Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska

Transkrypt

1 Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Bariery i potencjał rozwojowy w handlu elektronicznym dobrami fizycznymi i treściami cyfrowymi Warszawa, r.

2 2 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Autorzy: Teresa Wierzbowska, Anna Zamolska, Piotr Broniarczyk, Marcin Nowak, Grzegorz Krzemień, Piotr Stasiak, Marcin Serafin, Krzysztof Świerczyński, Tomasz Woźniak Realizacja badania, redakcja merytoryczna: Paweł Kolenda Redakcja merytoryczna: Paweł Gruszecki Koordynacja: Włodzimierz Schmidt Współpraca: Anna Wątła

3 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 3 I. Wstęp Przedmiot i cel Ekspertyzy 1.1. Przedmiot niniejszej Ekspertyzy stanowi przedstawienie Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej informacji na temat istniejących w polskiej gospodarce elektronicznej barier, a także potencjału rozwojowego w handlu elektronicznym dobrami fizycznymi i treściami cyfrowymi. Powyższego dokonano w celu ewentualnego wykorzystania przez Rząd RP w/w informacji w trakcie obrad Rady Europejskiej, które odbędą się w dniach 24 i 25 października 2013 r Informacje na temat istniejących w polskiej gospodarce elektronicznej barier i potencjału rozwojowego w handlu elektronicznym zostały przedstawione z zachowaniem podziału na następujące sektory: l.p. Analizowany sektor gospodarki elektronicznej 1. Rynek handlu internetowego s Rynek internetowych usług mobilnych s Rynek reklamy internetowej s Rynek wydawców (dostawców) treści internetowych s Rynek oprogramowania s Rynek video online s. 51

4 4 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Metodologia powstania Ekspertyzy 1.3. Niniejsza ekspertyza stanowi podsumowanie badania zrealizowanego z zastosowaniem formularza eksperckiego. Zostało ono przeprowadzone wśród przedsiębiorców będących członkami IAB Polska. W ramach formularza, każdy w zakresie reprezentowanego przez siebie sektora gospodarki elektronicznej udzielił eksperckiego komentarza do następujących zagadnień: 1) Krótki opis sytuacji obecnej w sektorze: a. Ogólne mechanizmy funkcjonowania rynku b. Trendy i zmiany 2) Bariery w rozwoju rynku w sektorze: a. Spowalniające biznes, jednak stosunkowo łatwe do przezwyciężenia b. Ograniczające biznes i trudne do przezwyciężenia c. Uniemożliwiające rozwój biznesu w jego optymalnym tempie 3)Potencjał rozwoju rynku w sektorze: a. Obszary, które mogłyby poprawić funkcjonowanie biznesu b. Obszary, które mogłyby przyspieszyć rozwój biznesu c. Obszary, w których istnieje największy niewykorzystany potencjał 4) Oczekiwane kierunki rozwoju rynku w sektorze a. Które usługi/produkty/rozwiązania mogą znikać z rynku b. Które usługi/produkty/rozwiązania mogą zyskiwać na znaczeniu W ramach Ekspertyzy uwzględniono również treść następujących Raportów, które zostały wykonane bezpośrednio przez albo na zlecenie IAB Polska: l.p. Autor, tytuł, instytut badawczy realizujący badanie i rok sporządzenia Raportu 1. IAB Polska, Wideo w sieci, IIBR (Gemius), IAB Polska, Consumer Journey Online, IIBR (Gemius), IAB Polska/PwC, AdEx 2013 Q1, IAB Polska, Prywatność w sieci, IIBR (Gemius)/NK Research/Ariadna, IAB Polska, E-commerce, e-communication; ResearchNow, 2013

5 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 5 6. IAB Polska/PwC, AdEx 2012 FY, IAB Polska, mobile 2012 Q4, ResearchNow, IAB Europe, Mediascope Europe, SPA Future Thinking, IAB Polska, Co oglądasz w internecie?, OPI, 2012 NOTA METODOLOGICZNA: W cytowanych projektach konsumenckich skupiono się na analizach badań przeprowadzonych na reprezentatywnych próbach Internautów w wieku 15+ (bądź 16+ w przypadku badań o zasięgu europejskim) oraz tzw. Aktywnych Internautów osoby, które korzystają z sieci w sposób intensywny (codziennie albo prawie codziennie), stanowiące około 70% populacji internautów w wieku 15+ (MB-SMG/KRC). Wśród cytowanych projektów znalazło się także badanie przychodów z reklamy internetowej realizowane we współpracy z PriceWaterhouseCoopers (IAB/PwC AdEx).

6 6 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska II. Ekspertyza Podsumowanie 2.1. Jednolity rynek stanowi główną siłę wzrostu gospodarczego UE. Jednolity rynek cyfrowy UE doda jej zatem odpowiedniej dynamiki gospodarczej, co ułatwi UE z kolei wyjście z kryzysu gospodarczego, a także spowoduje długoterminowy wzrost konkurencyjności. W związku z tym jednolity rynek cyfrowy, który dotyczy ponad 420 mln konsumentów 1 jest kierunkiem, ku któremu dążyć powinna UE O znaczeniu tego rynku może świadczyć chociażby fakt, że na przestrzeni ostatnich lat w niektórych państwach G-8 Internet odpowiadał za 20% wzrostu gospodarczego i 25% wzrostu liczby nowych miejsc pracy, co stanowi czynnik motywujący do zmian norm prawnych państw członkowskich, jak i regulacji UE związanych z nowymi technologiami. Obecnie swobodny przepływ usług cyfrowych utrudniony jest właśnie przez niejednolite unormowania na poziomie krajowym państw członkowskich oraz brak właściwej współpracy międzynarodowej. Należy jednak pamiętać, że sama harmonizacja prawa europejskiego jest niewystarczająca i konieczne jest dążenie do porozumienia transkontynentalnego. 1 Według: Mediascope Europe, IAB Europe/ SPA Future Thinking, Liczba dotyczy osób w wieku 16 i więcej lat.

7 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 7 WZROST GOSPODARCZY: Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Boston Consulting Group zarówno wśród krajów G20 2, jak i w wybranych innych krajach Europy 3, gospodarka internetowa rośnie w tempie kilkukrotnie szybszym niż cała gospodarka 4. Co więcej, firmy funkcjonujące w świecie cyfrowym rosną o 25% szybciej niż firmy tradycyjne, zatrudniając przy tym o 15% więcej pracowników 5. Tworząc Jednolity Rynek Cyfrowy do 2020r. Europa może w ciągu najbliższych 10 lat zwiększyć PKB o 4%, zyskując co roku nowych miejsc pracy oraz istotnie zwiększając swoją wydajność 6. Dane te skłaniają do refleksji, że im większe zaangażowanie technologii i Internetu będzie w naszym codziennym, zawodowym i prywatnym, życiu, tym lepiej będzie radzić sobie cała gospodarka. Wzrost gospodarczy zależy od tego, jak dobrze uda się przeprowadzić transformację cyfrową naszej gospodarki. NOWE MIEJSCA PRACY: Choć sektor internetowy powoduje zanik potrzeby wykonywania pewnych prac przez ludzi, generuje on także nowe miejsca pracy. Na każde miejsce pracy utracone w wyniku zwiększenia efektywności wskutek transformacji cyfrowej powstało 2,6 nowych miejsc pracy 7, tworząc dodatni bilans zatrudnienia. Wkraczając również do tradycyjnych sektorów biznesu (a nie tylko do firm oferujących nowinki techniczne), cyfryzacja wszystkich dziedzin gospodarki daje nadzieję na tworzenie nowych miejsc pracy i generowanie bogactwa dla obywateli. 2 Boston Consulting Group: The Internet Economy in the G-20: The $4.2 Trillion Growth Opportunity. 3 Raport dla Polski dostępny jest na stronie Podobne raporty powstały między innymi dla Czech, Słowacji i Węgier. 4 W przypadku Polski szacunkowy wzrost gospodarki internetowej to 14% rocznie (wariant umiarkowany), podczas gdy całkowity wzrost PKB szacowany jest na kilka procent rocznie. Podobne wyniki osiągają również sąsiedzi Polski (Czechy, Słowacja). 5 Szacunki na przykładzie przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii przez National Institute of Economic and Social Research badania Measuring the UK S digital economy with big data 6 Raport Copenhagen Economics Online intermediaries z 2012 r. 7 Zgodnie z Raportem Internet matters: The Net's sweeping impact on growth, jobs, and prosperity opracowanym przez McKinsey Global Institute

8 8 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 2.3. Jednym z najważniejszych wyzwań dla Unii Europejskiej, jak i wszystkich krajów europejskich jest ochrona lokalnych przedsiębiorstw, gospodarek krajowych oraz konsumentów związana z wyrównywaniem i ujednolicaniem warunków do prowadzenia działalności na terenie UE dla przedsiębiorców mających swoje siedziby na różnych kontynentach W ramach Ekspertyzy wskazano kluczowe obszary rozwojowe, które mogą pozwolić na harmonijny rozwój poszczególnych sektorów: Analizowany sektor gospodarki elektronicznej Rynek handlu internetowego Rynek internetowych usług mobilnych Rynek reklamy internetowej Rynek wydawców (dostawców) treści internetowych Rynek oprogramowania Rynek video online Obszary rozwoju biznesu Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorców Stworzenie przyjaznych procedur dla nowych przedsiębiorców Edukacja przedsiębiorców oraz klientów Stabilizacja w UE cen transmisji danych i dostępu do sieci Zwiększenie zakresu usług dostępnych za pomocą urządzeń mobilnych Edukacja starszych użytkowników w sposobach wykorzystania urządzeń Zwiększenie dostępu do internetu Ujednolicenie prawa (dane osobowe, geolokalizacja itp.) Przetwarzanie danych osobowych i behawioralnych Doprecyzowanie prawa korzystania z treści osób trzecich w kontekście obrotu elektronicznego Przepisy usprawniające zawieranie drobnych transakcji w internecie Narzędzia: tabletyzacja, marketing Odpowiednie uwarunkowania prawne i podatkowe Zmiana zasad dotacji unijnych programu Innowacyjna Gospodarka Współpraca biznesu i środowisk akademickich, uczelni Rosnąca liczba platform i urządzeń Optymalizacja kosztów (m.in. licencje) Ochrona prawna przedsiębiorców

9 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Wśród kluczowych barier rozwojowych wymieniono: Analizowany sektor gospodarki elektronicznej Rynek handlu internetowego Rynek internetowych usług mobilnych Rynek reklamy internetowej Rynek wydawców (dostawców) treści internetowych Bariery Małe doświadczenie MŚP w handlu elektronicznym Niska konkurencyjność i poziom usług (płatności i transport) Zaufanie i lojalność użytkowników Brak rynkowego standardu płatności przez telefon Jakość dostępu do sieci (poprawa dzięki LTE) Ograniczenia informatyczne Brak regulacji dot. danych osobowych Dywergencja ustawodawstwa Przewaga konkurencyjna przedsiębiorstw zagranicznych Konieczność inwestycji technologicznych i intelektualnych Bezpłatny dostęp do zasobów sieci, piractwo internetowe Ustawodawstwo (prywatność w sieci, stosowanie cookies) Rynek oprogramowania Konieczność dokonywania ciągłych zmian technologicznych Źródła finansowania projektów, problem płynności finansowej Niedobór wykwalifikowanej kadry programistów w Polsce Rynek video online Dostęp do internetu o odpowiednich parametrach Brak odpowiednich i efektywnych regulacji Dostęp do nielegalnych treści W dalszej części dokumentu przedstawiono szczegółowe ekspertyzy dotyczące poszczególnych rynków.

10 10 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Rynek handlu internetowego e-commerce Wprowadzenie Mechanizmy funkcjonowania rynku 2.6. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że rynek e-commerce w Polsce znajduje się nadal w fazie rozwoju. W przeciwieństwie bowiem do innych państw członkowskich UE, głównie Niemiec i Wielkiej Brytanii, gdzie rynek jest już mocno ustabilizowany, w Polsce nadal mamy do czynienia z etapem intensywnych przemian i procesów optymalizacyjnych. Co istotne jednak, powyższy stan w pozytywny sposób oddziałuje na stopień otwartości rynku, dzięki czemu w najbliższych latach powinien on znacząco zwiększyć swój zakres W drugiej kolejności wskazujemy na fakt, że e-handel w Polsce pod względem generowanej wielkości sprzedaży w sposób znaczący odbiega od standardów światowych. W pozostałych państwach członkowskich UE bowiem obroty e-sklepów zdecydowanie przewyższają te osiągane przez sklepy zlokalizowane w Polsce. Wykres: średnia wartość zakupów online w II połowie 2011 r. wśród kupujących Aktywnych Internautów PL EU Źródło: IAB Europe / SPA Future Thinking, Mediascope Europe; 2012, N=27446

11 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Pomimo niskich wartości nominalnych na dojrzewającym polskim rynku, z roku na rok obserwowane są znaczące wzrosty obrotów w e-handlu i nic nie wskazuje na to, by w najbliższym czasie sytuacja ta miała się zmienić (np. dane zawarte w raporcie Trusted Shops z 2012 r pokazują, że w 2012 roku wskaźnik ten zwiększył się aż o 24% względem roku poprzedniego). Podsumowując podkreślenia wymaga fakt, że szacowana wartość rynku e-commerce w Polsce w 2014 przekroczy 4% wartości całkowitej sprzedaży detalicznej Tym co jest charakterystyczne dla Polski, to duża popularność porównywarek internetowych, jako narzędzia wspierającego decyzje zakupowe. Podczas gdy w Wielkiej Brytanii odsetek osób, które poszukują produktów za pomocą porównywarek jest niewielki w Polsce potrzeba porównania cen jest bardzo wysoka. Zgodnie z Raportem e- commerce 2012 korzysta z nich 59% osób robiących zakupy online. Porównywarki cen pełnią tym samym w Polsce funkcję skutecznego narzędzia promocji. Trendy i zmiany Główną tendencją, jaką można obecnie zaobserwować i która będzie miała charakter rosnący, jest z pewnością rozwój sektora mobilnego. W związku z intensywnym rozwojem urządzeń mobilnych (np. tabletów i smartfonów) m-commerce stopniowo rozprzestrzenia się na cały rynek. Coraz powszechniejsze użycie i rosnące zapotrzebowanie na urządzenia mobilne przyczynia się do intensywnego rozwoju rynku aplikacji mobilnych i stron mobilnych, które umożliwiają dotarcie do odbiorcy z poziomu dowolnego urządzenia.

12 12 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Wykres: kwartalne szacunki penetracji smartfonów wśród Internautów 16+ w Polsce 80% 60% 40% 20% 0% 33% 45% 50% 54% 57% Q1'2012 Q4'2012 Q1'2013 Q2'2013 Q4'2013 Źródło: IAB Polska mobile 2012 Q4; ResearchNow, N= Co istotne, dzięki technologiom mobilnym wzrasta też liczba transakcji dokonywanych tą drogą. Zgodnie z informacją dostawcy usług e-marketingowych Zanox - liczba transakcji mobilnych w naszym kraju wzrosła w 2011 roku o 722 proc. Natomiast z danych podawanych przez Forrester Research wynika, że szacunkowa wartość mobilnego segmentu rynku e-commerce wyniosła w Polsce w 2011 roku 150 mln euro Procesem, który będzie postępował, jest też stopniowa segmentacja rynku. Ze względu na rosnące nasycenie branży, zwłaszcza w sektorze elektroniki swoje miejsce będą miały szanse znaleźć zwłaszcza e-przedsiębiorstwa, które klientom oferować będą bardzo konkretny, specjalistyczny zakres produktów i usług. W tej chwili rośnie znaczenie dużych sklepów, które efektywnie funkcjonują już od kilku lat, a ich pozycja jest stabilna. Pojawiają się też nowe podmioty oraz duże marki offline, które debiutują w Internecie. Bariery rozwojowe Bariery spowalniające biznes, jednak stosunkowo łatwe do przezwyciężenia Jedną z przeszkód, która może znacząco wpływać na rozwój e-biznesu, zwłaszcza w przypadku małych i średnich sklepów internetowych jest z pewnością niska świadomość ich właścicieli o specyfice prowadzenia działalności w internecie. Nadal istnieje stosunkowo duża grupa osób, które prowadząc e-sprzedaż nie znają wszystkich dostępnych dla siebie

13 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 13 możliwości: ofert platform sklepowych, korzystnych rozwiązań optymalizacji sklepu pod kątem użytkowników (UX ang. User Experience), czy chociażby obecnych na rynku gotowych rozwiązań dla marketingu. W tym zakresie duży wpływ ma więc odpowiednia edukacja w zakresie branży Rozwiązaniem tego typu barier jest w jakimś zakresie stopniowo zwiększająca się w polskim środowisku liczba targów, konferencji i tym podobnych wydarzeń organizowanych przez i dla uczestników branży. Organizacja platform, podczas których istnieje możliwość dialogu pomiędzy różnego rodzaju podmiotami funkcjonującymi w e-commerce to metoda budowania sieci powiązań pomiędzy uczestnikami, ale też bodziec do rozwoju, wymiany doświadczeń - tak ważnych z punktu widzenia nadal słabej znajomości rynku. Bariery ograniczające biznes i trudne do przezwyciężenia Istotne bariery dla rozwoju analizowanego rynku stanowią te przepisy krajowego prawa, które zostały do niego wprowadzone w wyniku nieprawidłowej lub zbyt rygorystycznej, w stosunku do tego co było wymagane w treści danej Dyrektywy, implementacji prawa wspólnotowego. W związku z powyższym poniżej przedstawiono: a) przykład nieprawidłowej implementacji przepisu wspólnotowego jaka już została dokonana oraz b) przykład przepisu prawa UE, który dopiero może zostać implementowany w sposób zbyt rygorystyczny i tym samym ograniczający rozwój analizowanego rynku Odnosząc się do pierwszego z powyższych przypadków (tj. przykład nieprawidłowej implementacji przepisu wspólnotowego jaka już została dokonana) należy wskazać na trudności przedsiębiorców jakie wynikają z nieprawidłowej (tj. zbyt rygorystycznej) implementacji do krajowego porządku prawnego uchylonej już Dyrektywy 97/7/WE PE i Rady z dnia 20 maja 1997r., w wyniku czego art. 9 ust. 3 Ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (dalej u.o.k.k.) stwierdza, że: Przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie informacji, o których mowa w ust. 1, najpóźniej w momencie spełniania świadczeń.

14 14 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska W konsekwencji istnieje ryzyko uznania, że przedsiębiorcy prowadzący e-sklepy są zobowiązani do potwierdzania w/w informacji konsumentom w formie pisemnej, w rozumieniu art. 78 par. 1 zdanie 1 k.c. czyli do przesyłania papierowej informacji wraz z oryginalnym i własnoręcznym podpisem (wykluczone jest faksymile) uprawnionego pracownika. W myśl bowiem art. 78 par. 1 zdanie 1 k.c. Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. ( ). Do powyższego doszło pomimo faktu, że cel ustawodawcy wspólnotowego stanowiło zapewnienie konsumentom potwierdzenia informacji na jakimkolwiek trwałym nośniku (np. na papierze ale bez konieczności opatrzenia informacji własnoręcznym podpisem osoby uprawnionej). Jak bowiem wynikało z treści art. 5 ust. 1 Dyrektywy PE i Rady 97/7: W stosownym czasie podczas wykonywania umowy, konsument musi otrzymać w formie pisemnej lub na innym trwałym, dostępnym dla niego nośniku, potwierdzenie informacji określonych w art. 4 ust. 1 lit. a)-f) najpóźniej jednak w chwili dostawy w przypadku dóbr nieprzeznaczonych dla osób trzecich, chyba że informacje te zostały wcześniej przekazane konsumentowi przed zawarciem umowy w formie pisemnej lub na wspomnianym trwałym i dostępnym nośniku Dodatkowo należy również zauważyć, że wprowadzony przez polskiego ustawodawcę poprzez użycie w art. 9 ust. 3 u.o.k.k. sformułowania na piśmie obowiązek prowadzi do rezultatów wręcz przeciwnych niż przedstawiona powyżej wola ustawodawcy wspólnotowego. W obowiązującym bowiem obecnie stanie prawnym dopuszczalne jest przesłanie konsumentowi (w myśl art. 78 par. 2 k.c.) informacji w postaci elektronicznej (np. wiadomość ), która jest opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, w wyniku czego konsument w sposób zgodny z prawem wciąż nie otrzymuje informacji na trwałym nośniku Przedstawioną powyżej kwalifikację potwierdza również brzmienie art. 8 ust. 7 nowej i uchylającej Dyrektywę 97/7/WE Dyrektywy PE i Rady w/s praw konsumentów 2011/83/UE (Dziennik Urzędowy UE z dnia r., L 304/64), w myśl którego: Przedsiębiorca

15 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 15 dostarcza konsumentowi potwierdzenie zawarcia umowy na trwałym nośniku w rozsądnym terminie po zawarciu umowy na odległość, a najpóźniej w chwili dostarczenia towarów lub przed rozpoczęciem świadczenia usług ( ). W konsekwencji należy podkreślić, że podczas dokonywania implementacji powyższej Dyrektywy do krajowego porządku prawnego (obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad Projektem do Założeń ustawy implementacyjnej) powinno się uwzględnić fakt, że do potwierdzenia powinno dojść na jakimkolwiek trwałym nośniku Natomiast w zakresie drugiego z powyższych przypadków (tj. przykład przepisu prawa UE, który dopiero może zostać implementowany do krajowego porządku prawnego w sposób zbyt rygorystyczny i tym samym ograniczający rozwój analizowanego rynku) należy wskazać na przepis art. 8 ust. 6 w/w Dyrektywy PE i Rady w/s praw konsumentów 2011/83/UE (Dyrektywa powinna być implementowana do dnia 13 grudnia 2013r.), w myśl którego: W przypadku gdy umowa na odległość ma być zawarta przez telefon, państwa członkowskie mogą postanowić, że przedsiębiorca musi potwierdzić ofertę złożoną konsumentowi, który staje się związany dopiero po podpisaniu oferty lub przesłaniu swojej pisemnej zgody. Państwa członkowskie mogą również postanowić, że takie potwierdzenia muszą być przekazywane na trwałym nośniku Na ryzyko dokonania przez państwo polskie pomimo istniejącej w tym zakresie swobody legislacyjnej państw członkowskich UE, zob. sformułowanie ( ) państwa członkowskie mogą postanowić ( ) - wskazuje fakt, że w treści Projektu założeń do Projektu Ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów i zmianie Kodeksu Cywilnego z dnia 25 lutego 2013r. zawarto stwierdzenie, w myśl którego: Art. 8 ust. 6 dyrektywy. W przypadku gdy umowa na odległość ma być zawarta przez telefon, państwa członkowskie mogą postanowić, że przedsiębiorca musi potwierdzić ofertę złożoną konsumentowi, który staje się związany dopiero po podpisaniu oferty lub przesłaniu swojej pisemnej zgody. Państwa członkowskie mogą również postanowić, że takie potwierdzenia muszą być przekazywane na trwałym nośniku. Proponuje się skorzystać z przewidzianych tu możliwości. Stosowny przepis powinien stosować się nie tylko do

16 16 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska zawarcia umowy, ale również do jej zmiany Przyjęcie takiego rozwiązania należałoby uznać za ustanowienie nowej i nieuzasadnionej pod kątem ochrony interesu publicznego bariery dla rozwoju e-handlu w Polsce z czterech powodów. Po pierwsze, rozmowy telefoniczne, w ramach których dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży towaru pomiędzy przedsiębiorcą prowadzącym e-sklep oraz konsumentem, są już nagrywane i archiwizowane za zgodą konsumentów oraz dla celów dowodowych. Po drugie, konsumentowi nadal przysługuje prawo do odstąpienia od zawartej za pośrednictwem telefonu umowy sprzedaży towaru, w terminie nie 10 ale już 14 dni, licząc od dnia doręczenia towaru konsumentowi (powyższa nowa Dyrektywa w/s praw konsumentów wydłuża bowiem ten termin). Po trzecie, wprowadzenie dodatkowego wymogu podpisania oferty przez konsumenta lub przesłania przez niego swojej pisemnej zgody będzie stanowiło duże obciążenie dla przedsiębiorców od strony: a) organizacyjnej (wydłużenie procesu sprzedaży towaru oraz konieczność zmiany procesu składania zamówień u dostawców spowodowana niepewnym charakterem umowy do momentu jej potwierdzenia), a także b) finansowej (koszty zatrudnienia nowych pracowników, którzy będą zajmowali się sprawdzaniem treści oświadczeń/zgód, a także koszty archiwizowania powyższych dokumentów). Po czwarte, należy zwrócić uwagę na fakt, że e-sklepy posiadające siedzibę w takim państwie członkowskim UE, które nie implementowało analizowanego przepisu (w wyniku pozostawionej przez ustawodawcę unijnego swobody legislacyjnej w tym zakresie) uzyskają nad polskimi przedsiębiorcami istotną przewagę konkurencyjną Z perspektywy konsumenckiej, czynnikiem charakterystycznym dla branży e-handlu, nie tylko polskiej, jest zdobycie zaufania klienta. Wiele źródeł wskazuje, że nawet 65% kupujących w internecie wraca do tych miejsc, z których już wcześniej skorzystało - co oznacza, że szczególnie trudne jest pozyskanie klienta. W obliczu opisanego wcześniej niskiego stopnia wykorzystania dostępnych narzędzi przez właścicieli e-sklepów, optymalizacja tego etapu w procesie zakupowym może zająć kilka lat.

17 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 17 Wykres: bariery Aktywnych Internautów 16+ przed dokonaniem zakupów w telefonie komórkowym Wolę komputer Brak zaufania Brak potrzeby Rejestracja Nie potrafię Trudno powiedzieć Inne powody 4% 2% 2% 20% 27% 35% 69% 0% 20% 40% 60% 80% Źródło: IAB Polska mobile 2012 Q4; ResearchNow, N=271; możliwość wielu odpowiedzi Skutecznym rozwiązaniem dla problemu niskiego poczucia bezpieczeństwa w odniesieniu do zakupów online są działania pozwalające na zwiększenie wiarygodności sklepu oraz upowszechnienia pozytywnej o nim opinii wśród kupujących. W związku z powyższym rośnie popularność Programów Lojalnościowych czyli specjalnych narzędzi, które dzięki premiowaniu określonych akcji i czynności wykonywanych przez ich użytkowników zwiększają zaangażowanie klientów i przyczyniają się do powiększania zysków. Bariery uniemożliwiające rozwój biznesu w jego optymalnym tempie Z kolei czynnikiem, który dodatkowo może zniechęcać użytkowników do dokonywania zakupów on-line jest nadal niska różnorodność dostępnych dla klientów e-sklepów sposobów płatności i dostaw zamówionych towarów. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy potencjalny klient ma się zdecydować na podjęcie decyzji zakupowej w sieci, związanej z określoną oszczędnością Ponadto należy zauważyć, że stan efektywnej konkurencji powoduje, że w zakresie dostarczania zamówionych w e-sklepie towarów, przedsiębiorca powinien zaproponować standard wyższy niż przesyłka pocztowa. W związku z powyższym należy zauważyć, że na rynku polskim pojawiają się już przedsiębiorcy, którzy wprowadzają działania takie jak darmowa dostawa np. możliwa tylko od konkretnej wartości zamówienia, ale obowiązująca

18 18 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska dla wszystkich oferowanych przez przedsiębiorcę produktów Podsumowując należy uznać, że stosowanie przez e-sklepy tradycyjnych sposobów płatności (tj. przelew, opłata za pobraniem) oraz oferowanie dostarczenia towarów za pośrednictwem tylko i wyłącznie standardowych przesyłek to z pewnością istotna bariera dla rozwoju rynku W Polsce nadal też nie docenia się wartości dobrej obsługi klienta. Negatywne doświadczenia związane z zakupami w danym sklepie mogą zniweczyć nakłady finansowe poniesione na zdobycie szerokiego, atrakcyjnego asortymentu i wysiłki związane z optymalizacją i zaprojektowaniem użytecznej strony internetowej. Rzetelne informowanie o sposobach dokonywania płatności, możliwościach reklamacji i odstąpienia od umowy, polityce prywatności, serwisowaniu zakupionych towarów, szybkiego odpowiadania na pytania odnośnie asortymentu - wszystko to ma bardzo duże znaczenie dla coraz większej i coraz bardziej świadomej swoich praw rzeszy klientów. Potencjał rozwojowy Obszary, które mogłyby poprawić funkcjonowanie biznesu Bardzo istotne dla poprawy funkcjonowania e-handlu mogą okazać się wejścia na rynek nowych przedsiębiorców, dyktujących nowe standardy i trendy, zarówno w kwestii asortymentu czy obsługi klienta, jak i reklamy. Obecnie obserwujemy także trend wchodzenia na rynek sprzedaży za pośrednictwem internetu znanych marek offline (tj. standardowych sklepów posiadających już naziemną sieć dystrybucji), dysponującymi dużymi budżetami i ustaloną renomą wśród klientów. Powyższy proces zmienia nie tylko strukturę rynku, ale i - w długotrwałej perspektywie - buduje jego renomę wśród konsumentów, a w konsekwencji usuwa bariery związane z brakiem zaufania do e- zakupów.

19 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 19 Wykres: rozważanie zakupów przez internet w przyszłości wśród Aktywnych Internautów 16+ Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie 3% 59% 30% 6% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło: IAB Polska, E-commerce, E-communication; ResearchNow, N=797 Obszary, które mogłyby przyspieszyć rozwój biznesu Im większa heterogeniczność e-biznesu, tym większe szanse na jego rozwój - ponieważ tylko różnorodność może zapewnić wystarczające zagospodarowanie potrzeb potencjalnych klientów. Dlatego tak istotne są przyjazne rozwiązania prawne i technologiczne dla debiutujących online przedsiębiorców Dużą rolę w kwestii dynamicznego rozwoju handlu online mają także inicjatywy o charakterze edukacyjnym, których organizacji podejmuje się IAB Polska (poradniki dla sklepów, warsztaty i konferencje). Przykładem tego rodzaju działań jest również tworzenie poradników dla sklepów, organizacja warsztatów czy tematycznych konferencji dla określonych grup odbiorców. Pomagają one w usuwaniu barier, jakie stoją przed debiutującymi na rynku internetowym sprzedawcami. Jest to ważny element wykorzystywania i rozwijania potencjału polskiego e-biznesu Co więcej, ważnym czynnikiem przyspieszającym rozwój e-handlu w Polsce jest dynamicznie rosnąca jakość usług dla sklepów internetowych. Trendem, który szczególnie silnie obserwujemy jest zapewnianie klientom kompleksowości usług - oznacza to, że e- sklep może powierzyć zewnętrznemu dostawcy już nie tylko kwestie oprogramowania, ale i optymalizacji konwersji, pozycjonowania czy promocji przez marketing. Przewidywać należy, że takie rozwiązania, łączące obsługę sprzedawców zarówno online, jak w kanałach tradycyjnych, będą pojawiać coraz częściej.

20 20 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Obszary, w których istnieje największy niewykorzystany potencjał Sektorem nie w pełni wykorzystywanym jest branża FMCG (dobra szybko zbywalne). Polski e-handel cały czas odkrywa także niestandardowe formy prezentacji asortymentu - wirtualne przymierzalnie czy niedawno wdrożony kalkulator rozmiarów Verisize na PerhapsMe. Należy również zwrócić uwagę na potencjał druku 3D - wg raportu Gartnera już w 2016 roku profesjonalne drukarki tego typu będą kosztować poniżej 2000$, czyli będą w zasięgu dużej części konsumentów. Oznacza to rewolucję dla handlu w ogóle, a dla e- handlu szczególnie, w obszarze zarządzania łańcuchem dostaw, optymalizowania asortymentu czy wspomnianego wcześniej doboru produktu w branży odzieżowej. Oczekiwane kierunki rozwoju E-sklepy, które nie będą efektywnie korzystać z dostępnych usług lub produktów będą podlegać weryfikacji ze strony coraz bardziej wymagających konsumentów Co istotne jednak, w dobie coraz liczniejszej konkurencji na rynku e-commerce kluczowym wyzwaniem, jakie stoi przed sprzedawcami jest wyróżnienie oferty i zdobycie zaufania klientów. Jak było to wspomniane wcześniej, klienci chętnie kupują w miejscach, które już znają z autopsji lub zostały im one polecone. Dla e-sklepów powinno być to motywacją do stosowania zabiegów lojalnościowych takich jak lifecycle marketing, specjalne promocje dla subskrybentów (np. kluby sms) czy retargeting i rekomendacje. To dostawcy tego typu rozwiązań będą mogli w najbliższych miesiącach liczyć na zwiększony popyt swoich usług. Jednocześnie wciąż istotną rolę będą odgrywać serwisy z opiniami - wg badania Gemiusa są one jednym z najczęściej wykorzystywanych narzędzi e-commerce.

21 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 21 Rynek internetowych usług mobilnych Wprowadzenie Mechanizmy funkcjonowania rynku Dynamiczny wzrost znaczenia sektora mobile wynika bezpośrednio z rosnącej popularności urządzeń przenośnych posiadających bezprzewodowy dostęp do Internetu, zarówno za pomocą sieci bezprzewodowych typu hotspot jak i łączności GSM/3G. Urządzenia te podzielić można na dwie kategorie: tablety (urządzenia o przekątnej ekranu od 7 i więcej), smartfony (telefony wyposażone w dotykowy ekran, niekiedy klawiaturę QWERTY). Wykres: odsetek Internautów 15+ korzystających z sieci za pomocą urządzeń mobilnych, kwiecień % 54% 40% 20% 0% Telefon 20% Tablet Źródło: IAB Polska, Consumer Journey Online; IIBR IV 2013, N=11000; możliwość wielu odpowiedzi Pobocznymi beneficjentami wzrostu rynku mobile są telefony nie posiadające ekranu dotykowego, lecz wyłącznie dostęp do bezprzewodowego Internetu tj.: telefony komórkowe (posiadające przeglądarki internetowe i dostęp do poczty )

22 22 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska oraz netbooki (posiadające modemy 3G z dostępem do komórkowej transmisji danych) W niniejszej analizie zdecydowanie najwięcej uwagi poświecono tabletom i smartfonom. Urządzenia te pracują pod kontrolą dedykowanych systemów operacyjnych, dostosowanych do ekranów dotykowych, obsługujących gesty i głos. Do najpopularniejszych systemów operacyjnych należy zaliczyć, w kolejności według popularności: Android - produkcji firmy Google, ios - produkcji firmy Apple, Windows Mobile - produkcji firmy Microsoft, Blackberry OS - produkcji firmy RIM oraz Firefox OS - produkcji firmy Mozilla Wspólnym mianownikiem dla wymienionych powyżej systemów operacyjnych jest fakt, iż każdy z producentów udostępnia środowisko do tworzenia aplikacji oraz narzędzia do ich dystrybucji. Aplikacje w odróżnieniu od mobilnego dostępu za pośrednictwem przeglądarki internetowej są praktycznie oprogramowaniem, pozwalającym na realizowanie określonego działania. Każdy z producentów stosuje własną kategoryzacje aplikacji, jednak najczęściej powtarzającymi kategoriami są: 1. Gry i rozrywka 2. Narzędzia (w kilku podkategoriach) 3. Treści (Książki, Gazety, Audiobooki) 4. Edukacja 5. Nawigacja i podróże 6. Biznes i finanse Dostawcami aplikacji na potrzeby smartfonów i tabletów są tzw. deweloperzy czyli osoby

23 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 23 lub firmy tworzące oprogramowanie na urządzenia mobilne na potrzeby zleconej lub swojej działalności. Zasady tworzenia i publikacji aplikacji są ściśle określone przez producentów oprogramowania dla urządzeń mobilnych i nie podlegają indywidualnemu traktowaniu, co niekiedy może stanowić problem dla mniej doświadczonych podmiotów planujących obecność na rynku Kolejnym istotnym podmiotem funkcjonującym w tym sektorze są operatorzy sieci i dostawcy Internetu bezprzewodowego. Ich rola do tej pory ograniczała się do dostarczaniu usługi transmisji danych, jednak z uwagi na trendy omówione poniżej model działania operatorów ulega zmianie Dwie ostatnie i zarazem największe grupy zainteresowane rynkiem to dostawcy i odbiorcy usług lub treści dostarczanych na ich urządzenia mobilne. Trendy i zmiany Pierwszym istotnym trendem jest dynamiczny wzrost sprzedaży smarftonów i tabletów w stosunku do komputerów przenośnych i standardowych telefonów komórkowych Bezpośrednią konsekwencją w/w trendów jest zjawisko określane mianem multiscreeningu, które polega na korzystaniu z kilku urządzeń w ciągu dnia, a nawet jednocześnie. Możliwe jest to dzięki stałemu podłączeniu do Internetu oraz fakcie, iż większość aplikacji i usług mobilnych funkcjonuje w tzw. chmurze (cloud), która pozwala na synchronizacje danych i aktywności w trybie rzeczywistym. Wykres: odsetek Internautów 15+ korzystających podczas oglądania telewizji z innych urządzeń 80% 60% 40% 20% 0% 63% 42% 29% 20% 6% PC przenośny smartfon PC stacjonarny tablet Którykolwiek Źródło: IAB Polska, Wideo w sieci; IIBR 2013, N=6000; możliwość wielu odpowiedzi

24 24 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska Kolejnym istotnym trendem jest migracja usług do aplikacji i stopniowe zastępowanie klasycznych metod dystrybucji, dostępem za pomocą smartfona czy tabletu. Usługi, które w ostatnim czasie zyskują na popularności to: 1. bankowość elektroniczna 2. zakup prasy, książek i muzyki 3. bilety komunikacji miejskiej i usługi parkowania 4. mapy i nawigacja 5. usługi transportowe np. taxi czy bilety lotnicze Zjawisko multiscreeningu, migracja usług i dostępność do popularnych treści praktycznie w dowolnym czasie i miejscu za pomocą smartfona czy tabletu ugruntowuje tezę, iż w najbliższych latach czas podłączenia przeciętnego użytkownika do sieci Internet za pomocą urządzeń mobilnych będzie dłuższy niż za pomocą urządzeń stacjonarnych. Bariery rozwojowe Bariery spowalniające biznes, jednak stosunkowo łatwe do przezwyciężenia Rosnąca niezwykle ilość urządzeń przenośnych podłączonych do internetu istotnie wpływa na jakość usług świadczonych przez operatorów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych. Pogorszenie jakości dostępu do internetu mobilnego jest odczuwalne. W związku z powyższym operatorzy, obserwując zwiększające się zainteresowanie i wykorzystanie, sukcesywnie rozbudowują infrastrukturę. Warto nadmienić, iż sporo urządzeń mobilnych nie wspiera jeszcze technologii wdrażanej w Polsce LTE, co jednak z

25 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 25 czasem przestanie być ograniczeniem Ważnym aspektem regulującym tempo wzrostu rynku jest polityka cenowa operatorów dotycząca usług transmisji w roamingu. W opinii użytkowników są one nadal drogie, jednak regulacje UE i rosnące zapotrzebowanie prowadzi do szybkiej stabilizacji cen i obniżenia ich do akceptowalnego poziomu. Wykres: powody odrzucenia zakupu smartfona / wymiany telefonu wśród Aktywnych Internautów 16+ Wolę zwykły telefon Nie mam potrzeby Nie stać mnie na zakup Ceny korzystania wysokie Nie potrafię korzystać Brak atrakcyjnej oferty Inne powody Trudno powiedzieć 8% 7% 4% 4% 13% 25% 42% 46% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Źródło: IAB Polska mobile 2012 Q4; ResearchNow 2012, N=241; możliwość wielu odpowiedzi Kolejnym kryterium spowalniającym rozwój analizowanego rynku mobile jest mała ilość analiz rynkowych, przedstawiających potencjał rynku, a także jego dynamikę. Wynika to zarówno z braku standardów badawczych dla tego sektora jak i braku wymiany danych pomiędzy producentami oprogramowania, deweloperami i operatorami telekomunikacyjnymi. Niewątpliwie zatem wprowadzenie regulacji nakładających obowiązek raportowania i publikowania danych ilościowych przez producentów oprogramowania czy sprzętu i operatorów działających na rynku mobile, pozwoliłoby na lepsze oszacowanie potencjału. Bariery ograniczające biznes i trudne do przezwyciężenia Pierwszą najbardziej istotną bariera rynkową jest brak jednolitego standardu realizowania

26 26 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska płatności za pomocą telefonów komórkowych. Bezpośrednią przyczyną takiej sytuacji jest istnienie wielu grup podmiotów, z których każda posiada własne argumenty (tabela poniżej): Uczestnik rynku Interesy i argumentacja. Producenci oprogramowania Pobierają prowizje za pobranie płatnych aplikacji czy treści, w związku z tym nie chcą dodatkowych pośredników w transakcji. Niektórzy z nich tworzą własne rozwiązania płatnicze, dedykowane smartfonom i tabletom. Operatorzy Chcą uczestniczyć w procesie rozliczania usług mobilnych z uwagi na spadek przychodów z tytułu innych usług, które sprzedają. Większość z nich zdaje sobie sprawę że dotychczasowy model biznesowy oparty o sprzedaż usług głosowych ulegnie zmianie na rzecz rosnącej sprzedaży transmisji danych. Dodatkowo regulacje rynku telekomunikacyjnego przez rodzime czy unijne prawodawstwo ogranicza możliwości marży na tej usłudze, co zmusza operatorów do poszukiwania nowych źródeł przychodu. Dostawcy treści, szczególnie wydawnictwa i sklepy Nie chcą dzielić się z dostawcami i operatorami przychodami, szczególnie że klasyczna dystrybucja np. gazet, traci na znaczeniu, czego przykładem na innych niż polski rynkach jest rezygnacja z publikacji wersji papierowych znanych tytułów jak Newsweek czy Forbes. Pośrednicy w płatnościach elektronicznych Chcą rozszerzyć swoje usługi na segment mobilny oraz nie dopuścić kolejnych pośredników tworzących dedykowane rozwiązania mobilne. Banki Widząc rosnące zainteresowanie tym kanałem płatności chcą mieć jak największy wpływ na schemat transakcji i eliminować pośredników którzy w ostatnim dziesięcioleciu, pojawiły się pomiędzy bankami, sprzedawcą i klientem.

27 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 27 Globalni operatorzy płatności i wydawcy kart płatniczych (VISA, Mastercard) Chcą utrzymać istotne znaczenie płatności plastikowych, kontrolując zastąpienie ich własnymi rozwiązaniami do płatności mobilnych. Producenci technologii i sprzętu Próbują forsować swoje technologie łączności bezprzewodowej (NFC, Bluetooth 4.0), które zabezpieczały by sprzętowo i wspierały płatności mobilne Kolejną barierę stanowi wciąż niska świadomość konsumenta w zakresie tego jak może on wykorzystywać smartfon czy tablet. Szczególnie u osób znajdujących się w grupie 40+ proces adaptacji, pomimo tego, że jest krótszy niż w przypadku komputera stacjonarnego wymaga czasu, co bezpośrednio wpływa na skalę wykorzystania m.in. aplikacji narzędziowych o których wspomniano powyżej Również dostawcy usług przechodzą długotrwały proces budowania świadomości, przez co pojawia się dysproporcja w stosunku potrzeb użytkowników oraz możliwości oferowanych przez dostawców. Brak świadomości powoduje też niewłaściwe planowanie rozwiązań informatycznych, co w przyszłości wydłuży, a w niektórych wypadkach nawet uniemożliwi migrację do branży mobile. Powyższe jest warte uwzględnienia przy budowaniu systemów informatycznych dla administracji publicznej Kryterium trudnym do przezwyciężenia jest także rosnące zainteresowanie polskich przedsiębiorców rynkami zagranicznymi, co bezpośrednio przekłada się na tempo i ilość krajowych wdrożeń mobilnych oraz dopuszcza do rynku sporo nisko sprofesjonalizowanych podmiotów. Rosnące zapotrzebowanie na usługi polskich przedsiębiorców i jakość którą gwarantują powoduje, że coraz więcej z nich decyduje się na pracę wyłącznie dla przedsiębiorców spoza Polski Następnie należy wskazać na niedostateczny poziom rozwoju infrastruktury umożliwiającej świadczenie usług szerokopasmowego Internetu. Powyższemu ma zapobiec rozpatrywane przyjęcie i wydanie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków

28 28 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska mających na celu zmniejszenie kosztów wdrażania szybkich sieci łączności elektronicznej (COM(2013) 147 final zwanego dalej Projektem lub Projektem Rozporządzenia ). Cel Rozporządzenia ma bowiem stanowić rozszerzenie stosowanych obecnie w poszczególnych państwach członkowskich UE najlepszych praktyk w zakresie planowania i budowy sieci szerokopasmowych (wymienionych w Projekcie Rozporządzenia) na całą UE, a także ograniczenie dalszego wzrostu poziomu dywergencji pomiędzy ustawodawstwami poszczególnych państw członkowkich UE, do czego powinno dojść w określonych w Europejskiej Agendzie Cyfrowej terminach W związku z powyższym należy wskazać na te wybrane przepisy Projektu, które dotyczą kwestii jeszcze w całości nie uregulowanych przez polskie ustawodawstwo. Przyjęcie tych przepisów bowiem przez PE i Radę przyczyniłoby się do wyeliminowania określonych barier w rozwoju sieci szerokopasmowej, a w konsekencji również barier dla rozwoju e-handlu w Polsce: a) art. 4 Projektu, w którego treści wprowadzono obowiązek zapewnienia dostępu do informacji na temat istniejącej infrastruktury fizycznej (tj. elementów sieci fizycznej, które nie są aktywne, takie jak rury, maszty, kanały, studzienki rewizyjne, studzienki, szafki uliczne, budynki lub wejścia do budynków, anteny, słupy kratowe, słupy i inne pomocnicze elementy infrastruktury) takich podmiotów jak: przedsiębiorstwa zapewniające infrastrukturę fizyczną przeznaczoną do świadczenia usług w zakresie usług transportowych obejmujących linie kolejowe, drogi, porty i porty lotnicze; b) art Projektu, w myśl którego wszelkie aktualizacje informacji oraz wszelkie nowe informacje wchodzące w zakres określonego minimum informacji na temat infrastruktury, otrzymane przez organ sektora publicznego, są udostępniane pojedyńczemu punktowi informacyjnemu w terminie jednego miesiąca od ich otrzymania (a nie w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku Prezesa UKE jak to ma miejsce obecnie); c) art Projektu, w myśl którego operator sieci w rozumieniu Projektu

29 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 29 Rozporządzenia udostępnia pojedyńczemu punktowi informacyjnemu wszelkie aktualizacje przekazanego minimum informacji w terminie jednego miesiąca od faktycznej modyfikacji sieci fizycznej, która powoduje zmianę tego minimum informacji; d) art Projektu, w myśl którego na specjalny pisemny wniosek przedsiębiorstwa uprawnionego do dostarczania sieci łączności elektronicznej każdy operator sieci udostępnia następujące minimum informacji na temat trwających i planowanych prac budowlanych dotyczących jego infrastruktury fizycznej, w przypadku których wydano zezwolenie, w przypadku których procedura udzielania zezwolenia jest w toku lub w przypadku których przewiduje się złożenie do właściwych organów pierwszego wniosku o udzielenie zezwolenia w ciągu najbliższych sześciu miesięcy: a) lokalizację i rodzaj prac; b) elementy sieci, których dotyczą prace; c) przewidywaną datę rozpoczęcia prac i czas ich trwania; d) punkt kontaktowy; e) art Projektu, w myśl którego każde przedsiębiorstwo wykonujące prace budowlane finansowane w całości lub w części ze środków publicznych uznaje każdy uzasadniony wniosek złożony przez przedsiębiorstwa upoważnione do dostarczania sieci łączności elektronicznej w celu wdrożenia elementów szybkich sieci łączności elektronicznej, dotyczący zawarcia umowy o koordynacji prac budowlanych na przejrzystych i niedyskryminujących warunkach, pod warunkiem że nie oznacza to dodatkowych kosztów w odniesieniu do pierwotnie przewidzianych prac budowlanych oraz że wniosek o koordynację zostanie złożony w możliwie najkrótszym terminie, a w każdym razie co najmniej jeden miesiąc przed przedłożeniem ostatecznego projektu właściwym organom w celu uzyskania zezwolenia; f) art Projektu, w myśl którego każde przedsiębiorstwo upoważnione do dostarczania sieci łączności elektronicznej ma na życzenie prawo do uzyskania za pośrednictwem pojedyńczego punktu informacyjnego elektronicznego dostępu do wszelkich informacji na temat warunków i procedur dotyczących udzielania

30 30 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska zezwoleń na prace budowlane (tj. każdy całościowy wynik prac budowlanych lub inżynieryjno-budowlanych, który samodzielnie wystarcza do spełnienia funkcji ekonomicznej lub technicznej i obejmuje co najmniej jeden element infrastruktury fizycznej) niezbędne w celu wdrożenia elementów szybkich sieci łączności elektronicznej, w tym wszelkich zwolnień mających zastosowanie do takich elementów w odniesieniu do niektórych lub wszystkich zezwoleń wymaganych na mocy prawa krajowego; g) art Projektu, w myśl którego każde przedsiębiorstwo upoważnione do dostarczania sieci łączności elektronicznej ma prawo do przedkładania, w formie elektronicznej za pośrednictwem pojedyńczego punktu informacyjnego, wniosków o udzielenie zezwoleń wymaganych w odniesieniu do prac budowlanych niezbędnych w celu wdrożenia elementów szybkich sieci łączności elektronicznej. Pojedyńczy punkt informacyjny ułatwia i koordynuje proces udzielania zezwoleń. W szczególności dopilnowuje on, aby wnioski zostały przekazane odpowiednim właściwym organom odpowiedzialnym za udzielanie zezwoleń mających zastosowanie do przedmiotowych prac budowlanych, oraz monitoruje przestrzeganie terminów obowiązujących zgodnie z art. 6 ust. 3; h) art Projektu, w myśl którego właściwe organy udzielają lub odmawiają udzielenia zezwoleń w terminie sześciu miesięcy od otrzymania wniosku, bez naruszenia innych terminów i zobowiązań określonych w celu odpowiedniego przeprowadzenia procedury, które mają zastosowanie w odniesieniu do procedury przyznawania zezwoleń zgodnie z przepisami krajowymi lub unijnymi. Każda odmowa jest odpowiednio uzasadniana na podstawie obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminujących i proporcjonalnych kryteriów. Bariery uniemożliwiające rozwój biznesu w jego optymalnym tempie Trudno wskazać bariery uniemożliwiające gdyż zaangażowanie podmiotów w tym segmencie rynku skutecznie eliminuje przeszkody, które mogły by zatrzymać rozwój

31 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska 31 biznesu. Potencjał rozwojowy Obszary, które mogłyby poprawić funkcjonowanie biznesu Zdecydowanie największymi obszarami, które wpłyną na poprawę biznesu jest zwiększenie świadomości konsumentów, szczególnie w grupie 40+ oraz sukcesywne zwiększanie dostępu do wysokiej jakości internetu mobilnego, szczególnie poza aglomeracjami miejskimi. Obszary, które mogłyby przyspieszyć funkcjonowanie biznesu Istotnym kryterium przyspieszającym funkcjonowanie biznesu mobilnego jest stabilizacja cen transmisji danych i dostępu do Internetu w UE. Odrębnym od strategii operatorów obszarem jest opisana powyżej kwestia płatności mobilnych i standardów, wg których będą one w przyszłości realizowane. Obszary, w których istnieje największy niewykorzystany potencjał Do obszarów, w których istnieje największy niewykorzystany potencjał należy zaliczyć: 1. Płatności mobilne. 2. Szkolnictwo - wykorzystanie urządzeń mobilnych na szerszą skalę. 3. Programy lojalnościowe i migracja kart plastikowych do smartfonów. 4. Administracja publiczna - dostęp do usług administracji publicznej za pomocą urządzeń mobilnych. 5. Komunikacja publiczna - niezbędne jest wykształcenie się uniwersalnych praktyk i

32 32 Ekspertyza Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska narzędzi do korzystania z komunikacji publicznej na skalę kraju, wliczając w to transport miejski, międzymiastowy w tym kolejowy. 6. Informacja publiczna - istotne zarówno w aspekcie usług turystycznych jak i komunikacji z obywatelami. Oczekiwane kierunki rozwoju Które usługi/produkty/rozwiązania mogą zniknąć z rynku 1. Telefonia stacjonarna oparta o łącza kablowe - z uwagi na popularyzacje łączności komórkowej znaczenie telefonii stacjonarnej będzie z czasem malało. 2. Sms i mms - rozwój sieci społecznościowych i form komunikacji, które sieci te udostępniają wpływa bezpośrednio na ilość wysyłanych wiadomości Sms i Mms 3. Niektóre usługi i treści - dostępność z poziomu urządzenia mobilnego predysponuje niektóre usługi do tego aby rozwijać je wyłącznie w tym kanale. Do takich usług można zaliczyć np. opłaty za parkowanie czy bankowość elektroniczną czy też zakup niektórych treści jak muzyka czy prasa. 4. Zmniejszenie połączeń głosowej na rzecz transmisji danych - wspomniany rozwój komunikatorów, również tych, umożliwiających bezpłatne połączenia głosowe czy wideo za pomocą smarftona czy tabletu, wpłynie w najbliższych latach również na ograniczanie połączeń głosowych za pomocą sieci komórkowej, co jak wspomniano zmusza operatorów sieci komórkowych do poszukiwania alternatywnych źródeł przychodów. Które usługi/produkty/rozwiązania mogą zyskiwać na znaczeniu 1. Bezprzewodowa transmisja danych i dostęp do Internetu - ten segment usług telekomunikacyjnych stopniowo wypierać będzie inne już wspomniane.