatny 150 zł (konto: VW Bank ) Dodatkowe informacje Konferencja poświęcona omówieniu praw lekarza w kontekście obowiązujących przepisów. Wykłady poprowadzą: prof. Cezary Kucio, prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gąsior, prof. dr hab. n. med. Jan Duława, prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, prof. dr hab. n. med. Marek Hartleb, prof. dr hab. n. med. Bogdan Marek. Po wykładach, spotkanie konsultanta wojewódzkiego z ordynatorami oddziałów chorób wewnętrznych Wykłady poprowadzą: dr n. med. Maciej Hamankiewicz, prof. dr hab. n. med. Ryszard Poręba, dr Tadeusz Wasilewski, dr Maciej Barczentewicz, prof. dr hab. n. med. Bogdan Chazan, dr mgr etyki Urszula Urbanowicz Wykłady poprowadzą: dr hab. n. med. Rafał Koszowski, lek. med. Tadeusz Telesz Zgłoszenia przyjmuje również Dom Lekarza Sp. z o.o. (0 32) Wykłady poprowadzą: dr hab. n. med. Iwona Niedzielska, prof. dr hab. n. med. Andrzej Wójtowicz, dr n. med. Maria Iwanecka-Zduńczyk, prof. dr hab. n. med. Tomasz Konopka, dr hab. n. med. Rafał Koszowski, dr n. med. Halina Borgiel-Marek Powyższe zdarzenia szkoleniowe odbędą się w salach wykładowych Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach przy ul. Grażyńskiego 49a. Partnerzy Realizowana we współpracy z Fundacją Pro Medico Sponsor: Fundacja Godula Hope Realizowany we współpracy z Domem Lekarza Sp. z o.o. Uczestnik otrzymuje punkty edukacyjne zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 6 października 2004 r. w sprawie sposobu dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. Nr 231 poz. 2326). Zgłoszenia można przesyłać elektronicznie na formularzu zgłoszeniowym umieszczonym na stronie w zakładce Kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów lub telefonicznie pod numerem telefonu (0 32) /8 wew LISTOPAD 2009 PRO MEDICO 15 W ostatnim numerze Pro Medico w wyniku pomyłki drukarskiej nastąpiło przesunięcie w rubrykach termin kursu i odpłatność przy informacjach o szkoleniach: Niepłodność trudny problem zdrowia publicznego, Współczesne metody oceny radiologicznej podłoża kostnego przed leczeniem implantologicznym. Chirurgiczne możliwości poprawienia niekorzystnych warunków anatomicznych, Stomatologia dziś i jutro. Za pomyłkę przepraszamy.

20 K O M I S J E P R O B L E M O W E Z DZIAŁAŃ KOMISJI STOMATOLOGICZNEJ ORL 23 października 2009 odbył się kurs medyczny pt. Leczenie ortodontyczne w kolejnych stadiach rozwoju narządu żucia, który prowadził dr n. med. Michał Tarnowski. Michał Tarnowski W drugiej części wykładu omawiane były zagadnienia dotyczące stawu skroniowo-żuchwowego. Tę część szkolenia prowadził dr n. med. Wojciech Drobek. Kurs zgromadził ponad 260 osób. Pytania słuchaczy były tak liczne, że szkolenie przedłużyło się o półtorej godziny. Liczne sugestie uczestników wskazują na to, że temat dotyczący stawu skroniowo-żuchwowego będzie musiał być powtórzony w roku W tym samym dniu rozpoczęła się Ogólnopolska Konferencja Lekarzy Stomatologów Rytro 2009, na którą zostały oddelegowane dwie osoby lek. stom. Alina Stępnik-Marczyńska i lek. stom. Aleksandra Sommerlik-Biernat. Szerzej o tym wydarzeniu napiszemy w kolejnym numerze Pro Medico. Aleksandra Sommerlik Biernat SPOTKANIE KOMISJI DS. MŁODYCH LEKARZY W USTRONIU-JASZOWCU, Podsumowaliśmy naszą działalność w mijającej kadencji były sukcesy, ale nie wszystko się udało. Urszula Zimoń, Justyna Nowakowska, Rafał Kiełkowski, Maciej Kubicz i Grzegorz Kropczyński wzięli udział w spotkaniu, podczas którego gościem była Paulina Ślosarek, która reprezentowała naszą Komisję na ostatniej konferencji w Olsztynie. (Dwoje przedstawicieli komisji, kol. kol. Katarzyna Sobota i Tomasz Ścibich nie mogło niestety przyjechać, z powodów rodzinnych). Ze względu na zbliżający się koniec kadencji praktycznie całe spotkanie poświęciliśmy na podsumowanie naszej działalności w ostatnich czterech latach. Do spraw załatwionych pozytywnie zaliczyliśmy utworzenie Komisji w obecnym kształcie, co z kolei pozwoliło na czynny udział we wszystkich organizowanych w tym okresie ogólnopolskich Konferencjach Młodych Lekarzy. Do pozytywów należy też niewątpliwie zaliczyć nasze spotkania integracyjne, w których z roku na rok brała udział coraz większa liczba lekarskiej młodzieży. Niestety, nie udało się nam zgodnie z wolą dwóch kolejnych zjazdów okręgowych, rozwiązać kwestii nagród za zdanie specjalizacji. Nasze opinie nie zostały poważnie potraktowane przez gremia decydujące o podziale środków finansowych. Mimo chęci, nie udało się nam też zorganizować konferencji ogólnopolskiej na naszym terenie. W życiu osobistym członków naszej Komisji również w tym czasie zachodziły ważkie zmiany zawierano związki małżeńskie, podczas trwania kadencji urodziło się pięcioro dzieci. Na zakończenie jako podziękowanie za pracę i zaangażowanie członkowie Komisji otrzymali na pamiątkę książki. Urszula Zimoń Przewodnicząca Komisji ds. Młodych Lekarzy Z A P R O S Z E N I E 21 LISTOPADA 2009 ROKU, GODZ Niepłodność My mówimy, że niepłodność jest ważnym problemem zdrowia publicznego, ale przede wszystkim to temat ważki i drażliwy społecznie. zaznacza prof. Bogdan Chazan ze Szpitala Ginekologiczno-Położniczego w Warszawie, Rządowej Rady Ludnościowej i Matercare International, podkreślając już sam tytuł konferencji: Niepłodność trudny problem zdrowia publicznego. Zapytany czym jest niepłodność dla lekarza, odpowiada: Generalnie niepłodność nie jest chorobą. To jeden z objawów różnych chorób. Mówiąc o celu zgromadzenia na konferencji jak największej ilości lekarzy ginekologów dodaje, że oczekiwania ze strony pacjentów są bardzo zróżnicowane, więc oferta lekarzy co do ich leczenia też powinna być zróżnicowana. On sam będzie mówił o profilaktyce i postępowaniu w niepłodności. Różne aspekty leczenia niepłodności przestawi prof. Ryszard Poręba z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Tychach i Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Jako prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego prof. Poręba objął konferencję patronatem honorowym. O medycznych i etycznych aspektach programu in vitro będzie mówił doktor Tadeusz Wasilewski z Białegostoku, a o naprotechnologii doktor Maciej Barczentewicz z Lublina. Słowo naprotechnologia pochodzące od słowa NaProTechnology to Technologia Naturalnej Prokreacji. Mówiąc o promowaniu tej metody w Polsce, doktor Barczentewicz przyznaje, że opiera się na doświadczeniach irlandzkich i amerykańskich. Nieporozumieniem jest twierdzenie, że lekarze wiedzą wszystko o naprotechnologii. Bazuje ona na nowych metodach diagnostycznych i terapeutycznych, które wykraczają poza to, czego uczyliśmy się do tej pory. podkreśla. Konferencję wraz ze Śląską Izbą Lekarską organizują w Domu Lekarza Oddziały Śląskie Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich. Ze strony izby w konferencji wezmą czynny udział osoby z Komisji ds. Etyki lekarz i etyk Urszula Urbanowicz, która powie o etycznych dylematach u początków życia ludzkiego oraz dr Jan Kłopotowski przewodniczący Komisji, który poprowadzi konferencję. K. S. 16 PRO MEDICO LISTOPAD 2009