Adw. Emily Schaeffer (Michael Sfard Law Office), Jeff Hapler (ICAHD) oraz Itay Epshtain

Transkrypt

1 Izraelska polityka wyburzania palestyńskich domów musi się zakończyć: zalecenia Izraelskiego Komitetu Przeciwko Wyburzeniom Domów (ICAHD) dla Rady Praw Człowieka ONZ Izraelski Komitet Przeciwko Wyburzeniom Domów (ICAHD) Marzec 2013 Opracowane przez: Adw. Emily Schaeffer (Michael Sfard Law Office), Jeff Hapler (ICAHD) oraz Itay Epshtain Izraelski Komitet Przeciwko Wyburzeniom Domów (ICAHD) jest działającą na rzecz praw człowieka, pokojową organizacją, założoną w 1997 r. w celu zakończenia okupacji izraelskiej nad Palestyńczykami. ICAHD obrał za swój główny punkt oporu izraelską politykę wyburzania palestyńskich domów na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich oraz w Izraelu. Od 1967 r. Izrael zniszczył ponad 28 tysięcy palestyńskich domów, miejsc pracy, obejść dla zwierząt i innych obiektów ważnych dla życia i utrzymania Palestyńczyków na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich. Powody takiego postępowania są artykułowane w sposób jawnie rasistowski: albo Palestyńczycy zostaną całkowicie usunięci z kraju ( cichy transfer ), albo cztery miliony mieszkańców Zachodniego Brzegu, Jerozolimy Wschodniej oraz Strefy Gazy zostaną stłoczeni w małych, zubożałych enklawach. Poprzez takie praktyki Izrael z powodzeniem odmawia Palestyńczykom prawa do prowadzenia normalnego życia oraz samostanowienia, wzmacniając jednocześnie dominację Izraela i rozbudowę nielegalnych osiedli. W 1948 r. oraz w latach późniejszych Izrael poddał systematycznemu wyburzeniu 500 palestyńskich wsi, miast, terenów zabudowanych, legalnie w ten sposób oddzielając własność Palestyńczyków od ich ziemi, domów i majątków. Taką politykę prowadził konsekwentnie od wojny w 1948 r., także w odniesieniu do obywateli palestyńskich 150 tysięcy osób zamieszkujących na terenach Izraela, w tzw. nieuznawanych wsiach i ich sąsiedztwie. Wyłania się z tego obraz rasowej dyskryminacji prowadzonej instytucjonalnie oraz jawnie głoszonej czystki etnicznej. Wyburzanie domów i przymusowe eksmisje są jedną z najbardziej haniebnych praktyk stosowanych przez Izrael na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich. Proceder ten zresztą na dużą skalę prowadzony jest także w granicach Izraela. W 2012 r. władze izraelskie zniszczyły łącznie 600 obiektów palestyńskich, w tym co najmniej 189 domów. 880 Palestyńczyków, z czego ponad połowa (468) to dzieci, zostało przymusowo eksmitowanych i wysiedlonych. Kolejne 4102 osoby w różny sposób doświadczyły skutków tych działań, np. z powodu zniszczeń obejść dla zwierząt, zbiorników z wodą i innych obiektów ważnych dla utrzymania, bądź infrastruktury, np. drogowej. 90% wyburzeń miało miejsce w najbardziej na nie narażonych społecznościach strefy C, reszta w okupowanej Jerozolimie Wschodniej (w tych statystykach nie uwzględniono wymuszonych samo-wyburzeń ). Ponadto, kilkaset

2 osób zostało wysiedlonych w wyniku eksmisji, przemocy osadników i ćwiczeń militarnych (Statystyki Grupy Roboczej ds. Wysiedleń i ICAHD). Jesteśmy świadkami etnicznej czystki, która przez rząd izraelski określana jest mianem Judaizacji. Zinstytucjonalizowana polityka ma za zadanie zmienić etniczną, religijną i rasową kompozycję objętej nią populacji, czyli Palestyńczyków zamieszkujących strefę C okupowanego Zachodniego Brzegu i Wschodniej Jerozolimy (Gaza, sama w sobie z dojmującymi naruszeniami praw człowieka, jest poza tą polityką, jednak należy odnotować, że wyburzenia domów na tym terenie, jako rezultat ataków militarnych, stanowią poważne pogwałcenie Międzynarodowego Prawa Humanitarnego, być może nawet zbrodnię wojenną). Praktyki stosowane przez Izrael na Okupowanych Terytoriach Palestyny są pogwałceniem polityki mieszkaniowej zapisanej w różnych przepisach międzynarodowego prawa humanitarnego. Prawo do odpowiedniej polityki mieszkalnej jest zapisane przede wszystkim w Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r. (art. 25 (1)), Międzynarodowej Konwencji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych z 1966 (art. 17), Międzynarodowej Konwencji Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 (art. 17), Międzynarodowej Konwencji Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej z 1969 (art. 5 (e) (iii)), Konwencji Praw Dziecka z 1990 (art. 16 i 27) i w Ogólnych Komentarzach 4 (1991) oraz 7 (1997) Komisji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturowych ONZ. Polityka i praktyki Izraela stosowane na Okupowanych Terytoriach Palestyny to działania nieludzkie, zgodnie z ich definicją podaną w artykule 7 (1)(d) Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Sądu Karnego, podobnie jak naruszenie ONZ-owskiej Konwencji dotyczącej Zakazu i Karania Zbrodni Apartheidu z 1973 r. Poniższe zapisy, mimo że tylko wzmiankowane, podkreślają przewlekłą niezgodność z zobowiązaniami wynikającymi z zapisów Czwartej Konwencji Genewskiej i Międzynarodowej Konwencji Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej, jak również z innymi dokumentami dotyczącymi praw człowieka. Rekomendacje ICAHD dostarczają Radzie Praw Człowieka rzetelnych informacji nt. położenia Palestyńczyków żyjących pod ścisłą kontrolą Izraela. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w swej doradczej opinii (2004) odrzucił stanowisko Izraela mówiące, iż Czwarta Konwencja Genewska i Międzynarodowa Konwencja Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej nie mają zastosowania do Okupowanych Terytoriów Palestyny, które to orzeczenie następnie zostało ratyfikowane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Uznanie przez ZO suwerenności Palestyny na Terytoriach Okupowanych, łącznie ze Wschodnią Jerozolimą, podważyło całkowicie stanowisko Izraela, utrzymującego, iż nie można w tym przypadku mówić o okupacji. W naszych zaleceniach wzywamy Radę do wyraźnego nalegania na konieczność stosowania Międzynarodowych Praw Człowieka na Okupowanych Terytoriach Palestyny, do zdecydowanego działania w celu obrony Palestyńczyków i ich podstawowych praw, a także szczególnie do naciskania na zakończenie najbardziej bolesnych z aktów polityki okupacji przymusowych eksmisji i przesiedleń jako efektów niszczenia domów i majątków Palestyńczyków. Skala wyburzeń domów Etap 1: Wewnątrz Izraela (1948-lata sześćdziesiąte)

3 Od 1948 r. do lat sześćdziesiątych Izrael poddał systematycznemu wyburzeniu co najmniej 531 palestyńskich wsi i 11 dzielnic w granicach tworu uznanego za Państwo Izrael, co daje 2/3 palestyńskich osad (Pappe 2006). Nie dokonało się to w wyniku wojny, lecz było efektem ucieczki bądź wypędzenia dotychczasowych mieszkańców. Uchodźcy ci nie mogli już wrócić na swoje ziemie, stały się one własnością Żydów. Etap 2: na Terytoriach Okupowanych (od 1967 r.) Już na samym początku Okupacji w 1967 r. polityka wyburzeń prowadzona była poza Zieloną Linią na Zachodnim Brzegu, w Jerozolimie Wschodniej i Strefie Gazy. W 2009 r. jej efektem była utrata domów przez ponad 24 tysiące Palestyńczyków, dodajmy, że chodzi o ludzi, którzy już utracili swe domostwa w obrębie Izraela w 1948 r. i w latach następnych. Co najmniej 6 tysięcy domów zostało zburzonych w wyniku wojny z 1967 r. Cztery wsie, w regionie Latrun, zrównano z ziemią (teraz ten teren znany jest jako Park Kanadyjski ; aby utworzyć miejsce pod Ścianę Płaczu zniszczono kilkadziesiąt zabytkowych domów w Dzielnicy Mughrabi na Starym Mieście w Jerozolimie). W 1971 r. Ariel Sharon, dowódca Dywizji Południowej zlikwidował 2 tysiące (niektórzy mówią o 6 tysiącach) domów w obozach uchodźców w Gazie po to, aby ułatwić kontrolę militarną nad tym terenem (odkąd został premierem na początku 2001 r. nadzorował wyburzenie kolejnych 1500 domów w Gazie). Co najmniej 2 tysiące domów na Terenach Okupowanych zostało zburzonych w wyniku tłumienia Pierwszej Intifady w późnych latach 80-tych i na początku 90- tych. Niemal 1700 domów palestyńskich na Terenach Okupowanych zostało zburzonych przez Administrację Cywilną jako odpowiedź na proces pokojowy z Oslo ( ). Od momentu rozpoczęcia Drugiej Intifady we wrześniu 2000 r., podczas operacji militarnych, zburzono od 4 do 5 tysięcy palestyńskich domów. Wyburzenia objęły setki domostw w Dżeninie, Nablusie, Ramallah, Betlejem, Hebronie i innych miastach na Zachodnim Brzegu. W samej tylko Gazie wyburzono 2500 domów. Dziesiątki tysięcy innych, nie zniszczonych budynków, zostało opuszczonych. W efekcie około 50 tysięcy osób straciło dach nad głową (Human Rights Watch, Razing Rafah, październik 2004). We wszystkich miastach na Zachodnim Brzegu setki sklepów, warsztatów, fabryk oraz budynków użyteczności publicznej, łącznie z należącymi do władz Autonomii Palestyńskiej, zostało zburzonych lub poważnie zniszczonych. Jak podaje Amnesty International, w tym czasie ogołocono ponad 3000 hektarów ziemi uprawnej w Gazie. Na dziesiątkach kilometrów sieci irygacyjnej zniszczono ponadto studnie, zbiorniki wody oraz pompy, które zapewniały wodę pitną, do nawadniania pól i do zaspokajania innych potrzeb tysięcy ludzi. W tym samym czasie Administracja Cywilna wyburzyła około 900 palestyńskich domów ze względu na brak odpowiednich zezwoleń. Podczas Drugiej Intifady zniszczono ponad 628 palestyńskich domostw w ramach odpowiedzialności zbiorowej, w celu odstraszenia rodzin osób zaangażowanych w ataki na izraelskich cywilów lub o taką działalność

4 podejrzewanych. Domy straciło średnio 12 osób na każdą osobę ukaraną za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu, a w połowie przypadków okupanci nie mieli żadnych dowodów pozwalających na łączenie podejrzanych z atakami na ludność cywilną. Mimo że izraelski rząd z całą mocą twierdził, iż chodzi mu o odstraszenie potencjalnych terrorystów, to w czasie, gdy dokonywano wyburzeń, 79% podejrzanych przestępców albo już nie żyło albo było zatrzymanych. Łącznie w Drugiej Intifadzie (wrzesień ) na Terytoriach Okupowanych wyburzono domy z następujących powodów: 60% w wyniku militarnych czystek, 25% uznanych za nielegalne, a 15% jako efekt stosowania odpowiedzialności zbiorowej (B tselem Summary 2004:2). Od zakończenia Drugiej Intifady (w latach ) Administracja Cywilna, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Jerozolimy wyburzyło kolejne 1500 domów ze względu na brak odpowiednich pozwoleń. Podczas inwazji na Gazę (grudzień 2008-styczeń 2009), zgodnie z tym co podaje Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA), zburzono 4247 domów, a prawie 15 tysięcy uległo poważnym zniszczeniom, wiele z tych ostatnich pozostało niezamieszkanych. W inwazji z 2012 r. zostało zniszczonych kolejnych 400 domów, przesiedlono 3 tysiące osób. Etap 3: Izrael (lata 90-te do czasów obecnych) W całym Izraelu, w nieuznawanych palestyńskich i beduińskich wsiach, podobnie jak w palestyńskich dzielnicach Ramle, Lod i innych Palestyńskich miastach wyburzanie domów wciąż trwa, a nawet się nasila. Około 100 tysięcy wewnętrznych uchodźców z 1948 r. wraz z rodzinami wciąż żyje w ponad 100 nieuznawanych wioskach sąsiadujących z ich rodzimymi miastami, obecnie zniszczonymi. Ludzie ci bytują w ciężkich warunkach, pod stałą groźbą wyburzeń ich domów. Cała beduińska wieś, licząca tysięcy mieszkańców jest zagrożona wyburzeniami. W istocie, na obszarach, gdzie Arabowie stanowili bez mała 20% populacji Izraela, ich liczba, w wyniku polityki dzielenia na strefy, spadła do 3,5%. W połowie 2004 r. rząd izraelski powołał w obrębie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych organ zwany Administracją Wyburzeniami. Ma on nadzorować wyburzanie domów arabskich obywateli Izraela, którzy stanowią od 20 do 40 tysięcy osób. Izraelska polityka instytucjonalnej dyskryminacji w przyznawaniu Palestyńczykom pozwoleń na budowę Aby budować domy we Wschodniej Jerozolimie i w Strefie C (czyli na terenie stanowiącym łącznie 70% Palestyńskich Terytoriów Okupowanych), Palestyńczycy muszą ubiegać się o pozwolenie u kontrolujących te tereny władz izraelskich. Ogromna większość nakazów wyburzeń spowodowana jest właśnie brakiem odpowiednich pozwoleń na budowę domu czy innego obiektu. Pod izraelską polityką podziału na strefy Palestyńczycy mogą budować jedynie na 13% obszaru Wschodniej Jerozolimy i 1% obszaru Strefy C. W obu tych przypadkach dostępne tereny są już ciasno zabudowane.

5 W ostatnich latach odrzucono ponad 94% palestyńskich wniosków o pozwolenie na budowę. Oznacza to, że gdy rodzina się rozrasta bądź społeczność potrzebuje wybudować nowe obiekty w celu zaspokajania własnych potrzeb, wybór jest następujący: budować bez pozwolenia lub nie budować wcale. Wiele budynków, zaspokajających najpilniejsze potrzeby społeczne, wybudowano nielegalnie, w nadziei, że uda się uniknąć ich wyburzenia. Niestety liczba osób dotkniętych wyburzeniami systematycznie rośnie. Na Zachodnim Brzegu i w Gazie wyburzeń z przyczyn administracyjnych (brak pozwolenia na budowę) dokonuje Administracja Cywilna, we Wschodniej Jerozolimie odpowiada za to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych miasta Jerozolimy. Pomijając te różnice formalne, ogólny proces przebiega podobnie. W celu ograniczenia palestyńskiej zabudowy przygotowano mistrzowskie plany i regulacje strefowe, wszystkie pieczołowicie bazujące na oficjalnych przepisach. Cały Zachodni Brzeg uznano za ziemię uprawną, a większość niezabudowanych terenów palestyńskich we Wschodniej Jerozolimie oznaczono jako otwartą przestrzeń zieloną. Stąd w obu tych przypadkach możliwa jest odmowa wydania Palestyńczykom pozwoleń na budowę, odwołując się do rzekomych dokumentów dotyczących planowania przestrzennego. Gdy jednak ci zdecydują się na budowę domów na własnej ziemi (każdy przecież musi gdzieś mieszkać), te zostają burzone jako nielegalne, bez ryzyka oskarżenia o dyskryminację (w nielicznych przypadkach nakazy wyburzeń dotyczą nielegalnych werand lub wiat postawionych przez obywateli izraelskich, jednak wyburzenia nigdy nie objęły żydowskich domów, zarówno w Jerozolimie, jak na Terytoriach Okupowanych. Wyjątkiem były tymczasowe przyczepy postawione na zboczach wzgórz przez osadników żydowskich). Wytyczne tych działań są jasno sprecyzowane, jak otwarcie wyznał w 1999 r. przedstawicielom Amnesty International rzecznik Armii Izraela nasza polityka zakłada brak pozwoleń na budowę w Strefie C. Nie będzie więcej żadnych pozwoleń na budowę dla Palestyńczyków tak stwierdził 13 lipca 2003 r. pułkownik Shlomo Politus, ustawowy doradca Administracji Cywilnej Parlamentu Izraelskiego (Amnesty, Under the Rubble 2004:4). Odkąd większość Palestyńczyków nie ma możliwości odbierania poczty w domach (także we Wschodniej Jerozolimie), rozkazy wyburzeń dostarczane są w sposób bardzo chaotyczny. Inspektor budowlany może niespodziewanie zastukać do drzwi i wręczyć nakaz każdemu kto otworzy, także małym dzieciom. Najczęściej nakazy przyczepiane są do framug drzwi lub nawet zostawiane na kamieniu przy domu. Wiele razy Palestyńczycy skarżyli się, że nie dostali zawiadomienia przed przyjazdem buldożerów, a w takiej sytuacji nie mogą już się odwoływać do sądu. Ulubioną praktyką stosowaną w Jerozolimie jest dostarczenie nakazu w nocy poprzez pozostawienie go gdzieś w pobliżu domu, a wczesnym rankiem rozpoczęcie wyburzenia. ICAHD udokumentował przypadek, w którym David Schneider, główny inspektor budowlany Ministerstwa Spraw Wewnętrznych celowo nie dopuszczał do sądu prawników lub rodzin, które otrzymały w ostatniej chwili nakaz wyburzenia, aż do momentu, gdy nie zostało ono zakończone. Jeśli jednak Palestyńczykom uda się dotrzeć do sądu na czas, to czasem są oni w stanie opóźnić egzekucję wyroku (za znaczną opłatą). Nie znamy jednak żadnego przypadku odwołania nakazu wyburzenia. Gdy już taki został wydany, buldożery mogą przyjechać w każdej chwili tego samego dnia, po tygodniach bądź latach, albo nigdy.

6 Palestyńczycy pozbawieni jakiejkolwiek możliwości przyzwoitej, przystępnej i legalnej możliwości budowania domów, kierują się zimną kalkulacją: tysiące nakazów wyburzeń jest niezrealizowanych, władze izraelskie rocznie burzą tylko domów (nie licząc ataków militarnych i kar w postaci wyburzeń), zatem jeśli ja wybuduję dom, może uda mi się mieszkać w nim przez rok, dwa, trzy lata, zanim przyjadą buldożery. Być może też mój dom nigdy nie zostanie zburzony. Strefa C Zgodnie z zawartym w 1995 r. Tymczasowym Porozumieniem pomiędzy Zachodnim Brzegiem a Strefą Gazy i następnie przyjętym podziałem Okupowanego Zachodniego Brzegu, Strefa C stanowiąca 60% tego terenu pozostała pod pełną kontrolą, bezpieczeństwa i cywilną, Izraela. W wyniku tego podziału poszczególne społeczności palestyńskie zostały drastycznie pofragmentowane, zarówno przez izolację poprzez wielką przestrzeń ziemi uprawnej w Strefie C, jak również ciasno zabudowane enklawy w Strefach A i B. Krępuje to naturalną ekspansję rozrastającej się populacji palestyńskiej na Zachodnim Brzegu, niezbędną dla utrzymania odpowiedniego standardu życia. Tak więc, podczas gdy Palestyńczyków mieszka w Strefie C, pozostałe 2.3 mln populacji gnieździ się na 40% terytorium. W wyniku dyskryminacyjnej polityki Izraela wobec administrowanych przez niego terenów, zakładającej ich podział na strefy, rodziny zamieszkują obszary, które już pierwotnie były ubogie w infrastrukturę. Powoduje to wzrost tendencji do przemieszczeń ze Strefy C do Stref A i B oraz wewnątrz samej Strefy C, co przy jednoczesnej izraelskiej aktywności osadniczej wręcz zagraża istnieniu społeczności palestyńskich, tworząc grunt dla judaizacji Zachodniego Brzegu. Mimo zobowiązań Izraela wynikających z Konwencji Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej, czyli m.in. do zagwarantowania równości wobec prawa dla każdego, zwłaszcza prawa do posiadania własnego domu, bez względu na rasę, kolor skóry, narodowość czy korzenie etniczne, izraelska polityka dotycząca budownictwa mieszkaniowego w Strefie C sprawia, iż korzystanie z tego podstawowego prawa jest niemal niemożliwe. Obecnie działalność budowlana jest dozwolona na 1% obszaru. Przytłaczająca większość Strefy C jest przewidziana pod izraelskie osadnictwo i instalacje militarne, stąd odmowy w odniesieniu do budowy palestyńskich domów dotyczą 70% tego terenu. Tereny przewidziane pod treningi militarne nie ograniczają się wyłącznie do tych niezamieszkałych, może się zdarzyć, że pod taką aktywność przewidziane są centra palestyńskich społeczności. Na pozostałych 30% ziemi budowa obiektów jest możliwa pod warunkiem zgodności z planem zatwierdzonym przez Izraelską Administrację Cywilną. Mniej niż 1% wniosków spełnia te wymagania. Tak więc, Palestyńczycy stawiani są przed koniecznością budowania domów niezgodnie z prawem lub do opuszczania swoich społeczności. Polityka ta jest silnie wspierana poprzez będące na początku dziennym wyburzenia domów i pozostałej infrastruktury, jak szkoły, szpitale. Tymczasem rozbudowa nielegalnych osiedli izraelskich w Strefie C rozwija się świetnie, zgodnie z planami zatwierdzonymi przez Izraelską Administrację Cywilną, w których przewidziano ekspansję na powierzchnię dziewięciokrotnie większą od tej obecnie zajętej przez tereny zabudowane. Poza tym, niepokojący jest sam fakt, że wśród izraelskich osadników są przedstawiciele Izraelskiej Administracji Cywilnej, którzy mają

7 wpływ na planowanie i realizowanie polityki podziału na strefy. Konflikt interesów jest tu nieunikniony. Głównym efektem polityki prowadzonej przez Izrael w Strefie C są etniczne wysiedlenia Palestyńczyków z ich wiejskich wspólnot, przy bardzo prawdopodobnym, łatwym do przewidzenia zagrożeniu likwidacji całych społeczności. Nie pozostaje to bez wpływu emocjonalnego i socjoekonomicznego na przesiedlone rodziny, zważywszy, że dotyka to także dużego odsetka społeczności, które doznały już losu uchodźców w 1948 r. Negatywne symptomy przyjmują różne postaci. Od uzależnienia od pomocy humanitarnej do głębokiej traumy, która, szczególnie u dzieci, łączy się z niepokojem, depresją i zespołem stresu pourazowego. Dotkliwość tych efektów jest wzmacniana przez sabotowanie przez Izrael pomocy niesionej przez społeczność humanitarną, o czym świadczą powtarzające się niszczenia namiotów służących za schronienie uchodźcom. Izraelskie praktyki w Strefie C są pogwałceniem dla polityki mieszkaniowej zapisanej w różnych przepisach międzynarodowego prawa humanitarnego, przede wszystkim w Międzynarodowej Konwencji Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej z 1969 (art. 5 (e) (iii)) i w Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r. (art. 25 (1)); w Międzynarodowej Konwencji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych z 1966 (art. 11); Międzynarodowej Konwencji Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 (art. 17); Konwencji Praw Dziecka z 1990 (art. 16 i 27); Ogólnych Komentarzach 4 (1991) oraz 7 (1997), Komisji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturowych ONZ. Dodatkowo, polityka i praktyki Izraela stosowane w Strefie C w pełni wpisują się w definicję działań nieludzkich, podaną w artykule 7 (1)(d) Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Sądu Karnego, naruszają też ONZ-owską Konwencję dotyczącą Zakazu i Karania Zbrodni Apartheidu z 1973 r. Wschodnia Jerozolima Kluczowym frontem w dążeniach do stłoczenia na ograniczonym terenie bądź wypędzenia Palestyńczyków jest Jerozolima, a szczególnie wschodnia Jerozolima, gdzie mieszka około 200 tysiecy Palestyńczyków. Mimo iż Izrael obstaje przy twierdzeniu, iż miasto jest teraz zjednoczone, wywodząc swoje do niego prawa z czasów historycznych, gdy było ono stolicą Państwa Izrael, Wschodnia Jerozolima jest de facto fikcją. Podczas rządów Jordanii ( ) arabska Jerozolima obejmowała jedynie 6 km kwadratowych Stare Miasto i najbliższe przyległości. Izrael dodał do tego obszaru kolejne 64 km kwadratowe, przede wszystkim niezabudowanych ziem z Zachodniego Brzegu, zrobił to jednak z myślą o swoich osadnikach. Akcji towarzyszyło wygnanie Palestyńczyków. A wszystko pod nazwą zjednoczonej Jerozolimy. Od tego czasu cała polityka urbanizacyjna miała za zadanie utrzymać sztuczną przewagę Żydów nad Arabami w proporcjach 72%-28%. Proporcja ta była możliwa do osiągnięcia dzięki zjednoczeniu dwóch części miasta w 1967 r. Wprowadzono i rozwinięto cały system obejmujący mechanizmy stronniczego planowania i podziału obszaru na strefy, wywłaszczanie Palestyńczyków z ich ziem, wyburzanie ich domów, biurokrację w służbie udowadniania korzeni żydowskich w Izraelu po to, aby wzmocnić żydowski charakter miasta. W Jerozolimie, jak wyjaśnia Amir Cheshin, długoletni doradca do Spraw Arabskich dla miasta Jerozolimy, za Kolleka i częściowo za Olmerta, Izrael

8 zaprzągł planowanie przestrzenne w służbę rządowi, aby zapobiec rozrostowi populacji nieżydowskiej w tym mieście. Była to polityka bezwzględna, choćby ze względu na całkowite lekceważenie potrzeb (nie wspominając o prawach) Palestyńczyków. Izrael we wprowadzeniu restrykcyjnego prawa dotyczącego podziału na strefy widział sposób na ograniczenie liczby nowych domów w dzielnicach arabskich, a tym samym pewność, że odsetek populacji arabskiej, wynoszący od 1967 r. 28,8%, nie będzie wzrastał. Pozwolenia na budowę zbyt wielu domów w arabskich dzielnicach oznaczałoby zbyt wielu arabskich mieszkańców w mieście. Plan był następujący: wprowadzić do Wschodniej Jerozolimy jak najwięcej Żydów, przy jednoczesnym całkowitym wysiedleniu Arabów. Polityka budowlana Izraela w Jerozolimie Wschodniej zasadzała się na żonglowaniu liczbami (Cheshin i in., Seperate but unequal, 1990: 10, 31-32). (Mimo tych działań odsetek większości żydowskiej spadł do 66% populacji). Palestyńscy mieszkańcy Jerozolimy Wschodniej zostali stłoczeni na bardzo ograniczonej przestrzeni. Od 1967 r. 37% Arabów zamieszkujących tę część miasta zostało wywłaszczonych na rzecz osadników żydowskich oraz z powodu budowy na tych terenach dróg i innej infrastruktury. Tymczasem kolejne 54% ziem Palestyńczyków przeznaczono na otwartą przestrzeń zieloną, zarezerwowaną dla celów publicznych, z zakazem stawiana na niej obiektów palestyńskich. Dla Palestyńczyków oznacza to, że jedynie 11% terenu Wschodniej Jerozolimy jest dostępne dla zaspokajania ich potrzeb mieszkalnych i w ogóle związanych z życiem w mieście. Teren ten to zaledwie 7% łącznej powierzchni aglomeracji. Te właśnie działania określane są w Izraelu mianem Cichego transferu. Ich celem jest ograniczenie miejsc, w których przebywają Palestyńczycy do małych enklaw Jerozolimy Wschodniej, całkowite usunięcie ich z miasta i ostatecznie skłonienie ich do emigracji z kraju. System działa w następujący sposób: Podczas gdy palestyńscy obywatele Jerozolimy nie mogą uzyskać pozwolenia na budowę na 89% terenów, których są właścicielami, w palestyńskim sektorze brakuje około 25 tysięcy budynków. Palestyńczycy mają ziemię i zasoby do tego, aby budować przynajmniej skromne domy, niedobór jest sztuczny i narzucony, jest to sposób na to, aby zmusić ich do opuszczenia miasta. Deficyt budownictwa mieszkalnego we Jerozolimie Wschodniej sprawia, że ceny zakupu bądź wynajmu mieszkania stają się zaporowe. 70% palestyńskich mieszkańców Jerozolimy Wschodniej żyje poniżej granicy ubóstwa. Aby znaleźć lokum, na które ich stać, zmuszeni są do opuszczenia granic miasta i przeniesienia się na Zachodni Brzeg czyli tereny palestyńskie wydzielone z granic miasta w 1967 r. gdzie ceny są niższe. Inaczej niż żydowscy mieszkańcy miasta, Palestyńczycy, aby zachować możliwość pobytu w Jerozolimie muszą bezustannie udowadniać przed Izraelskim Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, że Jerozolima stanowi dla nich centrum życia. Tracą ten status, gdy przeprowadzą się do tańszych mieszkań, nawet tuż poza granicami miasta. Wówczas Ministerstwo unieważnia tym emigrantom prawo do pobytu w Jerozolimie. Szacuje się, że od 1967 r. skonfiskowano około 6000 kart pobytu w Jerozolimie, zmuszając 25 tysięcy Palestyńczyków do przesiedleń lub nielegalnego pozostania w swych domach. Tysiące innych

9 palestyńskich obywateli Jerozolimy nie może uzyskać pozwoleń na sprowadzenie do miasta swych współmałżonków. Jak podaje B tselem (The Quiet Deportation, 1997), polityka izraelska w Jerozolimie Wschodniej prowadzona jest w sposób następujący: Zarząd Miasta wywłaszcza Palestyńczyków z ich posiadłości, uniemożliwia im planowanie rozbudowy ich dzielnic oraz odmawia udzielania pozwoleń na budowę, POWODUJĄC poważny niedobór mieszkań, ZMUSZAJĄC mieszańców do budowania się bez pozwolenia, PO CZYM Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Zarząd Miasta burzą domy, WIĘC ich mieszkańcy wyprowadzają się poza granice miasta, A WTEDY Ministerstwo Spraw Wewnętrznych unieważnia ich prawo pobytu w mieście, skazując ich na wygnanie. Podczas gdy nie wszystkie nielegalne domy zostały objęte nakazami wyburzenia, wciąż około 1500 nakazów wyburzeń oczekuje na wykonanie. Zgodnie ze statystykami publikowanymi przez Unię Europejską, od końca 2009 r. ponad Palestyńczykom we Wschodniej Jerozolimie (20% populacji palestyńskiej w mieście) groziło wyburzenie ich nielegalnych domów. Dodatkowym skutkiem polityki planowania i budownictwa na tym terenie jest bardzo ciasna zabudowa i przeludnienie, średnia gęstość zaludnienia we wschodniej części miasta jest niemal dwukrotnie większa niż w zachodniej. Prawo dotyczące zabudowy, łącznie z wyburzeniami i nakładaniem grzywien egzekwowane jest w sposób dyskryminujący. Podczas gdy Żydzi stanowią około 64% mieszkańców Jerozolimy, wyburzenia ich domów to tylko 28% wszystkich wyburzeń w mieście od 2009 r. A zatem, ponad 70% wyburzeń w Jerozolimie dotyczy domów Palestyńczyków, jednak ci odpowiadają tylko za około 20% nielegalnego budownictwa w mieście. Co więcej, postawieni w sytuacji odgórnego względem nich strefowania i planowania w Jerozolimie, Palestyńczycy z dużo większym prawdopodobieństwem niż Żydzi zaangażują się w naruszenia budowlanie. Żydzi bowiem napotykają dużo mniej przeszkód w otrzymaniu pozwolenia na budowę. Pozornie Zarząd Miasta zajmuje się poważniejszymi naruszeniami prawa, wydaje się jednak o wiele bardziej prawdopodobne, że wyburzone zostaną wszystkie domy i obiekty palestyńskie, a nie żydowskie. Ponadto, w przeciwieństwie do tego, co stwierdzono w Raporcie Państwa Izrael, Palestyńczycy w Jerozolimie są bardziej narażeni niż Żydzi na przyspieszone wyburzenia domów i eksmisje z ograniczonymi możliwościami obrony. W przeciwieństwie do nakazów dotyczących żydowskich obiektów, większość nakazów wyburzeń odnoszących się do domów Palestyńczyków wydawanych jest w formie decyzji administracyjnej. Oznacza to, że mogą być one wykonane w ciągu 24 godzin od dostarczenia. Właściciele domów mają więc niezmiernie mało czasu na ewentualne uruchomienie procedury prawnej. I w końcu, im poważniejsza obrona przed wyburzeniem, tym większa grzywna może być nałożona na tego, kto się sprzeciwia. Palestyńczycy płacą więc Zarządowi Miasta i Ministerstwu Spraw Wewnętrznych nieproporcjonalnie wysokie kary za naruszenia budowlane.

10 Dodatkowym zjawiskiem, powiązanym z powyższymi praktykami, są przymusowe (lub nakazane przez sąd) eksmisje. W ciągu ostatnich lat miały one miejsce w kilku dzielnicach Wschodniej Jerozolimy. Eksmitowano ponad 200 Palestyńczyków, z ich własnych domów, po to, aby zwolnić tereny pod budownictwo żydowskie. Żydzi w tym przypadku powołują się na prawo do własności tych terenów sprzed 1948 r. lub na przesłanki historyczne, religijne i archeologiczne. Eksmisje, podobnie jak opisane wyżej praktyki, zmuszają Palestyńczyków do nielegalnego budowania domów, a pośrednio przyczyniają się do wzrostu liczby wyburzeń i przesiedleń. Zgodnie ze statystykami Biura NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA) do października 2010 r. tylko w dzielnicy Sheikh Jarah ponad 60 Palestyńczyków straciło domy, zaś 500 groziło to samo ze względu na procedury stosowane przez różne grupy osadników aktywne na tym terenie. Od końca 2008 r. władze izraelskie dokonały eksmisji ponad 60 Palestyńczyków w dzielnicy Karm Al Ja ouni (lub Dzielnicy Grobowca ), a obecne plany dotyczące tych terenów zagrażają wysiedleniem dodatkowych 300 mieszkańców. W raporcie Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka, z marca 2011 r., doniesiono, że zgodnie z nowymi planami rozwoju rejonu Al-Bustan w Silwan, ulec zniszczeniu ma 40 Palestyńskich domów, co oznacza eksmisję dla około 500 mieszkańców. Są to jedne z najbardziej skandalicznych przykładów eksmisji we Wschodniej Jerozolimie, sankcjonowanych przez władze państwowe i miejskie, a których celem jest rozwój żydowskiego osadnictwa. Jednocześnie stanowią one dodatkowe przyczyny przesiedleń Palestyńczyków oraz powodują wzrost potrzeb mieszkaniowych na kurczącej się przestrzeni miasta. Artykuł 5, podartykuł (e)(iii) Międzynarodowej Konwencji dotyczącej Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej dotyczy prawa dostępu do odpowiedniej polityki mieszkaniowej. Konsekwencją polityki i praktyk stosowanych przez Izrael we Wschodniej Jerozolimie jest pozostawienie wielu Palestyńczyków bez dachu nad głową oraz postawienie przed następującym wyborem: albo stawiają domy nielegalnie, albo opuszczają miasto, w którym większość z nich mieszka od urodzenia. Wielu z nich wybiera więc tę pierwszą opcję, ryzykując jednocześnie, iż ich domy zostaną wyburzone. Nie trzeba wspominać, że nie jest to bynajmniej odpowiednie rozwiązanie kwestii mieszkalnictwa i że stoi ono w sprzeczności z prawem do wolnego od dyskryminacji posiadania domu. Psychologiczne skutki doświadczenia wyburzenia domu Gdy buldożer w końcu rozpoczyna systematyczne wyburzanie, cały proces trwa od 5 minut (w przypadku małych domów z betonowych bloków) do 6 godzin (5- kondygnacyjne budynki). Czasami wyburzeniu towarzyszą akty przemocy spowodowane oporem mieszkańców, wtedy są oni bici, więzieni, czasem ponoszą nawet śmierć, zawsze natomiast doznają poniżenia. Niekiedy zaś rodzina i jej sąsiedzi są tylko ponurymi świadkami tego, jak dom obraca się w ruinę. Można sobie tylko wyobrażać co wtedy czują i myślą. Cierpienie ludzkie powodowane procesem burzenia rodzinnego domu jest niemierzalne. Dom to nie tylko fizyczny obiekt, to centrum naszego życia, także tego najbardziej prywatnego i intymnego, wyraz naszej tożsamości, gustów i statusu społecznego. To

11 azyl, fizyczna reprezentacja rodziny, emanacja naszej jaźni. Po prostu dom. Dla Palestyńczyków niesie on jeszcze dodatkowe znaczenie. Synowie, gdy się żenią, budują dom dla nowej rodziny blisko domu swoich rodziców, podtrzymując tym samym nie tylko fizyczną więź z rodziną, ale i z ziemią przodków. I ostatni aspekt szczególnie istotny dla wszystkich chłopów wywłaszczenie - tym bardziej bolesne dla Palestyńczyków, którzy doświadczyli masowego przesiedlenia w połowie ubiegłego stulecia. Jest to atak na ich byt, tożsamość. Wyobraźcie sobie stres rodzin oczekujących tygodniami, miesiącami i latami na przyjazd buldożera. Rutyna mojego poranka mówi Neimah Dandis, którego dom w Anacie został zniszczony w 2004 r. po ośmiu latach wyczekiwania wyglądała następująco: wstawałem z łóżka, podchodziłem do okna spojrzeć czy już zbliżają się buldożery, dopiero potem szedłem do łazienki. Niezależnie od tego, czy dom zburzono czy nie, napięcie wywołane stresem w wielu przypadkach prowadzi do problemów zdrowotnych, przemocy domowej i traumy. Wszystkie te skutki wzmacniane są przez złe warunki życia i trudną sytuację finansową. Mężczyźni, którzy żyją w strachu o swoją rodzinę i dom, często rzucają pracę, aby być na miejscu podczas przyjazdu buldożera. Władze Izraela są tego świadome i nawet włączają ten aspekt w proces planowania. Urzędnicy Administracji Cywilnej jasno oznajmili przedstawicielom Izraelskiego Komitetu Przeciwko Wyburzeniom Domów, iż strach i zastraszanie to efektywne metody wywłaszczania Palestyńczyków z ich domów. Gdy nadchodzi w końcu ten dzień budzący grozę, dzieje się to niemal bez żadnego ostrzeżenia. Mimo iż rodziny wiedzą, że ich domy wyznaczono do wyburzenia, nie znają jego terminu. Proces wyburzeń przebiega bowiem losowo, bez żadnych prawidłowości i może uderzyć wszędzie o każdym czasie (zwykle wyburzeń nie dokonuje się w piątki lub soboty ze względu na Szabas, a także w święta żydowskie. Są to jedyne chwile, w których Palestyńczycy mogą naprawdę odetchnąć ironiczne wypaczenie Dnia Odpoczynku ). Losowość jest aspektem ogólnego strachu, które charakteryzuje politykę odstraszania. Załogi wyburzające, wspierane przez dziesiątki żołnierzy, policję i urzędników Administracji Cywilnej zwykle przyjeżdżają wcześnie rano, jak tylko mężczyźni wyjdą do pracy. Rodziny mają czasem kilka minut na spakowanie dobytku, zanim buldożer wkroczy do akcji. Ponieważ jednak wraz z sąsiadami próbują one stawiać opór, lub przynajmniej protestować, są zwykle usuwane z domu siłą. Następnie rzeczy rodziny są wyrzucane z domu przez odpowiedzialne za to załogi (składające się często z pracowników zagranicznych). W raporcie Amnesty International, Under the Rubble (2004:4) zrelacjonowano historię As ad Mu yina, kuzyna Ziada: 21 sierpnia 2003 r. w poranek dnia, w którym As ad Mu yin brał ślub, jego dom wyburzono; taki sam los spotkał dom jego kuzyna Ziada As ada, który ożenił się tydzień wcześniej. Te dwa sąsiadujące ze sobą domy znajdowały się w mieście Nazla Issa na Zachodnim Brzegu. As ad Mu yin dom dzielił z rodzicami i trójką braci. Mieszkał na parterze; wraz z żoną, miał przeprowadzić się na drugie piętro, które już przygotował do zamieszkania, umeblował. Jednak jego dom został przedtem zniszczony. Nowe meble i prezenty ślubne zginęły pod gruzami, tak samo jak i cały dobytek rodziny. Tak to zrelacjonował dla Amnesty International: Armia przybyła wcześnie rano, około Przygotowywałem się do ślubu, miał to być dla mnie bardzo szczęśliwy dzień. Mieli buldożery Dali nam 15 minut na opuszczenie domu. Nie mieliśmy zupełnie czasu aby cokolwiek ocalić. Powiedzieli, że nie

12 mieliśmy pozwolenia na budowę Ale przecież każdy wie, że Izrael nie wydaje takich pozwoleń Palestyńczykom w Strefie C. Oprócz cierpienia emocjonalnego, gdy najbardziej osobisty dobytek obracany jest w perzynę, zrujnowany, wystawiony na deszcz, słońce i kurz, wyburzenia to także duży cios finansowy, szczególnie dla ubogich rodzin, które stanowią zdecydowaną większość ofiar tego procederu. Około 70% Palestyńczyków mieszkających we Wschodniej Jerozolimie, na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy żyje poniżej granicy ubóstwa. Rodziny, których miesięczny dochód wynosi 500 dolarów są wykańczane przez izraelskie sądy, które nakładają na nie grzywny rzędu dolarów, które muszą być płacone w ratach, niezależnie od tego, czy dom został wyburzony czy nie. Wyburzenie domu jest przeżywane inaczej przez mężczyzn, inaczej przez kobiety i jeszcze inaczej przez dzieci. Największe upokorzenie przeżywają zapewne mężczyźni, dla których zburzenie domu oznacza, iż nie są w stanie ani bronić swych rodzin, ani zapewnić im schronienia i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb. Jest to dla nich także utrata powiązań z ziemią przodków, z ojcowizną. Mężczyźni często płaczą podczas wyburzeń (i także jeszcze długo po nich), ale są także źli, przysięgają zemstę i zamiar odbudowy domu (choć część mężczyzn, po takiej deprecjacji swej roli jako głowy rodziny, wycofuje się z aktywnego rodzinnego życia). Z drugiej strony, mają jakiś wentyl bezpieczeństwa dla swojej frustracji w postaci pracy i w ogóle kontaktów ze światem zewnętrznym. Jeśli chodzi o kobiety, to wyburzenia domów zmieniają lub nawet niszczą ich całą osobowość (persona) i rolę pełnioną w rodzinie. Palestyńskie kobiety z reguły nie robią kariery poza domem. Ich tożsamość i status jako żon, matek i w istocie osób zasadzają się na ich domowym życiu. Gdy dom zostaje zniszczony, kobiety są często zdezorientowane, niezdolne do funkcjonowania poza zorganizowaną domową przestrzenią. Niektóre popadają w stan swoistej żałoby, choć w niektórych przypadkach, szczególnie, gdy mąż wycofuje się z życia rodzinnego, przyjmują najbardziej asertywną rolę w rodzinie. Wyburzenie jest dla kobiet podwójną tragedią. Tracą one nie tylko swą domową przestrzeń, ale także zmuszone są przeprowadzić się do domów innych kobiet teściowych lub szwagierek. Spowodowane tym ciasnota i ogólny stres zaostrzane są jeszcze przez fakt, iż kobieta gość w niewielkim stopniu może czuwać nad ogniskiem domowym i troszczyć się o swojego męża i dzieci, co jeszcze bardziej obniża jej status. W wielu przypadkach skutkuje to napięciami w rodzinie, łącznie z przemocą domową powodowaną żądaniami żony, nawet nie wypowiedzianymi, do posiadania domu i bezsilnością w tym zakresie jej męża. Alternatywą może być wynajem mieszkania, co stanowi jednak dodatkowy wydatek, lub nawet budowa własnego domu, ale wtedy znów życie z ryzykiem kolejnego wyburzenia. W każdym razie, dla wielu kobiet zburzony, kochany przez nie dom, nigdy już nie może być zastąpiony i rana nigdy się nie goi. Dla dzieci akt wyburzenia oraz oczekiwanie na nie przez miesiące i lata to czas traumy. Bycie świadkiem strachu i bezsilności twoich rodziców, ciągłe poczucie strachu i braku bezpieczeństwa, zobaczenie twoich bliskich (krewnych, sąsiadów) bitych, wyrzucanych z domów, doświadczenie szykan ze strony nadzorców Administracji Cywilnej urządzających sobie rajdy białymi jeepami Toyota wokół nadzorowanych wsi, a potem znoszenie hałasu, przemocy, wysiedlenia i zburzenia twojego domu, całego twojego

13 świata, twoich zabawek to naznacza dzieci na całe życie. Usługi psychologiczne są niedostępne w palestyńskich społecznościach. Trauma i stres, powszechne wśród tamtejszych dzieci, objawiają się nocnym moczeniem, koszmarami sennymi, strachem przed wyjściem z domu, aby nie zostawić swoich rodziców i rodzeństwa na pastwę armii, dramatyczne opuszczenie w nauce i wagary. Podobne skutki ma doświadczenie przemocy domowej, którą może powodować zubożenie, przesiedlenie i poniżenie rodziny. Cytując Salima Shawamreha, mieszkańca wsi Anata, którego dom był burzony 6 razy: Zburzenie domu to zburzenie rodziny. Jak potwierdzają badania Eyada Serraja, palestyńskiego psychologa, prowadzącego Gaza Community Health Program, młodzi zamachowcy samobójcy to często osoby, które doświadczyły wyburzenia domu. Konkluzje Izraelskie praktyki na Okupowanych Terytoriach Palestyny naruszają zasady odpowiedniej polityki mieszkaniowej potwierdzone w różnych przepisach międzynarodowego prawa humanitarnego. Prawo człowieka do odpowiedniej polityki mieszkaniowej jest zapisane przede wszystkim w Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r. (art. 25(1)), Międzynarodowej Konwencji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych z 1966 (art. 11), Międzynarodowej Konwencji Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 (art. 17), Międzynarodowej Konwencji dotyczącej Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej z 1969 r. (art. 5(e)(iii)), Konwencji Praw Dziecka z 1990 (art. 16 i 27), Ogólnych Komentarzach 4 (1991) oraz 7 (1997), Komisji Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturowych ONZ. Prawo do odpowiedniej polityki mieszkaniowej jest podstawowym elementem prawa do przyzwoitych warunków życia. Leży ono u podstaw dla realizacji innych praw, w tym prawa do posiadania rodziny, dostępu do pracy, edukacji i w końcu narodowego samostanowienia. Także i Izrael zobowiązany jest Międzynarodowym Paktem Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, który z całą mocą gwarantuje prawo do dostępu do odpowiedniej polityki mieszkaniowej (art. 11.1): Państwa-Strony przedkładanego Paktu uznają prawo każdego do odpowiednich warunków życia, w tym odpowiedniej żywności, ubioru i mieszkania oraz do ciągłej poprawy warunków bytowych. Komitet NZ ds. Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych klauzulę praw człowieka zapisaną we wspomnianym Pakcie (Ogólny Komentarz 4 Prawo do odpowiedniej polityki mieszkaniowej) zinterpretował następująco: prawo do odpowiedniej polityki mieszkaniowej nie powinno być interpretowane wąsko i ograniczająco, np. jako najprostsze schronienie w postaci tylko dachu nad głową lub wyłącznie w kategoriach ekonomicznych jako towar. Zapis ten powinien być raczej postrzegany jako prawo do życia w bezpieczeństwie, pokoju i godności. Zawarte jest w tym prawo własności, dostępu do usług i właściwego standardu kulturalnego. Komitet także rozstrzygnął w Ogólnym Komentarzu 7 (Prawo do odpowiedniej polityki mieszkaniowej przymusowe eksmisje), iż przymusowe eksmisje są, bez zagłębiania się w sprawę, niezgodne z zapisami Paktu i że właściwa ochrona proceduralna, należyty proces przesiedlenia oraz zapewnienie odpowiednich lokali zastępczych, dostęp do ziemi uprawnej muszą być gwarantowane przez Państwo-Stronę Paktu, jakim jest również Izrael. Jego stanowisko, iż zapisy Paktu nie odnoszą się do Okupowanych Terytoriów Palestyny zostało odrzucone przez wszystkie organy NZ nadzorujące wypełnianie zapisów traktatu praw człowieka.

14 Komitet NZ ds. Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, skupiający niezależnych ekspertów monitorujących wypełnianie zapisów Paktu, wezwał, w obserwacjach podsumowujących z 2011 r., Izrael do bezzwłocznego zaprzestania wyburzeń, przymusowych eksmisji i unieważniania praw pobytu na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich i w Jerozolimie Wschodniej. Komitet, po uwzględnieniu raportu Izraela na temat zgodności prowadzonej polityki z Międzynarodowym Paktem Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych oraz analogicznego raportu przygotowanego przez ICAHD, zalecił Izraelowi przegląd oraz zmianę stosowanej polityki tak, aby stała się ona zgodna z rekomendacjami ICAHD oraz organizacji działających na rzecz pokoju. Komitet jest głęboko zaniepokojony wyburzeniami domów oraz przymusowymi eksmisjami na Zachodnim Brzegu, szczególnie w Strefie C, podobnie jak we Wschodniej Jerozolimie, realizowanymi przez władze Izraela, wojsko oraz osadników. Komitet wzywa Państwo-Stronę Paktu do bezzwłocznego zaprzestania wyburzeń domów. Komitet Państwu-Stronie zaleca ponadto przegląd i zreformowanie polityki mieszkaniowej oraz wydawania pozwoleń na budowę tak, aby zapobiec wyburzeniom i przymusowym eksmisjom oraz zapewnić legalność budownictwa na tym terenie. Komitet NZ ds. Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, Grudzień Komitet Eliminacji Dyskryminacji Rasowej w obserwacjach podsumowujących z 2007 r. (CERD/C/ISR/CO/13) zalecił, aby Izrael zapewnił Palestyńczykom możliwość korzystania z pełni praw zgodnie z Paktem, bez dyskryminacji w związku z obywatelstwem i korzeniami narodowymi. Komitet z niepokojem odnotował stosowanie odmiennych praw, polityk i praktyk wobec Palestyńczyków i Żydów na Okupowanych Terytoriach Palestyny. Szczególne zaniepokojenie wzbudziły fakty dotyczące nierównej dystrybucji zasobów wody na szkodę Palestyńczyków oraz o przeznaczaniu ich domów do wyburzenia. Komitet wezwał do zaprzestania wyburzania majątków palestyńskich, oraz do respektowania prawa własności bez względu na korzenie etniczne i narodowe właściciela. Izrael jako państwo okupujące jest zobligowany, zgodnie z międzynarodowymi prawami człowieka (dokładnie: Konwencją Haską i Czwartą Konwencją Genewską), do ochrony domów osób, które znajdują się pod jego jurysdykcją (Palestyńczyków). Izrael jest sygnatariuszem Czwartej Konwencji Genewskiej, dotyczącej Ochrony Osób Cywilnych w Czasie Wojny. Artykuł 53 Konwencji zabrania niszczenia własności, jeśli nie jest to dyktowane militarną koniecznością. Czwarta Konwencja Genewska zabrania także przesiedleń cywilów wewnątrz ziem okupowanych oraz wysiedleń poza okupowane tereny. Artykuł 49 zastrzega: Jednostkowe lub masowe przymusowe przesiedlenia, podobnie jak deportacje ludności z terenów okupowanych na terytorium państwa okupanta lub do jakiegokolwiek innego kraju, okupowanego bądź nie, są zabronione, bez względu na motywujące je czynniki. Stanowisko Izraela, iż Czwarta Konwencja Genewska nie odnosi się do Okupowanych Terytoriów Palestyny zostało odrzucone przez społeczność międzynarodową, łącznie z Konsulem Bezpieczeństwa NZ, jak też Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości. Ponadto, Konwencja Haska z 1907 wzywa państwa-sygnatariuszy do poszanowania, ochrony i wypełniania praw do godnego życia rodzin, jednostek, własności prywatnej, podobnie jak do przekonań i praktyk religijnych.

15 Zgodnie z Wewnętrznym Porozumieniem między Izraelem a Palestyną z 1995 r. zarządzanie i odpowiedzialność związana z planowaniem przestrzennym w Strefie C powinny zostać oddane Palestyńczykom w przeciągu 18 miesięcy od momentu podpisania porozumienia. Jednak tak się nie stało nie tylko w przeciągu 18 miesięcy, ale i 18 lat, a Izrael kontynuuje wysiedlanie palestyńskich mieszkańców Zachodniego Brzegu, co stoi w sprzeczności z prawem międzynarodowym i porozumieniami bilateralnymi. Rekomendacje ICAHD wzywa Państwo Izrael do zdemontowania systemu instytucjonalnej dyskryminacji nad ludnością palestyńską, do zniesienia całości prawa dyskryminacyjnego i do bezzwłocznego zaprzestania prześladowania Palestyńczyków na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych oraz w Izraelu; ICAHD w obserwacjach podsumowujących wzywa Radę Praw Człowieka do egzekwowania stosowania międzynarodowych praw człowieka na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych, do zdecydowanej ochrony ludności palestyńskiej i jej podstawowych praw oraz szczególnie do zaprzestania najbardziej bolesnej z praktyk okupacyjnych przymusowych eksmisji i przesiedleń, będących skutkiem wyburzeń palestyńskich domów, majątków, szkół, miejsc pracy, infrastruktury, co powoduje wysiedlenie i wywłaszczenie. ICAHD wzywa Izrael do przekazania pod jurysdykcję palestyńską kontroli nad planowaniem przestrzennym na Zachodnim Brzegu, łącznie ze Strefą C, zgodnie z prawem międzynarodowym i porozumieniami dwustronnymi. Planowanie przestrzenne powinno przebiegać na zasadzie partycypacji obywatelskiej na wszystkich etapach tego procesu. ICAHD wzywa państwa, organizacje międzyrządowe oraz społeczeństwo obywatelskie do współpracy na rzecz zakończenia tego nielegalnego stanu rzeczy wynikającego z apartheidu i prześladowań ze strony Izraela. Wszystkie państwa i organizacje międzyrządowe powinny rozważyć zastosowanie odpowiednich środków, łącznie z nałożeniem sankcji, aby wywrzeć skuteczną presję na Izrael. Zarządzanie konfliktem i udzielanie Palestyńczykom pomocy humanitarnej musi stać się podstawą do efektywnego rozwiązania konfliktu. ICAHD wzywa Konsula NZ ds. Praw Człowieka do przyjęcia powyższych rekomendacji i włączenia ich do podsumowujących obserwacji Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka. ICAHD wzywa Radę Praw Człowieka, a także inne agendy NZ oraz agencje międzynarodowe do przyjęcia stanowiska mówiącego, że wyburzanie palestyńskich domów, wywłaszczanie Palestyńczyków z ich ziem oraz powodowane tym przymusowe przesiedlenia, w szczególności w Strefie C na Zachodnim Brzegu, są nie tylko nielegalne wobec prawa międzynarodowego, lecz stanowią także przeszkodę w korzystaniu z praw człowieka przez całą populację palestyńską. ICAHD wzywa do zakończenia okupacji na Terytoriach Palestyńskich i do umożliwienia realizacji prawa Palestyńczyków do samostanowienia.

16 Tłum. KSK