Dolistny zastrzyk energii

Transkrypt

1 Zwiedź z nami Amerykę Południową. Czytaj s. 22 Siatka do pras rolujących QQNr 06/2015 (120) bezpłatny miesięcznik ogólnopolski ISSN: Dolistny zastrzyk energii tel: (43) Zboża w okresie intensywnego wzrostu potrzebują niezbędnych makro i mikroelementów. Jeśli jeszcze w przypadku tych pierwszych, nawożenie dolistne powinno być tylko uzupełnieniem lub korektą wcześniejszych zabiegów, to mikroelementy powinniśmy podawać przede wszystkim w ten sposób. Orka Ochrona roślin Warto pamiętać, że dolistne nawożenie makroelementami powinno być tylko uzupełnieniem, a nie głównym sposobem dostarczenia roślinom składników pokarmowych. Skoro jednak zboża potrzebują dokarmiania, należy wiedzieć, co, gdzie i jak stosować w końcu dolistne nawożenie warunkuje wysokie plony. Czytaj s. 7 zapraszamy na maszyny.wrp.pl Zakiszać zielonkę w folii czy na pryzmie? Zmechanizowany zbiór marchwi Wysiew Przygotowanie zasiewu Uprawa ścierniska tel REKLAMA Najbardziej racjonalnym i ekonomicznie uzasadnionym sposobem konserwacji zielonek jest ich zakiszanie. Aby uzyskać dobrą kiszonkę z zielonek niskich, należy dokładnie zaplanować całą technologię zbioru, tj; od terminu koszenia a na zakiszaniu kończąc. Trawy z pierwszego pokosu, które najbardziej zalecane są do zakiszania (ze względu na tempo przyrastania runi i plonu odrostu) należy kosić w początkowym stadium kłoszenia, a motylkowe na początku kwitnienia. Czytaj s. 24 Zbiór zalicza się do najbardziej pracochłonnych zabiegów w technologii produkcji marchwi. Dlatego w gospodarstwach z odpowiednio dużym potencjałem produkcji marchwi warto zaplanować wyposażenie w jedną z wersji kombajnów do zbioru warzyw korzeniowych. Maszyny do zbioru warzyw korzeniowych wyróżniają się specyfiką rozwiązań konstrukcyjnych, wysoką specjalizacją działania i równie wysokimi wymaganiami w zakresie perfekcyjnej obsługi, zarówno w sezonie roboczym, jak też po jego zakończeniu. Czytaj s. 17

2 Strona 2 Informacje - Wiadomości Rolnicze Polska Spis treści INFORMACJE ODR y na zakręcie 2 UPRAWA Ochrona rzepaku przed łuszczynowcami 4 Ploniarka zbożówka wymaga uwagi 4 Słoma problem czy korzyści 5 Alternatywna uprawa 5 Dokarm buraka 6 Jak zwalczać omacnicę? 6 Dolistny zastrzyk energii 7 Rolnictwo to przede wszystkim ludzie... 7 Interwencyjnie przeciwko słodyszkowi 8 OGRODNIK AE skuteczny insektycyd 8 Bez pługa urodziny BASF 9 Zboża na ostatniej prostej 10 WARZYWA Nowa generacja nawozów dolistnych w uprawie ziemniaka 11 Kalafior dobry na jesień 11 Zwalczanie stonki na plantacji ziemniaka 12 Alternarioza ziemniaka 13 Jak chronić ziemniaki? 13 TECHNIKA Majówka z Zetorem 14 Zielone żniwa przyczepy samozbierające 14 Valtra Demo Tour 15 Dzień firmowy Farmet 16 Przystawki do zbioru drobnonasiennych 16 Zmechanizowany zbiór marchwi 17 Konie mechaniczne pod maską Valtra 18 Pokaz mocy Kuhn 18 Przyczepy na topie 19 Nowa opona Michelin 19 Spotkanie studentów z innowacjami Claasa 20 Mazurski jubileusz 20 Fendt Variotronic w kombajnach serii L 21 SGGW na tropie 21 Poleć z nami do Brazylii i Argentyny 22 Redlice wymagają naprawy 23 Zbiór upraw strączkowych 23 Zakiszać zielonkę w folii czy na pryzmie? 24 Zmiany dot. płatności bezpośrednich! 25 Paśniki dla zwierząt inwentarskich 26 W oczekiwaniu na 26 HODOWLA Genetyka a zdrowotność stad bydła 27 Dezynsekcja w budynkach inwentarskich 27 Święto hodowców w Poznaniu 28 Co dla producentów trzody oferuje PROW? 28 ODR y na zakręcie W 2012 roku została uchwalona nowelizacja ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego. Co się zmieniło? Teoretycznie, organizacja Ośrodków Doradztwa Rolniczego należy do zarządu województwa, finansowanie do wojewodów, a nadzór merytoryczny do ministerstwa rolnictwa. A w praktyce? ODR y niemalże przestały spełniać swoją funkcję. Ale, umówmy się, nie stało się to z dnia na dzień. Już wcześniej w ośrodkach nie działo się najlepiej QJak Q nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze Warto przyjrzeć się bliżej nowej ustawie i zmianach, jakie ona wniosła. Przed nowelizacją, jednostki doradztwa rolniczego były finansowane z budżetu państwa bezpośrednio, administrowane i kontrolowane przez resort rolnictwa. I, mimo, że jak to zwykle bywa, opozycja już od lat narzekała, że rząd przyznaje na ten cel za mało środków, to jednak miliony płynęły. Niestety, jak wiadomo, w naszym państwowym budżecie pieniędzy brak, więc trzeba było zrzucić trochę balastu. I tak, finansowanie ODR ów zostało przerzucone na wojewodów. A w budżecie pozostało kilkadziesiąt milionów złotych. W końcu jest wiele ważniejszych rzeczy, podróże służbowe posłów, fundusze reprezentacyjne, czy inne tego typu wydatki. QOdbijanie Q piłeczki Finansowanie ODR ów spoczęło więc na wojewodach. Ale nie tylko. Ośrodki mogą być też dotowane z samorządów terytorialnych. Mogą, ale nie Ośrodki Doradztwa Rolniczego z założenia mają nieść kaganek oświaty, a tymczasem same niemalże toną w mroku. Co prawda, nie można doradcom zarzucić brak wiedzy. Ale trzeba jeszcze tę wiedzę stale poszerzać, umieć ją przekazać, mieć ku temu chęci i możliwości. Jeśli jednego lub więcej z tych czynników brak, cały system się wali. I tak też ostatnio bywa. Renata Struzik, renata@wrp.pl muszą. I tak, wojewodowie, z uwagi na konieczność wprowadzania oszczędności, obcinają coraz bardziej dotacje, mając nadzieję na dodatkowe wsparcie jednostek przez samorządy, które również nie mają w swoim budżecie miejsca na tego typu dodatkowe wydatki, myśląc, że przecież nie w ich kwestii leży finansowanie ośrodków doradztwa. I koło się zamyka. Z resztą, nie ma się co oszukiwać wojewodowie mają inne priorytety i nie do końca rolnictwo, a tym bardziej doradztwo rolnicze, leży im na sercu. QOdpowiedzialność Q zbiorowa Zarządzanie, administracja i polityka ODR ów zostały poniekąd rozbite pomiędzy zarząd województwa, a ministerstwo rolnictwa, do którego należy nadzór merytoryczny ośrodkami. Czasami zastanawiamy się, czy doradcy są dobrze zarządzani, a pieniądze przepływają jakąś taką okrężną drogą, to jest to takie trochę niezbyt czytelne i niezbyt jasne stwierdza Szmulewicz. Niezbyt czytelne i niezbyt jasne to mało powiedziane. Bardziej adekwatne jest określenie, że zamiast mieć jednolitego doradztwa rolniczego, mamy 16 różnych systemów. Wojewódzkich. Doradcy nie wiedzą, na czym stoją, w którym miejscu są i jakiego pana mają. I przez to rolnicy tracą podsumowuje Wiktor Szmulewicz. QKto Q się nie rozwija, ten się cofa Jak każdy kij, tak i ten ma dwa końce. Minister rolnictwa, Marek Sawicki podkreśla, że aktualna sytuacja ODR ów, która, delikatnie mówiąc, jest nieciekawa, to sprawa przede wszystkim samych ośrodków i ich aktywnej odpowiedzi na zapotrzebowanie rolników. Dziś potrzebne jest szersze doradztwo ekonomiczne, ale także innowacyjne i technologiczne. Jeżeli doradcy tego nie zrozumieją, że ten postęp w rolnictwie dokonuje się zdecydowanie szybciej, niż w innych dziedzinach gospodarki i nie wyprzedzą oczekiwań rolników, nie pójdą do nich z ofertą, to rzeczywiście przestaną być tym rolnikom potrzebni. I na to pytanie muszą sobie odpowiedzieć stwierdził Sawicki. Doradcy potrzebni są nie tylko do pomocy przy wypełnianiu wniosków, ale też do wsparcia przy zakładaniu grup, organizacji branżowych, wsparcia merytorycznego przy wykorzystaniu dotacji, realizacji programów. Jeżdżę trochę po Polsce i nie słyszę, żeby ośrodki doradztwa rolniczego budowały te grupy, te zespoły. Dzisiaj w ramach inwestycji 60 tys. zł w małe gospodarstwa można łączyć ze sobą dziesięć gospodarstw, można łączyć ze sobą 3-4 gospodarstwa w ramach modernizacji. Ale trzeba tym ludziom, powiedzieć, że takie możliwości są dodaje Sawicki. QGdzie Q dwóch się bije, tam trzeci korzysta Firmy, szczególnie te z branży ochrony roślin, powoli przejmują role doradców rolniczych. Zbijając na tym kokosy. Bo przecież rozmawiając z rolnikiem, powiedzą szczerze, w jakim kierunku gospodarstwo powinno zmierzać. I równie szczerze zalecą stosowanie określonych środków ochrony roślin, czy dobór odmian roślin. Oczywiście, swojej firmy. Bo przecież to właśnie te produkty są najlepsze i jedyne godne polecenia. I tak, Ośrodki Doradztwa Rolniczego tracą swoją renomę i zaufanie. Przede wszystkim jednak, może dojść niedługo do sytuacji, że ODR y przestaną być potrzebne rolnikom. Zostaną odstawione na bok, zarosną kurzem i odejdą w zapomnienie. Nie pozwólmy na to. W końcu w rolnictwie siła, a doradztwo może być jego motorem. Niekoniecznie to komercyjne, nastawione na swój indywidualny zysk. Trzeba tylko chcieć i uwierzyć w to, że się uda. W końcu ogranicza nas tylko brak wiary we własne możliwości. n REDAKCJA Per Jørgensen, prezes, redaktor naczelny tel , per@landbrugnet.dk Anna Arabska, z-ca redaktora naczelnego tel , kom , anna@wrp.pl Agata Mówińska, p. o. sekretarza redakcji, tel , agata@wrp.pl Renata Struzik, dziennikarz, tel , renata@wrp.pl Miesięcznik ogólnopolski Druk: Seregni Printing Group Sp. z o.o. Drukarnia w Sosnowcu ul. Nowopogońska 1 Wydawca: Wiadomości Rolnicze Polska Sp. z o.o. Adres: ul. Maszewska 3, Goleniów NIP: Sąd Rejonowy w Szczecinie, XVII Wydział Gospodarczy KRS KRS: Internet: wrp@wrp.pl Redakcja gazety: redakcja@wrp.pl Tel: Fax: MARKETING Lidia Janiak, marketing, tel , kom , lidia@wrp.pl Tomasz Olejniczak, marketing, kom , tomasz@wrp.pl Paweł Kochanek, grafika, dtp, tel , p.kochanek@wrp.pl Mariusz Sojka, webmaster, mariusz@wrp.pl INSTYTUCJE Z KTÓRYMI WSPÓŁPRACUJEMY Firmy i sklepy rolnicze, Izby Rolnicze, ARiMR, ODR, Polski Zwiazek Producentow Bydla Mlecznego, POLSUS, PZZHIPD, PFHBiPM Nakład: egz. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Wyrażane opinie są poglądami autorów i nie zawsze odzwierciedlają stanowisko redakcji. Redakcja zastrzega sobie także prawo odmowy przyjęcia reklamy lub ogłoszenia. Za treść reklam, ogłoszeń i listów redakcja i wydawca nie odpowiadają.

3 Reklama - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 3

4 Strona 4 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Ochrona rzepaku przed łuszczynowcami Szkodniki łuszczynowe stanowią prawdziwe zagrożenie dla plantacji rzepaku. Mogą spowodować straty plonu od 10 20% do nawet w skrajnych przypadkach 80%. Po uszkodzeniu roślin przez te owady wzrasta ryzyko porażenia rzepaku przez grzyby, co może z kolei doprowadzić do całkowitego zniszczenia upraw. Żeby ten czarny scenariusz się nie spełnił, farmerzy sięgają po skuteczne i sprawdzone metody ochrony plantacji. Podczas kwitnienia i zawiązywania łuszczyn uprawom rzepaku zagrażają szkodniki łuszczynowe czyli chowacz podobnik i pryszczarek kapustnik. Te owady wyrządzają największe straty na plantacjach rzepaku jarego, mniejsze w rzepaku ozimym. QQPierwsze problemy Chrząszcze chowacza podobnika są czarne, mają 2,5 3 mm długości. Larwa owada ma 4 5 mm długości, zabarwienie białożółte z brązową głową, jest beznoga i żeruje wewnątrz łuszczyn na nasionach. Zazwyczaj jedna larwa zjada kilka nasion, przyczynia się do żółknięcia i deformowania łuszczyn. Szkodnik po raz pierwszy pojawia się na polu, gdy rzepak jest w fazie luźnych Magdalena Kowalczyk kwiatostanów. W okresie kwitnienia rzepaku ozimego odbywa się natomiast masowy przelot chrząszczy. Uszkodzone przez te owady łuszczyny można łatwo rozpoznać. Mają lekkie zgięcie w miejscu, gdzie zostało złożone jajo. Widoczne są również wygryzione otwory o średnicy około 0,8 mm, przez które dorosła larwa opuściła łuszczynę. W glebie larwy przepoczwarzają się. W lipcu i sierpniu chrząszcze opuszczają plantacje. Przenoszą się stamtąd na pobliskie żywopłoty lub skraj lasu. Zimują w ściółce. W ciągu roku występuje jedno pokolenie szkodnika. Choć bezpośrednie szkody wyrządzone przez chowacza podobnika są niewielkie, to szkody pośrednie są bardzo duże. Wynikają z przygotowania warunków dla kolejnego szkodnika, pryszczarka kapustnika. QQPryszczarek kapustnik czyli duże straty Owad dorosły to brązowoczarna muchówka z czerwonawym odwłokiem, długimi czułkami i odnóżami o długości 1,2-1,5 mm. Natomiast larwa ma jedynie około 2 mm długości. Jest wysmukła i beznoga, początkowo przezroczysta, później biała, stopniowo żółknie aż uzyskuje pomarańczową barwę. Szkodnik zimuje na polu jako stadium larwalne w kokonach na głębokości od 5 do 10 cm. Już od początku kwitnienia roślin muchówki nalatują na rzepak, co trwa około 1 miesiąca. Samice składają jaja w miejscach uszkodzonych przez chowacza podobnika. Wybierają młode, wykształcające się łuszczyny. W jednej łuszczynie może znaleźć się od kilkudziesięciu do nawet stu larw. Larwy wysysają z roślin soki, po czym łuszczyny nabrzmiewają, skręcają się i żółkną. Na dalsze rezultaty działalności szkodników nie trzeba długo czekać. Po około 3 tygodniach od złożenia przez samice jaj uszkodzona łuszczyna pęka, a nasiona osypują się. Pryszczarek kapustnik wydaje 2 lub 3 pokolenia w ciągu roku. Rozwojowi szkodnika sprzyjają wysokie temperatury powietrza w maju oraz w czerwcu, a także brak intensywnych opadów. Pierwsze i drugie pokolenie jest zagrożeniem dla rzepaku ozimego, natomiast drugie i trzecie dla rzepaku jarego i gorczycy. QQPodwójne zagrożenie Niezwykle groźne jest jednoczesne pojawienie się na plantacjach rzepaku obu szkodników czyli chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika. Samice pryszczarka składają wtedy bez problemu jaja w uszkodzonych łuszczynach, co powoduje, że nawet większość łuszczyn na plantacji może zostać zasiedlona przez szkodniki. W przypadku zasiania na plantacji odmiany rzepaku charakteryzującego się cieńszymi łuszczynami problem jest jeszcze większy. Wówczas samice pryszczarka radzą sobie same i nie muszą korzystać z otworów wyrządzonych przez chrząszcze chowacza podobnika. A to oznacza dużo większe straty. Tym bardziej, że uszkodzone łuszczyny ułatwiają rozwój groźnych chorób rzepaku na plantacji (np. sucha zgnilizna kapustnych czy szara pleśń). QQNiezbędna ochrona plantacji Eksperci doradzają, żeby skuteczną ochronę rozpocząć od monitoringu uprawy. Najpierw należy określić liczebność szkodników łuszczynowych na plantacji. Po raz pierwszy trzeba to zrobić już przed kwitnieniem rzepaku. Później warto przeprowadzać obserwację nalotów chrząszczy chowacza podobnika nawet 2 3 razy w ciągu tygodnia. Podczas tej obserwacji trzeba szczególną uwagę zwrócić na zadrzewioną stronę plantacji oraz na miejsca, gdzie rok wcześniej stwierdzono minimum 5% uszkodzonych łuszczyn. Zwalczanie słodyszka rzepakowego również wpływa na ograniczenie liczebności szkodników łuszczynowych. Zdaniem ekspertów najtańszym sposobem walki z tymi owadami jest przestrzeganie co najmniej 4 letniej przerwy w uprawie rzepaku na tym samym polu, a także wysiew nasion późno zakwitających oraz izolacja przestrzenna od ubiegłorocznych upraw. n Ploniarka zbożówka wymaga uwagi Ploniarka zbożówka jest polską nazwą, wspólną dla dwóch gatunków szkodliwych muchówek (Oscinella frit L. i Oscinella pusilla M.), które atakują kukurydzę, zboża i inne trawy z rodziny wiechlinowatych. Ploniarki są małymi czarno lśniącymi owadami, długości około 2 mm, z dużymi czerwonymi oczami. Nogi natomiast mają czarne lub częściowo żółte, co jest charakterystyczną cechą odróżniającą dwa gatunki. Co kilka lat obserwuje się masowe występowanie tego szkodnika, czemu z pewnością sprzyja wzrost powierzchni upraw kukurydzy i innych zbóż. Prof.dr hab. Paweł Węgorek, dr Joanna Zamojska, mgr Daria Dworzańska Instytut Ochrony Roślin-PIB w Poznaniu Szczególnie narażone są południowe rejony Polski, choć, jeśli chodzi o kukurydzę, to więcej szkód czyni ploniarka w północno wschodniej Polsce, gdzie rolnicy nazywają ją muchą szwedzką. Dwa gatunki ploniarki zbożówki mają nieco inną biologię i inne preferencje co do temperatury, wilgotności i pokarmu, natomiast łączy je duża szkodliwość. Wylot dojrzałych muchówek następuje w maju, w miejscach, gdzie wewnątrz ozimin i traw owady zimowały w stadium larwy. Gdy wiosną temperatura osiąga o C larwy przepoczwarczają się, co trwa dni. Fenologicznym terminem wylotu dojrzałych muchówek w różnych rejonach Polski jest okres kwitnienia mniszka lekarskiego. Samce i samice ploniarki zbożówki są aktywne już przy temperaturze powietrza około 9 o C, nie lubią jednak miejsc nasłonecznionych i wysokich temperatur. Odżywiają się pyłkiem i nektarem różnych roślin. Po około 9 13 dniach od wylotu, samce spełniwszy swoje biologiczne zadanie giną, a samice przystępują do składania jaj, zarówno na zbożach ozimych jak i jarych oraz rozmaitych trawach. Samice żyją jeden miesiąc, składając w tym czasie około jaj, których rozwój embrionalny trwa 4 10 dni. Po tym okresie wykluwają się z nich żarłoczne larwy. Ich atakiem zagrożony jest głównie jęczmień, owies i młode rośliny kukurydzy w fazie siewki oraz 2 4 liści (BBCH ). W przypadku kukurydzy, wylęgłe larwy żerują wewnątrz młodych liści, które pękają i ulegają rozmaitym deformacjom. Jeśli uszkodzeniu ulegnie stożek wzrostu, roślina zamiera. Obrazem uszkodzeń powodowanych przez larwy ploniarki na młodym jęczmieniu, owsie, życie czy pszenicy jest żółty liść sercowy, który daje się łatwo wyciągnąć, ponieważ jest u nasady zgryziony. Czasem można w tym miejscu dojrzeć biało żółtą, dojrzałą larwę długości 4 mm. Inne symptomy to opóźniony rozwój roślin, ich zamieranie lub nadmierne krzewienie się, nie dające jednak kłosów. W późniejszym okresie objawy uszkodzeń na kukurydzy to zahamowanie wzrostu od fazy BBCH 18 (rozwój ósmego liścia), często, wtórny atak głowni guzowatej na skutek zranień i stresu oraz gorsze zawiązywanie kolb. U innych zbóż są to uszkodzone dokłosia, zbielałe, nierozwinięte kłosy jęczmienia, pierzaste wiechy u owsa, a nawet żerowanie larw w jego ziarnach fazy mlecznej i woskowej. Ploniarka zbożówka ma w ciągu roku zazwyczaj 2 3 pokolenia, choć na skutek zmiennych warunków klimatycznych w latach ciepłych i wilgotnych obserwowano w Polsce rozwój nawet 4 pokoleń. Rozwój larw trwa od 15 do 30 dni w okresie od połowy kwietnia do końca września. Tak więc już pod koniec maja lub na początku czerwca pierwsze larwy nowego pokolenia 2015 roku się przepoczwarczą i po kolejnych 7 14 dniach, mniej więcej w okresie żniw (czerwiec/ lipiec), wyleci nowe pokolenie muchówek. Kiedy więc podjąć decyzję o konieczności wykonania zabiegu chemicznego? Wczesną wiosną należy starannie określić porażenie plantacji zbóż ozimych przez zimujące larwy. W tym celu należy skontrolować dużą liczbę roślin, po 100 w kilku miejscach plantacji. Próg szkodliwości w okresie wiosennego krzewienia zbóż stanowi odnalezienie średnio minimum 6 zimujących larw lub poczwarek ploniarki zbożówki na 100 roślinach. W przypadku kukurydzy próba powinna wynosić 50 roślin. Obserwujemy po 5 kolejnych roślin w kontrolowanym rzędzie w 10 losowo wybranych miejscach pola. Próg ekonomicznej szkodliwości stanowi odnalezienie minimum 5 jaj na 10 roślinach w okresie od momentu wzejścia siewek do fazy początku rozwoju trzeciego liścia. W razie konieczności zabieg należy wykonać możliwie szybko, jeszcze w fazie trzeciego liścia (BBCH 13), tak aby uchwycić młode, świeżo wylęgające się larwy. Nie jest sprzeczne z integrowaną ochroną używanie nasion zaprawionych insektycydem. Obecnie jest to możliwe tylko przy użyciu metiokarbu, substancji czynnej z chemicznej grupy karbaminianów, stosowanej w środku Mesurol 500 FS. Ogranicza ona skutki ataku pierwszego pokolenia muchówek ploniarki zbożówki oraz szkodników glebowych. W uzasadnionych przypadkach, po przekroczeniu progu szkodliwości, można użyć zalecany insektycyd. Obecnie są to następujące środki: Proteus 110 OD oparty o dwie substancje czynne: neonikotynoid tiachlopryd i pyretroid deltametrynę, Wojownik 050 CS, Kirkuk B 050 CS lub Kirkuk C 050 CS, wszystkie oparte o substancję czynną pyretroidów lambda cyhalotrynę. Pamiętajmy, że pyretroidy są skuteczne w temperaturach do około 20 o C, natomiast neonikotynoidy działają we wszystkich zakresach temperatur, a ponadto mają właściwości przenikania do wnętrza roślin. W przypadku zwalczania larw ploniarki zbożówki, które już się wgryzły do rośliny są więc właściwszym wyborem. Wymienione insektycydy ograniczą ponadto występowanie mszyc oraz skrzypionek. n

5 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 5 Słoma problem czy korzyści Duży udział zbóż w strukturze zasiewów, (przekraczający tzw. biologiczny próg koncentracji), generuje konieczność ich uprawy w uproszczonych zmianowaniach, a nierzadko w monokulturze, co skutkuje spadkiem żyzności gleby, określanym mianem zmęczenia gleby oraz produkcyjności roślin. Uprawa zbóż w monokulturze i wieloletnie przyorywanie słomy, zmniejszają ilość oraz zubażają różnorodność materii organicznej gleby. Efektem są zmiany właściwości fizykochemicznych gleby i zmniejszenie jej aktywności biologicznej. Obniżeniu ulega ph gleby, wzrasta zagęszczenie i pogarsza się jej struktura, wpływając niekorzystnie na ruch wody w glebie oraz przemiany i dostępność składników pokarmowych. Narasta występowanie chorób systemu korzeniowego i części nadziemnych, zwiększa się i specjalizuje zachwaszczenie. Jednym z możliwych sposobów utrzymania dodatniego bilansu materii organicznej w tych warunkach jest wnoszenie do gleby słomy, której nadwyżki są efektem nie tylko upraszczania zmianowania, ale również spadku pogłowia zwierząt gospodarskich i zmian w sposobie ich utrzymania. Jednak wieloletnie przyorywanie tylko słomy dr hab. inż. Krzysztof Kotwica zmniejsza ilość, a przede wszystkim zubaża różnorodność materii organicznej gleby. Zubożenie jakościowe dostarczanej glebie masy organicznej ogranicza różnorodność drobnoustrojów do organizmów, których metabolizm sprzyja m.in. kumulacji związków fenolowych, fitotoksycznych i fitopatogennych. Uwalnianie w trakcie rozkładu słomy związków biologicznie aktywnych, stwarza niebezpieczeństwo masowego porażenia patogenami podstawy źdźbła. Immobilizacja azotu i mechaniczne utrudnienia uprawy roli oraz siewu powodują, że plonotwórczy efekt stosowania słomy nie jest jednoznaczny. Wprowadzanie do gleby rozdrobnionej słomy z dodatkiem N min. lub preparatów mikrobiologicznych wydaje się być szczególnie przydatnym sposobem regeneracji tak niekorzystnego Średni plon pszenicy ozimej (t ha-1) w zależności od sposobu zmianowania, stosowania słomy oraz UGmax monokultura zmianowanie kontrola bez słomy 5,27 6,55 UGmax ze słomą 7,25 8,02 różnica w plonie 1,98 1,47 stanowiska. Uzyskanie jednoznacznej odpowiedzi na temat efektywności produkcyjno środowiskowej takiego postępowania jest jednak silnie uzależnione m.in od odmiennych warunków siedliskowych, przebiegu pogody w poszczególnych latach i agrofitocenozach, czy wreszcie zróżnicowanej agrotechniki realizowanej w poszczególnych gospodarstwach. Od kilkunastu lat, w Katedrze Podstaw Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa Uniwersytetu Technologiczno Przyrodniczego w Bydgoszczy, realizowane są badania, których celem jest m.in. poznanie wpływu użyźniania gleby słomą z wykorzystaniem N lub użyźniacza UG max na plonowanie pszenicy ozimej w zależności od stanowiska. Ich wyniki wykazały większą efektywność plonotwórczą w/w sposobów użyźniania gleby w mało korzystnych warunkach np. krótkotrwałej monokultury zbożowej niż w bardziej sprzyjającym uprawie tego gatunku uproszczonym zmianowaniu. Na słabym stanowisku, po przedplonie zbożowym i nawożeniu azotem w dawce 140 kg N ha 1, zasadnym okazało się zastosowanie słomy wraz z N lub UG max. W rezultacie przyorania słomy z azotem uzyskano przyrost plonu ziarna pszenicy o 0,75 t ha 1 (tj. o 14,3%) w stosunku do stanowiska kontrolnego bez słomy. Natomiast aplikacja na słomę preparatu UG max zwiększyła plon o 1,19 t ha 1 (tj. o 22,7%). Wyniki pogłębionych badań nad efektywnością produkcyjno środowiskową proekologicznych zabiegów agrotechnicznych w monokulturowych uprawach pszenicy ozimej i rzepaku ozimego dostarczyły argumentów ułatwiających interpretację efektu wzrostu plonu ziarna pod wpływem słomy stosowanej wraz z użyźniaczem UG max. Okazało się, że łączne stosowanie UG max i słomy zwiększyło ogólną liczebność mikroorganizmów w glebie o 58% w zmianowaniu i 69% w monokulturze. Wzrost liczebności bakterii przy jednoczesnym ograniczeniu populacji grzybów poprawił stan fitosanitarny gleby o 69%. Stwierdzona w badaniach mniejsza zwięzłość gleby (o 20%) na obiektach nawożonych słomą z użyźniaczem, mogła być skutkiem zwiększenia aktywności i intensyfikacji procesów przemian większej populacji mikroorganizmów. Wykazano również, że wnoszenie do gleby słomy w monokulturze poprzedzone aplikacją użyźniacza glebowego zwiększało, pomimo braku nawożenia słomy azotem, zawartość tego składnika w glebie zarówno jesienią o 31% jak i wiosną o 82%. W rezultacie trzyletnich badań stwierdzono przyrost plonu ziarna pszenicy ozimej uprawianej w monokulturze o 0,52 t ha 1 pod wpływem stosowania słomy, oraz o 1,98 t ha 1 w efekcie łącznego stosowania słomy i UG max. n Alternatywna uprawa Najlepsze są proste rozwiązania. Zgodnie z tą myślą wielu rolników chcąc ułatwić sobie pracę skłania się ku uprawie pasowej. Zainteresowanie alternatywną metodą uprawy roli rośnie i zyskuje w Polsce kolejne rzesze zwolenników, jednak duża część rolników nadal podchodzi do tego tematu ostrożnie. Uprawa pasowa to uproszczony, bezorkowy system uprawy roli. Polega na uprawianiu roślin w ograniczeniu do rzędu, w którym zostały zasiane nasiona. Stosując tę metodę spulchnia się glebę pasowo, jesienią lub wiosną. Tam też aplikowane są nawozy mineralne lub organiczne. QMetoda Q pasowa, czyli co? Siew wykonuje się pośrodku każdego, uprawianego pasa, wówczas gdy nienaruszona zostaje gleba między rzędami. Maszyny wykorzystywane do uprawy pasowej roli zwykle są wyposażone w tzw. ząb służący do głębokiego spulchniania gleby i parę talerzy, które formują pasy. Dzięki temu uprawa pasowa łączy zalety orki oraz uprawy konserwującej. Efektywność tej metody mają zwiększyć podawane (bezpośrednio z zębem ) nawozy, Magdalena Kowalczyk które umieszczane zostają głębiej w glebie. QWzrost Q plonów Z pierwszych badań w Polsce wynikało, że rolnicy stosujący metody uprawy pasowej roli osiągali plony zbliżone do tradycyjnej uprawy płużnej. Natomiast późniejsze testy (prowadzone w kilku krajach) wykazały, że system ten gwarantuje stabilność plonu (szczególnie w latach o ekstremalnym przebiegu pogodowym, w obliczu wystąpienia takich problemów jak nadmiar wody czy susza), a nawet pozwala na zwiększenie plonów o 5-10%. Dlaczego? Zdaniem ekspertów za wszystko odpowiada efekt brzegowy. Oznacza to, że rośliny, które rosną na obrzeżach plantacji są zdrowsze, większe i dorodniejsze. Na te właśnie obrzeża lepiej dociera światło, dzięki cyrkulacji powietrza między rzędami rośliny są tam lepiej przewietrzone i oczyszczane. Ma to duże znaczenie szczególnie w momencie występowania ulewnych, intensywnych opadów deszczu, gdy zagrożenie różnego rodzaju grzybami wzrasta. QKorzyści Q dla gleby Pozostawienie nieuprawianych pasów gleby korzystnie wpływa na jej eksploatację. Znajdujące się tam mikroorganizmy zwiększają tempo rozkładu materii pozostawionej w glebie i zatrzymują w niej węgiel. Jak wykazały badania amerykańskie, dzięki temu uwalniane jest mniej dwutlenku węgla do atmosfery (nawet o ponad 80%). Metoda pasowej uprawy roli ma wpływ na to, że poziom materii organicznej w glebie jest wyższy w porównaniu do tradycyjnych metod uprawy. Strip tillage wpływa również na zwiększenie odporności na zagęszczenie, wzrost aktywności biologicznej i żyzności gleby. Na tym jednak korzyści płynące ze stosowania tego systemu uprawy się nie kończą. Ogranicza on także rozwój chwastów. QCiepło, Q cieplej Na tempo wzrostu roślin znaczny wpływ ma również temperatura gleby. Znajdująca się w pasach gleba jest luźna, a także dobrze napowietrzona. Pozwala to korzeniom roślin na bezproblemowe rozrastanie się w kolejnych warstwach ziemi. System uprawiania pasowego stosowany przy użyciu różnych nowych technologii powoduje często, że gleba w uprawianych obszarach ogrzewa się szybciej. QDobre Q nawodnienie Badania wykonane przez amerykańskich ekspertów wskazują, że metoda pasowej uprawy roli zwiększa ilość dostępnej dla roślin wody w okresie wegetacji. Dzieje się tak poprzez ograniczenie jej parowania. W pasach zbiera się więcej rosy, woda przenika w pasy ziemi między rzędami, wchłania się, z czego korzystają rośliny. Ma to największe znaczenie szczególnie w przypadku gleb piaszczystych, suchych w okresie wegetacji. Tradycyjny system orkowy Obecnie uprawa pasowa jest stosowana w wielu krajach i nadaje się nie tylko do uprawy kukurydzy, soi, buraków cukrowych, ale też bawełny, słonecznika i rzepaku. wysusza glebę, a w okresie silnych opadów deszczu mamy do czynienia ze staniem wody na powierzchni. Strip tillage ma ograniczyć występowanie wszystkich tych niekorzystnych zjawisk, a także zabezpieczyć plantacje przed skutkami erozji wietrznej i wodnej. QOszczędność Q czasu i pieniędzy? Podsumowując, zwolennicy uprawy pasowej podkreślają, że wszystkie wymienione wyżej korzyści oznaczają w praktyce dla farmerów oszczędność czasu (uprawa, nawożenie i siew w jednym przejeździe) i pieniędzy (m.in. wzrost plonów, niższe koszty). Dzięki tym argumentom metoda pasowej uprawy roli ma w Polsce duże grono swoich zwolenników. Przez wielu rolników jest jednak nadal traktowana ze sporym dystansem. Ale warto pamiętać, że wszystkie popularne dziś metody były kiedyś nowinkami, a każdą nową alternatywę opłaca się dokładnie przekalkulować i przemyśleć. n

6 Strona 6 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Dokarm buraka Uprawa buraka cukrowego jest jedną z najbardziej opłacalnych upraw na świecie. Dlatego też warto odpowiednio zadbać o tę przysłowiową kurę, skoro znosi złote jajka. Warto pamiętać, że w naszych warunkach klimatycznych, buraki cukrowe przynoszą zyski dopiero przy plonie q z hektara. Poniżej tej wartości wyjdziemy na zero przychód pokryje tylko poniesione nakłady. Dlatego też warto poświęcić trochę czasu i energii na odpowiednią agrotechnikę. Dzisiaj zajmiemy się nawożeniem. Burak cukrowy jest niezmiernie żarłoczną rośliną, dlatego też nawożenie pochłania sporo pieniędzy i energii rolników. Na plantacjach stosowane jest nawożenie organiczne i mineralne, doglebowe i dokarmianie dolistne. Zacznijmy więc od początku. Nawozy organiczne to stosowanie obornika, gnojówki, słomy, poplonów ścierniskowych, i rzadziej kompostu. Poprawiają one strukturę wodno powietrzną gleby, użyźniają ją i rozluźniają. Z kolei nawożenie mineralne uzupełnia niedobory, które są w glebie. Powinniśmy je traktować jako uzupełnienie, a nie główne nawożenie. I na nim właśnie się skupimy. Na wytworzenie tony korzeni, buraki cukrowe potrzebują 2,4 kg P 2 O 5 oraz 6,5 kg K 2 O. Dawki takie zapewniają wysokie plony i odpowiednio dobrą jakość technologiczną korzeni. Warto tu podkreślić, że to właśnie Renata Struzik, renata@wrp.pl fosfor i potas wpływają na wzrost zawartości cukru w korzeniach, a co za tym idzie, wzrost wartości tych korzeni. Najlepszą porą na stosowanie fosforu i potasu jest okres jesienny, przed wykonaniem orki przedzimowej. Duży wpływ na pobieranie fosforu przez buraka z gleby ma jej odczyn ph. Można jednak przyjąć, że buraki przyjmują ok. 60% potasu z nawozów, dlatego można go podawać w dwóch dawkach również wiosną pierwszy raz nawieźć przed uprawą, drugą pogłównie w fazie 4 6 liści (przy dużej wilgotności). Pamiętajmy jednak, aby nie przekroczyć dawki 100 kg K 2 O/ha w nawożeniu przedsiewnym. Szczególnie, jeśli chcemy je połączyć z wiosennym dokarmianiem azotem. Buraki cukrowe są w stanie przyjąć nawet kg K 2 O w ciągu roku jest to najważniejszy składnik pokarmowy, którego rośliny te potrzebują. Potas wpływa QQNajważniejszymi składnikami pokarmowymi w uprawie buraka cukrowego są: azot, fosfor, potas oraz mikroelementy. znacząco na wysokość plonów i, podobnie jak fosfor, zawartość cukru w korzeniach. Dodatkowo, nawet w niekorzystnych warunkach wzmacnia odporność buraków na choroby i pomaga on również odpowiednio wykorzystać azot, dzięki czemu możemy ograniczyć później jego dawki. Azot wpływa na wytworzenie powierzchni liściowej, dzięki której roślina może przeprowadzać procesy fotosyntezy, a w konsekwencji produkować węglowodany. Nawożenie azotem w zależności od warunków glebowych można podać jednorazowo w przypadku słabszej ziemi i niedoborów wody lub podzielić na dwie dawki (jeśli ziemia jest żyzna i przy odpowiedniej wilgotności). W fazie 4 6 liści podajemy drugą dawkę w formie saletry lub saletrzaku. Jego niedobór na tym etapie może zahamować wzrost i rozwój roślin, a jego nadmiar zmniejsza zawartość cukru w korzeniach, jednocześnie zwiększając zawartość związków melasotwórczych. Wiosną co najmniej 1 2 tygodnie przed siewem buraków cukrowych, powinniśmy zastosować niewielką dawkę azotu (50 70 kg N/ha) i płytko wymieszać (na 3 4 cm). Zapewni to równomierne wschody i prawidłową obsadę roślin. Praktycy podkreślają, że dawki azotu powyżej 200 kg się nie sprawdzają, ponieważ plon znacząco się nie zmienia, za to buraki rosną na pryzmie. Z kolei po dawce powyżej 160 kg N wzrost plonu jest na tyle mały, że nie ma ekonomicznego uzasadnienia stosowania takich dawek. Wprost przeciwnie przenawożenie buraków cukrowych azotem mocno zasala glebę i działa hamująco na siewki, powodując zahamowanie wschodów. Poza powyższymi pierwiastkami, buraki cukrowe do prawidłowego rozwoju potrzebują również mikroelementów, takich, jak: magnez, sód, siarka, bor i mangan. Z wyżej wymienionych to magnez przede wszystkim wpływa na wysokość plonów. To on utrzymuje wysoką wydajność asymilacji w liściach, przy tym regulując cykl kwasu cytrynowego podczas oddychania komórkowego. Wpływa to na produkcję białek, tłuszczów i węglowodanów. Sód podawany w ilości kg/ha polepsza gospodarkę wodną roślin, przez co zwiększa ich odporność na suszę. Optymalna dawka sodu w konsekwencji prowadzi do zwyżki uzyskanego cukru. Pozostałe mikroelementy również wspomagają nasze plantacje. Siarka obniża poziom azotu aminowego, a jej niedobór zwiększa standardową stratę melasy. Bor chroni rośliny przed zgorzelą liści sercowych i suchą zgnilizną, a mangan, podobnie jak magnez, pozytywnie wpływa na asymilację liści podczas wegetacji. Nawożenie mineralne buraków cukrowych jest najważniejszym czynnikiem plonotwórczym. I, jak widać, nie jest to łatwe i niskokosztowe przedsięwzięcie. Ale warto trochę wydać na starcie, żeby później z plantacji buraków zbierać kokosy. n Jak zwalczać omacnicę? Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hub.) jest motylem, który może atakować prawie każdą roślinę o źdźbłach na tyle grubych, aby mogły się do nich wgryźć larwy. Uprawa kukurydzy na dużych powierzchniach stwarza doskonałe warunki do rozwoju owada i wszędzie, gdzie uprawia się kukurydzę, jest to jeden z najważniejszych jej szkodników. Larwy drążące korytarze we wnętrzu źdźbeł oraz kolb kukurydzy prowadzą do powstawania strat w plonie. Ponadto szkodnik ten przyczynia się do porażenia kolb grzybami, w tym produkującymi mykotoksyny gatunkami z rodzaju Fusarium. Motyl rozwija się zarówno na roślinach uprawnych jak i dziko rosnących. Zimują dojrzałe larwy, które wgryzają się do łodyg kukurydzy i grubołodygowych roślin żywicielskich. Przepoczwarczenie następuje od końca maja do początku Dr Janusz Mazurek lipca i po 2-3 tygodniach z poczwarek wylatują motyle. Do maja powinny więc zostać ścięte i rozdrobnione łodygi pozostające na polu z poprzedniego sezonu. Po wylocie, samice składają jaja na 3 liściach powyżej i poniżej kolby (po spodniej ich stronie). Larwy omacnicy bezpośrednio po wylęgu starają się dotrzeć do części roślin, które chronią je od światła słonecznego oraz utraty wilgoci. Taki sposób żerowania utrudnia stosowanie preparatów kontaktowych, które muszą dotrzeć do miejsc ukrywania się gąsienic. Młode larwy odżywiają się pyłkiem i początkowo wędrują w kierunku kłosków wiechy. Tam wgryzają się do gałązek lub do osi wiechy, gdzie mogą wyżerać chodniki. Żerowanie powoduje skrócenie okresu pylenia, wcześniejsze żółknięcie i zasychanie wiechy. Gąsienice mogą żywić się pyłkiem, który osiadł się na różnych częściach roślin i dopiero później wgryzają się do łodygi. Pierwsze wgryzienia występują w okolicy pochwy liściowej, gdzie gromadzi się pyłek. Larwy mogą również wgryzać się do kolb. Z ekonomicznego punktu widzenia istotne uszkodzenia występują wtedy, kiedy łodygi łamią się poniżej miejsca osadzenia kolby. Omacnica prosowianka ma 5 stadiów larwalnych. Stadium L1 i L2 żeruje na powierzchni rośliny natomiast larwy L3 wgryzają się do wnętrza roślin. Należy pamiętać, że składanie jaj jest mocno rozciągnięte w czasie. Wykonanie zabiegu zbyt wcześnie może skutkować tym, że nie zostaną zwalczone te larwy, które wylęgły się po terminie zabiegu. Za optymalny termin wykonywania zabiegu należy przyjąć ten, kiedy większość larw już się wylęgła, a larwy nie zdążyły jeszcze wgryźć się do wnętrza łodygi czy kolb. Ustalenie tego terminu wymaga prowadzenia regularnych obserwacji. Wysoką efektywność w zwalczaniu omacnicy w kukurydzy można osiągnąć wykonując zabieg w momencie: stwierdzenia 1-2 złóż jaj na 100 roślinach kukurydzy, dni od początku składania jaj, 1-2 dni po stwierdzeniu maksimum składania jaj, na początku wylęgu larw, w momencie masowego ich wylęgu. Obserwacje składania jaj przez omacnicę są kluczowe QQOmacnica Prosowianka w postaci larwalnej. przy określaniu precyzyjnego terminu zwalczania szkodnika. Warto wspomnieć, że samo liczenie złożonych jaj ma również znaczenie dla określania konieczności wykonania zabiegu chemicznego. Łatwiejszym, choć mniej precyzyjnym sposobem określania terminu zabiegu jest posługiwanie się fazami rozwojowymi kukurydzy. Przyjmuje się, że w celu pełnego zabezpieczenia kukurydzy przed omacnicą należy wykonać 2 zabiegi: pierwszy po zaobserwowaniu na liściach pustych osłonek jaj, co odpowiada końcu wiechowania początkowi pylenia, drugi 7 do 12 dni później. Do zwalczania omacnicy prosowianki zarejestrowanych zostało kilka preparatów opartych na lambda cyhalotrynie (Karate Zeon 050 CS, Karate 2,5 WG, Arkan 050 CS, Lambda Ce 050 CS, Wojownik 050 CS, Sparviero). Można również stosować insektycydy oparte na indoksykarbie (Steward 30 WG, Rumo 30 WG, Sakarb 30 WG) i mieszaninie deltametryny z tiachloprydem (Proteus 110 OD). Częste i szerokie stosowanie pyretroidów oraz innych insektycydów o działaniu kontaktowym jest efektem ich sprawdzonej wysokiej skuteczności potwierdzonej badaniami. n

7 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 7 Dolistny zastrzyk energii Zboża w okresie intensywnego wzrostu potrzebują niezbędnych makro i mikroelementów. Jeśli jeszcze w przypadku tych pierwszych, nawożenie dolistne powinno być tylko uzupełnieniem lub korektą wcześniejszych zabiegów, to mikroelementy powinniśmy podawać przede wszystkim w ten sposób. Przede wszystkim warto pamiętać, że dolistne nawożenie makroelementami powinno być tylko uzupełnieniem, a nie głównym sposobem dostarczenia roślinom składników pokarmowych. Skoro jednak zboża potrzebują dokarmiania, należy wiedzieć, co, gdzie i jak stosować w końcu dolistne nawożenie warunkuje wysokie plony. Przy tym musimy też zachować umiar jak powszechnie wiadomo, co za dużo, to niezdrowo Najczęściej stosowany tu jest mocznik (jako uzupełnienie azotu w roślinie) oraz siedmiowodny siarczan magnezu, rzadziej fosfor i potas. W ofercie firm dostępnych jest również sporo wieloskładnikowych nawozów płynnych, które zawierają dodatkowo niezbędne mikroskładniki. W praktyce, stosując nawożenie dolistne, możemy pokryć całkowite zapotrzebowanie roślin na mikroelementy, a tylko część na makroelementy. Dlatego dokarmianie poprzez liście powinniśmy traktować jako korektę lub uzupełnienie wcześniejszych zabiegów. QQMocznik azotem w liście Mocznik, który zawiera 46% azotu można zaaplikować w kilku terminach. Jednak z biegiem czasu powinniśmy stosować coraz mniejsze stężenie roztworu. I tak, powinniśmy kierować się tu określonymi zasadami co do terminów i dawek. Zazwyczaj mocznikiem dokarmiamy zboża 3 4 razy, ale można stosować go i w sześciu terminach. Pierwszy raz na początku krzewienia roztworem o stężeniu 18 20%, później pod koniec krzewienia roztworem o stężeniu 16 18%, na początku strzelania w źdźbło 10 12%, w końcowej fazie strzelania w źdźbło 6 8%, w fazie kłoszenia 5 6% i ostatni raz w trakcie dojrzałości mlecznej i zielonej w stężeniu 4 5%. Za każdym razem stosując litrów cieczy roboczej, możemy dostarczyć roślinom odpowiedniej ilości azotu. Kolejno, przy pierwszym dokarmianiu 13,8 20,7 kgn/ha, przy drugim 7,4 11,0 kgn/ ha, przy trzecim 5,5 8,3 Renata Struzik, renata@wrp.pl kgn/ha, podczas kłoszenia 4,6 6,9 kgn/ha, a na sam koniec 3,7 5,52, 4,6 6,9 kgn/ ha. Pamiętajmy, przy tym, że mocznika nie stosujemy w fazie kwitnienia! Podane dawki są maksymalne i nie można ich przekraczać! Są one odpowiednie przy sprzyjających warunkach meteorologicznych oraz w przypadku, gdy rośliny nie są zbyt osłabione. W przeciwnym razie, dawki o takim stężeniu mogą sparzyć rośliny i należy je obniżyć. Zarówno mocznik, jak i inne składniki pokarmowe należy stosować w pochmurne dni o dużej wilgotności powietrza oraz przy pełnym turgorze tkanek (czyli, gdy liście są jędrne i napięte). Odradzamy, a wręcz przestrzegamy przed stosowaniem nawożenia dolistnego przy pełnym nasłonecznieniu i niskiej wilgotności powietrza. Najlepszą porą do oprysków jest wczesny ranek lub późne popołudnie i wieczór. Nawożenie dolistne mocznikiem w fazie kłoszenia jest wskazane w latach suchych, kiedy niewystarczająca wilgotność utrudnia pobieranie azotu z gleby przez rośliny. Zabieg ten poprawia wypełnienie ziarna i zawartość w nim białka. QQNieocenione siarka i magnez Dokarmianie zbóż siarczanem magnezu wykonuje się dwa razy, opryskiem w stężeniu maksymalnie 5% (w przypadku siarczanu magnezowego siedmiowodnego) i 2,5% (przy jednowodnym). Ponownie, stosując litrów cieczy roboczej, dostarczamy roślinom dawkę 3,2 4,8 kg MgO/ ha oraz 6,4 9,6 kg SO 3 /ha (1,9 2,9 kg Mg i 2,6 3,9 kg S). Ważny jest jednak termin, w jakim zastosujemy nawożenie siarczanem magnezu. Najlepiej pierwszy oprysk wykonać pod koniec krzewienia, a drugi w fazie końcowej strzelania w źdźbło lub pokazania się liścia flagowego. QQNiby mikro, a jednak istotne Przy intensywnej uprawie zbóż, musimy pamiętać również o dokarmianiu mikroskładnikami, takimi, jak cynk, bor, miedź, molibden i mangan. Są one szczególnie istotne, ponieważ rośliny o wiele gorzej pobierają je z gleby poprzez system korzeniowy. Dlatego też nawożenie dolistne mikroelementami to podstawa. Najlepiej stosować je w okresach intensywnego wzrostu i tworzenia organów wegetatywnych. Czyli kiedy? Przy nawożeniu miedzią, w przypadku pszenicy jest to początek krzewienia i koniec strzelania w źdźbła, w jęczmieniu późne krzewienie i okres tuż przed kłoszeniem. Dokarmiać manganem powinniśmy w fazie późnego krzewienia i tuż przed kłoszeniem. Głównymi mikroskładnikami, których zboża potrzebują, są miedź, mangan i cynk. Wpływają one korzystnie na gospodarkę azotową i rozwój systemu korzeniowego. Szczególnie ważne jest nawożenie nimi w czasie niesprzyjających warunków pogodowych, podczas suchych sezonów oraz w przypadku, gdy rośliny są osłabione po złym przezimowaniu, czy wiosennych przymrozkach. Pierwszy zabieg dokarmiania powinniśmy przeprowadzić już na początku fazy strzelania w źdźbło, około 20 kwietnia lub wcześniej. Nawożenie w tym czasie ma niezwykle istotny wpływ na przemiany azotu w roślinie i jakość ziarna. Na drugie nawożenie tymi mikroskładnikami przychodzi pora po około miesiącu, czyli po ukazaniu się liścia flagowego. Przy czym najważniejsze jest nawożenie w pierwszym terminie. Badania wykazały, że nawożenie w późniejszym terminie jest znacznie mniej efektywne, a jeśli przedobrzymy z miedzią, może ona być fitotoksyczna. Nawożenie mikroelementami w pełni strzelania zboża w źdźbło powinno być stosowane przede wszystkim w przypadku, gdy wcześniej nie dokarmialiśmy nimi roślin. Szczególnie, że dokładne określenie niezbędnych dawek jest bardzo trudne Ogólnie przyjęto, że w zależności od dostępności danego składnika pokarmowego w glebie i zastosowanej formy chemicznej w nawozie, powinniśmy stosować dawki od 0,5 do 3 krotnej wartości zapotrzebowania. A jak to wygląda w praktyce? Jeśli nawozimy danym mikroelementem w formie siarczanowej, powinniśmy stosować go więcej, niż składnika w formie chelatu (ponieważ są one lepiej przyswajalne przez rośliny). QQW grupie siła! Obydwa zabiegi nawożenie mocznikiem i siarczanem magnezu można połączyć. Zaoszczędzi to nasz czas i energię, a dodatkowo, ochroni rośliny przed ewentualnym poparzeniem azotem. Wystarczy najpierw napełnić opryskiwacz w 60 70% wodą przy włączonym mieszadle, po czym wsypać odmierzoną dawkę mocznika. Dopiero kiedy mocznik się rozpuści, możemy dodawać siarczan magnezu. Opryski należy wykonać od razu po sporządzeniu cieczy. Z kolei mikroelementy dodajemy po siarczanie magnezowym, uprzednio rozpuszczając go w zbiorniku w 2/3 napełnionym wodą. Roztwór mikroelementowy należy wcześniej rozpuścić w wodzie w osobnym naczyniu, w proporcji 1:5. Następnie należy uzupełnić zbiornik wodą do pożądanej objętości. Nawożenie siarką i magnezem istotnie poprawia wykorzystanie azotu, dzięki czemu później możemy cieszyć się wyższymi i bardziej stabilnymi plonami. Dlatego też, bez względu na dostępność tych składników z gleby, dolistne nawożenie nimi powinniśmy traktować jako swój obowiązek. Zasada, którą musimy się przy tym kierować, brzmi: im więcej składników w cieczy roboczej, tym mniejsze powinno być ich stężenie. Nawozy dolistne, zarówno makro, jak i mikroelementowe można połączyć z zabiegami retardantami, herbicydami, czy fungicydami. Należy jednak wcześniej upewnić się, które z nich można łączyć i w jakich ilościach. Dokarmianie dolistne zbóż to gwarancja sukcesu, jednak tylko pod warunkiem, że stosuje się je z głową n Rolnictwo to przede wszystkim ludzie... Od czerwca będę miał przyjemność przygotowywać dla Państwa comiesięczne wydania Wiadomości Rolniczych Polska. Z dziennikarstwem związany jestem jeszcze od czasów studenckich. Pracę zaczynałem w szczecińskim oddziale Gazety Wyborczej. Później, prze kilka lat przyszła kolej na gazety lokalne. Tworzyłem Dziennik Powiatu Kamieńskiego, a przez trzy ostatnie lata kierowałem redakcją Dziennika Stargardzkiego. Przez wszystkie lata mojej pracy często spotykałem się z problemami rolników. Znam wielu z Państwa i wiem, że jako rolnicy potrzebujecie prasy, która będzie pomocna w waszej działalności. Natomiast Wiadomości Rolnicze Polska potrzebują silnego rolnictwa, bo bez niego nie byłoby w Polsce miejsca na prasę branżową i rolne dziennikarstwo. Rolnictwo w Polsce to jedna z głównych gałęzi krajowej gospodarki i kopalnia tematów. Wierzę, że uda mi się na łamach naszej gazety przygotowywać ciekawe materiały o rolnikach i dla rolników. Chciałbym, aby na łamach miesięcznika nie zabrakło informacji o najlepszym rolniczym sprzęcie, nowinkach w hodowli, czy produkcji. Mam Red. Nacz. Marcin Nieradka także nadzieję, że uda się pokazać na naszych łamach sukcesy i problemy polskiego rolnictwa. Gazeta powinna w dalszym ciągu kontynuować misję informowania i pomocy rolnikom, więc nie zabraknie w niej również porad. Wierzę, że uda mi się wzmocnić redakcyjny zespół i razem z Państwem - bo rolników do współpracy zapraszam szczególnie - przygotować gazetę, z którą będziecie się utożsamiać. Rolnicy mają bardzo duży udział w budowie polskiego PKB. To wskaźniki porównywalne z krajami Europy Zachodniej, więc wszyscy możemy być dumni z gałęzi gospodarki, którą Państwo tworzycie. W Polsce powstaje również coraz więcej nowoczesnych gospodarstw. Szczególnie ważne jest więc, by o często niezauważanych sukcesach rolnictwa mogło dowiedzieć się jak najwięcej Polaków. To właśnie Wiadomości Rolnicze Polska od 2004 r. co miesiąc dostarczają Państwu dawki fachowej i praktycznej wiedzy z zakresu uprawy roślin, warzyw, produkcji zwierzęcej i techniki rolniczej, a także najświeższe informacje, kalkulacje kosztów, wywiady, prezentacje firm i ciekawych gospodarstw oraz rozwiązań zastosowanych w produkcji rolnej. Jestem zaszczycony, że będę mógł wnieść do gazety pracę i jej efekty w postaci informacji. Nie pozostaje mi nic innego jak wierzyć, że uda mi się oddać do Państwa rąk interesujący produkt medialny. Zachęcam Państwa do kontaktu ze mną. Nr tel , marcin@wrp.pl QQOd lewej red. nacz. WRP Marcin Nieradka i dyrektor WRP Anna Arabska.

8 Strona 8 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Interwencyjnie przeciwko słodyszkowi Słodyszek rzepakowy rozpoczyna nalot na rzepak ozimy przy stabilnej temperaturze C, najczęściej w stadium BBCH (początek rozwoju pąków kwiatowych). Przebieg pogody w bieżącym sezonie wegetacyjnym nie sprzyja więc szkodnikowi. Prof. dr hab. Paweł Węgorek, dr Joanna Zamojska, mgr Daria Dworzańska Instytut Ochrony Roślin-PIB w Poznaniu Atak słodyszka na plantacje jest przedłużony w czasie i poziom liczebności wskazujący na przekroczenie progu szkodliwości (3 5 owadów na roślinie) następuje w późniejszych niż zwykle fazach wegetacji rzepaku (BBCH 53 59). Jednak ze względu na wysoki potencjał szkodliwości słodyszka aż do stadium BBCH 60 67, z pewnością, na większości plantacji konieczna będzie interwencja chemiczna przy użyciu jednego z wielu zalecanych aktualnie insektycydów. W walce ze słodyszkiem rzepakowym bardzo często zachodzi konieczność powtórzenia zabiegu lub łącznego zwalczania tego szkodnika wraz z chowaczem podobnikiem, który, co warto wiedzieć, całkowicie inaczej reaguje na te same insektycydy niż słodyszek. Ze względu na OGRODNIK AE skuteczny insektycyd QQJako składnik czynny zawiera imidachlopryd Omawiany preparat skutecznie zwalcza mączlika szklarniowego w uprawach gerbery pod osłonami. W ochronie chryzantem w szklarniach i tunelach foliowych niszczy wciornastki. Ogrodnik AE zwalcza również wełnowce w uprawach kawowca i na świerkach. Oczyszcza także chronione rośliny od mszyc. W celu uzyskania możliwie najlepszych efektów ochrony, Ogrodnik AE należy stosować po pojawieniu się pierwszych szkodników. Z odległości cm należy aerozolować całą roślinę porażoną przez szkodniki tak, aby była wilgotna, możliwość importu równoległego pomiędzy państwami UE oraz wprowadzanie do obrotu środków generycznych (posiadających ten sam skład co środek oryginalny), plantatorzy mają od niedawna bardzo szeroki wybór rozmaitych środków chemicznych do walki ze słodyszkiem rzepakowym. W obecnych zaleceniach IOR PIB w Poznaniu jest ich aż 71. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że wiele spośród tych środków zawiera tę samą substancje czynną, w związku z czym mechanizm ich działania jest identyczny. Na przykład deltametryna występuje w 10 zalecanych środkach, chloropiryfos aż w 18 itd. Wszystkie zalecane do zwalczania słodyszka rzepakowego substancje czynne należą do syntetycznych neurotoksyn, czyli substancji organicznych Ogrodnik AE jest preparatem w formie dyspensora aerozolowego gotowego do użycia o działaniu układowym, kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania niektórych gatunków szkodników w uprawach roślin ozdobnych pod osłonami i w gruncie. Prof dr hab. Jan Narkiewicz Jodko ale żeby nie spływały z niej krople. Ze względu na gorsze wchłanianie preparatu przez rośliny nie prowadzić zabiegów przy zbyt wysokich temperaturach i silnym działaniu promieni słonecznych. Zaletą preparatu Ogrodnik AE jest jego wysoka skuteczność i długi okres działania, wynoszący około 4 tygodni. Dzięki temu nie wymaga częstego powtarzania zabiegów. Przed zastosowaniem preparatu Ogrodnik AE należy uważnie przeczytać instrukcję jego stosowania umieszczoną na opakowaniu i ściśle przestrzegać podanych tam informacji dotyczących gatunków roślin na które jest QQSłodyszek rzepakowiec (Meligethes aeneus) z rodziny łuszczynkowatych. działających toksycznie na system nerwowy owadów. Do ich organizmu dostają się poprzez kontakt lub wraz ze skażonym pokarmem. Należą one do pięciu grup chemicznych. Najstarszą w praktyce rolniczej grupą chemiczną są środki fosforoorganiczne. W tej grupie chemicznej jedyną zalecaną obecnie do zwalczania słodyszka substancją czynną jest chloropiryfos. Włączając tu dwie mieszaniny z pyretroidami, mamy do wyboru (o czym wspomniano) dopuszczony, zalecanych dawek, terminów stosowania i bezpieczeństwa dla roślin i ludzi. Ze względu na silną toksyczność dla owadów zapylających, nie stosować preparatu Ogrodnik AE na roślinach odwiedzanych przez pszczoły. Zabiegi prowadzić przy bezwietrznej pogodzie, po oblocie pszczół, najlepiej wieczorem. W bieżących programach ochrony roślin systematycznie ulega zmniejszeniu ilość zalecanych środków. Z tych względów Ogrodnik AE może stanowić cenne uzupełnienie kurczącego się asortymentu preparatów zalecanych w ochronie roślin. n aż 18 środków zawierających tę samą substancję czynną. Chloropiryfos od początku stosowania bardzo skutecznie zwalcza omawianego szkodnika i owad ten nie wykształcił dotychczas odporności na ten związek. Rolnicy bardzo często używają środków zawierających chloropiryfos do pierwszego zabiegu ochronnego w fazach zielonego pąka i jest to bardzo właściwy wybór. Szczególnie ważne jest bowiem zapewnienie jak największego bezpieczeństwa entomofaunie pożytecznej, a zwłaszcza pszczołom, dla których chloropiryfos jest bardzo niebezpieczny. Wraz z postępującą wegetacją roślin, ich zakwitaniem i dojrzewaniem, pszczół i innych gatunków owadów zapylających i pożytecznych na plantacjach rzepaku przybywa. Jak wspomniano, w ostatnich latach zarejestrowano lub odnowiono rejestrację kilkunastu środków zawierających chloropiryfos, wśród których plantatorom najbardziej znany jest Pyrinex 480 EC i Nurelle D 550 EC. Wszystkie oparte na chloropiryfosie środki działają na słodyszka rzepakowego bardzo dobrze w temperaturach C, a ich aktywność utrzymuje się przez około 5 7 dni. Kolejną, od dawna stosowaną w walce ze słodyszkiem rzepakowym grupą chemiczną, jest grupa pyretroidów z dziewięcioma zalecanymi substancjami czynnymi: deltametryną, gamma-cyhalotryną, esfenvaleratem, cypermetryną, alfa cypermetryną, zeta-cypermetryną, lambda-cyhalotryną, tau-fluvalinatem i etofenproksem. Tych 9 substancji odnajdziemy aż w 47 środkach, wśród których są trzy mieszaniny dwie ze wspomnianym chloropiryfosem i jedna z neonikotynoidem tiachloprydem. Jeśli chodzi o wymienioną grupę chemiczną pyretroidów, to należy zdawać sobie sprawę z ryzyka słabszej ich skuteczności w zwalczaniu słodyszka, ze względu na wykształcenie przez tego owada pewnego poziomu odporności na większość tych substancji. Badania monitoringowe nad odpornością prowadzone w IOR PIB w Poznaniu dowodzą, że niektóre substancje czynne pyretroidów są na tyle nieskuteczne, że przy silniejszym ataku nie zapewniają odpowiedniego poziomu zwalczenia szkodnika (do takich substancji należy: deltametryna, alfa-cypermetryna, i cypermetryna). Z badań nad odpornością słodyszka rzepakowego wynika, że najskuteczniejszą substancją czynną w tej grupie chemicznej jest tau-fluvalinat. Korzystną cechą wszystkich pyretroidów jest natomiast ich wysoka skuteczność w zwalczaniu chowacza podobnika. Jeśli więc na plantacji rzepaku, obok słodyszka, równolegle występuje chowacz podobnik, to możemy spodziewać się bardzo dobrej ochrony rzepaku przed tym szkodnikiem po użyciu pyretroidu. Należy pamiętać, że pyretroidy działają najlepiej w temperaturze poniżej 20 0 C i że, z wyjątkiem tau-fluvalinatu, są najczęściej bardzo toksyczne dla pszczół. Ich działanie na słodyszka rzepakowego ogranicza się do około 3 dni. Częstym wyborem w zwalczaniu słodyszka są środki należące do chemicznej grupy neonikotynoidów. Mamy tu zarejestrowane dwie substancje czynne acetamipryd i tiachlopryd, zastosowane w pięciu środkach, w tym jednej mieszaninie z deltametryną. Dobrze znanym rolnikom środkiem zawierającym acetamipryd jest z pewnością Mospilan 20 SP, najpopularniejszy w ostatnich latach insektycyd do zwalczania słodyszka rzepakowego w Polsce. Bardzo korzystną cechą wymienionych substancji czynnych acetamiprydu i tiachloprydu jest brak toksyczności ostrej w zalecanych dawkach w odniesieniu do pszczoły miodnej. Insektycydy oparte na tych substancjach czynnych (poza mieszaninami) można więc stosować również w okresie kwitnienia rzepaku, a dodatkową, korzystną ich cechą jest skuteczne działanie we wszystkich zakresach temperatur oraz przenikanie do tkanek tak zwane systemiczne działanie, co znacznie przedłuża ich efektywność. Stosunkowo niedawno do zwalczania słodyszka rzepakowego zarejestrowano dwie substancje czynne z nowych grup chemicznych są to indoksakarb oraz pymetrozyna. Indoksakarb należy do grupy oksadiazyn, natomiast pymetrozyna do pirydyn azometyny. Na podstawie badań IOR- -PIB w Poznaniu, oraz opinii hodowców rzepaku, należy stwierdzić bardzo dobrą skuteczność indoksakarbu w zwalczaniu słodyszka rzepakowego porównywalną do chloropiryfosu. Natomiast badania monitoringowe pymetrozyny dotychczas nie pozwalają na taką opinię. Trzeba też powiedzieć że indoksakarb nie działa w zalecanej dawce na chowacza podobnika. Plantatorzy rzepaku mają najczęściej własną opinię o skuteczności środków do zwalczania szkodników tej rośliny. Jeśli chodzi o słodyszka rzepakowego, to często od lat stosują te same schematy i sekwencje stosowania insektycydów, do których są przyzwyczajeni. Nie ma w tym nic złego, jeśli są one skuteczne i zgodne z integrowanymi programami ochrony oraz ze strategią zapobiegania odporności szkodników. Warto jednak czasami w oparciu o nowe zalecenia, poparte badaniami naukowymi, zastosować nowe rozwiązanie, pamiętając, że nowa nazwa środka chemicznego nie zawsze oznacza faktyczną innowację w dziedzinie ochrony roślin. n

9 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 9 Bez pługa O uproszczonych technikach uprawy rozmawiamy z Piotrem Doligalskim, prezesem i głównym udziałowcem Zakładu Produkcji Rolnej w Kowrozie w województwie kujawsko pomorskim. Piotr Doligalski - absolwent Akademii Rolniczo Technicznej w Bydgoszczy już od 11 lat gospodaruje na ponad 1000 hektarach kierując Zakładem Produkcji Rolnej w Kowrozie. Firma kierowana przez prezesa Doligalskiego znana jest z wysokiej kultury rolnej i wprowadzania nowych technologii. Zajmuje się uprawą zbóż i roślin wysokobiałkowych, przemysłowych i pastewnych oraz hodowlą bydła mlecznego. Jakie uprawy dominują w tym roku w kierowanym przez Pana gospodarstwie? Piotr Doligalski: Dominuje kukurydza 400 hektarów i zboża (pszenica ozima 260 hektarów, pszenżyto 40 hektarów). Całe gospodarstwo liczy około 1000 hektarów, w tym 350 ha własnej ziemi, pozostałe wydzierżawione są od Agencji Nieruchomości Rolnych. 150 urodziny BASF 12 maja 2015 roku BASF świętował 150. rocznicę swojego istnienia. W Polsce jubileusz obchodzono w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. W ramach uroczystości zaplanowano konferencję prasową, finał konkursu dla młodzieży Bohaterowie Przyszłości oraz galę dla pracowników i partnerów biznesowych. Dodatkowo, przed Centrum Nauki Kopernik stanęły kontenery wystawiennicze z najnowszymi technologiami BASF oraz przedstawiające historię firmy. QQHistoria kołem się toczy Podczas konferencji prasowej, Dirk Elvermann, dyrektor zarządzający BASF Polska przedstawił historię firmy i jej osiągnięcia począwszy od 1865 roku aż do dzisiaj. Jak podkreślił, miejsce na obchody jubileuszu zostało wybrane W swoim gospodarstwie stosuje Pan i to z powodzeniem uproszczone techniki uprawy. Na czym technologia ta polega? PD: W skrócie polega na tym, że nie używam na swoich polach pługa. Technologia ta nie ma jeszcze zbyt wielu zwolenników w Polsce, ponieważ wymaga oprócz odpowiedniego sprzętu również wiedzy i wyczucia. W pierwszych latach swojej pracy w rolnictwie nie wyobrażałem sobie uprawy bez orki. Uważałem, że orka jest niezbędnym zabiegiem do osiągnięcia zadowalających plonów. Eksperymentując przed laty rezygnując z orki na wybranych działkach chciałem udowodnić sobie, że jest ona niezbędna. Dziś jestem zwolennikiem i propagatorem uprawy bezorkowej. Dzięki temu, że nie stosuję pługa polepszyło się życie biologiczne w glebie i osiągam wyższe plony. Obecnie uprawiam w ten sposób ziemię w całym Koncern BASF obchodzi w tym roku jubileusz 150 lecia. Podczas konferencji i gali zorganizowanej z tej okazji zostało zaprezentowane między innymi tworzywo sztuczne Ecovio. Renata Struzik, renata@wrp.pl nieprzypadkowo działalność zarówno BASF, jak i Centrum Nauki Kopernik polega na nauce, innowacji i wynalazkach. Współpracują one ze sobą już od pięciu lat, a przed zakończeniem dotychczasowej umowy została podpisana już kolejna, która zakłada współpracę do 2021 roku. QQInteligentna energia Głównym tematem świętowania w Polsce jest idea inteligentnej energii. W trakcie roku jubileuszowego BASF Polska promuje to zagadnienie m.in. podczas licznych konferencji chemicznych i gospodarczych. Poprzez tego typu zaangażowanie firma pragnie pokazać, w jaki sposób jednocześnie użytkować i oszczędzać energię nie tylko w przemyśle, ale również w codziennym życiu. Światowe zapotrzebowanie na energię rośnie z dnia na dzień. Szacuje się, że do 2050 gospodarstwie i jestem z tego bardzo zadowolony. Jak w praktyce, jeśli chodzi o konkretne uprawy wygląda zastosowanie tej technologii na polach? PD: Jeżeli sieję rzepak po pszenicy czy jęczmieniu to po skoszeniu zbóż zostawiam rżysko i wjeżdżam na tak przygotowane pole specjalną maszyną stanowiącą połączenie głębosza z redlicami, za którymi jest wał z łapami i agregat z siewnikiem. Maszyna ta za jednym przejazdem uprawia, sieje oraz nawozi. Jest to taki rodzaj specjalnego kombajnu stosowanego do uprawy bez pługa. Rzepak sieję w ilości 30/32 rośliny na metrze. Jeśli sieje po rzepaku czy kukurydzy pszenicę to najpierw na pole wjeżdża talerzówka, a następnie specjalny agregat z siewnikiem. Pszenicę sieję rzutowo. Natomiast, jeśli chodzi o buraki po zbożach to najpierw rozrzucam obornik, który następnie mieszam talerzówką i dopiero roku ludzkość będzie zużywała od dwóch do trzech razy więcej energii niż obecnie. Firma dostrzega więc potrzebę wprowadzania rozwiązań, które pomogą jej w optymalizacji procesów produkcyjnych i ochronie zasobów naturalnych. W BASF pamiętamy o tym, że współcześnie zapotrzebowanie na energię dynamicznie wzrasta przy jednoczesnym kurczeniu się surowców. Nasze innowacyjne rozwiązania koncentrujemy więc na inteligentnym wykorzystywaniu zasobów energetycznych. Cel ten realizujemy zarówno poprzez udoskonalanie procesów produkcyjnych, jak również poprzez zapewnianie klientom energetycznych korzyści z użytkowania naszych produktów powiedział Dirk Elvermann. Poza tematem przewodnim, zostały poruszone również dwa inne, równie ważne dla BASF zagadnienia: życia w mieście i żywności. n QQPiotr Doligalski prezes Zakładu Produkcji Rolnej w Kowrozie. wtedy pojawia się na polu agregat z siewnikiem. Czy do uprawy bezorkowej potrzebny jest specjalistyczny park maszynowy? Gdzie takie maszyny może kupić rolnik, który zdecyduje się zastosować w swoim gospodarstwie tę technologię uprawy? PD: Do uprawy w tej technologii mam u siebie dwie maszyny Duro France. Agregat, który służy do uprawy pasowej i siewu oraz agregat do mieszania resztek pożniwnych i siewu. Maszyny te dostępne są w Polsce, a ich dystrybutorem jest firma Agri Consult. Powoli ta technologia staje się alternatywą dla tradycyjnych form produkcji. I z tego względu w ofercie wielu producentów sprzętu rolniczego zaczynają się pojawiać maszyny do uprawy bezorkowej. REKLAMA Dziś nie wróciłby Pan już do pługa? PD: To już raczej niemożliwe. Dochodzenie do sprawności gleby trwa długo. Ktoś kto decyduje się na technikę bezorkową musi być konsekwentny, bo nie może być tak, że dwa lata stosuje tę technologie a następnie wraca do orki. Wtedy nic z tego nie będzie. To niech lepiej nie zaczyna, bo szkoda czasu. Efekty bezorkowej uprawy widać dopiero po dwóch latach. Natomiast przez pierwsze dwa lata trzeba się pilnować, aby nie mieć strat na polach. Czy dużo już rolników w Polsce stosuje tę technologie uprawy? PD: Moim zdaniem takich rolników w Polsce nie jest jeszcze zbyt dużo. Ale tam gdzie jest, choć jedno gospodarstwo bez pługa za jakiś czas pojawią się następne. Coraz więcej chłopów widząc efekty i wiadomosci_rolnicze_125x85_2014.pdf :40:13 oszczędności w gospodarstwie chce tę metodę stosować. Na razie podpatrują i uczą się, bo przy zastosowaniu tej technologii potrzebna jest większa wiedza na temat gleby. Gdzie można znaleźć informacje na temat bezorkowej uprawy? PD: Co roku w lipcu na terenie mojego gospodarstwa w Kowrozie odbywa się Dzień Pola Uproszczonych Technik Uprawy. Prezentuję też swoje gospodarstwo i stosowane w nim technologie podczas imprez edukacyjnych (takich jak np.,,dni Przedsiębiorcy Rolnego ) organizowanych przez Kujawsko Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Z tych spotkań wynika, że coraz więcej producentów rolnych w naszym kraju zainteresowanych jest uproszczonymi technikami uprawy. Dziękuję za rozmowę źródło: WOP 5-6 września 2015 r. GDYNIA ARENA zamieszkaj w Trójmieście

10 Strona 10 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska REKLAMA Zboża na ostatniej prostej Ochrona bulw Kwitnienie Zaraza ziemniaka Ochrona nowych przyrostów Zaraza ziemniaka - tel. (22) Chwasty jednoliścienne i dwuliścienne Ze eś środków kó ochron ochro y roś rośl ośl o ś in nn należy na ży y ko k rz rzysta rzyst zy ać z zachowan za acho howa o a iem em m be ezpiecz zp p eńs eńst stwa. Przed każdym użyciem uży przeczytaj do y zące info nfor n nfo fo orrrm orm macje acjj zamiesz am czone n w etyk ne ety et ty iecie i i informacje info ormacje r rmacj j dotyc ące produ rodukt odu u. O Opr próż óżnion nio e epłukać opa o op pak pa p nia po ś środ od dku p przepłuka p ć trzykrotni trzy ykrotnie e wodą, wodą ą, a p pop pł płuczy yny y wla do zbi orn ka opryskiwacza p y ko ania kow k w ć do biorni z cieczą użytkową. óżn nion ione one opakowa odku zwrrócić do sprzedawcy zedawcy e ed edawc o odek Opróżn Opró O różn pako nia po środk pakow ku należy nale eży z sprz,uk które órego rego g śro środek został zakupiony. Początek wegetacji Zaraza ziemniaka Zaraza ziemniaka Chwasty jednoliścienne i dwuliścienne Zaprawianie bulw Profesjonalna ochrona ziemniaków Zaraza ziemniaka Zboża znajdują się już w fazie kłoszenia, dlatego niezwykle istotne jest teraz monitorowanie upraw i przeprowadzenie ostatnich zabiegów interwencyjnych w ochronie kłosa. Czy są one konieczne? Tak, jeśli nie chcemy, żeby dotychczasowe zabiegi poszły na marne. Z Renata Struzik, renata@wrp.pl boża w trakcie kłoszenia są wyjątkowo narażone na porażenie przez różne grzyby. Dlatego też, aby uchronić je przed chorobami, a nas przed sporymi stratami, należy wykonać ostatni zabieg interwencyjny, zwany również zabiegiem na kłos lub T3. Wszystkie gatunki zbóż wymagają ochrony w terminie T3. Kłosy w tym czasie mogą być atakowane przez fuzariozy, rdze, brunatną plamistość, septoriozę, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, czy czerń zbóż. Niestety, na ilość ziaren w kłosie nie mamy wpływu, dlatego tak ważna jest ich dorodność i jakość. Zastosowanie fungicydu w odpowiednim momencie daje gwarancję dopływu składników budujących ziarna. Oczywiście, pośrednio zdrowe osadki kłosków je zapewniają i właśnie to ich prawidłowe funkcjonowanie trzeba zapewnić. I tu rola zabiegu T3, który wspomaga działanie poprzedniego zabiegu i dodatkowo chroni górne najbardziej produktywne liście zbóż (flagowy i podflaowy) przed patogenami. QQT3, znaczy - kiedy? W jakiej dokładnie fazie rozwojowej należy zastosować ostatni zabieg interwencyjny chroniący kłos? Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Dużo zależy np. od tego, czy w danym rejonie zawsze występuje jedna z wyżej wymienionych chorób. Jeśli tak, zabieg wykonujemy dopiero po zakończeniu fazy pełni kłoszenia. Pamiętajmy jednak, że wyznaczając termin, powinniśmy zmieścić się w fazie BBCH 51 59, czyli od momentu, gdy szczyt kłosa wyłania się z pochwy i ukazuje pierwszy kłosek, aż do całkowicie widocznego kłosa. Czasem zabieg ten może być przedłużony do fazy dojrzałości wodnej ziarna (BBCH 71), a nawet do dojrzałości mlecznej ziarna (BBCH 75). Jest kilka sposobów na określenie optymalnego terminu zabiegu T3. Jeden z nich to tzw. test kopertowy. Po wykłoszeniu musimy pobrać kilkadziesiąt kłosów z liściem flagowym, owinąć je w papierowy ręcznik i włożyć do worka foliowego tak, żeby woda nie wyparowała. Jeśli po 5 6 dniach okaże się, że są na nich plamy, nekrozy czy grzybnia, to znak, że jak najszybciej musimy wykonać zabieg fungicydowy. Warto również korzystać z aplikacji i programów, które sygnalizują pojawienie się patogenów w danym regionie. Wiele firm i instytucji oferuje rolnikom tego typu pomoc, dzięki której można odpowiednio wcześnie zareagować i monitorować uprawę pod katem danej choroby. Pamiętajmy przy tym, że w warunkach dużej wilgotności i temperatury 15 20, grzyby szybciej się rozwijają. Z drugiej strony, wysokie temperatury, silne nasłonecznienie i niedobór wody w glebie osłabiają rośliny, przez co stają się one bardziej podatne na porażenie patogenami. Jak widać i tak źle, i tak niedobrze QQNajlepszy wybór Zabieg T3, jako ostatni, ma najważniejsze znaczenie to dzięki niemu możemy uzyskać świetny plon, albo, przy jego braku lub niewłaściwym wykonaniu, zniweczyć dotychczasowe trudy i koszty poniesione na ochronę plantacji. Trzeba więc dobrać odpowiedni środek grzybobójczy. I po raz kolejny, do znudzenia, będziemy powtarzać czytajmy etykiety ŚOR! Są w nich wymienione substancje czynne, zakres i termin stosowania preparatu oraz okres karencji. Warto wiedzieć, że najlepszym wyborem do zabiegu T3 jest środek z zawartością działających wgłębnie triazoli, czyli, np. protiokonazolu, tebukonazolu, metkonazolu, czy epoksykonazolu. Korzystne będzie też zastosowanie prochlorazu, czy strobiluryn, które działają systemicznie, np. dimoksystrobiny. I po raz kolejny też przypomnimy, aby w kolejnych zabiegach zmieniać stosowane substancje czynne, a nie tylko preparaty w końcu różne ŚOR mogą mieć ten sam skład, albo substancje aktywne z tej samej grupy. Stosując je po sobie, pomagamy grzybom uodpornić się na nie. Konsekwencje? Brak skuteczności, strata czasu, pieniędzy i plonów. Wśród fungicydów, które zawierają powyższe substancje są, między innymi: Dobromir 250 SC, Allegro 250 SC, Fandango 200 EC, Juwel TT 483 SE, Prosaro 250 EC, Prokarb 380 EC, Duett Ultra 497 SC, czy Falcon 460 EC (oczywiście, ich lista jest znacznie dłuższa, pełny wykaz środków znajduje się na stronie QQNie liczy się ilość, ale jakość! Jeśli zastanawiacie się, jaką dawkę fungicydu zastosować, warto kierować się tu podstawową zasadą: w przypadku, gdy występują deszcze, przez które zabieg musimy opóźnić o kilka dni, powinniśmy zdecydować się na górne zalecane dawki preparatu. Jeśli z kolei panują upały, silne nasłonecznienie i susza, zastosujmy mniejsze dawki. Zabieg wykonujemy późnym popołudniem, wieczorem lub wcześnie rano (pod warunkiem, że liście są suche). Aby zoptymalizować opryski, warto pomyśleć nad zastosowaniem adiuwantów. Szczególnie, jeśli okoliczności przyrody nie sprzyjają. Jeśli dobrze go dobierzemy, zwiększy on biologiczną aktywność zastosowanych fungicydów, a co za tym idzie, ich szybkość i skuteczność działania. Dodatkowo, nabiera on znaczenia w przypadku odmian zbóż ościstych, gdy pokrycie kłosa cieczą użytkową jest utrudnione. n

11 Warzywa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 11 Nowa generacja nawozów dolistnych w uprawie ziemniaka Długi okres pobierania oraz duża masa wytwarzanego plonu przez ziemniaka sprawia, że oprócz podstawowego nawożenia doglebowego zadbać należy również o właściwe, uzupełniające stosowane w okresie wzrostu i rozwoju roślin. Rozwiązaniem w tym zakresie może być zastosowanie dolistnego dokarmiania, którego efektywność z kolei związana jest z rodzajem użytych nawozów. Przy wyborze skłaniać się należy ku takim, które będą efektywniejsze w plonowaniu i bezpieczniejsze dla środowiska w porównaniu do tradycyjnie stosowanych. Jednym z takich rozwiązań jest stosowanie nawozów łączących w działaniu funkcje odżywcze (zawierające makro- i mikroelementy) z odpornością na stresy środowiskowe (uzupełnione w substancje bioaktywne) wytwarzane w innowacyjnych technologiach, między innymi na bazie aminokwasów różnego pochodzenia. Nawozy biostymulujące to nowa oferta zwiększenia odporności roślin i efektywności tradycyjnego nawożenia doglebowego. Działanie ich na rośliny ziemniaka polega dr inż. Cezary Trawczyński IHAR-PIB Oddział Jadwisin nawozów dolistnych zawierających aminokwasy. Do najbardziej efektywnych w działaniu na rośliny należą produkty aminokwasowe uzyskiwane przy wykorzystaniu naturalnych enzymów, gdzie w procesie rozkładu białek nie stosuje się wysokiej temperatury oraz silnych zasad lub kwasów (metoda hydrolizy enzymatycznej). Zasadność użycia nawozów biostymulujących na bazie aminokwasów pochodzenia roślinnego (z nasion zbóż) Tecamin Max, Tecnokel Mix, Tecnokel Mg, Tecnokel Ca, Tecnophyt PK, zwierzę- przyrostu plonu bulw pod wpływem zastosowanych dolistnie nawozów miał układ warunków pogodowych w latach badań. Analizowane lata (2012 i 2013) należały do wysoce zróżnicowanych, szczególnie pod względem ilości opadów. Bardziej sprzyjający plonowaniu, z uwagi na dostateczną ilość opadów w głównym okresie przyrostu masy bulw (czerwiec, lipiec, sierpień) był 2012 rok, niż 2013 rok, w którym wystąpił nadmiar opadów w maju, początkowym okresie rozwoju roślin, a w lipcu znaczny ich niedobór. Wykazano, że w warunkach takiego niekorzystnego układu warunków pogodowych uzyskany efekt plonotwórczy po zastosowaniu tych nawozów dolistnie był znacznie większy i stanowił do 20%, niż przy korzystnym układzie warunków pogodowych w okresie wegetacji roślin ziemniaka, wynosząc do 10% w porównaniu do kontroli. Średnio za 2 letni okres, efekt plonotwórczy dolistnego dokarmiania ziemniaków nawozami typu Tecaminy wyniósł 5,8 t/ha bulw, co stanowiło 14,5% w stosunku do kontroli. Pod wpływem dolistnego dokarmiania nawozami Fertileader Gold i Fertileader Axis przyrost plonu bulw wahał się od 6,0 do 7,0 t/ ha, co stanowiło odpowiednio od 13,9 do 16,2% w porównaniu do kontroli. Z kolei nawóz biostymulujący NaturalCrop SL spowodował przyrost plonu o 4,9 t/ha, czyli 13,1% w porównaniu do kontroli, czyli standardowego nawożenia mineralnego, bez dolistnego dokarmiania. Dolistne dokarmianie wszystkimi nawozami stosowano profilaktycznie, w krytycznych fazach rozwoju roślin ziemniaka (po zwarciu międzyrzędzi przed kwitnieniem roślin, w okresie początku kwitnienia roślin, po kwitnieniu), celem uzupełnienia oraz podniesienia efektywności nawożenia doglebowego. Szczególnie w warunkach wystąpienia stresu w okresie intensywnego przyrostu masy bulw, związanego przede wszystkim z niedoborem wilgoci w glebie uzyskano wymierny wpływ na wzrost plonu. n Wpływ dolistnych nawozów biostymulujących na plon bulw ziemniaka. Średnio w latach Rodzaj nawozu, ilość zabiegów, Plon bulw Wzrost plonu w stosunku do kontroli dawka na ha (t/ha) t/ha % Tecaminy** 4 x 1-3 l 45,9 5,8 14,5 Kontrola* 40,1 - - Fertileader Axis 2 x 5 l 50,1 7,0 16,2 Fertileader Gold 2 x 5 l 49,1 6,0 13,9 Kontrola* 43,1 - - NaturalCrop SL 3 x 1,5 l 42,4 4,9 13,1 Kontrola* 37,5 - - *-bez dolistnego dokarmiania; **- Tecamin Max, Tecnokel Mix, Tecnokel Mg, Tecnokel Ca, Tecnophyt PK (stosowane jako mieszanina). Kalafior dobry na jesień Jak co roku, na rynku pojawia się wiele nowych odmian kalafiora. Tym razem przedstawiamy te na zbiór jesienny. Czym charakteryzują się nowe propozycje i na którą z nich się zdecydować? Renata Struzik, renata@wrp.pl Q Q Przy nawożeniu dolistnym pobieranie składników pokarmowych jest znacznie szybsze niż przez system korzeniowy. na: przyspieszeniu i polepszeniu rozwoju liści i łodyg, redukcji niedoboru składników, a przez to zwiększenie liczby i wielkości bulw oraz poprawę ich wyglądu, aktywacji mechanizmów obronnych roślin zapobiegających chorobom. Obecnie rynek oferuje dość szeroki wybór cego (z kolagenu) NaturalCrop SL oraz wyciągu z alg morskich Fertileader Axis, Fertileader Gold wykazano w badaniach polowych na ziemniakach przeprowadzonych w Zakładzie Agronomii Ziemniaka, IHAR-PIB oddział Jadwisin. Decydujący wpływ na wielkość uzyskanego Jakość kalafiorów zależy nie tylko od warunków meteorologicznych i odpowiedniej agrotechniki. Istotna jest również odmiana, na jaką się zdecydujemy. Już od kilku sezonów nowością są nietypowe odmiany kalafiora. Mowa tu zarówno o odmianach typu Romanesco, które wciąż jeszcze nie są popularne w naszym kraju, jak i o kalafiorach o nietypowym kolorze róż. QQInny nie znaczy gorszy W typie Romanesco dostępna jest m.in. odmiana Celio, której intensywnie zielone róże w kształcie piramidy zachowują swoją barwę również po ugotowaniu, a przeznaczona jest zarówno na zbiór letnio jesienny, jak i jesienny na rynek świeży i do zamrażania. W tym typie są również żółtozielone kalafiory Veronica, które wyróżniają się dużą odpornością na choroby. Innymi nietypowymi różami mogą się poszczycić odmiany Sunset, czy Jaffa. Obydwie charakteryzują się zwartymi różami o intensywnej pomarańczowej barwie. QQCo nowego? Nie ulega jednak wątpliwości, że największym zainteresowaniem zarówno producentów, jak i konsumentów cieszą się tradycyjne, białe kalafiory. Dlatego też jest ich zdecydowanie więcej, niż tych nietypowych, kolorowych. Przedstawiamy kilka z nich. Jedną z nowości jest Vespucci o silnych wzniesionych liściach i białych, świetnie okrytych różach wysokiej jakości. Dlatego też przeznaczony jest do sprzedaży na świeżym rynku. Odmiana ta charakteryzuje się QQPomimo wielu nowych odmian kalafiora, największym zainteresowaniem cieszy się tradycyjny biały kalafior. wysoką zdrowotnością roślin w polu, dobrze reaguje na większe zagęszczenie ok. 40 tys./ha. Mniejsze zagęszczenie, bo tys./ha jest zalecane przy uprawie nowej odmiany Octopus. Rośliny cechuje silny wigor, doskonałe krycie oraz wysoka zdrowotność. Odmiana przeznaczona do przetwórstwa zapewnia śnieżnobiałe, bardzo zbite i trwałe różyczki. Jeśli zależy nam na wysokim udziale róż klasy ekstra, możemy sprawdzić odmianę Frisca. Jej róże są bardzo dobrze osłonięte liśćmi, białe, zbite i ciężkie, kształtu kulistego. Kalafior Magister to nowość, która jest wyjątkowo odporna na choroby grzybowe. Rośliny wykazują ogromnie szybkie tempo wzrostu liści, a w końcowej fazie również róż, które są głęboko osadzone, idealnie białe, w kształcie koła. n

12 Strona 12 Warzywa - Wiadomości Rolnicze Polska Zwalczanie stonki na plantacji ziemniaka Spośród wielu szkodników występujących na plantacjach ziemniaka zagrożenie dla jakości i wielkości plonu stanowi zawsze stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata Say), która jest najważniejszym szkodnikiem nalistnym w okresie wiosennym i letnim. Jedynym skutecznym sposobem jej niszczenia na dużym areale jest stosowanie środków chemicznych lub metod wg zasad integrowanej ochrony (łączenia wszystkich metod biologicznych i chemicznych). Zniszczenie powierzchni liści ziemniaka i sprzyjające rozwojowi stonki ziemniaczanej warunki pogodowe (temperatura w granicach o C i brak opadów) wskazuje na potrzebę wykonania zabiegu. Zabieg insektycydem powinien być wykonywany sprawnym i atestowanym Dr inż. Tomasz Erlichowski IHAR-PIB, ZNiOZ w Boninie opryskiwaczem polowym wyposażonym w rozpylacze zapewniające wydatkowanie od 150 do 300 l cieczy roboczej na 1 ha, średniokropliste, a ciśnienie około 3-3,5 barów (w zależności od typu rozpylacza). Szkodliwość stonki związana jest głównie z dużą żarłocznością larw (a szczególnie tych pokolenia L3-L4 największych). Przy dużej intensywności pojawu - larwy lub chrząszcze letnie w drugiej części sezonu, zjadają całą masę liściową (zostają gołe łodygi tzw. gołożery). Na wczesnych odmianach plon może ulec obniżeniu o 40 60%, odmiany późniejsze mogą częściowo zregenerować ubytek ulistnienia. Optymalnymi terminami zwalczania stonki ziemniaczanej są: Tabela 1 Insektycydy do zwalczania stonki ziemniaczanej w 2015 r. Grupa chemiczna Substancja aktywna Dawka Karencja nazwa handlowa środka na 1 ha Dni stonka ziemniaczana; szkodniki glebowe (drutowce,pędraki); mszyce Zaprawianie bulw w czasie sadzenia Prestige Forte 370 FS* pencykuron + imidachlopryd 60 ml/100 kg bulw Nie dot. Szkodnik stonka ziemniaczana (nalistne zabiegi) Karbonylohydrazydy (K) - Alverde 240 SC metaflumizon 0,2 0,25 l 14 Pyretroidy (K) stosować w dni pochmurne, rano lub wieczorem, w temp. powietrza do 20 0 C Alstar Pro 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Alfazot 025 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7 Agria-Deltametryna 2,5 EC deltametryna 0,2-0,3 l 7 Ammo Super 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Bulldock 025 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7 Cyperkil Max 500 EC cypermetryna 0,06 l 14 Decis 2,5 EC deltametryna 0,2-0,3 l 7 Decis Mega 50 EW deltametryna 0,1-0,15 l 7 Delta 50 EW deltametryna 0,1-0,15 l 7 Fury 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7 Karate Zeon 100 CS lambda-cyhalotryna 0,075 l 14 Karate 2,5 WG lambda-cyhalotryna 0,3 kg 14 Lambdace 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7 Minuet 100 EW Zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Rage 100 EW Zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Rapid 060 CS gamma-cyhalotryna 0,08 l 14 Pitbul 025 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7 Sorcerer 500 EC cypermetryna 0,06 l 14 Sparviero lambda-cyhalotryna 0,075 l 7 Super Cyper 500 EC cypermetryna 0,06 l 14 Tekapo 25 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7 Titan 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Wojownik 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7 Antranilowe diamidy (K+W) Coragen 200 SC chlorantraniliprol 50-62,5 ml 14 Neonikotynoidy (U) Actara 25 WG tiametoksam 80 g 14 Apacz 50 WG chlotianidyna g 7 Calypso 480 SC tiachlopryd 75 ml 3 Mospilan 20 SP acetamipryd 80 g 3 Acetamip 20 SP acetamipryd 80 g 3 Stark 20 SP acetamipryd 80 g 3 Stonkat 20 SP acetamipryd 80 g 3 Nuprid 200 SC imidachlopryd 0,125-0,15 l 3 Viper 20 SP acetamipryd 80 g 3 Dwuskładnikowe mieszaniny (u+k) wysoka skuteczność powyżej C Proteus 110 OD tiachlopryd + deltametryna 0,3 0,4 l 14 Nurelle D 550 EC chloropiryfos + cypermetryna 0,5-0,6 l 21 Pyrinex Supreme 262 ZW chloropiryfos + beta-cyflutryna 0,75-1,0 l 14 Troll 550 EC chloropiryfos + cypermetryna 0,5-0,6 l 21 Bioinsektycydy (k) Novodor SC Bacillus thuringiensis ssp. tenebrionis 10% 5 l Nie dot. Makrocykliczne laktony (K+W) SpinTor 240 SC Spinosad (spinozyn A+ spinozyn D) 0,1-0,15 l 3 działanie w roślinie: (K) - kontaktowe, powierzchniowe ;(U) - układowe = systemiczne; (W)-wgłębne dane ze stron internetowych MRiRW, aktualizowane, luty 2015 r. * zaprawa fungicydowo-insektycydowa, stosowana w trakcie sadzenia (zaprawianie) Środki ochrony roślin stosujemy zgodnie z etykietą instrukcją stosowania; w razie wątpliwości zwrócić się o poradę do doradców terenowych, pracowników Inspekcji Ochr.Roś i Nas. lub producenta danego środka. okres masowego gromadzenia się chrząszczy pokolenia zimowego na wschodach ziemniaka okres masowego wylęgania larw L1-2 (pojawianie się pierwszych larw L3) okres masowego gromadzenia się chrząszczy pokolenia letniego Z reguły w warunkach krajowych wykonywane są 1 2 zabiegi nalistne na stonkę. Bardzo często z powodu zaniedbań w ekstensywnej uprawie wykonuje się 1 zabieg w złym terminie lub jego brak. Ze względu na duże rozdrobnienie gospodarstw (ok. 400 tys. zajmujących się uprawą ziemniaka) i uprawę ziemniaków na małych areałach (ogródki i działki gdzie nie zwalczamy szkodnika) rokrocznie obserwujemy duże namnażanie się populacji stonki dającej początek nowym pokoleniom. W Polsce stonka występuje powszechnie. Chrząszcze są bardzo ekspansywne i mobilne bo przelatują wiosną na duże odległości, zasiedlając nowe plantacje w promieniu wielu kilometrów. Zwalczanie stonki i wykonanie zabiegu uzależnione jest od przekroczenia progu szkodliwości, który wynosi dla tego szkodnika 1 złoże jaj/ 1 roślinę; 15 larw/ roślinę lub 1 chrząszcz na 25 roślin. Liczba zalecanych obecnie środków ochrony roślin jest dość liczna. Przy zwalczaniu stonki ziemniaczanej należy dodać, że na skuteczność działania insektycydów z różnych grup chemicznych duży wpływ ma temperatura powietrza w czasie wykonywania zabiegu (dla najliczniejszej grupy pyretroidów jest to maksymalna granica do 20 0 C, brak nasłonecznienia). Stosując środki ochrony roślin należy pamiętać o efekcie następczym, jakim może być wykształcenie odporności owada. Odporność to naturalny proces ewolucyjnego przystosowania się żywego organizmu do zmieniających się warunków środowiska. Insektycydy niszczą w populacji osobniki wrażliwe, pozostawiając te, które mają dziedzicznie uwarunkowane cechy odporności. Jednym ze sposobów ograniczania procesu odporności jest przemienne stosowanie środków z różnych grup chemicznych o różnym mechanizmie działania w organizmie szkodnika. Większość insektycydów to neurotoksyny (działają na system nerwowy owada). Środki z grupy pyretroidów powodują początkowo nadmierną ruchliwość (pobudzenie owada), a następnie paraliż. Skutecznie działają one w temperaturach optymalnych, do 20 o C i pochmurnej pogodzie. Insektycydy fosforoorganiczne i karbaminiany działają w temperaturze otoczenia powyżej 15 o C. Natomiast neonikotynoidy mają zdolność przemieszczania się w chronionej roślinie i jej przyrostach dłuższy czas, czyli działają układowo, stosowane są w szerokim zakresie temperatur powietrza. Tak, jak po zastosowaniu innych neurotoksyn, końcowym efektem ich zastosowania jest paraliż zwalczanego owada. Do ochrony przed stonką ziemniaczaną możemy zastosować też wczesnowiosenne zaprawianie sadzeniaków zaprawą insektycydowo fungicydową Prestige Forte 370 FS w dawce 60 ml na 100 kg bulw do ochrony plantacji nasiennych oraz ziemniaków jadalnych i przemysłowych. Zaprawa charakteryzuje się szerokim zakresem działania (rizoktonioza, drutowce, stonka i mszyce wektory chorób wirusowych). Prestige Forte 370 FS przemieszcza się w roślinie, czyli działa w niej układowo. Skuteczność zaprawy obserwujemy tak długo, jak długo utrzymuje się w roślinie s.a. środka, najczęściej do 12 tygodni od posadzenia zaprawionych sadzeniaków. Konsekwencją zmniejszenia liczby środków jest dostosowywanie naszych przepisów do wymogów unijnych. Zgodnie z art. 47 ustawy o ochronie roślin (Dz. U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94 z późniejszymi zmianami) prowadzony jest rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rejestr zawiera następujące informacje: datę ważności i numer zezwolenia na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu; nazwę środka ochrony roślin; producenta środka; rodzaj środka; zawartość, nazwę substancji aktywnej wchodzącej w skład danego środka; informacje dotyczące klasyfikacji środka ochrony pod względem stwarzania przez niego zagrożeń zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych oraz informacje o dopuszczeniu środka ochrony roślin do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk, otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody. Dostępność tych informacji jest bardzo ważna, nie można bowiem stosować środków nie posiadających aktualnego zezwolenia. n

13 Warzywa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 13 Alternarioza ziemniaka Potoczna nazwa alternarioza ziemniaka określa zespół chorób grzybowych: suchą plamistość liści i brunatną plamistość liści wywoływaną przez dwa gatunki grzybów z rodzaju Alternaria: Alternaria solani i Alternaria alternata. dr Jerzy Osowski Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - PIB Rosnące w ostatnich latach znaczenie alternariozy związane jest z: wczesnym terminem występowania objawów na roślinach ziemniaka (faza kwitnienia i tuberyzacji bulw), wzrostem wielkości strat w plonie, zmianami w klimacie, który staje się bardziej sprzyjający rozwojowi choroby (łagodne zimy, ciepłe i wilgotne lata) powszechnym wprowadzaniem do uprawy odmian podatnych na alternariozę. Szkodliwość choroby związana jest z częściowym lub całkowitym zniszczeniem powierzchni asymilacyjnej, którego skutkiem jest obniżenie plonu bulw pod krzakiem. W ostatnich latach pierwsze objawy choroby obserwowano na plantacjach najczęściej po 50 do 70 dniach od daty sadzenia. Okres ten przypadał w zależności od regionu kraju od początku czerwca do połowy lipca. Występowaniu alternariozy sprzyjają okresy suszy przerywane krótkotrwałymi opadami, biologia sprawców (przenoszenie zarodników z wiatrem) oraz każdy czynnik, który wpływa na osłabienie roślin (niska zawartość substancji organicznej, niedobór azotu, fizjologiczne starzenie się roślin ziemniaka, osłabienie roślin przez inne patogeny np. wirusy, rizoktonioza). Ograniczanie szkodliwego działania sprawców choroby oparte jest na kompleksowym działaniu z wykorzystaniem zabiegów profilaktycznych mających na celu stworzenie korzystnych warunków do rozwoju roślin QQObjawy alternariozy na liściu ziemniaka. w okresie wegetacji i stosowaniu ochrony chemicznej. Spośród zabiegów profilaktycznych największe znaczenie mają: stosowanie zdrowego, kwalifikowanego materiału sadzeniakowego, nawożenie azotem i fosforem dostosowane do potrzeb uprawianej odmiany i kierunku uprawy oraz lekko podwyższone potasem (potas zwiększa odporność rośliny), stosowanie uzupełniającego nawożenia dolistnego uwzględniającego interwencyjne dostarczenie brakujących mikroelementów, zwłaszcza cynku, termin sadzenia dostosowany do rejonu kraju, uwzględniający lokalne warunki glebowo klimatyczne, unikanie do uprawy gleb lekkich a jeśli już uprawiamy to odmiany o podwyższonej odporności, zbiór bulw po osiągnięciu dojrzałości i właściwe ich przygotowanie do przechowywania, po zbiorze zniszczenie resztek pożniwnych oraz 3 4 letnia przerwa w uprawie ziemniaków na tym samym polu. Ochrona chemiczna jest ze względu na jednoczesne występowanie na roślinie obu sprawców choroby trudna i wymaga od producenta znajomości podstawowych objawów choroby oraz właściwego doboru środków ochrony roślin. Środki zarejestrowane do zwalczania alternariozy przedstawione są w tabeli. Oprócz odpowiedniego wyboru fungicydów o skuteczności wykonanego zabiegu nalistnego decydować będzie termin jego zastosowania. Najodpowiedniejszym terminem zastosowania zabiegu ochronnego jest wystąpienie pierwszych objawów na dolnych, najstarszych liściach roślin ziemniaka (patrz fot.). Według licznych doświadczeń gwałtowny rozwój choroby wystąpi około 7 dni później jest więc czas na skuteczne wykonanie zabiegu. Artykuł wraz z tabelą ze Środkami ochrony roślin zarejestrowanymi do zwalczania alternariozy ziemniaka dostępne na stronie www. wrp.pl. n Jak chronić ziemniaki? Występowanie różnorodnych patogenów na plantacjach ziemniaka stanowi poważny problem dla producentów tych roślin. Główną przyczyną tej sytuacji jest wegetatywny sposób rozmnażania ziemniaków. Patogeny występujące na powierzchni bulw lub w ich wnętrzu, oraz w pozostałościach roślinnych w glebie, zimują i stają się źródłem chorób w następnym okresie wegetacyjnym. W celu otrzymania zadowalającego plonu niezbędna jest wiedza producentów dotycząca wpływu warunków środowiskowych na występowanie chorób i szkodników ziemniaka. W przypadku uprawy ziemniaków ochrona chemiczna przed agrofagami jest praktycznie niezbędna do osiągnięcia wysokiego plonu. Ponieważ ziemniaki atakowane są przez patogeny w każdym stadium rozwoju. QQZaczynając od profilaktyki Analizując rozwój chorób na roślinach ziemniaka należy poświęcić najwięcej uwagi na działania profilaktyczne. Działania te stanowią jedyną skuteczną walkę z organizmami zaliczanymi do kwarantannowych, wśród których należy wymienić bakterie Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms), dr inż. Grzegorz Gryń sprawcę bakteriozy pierścieniowej ziemniaka i Ralstonia solanacearum (R.sol) sprawcę choroby zwanej śluzakiem oraz Synchytrium endobioticum będącego przyczyną raka ziemniaka. Poważny problem, szczególnie w uprawie nasiennej, stwarzają wirus Y, wirus M i wirus liściozwoju. Wśród działań zapobiegawczych wymienić należy dobór odpowiednich odmian, uwzględniając klasy wczesności oraz podatność na dane jednostki chorobowe. Bardzo ważne jest także usytuowanie stanowiska pod uprawę ziemniaków zarówno towarowych jak i nasiennych. W przypadku raka ziemniaka gleba pod uprawę bezwzględnie musi być wolna od zarodni S. endobioticum. Sprawdzenie prób gleby pod kątem tego organizmu przeprowadzić można w laboratoriach PIORiN. Przed akcesją Polski do UE na obszarze kraju stwierdzano 392 ogniska raka ziemniaka w 12 województwach. Obecnie, po 10 latach kontynuacji uprawy wyłącznie odmian odpornych na patotyp 1 (D1) S. endobioticum, całe terytorium Polski zostało uznane za wolne od zarodni raka ziemniaka z wyjątkiem trzech powiatów w województwie małopolskim. QQWpływ pogody Wśród czynników decydujących o występowaniu chorób ziemniaka, na które rolnik nie ma wpływu, są warunki pogodowe. Odpowiedzialne są one za szereg chorób będących wynikiem intensywnych opadów lub podtopień, ale także okresami długotrwałych susz. Przykładem może być obserwowany na plantacjach rozwój alternariozy, szczególnie w rejonach o wysokiej temperaturze z przemiennymi okresami suchej i wilgotnej pogody. Zbyt duża wilgotność gleb jest również przyczyną częstszego występowania czarnej nóżki, mokrej zgnilizny bulw oraz parcha prószystego i srebrzystego. Z kolei sucha gleba i upalna pogoda stanowią warunki sprzyjające występowaniu parcha zwykłego. Pomocne w walce stają się coraz to nowsze substancje chemiczne, których właściwe, terminowe stosowanie w dużej mierze może spowolnić rozwój choroby. Występowanie okresowych suszy naraża rośliny ziemniaka na kolejne niebezpieczeństwo zawleczenia choroby na plantacje za pomocą użytej do nawadniania wody. Duże zainteresowanie w ostatnim czasie poświęca się nowemu patogenowi, którego obecność w bulwach stwierdzono w Polsce po raz pierwszy w 2014 roku. Mowa tutaj o bakterii Ralstonia solanacearum. W obrębie gatunku wyróżnia się 5 ras, różniących się miejscem występowania oraz rodzajem rośliny żywicielskiej. Rasa 3 występuje w klimacie tropikalnym jak i umiarkowanym atakując ziemniaki, pomidory, pelargonie, oberżynę, paprykę a także psiankę czarną i psiankę słodkogórz. Do swojego rozwoju bakteria ta wymaga temperatury otoczenia ok. 27 C, co w warunkach klimatycznych Polski ma miejsce. Bakteria ta podobnie jak Cms należy do mikroorganizmów kwarantannowych, występujących również w roślinie w formie porażenia latentnego (utajonego), znacznie utrudniającego możliwość wykrycia przez stosowane metody diagnostyczne. Walka ze sprawcą śluzaka jest trudna z uwagi na długą przeżywalność patogenu w środowisku wodnym oraz posiadania żywicieli w postaci dziko żyjących roślin z rodzaju Solanaceae. Przemieszczanie się bakterii R.sol. za pośrednictwem wód powierzchniowych, gruntowych i za pomocą systemów do nawadniania plantacji stwarza ogromne, trudne do przewidzenia zagrożenie. Działania podjęte przez PIORiN kładą szczególny nacisk na ograniczanie rozprzestrzeniania się bakterii R. sol. oraz zidentyfikowanie źródła jej pochodzenia i zasięgu porażenia w kraju. Na koniec warto wspomnieć o problemie, stale budzącym niepokój wśród producentów ziemniaków, dotyczącym występowania i rozprzestrzeniania się bakterii Cms. Warunkami sprzyjającymi do rozwoju choroby jest sucha i upalna pogoda. Przeżywalność Cms w glebie w dużej mierze zależy od temperatury i wilgotności. W suchej glebie, w niskiej temperaturze sprawca bakteriozy pierścieniowej ziemniaka zachowuje dłużej żywotność. Na uwagę zasługują pozostałości roślin ziemniaka w glebie, których jednoznaczna rola jako źródła porażenia plantacji ziemniaków bakteriami Cms nie została określona. Dłuższą przeżywalność komórek Cms stwierdzono w wodzie. W temperaturze powyżej 21 C odnotowano jednak wyraźny spadek liczebności bakterii. n

14 Strona 14 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Majówka z Zetorem Od rozpoczęcia produkcji ciągników marki Zetor w roku 1946 linię produkcyjną opuściło ponad 1,2 miliona pojazdów. Zdecydowana większość z nich została wyeksportowana do ponad 90 państw na całym świecie i wciąż cieszą się dużym powodzeniem wśród klientów. Dokładnie 23 maja mija 20 lat odkąd na polskim rynku gości spółka ZETOR POLSKA. Z tej oto okazji na początku maja firma zorganizowała w Brzeziu Majówkę z Zetorem, na którą spółka zaprosiła wszystkich swoich detalicznych klientów. inż. Robert Turek Impreza o charakterze pikniku obfitowała w liczne konkursy dla odwiedzających, w tym wybór najstarszego i najmłodszego Zetora. Podczas spotkania odbyły się pokazy polowe, w trakcie których pierwszoplanową rolę odgrywały ciągniki czeskiego producenta. Wraz z nimi pracowały maszyny uprawowe i siewniki Unii Group. Podczas prac polowych spółka ZETOR POLSKA przedstawiła wszystkie dostępne obecnie na rynku maszyny. Goście mieli okazję oglądać m. in. bardzo popularnego Majora z agregatem ARES o szerokości 3 metrów. Zaprezentowany został również największy dostępny model Forterra 150HD wraz z agregatem CROSS. QQZ rodzimym sercem To co wyróżnia markę Zetor jest fakt napędzania maszyn silnikami własnej konstrukcji. Zawdzięczają one popularność niezawodności, a przede wszystkim niskiemu zużyciu paliwa. Maszyny Zetor nie korzystają z funkcji Power Boost, odpowiadającej za osiąganie maksymalnej QQJednym z czołowych punktów programu była możliwość przetestowania ciągników ze specjalnej limitowanej, biało- -czerwonej serii Zetor Polska. mocy w określonych warunkach. Silniki tej marki dysponują pełną mocą, bez względu na obciążenie. Układ zasilający składa się z mechanicznej pompy wtryskowej. Wyposażeniem standardowym są dwa wały wyważające oraz świece żarowe na każdym cylindrze. Chłodzenie dna tłoka pod ciśnieniem wpływa na żywotność jednostki napędowej. QQMały siłacz do wielkich zadań Ofertę naszych południowych sąsiadów otwierają ciągniki serii Major. Całą gamę tych maszyn stanowią modele Major 60 oraz Major 80 z silnikami o mocy odpowiednio: 61 i 75 KM. Ciągniki Major posiadają w pełni zsynchronizowaną czterobiegową skrzynię przekładniową. Wyposażona jest ona w trzybiegową skrzynię redukcyjną oraz rewers, natomiast liczba biegów wynosi Model Major dysponuje hydrauliką z mechanicznym sterowaniem, charakteryzującą się dużą siłą udźwigu i płynną regulacją opuszczania. Ponadto wykorzystana jest funkcja hydraulicznej blokady podczas transportu narzędzi. Rynkowy sukces tej maszyny niewątpliwie tkwi w prostocie. Praca tym ciągnikiem nie będzie sprawiała zbyt dużej trudności nawet mało doświadczonym operatorom, a to ze względu na mechaniczne regulacje parametrów podczas pracy. Do zalet serii Major na pewno należy stosunek cena/moc. Właśnie dzięki tej zależności model Major 80 jest jednym z najczęściej kupowanych ciągników w Polsce. QQMaszyna dla każdego Modele serii Proxima składają się z maszyn Proxima, Proxima Plus i Proxima Power z silnikami o mocy maksymalnej: 96, 106, 117 KM. Oprócz mocy modele te różnią się wyposażeniem, a przede wszystkim zastosowaną skrzynią biegów. W standardowej Proximie znajdziemy wyłącznie mechaniczne układy napędowe, produkowane w kilku wariantach. Jest to jedyna grupa maszyn z ofertą biegów pełzających, gdzie najniższa prędkość jazdy wynosi 0,22 km/h. Układ hydrauliczny maszyn sterowany jest mechanicznie. We wszystkich ciągnikach maksymalna siła podnoszenia wynosi 42 kn, przy wydajności pompy 50 l/min. W przypadku modeli Plus i Power dostępna jest opcja elektronicznego sterowania hydrauliki hitchtronic. Działanie systemu jest bardzo proste, ustawia się jedynie głębokość pracy. Po osiągnięciu zadanej głębokości system regulacji mierzy opór gleby, a następnie obliczona wartość zostaje wykorzystana jako wartość wyjściowa do automatycznej regulacji trzypunktowego układu zawieszenia. QQSiłacz prosto z Czech Ostatnią grupę ciągników Zetor stanowi seria Forterra. W jej skład wchodzą maszyny o mocach maksymalnych 136 i 147 KM. Podstawowa wersja dysponuje klasyczną, czterostopniową w pełni zsynchronizowaną skrzynią biegów. Uzupełniona jest ona o dwa zakresy biegów oraz trzystopniowy wzmacniacz. Liczba przełożeń wynosi 24/18, zaś rewers jest mechaniczny. Pozostałe dwie maszyny, czyli Forterra HSX i Forterra HD wyposażone są w pięciostopniową skrzynię biegów z dwoma zakresami prędkości jazdy. Rewers jest w tych ciągnikach hydrauliczny, a wzmacniacz trzystopniowy. Liczba biegów przód/tył wynosi 30/30. Płynną pracę zapewniają dwa mokre wielotarczowe sprzęgła. Hydraulika w serii Forterra sterowana jest elektronicznie. Dla najmniejszego modelu siła podnoszenia wynosi 77 kn przy wydajności pompy 70 l/min. n Zielone żniwa przyczepy samozbierające Dwa w jednym. Ta znana i rozpowszechniana w technologiach produkcji rolniczej zasada znajduje również zastosowanie w procesie pozyskiwania pasz objętościowych. A wszystko za sprawą przyczep samozbierających, które oprócz przystosowania do zbioru zielonki pełnią również funkcje transportowe. W realizacji technologii zbioru siana luzem, a także produkcji sianokiszonki doskonale sprawdzają się przyczepy samozbierające. Ta wyspecjalizowana grupa maszyn wyróżnia się wysokim poziomem nowoczesności i równocześnie funkcjonalności użytkowania, co sprzyja produkcji pasz objętościowych wysokiej jakości. QQŁącząc zbiór zielonki z cięciem Gdy masę roślinną do zakiszania gromadzi się w silosie lub na pryzmie z betonowym podłożem, to wówczas uzasadniony jest zbiór zielonki przyczepą samozbierającą wyposażoną w zespół tnący. Pocięty materiał roślinny na odcinki o długości ok. 5 cm łatwiej poddaje się ugniataniu i tworzy bardziej sprzyjające warunki do przebiegu fermentacji. Pociętą masę układa się prof. nadzw. dr hab. inż. Marek Gaworski, SGGW Warszawa w silosie warstwami o grubości ok. 40 cm, które następnie ugniata się kołami ciągnika lub przy wykorzystaniu przykładowo kół kolejowych zainstalowanych na trójpunktowym układzie zawieszenia ciągnika. Poza cięciem masy, ważną zaletą współczesnych przyczep jest tendencja do zwiększania szerokości roboczej podbieraczy, co daje możliwość osiągania większych wydajności przy zbiorze masy. Przystosowanie podbieracza do większych wydajności pracy ułatwia wykonywanie zadań roboczych w niekorzystnych warunkach zróżnicowania masy pokosu na jednostce długości, a także w przypadku nieforemnych pokosów. Odpowiednio dobrana liczba rzędów z zębami roboczymi decyduje o zwiększaniu prędkości roboczej maszyny, a tym samym osiąganiu większej wydajności powierzchniowej. Wprowadzenie gumowych kół kopiujących ułatwia poruszanie się na wszystkich rodzajach podłoży. Zastosowanie rolki dogniatającej pokos doskonale uzupełnia działanie podbieracza, szczególnie przy dużej prędkości załadunku i równocześnie krótkiej i mokrej zielonce. Opcja automatycznego smarowania łańcucha napędzającego podbieracz ułatwia czynności obsługowe w sezonie pracy. Istotna jest również konstrukcja zespołu do cięcia podbieranej masy. Szczególnie, jeśli weźmie się pod uwagę wyposażenie w łatwo wymienialne noże. QQPrzyczepa samozaładowcza Quantum 4700 firmy Claas. QQSkrzynia ładunkowa i jej uzupełniające wyposażenie Pojemność skrzyń ładunkowych współczesnych przyczep obejmuje szeroki zakres, od ok. 15 m 3 do ponad 70 m 3, co ułatwia dobór odpowiedniej maszyny do danego gospodarstwa. Do ważnych cech zalicza się możliwość składania górnej części (nadbudowy) skrzyni ładunkowej przyczepy, co ułatwia obsługę w przypadku konieczności przejazdu w miejscach o niskim prześwicie. Obok ręcznego sposobu składania nadbudowy, dostępne są również wersje maszyn z górną częścią skrzyni składaną hydraulicznie. Skrzynie ładunkowe w nowoczesnych przyczepach samozbierających wyposaża się w czujniki do mierzenia stopnia wypełnienia przyczepy, a także hydrauliczne systemy do kontrolowania przeciążeń. Urządzenia takie ułatwiają operatorowi obsługę maszyny, gwarantując bezpieczeństwo pracy i racjonalne wykorzystanie pojemności skrzyni ładunkowej. Czujniki do kontroli stopnia wypełnienia przyczepy są na ogół umieszczane na przedniej bramce i górnej części nadbudowy skrzyni ładunkowej. W niektórych maszynach stosuje się akustyczne czujniki napełnienia przyczepy. Elementem oceny funkcjonalności przyczep samozbierających jest sprawność ich rozładunku. W coraz większej liczbie modeli maszyn instaluje się zespół walców dozujących przeznaczonych do rozładunku masy objętościowej ze skrzyni. Są to najczęściej dwa lub trzy walce napędzane przekładnią łańcuchową i wyposażone w zabezpieczające sprzęgło zapadkowe. Do rozładunku skrzyni w niektórych przyczepach samozbierających montuje się także opcjonalnie przenośnik poprzeczny, przystosowany do rozprowadzenia masy zielonki na jedną ze stron maszyny, bezpośrednio na korytarz paszowy. Działanie walców dozujących jest na ogół zsynchronizowane z pracą przenośnika podłogowego o regulowanej prędkości przy wykorzystaniu elektronicznych układów sterujących, szczególnie przydatnych w czasie załadunku przyczepy. Wymienione informacje nie wyczerpują pełnej gamy rozwiązań decydujących o nowoczesności przyczep samozbierających, które stanowią wartościową alternatywę w gospodarstwach produkujących pasze objętościowe dla zwierząt. n

15 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 15 Valtra Demo Tour Jakie nowinki w nowym modelu? Czy starania producenta zadowolą klientów? Na te i inne pytania można było uzyskać odpowiedź na pokazach polowych, VALTRA DEMO TOUR, który odbył się w dniach 6-15 maja na płycie lotniska w Bednarach koło Poznania. Na pokazach zaprezentowano wiele modeli ciągników, które już od dawana są w sprzedaży, ale przede wszystkim całkiem nową serię T. Nowy model Valtry T to już czwarta generacja tego modelu. Ciągnik w nowej odsłonie znacznie urósł. Rozstaw osi zwiększono o 25 cm w stosunku do poprzednika i wynosi obecnie niemalże 3 m. Masa ciągnika to 7300 kg, a dopuszczalna masa całkowita to kg. Średnica zawracania to 10,5 m. Sześciocylindrowe silniki Agco Sisu Power o pojemności 6.6 l i 7.4 l generują moc od KM. Zastosowano tu technologię SCR - silnik spala płyn AdBlue. Zalety nowego ciągnika zaprezentowano na czterech stacjach testowych, które mieliśmy przyjemność odwiedzić. QQStacja A niskie koszty eksploatacji W nowej Valtrze zadbano o niskie zużycie paliwa oraz koszty przeglądów REKLAMA Wojciech Ziaja okresowych. Dzięki wysokiemu momentowi obrotowemu, który jest osiągalny przy stosunkowo niskich obrotach silnika (1500 obr./ min), Valtra ma spalać mniej paliwa. Mniejszym kosztom eksploatacji mają także służyć wydłużone czasookresy miedzy przeglądami, które obecnie wynoszą 600 godzin a regulacja zaworów odbywa się co 2400 godzin. Przeglądy okresowe mają być szybsze, ponieważ projektanci zapewnili swobodny dostęp do filtrów oraz innych podzespołów ciągnika. Kabina w serii T ma sprzyjać ekonomii, ma być przyjazna użytkownikowi. Pięciosłupkowa konstrukcja ze słupkami o łukowatym kształcie, pozwoliła zwiększyć jej objętość o 20 % w stosunku do swego poprzednika. Szyby o powierzchni ponad 6 m² pozwalają na dobrą widoczność. Przednia i tylna szyba jest jednolita, co zapewnia doskonałą widoczność zarówno z przodu jak i z tyłu. Zadbano także o dobrą widoczność przy pracy z ładowaczem czołowym, oferując okno dachowe o powierzchni 0,5 m². QQStacja B jazda po torze Koniec z szarpaniem i niepewnością przy ruszaniu pod górkę. Nowa funkcja asystent ruszania pod górkę pozwala zatrzymać ciągnik na wzniesieniu. Wystarczy, aby kierowca wcisnął pedał hamulca, a następnie po zatrzymaniu przesunął dźwignię rewersu w pozycję parkingową. W tym momencie mimo zwolnienia hamulca ciągnik jest unieruchomiony. Aby ponownie ruszyć pod górkę wystarczy przesunąć dźwignię rewersu z pozycji parkingowej na jazdę do przodu, a następnie nacisnąć pedał gazu - ciągnik automatycznie ruszy do przodu bez ryzyka cofnięcia się, co potwierdziło się w praktyce na torze testowym. QQStacja C praca w polu Podczas pracy w polu uczestnicy pokazu mogli przetestować trzy ciągniki nowej serii T. Pierwszy T214 o mocy 230 KM współpracował z 4-metrową broną talerzową Väderstad, drugi T174 o mocy 190 KM z 5-skibowym obracalnym pługiem Kverneland, natomiast trzeci z ciągników T234 o mocy 250 KM z ciężkim kultywatorem Väderstad. W testach polowych można było przetestować przekładnię Power Shift, która występuje w wersjach ciągnika Active z zaworami hydraulicznymi sterowanymi mechanicznie oraz Versu z elektrozaworami. Przekładnia posiada funkcję Hill-hold, która pozwala na zatrzymywanie i ruszanie przy użyciu pedału hamulca oraz gazu bez konieczności użycia QQMimo, że ciągnik jest sporych gabarytów, praca z ładowaczem nie stanowi żadnych problemów. sprzęgła. Skrzynia posiada 5-stopniowy wzmacniacz momentu obrotowego i 4 zakresy biegów plus zakres biegów pełzających. Przekładnia może pracować także w trybie automatycznym. W tym trybie biegi zmieniają się automatycznie na wyższe wraz ze wzrostem prędkości ciągnika. Ponadto dwa najwyższe zakresy C i D są ze sobą połączone i także zmieniają się automatycznie. Praca nowym T4 okazała się czystą przyjemnością. QQStacja D praca z ładowaczem oraz jazda w transporcie W teście tym wykorzystano ciągnik T 154 o mocy maksymalnej 165 KM z ładowaczem czołowym ALÖ, na którym była zamontowana łyżka do materiałów sypkich. W tej pracy ciągnik również zdał egzamin. Mimo, że ciągnik jest sporych gabarytów, praca z ładowaczem nie stanowi żadnych problemów. W kolejnym teście sprawdziliśmy jak Valtra sprawuje się w transporcie. Do tego celu posłużył ciągnik T234 o mocy 250 KM oraz przyczepa Joskin o ładowności 16 ton. Jazda na nierównym terenie z dużą prędkością nie stanowiła żadnych problemów. Ciągnik płynnie zmieniał przełożenia, natomiast amortyzowana oś i kabina znakomicie sprawdziły się na nierównościach zapewniając komfort jazdy. n

16 Strona 16 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Dzień firmowy Farmet Chcąc sprostać wymaganiom klientów zakłady produkcyjne zmuszone są do ciągłego rozwoju. Swoją politykę Farmet przedstawił 29. kwietnia podczas dnia otwartego, gdzie firma zaprezentowała najnowsze technologie oraz rozwiązania konstrukcyjne, których nie powstydziliby się najwięksi producenci maszyn rolniczych. Podczas dnia poświęconego dla dealerów oraz serwisantów zaprezentowane zostały najnowsze osiągnięcia w konstrukcji maszyn rolniczych, jak również szereg urządzeń niezbędnych do wydajnej i dokładnej produkcji. Na uwagę zasługuje wdrożenie nowej inwestycji Laser do cięcia profili i rur o długości sięgającej kilka metrów. Zastosowanie tego urządzenia ma niebagatelne znaczenie w kontekście wytwarzania maszyn wysokowydajnych, zbudowanych z dużych komponentów. Warto nadmienić, że jest to jedna z niewielu maszyn w Europie. QQPo pierwsze jakość W celu eliminacji błędów pracy ludzkiej firma zdecydowała się również na inż. Robert Turek zakup robotów spawalniczych. Przemawiał za tym fakt, iż spaw maszynowy wykonywany jest szybciej i dokładniej niż spaw ręczny. Ramię robota jest w stanie dotrzeć w trudno dostępne miejsca, a sterowanie poprzez serwosilniki zapewnia dynamiczną i cichą pracę. Ze względu na osiąganie dużych wydajności oraz pracę w trybie ciągłym wykorzystuje je się głównie do łączenia dużych ram maszyn i narzędzi. QQRedliczki na masową skalę Kontynuując wątek technologiczny, wdrożona została linia technologiczna do produkcji redliczek. Jest to w pełni zautomatyzowany proces, podczas którego dokonywane zostaje cięcie, profilowanie, hartowanie i malowanie materiału. Zastosowanie takiej technologii pozwala na masową produkcję oraz ograniczenie QQGłębosz Diger podczas prac polowych. pracy ludzkiej do minimum. Wszelkie nowości w zakładzie firmy Farmet świadczą o niezwykłym potencjale firmy oraz stworzeniu realnej konkurencji dla zachodnich producentów. QQSiewnik do każdych warunków Na terenach przylegających do siedziby firmy w České Skalici odbyły się również pokazy terenowe z zakresu maszyn rolniczych oraz technologii obróbki roślin nasion oleistych. Główną uwagę odwiedzających przyciągnęła prezentacja maszyny uprawowo siewnej Falcon. Ten siewnik talerzowy charakteryzuje się systemem modułowym, który pozwala na wybór różnych technologii siewu i szybką wymianę sekcji roboczych w zależności od aktualnych potrzeb. Do głównych zalet należy również osiąganie wysokich wydajności, dzięki prędkości pracy wynoszącej do 20 km/godz. oraz ograniczeniu czasu nawrotów, która wynika z krótkiej konstrukcji. Istotna jest też możliwość nawożenia podczas siewu. Jest to efekt podziału objętości zbiornika w stosunku 40:60 (nawóz: nasiona). QQBrona talerzowa dla wymagających W ofercie czeskiego producenta nie mogło zabraknąć maszyn do uprawy pożniwnej. W tym celu zostały zaprezentowane kompaktowe brony talerzowe Softer. Głównym przeznaczeniem maszyny jest płytka podorywka z dokładnym pocięciem gleby oraz wymieszaniem resztek pożniwnych. Bronę talerzową wykorzystuje się również do prac na poplonach w celu łatwiejszego przyorania. Warto nadmienić, iż producent daje możliwość wyboru z szerokiej oferty wałów doprawiających, w zależności od warunków glebowych. W celu płynnego wyrównania pasów uprawianej gleby wykorzystuje się indywidualną regulację głębokości pracy skrajnych talerzy oraz deflektor boczny oddzielający poszczególne przejazdy. QQProstota w każdym detalu W ofercie firmy możemy znaleźć maszynę o niezwykle prostej konstrukcji. Spulchniacz Fantom N-NS pozwala na uprawę ziemi do głębokości 20 cm. Skutecznie może być wykorzystywany do podorywki, dokonując intensywnego mieszania na całej powierzchni roboczej. Zapewniają to 3 rzędy elastycznych redlic, które mogą być strzałkowe lub dłutowe (w zależności od potrzeb klienta). Wysoka jakość zabiegu osiągana jest poprzez precyzyjną głębokość pracy z optymalnym utwardzeniem gleby. Kształt redlic zapewnia dużą przepustowość resztek pożniwnych. Bezobsługowe elementy robocze wyposażone są w końcówki z węglika wolframu w celu minimalizacji zużycia. n Przystawki do zbioru drobnonasiennych Współczesne kombajny do zbioru zbóż są również w stanie pracować przy pozyskiwaniu innych kultur roślinnych. Dzięki temu poszerza się zakres ich wykorzystania, wydłuża czas pracy w sezonie i obniża jednostkowe koszty pracy maszyny. Osiągnięcie tych korzyści jest możliwe pod warunkiem przystosowania kombajnu i jego wybranych zespołów do zbioru danej grupy roślin. Przystosowanie kombajnu do zbierania innych niż zboża roślin jest równoznaczne z wprowadzeniem modyfikacji w wybranych zespołach maszyny, wśród których kluczowe miejsce zajmuje zespół żniwny. Zespół ten i tworzona na jego bazie przystawka wyróżnia się szeregiem konstrukcyjnych i eksploatacyjnych cech, dzięki którym osiąga się konkretne cele związane z wydajnością, prof. nadzw. dr hab. inż. Marek Gaworski, SGGW Warszawa przede wszystkim zaś dokładnością zbioru roślin. Liczną grupę roślin drobnonasiennych stanowią rzepak, trawy, motylkowe, warzywa i inne. Kombajn zbożowy wraz z odpowiednio dobraną przystawką najszersze zastosowanie znajduje w przypadku zbioru rzepaku. QQPrzystawka do zbioru rzepaku Ścinanie bądź podbieranie rzepaku z pokosu wiąże się z ryzykiem start nasion, dlatego zespół żniwny przystawka QQWażne znaczenie dla skuteczności zbioru rzepaku wykazuje praca zespołu tnącego, a szczególnie wysokość jego ustawienia. do zbioru rzepaku musi wyróżniać odpowiednia konstrukcja jak i umiejętna obsługa operatora maszyny. Pracy klasycznego zespołu żniwnego na plantacji rzepaku mogą towarzyszyć wysokie straty nasion wynikające ze zbyt bliskiego osadzenia nożycowo palcowego zespołu tnącego względem podajnika ślimakowo palcowego, co może prowadzić do stłaczania masy roślinnej na niewielkiej powierzchni przed wejściem pod podajnik. Konsekwencją takiego zjawiska jest pękanie delikatnych łuszczyn i osypywanie się nasion. Aby ograniczyć to niekorzystne zjawisko stosuje się rozwiązanie polegające na wydłużeniu dzięki zainstalowaniu specjalnego adaptera podłogi tradycyjnego zespołu żniwnego. Taka adaptacja sprawdza się zarówno w przypadku jedno jak i dwuetapowego zbioru rzepaku, przy podbieraniu pokosów ze ścierniska. Korzyści towarzyszące zastosowaniu zespołu żniwnego z wydłużoną podłogą są szczególnie widoczne przy dużym opóźnieniu terminu zbioru rzepaku. Z przykładowych badań wynika, że w sytuacji, gdy termin zbioru rzepaku opóźniono o 10 dni, zespół żniwny z wydłużoną podłogą powodował około czterokrotnie mniejsze straty nasion w porównaniu ze standardową wersją zespołu. Znaczne straty nasion w czasie zbioru mogą być także konsekwencją działania nagarniacza, który uderzając z dużą energią w masę przemieszczanych roślin jest w stanie wybijać nasiona z łuszczyn jeszcze zanim dostaną się do dalszych zespołów roboczych maszyny. Dlatego dużą uwagę przywiązuje się do przestrzegania odpowiednich zasad regulacji nagarniacza podczas pracy. Wspomniana regulacja dotyczy prędkości obwodowej nagarniacza (na krańcu listew) i jego położenia w stosunku do łanu oraz pozostałych elementów roboczych zespołu żniwnego. Prędkość obwodowa nagarniacza, odpowiednio dostosowana do prędkości jazdy kombajnu, nie powinna jej przekraczać o więcej niż 10%. Zwiększanie prędkości obrotowej nagarniacza jest uzasadnione w przypadku zbioru wyłożonego lub bardzo pochylonego łanu. Aby ograniczyć opadanie nasion przed podłogą zespołu żniwnego, zalecane jest maksymalne cofnięcie nagarniacza do tyłu. Jedną z metod ograniczenia skutków działania nagarniacza jest całkowita rezygnacja z jego stosowania, jednak jest to możliwe jedynie w przypadku łanu stojącego lub lekko pochylonego. Ważne znaczenie dla skuteczności zbioru rzepaku wykazuje praca zespołu tnącego, a szczególnie wysokość jego ustawienia, która powinna być taka, aby do zespołu młócącego dostawała się możliwie najmniejsza ilość grubych części łodyg, stanowiących niepotrzebne obciążenie młocarni. W przypadku łanu stojącego lub lekko pochylonego wysokość ścierniska po ścięciu roślin pod pierwszym dolnym rozgałęzieniem wynosi na ogół cm. Gdy rośliny są bardziej pochylone, konieczne jest obniżenie wysokości cięcia i zmniejszenie prędkości roboczej maszyny. Łan rzepaku wykazuje skłonność do tworzenia zszytej masy w warstwie łuszczyn, więc ważne znaczenie przywiązuje się do sprawnego działania rozdzielacza łanu. W przypadku jednoetapowego zbioru rzepaku, by ograniczyć straty nasion, zaleca się korzystanie z aktywnego rozdzielacza łanu w miejsce biernej wersji urządzenia. Stosowanie rozdzielacza napędzanego mechanicznie, hydraulicznie lub elektrycznie pozwala, w zależności od kierunku pracy kombajnu w stosunku do położenia łanu, na dwu a nawet trzykrotne zmniejszenie strat nasion rzepaku. n

17 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 17 Zmechanizowany zbiór marchwi Zbiór zalicza się do najbardziej pracochłonnych zabiegów w technologii produkcji marchwi. Dlatego w gospodarstwach z odpowiednio dużym potencjałem produkcji marchwi warto zaplanować wyposażenie w jedną z wersji kombajnów do zbioru warzyw korzeniowych. Maszyny do zbioru warzyw korzeniowych wyróżniają się specyfiką rozwiązań konstrukcyjnych, wysoką specjalizacją działania i równie wysokimi wymaganiami w zakresie perfekcyjnej obsługi, zarówno w sezonie roboczym, jak też po jego zakończeniu. QQWybrane aspekty doboru maszyn do gospodarstwa Dobierana do gospodarstwa maszyna powinna być przystosowana do pracy w trudnych warunkach terenowych, szczególnie przy dużym udziale wilgoci w glebie, charakterystycznym dla jesiennego okresu zbioru marchwi. Wspomniane przystosowanie dotyczy wyposażenia maszyny w odpowiedniej szerokości opony ograniczające możliwość rzeźbienia głębokich kolein w glebie, a w skrajnej sytuacji ugrzęźnięcia w wilgotnym podłożu. Uwaga odnosząca się do kół jezdnych dotyczy także ciągnika, który nie powinien pozostawiać zbyt głębokich kolein i równocześnie niszczyć struktury gleby. Ryzyko niszczenia środowiska glebowego może prof. nadzw. dr hab. inż. Marek Gaworski, SGGW Warszawa pogłębiać duża masa, szczególnie samojezdnych kombajnów do zbioru. QQDobierając kombajny przyczepiane, samojezdne W krajowych gospodarstwach uprawiających marchew na większą skalę jak dotychczas dominuje użytkowanie kombajnów do zbioru w wersji przyczepianej lub zawieszanej na ciągniku. Maszyny zawieszane cechuje łatwość manewrowania agregatem, co jest ważne na wąskich pasach uwroci. Ograniczeniem QQKombajn do marchwi ALINA SUPERNOVA firmy Weremczuk. w użytkowaniu maszyn zawieszanych może być maksymalny udźwig podnośnika ciągnika. Poza wersją połączenia z ciągnikiem, ważny jest także wybór opcji maszyny ze zbiornikiem, platformą lub bocznym przenośnikiem do bezpośredniego rozładunku zbieranych roślin na środek transportowy. Wersja ze zbiornikiem może charakteryzować się znacznym obciążeniem podłoża w chwili wypełnienia zbiornika, co niekorzystnie wpływa na środowisko glebowe. Interesującą opcją jest przystosowanie do podnoszenia skrzyniopalet z podłoża, ich napełniania, a następnie pozostawiania na podłożu. Dzięki załadunkowi marchwi bezpośrednio do skrzyniopalet ogranicza się uszkodzenia roślin wynikające z ich częstego przeładunku, co sprzyja niższym stratom w czasie przechowywania. Samojezdne kombajny do zbioru warzyw zdobywają coraz więcej zwolenników, głównie wśród producentów z dużymi areałami uprawy, gdzie w pełni uzasadnione jest użytkowanie maszyn o wysokiej wydajności. Cechą użytkowania samojezdnych kombajnów do zbioru warzyw korzeniowych jest relatywnie krótki okres ich pracy w ciągu roku. Z drugiej strony, ta grupa maszyn reprezentuje wysoki poziom nowoczesności konstrukcji, obejmujący układy do bezstopniowej regulacji prędkości jazdy, systemy automatycznego naprowadzania na rząd i układy elektronicznego sterowania funkcjami roboczymi. Przykładem nowoczesnego podejścia do konstrukcji samojezdnych kombajnów do zbioru warzyw korzeniowych jest ich wyposażenie w trzykołowy układ jezdny, co poprawia zwrotność i ułatwia manewrowanie maszyną, szczególnie przy naprowadzaniu na rzędy. Ważną cechą nowoczesnych kombajnów do zbioru warzyw jest możliwość ich wyposażania w opcje zbioru, przykładowo z bezpośrednim obcinaniem naci lub wykopywaniem całych roślin. W kombajnach do zbioru marchwi zwraca się uwagę na długość pasów chwytających nać. Wzrostowi tej długości towarzyszy na ogół możliwość zwiększania prędkości roboczej maszyny, co przekłada się na wzrost wydajności pracy. Poza długością taśm w kombajnach do zbioru marchwi, istotna pozostaje również ich szerokość i możliwość regulacji kąta pochylenia, co ułatwia dokładniejsze oczyszczanie korzeni roślin z gleby. W przystawki do warzyw, w tym do marchwi wyposaża się typowe maszyny do zbioru roślin okopowych, np. ziemniaków. Dzięki temu sprzyja się wydłużaniu okresu wykorzystania maszyn w sezonie i obniża jednostkowe koszty ich użytkowania w skali roku. QQKombajny do zbioru marchwi w polskich gospodarstwach Wśród dostępnych na rynku maszyn do zbioru marchwi można wymienić konstrukcje kombajnów Alina Eco, Alina Supernowa i Maximus firmy Weremczuk. Pierwsza z wymienionych maszyn jest rozwiązaniem jednorzędowym w wersji zawieszanej, pracującym w rzędach o rozstawie 67,5 cm i 75 cm, o wydajności do 0,1 ha/h, przystosowanym do współpracy z ciągnikiem o mocy 80 KM. Podobne parametry robocze cechują maszynę Alina Supernowa, posiadającą aktywny otrząsacz korzeni marchwi z gleby. Maszyny mogą być wyposażone w kosz zsypowy, który ułatwia napełnianie skrzyniopalet ustawionych na przyczepie. Natomiast samojezdny kombajn Maximus jest przystosowany do równoczesnego zbioru dwóch rzędów marchwi. Charakterystyka działania tej trzykołowej maszyny obejmuje wykopywanie roślin, usuwanie naci, wieloetapowe czyszczenie korzeni oraz transport przenośnikiem bocznym materiału roślinnego na środek transportowy. Oprócz marchwi, kombajn jest przystosowany do zbioru pietruszki, pasternaku, selera i buraków ćwikłowych. Liczne regulacje, w tym obejmujące położenie pojedynczego koła przedniego, przenośnika bocznego w płaszczyźnie poziomej i pionowej, a także zakres sterowania prędkością elementów roboczych, prędkością jazdy i innymi funkcjami roboczymi stanowią o nowoczesności i komforcie użytkowania maszyny. Rynek sprzętu do zbioru marchwi tworzą także inne firmy i ich maszyny, a wśród nich Asa-Lift, Dewulf, Grimme, Ploeger, PMC, Simon i inne. n REKLAMA

18 Strona 18 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Konie mechaniczne pod maską Valtra Poszukując sprawdzonej marki ciągnika na potrzeby gospodarstwa rolnego warto zainteresować się rozwiązaniami Valtra. Producent ciągników Valtra znany jest na rynku już od sześćdziesięciu lat. Dzięki zdobywanemu w tak długim czasie doświadczeniu w trudnych warunkach skandynawskich udało się stworzyć konstrukcję ciągnika o wszechstronnych walorach użytkowych. Pochodzące z Finlandii ciągniki Valtra cechują się wszechstronnością wykorzystania zarówno w zmiennych warunkach klimatycznych jak i różnych obszarach, gdzie istnieje zapotrzebowanie na moc ciągnika. Niesprzyjające warunki pracy w północnej części Europy stanowiły jeden z kluczowych bodźców opracowania konstrukcji ciągnika, która sprawdzi się tak w okresie wysokich temperatur latem jak i przy bardzo niskich temperaturach zimą. Ciągniki Valtra są przystosowane do realizacji zadań nie tylko w rolnictwie, ale też w produkcji leśnej, w pracach komunalnych, przy zbiorze torfu i innych pracach. Charakterystyczną cechą ciągników Valtra jest zróżnicowana gama oferowanych na rynku modeli pojazdów i ich wyposażenia. Generalnie prof. nadzw. dr hab. inż. Marek Gaworski, SGGW Warszawa ciągniki Valtra są pogrupowane na cztery podstawowe serie, zróżnicowane pod względem zakresów mocy silników. Są to serie: A (50- QQCiągniki Valtra serii N i T w pracy. 103 KM), N ( KM), T ( KM) i S ( KM). Aktualnie dostępna jest również nowa seria T z zestawem ciągników o mocy KM. Seria A ciągników Valtra obejmuje trzy wersje pojazdów, tj. HiTech, kompaktowy i sadowniczy. Pierwszy z wymienionych modeli jest wyposażony w silnik 33CTA AGCO Power o mocy 88 lub 101 KM. Wśród elementów wyposażenia można wymienić układ elektrohydraulicznej zmiany kierunku jazdy HiTech ze zintegrowanym hamulcem postojowym. Natomiast modele kompaktowe i sadownicze, o mocy silnika 50, 68 i 78 KM, przeznaczone do wykorzystania na plantacjach ogrodniczych, w sadzie i do prac ogólnych, cechuje relatywnie niewielka szerokość (od 1,6 do 2,0 m), co niewątpliwie ułatwia pracę w międzyrzędziach w sadzie. Odpowiednio do systemu prowadzenia sadu ułatwieniem może być również opcja wyboru między zainstalowaniem na ciągniku kabiny a platformy z ochronnym pałąkiem bądź zdejmowanym dachem. W układzie napędowym ciągników uwzględniono przekładnię 12+12R z zsynchronizowaną zmianą kierunku jazdy wspomaganą układem hydraulicznym. Ciągniki posiadają dwuzakresowy WOM, szczególnie ważny w przypadku współpracy z maszynami ogrodniczymi, których znaczna część wymaga wyższej prędkości WOM niż standardowe 540 obr/min. Udźwig tylnego podnośnika wynosi 2,1 lub 2,9 t. Seria N ciągników Valtra obejmuje cztery wersje pojazdów: Versu, Direct, HiTech 5 i HiTech. Ciągniki tej serii różnią się szczegółami konstrukcyjnymi, w tym układem przeniesienia napędu. Modele Versu i HiTech 5 posiadają do 30 przełożeń w obydwu kierunkach; pięć biegów zmienianych jest pod obciążeniem. Większą liczbą biegów (do 36 przełożeń w obydwu kierunkach) z trzema biegami zmienianymi pod obciążeniem dysponuje model HiTech. Natomiast ciągnik w wersji Direct jest przystosowany do bezstopniowej zmiany prędkości jazdy. Pojazdy wyróżniają się wysokim komfortem pracy operatora wynikającym z dostępu do funkcji automatycznej kontroli pracy skrzyni biegów i wspomagania hamulców, hydrauliki o wysokiej wydajności i opcjonalnie wyposażenia w układy automatycznego sterowania i systemy telemetryczne. Wysoki poziom komfortu wynika również z wyposażenia stanowiska roboczego w kabinie w ergonomiczny podłokietnik z prostym dostępem do funkcji zmiany biegów, tempomatu, sterowania hydrauliką, przełącznikami podnośnika, a także układu zarządzania pracą na uwrociach. Ciągniki Valtra serii T, w wersjach Versu, Direct i Hi- Tech cechuje równie wysoki poziom nowoczesności wynikający z dostępu do funkcji automatyzujących czynności robocze. Podobnie jak w serii N, model Direct wyróżnia się wyposażeniem w przekładnię bezstopniową. Sprzęgło hydrokinetyczne HiTrol w modelu HiTech ułatwia zarówno płynne ruszanie jak i zatrzymywania się pojazdu. W nowej wersji ciągników serii T istnieje możliwość wyposażenia pojazdu w jedną z czterech przekładni, tj. Active, Versu, Direct i HiTech. n Pokaz mocy Kuhn Pokazy maszyn zielonkawych Kuhn Grassmaster odbyły się 21 maja w gospodarstwie OHZ Osięciny Sp. z o.o. koło Włocławka. W pokazach zaprezentowano całą gamę maszyn zielonkowych Kuhn. Imponujące rozmiary, duża ilość prezentowanych maszyn, a przede wszystkim uczestnicy z całego kraju to klucz do udanej imprezy. Maszyny były eksponowane na czterech stacjach szkoleniowych, gdzie można było zaczerpnąć wiedzy teoretycznej oraz w polu, w części praktycznej. Projekt Kuhn Grassmaster ma na celu pomoc w pozyskaniu paszy o najwyższej jakości odżywczej o minimalnym zanieczyszczeniu. QQPrzede wszystkim jakość paszy Kuhn w swojej prezentacji zwrócił szczególną uwagę na istotę ograniczenia kosztów produkcji paszy. Według Kuhn, dobra pasza musi charakteryzować się kilkoma cechami. Pierwszą z nich to wysoka wartością energetyczna. Już nawet po 8 dniach od optymalnego terminu koszenia spada wartość energetyczna paszy poprzez m.in. spadek zawartość białka i minerałów, a rośnie wartość włókna surowego, co skutkuje zmniejszeniem pobierania paszy i spadkiem wydajności mlecznej krów, nawet do 35%. Drugą cechą, jaką musi charakteryzować się dobra pasza to smakowitość. Aby sprostać temu wymogowi, należy zadbać o odpowiedni skład naszej łąki. Należy unikać roślin niepożądanych takich jak kłosówka wełnista, kostrzewa trzcinowata czy też rzeżucha łąkowa. Kolejną cechą smakowitej paszy, to niski udział Wojciech Ziaja zanieczyszczeń w jej składzie. Należy pamiętać, aby unikać ciał obcych, kamieni, drutów. Dużym problemem, z którym trudniej sobie poradzić to zanieczyszczenia glebą. Maksymalny udział gleby w paszy może wynosić maksymalnie około 1,5-2 %. Zwiększenie tej wartości powoduje straty do 180 zł na hektarze. Aby minimalizować ten efekt, trzeba zwrócić szczególną uwagę na pielęgnowanie gleby, nieugniatanie, odpowiednią wysokość koszenia (około 5-7 cm) oraz odpowiednia wysokość pracy zgrabiarek i przetrząsarek. Ostatnia z istotnych cech dobrej paszy to odpowiednie zabezpieczenie w trakcie przechowywania. Błędy w procesie zakiszania mogą kosztować utratę do 50 % wartości energetycznej paszy. QQWydajne koszenie Kuhn zaprezentował maszyny od najprostszych bębnowych kosiarek PZ 190 po najbardziej zaawansowane zestawy serii GMD 8730 wraz z kosiarkami czołowymi. Francuski producent pokazał szereg ciekawych rozwiązań technicznych. Pierwszym z nich jest zabezpieczenie, które zapobiega uszkodzeniom listwy kosiarki dyskowej w przypadkach zatrzymania dysku. Specjalne podtoczenie osi dysku ma zerwać go nad łożyskiem, nie uszkadzając reszty mechanizmów listwy. Innym ciekawym rozwiązaniem jest Optidisc, zastosowanie mniejszej odległości między parami dysków rozbieżnych. Zwiększa to pokrycie obszarów roboczych noży, co w konsekwencji zapobiega powstawaniu tzw. Grzywy, czyli niedociętej trawy. Kosiarki Kuhn mogą być wyposażone także w Lift Control. Opcja ta powoduje cofnięcie kosiarki i automatycznie podnoszenie w przypadku najechania na przeszkodę. QQDoskonałe suszenie Kuhn pokazał gamę swoich przetrząsarek od najmniejszych Haybob 3m do potężnego 13 m GF Zwrócono szczególną uwagę na najbardziej istotne elementy budowy. Pierwszym z nich są asymetryczne sprężyny, które lepiej przewracają masę zielonki, co w konsekwencji powoduje szybsze schnięcie trawy. Kolejnym rozwiązaniem jest opatentowane sprzęgło Digidrive, które umożliwia pracę karuzeli nawet przy kącie 90, a także składanie szerokich przetrząsarek do małej szerokości transportowej. Zwrócono też uwagę na odpowiednio wytrzymałe ramy, od rurowych po profile prostokątne. W największych modelach dodatkowo zastosowano pasy, które pomagają ciągnąć i stabilizować przetrząsarkę. Większe maszyny są wyposażone w amortyzatory stabilizujące tor jazdy i poprawiające komfort pracy. Istotnym parametrem przetrząsarek Kuhn są karuzele o małej średnicy, aby mogły pracować z jak największym kontem natarcia w celu dobrego przewracania trawy. QQMożliwości zgrabiarek Wśród prezentowanych maszyn nie mogło zabraknąć także zgrabiarek karuzelowych. I tu Kuhn może pochwalić się sporymi osiągnięciami technicznymi. Przekładnia Masterdrive, a więc dwustopniowe przeniesienie napędu, które zapewnia dużą wytrzymałość, a co za tym idzie bezproblemową pracę. Zapewnia ona mniejsze zużycie kół zębatych, a sama wymaga niewielkiej konserwacji. Na uwagę zasługują ramiona karuzeli, które są montowane stycznie jednak ich wygięty kształt pozwala na opóźnienie momentu ustawienia palców pod kątem 90 względem wału pokosu. To rozwiązanie oraz stroma prowadnica krzywki pozwala maksymalnie opóźnić moment unoszenie palców i w konsekwencji formować równe wały. Z całej gamy zgrabiarek Kuhn, na szczególną uwagę zasługuje model Merge Maxx 900 o szerokości roboczej 9,1 m przy odkładaniu masy do środka maszyny lub na boki maszyny 10,5 m. Maszyna o wyjątkowej budowie z podbieraczem o bardzo wysokiej wydajności. Maszyna nie zanieczyszcza podbieranego materiału, ponieważ palce delikatnie unoszą źdźbła trawy, a następnie rzucają na taśmy przenoszące trawę, lucernę na wał. Prędkość robocza tej maszyny dochodzi nawet do 25 km/h. Poza tym bardzo delikatnie obchodzi się z roślinami, co ma znaczenie szczególnie z roślinami motylkowymi. Dzięki swej budowie zgrabiarka jest bardzo uniwersalna, gdyż może zbierać praktycznie każdy materiał. Taśmy mogą przenosić duże masy zielonki i zgrabiać materiał z dwóch przejazdów nawet z 20 m na jeden wał. Poza tym wał może być formowany z prawej i lewej strony, albo też pośrodku maszyny. Rozszerzony artykuł można przeczytać na naszej stronie

19 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Przyczepy na topie Sprzedaż przyczep rolniczych ruszyła. Po zastoju na początku roku, w kwietniu 2015 r. zarejestrowano ich więcej i to aż o 32% w porównaniu zarówno do marca br., jak i do analogicznego miesiąca w zeszłym roku. J Renata Struzik, źródło: Martin&Jacob, renata@wrp.pl ak informuje agencja Martin&Jacob, monitorująca rynek rolniczy, od początku roku zarejestrowano 1833 nowe przyczepy, z czego w samym kwietniu 654 maszyny. Dodatni trend na rynku przyczep rolniczych zdaje się nie mieć końca. Z miesiąca na miesiąc sprzedaż wzrasta. Niemal wszyscy producenci przyczep odczuli już tę tendencję. Wcześniej jeszcze rolnicy wstrzymywali się z kupnem maszyn, ale sytuacja wygląda coraz lepiej, mimo, że rolnicy wciąż czekają jeszcze na wypłaty w ramach PROW. W obecnej sytuacji doskonała kondycja rynku przyczep jest więcej niż zaskakująca. Pozostaje mieć nadzieje, że trend się utrzyma, a za sprzedażą przyczep pójdą również ciągniki mówi Mariusz Chrobot z firmy Martin&Jacob. Kolejny miesiąc z rzędu największą sprzedaż zanotował bezkonkurencyjny Pronar 261 nowych przyczep (+40% w stosunku do analogicznego okresu ub.r.). W porównaniu z poprzednim miesiącem spadły jednak udziały rynkowe marki, które obecnie wynoszą 42%. Na drugim miejscu uplasował się Metaltech z wynikiem 95 sprzedanych maszyn. Godnym uwagi jest tu fakt, że wynik ten jest o ponad 69% niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Ostatni na podium jest Metal-Fach z wynikiem 94 zarejestrowanych nowych przyczep (+42%). Dalej kolejno uplasowali się: Wielton, Zasław, Agromet Pilmet, Cynkomet, Meprozet, Gomar i Ursus. Wciąż najpopularniejszym segmentem pozostaje przedział ładowności pomiędzy 10, a 12 ton. W kwietniu sprzedano ich 246. Jest to wynik prawie o połowę lepszy, niż przed rokiem. W tym miesiącu na drugie miejsce wskoczyły przyczepy o ładowności kg (130 sprzedanych przyczep, czyli o 35% więcej, niż w marcu br.). Najsłabszym wynikiem mogą się więc pochwalić maszyny o ładowności 6 7 T ze 112 sztukami zarejestrowanymi w tym miesiącu. Najwięcej przyczep, bo 126 zarejestrowano w Wielkopolsce. W tym roku dwa razy więcej rolników niż rok temu zdecydowało się na ich zakup. Poza tym, przyczepy cieszą się coraz większym zainteresowaniem na Lubelszczyźnie (105 sztuk) i w woj. kujawsko pomorskim (48 sztuk). n Nowa opona Michelin Michelin Lifebib to nowa opona rolnicza, która zapewnia nie tylko większą wydajność kombajnu, ale też zmniejsza ugniatanie gleby. A to dzięki zastosowanej technologii Ultraflex. ichelin zaprezentował nową oponę rolniczą Michelin Lifebib. Jak podkreślają jej twórcy, podczas projektowania głównymi wyznacznikami była wydajność ogumienia i ochrona gleby. Cechą charakterystyczną nowej opony jest bieżnik zostawiający ślad w kształcie kłosa pszenicy zostawiany na miękkim podłożu. Poza tym, bieżnik Michelin Lifebib VF 710/70 R42 zapewnia precyzję kierowania, trakcją i utrzymaniem toru jazdy. Większość bieżników opon rolniczych składa się z dwóch rzędów klocków ułożonych w kształt litery V lub w jodełkę. Jest to niejako historyczna rzeźba bieżników opon rolniczych. Przy konstruowaniu nowych opon wykorzystano technologię Ultraflex umożliwiającą udźwig podobnych obciążeń jak w przypadku opon tradycyjnych, jednak przy niskim ciśnieniu nieprzekraczającym 2 barów. Opony wykorzystujące Ultraflex zmniejszają ugniatanie gleby, jakie zazwyczaj powodują kombajny. Mają one również umożliwić skuteczną cyrkulację wody na uprawianym polu, jednolity wzrost plonów, a także ochronę zbiorów. Technologia wpływa ponadto na zmniejszenie zużycia paliwa. Naukowcy z Harper Adams University przeprowadzili badania wzrostu wydajności maszyn wyposażonych w opony z technologią MICHELIN Ultraflex na przygotowanych do badań polach pszenicy. Badanie polegało na porównaniu ich osiągów z osiągami opon radialnych bez tej technologii. Podobne badania będą wkrótce także przeprowadzane w odniesieniu do innych upraw. Wyniki badania wykazały wzrost wydajności na polu uprawianym z wykorzystaniem sprzętu z oponami MICHELIN Ultraflex o 4% w skali roku. Opona Michelin Lifebib nie jest jeszcze produkowana seryjnie. REKLAMA M Renata Struzik, źródło: Michelin Strona 19

20 Strona 20 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Spotkanie studentów z innowacjami Claasa W dniu 7 maja br. mieliśmy okazję uczestniczyć razem ze studentami w wykładzie tematycznym firmy Claas, który odbył się w Instytucie Inżynierii Biosystemów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Uczestnicy zostali zapoznani z historią niemieckiej marki i jej 100 letnią tradycją w budowie maszyn. Uczestnicy wykładu poznali nie tylko nowe rozwiązania techniczne w ciągnikach rolniczych, ale także filozofie powstawania innowacyjnych rozwiązań technicznych. Studenci mieli okazję szerzej spojrzeć na proces budowy, a także na wyzwania, jakie są stawiane projektantom maszyn. Z wielu prezentowanych projektów szczególną uwagę zwrócił nowy model znanego już wcześniej kompaktowego ciągnika Arion 400. Ciągnik ten produkowany jest w zakresie mocy KM. Został wyposażony w czterocylindrowy silniki FTP z turbodoładowaniem o pojemności 4500 cm³ i systemem wtrysku Common Rail. Jednostka jest wyposażona w technologię SCR (selektywna redukcja katalityczna) co oznacza, że dla spełnienia norm emisji spalin silnik spala płyn AdBlue. W nowym Arionie, Claas wprowadził szereg innowacji technicznych. QQPanoramiczna szyba Nowa kabina PANO- RAMIC jest odpowiedzią firmy Claas na oczekiwania klientów. Kabina nowego Ariona 400 została tak Wojciech Ziaja zaprojektowana, aby sprostać wyzwaniom rynku. Efektem wytężonej pracy projektantów jest nowoczesny projekt z panoramiczną szybą. Cel ten osiągnięto dzięki eliminacji poprzeczki między szybą przednią a oknem dachowym. Do tej pory poprzeczka była niezbędna do uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa FOPS. Obecnie poprzez wzmocnienie elementów nośnych oraz zastosowanie górnej szyby, wykonanej z kevlaru, osiągnięto nie tylko niespotykaną do tej pory widoczność, ale także bezpieczeństwo w przypadku uderzenia z góry. Kabina otrzymała przednią szybę o powierzchni 2,41 m² i umożliwia w pełnym zakresie widoczność do przodu. Takie rozwiązanie zwiększa komfort pracy kierowcy szczególnie, jeśli chodzi o prace z ładowaczem czołowym. W trakcie podnoszenia możemy kontrolować pozycję ładunku nawet wtedy, gdy osiągniemy górny maksymalny punkt położenia ładowacza czołowego. QQInnowacyjne nadwozie Arion w nowej odsłonie to konstrukcja samonośna, w której zastosowano innowacyjny wspornik silnika. Zamiast bocznych wzmocnień ciągnik otrzymał odlewaną miskę olejową, która jest zintegrowana z przekładnią oraz wspornikiem przedniej osi. Miska olejowa pełni tu funkcję ramy, dzięki czemu silnik nie przenosi żadnych naprężeń. Rozwiązanie to pozwala na swobodą pracę kluczowych elementów jednostki napędowej takich jak wał korbowy, wał rozrządu. Wpływa także na dłuższą żywotność całej jednostki, szczególnie, że znaczna ilość ciągników tej serii będzie pracowała z ładowaczem czołowym i przednim podnośnikiem. W związku z tym, że zarówno ładowacz jak i podnośnik przenoszą duże masy, co obciąża cały ciągnik, sporą zaletą jest to, iż konsola ładowacza jest przykręcona do ramy silnika i przekładni. Nowy Arion 400 to ciągnik kompaktowy z bardzo dobrą zwrotnością. Dzięki przewężeniu ramy nadwozia możliwy jest duży kąt skrętu i mały promień zawracania (od 4,4 m w modelach i 4,5 m w modelach ). QQPrzekładnia QUADRISHIFT Nowa przekładnia Ariona 400 pozwala szybciej dostosować obroty silnika i przełożenia przekładni do zmieniających się warunków na polu. Dzięki temu minimalizuje się zużycie paliwa. Skrzynia biegów posiada nowe oprogramowanie, które powoduje, że zmiana biegów odbywa się płynnie i bez szarpnięć. Program steruje jednocześnie przekładnią i silnikiem, co pozwala idealnie zgrać obroty silnika przy zmianie przełożenia. Dzięki temu kierowca ma większy komfort pracy, a przekładnia dłuższą żywotność sprzęgieł. QQOd teorii do praktyki Po części teoretycznej wszyscy uczestnicy spotkania mieli możliwość zapoznania się z ciągnikami od strony praktycznej. QQCzęść uczestników osobiście mogła zasiąść za sterami ciągnika Arion 420 i skonfrontować teorię z praktyką. Na placu Instytutu zaprezentowano ciągniki z serii Arion 420 i 630 oraz Axion 810 i 950. Pracownicy firmy Claas chętnie odpowiadali na pytania i pokazywali najnowsze rozwiązania w prezentowanych ciągnikach. Oczywiście zainteresowanie było bardzo duże, co dawało okazję do dyskusji nad wcześniej prezentowanymi rozwiązaniami technicznymi. n Mazurski jubileusz 15 lat w życiu ciągnika to już niemal wiek dojrzały, jedna ten sam okres z punktu widzenia budowy międzynarodowego przedsiębiorstwa, to czas znacznie krótszy. Mimo to, marce Farmtrac Tractors Europe w tym krótkim czasie udało się osiągnąć bardzo wiele, a 2015 rok to kolejny szczęśliwy jubileusz polskiego producenta z Mrągowa. Farmtrac Tractors Europe to obecnie jeden z większych i dobrze rozpoznawalnych producentów ciągników rolniczych w Polsce i Europie. Firma z ugruntowanym doświadczeniem, kompletną ofertą ciągników rolniczych oraz doświadczoną załogą w fabryce w Mrągowie. Jednak tak dla Farmtraca, jak i wielu innych rodzimych przedsiębiorstw droga do sukcesu zawsze zaczyna się w tym samym miejscu. Natomiast kolejne etapy rozwoju zależą od determinacji, poświęcenia oraz dużych nakładów pracy. QQBadania i rozwój W przypadku Farmtraca, punktem początkowym było powołanie w 2000 roku spółki która miała zaopatrywać Polskę oraz inne kraje europejskie w nowoczesne ciągniki rolnicze. Korzystając z bogatego doświadczenia Escorts Ltd., mając plan na sukces i wiarę w jego realizację zarządzający spółką rozpoczęli starania o jej rozbudowę. Budowa firmy sprzedającej duże liczby dobrych jakościowo ciągników to na pewno sukces. Ale budowa firmy, która dodatkowo będzie te maszyny projektować i produkować to już prawdziwe wyzwanie. Właśnie taki cel postawiono przed przedsiębiorstwem z Mrągowa już na samym początku. Celem było stworzenie maszyn wyjątkowych i przede wszystkim dopasowanych do odbiorcy, który oczekiwał maszyny prostej w konstrukcji oraz wytrzymałej i ekonomicznej w eksploatacji. Nie był to cel niemożliwy do spełnienia, wszak polscy konstruktorzy są jednymi z najlepszych na świecie. Polscy inżynierowie między innymi mieli wpływ na obecny kształt lotnictwa wojskowego USA, a obecnie z powodzeniem konstruują pojazdy kosmiczne, wojskowe, cywilne oraz oczywiście rolnicze. Dlatego jedną z pierwszych ważnych decyzji na początku millenium była budowa profesjonalnego biura badań i rozwoju. Jednocześnie do zespołu projektantów dołączył jeden z najbardziej doświadczonych polskich konstruktorów ciągników rolniczych inż. Eligiusz Szymański. Człowiek, który do dnia dzisiejszego kieruje zespołem budującym kolejne modele Famtraca. Natomiast za produkcję odpowiedzialni są doświadczeni pracownicy z przejętego POM Mrągowo. Wiele osób pracuje w fabryce Farmtrac od samego początku, a z roku na rok można obserwować zwiększenie zatrudnienia. Jest to szczególnie istotne w rejonie dużego bezrobocia. QQCel osiągnięty Kluczem do sukcesu w tak trudnej branży jaką jest zaopatrzenie rolnictwa, jest umiejętność wykorzystania doświadczenia partnerów, inwestorów oraz własnej wiedzy i umiejętności. Tak było w przypadku firmy Farmtrac. Konsekwencją zdecydowanych działań na początku funkcjonowania przedsiębiorstwa było systematyczne powiększanie oferty ciągnikowej oraz kolejne nagrody i wyróżnienia przyznawane produktom, marce Farmtrac w Polsce i za granicą. Realizacja dużych kontraktów na dostawę ciągników m.in. do Ghany, USA, a także ciągłe poszerzanie międzynarodowej sieci sprzedaży to efekt zdecydowanych działań, ciągłej determinacji i jakości końcowego produktu. Maszyny zaprojektowane przez zespół inż. Eligiusza Szymańskiego, a wyprodukowane w Mrągowie szybko zdobyły uznanie użytkowników. Wskutek tego, oprócz kolejnych nagród przyznawanych przez konkursowe jury Farmtrac pojawiał się coraz wyżej w rankingach sprzedażowych. Zestawieniach, które w najbardziej bezpośredni sposób pokazują zainteresowanie użytkowników produktami. Obecnie Farmtrac jest największym w Polsce dostawcą ciągników rolniczych o mocy do 75 KM, plasuje się w pierwszej siódemce marek ciągnikowych zaopatrujących polskich rolników i na pierwszym miejscu spośród polskich marek dostarczających ciągniki na rynek krajowy. Źródło: Farmtrac Tractors Europe