Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka Krzysztof Śmietanka PIWet-PIB w Puławach

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka Krzysztof Śmietanka PIWet-PIB w Puławach"

Kornelia Czajka
7 lat temu
Przeglądów:

1 Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka Krzysztof Śmietanka PIWet-PIB w Puławach Warszawa, Aktualizacja

2 Lokalizacja przypadków HPAI/H5N8 w Polsce w 2016 r.

3 Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1 H5 Wirus H5N1 azjatycki H5N2 H5N5 H5N6 H5N8

4 Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1

5 GENEZA NOWEJ EPIDEMII H5Nx chronologia zdarzeń 2010 H5N2, H5N5, H5N6, H5N8 (klad )

6 GENEZA EPIDEMII H5Nx w 2014/2015 chronologia zdarzeń styczeń 2014 kwiecień 2014 wrzesień 2014 listopad/grudzień 2014

7 Geneza epidemii HPAI H5N1, H5N2 i H5N8 w Europie i Ameryce Północnej

8 H5N8 w Europie 2014/2015

9 HPAI H5N8 2014/15 Kraj Region Liczba ognisk Data potwierdze nia Liczba ptaków Gatunki Niemcy Meklemburgia Pomorze Przednie Meklemburgia Pomorze Przednie, Rugia Dolna Saksonia /11/ /11/ /12/ indyki rzeźne cyraneczka indyki rzeźne Dolna Saksonia 1 20/12/ kaczki rzeźne Saksonia-Anhalt 20/12/ kaczka krzyżówka Rostock (zoo) Meklemburgia Pomorze Przednie, Anklam Meklemburgia Pomorze Przednie, Anklam 7/01/ bocian biały 1 20/01/ stado przyzagrodowe 2 26/01/ stado przyzagrodowe

10 HPAI H5N8 2014/15 c.d. Kraj Region Liczba ognisk Data potwierdzenia Liczba ptaków Gatunki Holandia Utrecht, Hekendorp 1 16/11/ kury nioski towarowe Zuid-Holland, Tel Aar 1 21/11/ kury nioski towarowe Overijssel, Kamperveen 1 21/11/ stado reprodukcyjne brojlerów Overijssel, Kamperveen 2 23/11/ kaczki rzeźne Zuid-Holland, Zoeterw oude 1 30/11/ kury nioski towarowe Utrecht, Kamerik 1/12/ świstun Wielka Brytania East Riding of Yorkshire 16/11/ kaczki reprodukcyjne Włochy Veneto, Rovigo 1 15/12/ indyki rzeźne Węgry Szwecja Békés Country, Füzesgyarmat Stockholm,Djurgården Island 1 24/02/ kaczki rzeźne 02/ łabędź niemy

11 Gatunki dzikich ptaków u których wykrywano wirusy H5N8 w Europie krzyżówka łabędź niemy cyraneczka świstun

12 Charakterystyka pokrewieństwa genetycznego wirusa H5N8 wykrytego w Polsce A/goose/Jiangsu/QD5/2014(H5N8) A/duck/Eastern China/JY/2014(H5N8) A/duck/Jiangxi/23970/2013(H0) A/duck/Shaoxing/5240/2013 )A) A/goose/Eastern China/S0408/2014(H5N8) A/duck/Zhejiang/6D18/2013(H5N8) A/goose/Yangzhou/0420/2014(H5N8) A/goose/Shandong/WFSG1/2014(H5N8) A/breeder duck/korea/gochang1/2014(h5n8) A/Baikal teal/korea/h52/2014(h5n8) A/duck/Eastern China/S1210/2013(H5N8) A/goose/Eastern China/CZ/2013(H5N8) A/duck/Ningbo/3262/2013 )A) A/duck/Zhejiang/W24/2013(H5N8) A/duck/Eastern China/S0215/2014(H5N8) A/goose/Zhejiang/925106/2014(H5N6) A/goose/Zhejiang/925037/2014(H5N8) A/goose/Zhejiang/925104/2014(H5N8) 100 A/duck/Eastern China/S1109/2014(H5N8) A/wild duck/poland/82a/2016(h5n8) A/great crested grebe/uvs-nuur Lake/341/2016(H5N8) A/common tern /Uvs-Nuur Lake/26/2016(H5N8) A/grey heron /Uvs-Nuur Lake/20/2016(H5N8) A/black-headed gull/tyva/41/2016(h5n8) A/wild duck/tyva/35/2016(h5n8) A/great crested grebe/tyva/34/2016(h5n8) A/MuteSwan/Sweden/SVA SZ543/2015(H5N8) A/duck/England/36226/14(H5N8) A/turkey/Germany-MV/R2472/2014(H5N8) A/chicken/Netherlands/ /2014(H5N8) A/domestic duck/hungary/7341/2015(h5n8) A/chicken/Netherlands/emc-3/2014(H5N8) Wirus H5N8 wykryty w Polsce w 2016 r. Drzewo filogenetyczne w oparciu o cały gen H - stosunkowo duża odrębność genetyczną w stosunku do wirusów wykrywanych w Europie w 2014/2015 r., co wskazuje, że obecna sytuacja nie jest bezpośrednią kontynuacją zdarzeń sprzed 2 lat - najbliższe pokrewieństwo (choć nie identyczność) w stosunku do wirusów wykrywanych w 2016 r. u dzikich kaczek, rybitw, perkozów, czapli i mewy w okolicach jeziora Uws-nur na pograniczu Mongolii i Rosji Wirusy H5N8 wykrywane w Europie w 2014/2015 r.

13 W jaki sposób dochodzi do zakażenia drobiu?

14 Trzymanie drobiu w zamknięciu zmniejsza ryzyko wprowadzenia wirusa, ale nie eliminuje go całkowicie: Wirus łatwo może być przeniesiony na odzieży, sprzęcie, za pośrednictwem paszy Wskazuje się na rolę wektorów mechanicznych: psy, koty, gryzonie BIOASEKURACJA!!!

15 Łabędź niemy (Cygnus olor): Węgry, 2016 Zmiany anatomo-patologiczne obejmowały: przekrwienie narządów wewnętrznych, powiększenie śledziony, drobne wybroczyny w nasierdziu. Obraz typowy dla zakażenia o przebiegu nadostrym.

16 Cyraneczka bajkalska (Anas formosa)

17 Krzyżówka (Anas platyrchynchos) spadek masy ciała, gorączka brak upadków siewstwo wirusa (Pantin-Jackwood i wsp., 2016) Potencjalny kandydat przenosiciel wirusa na dalekie odległości?

18 DRÓB NAJBARDZIEJ WRAŻLIWE SĄ INDYKI I KURY, GĘSI I KACZKI W ZNACZNIE MNIEJSZYZM STOPNIU, U DROBIU MOŻLIWY RÓWNIEŻ PRZEBEG BEZOBJAWOWY

19 Kury Obraz kliniczny typowy dla HPAI, chociaż w porównaniu do zakażeń HPAI/H5N1 możliwy jest dłuższy okres inkubacji i dłuższy przebieg Śmiertelność do 100% Objawy nerwowe, sinica nieopierzonych części głowy, duszność silne przekrwienie narządów wewnętrznych, wybroczyny w sercu, trzustce, mięśniach piersiowych

20 Indyki (ognisko HPAI/H5N8 na Węgrzech, listopad 2016) ferma indyków rzeźnych w wieku 11 dni, ptaków utrzymywanych w chowie zamkniętym pod koniec października właściciel fermy był świadkiem masowych migracji żurawi w kierunku jeziora usytuowanego ok. 10 km od fermy; zaobserwował również dużą liczbę odchodów na drogach, parkingach i dachach budynków nagła, wysoka śmiertelność wynoszącą 2374 ptaki; w wyniku interwencji administracyjnej wybito pozostałe indyki

21 Indyki (ognisko HPAI/H5N8 na Węgrzech, listopad 2016) ciąg dalszy U dostarczonych do badań indyków zanotowano następujące zmiany anatomo-patologiczne: - obrzęk tkanki podskórnej głowy - powiększenie i przekrwienie wątroby, śledziony, nerek - przekrwienie płuc - nieżytowe zapalenie jelit i przekrwienie kępek Peyer a - wybroczyny w nasierdziu Badania histopatologiczne wykazały brak zmian lub tylko nieznacznego stopnia zmiany o charakterze przekrwienia, co dowodzi, że przebieg zakażenia był bardzo gwałtowny.

22 Kaczki domowe Ognisko HPAI/H5N8 w Wielkiej Brytanii, 2014 Wolno rosnąca śmiertelność sięgająca 5% (338 z 6 000) Powolny, ale zaznaczony spadek nieśności, obraz sekcyjny wskazujący na wtórne zakażenia bakteryjne Ferma była zabezpieczona przed kontaktem z ptactwem dzikim

23 Aspekt zoonotyczny jak dotychczas nie stwierdzono na świecie ani jednego przypadku zakażenia wirusem HPAI/H5N8 u człowieka przeprowadzone wstępne badania genetyczne polskiego izolatu H5N8 nad tzw. molekularnymi wskaźnikami przystosowania do organizmu ludzi wskazują na typowy profil charakterystyczny dla wirusów ptasich i brak głównych cech przystosowawczych stwierdzanych w szczepach wirusów grypy ptaków wywołujących zakażenia człowieka (w tym H5N1) biorąc pod uwagę ewolucyjne pochodzenie wirusów H5N8 od H5N1 oraz generalnie dużą zmienność wirusów grypy, wskazana jest ostrożność, szczególnie u osób zawodowo mających kontakt z drobiem i ptakami dzikimi

24 Aspekt zoonotyczny w chwili obecnej nie ma podstaw do wprowadzania ponadstandardowych środków prewencyjnych w odniesieniu do ludzi - zaleca się stosowanie rutynowych zasad higieny, takich jak mycie rąk ciepłą wodą z mydłem oraz unikanie bezpośredniego kontaktu z drobiem chorym, padłym ptactwem dzikim oraz przedmiotami, na których znajdują się ślady ptasich odchodów wirus szybko ginie w produktach drobiarskich poddanych obróbce termicznej (jaja w 60ºC 180 sekund; mięso drobiowe 70ºC 3 sekundy)

25 Podsumowanie Wirusy H5N8 wywodzą się od wirusów H5N1, ale cechują się odmiennymi właściwościami Zostały przeniesione do Europy najprawdopodobniej za pośrednictwem dzikich ptaków z terenów lęgowych na Syberii Wirus wydaje się być mniej patogenny dla ptaków dzikich niż H5N1 np. w 2014/2015 r. nie odnotowywano padnięć łabędzi niemych na masową skalę Patogenność dla dzikich ptaków jest zróżnicowana: - brak objawów klinicznych: krzyżówki, cyraneczki -śmiertelność: łabędzie krzykliwe i czarnodziobe, gęsi zbożowe, gęsi białoczelne

26 Podsumowanie Kury i indyki wykazują bardzo wysoką wrażliwość (śmiertelność do 100%) i klasyczny przebieg HPAI: objawy nerwowe, zasinienie grzebienia, wybroczynowość, duszność, biegunka, gwałtowne spadki nieśności U kaczek i gęsi objawy mogą być słabo wyrażone, niespecyficzne, a śmiertelność niska: możliwy jest też przebieg bezobjawowy!

27 Podsumowanie Do zakażenia drobiu może dojść poprzez: - Kontakt bezpośredni lub pośredni (zanieczyszczona wirusem pasza) z zakażonymi ptakami dzikimi - Kontakt bezpośredni lub pośredni (sprzęt, pasza, odzież itp.) z zakażonym drobiem Potencjał zoonotyczny jest bardzo niski, wskazane są dalsze badania w odniesieniu do wirusa który aktualnie pojawił się w Polsce, zalecana jest standardowa, rutynowa ostrożność

28 Zalecenia: na co zwracać uwagę Przypadki padnięć dzikich ptaków, nawet jeśli nie są masowe - głównie ptaki związane ze środowiskiem wodnym: kaczki, łabędzie, gęsi, żurawie, czaple, perkozy, mewy, rybitwy - zakażenia ptaków wróblowych czy gołębi występowały dotychczas tylko w bliskim sąsiedztwie zakażonych ferm Intensyfikacja monitoringu czynnego u niewykazujących objawów chorobowych krzyżówek (potencjalni bezobjawowi nosiciele)

29 Zalecenia: na co zwracać uwagę Ze względu na gwałtowny przebieg zakażeń H5N8 u drobiu grzebiącego, wskazany jest monitoring objawowy i bierny: wszystkie przypadki ponadnormatywnych padnięć, nagłego spadku pobierania paszy i wody, objawy nerwowe, duszność, wybroczynowość, u niosek spadki nieśności (badanie PCR) Z uwagi na nietypowy lub bezobjawowy przebieg u drobiu wodnego, oprócz monitoringu objawowego, wskazany jest monitoring czynny badanie wytypowanych stad klinicznie zdrowych (badanie PCR i serologiczne)

Podobne dokumenty

Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka

Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka dr n. wet. Janusz Związek Powiatowy Lekarz Weterynarii w Kłobucku Przygotowana przez Krzysztof Śmietanka PIWet-PIB w Puławach Jak to się