ŚLĄSKIE TECHNICZNE ZAKŁADY NAUKOWE ANALIZA WYNIKÓW MATURALNYCH

Transkrypt

1 ŚLĄSKIE TECHNICZNE ZAKŁADY NAUKOWE ANALIZA WYNIKÓW MATURALNYCH MATURA 2014

2 ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINU MATURALNEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 I. WYNIKI EGZAMINU PISEMNEGO - absolwenci z roku 2014 Przedmioty obowiązkowe Przedmioty dodatkowe Przedmiot liczba zdających. poziom podstawowy poziom podstawowy poziom rozszerzony średni wynik zdało egz. liczba zdających średni wynik liczba zdających średni wynik j.polski % 154[98.1%] j.angielski % 146[98.0%] % j.niemiecki % 8[100.0%] % biologia % % chemia % % fizyka i astronomia % % geografia % % historia % % informatyka % matematyka % 149[94.9%] % wiedza o społeczeństwie filozofia % % % II. WYNIKI EGZAMINU USTNEGO - absolwenci z roku 2014 Przedmioty obowiązkowe Przedmioty dodatkowe Przedmiot zwolnienia Liczba zdających Średni wynik Zdało egzamin Liczba zdających Średni wynik j. polski % 157 [100.0%] j. angielski % 145 [98.0%] j. niemiecki % 8 [100.0%] % III. ZDAWALNOŚĆ EGZAMINU W SZKOLE - absolwenci z roku 2014 Przystąpiło do egzaminu maturalnego Zdało egzamin maturalny Zdawalność %. Zdawalność matury z uwzględnieniem sesji poprawkowej: 96.8% 1

3 V. Porównanie średnich wyników w procentach uzyskanych w części pisemnej egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów obowiązkowych ze średnią w województwie i kraju. przedmiot CKE województwo technika (kraj) śląskie woj. śląskie Śl. TZN język polski 51% 51,53% 45,92% 57,4% język angielski 69% 69,35% 58,64% 74,3% język niemiecki 68% 67,75% 60,66% 73,6% matematyka 48% 46,86% 37,55% 57,7% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% (kraj) śląskie woj. śląskie Śl. TZN CKE województwo technika matematyka język niemiecki język angielski język polski język polski język angielski język niemiecki matematyka 2

4 LICZBA ZDAJĄCYCH LICZBA ZDAJĄCYCH ŚLĄSKIE TECHNICZNE ZAKŁADY NAUKOWE W KATOWICACH VI. WYBIERALNOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW NA EGZAMINIE MATURALNYM W ŚL. TZN WYBIERALNOŚĆ PRZEDMIOTÓW- POZIOM PODSTAWOWY PRZEDMIOTY biologia chemia fizyka geografia historia WOS filozofia WYBIERALNOŚĆ PRZEDMIOTÓW POZIOM ROZSZERZONY PRZEDMIOTY j.angielski j.niemiecki biologia chemia fizyka i astronomia geografia historia informatyka matematyka wiedza o społeczeństwie 3

5 VI. WYNIKI NA ZNORMALIZOWANEJ SKALI STANINOWEJ - ABSOLWENCI Z ROKU 2014 Nazwa klasy (stanina) Najniższy Bardzo Niżej Wyżej Bardzo Niski Średni Wysoki niski średni średni wysoki Nr klasy Najwyższy J. POLSKI Przedziały 0% - 19% 20% - 30% 31% - 37% 38% - 46% 47% - 54% 55% - 61% 62% - 70% 71% - 79% 80% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła 0.6% 2.6% 3.9% 11.0% 27.1% 20.0% 21.3% 7.7% 5.8% J. ANGIELSKI Przedziały 0% - 21% 22% - 30% 31% - 45% 46% - 64% 65% - 82% 83% - 92% 93% - 97% 98% - 99% poziom podstawowy 100% % kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła - 2.7% 11.6% 15.0% 23.8% 23.1% 15.0% 7.5% 1.4% J. ANGIELSKI Przedziały 0% - 32% 33% - 40% 41% - 50% 51% - 60% 61% - 71% 72% - 81% 82% - 88% 89% - 94% 95% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła - 2.9% 14.3% 28.6% 14.3% 28.6% 11.4% - - J. NIEMIECKI Przedziały 0% - 29% 30% - 39% 40% - 50% 51% - 63% 64% - 75% 76% - 87% 88% - 94% 95% - 98% 99% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % 25.0% 25.0% 12.5% 12.5% - J. NIEMIECKI Przedziały 0% - 30% 31% - 36% 37% - 44% 45% - 55% 56% - 69% 70% - 81% 82% - 89% 90% - 95% 96% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % 50.0% % BIOLOGIA Przedziały 0% - 14% 15% - 18% 19% - 22% 23% - 28% 29% - 34% 35% - 42% 43% - 50% 51% - 60% 61% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła - 3.7% 3.7% 14.8% 11.1% 18.5% 22.2% 14.8% 11.1% BIOLOGIA Przedziały 0% - 17% 18% - 25% 26% - 33% 34% - 45% 46% - 58% 59% - 70% 71% - 78% 79% - 87% 88% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % % CHEMIA Przedziały 0% - 10% 11% - 16% 17% - 24% 25% - 34% 35% - 50% 51% - 64% 65% - 76% 77% - 86% 87% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % 20.0% % - - CHEMIA Przedziały 0% - 12% 13% - 18% 19% - 27% 28% - 40% 41% - 55% 56% - 70% 71% - 80% 81% - 88% 89% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła 7.7% 23.1% 23.1% 15.4% 7.7% 23.1% FIZYKA Przedziały 0% - 10% 11% - 14% 15% - 18% 19% - 26% 27% - 36% 37% - 48% 49% - 60% 61% - 72% 73% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła - 6.1% 9.1% 21.2% 30.3% 18.2% % - FIZYKA Przedziały 0% - 10% 11% - 20% 21% - 30% 31% - 40% 41% - 50% 51% - 62% 63% - 73% 74% - 85% 86% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % % GEOGRAFIA Przedziały 0% - 18% 19% - 26% 27% - 32% 33% - 40% 41% - 46% 47% - 54% 55% - 60% 61% - 70% 71% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % 12.0% 28.0% 32.0% 12.0% - 4

6 GEOGRAFIA Przedziały 0% - 23% 24% - 30% 31% - 38% 39% - 47% 48% - 55% 56% - 63% 64% - 72% 73% - 80% 81% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % - - HISTORIA Przedziały 0% - 22% 23% - 28% 29% - 34% 35% - 41% 42% - 49% 50% - 57% 58% - 65% 66% - 73% 74% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % HISTORIA Przedziały 0% - 18% 19% - 28% 29% - 36% 37% - 46% 47% - 58% 59% - 68% 69% - 78% 79% - 88% 89% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % MATEMATYKA Przedziały 0% - 10% 11% - 16% 17% - 24% 25% - 36% 37% - 52% 53% - 66% 67% - 80% 81% - 90% 91% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % 11.0% 24.5% 31.0% 20.0% 9.0% 1.3% MATEMATYKA Przedziały 0% - 6% 7% - 12% 13% - 20% 21% - 32% 33% - 44% 45% - 58% 59% - 70% 71% - 84% 85% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła 6.5% 6.5% 29.0% 32.3% 9.7% 9.7% 3.2% - 3.2% WOS Przedziały 0% - 27% 28% - 32% 33% - 37% 38% - 42% 43% - 47% 48% - 54% 55% - 60% 61% - 67% 68% - 100% poziom podstawowy kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła % WOS Przedziały 0% - 14% 15% - 22% 23% - 30% 31% - 38% 39% - 48% 49% - 58% 59% - 66% 67% - 76% 77% - 100% poziom rozszerzony kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% szkoła %

7 EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA JĘZYK POLSKI ZMIANY WSKAŹNIKA W LATACH Wskaźniki obliczone na podstawie danych egzaminacyjnych z lat:

8 PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE ZMIANY WSKAŹNIKA W LATACH Wskaźniki obliczone na podstawie danych egzaminacyjnych z lat:

9 PRZEDMIOTY MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZE ZMIANY WSKAŹNIKA W LATACH Wskaźniki obliczone na podstawie danych egzaminacyjnych z lat:

10 MATEMATYKA ZMIANY WSKAŹNIKA W LATACH Wskaźniki obliczone na podstawie danych egzaminacyjnych z lat:

11 ANALIZA EGZAMINU MATURALNEGO Z POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW PRZEDMIOT STRONA J. POLSKI 10 MATEMATYKA 14 BIOLOGIA 21 CHEMIA 27 GEOGRAFIA 37 JĘZYK ANGIELSKI 42 JĘZYK NIEMIECKI 48 10

12 JĘZYK POLSKI POZIOM PODSTAWOWY I. INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE EGZAMINU MATURALNEGO. MATURA PISEMNA Arkusz egzaminacyjny z języka polskiego na poziomie podstawowym składał się z dwóch części: pierwsza sprawdzała rozumienie czytanego tekstu nieliterackiego (zdający miał udzielić odpowiedzi na 13 pytań dotyczących treści artykułu, jego struktury, języka i stylu); część druga sprawdzała odbiór tekstu literackiego i umiejętność tworzenia własnego tekstu (zdający miał zredagować własny tekst odnoszący się do tekstów literackich Henryka Sienkiewicza lub Stanisława Wyspiańskiego). Temat 1: Żołnierskie emocje bohaterów Potopu Henryka Sienkiewicza. Na podstawie przytoczonego fragmentu powieści omów stany emocjonalne, zachowania i sytuacje ukazanych w nim postaci. Temat 2: Na podstawie fragmentu Wesela Stanisława Wyspiańskiego porównaj poglądy Poety i Gospodarza na temat poezji narodowej oraz przedstaw sądy bohaterów o Polakach. Za część pierwszą zdający mógł otrzymać 20 punktów, za drugą 50. Maksymalny wynik za rozwiązanie zadań z arkusza na poziomie podstawowym wynosił 70 punktów. Arkusz egzaminacyjny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym zawierał dwa tematy (do wyboru) sprawdzające umiejętność interpretacji tekstu literackiego utrzymanego w konwencji literackiej omawianej w szkole i tworzenia własnego tekstu. Za napisanie wypracowania zdający mógł otrzymać 40 punktów. MATURA USTNA Matura ustna z języka polskiego składała się z dwóch części: wypowiedzi zdającego na wybrany temat oraz rozmowy zdającego z egzaminatorami dotyczącej prezentacji tematu i bibliografii. II. WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH W ŚL. TZN. Do egzaminu maturalnego z języka polskiego w Śl. TZN zgłoszono 161 osób. 1. Do części ustnej przystąpiło 157 maturzystów, wszyscy zdali (100% zdawalności). ŚREDNI WYNIK EGZAMINU USTNEGO = 62,6% 2. Do części pisemnej przystąpiło 157 maturzystów, 1 nie zdał egzaminu (99,36%). ŚREDNI WYNIK EGZAMINU PISEMNEGO = 57,69% Zdawalność w kraju wyniosła 94%. Do egzaminu na poziomie rozszerzonym nie przystąpił żaden uczeń. 11

13 PORÓWNANIE WYNIKÓW UZYSKANYCH PRZEZ POSZCZEGÓLNE KLASY NA MATURZE PRÓBNEJ Z WYNIKAMI MATURY MAJOWEJ: klasa średnia% na koniec roku średnia % z próbnej matury OPERON średnia % z matury ustnej średnia % z matury pisemnej najlepszy wynik z matury pisemnej najsłabszy wynik z matury pisemnej IV a 56,41% 37,7% 68,08% 60,38% 97% 41% IV b 45,14% 36% 65,44% 60,13% 79% 20% IV cf 58,33% 40,96% 60,48% 56,19% 81% 31% IV e 45,32% 35,12% 76,25% 58,91% 90% 46% IV g 47,22% 41% 65,33% 62,4% 87% 41% IV i 55,33% 36,7% 57,4% 51,04% 70% 30% IV j 44,2% 31% 54,56% 56,22% 81% 36% III. WNIOSKI DOTYCZĄCE WYNIKÓW POSZCZEGÓLNYCH KLAS. Analiza wyników pisemnego egzaminu maturalnego w poszczególnych klasach pokazuje, że najlepsze wyniki osiągnęły klasy IV g (62,4%), natomiast najsłabsze klasa IV i (51,04%). Z częścią sprawdzającą rozumienie czytanego tekstu nieliterackiego najlepiej poradziła sobie klasa IV e (73%), najsłabiej IV i (56%), pozostałe klasy osiągnęły średnią między 62% a 66%. W części sprawdzającej umiejętność tworzenia własnego tekstu w odniesieniu do fragmentu dzieła literackiego najlepsze wyniki osiągnęła klasa IV a (59%), najsłabsze IV i (49%), pozostałe klasy osiągnęły średnią między 52% a 58%. Z matury ustnej najlepsze wyniki osiągnęła klas IV e (76,25%), natomiast najsłabiej wypadła klasa IV j (54,56%). WNIOSKI W stosunku do ubiegłego roku maturzyści ze Śl. TZN poprawili wynik z części pisemnej egzaminu. W maju 2013 roku średni wynik wynosił 52,54%, w maju 2014 roku 57,69%. W ubiegłym roku najlepszy wynik z matury pisemnej wynosił 81%, w tym roku 97%. W stosunku do ubiegłego roku w szkole słabiej wypadła matura ustna. W maju 2013 roku średni wynik wynosił 69,83%, a w maju ,6%. 12

14 III. ROZUMIENIE CZYTANEGO TEKSTU NIELITERACKIEGO. TABELA PRZESTAWIAJĄCA NAJNIŻSZĄ I NAJWYŻSZĄ PUNKTACJĘ W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH: klasa najniższa punktacja najwyższa punktacja/ maksymalnie: 20 punktów IV a 3 19 IV b 3 17 IV cf 5 18 IV e IV g 8 20 IV i 4 15 IV j 6 17 Zdający bardzo dobrze poradzili sobie z odczytaniem sensu fragmentu tekstu, z wyszukiwaniem w tekście m odpowiednich akapitów (zadania numer 1, 7, 12). Umiarkowanie trudne okazały się zadania sprawdzające umiejętność budowania tezy i argumentowania (zadania numer 3 i 4), a także określania funkcji środków stylistycznych (zadania numer 5 i 9). Trudniejsze okazały się zadania związane ze strukturą, kompozycją tekstu (zadania numer 2,11 oraz 13), a także zadanie sprawdzające znajomość funkcji językowych (numer 8). III. UMIEJĘTNOŚĆ TWORZENIA WŁASNEGO TEKSTU W ODNIESIENIU DO FRAGMENTU DZIEŁA LITERACKIEGO. TABELA PRZEDSTAWIAJĄCA NAJNIŻSZĄ I NAJWYŻSZĄ PUNKTACJĘ W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH: klasa najniższa punktacja najwyższa punktacja/ maksymalnie: 50 punktów IV a (maksymalna liczba punktów + walor) IV b IV cf IV e IV g IV i 9 38 IV j

15 Zredagowany przez maturzystów tekst oceniany był w następujących kategoriach: treść maksymalnie 25 punktów (uczniowie Śl. TZN uzyskiwali od 0 do 25 punktów); kompozycja maksymalnie 5 punktów (3 osoby otrzymały 0 punktów, 23 po 1 punkcie, pozostali 3 lub 5); styl maksymalnie 5 punktów (15 osób uzyskało 1 punkt, pozostali 3 lub 5); język maksymalnie 12 punktów (3 osoby uzyskały po 1 punkcie, 16 osób po 3 punkty, 11 osób maksymalną punktację czyli 12, pozostali 6 lub 9); zapis (ortografia i interpunkcja) maksymalnie 3 punkty (tylko 5 osób otrzymało 0 punktów, 26 maksymalną punktację, pozostali 1 lub 2 punkty); walor maksymalnie 3 punkty (16 uczniów otrzymało punkt za walor, w tym jeden uczeń z klasy IV g aż 3 punkty) IV. WNIOSKI KOŃCOWE I REKOMENDACJE. Uwzględniając analizę wyników poszczególnych klas Śl. TZN, sformułowane zostały następujące wnioski do pracy: 1. przeprowadzać co najmniej 2 testy czytania ze zrozumieniem w roku, 2. położyć większy nacisk na zagadnienia językowe, 3. sprawdzać znajomość treści lektur (forma kartkówek - przed omawianiem utworu i sprawdzianów po omówieniu problematyki lektury), 4. przeprowadzać 2 prace klasowe w roku zgodne z kryteriami maturalnymi, 5. kontynuować ćwiczenia stylistyczno- kompozycyjne, 6. położyć większy nacisk na odpowiedzi ustne, 7. zobligować uczniów do udziału w konsultacjach dotyczących matury ustnej. 14

16 MATEMATYKA POZIOM PODSTAWOWY 1.WSTĘP Do egzaminu maturalnego w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych w Katowicach z matematyki na poziomie podstawowym przystąpiło 157 uczniów, na poziomie rozszerzonym OPIS ARKUSZA Arkusz egzaminacyjny z matematyki na poziomie podstawowym składał się z 25 zadań zamkniętych wyboru wielokrotnego oraz 9 zadań otwartych, w tym 6 krótkiej odpowiedzi i 3 rozszerzonej odpowiedzi. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umiejętności w pięciu obszarach: wykorzystanie i tworzenie (2 zadania zamknięte, jedno otwarte krótkiej odpowiedzi), wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji (16 zadań zamkniętych, jedno otwarte krótkiej odpowiedzi), modelowanie matematyczne (3 zadania zamknięte, jedno otwarte krótkiej odpowiedzi i jedno otwarte rozszerzonej odpowiedzi), użycie i tworzenie strategii (2 zadania zamknięte, jedno otwarte krótkiej odpowiedzi i 2 otwarte rozszerzonej odpowiedzi) oraz rozumowanie i argumentacja (jedno zadanie zamknięte i 2 zadania otwarte krótkiej odpowiedzi). Za rozwiązanie wszystkich zadań zdający mógł otrzymać 50 punktów (po jednym punkcie za każde zadanie zamknięte, po 2 punkty za każde zadanie otwarte krótkiej odpowiedzi oraz po 4 punkty za każde z dwóch zadań otwartych rozszerzonej odpowiedzi w obszarze użycie i tworzenie strategii i 5 punktów za zadanie otwarte rozszerzonej odpowiedzi z modelowania matematycznego). Warunkiem zdania egzaminu było uzyskanie przez zdających 30% punktów możliwych do uzyskania za rozwiązanie wszystkich zadań w arkuszu. Spełniło go 155 uczniów (98,73%). Średni wynik uzyskany przez maturzystów w szkole równa się 29 punktów, co daje 58,52% (na 50 punktów możliwych do uzyskania). W skali kraju średnia wynosi 24 punkty co daje 48%. ŚREDNI WYNIK W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH ŚTZN, W KRAJU I NA ŚLĄSKU 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% klasa IVa klasa IVb klasa IVc klasa IV e klasa IVf klasa IVg klasa IVi klasa IVj kraj Śląsk Z analizy wynika, iż uczniowie szkoły wypadli zdecydowanie lepiej, niż przeciętni uczniowie w skali kraju. Najwyższe wyniki uzyskali uczniowie z klasy IV E. Wszystkie pozostałe oddziały uzyskały wyniki wyższe niż przeciętne wyniki w skali kraju, oprócz klasy IVF( średnia 44,62%) 15

17 PORÓWNANIE WYNIKÓW UZYSKANYCH PRZEZ POSZCZEGÓLNE KLASY NA MATURZE PRÓBNEJ Z WYNIKAMI MATURY MAJOWEJ: Matura próbna z Operonu Matura majowa Zdawalność średni wynik średni wynik Klasa IV a 53,8% 34% 56,92% Klasa IV b 80% 34,5% 54% Klasa IV c/f 50% 32,1% c) 57,6% f) 44,62% Klasa IV e 83,3% 39,7% 69% Klasa IV g 79,3% 40,1% 65,7% Klasa IV i 76% 37,4% 61,76% Klasa IV j 87% 36,5% 58,8% STATYSTYCZNY OPIS WYNIKÓW EGZAMINU ŚTZN Śląsk Kraj Zdawalność matur 98,73%, 72,92%, 75 % Wynik środkowy 58%, 44%, 46% (mediana) Wynik przeciętny 58,52%, 46,86%, 48% (średnia arytmet.) Dominanta (modalna) 62%, 30%, 30%. Wszystkie dane statystyczne ŚTZN są wyższe niż wyniki uzyskane w kraju i na Śląsku. Wartość mediany wskazuje, ze co najmniej połowa zdających w szkole uzyskała 58 procent punktów, o 8 procent punktów więcej niż maturzyści w kraju. Najwyższym wynikiem w szkole było 92 procent punktów (90% i powyżej osiągnęło 5 maturzystów), natomiast najniższy wynik (30% punktów) uzyskało trzech zdających. Z wszystkich przytoczonych wielkości statystycznych wynika, że matematyka na poziomie podstawowym była dla zdających w Polsce trudna, a dla maturzystów ŚTZN w umiarkowanie trudna. Mówi o tym wskaźnik łatwości matury, który w naszej szkole wynosi 0,57, a na Śląsku 0,47(ogółem technika 0,38). Liczba uczniów która uzyskała wynik powyżej średniej to 104 osoby, co stanowi 67% ( na Śląsku 46,6%). 16

18 ROZKŁAD WYNIKÓW ZDAJĄCYCH NA SKALI STANINOWEJ Klasa (stanin) Teoretyczny procent zdających Nazwa klasy Wyniki na świadectwie wyznaczone dla kraju Rzeczywisty procent zdających w województwie śląskim Liczba uczniów oraz rzeczywisty procent zdających w ŚTZN 1 4 najniższa ,59 0 (0%) 2 7 bardzo niska ,13 0 (0%) 3 12 niska ,86 2 (1,27%) 4 17 poniżej średniej ,42 13 (8,28%) 5 20 średnia ,13 46 (29,3%) 6 17 powyżej średniej ,53 48 (30,57%) 7 12 wysoka ,45 32 (20,38%) 8 7 bardzo wysoka ,61 14 (8,92%) 9 4 najwyższa ,28 2 (1,27%) Z analizy tabeli wynika, iż uczniowie szkoły wypadli zdecydowanie lepiej, niż przeciętni uczniowie w skali kraju. Żaden z wyników zdających nie mieścił się w niskich staninach (Najniższa, Bardzo niska). W porównaniu do skali kraju w szkole dużo wyższy procent zdających osiągnął wynik znajdujący się w staninach5(średnia), 6 (wyżej średnia), 7 (wysoka), 8 (bardzo wysoka), jednocześnie dużo niższy procent zdających osiągnął wynik znajdujący się w staninach 3 (niska), 4 (niżej średnia). Świadczy to, o bardzo dobrym przygotowaniu maturzystów do tegorocznego egzaminu. POZIOM WYKONANIA ZADAŃ NR ZAD., OBSZAR STANDARDÓW, SPRAWDZANA UMIEJĘTNOŚĆ, POZIOM WYKONANIA ZADANIA % (PIERWSZE DANE DOTYCZĄ POZIOMU WYKONANIA W ŚTZN, W NAWIASIE POZIOM WYKONANIA ZADANIA W KRAJU ) 1. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Interpretacja geometryczna układu dwóch równań liniowych z dwiema niewiadomymi 85% ( 65%) 2. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Stosowanie pojęcia procentu w obliczeniach 70% ( 57%) 3. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Posługiwanie się wzorami skróconego mnożenia 79% ( 63%) 4. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Znajomość definicji logarytmu 73% (49%) 5. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Rozwiązanie prostych równań wymiernych 72% (66%) 6. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Wykorzystanie interpretacji współczynników we wzorze funkcji liniowej 95% (56%) 7. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Rozwiązanie zadań prowadzących do badania funkcji kwadratowej 86% ( 67%) 8. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Badanie równoległości prostych na podstawie ich równań kierunkowych 81% ( 70%) 17

19 9. Użycie i tworzenie strategii. Wykorzystanie pojęcia wartości bezwzględnej 58% (59%) 10. Wykorzystanie i tworzenie. Wyznaczanie miejsca zerowego funkcji kwadratowej 88% (78%) 11. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Wyznaczanie wyrazów ciągu określonego wzorem ogólnym 85% ( 64%) 12. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Wykorzystanie własności figur podobnych w zadaniach 30% (23%) 13. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Badanie, czy dany ciąg jest geometryczny 89% ( 80%) 14. Wykorzystanie i tworzenie. Stosowanie prostych związków między funkcjami trygonometrycznymi kąta ostrego 81% ( 69%) 15. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Posługiwanie się równaniem okręgu 66% ( 57%) 16. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Znajdowanie związków miarowych w figurach płaskich, w tym z zastosowaniem trygonometrii 82% (69%) 17. Użycie i tworzenie strategii. Znajdowanie związków miarowych w figurach płaskich 82% ( 66%) 18.Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Obliczanie wartości liczbowej wyrażenia wymiernego dla danej wartości zmiennej 60% (48%) 19. Modelowanie matematyczne. Wyznaczanie związków miarowych w wielościanach 83% (78%) 20. Modelowanie matematyczne. Wyznaczanie związków miarowych w bryłach obrotowych 83% ( 70%) 21. Wykorzystanie i interpretowanie. Obliczanie potęgi o wykładniku wymiernym oraz stosowanie praw działań na potęgach o wykładnikach wymiernych 95% ( 87%) 22. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Obliczanie potęgi o wykładniku wymiernym 17% ( 24%) 23. Rozumowanie i argumentacja. Wykorzystanie sumy, iloczynu i różnicy zdarzeń do obliczania prawdopodobieństw zdarzeń 51% ( 48%) 24. Użycie i tworzenie strategii. Zliczanie obiektów w prostych sytuacjach kombinatorycznych 24% (26%) 25. Modelowanie matematyczne. Obliczanie mediany danych 55% ( 56%) 26. Użycie i tworzenie strategii. Wyznaczanie wzoru funkcji kwadratowej 76% (53%) 27. Wykorzystanie i tworzenie. Rozwiązywanie równań wielomianowych metodą rozkładu na czynniki 76% ( 65%) 28. Rozumowanie i argumentacja. Przeprowadzenie dowodu algebraicznego z zastosowaniem wzorów skróconego mnożenia 5% ( 8%) 29. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Odczytywanie z wykresu funkcji jej własności; szkicowanie na podstawie wykresu funkcji 47% (28%) 30. Modelowanie matematyczne. Zliczanie obiektów w prostych sytuacjach kombinatorycznych; stosowanie twierdzenia znanego jako klasyczna definicja prawdopodobieństwa do obliczania prawdopodobieństw zdarzeń 62% ( 54%) 31. Rozumowanie i argumentacja. Przeprowadzenie dowodu geometrycznego, z wykorzystaniem związków miarowych w figurach płaskich 26% ( 22%) 32. Użycie i tworzenie strategii.wyznaczanie związków miarowych w wielościanach 61% (44%) 33. Modelowanie matematyczne. Rozwiązywanie zadań umieszczonych w kontekście praktycznym prowadzących do równań kwadratowych 16% (13%) 34. Użycie i tworzenie strategii. Wykorzystanie własności figur podobnych w zadaniach 57% (46%) 18

20 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY Do egzaminu maturalnego Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych w Katowicach z matematyki na poziomie rozszerzonym przystąpiło 31 uczniów, co stanowi 20% wszystkich uczniów w szkole. Arkusz egzaminacyjny z matematyki na poziomie rozszerzonym zawierał 11 zadań otwartych, w tym 6 krótkiej i 5 rozszerzonej odpowiedzi. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umiejętności w czterech obszarach: wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji (3 zadania krótkiej odpowiedzi i jedno rozszerzonej odpowiedzi), modelowanie matematyczne (3 zadania rozszerzonej odpowiedzi), użycie i tworzenie strategii (jedno zadanie krótkiej odpowiedzi i jedno rozszerzonej odpowiedzi) oraz rozumowanie i argumentacja (2 zadania krótkiej odpowiedzi). Za rozwiązanie wszystkich zadań zdający mógł otrzymać 50 punktów. Średni wynik uzyskany przez maturzystów w szkole równa się 14,23 punktu, co daje 28,45% (na 50 punktów możliwych do uzyskania). W skali kraju średnia wynosi 42%. Najlepszy wynik to 92%. Średnią powyżej 30 % uzyskało 11 uczniów. KOMENTARZ UMIEJĘTNOŚCI OPANOWANE NAJLEPIEJ: Wyniki tegorocznej matury potwierdziły, że zdający na ogół nie mają problemów z bezpośrednim stosowaniem definicji w prostych sytuacjach. Najłatwiejszym zadaniem w arkuszu dla poziomu podstawowego okazało się zadanie 21. (poziom wykonania zadania 87%), badające umiejętność obliczania potęgi o wykładniku wymiernym oraz stosowanie praw działań na potęgach o wykładnikach wymiernych. Aby bezbłędnie rozwiązać zadanie, należało ustalić sposób obliczenia wartości wyrażenia, w którym występuje kilka potęg, a w szczególności ustalić kolejność działań, sposoby obliczenia potęgi sumy i potęgi ilorazu oraz skorzystać z definicji potęgi o wykładniku zero, a następnie obliczyć wartość 1-2. Zadania sprawdzające między innymi znajomość definicji potęgi o wykładniku zero również w poprzednich latach nie sprawiały zdającym trudności. Podobna sytuacja wystąpiła w przypadku zadania 13. sprawdzającego umiejętność rozpoznawania, czy ciąg jest geometryczny. Do poprawnego rozwiązania konieczna była znajomość definicji ciągu geometrycznego lub wynikającej wprost z tej definicji własności. Aż 89% zdających rozwiązało to zadanie bezbłędnie. W trakcie rozwiązywania wystarczyło wykazać się rozumieniem pojęcia w nieskomplikowanym kontekście, a taką umiejętność zdecydowana większość maturzystów ma dobrze opanowaną. Dla zdających maturę z matematyki łatwe okazały się także zadania badające znajomość własności obiektów matematycznych, będących naturalną konsekwencją właściwego rozumienia definiowanych pojęć. I tak: zadanie 10., w którym trzeba było wyznaczyć miejsce zerowe funkcji kwadratowej, rozwiązało poprawnie 88% zdających. Podobnie było w przypadku zadania 19., stwarzającego możliwość wykazania się umiejętnością wyznaczania zależności pomiędzy liczbą krawędzi a liczbą ścian bocznych ostrosłupa 83% maturzystów podało prawidłowe rozwiązanie problemu. Zadania maturalne, które wymagają znajomości elementarnych własności, dotyczące pojedynczych pojęć, niewymagające przetwarzania, ale odwołujące się wprost do konkretnych definicji, nie stanowią trudności dla większości osób przystępujących do matury na poziomie podstawowym. 19

21 W arkuszu dla poziomu rozszerzonego najłatwiejsze okazało się zadanie 8(45%), oraz zadanie 1. (poziom wykonania zadania 44%) sprawdzające umiejętności: wykorzystania pojęcia wartości bezwzględnej i jej interpretacji geometrycznej, sporządzania wykresu i odczytywania z niego własności funkcji oraz rozwiązywania zadań umieszczonych w kontekście praktycznym, związanych z proporcjonalnością odwrotną. PODSUMOWANIE Wyniki egzaminu maturalnego wskazują, że zadania typowe, schematyczne, zawierające utarte sformułowania i układ treści znany z egzaminów w latach poprzednich, są na ogół rozwiązywane przez zdających z dobrymi rezultatami. Powielanie ujęcia zagadnienia w treści zadań sprawia, że poziom wykonania zadań wzrasta, ale to niekoniecznie musi być dowodem na zrozumienie istoty problemu. Z kolei każda modyfikacja schematycznego sformułowania, nawet niewielka zmiana w podaniu wielkości danych w treści zadania tekstowego, powoduje, że zdający często nie potrafią poradzić sobie z problemem. Dotyczy to także sytuacji, gdy nowe ujęcie zagadnienia daje nowe, również łatwiejsze, możliwości znalezienia rozwiązania. WNIOSKI I REKOMENDACJE Maturzyści przystępujący do egzaminu z matematyki w 2014 r. najlepsze rezultaty osiągnęli przy rozwiązywaniu zadań schematycznych, sformułowanych w sposób typowy, wymagających zastosowania jednej własności lub rozumienia jednego pojęcia. Istnieją umiejętności, których badanie jest na tyle atrakcyjne dla zdających, że podejmują się oni, z dobrym skutkiem, rozwiązywania zadań, wymagających także innych umiejętności. Na przykład powszechne opanowanie umiejętności obliczania potęgi z wykładnikiem równym 0 pozwoliło maturzystom na wykazanie się także umiejętnością stosowania praw działań na potęgach. Wskazywanie brakującego wyrazu ciągu geometrycznego jest na tyle dobrze opanowane, że zdający nie unikają koniecznych obliczeń. Zadania, w których jedną z badanych umiejętności było wykorzystywanie własności funkcji kwadratowej, również należały do grupy zadań, pozwalających osiągać najlepsze wyniki. Równocześnie wyraźnie daje się zauważyć, że maturzyści mają poważne problemy z właściwą interpretacją tekstów matematycznych. Każde odejście od schematycznego formułowania treści zadania, przedstawianie zagadnień, prowadzące do ułatwienia poszukiwania rozwiązania, zmiany w sposobie przedstawiania wielkości danych, nawet nieznaczne modyfikacje w szablonowym ujęciu zadań, przyczyniają się do obniżenia wyników i wydają się stanowić istotną przeszkodę dla zdających na drodze do znalezienia poprawnego rozwiązania problemu. Dużym wyzwaniem, czasem nie do pokonania, jest dla zdających konieczność przeprowadzenia rozumowania, prowadzącego do udowodnienia, przedstawienia poprawnego uzasadnienia, uogólnienia prawidłowości. Zagadnienia wymagające rozumowania wieloetapowego, poszukiwania zależności są wyraźnie trudniejsze niż te, do rozpatrywania których wystarczą umiejętności rachunkowe czy rozumienie stosowania definicji lub algorytmów działania. Dla osób chcących przystąpić do matury ważne jest, by nie unikać rozwiązywania problemów wymagających przeprowadzenia rozumowania łączącego kilka logicznie powiązanych etapów działania, a także nie stronić od poszukiwania niekonwencjonalnych sposobów rozwiązania. Ważne jest także, by nie ograniczać się do wybierania jedynie kilku zagadnień, wokół których będą budowane umiejętności matematyczne, mające stanowić przygotowanie do egzaminu maturalnego. Dotyczy to również schematycznego ujęcia problemów i powielania szablonów rozwiązań. Powyższe jest prawie nieosiągalne bez dobrego przewodnika nauczyciela, który może nie tylko czuwać nad kształtowaniem umiejętności prawidłowego stosowania pojęć i matematycznych metod poszukiwania rozwiązań, ale może także wskazywać różne sposoby ujęcia problemu, wskazywać różne drogi prowadzące do rozwiązania i zachęcać do tworzenia własnych modeli matematycznych. Nauczyciel może na przykład połączyć w jednym zadaniu zagadnienia dobrze 20

22 opanowane przez ucznia z problemami nietypowymi, nowymi dla ucznia, także trudnymi i tym samym zwiększyć szanse na opanowanie kolejnych umiejętności. Ważna jest przy tym świadomość, że na sukces na egzaminie maturalnym składa się praca ucznia i jego nauczycieli na każdym etapie edukacyjnym, począwszy od edukacji wczesnoszkolnej. Uczeń, który na początku swojej edukacji pojmie przełożenie matematyki na sytuacje praktyczne w życiu codziennym, dobrze zrozumie pojęcia matematyczne i opanuje umiejętności przewidziane w nauczaniu matematyki na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum, uzyska lepszy wynik egzaminu maturalnego. 21

23 BIOLOGIA POZIOM PODSTAWOWY 1. Opis arkusza Arkusz egzaminacyjny z biologii na poziomie podstawowym składał się z 29 różnego rodzaju zadań (otwartych i zamkniętych). Zadania sprawdzały wiadomości i umiejętności opisane w trzech obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych (wiadomości 38%, korzystanie z 20% i tworzenie 42%). W arkuszu przeważały zadania sprawdzające wiadomości i umiejętność zastosowania tych wiadomości w praktyce. W zadaniach wykorzystano materiały źródłowe w formie tekstów, rysunków, tabel oraz schematów dotyczących treści objętych wymaganiami egzaminacyjnymi dla tego poziomu. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza na poziomie podstawowym zdający mógł uzyskać maksymalnie 50 punktów POZIOM ROZSZERZONY 2. Opis arkusza Arkusz egzaminacyjny z biologii na poziomie rozszerzonym składał się z 34 różnego rodzaju zadań (otwartych i zamkniętych). Zadania sprawdzały wiadomości i umiejętności opisane w trzech obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych dla poziomu rozszerzonego (wiadomości 38%, korzystanie z 20%, tworzenie 42%). W arkuszu przeważały zadania sprawdzające umiejętność wykorzystania wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych oraz umiejętność analizy, interpretacji, przetwarzania i tworzenia. W zadaniach wykorzystano materiały źródłowe w formie tekstów, rysunków, tabel oraz schematów dotyczących treści objętych wymaganiami egzaminacyjnymi dla tego poziomu. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza na poziomie rozszerzonym zdający mógł uzyskać maksymalnie 60 punktów 22

24 3. ANALIZA WYNIKÓW - Średnia ilość punktów uczniów w Śl. TZN jest wyższa w porównaniu do ogólnej ilości punktów uzyskanych przez uczniów w Polsce. - Zdawalność wynosi 75% dla zakresu podstawowego i 100% dla zakresu rozszerzonego. Jest to wynik zadawalający. TABELA 1. ZDAWALNOŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO W RÓŻNYCH TYPACH SZKÓŁ Typ szkoły Liczba zdających Liczba osób, które Odsetek sukcesów Średnia ilość punktów Zdawalność w Śl.TZN zdały egzamin uzyskana przez ucznia w Polsce licea ogólno % kształcące licea profilowane % 36% zakres podstawowy technika % 57% zakres rozszerzony 75% zakres podstawowy 100% zakres rozszerzony licea % uzupełniające technika uzupełniające % TABELA 2. ZDAWALNOŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Średnia ilość Średnia ilość punktów Zdawalność punktów z biologii z biologii w Śl.TZN Zakres 36% 41,6% 75% podstawowy Zakres rozszerzony 57% 49,4% 100% - Uczniowie Śl.TZN uzyskali wyższe średnie ilości punktów z zakresie podstawowym - Uczniowie Śl.TZN uzyskali nieco niższe średnie ilości punktów z zakresie rozszerzonym (o 7,6 %). 23

25 TABELA 3 - WYNIKI EGZAMINU Z BIOLOGII W ZAKRESIE PODSTAWOWYM I ZAKRESIE ROZSZERZONYM (DANE STATYSTYCZNE W %) Poziom Liczba Minimum Maximum Mediana Średni wynik egzaminu zdających % % % % Podstawowy Śl.TZN Rozszerzony Śl.TZN TABELA NR 4- ANALIZA WSKAŹNIKA ŁATWOŚCI ZADANIA Interpretacja wskaźników łatwości zadań i czynności standardowego zestawu egzaminacyjnego z biologii na poziomie rozszerzonym Interpretacja wskaźników łatwości zadań i czynności uczniów Śl.TZN 0 0,19 0,20 0,49 0,50 0,69 0,70 0,89 0,90 1 bardzo trudne trudne umiarkowanie trudne Zakres podstawowy 2, 7, 8, 10b, 15, 1, 4, 5, 6, 9a, 13, 3, 14a, 17, 19a, 20b, 23b, 24b, 26, 14b, 16,18, 25a, 23a, 24,28, b, 27a, 27b. Zakres rozszerzony 18,, 26, 3, 25b 1b,4,6a,6b,7a, 7b, 1a, 2, 10.11, 13b, 8a,8b,9, 17a, 17b, 14,15,16, 19, 25a, 21,22,23a,23b, 26, 27a,28b,28c, 27b,29b,31,32, 33b łatwe 9b,10a, 11a, 12, 20a, 21, 5, 20a, 20b, 24a,24b, 28a, 30,33a, 34 22, 12,13a, bardzo łatwe Analiza wskaźników zadania pozwala na określenie zadań, które uczniom sprawiły problemy i pozwala określić zadania, które wymagają powtórzenia i utrwalenia. POZIOM PODSTAWOWY KOMENTARZ Dla maturzystów większość zadań w arkuszu egzaminacyjnym okazała się trudna i bardzo trudna. Tylko 1/4 zadań w arkuszu stanowiły zadania umiarkowanie trudne i łatwe, nie było zadań bardzo łatwych z wyj. zadania nr 22. Najtrudniejsze dla zdających okazały się zadania sprawdzające umiejętności z III obszaru standardów wymagań egzaminacyjnych dotyczące wyjaśniania zależności przyczynowo- skutkowych i interpretowania. Bardzo trudne lub trudne okazały się również zadania z I obszaru standardów, sprawdzające wiadomości i umiejętność przedstawiania związków między strukturą i funkcją w organizmie człowieka oraz przedstawiania i wyjaśniania zjawisk, czy procesów biologicznych, a także zadania, 24

26 uchodzące za łatwiejsze, sprawdzające umiejętność korzystania z (II obszar standardów wymagań egzaminacyjnych). Najtrudniejszymi zadaniami w całym arkuszu okazały się trzy zadania zadanie 23b, sprawdzające umiejętności z zakresu genetyki, oraz zadanie 26 sprawdzające wiadomości z zakresu ekologii oraz zadanie 10b. Trudność zadania 23b zaskakuje tym bardziej, że pierwszą jego część, sprawdzającą tylko wiadomości, poprawnie rozwiązało większość zdających. Maturzyści w większości potrafili ustalić kolejność cząsteczek trna, komplementarnych do kolejnych tripletów na mrna, ale w części drugiej zadania nie poradzili sobie z odczytaniem kolejnych aminokwasów, które utworzą fragment białka, powstający w procesie tej biosyntezy. Błędy popełniane w rozwiązaniach świadczą o tym, że zdający nie wiedzieli, które triplety (z mrna czy z trna) należy odczytywać z tabeli kodu, nie rozumieli pojęcia trójpeptyd, a niektórzy nie potrafili posługiwać się tabelą kodu genetycznego. Zastanawiająca jest również duża trudność zadania 26. zadania zamkniętego typu prawda/fałsz, w którym zdający mieli ocenić prawdziwość podanych dotyczących funkcjonowania ekosystemu. Zadanie sprawdzało podstawowe treści z zakresu ekologii, a forma zadania, w której zdający nie musi samodzielnie formułować odpowiedzi, powinna być dodatkowym ułatwieniem jego rozwiązywania. Analiza odpowiedzi zdających obu tych zadań pozwala sadzić, że przyczyną niskiej ich rozwiązywalności był brak podstawowych wiadomości z tych działów biologii. O niskim poziomie opanowania podstawowych wiadomości przez zdających świadczy zadanie 7. tylko 10% zdających poprawnie oceniło informację opisujące budowę i funkcjonowanie układu oddechowego człowieka. POZIOM ROZSZERZONY Wśród zadań łatwych (12, 13a, 5, 20a, 20b, 229a,4a,24b, 28a, 30,33a, 34) najwięcej dotyczyło diagnozowania umiejętności z II obszaru standardów wymagań egzaminacyjnych, czyli korzystania z. Umiejętności z tego obszaru, obejmujące odczytywanie, selekcjonowanie, porównywanie i przetwarzanie, tegoroczni maturzyści opanowali na najwyższym poziomie, podobnie było także w latach ubiegłych. Jednak w przypadku niektórych umiejętności oczekiwania dotyczące osiągnięć z tego zakresu są wyższe, a wyniki sugerują, że być może przyczyną niepowodzeń zdających są problemy z czytaniem ze zrozumieniem oraz analizą przedstawionych w zadaniach w różnej formie. Najłatwiejszym zadaniem w tegorocznym arkuszu okazało się zadanie 13a, w którym należało odczytać z tabeli, zawierającej informacje o wrażliwości kubków smakowych człowieka na różne substancje (gorzkie, kwaśne, słone oraz słodkie), ten rodzaj substancji, na który zmysł smaku człowieka jest najbardziej wyczulony. Prawie w każdym arkuszu egzaminacyjnym na poziomie rozszerzonym umiejętność przetwarzania jest sprawdzana za pomocą zadania wymagającego skonstruowania wykresu na podstawie danych z tabeli. W tegorocznym arkuszu było to zadanie 19., za którego poprawne rozwiązanie można było uzyskać 2 punkty, a polecenie dotyczyło wykonania wykresu liniowego, ilustrującego wpływ temperatury na intensywność pobierania jonów potasu i fosforu przez korzenie roślin. Z II obszaru standardów wymagań egzaminacyjnych trudne okazało się tylko zadanie 32., za które zdający uzyskali 39% punktów możliwych do zdobycia, polegające na uzupełnieniu tabeli, w której zestawiono zależności międzygatunkowe, a którą należało uzupełnić na podstawie zamieszczonego w 25

27 treści zadania fragmentu opisu życia na sawannie. Rozwiązanie tego zadania wymagało uważnej analizy tekstu źródłowego i określenia na podstawie posiadanej wiedzy typu, rodzaju lub przykładów podstawowych zależności międzygatunkowych. Także w tym zadaniu maturzyści, podając niewłaściwe nazwy na określenie typu zależności, np. synergizm, heterogeniczny lub rodzaju zależności, np. roślinożerność, albo wybierając niewłaściwe przykłady organizmów, ujawniali braki podstawowych wiadomości z ekologii. Wyniki tegorocznego egzaminu na poziomie rozszerzonym pokazują, że maturzyści mieli najwięcej problemów z rozwiązaniem zadań z III obszaru standardów wymagań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętność tworzenia. Zadania 18, 23b, 25b, 33b oraz 34. sprawdzały umiejętności formułowania wniosków oraz formułowania i uzasadniania opinii na podstawie analizy i wszystkie te zadania okazały się trudne dla zdających oraz wymagały wskazania powiązania budowy z pełnioną funkcją (18) Trudnym zadaniem było zadanie nr 23 a, i 23b zilustrowane schematem namnażania się retrowirusa HIV w komórce limfocytu T. Należało określić, który element wirionu HIV odpowiada za utrudnione rozpoznawanie tego wirusa przez układ odpornościowy człowieka i uzasadnić odpowiedź. Do poprawnego rozwiązania konieczna była analiza schematu w oparciu o wiedzę dotyczącą budowy wirusów zwierzęcych, oraz ich sposobu namnażania się w komórkach gospodarza, a także podstawowa wiedza dotycząca HIV i atakowanych przez niego komórek układu odpornościowego. Do zadań trudnych z tego obszaru standardów należy także zadanie 25b, w którym należało sformułować argument uzasadniający, że na rysunku dołączonym do zadania przedstawiono proces ekspresji genetycznej u organizmów prokariotycznych. Do sformułowania poprawnej odpowiedzi konieczna była zatem dokładna analiza przedstawionych na schemacie i określenie, które elementy rysunku świadczą o tym, że proces ten zachodzi w komórce prokariotycznej oraz odpowiednie uzasadnienie, że cecha ta została wybrana zasadnie. Trudne okazało się zadanie 18 sprawdzające umiejętność wykazywania związków przyczynowo-skutkowych. Umiejętność wykazywania związku pomiędzy budową i funkcją na różnych poziomach organizacji budowy organizmów sprawdzały dwa zadania (4. i 18.) Zadanie 4. dotyczyło poziomu komórkowego i wykazania związku pomiędzy funkcją komórek zewnątrzwydzielniczych trzustki a występowaniem w nich dobrze rozwiniętej szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Należało więc w odpowiedzi uwzględnić funkcję komórek zewnątrzwydzielniczych trzustki, czyli wytwarzanie enzymów trawiennych (w postaci nieaktywnych proenzymów), wydzielanych jako składnik soku trzustkowego i umiejętnie powiązać tę funkcję z funkcją szorstkiej siateczki wewnątrzplazmatycznej, jaką jest synteza, na przyłączonych do niej rybosomach, białek wydzielanych poza komórkę. WNIOSKI I REKOMENDACJE 1. Analiza rozwiązań zadań prowadzi do wniosku, że być może główną przyczyną niepowodzeń tegorocznych maturzystów, oprócz braków wiedzy (głównie poziom podstawowy), był brak umiejętności zastosowania posiadanej wiedzy do rozwiązywania problemów (głównie poziom rozszerzony), a także powierzchowne odczytanie poleceń, umiejętności analizy materiału źródłowego oraz logicznego i spójnego formułowania odpowiedzi. 26

28 2. Maturzyści często udzielają odpowiedzi niepełnych lub zbyt ogólnych, ze skrótami myślowymi, które powodują, że powstają sformułowania merytorycznie niepoprawne. Błędy nie zawsze wynikają z braku wiadomości, ale bardzo często mogą wynikać z ich odtwórczego przyswajania i niezrozumienia podstawowych procesów czy prawidłowości biologicznych. WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY 1. Zwrócić uwagę na konieczność opanowania podstawowych wiadomości dotyczących funkcjonowania człowieka oraz dokładniej omówić i powtórzyć wiadomości z zakresu genetyki molekularnej 2. Otrzymane wyniki mogłoby być wyższe przy większym zaangażowaniu uczniów. Nie uczęszczają oni na zajęcia dodatkowe. 3. Uczniowie decyzje dotyczącą zdawania biologii na egzaminie maturalnym podejmują późno. Wydaje się im iż biologia jest łatwa. 4. Uczniowie Śl.TZN uzyskali nieco niższe średnie ilości punktów z zakresie rozszerzonym. Przyczyną jest najprawdopodobniej fakt iż, podstawa programowa realizowana jest w zakresie podstawowym 3 godziny w cyklu edukacyjnym i młodzież nie jest przygotowana do zdawania egzaminu w zakresie rozszerzonym. Wymaga to od nich dużego zaangażowania i pracowitości. Jednak przy nadmiarze zadań związanych z egzaminem maturalnym i egzaminem zawodowym nie znajdują czasu na naukę tego przedmiotu. W dalszym ciągu organizowane będą dla uczniów zajęcia dodatkowe z tego przedmiotu w zakresie podstawowym i rozszerzonym. 5. W przygotowaniach do egzaminu niezbędne jest zapoznanie się z podstawą programową oraz wymaganiami egzaminacyjnymi, które wskazują, jakie treści, wiadomości i umiejętności wymagane są na egzaminie maturalnym. 27

29 CHEMIA POZIOM PODSTAWOWY 1. WSTĘP W Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych do egzaminu maturalnego z chemii na poziomie podstawowym przystąpiło 5 osób. 1 absolwent z klasy o specjalności technik analityk (4c) i 4 z innych specjalności ( 4e, 4g, 2 z 4i ). 2. OPIS ARKUSZA Arkusz egzaminacyjny z chemii na poziomie podstawowym składał sie z trzydziestu zadań, spośród których 24 były zadaniami otwartymi, a 6 zadaniami zamknie tymi typu prawda-fałsz lub na dobieranie; 4 zadania złozȯne były z dwóch podpunktów. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umieje tności w trzech obszarach: wiadomości i rozumienia (16 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 25 punktów), korzystania z (8 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 16 punktów) oraz tworzenia (6 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 9 punktów). Do wie kszości zadań doła czony był materiał źródłowy w formie tekstu, tabeli, rysunku, wzorów chemicznych, schematu układu okresowego pierwiastków, schematu przemian chemicznych lub schematu przebiegu doświadczenia. Zadania wyste powały pojedynczo albo w wia zkach tematycznych skupionych wokół wspólnego materiału źródłowego. Za rozwia zanie wszystkich zadań zdaja cy mógł otrzymać 50 punktów. Warunkiem zdania egzaminu było uzyskanie przez zdających 30% punktów możliwych do uzyskania za rozwiązanie wszystkich zadań w arkuszu. Spełniło go 5 uczniów (100%). Średni wynik uzyskany przez maturzystów w szkole równa się 21 punktów, co daje 41,6% (na 50 punktów możliwych do uzyskania). W skali kraju średnia wynosi 22,5 punkty co daje 45%. ŚREDNI WYNIK W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH ŚLTZN, W TECHNIKACH I W KRAJU. 28

30 Z analizy wynika, iż uczniowie szkoły wypadli nieco gorzej, niż przeciętni uczniowie w skali kraju ale lepiej niż uczniowie innych techników. Najwyższe wyniki uzyskał uczeń z klasy IV J. KARTA WYNIKÓW NA SKALI STANINOWEJ EGZAMINU Z CHEMII NA POZIOMIE PODSTAWOWYM : ) Klasa stanin Teoretyczny procent zdających Nazwa klasy Wyniki na świadectwie wyznaczone dla kraju Rzeczywisty procent zdających w woj. śląskim Rzeczywisty procent zdających w Śl.TZN 1 4 najnizṡza , bardzo niska , niska , ponizėj średniej , średnia , powyzėj średniej , wysoka , bardzo ,25 - wysoka 9 4 najwyzṡza ,83 - Znacznie wyzṡzy odsetek maturzystów ŚlTZN niz w Polsce czy wojewodztwie śląskim osia gna ł wyniki poniżej średniej. W przedziale staninowym średnia - rzeczywisty procent maturzystów w szkole jest zblizȯny do zakładanego i wojewódzkiego, natomiast w staninie wysoka wynik jest wyższy niż w skali województwa. Wynikiem dominuja cym w kraju jest 26% punktów uzyskało go 3,83% maturzystów. Wynikiem dominującym w Śl.TZN jest 32% punktów uzyskało go 60% uczniów. Liczba punktów moz liwych do uzyskania to 50. Wskaźnik łatwości zestawu zadań na poziomie podstawowym wyniósł w skali kraju 0,45, lecz w technikach 0,39 co oznacza, zė zestaw zadań był trudny. Wskaźnik łatwości w Śl.TZN wyniósł 0,42. Wynik środkowy jest nizṡzy od wyniku średniego. Wynik średni w Katowicach wyniósł 34,44% w Śl.TZN 41,6% co oznacza, że uczniowie nasi uzyskali wynik lepszy niż wynik średni w Katowicach. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI STATYSTYCZNE WYNIKÓW EGZAMINU Z CHEMII NA POZIOMIE PODSTAWOWYM Wskaźniki Liceum ogólnoikształcące Technika Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe Liczba zdających Wskaźnik łatwości zestawu 0,48 0,39 0,42 Wynik najczęstszy 56% 26% 32% Wynik środkowy 46% 34% 32% Wynik średni 47,54% 38,66% 41,6% Wynik najwyższy 100% 92% 76% Wynik najniższy 8% 6% 32% 29

31 POZIOM WYKONANIA ZADAŃ: Nr zad. Obszar standardów Sprawdzana umieje tność Poziom wykonania (%) zadania 1 Wiadomości KRAJ WOJ. ŚLĄSKIE Znajomość poje ć zwia zanych z budowa atomu i układem okresowym pierwiastków ŚlTZN 2 Wiadomości 3a Wiadomości 3b 4a Wiadomości Wiadomości Podanie typowych właściwości chemicznych wymienionych pierwiastków Określenie na podstawie zapisu ZA E liczby cza stek elementarnych w atomie i jonie oraz składu ja dra atomowego Zapisanie konfiguracji elektronowej atomów pierwiastków o Z = 1 20 Zastosowanie prawa zachowania masy, prawa zachowania ładunku oraz zasady bilansu elektronowego do uzgodnienia równań reakcji zapisanych cza steczkowo. Zapisanie równań prostych reakcji utleniania-redukcji b Wiadomości 5 Korzystanie z. 6 Wiadomości 7 Wiadomości 8a 8b Tworzenie 9 Tworzenie Znajomość poje ć: utleniacz, reduktor Odczytanie i interpretacja z układu okresowego pierwiastków Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie słownego opisu przemiany Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie słownego opisu przemiany Zaprojektowanie doświadczenia ilustruja cego rózṅice w aktywności metali Analiza, interpretacja, porównanie danych zawartych w tablicach chemicznych i opracowaniach naukowych lub popularnonaukowych Wiadomości 11 Wiadomości Zapisanie wzorów elektronowych zwia zków kowalencyjnych Wykonanie obliczeń zwia zanych ze ste zėniem procentowym roztworu obliczenie masy substancj Tworzenie 13 Wiadomości 14 Wiadomości 15 Tworzenie Uogólnienie i sformułowanie wniosku Opisanie typowych właściwości substancji chemicznych Zapisanie równań reakcji ilustruja cych metody otrzymywania kwasów Wyjaśnienie zalezṅości przyczynowo-skutkowych zachodza cych w zakresie podobieństw i rózṅic we właściwościach pierwiastków, zalezṅości mie dzy budowa substancji a jej właściwościami oraz przemian chemicznych

32 16 Korzystanie z 17a Korzystanie z 17b Wiadomości 18 Wiadomości Wykonanie obliczeń chemicznych z zastosowaniem poje ć: mol, masa molowa Zapisanie obserwacji wynikaja cych z prezentowanych doświadczeń Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie graficznego opisu przemiany Opisanie typowych właściwości chemicznych tlenków najwazṅiejszych pierwiastków, w tym zachowanie wobec wody Opisanie typowych właściwości wodorków niemetali, w tym zachowanie wobec wody Wiadomości 20 Tworzenie 21 Wiadomości 22 Korzystanie z Napisanie równań typowych reakcji otrzymywania soli Uogólnienie i sformułowanie wniosku Narysowanie wzorów izomerów dla we glowodorów zawieraja cych do 6 atomów we gla i wia zania rózṅej krotności Uzupełnienie brakuja cych danych na podstawie podanych w formie schematów procesów chemicznych Korzystanie z Wykonanie obliczeń chemicznych z zastosowaniem poje ć: mol, masa molowa i obje tość molowa gazów Wiadomości 25 Korzystanie z 26 Wiadomości 27 Wiadomości Posługiwanie sie poprawna nomenklatura jednofunkcyjnych pochodnych we glowodorów Selekcja i analiza podanych w formie schematów procesów chemicznych Utworzenie wzorów tripeptydów powstaja cych z podanych aminokwasów Zapisanie równań reakcji, jakim ulegaja pochodne wielofunkcyjne ze wzgle du na posiadanie określonych grup funkcyjnych (najprostsze aminokwasy) Wiadomości 29 Korzystanie z 30 Tworzenie Opisanie typowych właściwości poszczególnych grup we glowodorów Obliczenie ste zėnia molowego roztworu Sformułowanie wniosku o typie pochodnej na podstawie opisu wyników reakcji identyfikacyjnych

33 CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY 1. WSTĘP Do egzaminu maturalnego z chemii na poziomie rozszerzonym przystąpiło 13 osób. 11 absolwentów klasy 4c, 1 z klasy 4b oraz 1 z 4j. 2. OPIS ARKUSZA Arkusz egzaminacyjny z chemii na poziomie rozszerzonym składał sie z trzydziestu dziewie ciu zadań, spośród których 28 było zadaniami otwartymi, a 11 zadaniami zamknie tymi typu prawdafałsz lub na dobieranie; 4 zadania złozȯne były z dwóch podpunktów. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umieje tności w trzech obszarach: wiadomości i rozumienia (15 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 22 punkty), korzystania z (14 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 25 punktów) oraz tworzenia (10 zadań, za których rozwia zanie mozṅa było otrzymać ła cznie 13 punktów). Do wszystkich zadań doła czony był materiał źródłowy w formie tekstu, tabeli, rysunku, wykresu, wzorów chemicznych, schematu układu okresowego pierwiastków, schematu przemian chemicznych lub schematu przebiegu doświadczenia. Zadania wyste powały pojedynczo albo w wia zkach tematycznych skupionych wokół wspólnego materiału źródłowego. Za rozwia zanie wszystkich zadań zdaja cy mógł otrzymać 60 punktów. Średni wynik uzyskany przez maturzystów w szkole równa się 31,3%. Najwyższy wynik uzyskany w szkole to 67%. Średnią równą lub powyżej 30% uzyskało 5 uczniów to jest 38,5%. ŚREDNI WYNIK W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH ŚLTZN, W TECHNIKACH I W KRAJU. Z analizy wynika, iż uczniowie szkoły wypadli gorzej, niż przeciętni uczniowie w skali kraju ale porównywalnie z uczniami innych techników i wszystkich szkół Katowic. Najwyższe wyniki uzyskał uczeń z klasy IV c. 32

34 KARTA WYNIKÓW NA SKALI STANINOWEJ EGZAMINU Z CHEMII NA POZIOMIE ROZSZERZONYM : ) Klasa stanin Teoretyczny procent zdających Nazwa klasy Wyniki na świadectwie wyznaczone dla kraju Rzeczywisty procent zdających w woj. śląskim Rzeczywisty procent zdających w Śl.TZN 1 4 najnizṡza ,29 7, bardzo niska ,66 23, niska ,34 23, ponizėj średniej ,96 15, średnia ,44 7, powyzėj średniej ,96 23, wysoka , bardzo wysoka , najwyzṡza ,48 - Znacznie wyzṡzy odsetek maturzystów ŚlTZN niz w Polsce czy wojewodztwie śląskim osia gna ł wyniki pierwszych trzech klas stanin czyli do poziomu niska. W przedziale staninowym średnia - rzeczywisty procent maturzystów w szkole jest niższy od zakładanego i wojewódzkiego, natomiast w staninie poniżej średniej i powyżej średniej wynik jest wyrażnie wyższy niż w skali województwa. Liczba punktów moz liwych do uzyskania to 60. Wskaźnik łatwości zestawu zadań na poziomie podstawowym wyniósł w skali kraju 0,49, lecz w technikach 0,32 co oznacza, zė zestaw zadań był trudny. Wskaźnik łatwości u uczniów Śl.TZN wyniósł 0,31. Wynikiem dominuja cym w kraju jest 27% punktów uzyskało go 2,12% maturzystów. Wynikiem dominującym w ŚlTZN jest 15% punktów uzyskało go 18% uczniów. Wynik środkowy czyli mediana w skali kraju wynosi 48%. w ŚlTZN 26,67%. Wynik średni w woj. śląskim wyniósł 49,27%, średni w Katowicach wyniósł 33,8% zaś w ŚlTZN 31,33% co oznacza, że uczniowie nasi uzyskali wynik gorszy niż wynik średni w woj. śląskim ale zbliżony do wyniku Katowic. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI STATYSTYCZNE WYNIKÓW EGZAMINU Z CHEMII NA POZIOMIE ROZSZERZONYM Wskaźniki Liceum ogólnoikształcące Technika Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe Liczba zdających Wskaźnik łatwości zestawu 0,49 0,32 0,31 Wynik najczęstszy 27% 10% 15% Wynik środkowy 48% 27% 26,67% Wynik średni 49,82% 32,32% 31,3% Wynik najwyższy 100% 88% 67% Wynik najniższy 0% 5% 7% 33

35 Nr zad. POZIOM WYKONANIA ZADAŃ: Obszar standardów Sprawdzana umieje tność Poziom wykonania (%) zadania 1 Korzystanie z. 2 Korzystanie z 3a Wiadomości 3b Wiadomości 4 Korzystanie z 5 Wiadomości 6 Wiadomości 7 Wiadomości 8 Korzystanie z 9 Tworzenie 10 Tworzenie 11 Korzystanie z KRAJ WOJ. ŚLĄSKIE ŚlTZN Odczytanie i interpretacja z układu okresowego pierwiastków Odczytanie i interpretacja z układu okresowego pierwiastków Znajomość poje ć zwia zanych z budowa atomu i układem okresowym pierwiastków Znajomość poje ć zwia zanych z budowa atomu i układem okresowym pierwiastków Obliczenie średniej masy atomowej pierwiastka na podstawie procentowego składu izotopowego Zapisanie równań sztucznych reakcji ja drowych i przewidywanie ich produktów Określenie pozostałych liczb kwantowych zwia zanych z główna liczba kwantowa n = 1, 2, 3 i opisanie stanu elektronu w atomie za pomoca liczb kwantowych na podstawie słownego opisu przemiany Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie słownego lub graficznego opisu przemiany Obliczenie ste zėnia molowego roztworu Wyjaśnienie właściwości substancji wynikaja cych ze struktury elektronowej drobin Uogólnienie i sformułowanie wniosku Selekcja i analiza podanych w formie tekstów o tematyce chemicznej Wiadomości Zapisanie równań reakcji ilustruja cych właściwości zwia zków organicznych w zalezṅości od rodzaju grupy funkcyjnej w cza steczce Korzystanie z Zastosowanie prawa Hessa do obliczeń efektów energetycznych przemian Wiadomości Posługiwanie sie poprawna nomenklatura najwazṅiejszych dwufunkcyjnych pochodnych we glowodorów Wiadomości i rozumienie Narysowanie wzorów izomerów rózṅego typu dla typowych wielofunkcyjnych pochodnych we glowodorów Tworzenie Analiza, interpretacja, porównanie danych zawartych w tablicach chemicznych i opracowaniach naukowych lub popularnonaukowych

36 17a Wiadomości Zakwalifikowanie przemian chemicznych ze wzgle du na efekty energetyczne (reakcje egzo i endotermiczne) b Wiadomości Zapisanie równań reakcji ilustruja cych zachowanie kwasów w typowych reakcjach z solami innych kwasów Korzystanie z Wykonanie obliczeń chemicznych z zastosowaniem poje ć: mol, masa molowa. Obliczenie ste zėnia procentowego roztworu Wiadomości 20 Wiadomości Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie słownego opisu przemiany Zapisanie równań reakcji dysocjacji kwasów (z uwzgle dnieniem dysocjacji wielostopniowej) Tworzenie 22 Tworzenie 23 Wiadomości Uogólnienie i sformułowanie wniosku Uogólnienie i sformułowanie wniosku Określenie na podstawie rózṅicy elektroujemności i liczby elektronów walencyjnych atomów ła cza cych sie pierwiastków rodzaju wia zania Określenie kształtu prostych cza steczek zwia zków nieorganicznych i organicznych, wskazanie, które z nich sa polarne, a które sa niepolarne Korzystanie z 25 Wiadomości 26 Wiadomości 27a,2 7b Korzystanie z 28 Korzystanie z Zapisanie obserwacji wynikaja cych z prezentowanych doświadczeń Wskazanie utleniacza, reduktora, procesu utleniania i procesu redukcji Zapisanie w formie równań procesów utlenienia i redukcji Uzupełnienie brakuja cych danych na podstawie podanych w formie tekstów o tematyce chemicznej Zastosowanie praw elektrolizy do obliczenia ilości produktów reakcji elektrodowych Korzystanie z Uzupełnienie brakuja cych danych na podstawie podanych w formie schematów procesów chemicznych Tworzenie 31 Wiadomości Uogólnienie i sformułowanie wniosku Znajomość poje ć: szybkość reakcji chemicznej, równanie kinetyczne Korzystanie z Obliczenie ste zėń równowagowych reagentów

37 33 Tworzenie Określenie, jak zmieni sie połozėnie stanu równowagi reakcji chemicznej po zmianie ste zėnia dowolnego reagenta Korzystanie z Uzupełnienie brakuja cych danych na podstawie podanych w formie schematów procesów chemicznych Wiadomości 36 Korzystanie z Utworzenie wzorów tripeptydów powstaja cych z podanych aminokwasów Selekcja i analiza podanych w formie tekstów o tematyce chemicznej i tablic a Tworzenie Zaprojektowanie doświadczenia pozwalaja cego na identyfikacje we glowodorów rózṅych typów na podstawie ich właściwości fizykochemicznych b Tworzenie Zaprojektowanie doświadczenia pozwalaja cego na identyfikacje we glowodorów rózṅych typów na podstawie ich właściwości fizykochemicznych Tworzenie 39 Tworzenie Wybranie, które sa niezbe dne do uzasadniania własnego pogla du Wyjaśnienie zalezṅości przyczynowo-skutkowych w zakresie przemian chemicznych W arkuszu na poziomie rozszerzonym wie kszość zadań okazała sie umiarkowanie trudna i trudna, pięć bardzo trudne, trzy zadania były łatwe a jedno bardzo łatwe. Do łatwych zaliczyć moz na zadanie 3b, 12, 13, bardzo łatwe to 23 zaś bardzo trudne było zadanie 3a, 7, 28, 32 i 39. WNIOSKI I REKOMENDACJE Analiza wyników tegorocznego egzaminu maturalnego z chemii pozwala stwierdzić, zė podobnie jak w latach ubiegłych trudność zadania egzaminacyjnego zalezẏ przede wszystkim od tego, jak bardzo jest ono złozȯne i nietypowe, a w mniejszym stopniu zalezẏ od jego tematyki czy badanej umieje tności. Zadania wymagaja ce pokonania kilku etapów rozwia zania lub wykorzystania i skojarzenia kilku elementów sprawiaja zdaja cym duzė trudności. Najtrudniejsze okazuja sie zadania, do których rozwia zania niezbe dne jest dogłe bne zrozumienie analizowanych zjawisk i procesów, odejście od prostego przetwarzania lub wykroczenie poza wyćwiczony w trakcie nauki schemat poste powania. Do zadań łatwych nalezȧ na ogół te, które sa typowe i mało skomplikowane. POZIOM PODSTAWOWY Tegoroczne wyniki egzaminu pokazuja, zė zdaja cy na ogół dobrze radza sobie z wykorzystaniem. Umieja odczytywać i przetwarzać informacje zaprezentowane w formie tekstu, tabeli, rysunku, wzorów chemicznych lub róz nego rodzaju schematów. Trudności sprawiaja zadania, w których zdaja cy powinni wykazać sie znajomościa i rozumieniem praw, poje ć i zjawisk chemicznych oraz umieje tnościa zapisywania równań reakcji i wykonywania obliczeń chemicznych. Trzeba wie c zwracać uwagę juz na pocza tku nauki chemii w szkole czy uczniowie rozumieja terminologie i symbolike chemiczna, która posługuja sie na lekcjach chemii. Istotne jest, aby uczniowie nie tylko odtwarzali zapamie tane wiadomości, ale rozumieli sens 36

38 stosowanych poje ć oraz znaczenie uzẏwanych symboli. Wazṅe jest, aby w czasie nauki zwracać uwage na umieje tność analizy wprowadzaja cych i poleceń zamieszczonych w zadaniach. POZIOM ROZSZERZONY Zdaja cy egzamin na poziomie rozszerzonym w Śl.TZN wykazali sie na ogół średnią umieje tnościa korzystania z. Mają problemy z odczytywaniem i przetwarzaniem zaprezentowanych w róz nej formie. Prawdopodobnie do najcze stszych przyczyn błe dów mozṅa zaliczyć niewystarczaja co wnikliwa analize treści zadań oraz automatyzm w ich rozwia zywaniu (dotyczy to szczególnie problemów obliczeniowych), pobiezṅe czytanie i poleceń, formułowanie odpowiedzi niespełniaja cych wymagań określonych w poleceniu, np. uzẏcie wzorów sumarycznych zamiast półstrukturalnych ba dź grupowych zwia zków organicznych, brak staranności i precyzji przy zapisie rozwia zania problemu, a takzė nieumieje tność konstruowania krótkiej i logicznej odpowiedzi, stosowanie zbyt duzẏch uogólnień i skrótów myślowych, niewłaściwe posługiwanie sie terminologia chemiczna, formułowanie odpowiedzi niejasnych, niezrozumiałych lub zawieraja cych elementy poprawne i błe dne. Bardzo wyraźna słabość wyników tegorocznych maturzystów Śl.TZN szczególnie na poziomie rozszerzonym ma na pewno wiele przyczyn. Warto wie c poświe cić czas na ćwiczenie umieje tności formułowania wypowiedzi słownych, dobierania argumentów, dostrzegania zalezṅości przyczynowo-skutkowych. Wazṅa umieje tnościa jest takzė biegłe posługiwanie sie je zykiem symboli, wzorów i równań chemicznych oraz je zykiem wyrazėń matematycznych. Najwazṅiejsze jest jednak cia głe dbanie o to, aby uczniowie rozumieli sens formułowanych stwierdzeń, wielkości i poje ć, którymi sie posługuja, oraz umieli ocenić poprawność własnych sa dów. Należy uświadamiać i przypominać uczniom, że wybór chemii jako przedmiotu maturalnego powinien wiązać się z dużym zaangażowaniem w naukę chemii ale również i matematyki. Wiele problemów obliczeniowych wiąże się z brakami warsztatu matematycznego, bez którego nie da się dobrze rozwiązywać zadań obliczeniowych. Przyczyną słabych tegorocznych wyników jest też na pewno wyjątkowa niechęć klasy do rozwiązywania dodatkowych zadań, testów, ćwiczeń. Wszyscy nauczyciele uczący chemii w szkole powinni więc dołożyć starań, aby jak najwięcej czasu poświęcić na przygotowanie do matury. 37

39 liczba punktów ŚLĄSKIE TECHNICZNE ZAKŁADY NAUKOWE W KATOWICACH GEOGRAFIA POZIOM PODSTAWOWY 1. WSTĘP Egzamin maturalny z geografii odbył się 14 maja 2014 roku i trwał 120 minut. 2. OPIS ARKUSZA Arkusz egzaminacyjny na poziomie podstawowym składał się z 29 zadań. Do arkusza była dołączona barwna mapa szczegółowa fragmentu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W arkuszu zamieszczono także inne materiały źródłowe: mapy tematyczne, fotografie, wykresy, rysunki i tabele z danymi statystycznymi. Zadania sprawdzały wiadomości i umiejętności z zakresu trzech obszarów standardów: wiadomości i ich rozumienia, korzystania z i tworzenia. Za rozwiązanie zadań zamkniętych różnego rodzaju (wyboru wielokrotnego, prawda / fałsz, na dobieranie) zdający mógł otrzymać maksymalnie 17 punktów, a za rozwiązanie zadań otwartych maksymalnie 33 punkty. 3. WYNIKI ZDAJĄCYCH: Do egzaminu maturalnego z geografii w zakresie podstawowym przystąpiło 26 uczniów. Najniższy wynik-12p (34%), najwyższy 35p (70%). WYNIKI ZDAJĄCYCH-PARAMETRY STATYSTYCZNE: a) PUNKTOWE ZESTAWIENIE WYNIKÓW W SZKOLE: nr ucznia 38

40 b) WYNIKI ZDAJĄCYCH-PARAMETRY STATYSTYCZNE: Liczba Minimum(%) Maksimum(%) Medialna(%) Modalna(%) Średnia(%) zdających województwo śląskie Śl. TZN ,5 c) WYNIKI NA ZNORMALIZOWANEJ SKALI STANINOWEJ: stanina Najniższy Bardz o niski Niski Niżej średni średni Wyżej średni Wysoki Bardzo wysoki Najwyż szy przedziały 0-18% 19-26% 27-32% 33-40% 41-46% 47-54% 55-60% 61-70% % Kraj 4% 7% 12% 17% 20% 17% 12% 7% 4% Śl.TZN % 12% 28% 32% 12% - 4. POZIOM WYKONANIA ZADAŃ: Nr zad Obszar standardów Sprawdzana umiejętność Poziom wykonania zadania (%) kraj woj Śl.TZN 1 Korzystanie z Rozpoznanie obiektów przedstawionych na mapie (II 1.2) Korzystanie z 3 Korzystanie z Odczytanie geograficznych przedstawionych na mapie i fotografii (II 1.1) Wykonanie na podstawie mapy obliczeń matematyczno- -geograficznych (II 2.2.b) Korzystanie z 5 Korzystanie z Selekcjonowanie istotnych dla danego zagadnienia (II 1.3) Porównanie obszarów przedstawionych na mapie (II 1.4) Korzystanie z Wykonanie na podstawie mapy obliczeń matematyczno- -geograficznych (II 2.2.b) Korzystanie z Odczytanie geograficznych przedstawionych na mapie (II 1.1) Wiadomości 9 Korzystanie z Znajomość procesów geologicznych zewnętrznych kształtujących powierzchnię Ziemi (I 1.5) Przedstawienie zjawisk i procesów na podstawie źródła (II 3.1.b) a Rozpoznanie skał na podstawie fotografii (II 1.2) b Korzystanie z Selekcjonowanie istotnych dla danego zagadnienia (II 1.3)

41 11 Wiadomości Znajomość surowców przetwarzanych w przemyśle (I 2.4) Tworzenie 13 Korzystanie z Scharakteryzowanie problemu istniejącego w środowisku geograficznym (III 2c) Interpretowanie geograficznych zapisanych w postaci klimatogramu (II 1.5) a Przedstawienie zjawisk i procesów na podstawie źródła (II 3.1.b) b Korzystanie z Znajomość racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody (I 2.6) Wiadomości Znajomość racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody (I 2.6) Wiadomości 17 Wiadomości Znajomość uwarunkowań rozmieszczenia przemysłu przetwórczego (I 3.5) Znajomość czynników warunkujących rozmieszczenie ludności na świecie (I 4.2) a Przedstawienie na podstawie własnej wiedzy i podanych przyczyn zjawisk i procesów, które zachodzą na wskazanym obszarze (II Korzystanie 3.1.b) z 18b Przetworzenie zapisanych w postaci kartogramu (II 1.8) a 19b Korzystanie z Wiadomości Odczytanie i podanie zapisanych w postaci wykresu (II 1.1) Znajomość przyczyn migracji na świecie (I 6.5) Korzystanie z 21 Tworzenie 22 Korzystanie z 23 Korzystanie z 24 Wiadomości 25 Wiadomości 26 Korzystanie z Rozpoznanie zjawisk i procesów przedstawionych w źródle geograficznej (II 1.2) Ocenianie konsekwencji zdarzeń, zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym (III 1.5) Rozpoznanie obiektów, zjawisk i procesów przedstawionych w źródle geograficznej (II 1.2) Sformułowanie wniosku na podstawie o zjawiskach występujących na danym obszarze (II 3.2) Znajomość wpływu środowiska przyrodniczego na życie i działalność człowieka (I 2.1) Ocenianie konsekwencji zdarzeń, zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym (III 1.5) Przedstawienie na podstawie własnej wiedzy i podanych przyczyn zjawisk i procesów, które zachodzą na wskazanym obszarze (II 3.1.b)

42 a 10b a 14b a 18b 19a 19b a 29b ŚLĄSKIE TECHNICZNE ZAKŁADY NAUKOWE W KATOWICACH 27 Wiadomości Znajomość antropogenicznych walorów turystycznych Polski (I 10.4) Wiadomości Znajomość procesów integracji i dezintegracji w Europie po 1990 roku (I 9.6) a Wiadomości Znajomość przyrodniczych walorów turystycznych Polski (I 10.4) b Poziom wykonania zadań w kraju i Śl.TZN Poziom wykonania zadania (%) kraj Poziom wykonania zadania (%) Śl.TZN 5. ANALIZA JAKOŚCIOWA ZADAŃ. a) Mocne strony zdających Uczniowie Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych zdający maturę z geografii na poziomie podstawowym uzyskali na egzaminie dobre wyniki (wyższe niż średnie krajowe i wojewódzkie). W sumie 50% uczniów uzyskało wynik wyżej średni i wysoki, a 12% bardzo wysoki. Zdający egzamin maturalny z geografii, na poziomie podstawowym, najlepiej rozwiązywali zadania sprawdzające umiejętności korzystania ze źródeł, zwłaszcza z barwnej mapy szczegółowej. Zadanie 2., sprawdzające praktyczną umiejętność korelacji treści mapy z obrazem tego samego terenu przedstawionego na fotografii, okazało się jednym z łatwiejszych w całym arkuszu (poziom w szkole 96%). Zdającym egzamin na poziomie podstawowym nie sprawiło trudności rozpoznanie na mapie doliny, której wylot przedstawiono na fotografii. Zadania sprawdzające umiejętność korelowania obrazu tego samego obszaru na mapie i na fotografii występują często na maturze i zdający są dobrze przygotowani do ich rozwiązywania. Maturzyści dobrze opanowali umiejętność rozpoznawania na barwnej mapie obiektów geograficznych przedstawionych opisem. Większość osób rozwiązała zadanie 4.(92%), co świadczy o opanowaniu umiejętności czytania treści mapy i korzystania z jej legendy. Zdający podawali te cechy środowiska przyrodniczego dolin, które świadczą o wysokich walorach krajobrazowych wklęsłych form terenu. Maturzyści osiągnęli dobry wynik w zadaniu 19a, (92%)w którym wykorzystano wykres słupkowy w celu sprawdzenia rozumienia terminu saldo migracji. Zdający wykonywali proste czynności odczytywania i porównywania przedstawionej słupkami liczby emigrantów i imigrantów. Na tej podstawie poprawnie wskazali numery wykresów odnoszących się do państw o dodatnim saldzie migracji. Dane statystyczne są często wykorzystywane do opisu cech gospodarki lub cech ludności województw, państw i regionów. 41

43 W tym roku zadanie 22. wymagające rozpoznania województw, nie sprawiło zdającym problemów. Maturzyści wykazali się wiedzą dotyczącą zróżnicowania struktury zatrudnienia oraz PKB na 1 mieszkańca według województw w Polsce. Prawidłowo rozwiązane zostało także zadanie % uczniów udzieliło poprawnej odpowiedzi. b) Słabe strony zdających W zadaniu 3. sprawdzano obliczanie różnicy wysokości między miejscami, które można było łatwo zlokalizować na mapie: szczytem wzniesienia oraz miejscem na dnie doliny na tej samej szerokości geograficznej, co szczyt. Poziom wykonania tego zadania wyniósł 7%, czyli zadanie okazało się najtrudniejsze na tegorocznej maturze z geografii. Zdający nie opanowali umiejętności czytania rysunku poziomicowego na mapie szczegółowej. W zadaniu 1. sprawdzano identyfikowanie na mapie ostańca krasowego, jaskini i wywierzyska na podstawie opisów ich cech. Zadanie okazało się bardzo trudne (poziom wykonania 15%). Zadanie 28. (poziom wykonania 15%) wykazało, że zdający słabo znają mapę polityczną Europy oraz nie posiadają dostatecznej wiedzy o procesach integracji i dezintegracji w Europie po 1989 roku. Maturzyści nie radzili sobie z rozpoznaniem krajów bałkańskich na podstawie opisów odnoszących się do ich członkostwa w Unii Europejskiej. Znaczna grupa maturzystów miała także problem z podaniem nazw parków narodowych położonych w górach. Niski poziom wykonania poleceń w zadaniu 29 (19%) jest potwierdzeniem wniosku, że uczniowie nie wykształcili nawyku uczenia się o obiektach, procesach, zjawiskach z równoczesnym umiejscawianiem ich na mapie. magmowych. Zadanie 10a okazało się jednym z trudniejszych (poziom wykonania 19%). Polecenie obligowało zdających do wykorzystania wiedzy dotyczącej cech skał zaprezentowanych na fotografiach. Podstawą rozwiązania zadania było rozpoznanie przedstawionych na zdjęciu skał magmowych bazaltu i granitu oraz gnejsu, który jest przykładem skał metamorficznych. WNIOSKI I REKOMENDACJE I. Tegoroczny egzamin maturalny z geografii ujawnił braki wiedzy zdających z geografii fizycznej, a zwłaszcza z geologii, geomorfologii i klimatologii. Dobrze wypadły zadania z zakresu geografii ludności oraz geografii gospodarczej. II. Na lekcjach geografii powinny być przeprowadzane ćwiczenia wymagające od uczniów zastosowania wiedzy geograficznej w konkretnej sytuacji, najlepiej z wykorzystaniem map tematycznych w atlasach. Niezbędne jest zadbanie o to, by uczniowie przygotowujący się do egzaminu opanowali znajomość map Polski i świata. III. W ćwiczeniu umiejętności pracy z barwną mapą szczegółową powinny być wykorzystywane mapy przedstawiające obszary należące do różnych pasów rzeźby w Polsce. Uczniom należy zwracać uwagę na konieczność używania terminów geograficznych i sformułowań właściwych określonym typom rzeźby. IV. Na lekcjach geografii należy wymagać pełnych, rozwiniętych odpowiedzi zarówno ustnych, jak i pisemnych. Na osobną uwagę zasługuje konieczność wyjaśniania, czym jest teza, argument i wniosek, jak się je buduje, oraz systematycznego ich formułowanie na lekcjach. V. Wielu zdających miało problemy z rozwiązywaniem zadań, w których wymagano wyjaśniania zdarzeń, zjawisk i procesów. Uczniom należy uświadamiać, że odpowiedzi do tego typu zadań powinny zawierać związki przyczynowo -skutkowe. Właściwe byłyby częstsze wstawki ćwiczeniowe polegające na tworzeniu jedno- lub dwuzdaniowych wyjaśnień do tekstów zamieszczonych np. w podręczniku. VI. W szkolnej edukacji geograficznej należy poświęcić dużo miejsca analizie wykresów klimatycznych, uczulać uczniów na konieczność używania precyzyjnej terminologii geograficznej w opisywaniu cech klimatów. 42

44 JĘZYK ANGIELSKI JĘZYK ANGIELSKI- matura próbna WSTĘP Matura pisemna: Arkusz egzaminacyjny z języka angielskiego na poziomie podstawowym składał się z części zamkniętej sprawdzającej umiejętność rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstu czytanego (po trzy zadania na każdą sprawność); druga część sprawdzała umiejętność pisania krótkiego tekstu (zdający miał napisać ) oraz wypowiedzi dłuższej (zdający pisał list nieformalny). Za część zamkniętą zdający mógł otrzymać 35 pkt. a za część otwartą 15 pkt. w tym 5 za ogłoszenie i 10 za list. W sumie za całość 50 pkt. Arkusz egzaminacyjny z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym zawierał dwie części. Pierwsza sprawdzała znajomość struktur leksykalno-gramatycznych, za którą można zdobyć 5 pkt. oraz umiejętność pisania wypowiedzi dłuższej (do wyboru trzy tematy: rozprawka, opowiadanie lub opis). Za część pisemną można było uzyskać 18 pkt. W sumie 23 punkty możliwe do zdobycia. Część druga sprawdzała umiejętność słuchania i czytania ze zrozumieniem (zadania zamknięte). Liczba punktów jaką zdający mógł otrzymać za tę część to 27. MATURA PRÓBNA: OPERON LISTOPAD 2013 Nauczyciel: Angelika Felka, Ewa Kaczmarczyk, Jarosław Kiszka, Magdalena Polak-Opałka, Agnieszka Świerdza, Ewa Szynalska Przedmiot: Język angielski Poziom rozszerzony Klasa: IVa IVb IVcf IVe IVg IVi IVj ogółem z klas ogółem 7 klas Liczba zdających: uczniów Średnia klasy: 67,8 79,3 56,8 53,6 58, ,4% 60,5% śr.szkoły Najwyższy wynik: Najniższy wynik: % 89,7% najw. śr % 32,1% najn.śr. Liczba osób, które nie uzyskały 30%: uczniów 43

45 WNIOSKI Z PRÓBNEJ MATURY: OPERON- LISTOPAD 2013 ŚREDNIA KLASY 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% IV a (67,8%) IV b (79,3%) IV c/f (56,8 %) IV e (53,6%) IV g (58,8%) IV i (58%) IV j (53%) NAJNIŻSZY WYNIK 50% 40% 30% 20% 10% 0% IV a (30%) IV b (36%) IV c/f (30%) IV e (39%) IV g (41%) IV i (33%) IV j (43%) 44

46 JĘZYK ANGIELSKI MAJ 2014 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI STATYSTYCZNE Nauczyciel Angelika Felka, Ewa Kaczmarczyk, Jarosłąw Kiszka, Magdalena Polak-Opałka, Ewa Szynalska Przedmiot Język angielski Poz. Rozsz. klasa 4a 4b 4cf 4e 4g 4i 4j Og. w klasie Ogółem klas Liczba zdających (pisemny) 148 (ustny) Średnia klasy 63% 77% 66,7% 72,2% 85% 72,8% 77,7% 63,5% 74,3% Najwyższy wynik 100% 98% 98% 96% 100% 100% 95% 98% 95,5% Najniższy wynik 31% 31% 30% 41% 39% 31% 47% 36% 43,2% Liczba uczniów, które nie uzyskały 30% MATURA ,62% uczniów 69% 71,5% 67% 79,4% 82,8% 73,7% 77,8% 74,4% USTNA WNIOSKI Z PRÓBNEGO PISEMNEGO EGZAMINU DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO 1. Najwyższe wyniki (powyżej średniej) osiągane są przez uczniów w klasach IVa i IVb, jeśli chodzi o poziom podstawowy, wyniki poniżej średniej uzyskane zostały w klasach pozostałych. 2. Zaznacza się nieznaczny wzrost, jeśli chodzi o liczbę uczniów zdających maturę rozszerzoną. Tendencja taka będzie rosła, co ma związek z nową podstawą programową wprowadzoną w gimnazjach. 3. Dysfunkcje uczniów nie zostały uwzględnione podczas sprawdzania prac (arkusze egzaminacyjne nie dawały takiej możliwości), stąd wyniki uczniów mogą być zaniżone. 4. Istnieje również kilka przyczyn nieprzyznawania punktów. Uczniowie nie czytają uważnie poleceń do zadań, na skutek czego nieodpowiednio zaznaczają poprawne odpowiedzi, nie liczą ilości słów (przez co tracą punkty w wypowiedziach pisemnych). Bywały przypadki, że uczniowie napisali wypracowanie bez uprzedniego zaznaczenia wybranego tematu, co było niezgodne z poleceniem. Zdarzało się, że prace zawierały puste, niezaznaczone odpowiedzi. Większość wypowiedzi pisemnych charakteryzuje brak przejrzystości, czytelności i estetyki. Wielu uczniów ignoruje brudnopis i wpisuje prace od razu do czystopisu, co daje wyżej wymienione efekty. 45

47 JĘZYK NIEMIECKI MATURA PRÓBNA WSTĘP Matura pisemna: Arkusz egzaminacyjny z języka niemieckiego na poziomie podstawowym składał się z części zamkniętej sprawdzającej umiejętność rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstu czytanego (po trzy zadania na każdą sprawność); druga część sprawdzała umiejętność pisania krótkiego tekstu (zdający miał napisać ) oraz wypowiedzi dłuższej (zdający pisał list nieformalny). Za część zamkniętą zdający mógł otrzymać 35 pkt. a za część otwartą 15 pkt. w tym 5 za ogłoszenie i 10 za list. W sumie za całość 50 pkt. Arkusz egzaminacyjny z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym zawierał dwie części. Pierwsza sprawdzała znajomość struktur leksykalno-gramatycznych, za którą można zdobyć 5 pkt. oraz umiejętność pisania wypowiedzi dłuższej (do wyboru trzy tematy: rozprawka, opowiadanie lub opis). Za część pisemną można było uzyskać 18 pkt. W sumie 23 punkty możliwe do zdobycia. Część druga sprawdzała umiejętność słuchania i czytania ze zrozumieniem (zadania zamknięte). Liczba punktów jaką zdający mógł otrzymać za tę część to 27. MATURA PRÓBNA: OPERON LISTOPAD 2013 Nauczyciel: Anna Burdach, Małgorzata Janiszewska, Magdalena Szwedor Język niemiecki Przedmiot: Poziom podstawowy Poziom rozszerzony Klasa: IVb IVe IVg IVcf IVg IVi ogółem z 5 klas Liczba zdających: Najwyższy wynik Najniższy wynik uczniów 61% 64%% 54% 37% 54% 73% 58% 39% Liczba osób, które nie uzyskały 30%

48 WNIOSKI Z MATURY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO: OPERON- LISTOPAD 2013 NAJWYŻSZY WYNIK- poziom podstawowy 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% IV b (61%) IV e (64%) IV g (54%) NAJWYŻSZY WYNIK- poziom rozszerzony 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% IV cf (37%) IV g (54%) IV i (73%) WNIOSKI Z PRÓBNEGO PISEMNEGO EGZAMINU DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO PRZEPROWADZONEGO W LISTOPADZIE 2013: 47