ZWALCZANIE AGROFAGÓW GLEBOWYCH W UPRAWACH OGRODNICZYCH METODĄ FUMIGACJI

Transkrypt

1 ZWALCZANIE AGROFAGÓW GLEBOWYCH W UPRAWACH OGRODNICZYCH METODĄ FUMIGACJI Czesław Ślusarski Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach (SustUse Fumigants) LIFE08 ENV/IT/00042 Fumiganty gleby zarejestrowane w Polsce i ich stosowanie rzchnia w ha Stosowanie MS w latach Metam sodowy (Nemasol 510 SL) 250 W roku 2009środkiem tym odkażono około ha 150 Metam sodowy stosowany jestpra prawie 100 wyłącznie (95%) do odkażania gleby w 50 produkcji sadzonek truskawek, 0 przeznaczonych na eksport. W roku 2010 powierzchnia pól odkażanych tym środkiem zbliżyła się do 300 ha. Dazomet (Basamid 97 GR; Nemazin 97 XX) Środek ten stosowany jest głównie w uprawach pod osłonami pomidorów, papryki, ogórków, sałaty, rzodkiewki, chryzantem, goździków i innych szklarniowych roślin ozdobnych. Szacuje się, że środkiem tym odkaża się rocznie ha. Powier

2 Chemiczne zamienniki bromku metylu Alternatywne fumiganty badane w Polsce (niezarejestrowane) 1,3 dichloropropan + chloropikryna (1,3 D+CP) Chloropikryna (Tripicrin ) Disiarczek dimetylu (DMDS) Przykłady chemicznych fumigantów gleby zarejestrowanych lub badanych w innych krajach Azydek sodu (SEP 100 ) Disiarczek dimetylu Dwucyjan (etanodinitryl) Fluorek sulfurylu (ProFume ) Jodek metylu tl (Midas) Siarczek karbonylu Podstawowe wiadomości o fumigantach i teorii fumigacji gleby Fumiganty są to środki ochrony roślin działające w fazie gazowej Do fumigantów właściwych zalicza się związki chemiczne, których wartość stałej Henry ego jest mniejsza niż 200. O zachowaniu się fumigantu w glebie decydują jego właściwości fizyczne, a w szczególności: ś prężność par im wyższa, tym większa lotność i szybsza dyfuzja; temperatura wrzenia im niższa, tym szybsza dyfuzja w glebie i krótszy okres zalegania w podłożu w ilościach fitotoksycznych; stała Henry ego (K o, K w/g ) oznacza wagowy stosunek koncentracji fumigantu w wodzie glebowej do koncentracji w powietrzu glebowym. Im niższa wartość tego współczynnika, tym szybsza dyfuzja w glebie. Wartość stałej ł jh Henry ego wzrasta w niższych htemperaturach; t masa cząsteczkowa szybkość dyfuzji gazu jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z jego gęstości, a ta jest proporcjonalna do masy cząsteczkowej; 2

3 Porównanie właściwości fizycznych fumigantów istniejących i alternatywnych Parametr Masa cząsteczkowa MB Fumiganty alternatywne Istniejące Potencjalne CP MITC MI 3BP SF DMDS COS , Gęstość 1,73 1,65 0,76 2,28 1,59 1,36 1,06 1,24 Gęstość par (powietrze = 1) 3,27 5,68 2,52 4,89 4,11 2,88 3,22 2,49 Temp. wrzenia o C 3, ,2 Prężność par mm Hg (w 20 o C) , bd * Stała Henry ego 4,1 10, ,1 0,8 0,18 bd bd *bd brak danych w literaturze Pierwszy projekt dotyczący zamienników bromku metylu, finansowany przez GEF Regionalny projekt demonstracyjny Identyfikacja i ocena przyjaznych środowisku alternatyw bromku metylu stosowanych w uprawach ogrodniczych w Europie Środkowo Wschodniej był realizowany w Polsce w latach Projekt ten był częścią średniej wielkości regionalnego projektu finansowanego przez GEF i wykonywanego przez UNEP, pt. Zapoczątkowanie wczesnego wycofania bromku metylu w krajach o gospodarkach w okresie przejściowym (CEITs) poprzez wzbudzanie świadomości, kształtowanie polityki oraz działalność szkoleniową i demonstracyjną Budżet na doświadczenia demonstracyjne: $ 130,000 Wytwórczość: 17 tunelowych i polowych doświadczeń demonstracyjnych 2 konferencje robocze (w Polsce i na Węgrzech) 1 terenowa wycieczka studyjna w Polsce dla specjalistów z Bułgarii, Gruzji, Mołdowy i Węgier 6 publikacji naukowych, 4 komunikaty naukowe, 9 publikacji popularnonaukowych 3

4 Projekt GEF/UNDP/UNEP Całkowite sektorowe wycofanie bromku metylu w krajach o gospodarkach w okresie przejściowym Celem projektu było szybkie wycofanie stosowania bromku metylu do celów nie stanowiących zastosowań krytycznych. Okres realizacji: Kraje uczestniczące: Bułgaria, Litwa, Łotwa, Polska, Węgry Całkowity koszt projektu (część inwestycyjna i nie inwestycyjna oraz współfinansowanie krajów uczestniczących) : 7,470,829 USD UNDP realizował część inwestycyjną projektu, natomiast UNEP część nie inwestycyjną. Budżet części inwestycyjnej: 3,267,075 USD Specjalistyczny sprzęt dla Polski: sektor glebowy glebowy 449,840 USD sektor pozbiorczy 688,372 USD łącznie 1,138,212 USD Inżektor rotacyjny do stosowana metamu sodowego 4

5 16/05/2014 Aplikator do stosowania metamu sodowego Inżektor rotacyjny do pracy na małych polach i w tunelach foliowych 5

6 Roślina papryki porażona przez Verticillium dahliae Początkowe objawy wertycyliozy na oberżynie 6

7 Wpływ różnych zabiegów fitosanitarnych na porażanie papryki w tunelu foliowym przez Verticillium dahliae Porażenie (%) Liczba dni od sadzenia Bromek metylu Dazomet + T. asperellum Kontrola Dazomet T. asperellum B35 Wpływ odkażania gleby na porażenie roślin papryki przez wertycyliozę. Średnia z 6 doświadczeń 25 % roślin porażonych Kontrola Bromek metylu Dazomet Dazomet + T.viride Trichoderma viride 7

8 Wpływ różnych zabiegów fitosanitarnych na porażenie papryki w tunelach foliowych przez Verticillium dahliae 12 Bromek metylu, 80 g/m2 Dazomet, 50 g / m2 Rośliny porażone (%) Dazomet + T. viride B35 Rośliny szczepione Sinapsis juncea S. juncea + T. viride B35 Kontrola Liczba dni po sadzeniu Wpływ różnych zabiegów fitosanitarnych na porażenie papryki przez Verticillium dahliae (Grabowa, 2002) Disease intensity (%) Methyl bromide Dazomet Dazomet + T. viride B35 Graftted plants Untreated control Days after planting 8

9 Efektywność odkażania gleby w tunelach foliowych chloropikryną i dazometem w ograniczaniu występowania wertycyliozy papryki (% porażenia ogólnego wg wzoru TownsendHeubergera) Dośw.. 1 Borowa Wola Dośw. 2 Klwow Porażenie (%) Porażenie (%) Liczba dni po sadzeniu Liczba dni po sadzeniu CP40 CP30 CP20 Dazomet Kontrola CP30 CP40 CP20 Dazomet Kontrola Wpływ odkażania gleby chloropikryną (CP) metodą chemigacji na plon handlowy papryki uprawianej w tunelach foliowych w trzech gospodarstwach Wariant Dośw. 1 Borowa Wola kg m 2 Dośw. 2 Klwów Dośw. 3 Jelonek Średnia Wzrost Wzrost Wzrost Wzrost plonu kg m 2 plonu kg m 2 plonu kg m 2 plonu (%) (%) (%) (%) CP 20 g m a CP 30 g m a CP 40 g m a Dazomet 40 g m a Kontrola b 9

10 Wpływ stosowania chloropikryny poprzez system nawadniania kroplowego na porażenie korzeni papryki przez kompleks patogenów glebowych Sposób odkażania Średni stopień porażenia (skala 05) Dośw. 1 Dośw. 2 Dośw. 3 Dośw. 4 Średnia CP 20 g m b 2.02 b 0.95 b 1.28 b CP 30 g m b 1.63 bc 0.85 b 1.12 b 1.10 b CP 40 g m b 1.36 c 0.65 b 0.84 b 0.90 b Dazomet 40 g m b 1.37 c 0.75 b 0.88 b 1.02 b Kontrola 2.35 a 3.56 a 2.90 a 2.16 a 2.74 a Stosowanie chloropikryny poprzez system nawadniania kroplowego 10

11 Fuzaryjna zgorzel papryki wywołana przez Fusarium solani Z chorych korzeni papryki najczęściej izolowano następujące grzyby: Colletotrichum coccodes Fusarium solani Fusarium trichotecioides Fusarium oxysporum Fusarium culmorum Rhizoctonia solani Pyrenochaeta lycopersici Chaetomium globosum 11

12 Wpływ odkażania gleby w tunelu foliowym na porażenie korzeni papryki przez kompleks patogenów glebowych. Średnia z 6 doświadczeń 5 4 Stopień porażenia ,25 1,09 1,75 1,62 2,5 0 Kontrola Bromek metylu Dazomet Dazomet + T.viride Trichoderma viride Brunatna nekroza rdzenia łodyg pomidora wywołana przez Pseudomonas corrugata 12

13 Zgnilizna twardzikowa (Fusarium oxysporum f.sp. radicis lycopersici) 13

14 Bardzo silne objawy korkowatości korzeni pomidora (Pyrenochaeta lycopersici) Objawy porażenia podstawy łodygi i korzeni ogórka przez Fusarium solani f.sp. cucurbitae 14

15 Gnicie owoców ogórka gruntowego spowodowane przez Rhizoctonia solani Wpływ odkażania gleby w tunelu foliowym i szczepienia pomidorów na podkładce KVFN na plon handlowy owoców (średnie z dwóch lat) Sposób odkażania gleby Basamid GR, 50 g m 2 Bromek metylu, 80 g m 2 Kontrola Rośliny szczepione Rośliny nie szczepione kg m 2 % kontroli 11,10 11,55 9,95 111,6 116,1 100 kg m 2 % kontroli 9,30 9,50 8,65 107,5 109,8 100 Przyrost yostpo plonu spowodowany szczepieniem % 19,3 21,6 15,0 15

16 Wpływ szczepienia oberżyny na podkładce KVFN i chemicznego odkażania gleby na plon owoców (średnie z trzech lat) Wariant Gleba odkażona chemicznie Gleba bez odkażania (kontrola) Rośliny szczepione Rośliny nie szczepione Przyrost plonu kg m 2 % kontroli kg m 2 % kontroli spowodowany szczepieniem % 8,9 117,1 7,1 139,2 25,3 7, , ,0 Truskawki należą do roślin bardzo silnie reagujących na fumigację gleby 16

17 Wpływ samej fumigacji gleby, lub zintegrowanej ze stosowaniem biopreparatów na produktywność matecznych roślin truskawek, wyrażoną jako % w stosunku do liczby sadzonek (szt./m 2 ) uzyskanych w kontroli Traktownie sadzonek biopreparatami Bez bioprep. P. fluorescens T. viride BM 600 kg/ha Chemiczne odkażanie gleby 1,3D+CP Metam sodowy Dazomet 500 kg/ha l/ha l/ha l/ha ,200 l/ha Wpływ fumigacji gleby na produktywność matecznych roślin truskawek odm. Camarosa (Kiełczewo, 2001) Badane środki Dawka środka na hektar Liczba sadzonek handlowych (szt./m 2 ) % kontroli Kontrola 48 c 100 1,3D+CP 380 L 61 b 127,0 1,3D+CP 530 L 66ab 137,5 Dazomet 500 kg 64 b 133,3 Bromek metylu 600 kg 73 a

18 16/05/2014 1,3 D + CP w produkcji sadzonek truskawek Kontrola VITAL 1,3 D + CP + VITAL 1,3 D + CP Wpływ fumigacji gleby na kolonizację korzeni matecznych roślin truskawki przez grzyby glebowe w końcowej fazie uprawy (Kiełczewo, 2000) Badane środki do fumigacji gleby Telopic 380 L L ha ha11 (1,3D + CP) Telopic 530 L L ha ha11 (1,3D + CP) Basamid 97 GR Metabrom kg kg ha ha kg kg ha ha11 (dazomet) (bromek metylu) Kontrola Ogólna liczba grzybów (liczba jtk na 1 g korzeni) Phytophthora spp. ( % skolonizowanych fragmentów korzeni) Fusarium spp. ( % skolonizowanych fragmentów korzeni) Verticillium spp. ( % skolonizowanych fragmentów korzeni)

19 Wpływ stosowania bromku metylu i metod alternatywnych na plon kapusty, pomidora i selera w uprawie polowej Reakcja plonu w stosunku do kontroli (%) Zabiegi Kapusta Pomidor Seler Bromek metylu, 600 kg/ha Dazomet, 500 kg/ha Dazomet, 300 kg/ha + T. viride Słoma + mocznik+ T. viride Gorczyca sarepska + T. viride 1,3D+CP, 450 l/ ha 1,3D+CP,, 300 l/ha + T. viride Trichoderma viride B Plon kontroli w t / ha Wpływ odkażania ziemi kompostowej disiarczkiem dimetylu (DMDS) (ml L 1 ) i tymolem (g L 1 ) na ogólną liczebność bakterii (jtk na g suchej masy ziemi) 8 7,39a 7 6 Bakterie jtk ,39b 0,96bc 0,22d 0,61cd 1,41b 0,24d 0,58cd 0 19

20 Chwastobójcza skuteczność disiarczku dimetylu Dziękuję, ja też słuchałam 20

21 Dziękuję za uwagę i życzę takiego widoku z okna własnego domu przez cały rok 21