BIULETYN MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO

Transkrypt

1 Wydawca Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rada Redakcyjna prof. Janusz W. Adamowski przewodniczący prof. Marcin Kamiński Joanna Kulesza prof. Marek Lewandowski Dorota Maciejko Redaktor Anna Knapińska aknapinska@opi.org.pl Redakcja Warszawa al. Niepodległości 188 b tel./fax: (22) sn@opi.org.pl Współpraca: Stowarzyszenie Młodych Dziennikarzy POLIS Projekt okładki: Barbara Kuropiejska-Przybyszewska Skład i łamanie: Tomasz Brząkała Druk: Abakus Nakład: 1500 egz. Zamówienia na prenumeratę można przesyłać pod adresem redakcji, faksem lub mailem: sprzedaz@opi.org.pl Cena prenumeraty (10 numerów) wynosi 60 zł. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania i skracania. W NUMERZE INFORMACJE: Kronika Środki finansowe przyznane w ramach przedsięwzięcia ministra nauki i szkolnictwa wyższego Inicjatywa Technologiczna I... 5 Środki finansowe przyznane jednostkom naukowym na inwestycje aparaturowe... 8 Program Operacyjny Kapitał Ludzki konkursy w ramach priorytetu IV Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight poddziałanie Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko XIII oś priorytetowa Międzynarodowe Projekty Doktoranckie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej wyniki I edycji programu NAUKA, GOSPODARKA, SPOŁECZEŃSTWO: Osiągnięcia naukowe nagrodzone Anna Knapińska Europejski Instytut Innowacji i Technologii od pomysłu do inauguracji Cecylia Leśniewska Miłośnicy przyrody w Warszawie Marta Kuliś, Kinga Rutowicz VADEMECUM: Rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego: Zmiany w programie Patent Plus Ułatwienia w nostryfikacji FORUM: Jest kij likwidacji, brak marchewki dotacji dr hab. Grzegorz Wrochna Stypendyści ministra o sobie część

2 INFORMACJE Kronika PAKT DLA WIEDZY 30 września w Warszawie podpisano pakt dla wiedzy. Minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka zaprosiła przedstawicieli nauki, mediów, gospodarki i sektora pozarządowego do uczestnictwa w społecznej koalicji na rzecz nauki XXI wieku i skoku cywilizacyjnego Polski. Sygnatariusze to: minister nauki prof. Barbara Kudrycka, Wiesław Podkański (Axel Springer), Krzysztof Michalski (Polskie Radio), Marek Król (Wprost), Michał Kobosko (Newsweek), Marek Bielski (Przegląd Techniczny), Sławomir Zagórski (Gazeta Wyborcza), Piotr Ambroziak i Mirosław Harasim (PAP), Andrzej Godlewski (Polskapresse), Piotr Gabryel (Rzeczpospolita), Edwin Bendyk (Polityka), Ewa Mańkiewicz-Cudny (FSNT-NOT), prof. Maciej Żylicz (Fundacja na rzecz Nauki Polskiej), prof. Wojciech Stec (PAN), prof. Leszek Rafalski (Rada Główna JBR), Jeremi Mordasewicz (PKPP Lewiatan), Maciej Grelowski (Business Centre Club), Marek Darecki (Dolina Lotnicza), Krzysztof Rybiński (Ernst&Young), Witold Orłowski (PricewaterhouseCoopers), Paweł Szałamacha (Instytut Sobieskiego), Elżbieta Mączyńska (Polskie Towarzystwo Ekonomiczne), Maciej Grabowski (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową), Mieczysław Bąk (Krajowa Izba Gospodarcza) oraz Bianka Siwińska (Fundacja Perspektywy). NAGRODY MINISTRA NAUKI 8 października w Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się, z udziałem premiera Donalda Tuska, uroczystość wręczenia nagród ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Laureatami zostali: prof. Marian Mrozek w kategorii badań na rzecz rozwoju nauki, prof. Jarosław Reguła w kategorii badań na rzecz rozwoju społeczeństwa i prof. Zdzisław Smorąg w kategorii badań na rzecz rozwoju gospodarki. Ich sylwetki przestawiamy na stronie 18. Przed rozdaniem nagród odbyła się debata na temat planowanej reformy szkolnictwa wyższego oraz przedstawionych już projektów ustaw. Donald Tusk zapewnił, że choć nakłady państwa na naukę i szkolnictwo wyższe nadal są niewystarczające, to trwały wzrost środków jest jednym z priorytetów jego rządu. Jednak, ze względu na sytuację światowych rynków finansowych, premier uznał za nieodpowiedzialne precyzyjne prognozowanie, ile rząd przeznaczy na te cele w roku Przewodniczący Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich prof. Jerzy 2

3 Malec zwrócił uwagę na konieczność realizacji art. 94 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, który umożliwia dofinansowanie czesnego studentów uczelni niepublicznych. Z kolei przewodnicząca Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow podkreśliła, że uczelnie chcą wiedzieć, jakie mają cele, potrzeba więc wkomponowania strategii rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego w strategię rozwoju państwa. INFORMACJE SPOTKANIE Z OLIMPIJCZYKAMI 10 października minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka spotkała się podczas uroczystego śniadania z polskimi medalistami olimpijskimi z Pekinu reprezentującymi akademickie zespoły sportowe. Dyskusja dotyczyła m.in. kondycji AZS-ów i problemów polskiego sportu akademickiego. Minister rozmawiała m.in. z Leszkiem Blanikiem, Tomaszem Majewskim i złotą czwórką wioślarską, a także z trenerami i kierownictwem AZS, z prof. Markiem Rockim na czele. DOLINA LOTNICZA 15 października minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka przybyła do Rzeszowa na zaproszenie Marka Dareckiego, prezesa rzeszowskiej WSK i Stowarzyszenia Dolina Lotnicza. Minister odwiedziła firmy należące do stowarzyszenia i zapoznała się z nowoczesnymi technologiami stosowanymi w rzeszowskim przedsiębiorstwie. Rozmawiano głównie o oczekiwaniach przemysłu i przykładach jego współdziałania z sektorem nauki. POLSKA CZEKA NA NOBLA 17 października w Krakowie Polska Gazeta Krakowska zorganizowała debatę naukowców i przedsiębiorców o szansach Polaków na zdobycie naukowej nagrody Nobla. Prof. Barbara Kudrycka podkreśliła, że tegoroczny budżet jest ostatnim, w którym pieniądze dzielone były równo pomiędzy wszystkie ośrodki naukowe, już niedługo promowane będą jednostki najlepsze. Rektor UJ prof. Karol Musioł zaapelował, by powstało w Polsce centrum naukowe gwarantujące wszystkim naukowcom dostęp do najnowszych technologii. Na każde sto milionów dolarów zainwestowanych w badania jedynie 3

4 INFORMACJE dziesięć procent przynosi późniejszy stokrotny zysk, z faktem utraty reszty należy się liczyć tłumaczył z kolei prof. Łukasz Turski. Zdaniem ks. prof. Michała Hellera od decydentów, dydaktyków i naukowców należy wymagać właściwej popularyzacji nauki. Optymistycznie wypowiadał się prof. Krzysztof Pawłowski, rektor Wyższej Szkoły Biznesu w Nowym Sączu: Aktualnie przygodę z nauką akademicką rozpoczyna pokolenie, którego rodzice nie mogli swobodnie się kształcić, cechuje je więc niespotykany w poprzednich latach pęd do wiedzy. Wszyscy uczestnicy zgodzili się, że bez ukierunkowania tego pędu prześpimy dziejową szansę i Nobel pozostanie jedynie pięknym marzeniem. INAUGURACJA AKCELERATORA 21 października podsekretarz stanu prof. Jerzy Duszyński uczestniczył w inauguracji akceleratora cząstek elementarnych LHC w ośrodku badawczym Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN). Instalacja jest w naprawie po wrześniowej awarii i zacznie działać na wiosnę. Dyrektor generalny CERN Rober Aymar podkreślił, że nowy akcelerator ponownie przesunie naszą wiedzę poza granicę ludzkiego poznania: Głównym zadaniem fizyków wykonujących eksperymenty przy pomocy LHC jest odkrycie zagadek wszechświata. Zdaniem premiera Francji Françoisa Fillona u podstaw badań prowadzonych w CERN leżą najstarsze pytania ludzkości dotyczące pochodzenia świata i zagadki materii, a prezydent Szwajcarii Pascal Couchepin nazwał CERN przykładem udanej globalizacji. Goście zostali poczęstowani daniami kuchni molekularnej stworzonymi przez kucharza Ettore Bocchię, który inspiruje się tradycyjną kuchnią włoską, ale potrawy przyrządza z użyciem nietypowych, nowoczesnych technik, np. gwałtownego schładzania ciekłym azotem. PARLAMENT STUDENTÓW W dniach października odbyło się w Warszawie IV Forum Parlamentu Studentów RP, poświęcone problematyce wpływu kształcenia na późniejsze miejsce młodych ludzi na rynku pracy oraz roli pedagogiki w służbie edukacji. Uczestnicy zastanawiali się, czy obecny system szkolnictwa wyższego kształci kreatywnych i świadomych obywateli. Podczas inauguracji obrad prof. Barbara Kudrycka obiecała, że wkrótce zostaną przedstawione założenia reformy szkolnictwa wyższego, na które studenci czekają od lat. Reforma nauki to także szansa dla polskich uczelni wyższych, które muszą być przede wszystkim jednostkami naukowymi, a nie tylko instytucjami prowadzącymi dydaktykę. Chcemy tym samym podnosić jakość kształcenia i otwierać młodym ludziom ścieżkę kariery naukowej podkreśliła minister nauki. 4

5 ŚRODKI FINANSOWE PRZYZNANE W RAMACH PRZEDSIĘWZIĘCIA MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO INICJATYWA TECHNOLOGICZNA I PODSTAWA PRAWNA ART. 15 UST. 1 PKT 2 USTAWY O ZASADACH FINANSOWANIA NAUKI Moduł I badania i przygotowania do wdrożenia wyników badań INFORMACJE Lp Numer wniosku Nazwa jednostki Wysokość środków finansowych proponowanych do przyznania w opinii Rady Nauki i przyznanych przez ministra (w zł) AFT sp. z o. o Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego w Krakowie Energocontrol sp. z o. o ZENERIS SA OPTICON Nanotechnology sp. z o. o Instytut Lotnictwa w Warszawie Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Elektroniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Instytut Farmaceutyczny w Warszawie Instytut Farmaceutyczny w Warszawie Gemius SA INTERIA.PL SA SMF Poland sp. z o. o Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Górnictwa i Geoinżynierii DIE-CUT Artur Majchrzak Krzysztof Janiszewski Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie Datera sp. z o. o Adamed sp. z o. o Politechnika Szczecińska; Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Oliva sp. z o. o Politechnika Warszawska; Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych w Płocku Politechnika Gdańska; Wydział Elektrotechniki i Automatyki MMB Drives sp. z o. o Politechnika Gdańska; Wydział Elektrotechniki i Automatyki Instytut Technologii Nafty im. prof. Stanisława Pilata w Krakowie Asseco Poland SA Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza w ramach Centrum Zaawansowanych Technologii AERONET Dolina Lotnicza Instytut Farmaceutyczny w Warszawie Instytut Farmaceutyczny w Warszawie EkoWodrol sp. z o. o Euroimplant sp. z o. o GC CONSULTING Grażyna Zaborowska LASERTEX Przedsiębiorstwo Wdrażania Postępu Naukowo-Technicznego sp. z o. o Politechnika Warszawska; Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska Instytut Szkła i Ceramiki w Warszawie Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego w Krakowie Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki SuperMemo World sp. z o. o Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach Politechnika Warszawska; Wydział Inżynierii Materiałowej Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Wydział Biologii i Nauk o Ziemi; Instytut Mikrobiologii i Biotechnologii Instytut Techniki i Aparatury Medycznej w Zabrzu Instytut Techniki i Aparatury Medycznej w Zabrzu Uniwersytet Szczeciński Zakłady Chemiczne POLICE SA Przedsiębiorstwo Produkcji Farmaceutycznej Hasco-Lek SA Instytut Górnictwa Odkrywkowego POLTEGOR-Instytut we Wrocławiu DGT sp. z o. o Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wydział Fizyki, Zakład Informatyki Stosowanej Telesto sp. z o. o

6 INFORMACJE Celon Pharma sp. z o. o Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego PAN we Wrocławiu Instytut Włókien Naturalnych w Poznaniu Instytut Przemysłu Gumowego STOMIL w Piastowie Branżowy Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL w Katowicach Sport Medica SA Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania w Krakowie Instytut Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie Instytut Farmaceutyczny w Warszawie Politechnika Częstochowska; Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Instytut Techniki i Aparatury Medycznej w Zabrzu Instytut Nafty i Gazu w Krakowie Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza; Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego Instytut Farmaceutyczny w Warszawie Medicalgorithmics sp. z o. o Biofarm sp. z o. o Biofarm sp. z o. o Lubelska Fabryka Maszyn Rolniczych SA Instytut Nafty i Gazu w Krakowie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej SUNTECH sp. z o. o Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu; Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego Instytut Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie Instytut Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach Geo-Poland sp. z o. o Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Politechnika Warszawska; Wydział Inżynierii Materiałowej Telesto sp. z o. o Politechnika Poznańska; Wydział Technologii Chemicznej CONTEC A. Holnicki W. Szała sp. j Akademia Morska w Gdyni; Wydział Elektryczny Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego PAN we Wrocławiu C&T Elmech sp. z o. o Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów w Warszawie DGT sp. z o. o Instytut Technologii Nafty im. prof. Stanisława Pilata w Krakowie Instytut Przemysłu Gumowego STOMIL w Piastowie Materials Engineers Group sp. z o. o Instytut Włókien Naturalnych w Poznaniu Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie Instytut Technologii Nafty im. prof. Stanisława Pilata w Krakowie Politechnika Śląska w Gliwicach; Katedra Nauki o Materiałach Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Rzeszów SA Instytut Włókien Naturalnych w Poznaniu Politechnika Poznańska; Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania OPTOPOL Technology sp. z o. o Telesto sp. z o. o Uniwersytet Wrocławski; Wydział Biotechnologii; Zakład Biotransformacji Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM sp. z o. o Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach ATM SA Uniwersytet Medyczny w Łodzi; Zakład Biotechnologii Medycznej; Katedra Medycyny Molekularnej i Biotechnologii Politechnika Lubelska; Wydział Elektrotechniki i Informatyki

7 Prote Technologie dla Środowiska sp. z o. o Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Wydział Mechaniczny; Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji; Katedra Inżynierii Procesów Produkcyjnych Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej BLACHOWNIA w Kędzierzynie-Koźlu Uniwersytet Gdański; Stacja Badania Wędrówek Ptaków; Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi; Zakład Biotechnologii Medycznej; Katedra Medycyny Molekularnej i Biotechnologii Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie; Wydział Nowych Technologii i Chemii Telesto sp. z o. o Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA TeleMobile Electronics sp. z o. o Instytut Włókien Naturalnych w Poznaniu ITTI sp. z o. o Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA ATM SA Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie Politechnika Opolska; Wydział Mechaniczny Impulsy sp. z o. o EC Systems sp. z o. o SmartMedia Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Instytut Szkła i Ceramiki w Warszawie Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie IVO Software sp. z o. o AVIO Polska sp. z o. o ela-compil sp. z o. o MobiTrust sp. z o. o EC Systems sp. z o. o Polskie Centrum Techniki Górniczej sp. z o. o Kappa Medilab sp. z o. o Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie INFORMACJE ŚRODKI FINANSOWE PRZYZNANE W RAMACH PRZEDSIĘWZIĘCIA MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO INICJATYWA TECHNOLOGICZNA I PODSTAWA PRAWNA ART. 15 UST. 1 PKT 2 USTAWY O ZASADACH FINANSOWANIA NAUKI Moduł II działalność jednostek wspierających działających na rzecz współpracy nauki z gospodarką Lp Nr wniosku Nazwa jednostki Wysokość środków finansowych proponowanych do przyznania w opinii Rady Nauki i przyznanych przez ministra (w zł) Innowacja Polska sp. z o. o Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytet Łódzki; Centrum Innowacji Akcelerator Technologii Politechnika Łódzka; Centrum Innowacji i Transferu Technologii Politechnika Łódzka; Centrum Innowacji i Transferu Technologii Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego SA Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw SA Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw SA Politechnika Warszawska; Centrum Transferu Technologii Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytet Warszawski; Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Politechnika Warszawska; Centrum Transferu Technologii Wrocławski Park Technologiczny SA Gdyńskie Centrum Innowacji; Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni Gdyńskie Centrum Innowacji; Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni Uniwersytet Łódzki; Centrum Innowacji Akcelerator Technologii Gdyńskie Centrum Innowacji; Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni

8 INFORMACJE Gdyńskie Centrum Innowacji, Pomorski Park Naukowo-Technologiczny (PPNT) w Gdyni Innowacja Polska sp. z o. o Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa Przedsiębiorstwo Wielofunkcyjne Chemwik sp. z o. o Politechnika Lubelska; Wydział Mechaniczny Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa Innowacja Polska sp. z o. o Innowacja Polska sp. z o. o Fundacja Centrum Innowacji FIRE Fundacja Centrum Innowacji FIRE Fundacja Centrum Innowacji FIRE Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie ŚRODKI FINANSOWE PRZYZNANE PUNKTOM KONTAKTOWYM INICJATYWY TECHNOLOGICZNEJ W RAMACH DZIAŁALNOŚCI WSPOMAGAJĄCEJ BADANIA PODSTAWA PRAWNA ART. 14 UST. 1 PKT 2 USTAWY O ZASADACH FINANSOWANIA NAUKI Lp Nazwa jednostki Wysokość środków finansowych proponowanych do przyznania w opinii Rady Nauki i przyznanych przez ministra w 2007 roku (w zł) 1 Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach Park Naukowo-Technologiczny Polska Wschód sp. z o. o Politechnika Poznańska Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza Politechnika Warszawska; Centrum Transferu Technologii Stowarzyszenie Firm Autostrady Nowych Technologii Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii sp. z o. o Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego Zespół Badawczy Integracja ŚRODKI FINANSOWE PRZYZNANE JEDNOSTKOM NAUKOWYM NA INWESTYCJE APARATUROWE z 4 i 25 sierpnia 2008; na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 238, poz i Nr 273, poz. 2703; z 2005 r. Nr 85, poz. 727 i Nr 179, poz. 1484, z 2007 r. Nr 115, poz. 795 oraz z 2008 r. Nr 116, poz. 730) Finansowaniem w tym trybie objęto 50 wniosków aparaturowych, łącznie na kwotę zł. Wysokość poszczególnych dotacji w odniesieniu do 49 wniosków jest zgodna z wynikami oceny tych wniosków dokonanej przez komisje Rady Nauki, zawartymi w ich opiniach z 28 lutego i 20 marca 2008 r., zaś w jednym przypadku jest niższa od kwoty rekomendowanej przez Komisję z uwagi na wyczerpanie posiadanych środków. 8

9 Nazwa jednostki Wysokość dofinansowania (w zł) Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; Wydział Metali Nieżelaznych Akademia Medyczna w Gdańsku; Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu; Wydział Architektury i Wzornictwa Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG w Katowicach Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie Instytut Fizjologii Roślin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie Instytut Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Wyszyńskiego w Aninie Instytut Matki i Dziecka w Warszawie Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN w Warszawie Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica w Gliwicach Instytut Nafty i Gazu w Krakowie Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie Instytut Tele- i Radiotechniczny w Warszawie Narodowy Instytut Leków w Warszawie Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie Politechnika Łódzka; Wydział Chemiczny Politechnika Łódzka; Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechnika Śląska w Gliwicach; Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechnika Śląska w Gliwicach; Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechnika Warszawska; Wydział Elektryczny Politechnika Wrocławska; Wydział Elektroniki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; Wydział Nauk Ekonomicznych Szkoła Główna Handlowa w Warszawie; Kolegium Analiz Ekonomicznych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wydział Neofilologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Wydział Politologii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku; Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; Wydział Chemii Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie; Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytet Szczeciński; Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytet Warszawski; Wydział Orientalistyczny Uniwersytet Warszawski; Wydział Historyczny Uniwersytet Warszawski; Wydział Lingwistyki Stosowanej i Filologii Wschodniosłowiańskich Uniwersytet Warszawski; Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytet Warszawski; Wydział Zarządzania Uniwersytet Wrocławski; Wydział Filologiczny Uniwersytet Wrocławski; Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytet Wrocławski; Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu INFORMACJE 9

10 INFORMACJE Program Operacyjny Kapitał Ludzki konkursy w ramach priorytetu IV Departament Wdrożeń i Innowacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, instytucja pośrednicząca w priorytecie IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, ogłosił 27 sierpnia br. drugą tegoroczną edycję konkursu zamkniętego w poddziałaniu wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni. Umożliwia ono uzyskanie wsparcia finansowego na programy rozwojowe uczelni, polegające m.in. na wzbogaceniu oferty edukacyjnej odpowiadającej potrzebom rynku pracy oraz poprawę jakości oferty. Pieniądze z funduszy europejskich przeznaczone są również na podniesienie kompetencji dydaktycznych kadry naukowej oraz kadry kierowniczej w zarządzaniu uczelnią. Termin składania wniosków w ramach konkursu nr 2/POKL/4.1.1/2008 upłynął 1 października br. Zakończono pierwszy etap oceny, ocenę formalną nadesłanych wniosków. Do instytucji organizującej konkurs wpłynęło 366 wniosków, z czego dotychczas 272 przekazano do oceny merytorycznej. Od 13 października odbywają się posiedzenia komisji oceny projektów powołanej przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, która ocenia wnioski merytorycznie. Departament Wdrożeń i Innowacji finalizuje podpisywanie umów o dofinansowanie zawartych w ramach pierwszej edycji konkursu dla poddziałania Ogólna kwota przewidziana do zakontraktowania wynosi 390 mln zł. DWI jest również organizatorem konkursów otwartych w działaniu 4.2 rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym. Pieniądze przeznaczone są na projekty podnoszące umiejętności i świadomość pracowników sektora badawczo-rozwojowego w zarządzaniu badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi oraz komercjalizacji wyników prac badawczych i ich wagi dla gospodarki (np. kursy, szkolenia). Ocena formalna i merytoryczna nadsyłanych wniosków odbywa się na bieżąco. Z częścią beneficjentów już podpisano umowy o dofinansowanie projektów. 10

11 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight INFORMACJE poddziałanie Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Na badania i rozwój nowoczesnych technologii w polskich instytucjach naukowych i przedsiębiorstwach przeznaczono w priorytecie I Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka blisko 1,3 mld euro. Priorytet koncentruje się na wspieraniu badań naukowych i prac rozwojowych służących budowie gospodarki opartej na wiedzy, a także na finansowaniu prognozowania tych kierunków badań, które mogą wywrzeć największy wpływ na tempo rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Jest to proces długotrwały, złożony i wymagający zastosowania specjalistycznych metod. Jedną z nich jest foresight. W języku angielskim pojęcie foresight oznacza przewidywanie i nie ma jednowyrazowego polskiego odpowiednika. Można je rozumieć jako spojrzenie lub sięgnięcie w przyszłość, przy czym nie chodzi tylko o prognozę, ale o możliwość wpływania na bieg wydarzeń. Główne cele to wskazanie i ocena przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym oraz przygotowanie odpowiednich działań wyprzedzających z dziedziny nauki i techniki. Instytucją wdrażającą w ramach osi priorytetowej I PO IG jest Ośrodek Przetwarzania Informacji w Warszawie. Odpowiada za nabór w trybie konkursowym i ocenę wniosków o dofinansowanie w poddziałaniu 1.1.1, w którym wsparcie mogą otrzymać projekty badawcze wykorzystujące metodę foresight. Celem poddziałania jest ukierunkowanie badań naukowych na dziedziny i dyscypliny naukowe, które mogą wpływać na szybki rozwój cywilizacyjno-gospodarczy kraju i budowę gospodarki opartej na wiedzy. Wyniki foresightu informują decydentów o nowych tendencjach rozwojowych, pomagają uzgodnić scenariusze rozwoju, Foresight to ogół działań zmierzających do wybrania korzystnej wizji przyszłości oraz wskazania dróg jej realizacji poprzez zastosowanie odpowiednich metod. Foresight jest działaniem nastawionym na rozpoznanie przyszłości, zwykle w okresie długo- lub średnioterminowym. Zakłada zaangażowanie wielu uczestników pochodzących z różnych środowisk, zainteresowanych przyszłością obszaru nauki lub techniki, którego dotyczy badanie. Foresight tworzy język debaty społecznej oraz kulturę budowania społecznej wizji myślenia o przyszłości. W projektach typu foresight, w analizach i ocenach biorą udział przedsiębiorcy, naukowcy, przedstawiciele administracji publicznej, organizacji pozarządowych i społecznych oraz politycy, którzy mając bezpośredni kontakt z nauką, gospodarką i regulacjami jej dotyczącymi zapewniają merytorycznie poprawny opis problemów, a także wskazują na możliwości ich rozwiązania. 11

12 INFORMACJE pozwalają zharmonizować działania partnerów społecznych (rządu, środowisk naukowych i przemysłowych, małych i wielkich firm, różnych sektorów gospodarki) oraz służą pomocą w ustaleniu kryteriów finansowania nauki i techniki. Beneficjentami poddziałania PO IG mogą być: jednostki naukowe (z wyłączeniem centrów badawczo-rozwojowych); uczelnie; jednostki naukowe wchodzące w skład konsorcjów naukowych i konsorcjów naukowo-przemysłowych; Narodowe Centrum Badań i Rozwoju; niedziałające dla zysku podmioty realizujące projekty foresight, np. fundacje i stowarzyszenia; samorząd województwa; niedziałające dla zysku spółki powołane z udziałem wyżej wymienionych podmiotów; minister właściwy ds. nauki. Cele prowadzenia projektów foresight to przede wszystkim: określenie priorytetowych kierunków badań naukowych i prac rozwojowych, które w perspektywie wieloletniej wpłyną na przyśpieszenie tempa rozwoju społecznogospodarczego; racjonalne wykorzystanie wyników badań w praktyce oraz stworzenie dla nich preferencji w przydziale środków budżetowych; budowa kultury wspólnej dyskusji o przyszłości; przedstawienie znaczenia i osiągnięć badań naukowych dla rozwoju gospodarki oraz możliwości ich absorpcji przez gospodarkę; zbliżenie zasad polskiej polityki naukowej do nowoczesnych wymogów UE; zmiana orientacji polityki naukowej i innowacyjnej z gospodarki tradycyjnej na gospodarkę opartą na wiedzy. W poddziałaniu przewidziano dofinansowanie projektów identyfikujących kierunki badań naukowych i prac rozwojowych dzięki zastosowaniu metody foresight. Dotyczy to Narodowego Programu Foresight Polska 2020 i kolejnych, przygotowania regionalnych strategii rozwoju, strategii rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i sektorów gospodarki (np. polskiej strategii rozwoju biotechnologii) na poziomie krajowym i regionalnym oraz strategii dla działających w Polsce platform. Zgodnie z wytycznymi z 5 czerwca br., dotyczącymi kwalifikowania wydatków w ramach PO IG , w poddziałaniu wydatkami kwalifikowalnymi są koszty: a) wynagrodzeń wraz z pozapłacowymi kosztami pracy, w tym składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób zaangażowanych bezpośrednio w realizację projektu objętego wsparciem (personel badawczo-naukowy, techniczny i pomocniczy), ponoszonych ze środków własnych wnioskodawcy; b) amortyzacji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości zabudowanych, które są wykorzystywane w projekcie, z zachowaniem zasad ogólnych dotyczących amortyzacji danych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych bądź nieruchomości zabudowanych, w zakresie niezbędnym i w czasie, w jakim są one wykorzystywane do realizacji projektu; c) innego niż amortyzacja wkładu niepieniężnego wniesionego do projektu przez beneficjenta w postaci materiałów lub surowców nabytych przed rozpoczęciem projektu i wniesionych do projektu, o ile są one niezbędne do jego prowadzenia; d) zakupu wyposażenia laboratoryjnego, w tym transportu i instalacji wraz z bezpłatnym instruktażem, nie przekraczają- 12

13 ce 20 proc. całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu; e) zakupu materiałów i surowców, oprogramowania i licencji na oprogramowanie. f) zakupu usług badawczych, analiz, raportów oraz ekspertyz, które są wskazane we wniosku o dofinansowanie projektu bądź niezbędne do prawidłowej realizacji projektu; g) nabycia dostępu do baz danych i innych odpłatnych, niezbędnych źródeł informacji, profesjonalnych opracowań o trendach i charakterystykach rynku oraz innych publikacji bezpośrednio związanych z realizacją projektu; h) delegacji oraz opłat za udział w konferencjach, związanych z tematyką projektu; i) opracowania analiz i raportów, związanych bezpośrednio z celem projektu oraz ich publikacji; j) organizacji paneli ekspertów; k) zakupu usług informatycznych bezpośrednio związanych z realizacją projektu; l) ochrony patentowej i doradztwa w dziedzinie ochrony własności intelektualnej wraz z opłatami za pierwsze zgłoszenie patentowe będące bezpośrednim wynikiem realizowanego projektu; m) promocji projektu; kwota wydatków nie może przekroczyć następujących limitów: w projektach poniżej 10 mln zł do 3 proc. wartości projektu; w projektach o wartości mln zł do 2 proc. wartości; w projektach o wartości powyżej 30 mln zł do 1,5 proc. wartości; n) ogólne (w tym opłaty czynszowe, koszty administracyjne, opłaty za energię, ogrzewanie, wynagrodzenia personelu zarządzającego, administracyjnego oraz finansowego) do wysokości 20 proc. kosztów kwalifikowalnych projektu; o) obsługi instrumentów zabezpieczających realizację umowy o dofinansowanie, określone w umowie o dofinansowanie; p) usług w zakresie audytu zewnętrznego w przypadku projektów, w których całkowita wartość dofinansowania przekracza 2 mln złotych, o ile audyt jest wymagany przez instytucję zarządzającą; q) podatku VAT, który nie może zostać odzyskany przez beneficjenta, w oparciu o obowiązujące przepisy krajowe. W latach na potencjalnych wnioskodawców czeka kwota blisko 270 mln euro, z czego w poddziałaniu mln euro. Obecnie trwa drugi nabór wniosków o dofinansowanie projektów w trybie konkursowym w poddziałaniu PO IG: Termin rozpoczęcia konkursu Termin zakończenia konkursu Alokacja na konkurs 13 października 2008 (godz. 08:15) 21 listopada 2008 (godz. 16:15) euro INFORMACJE Dokumentacja konkursowa dostępna jest w siedzibie Ośrodka Przetwarzania Informacji w Dziale Wdrażania Działania 1.1 i 1.3 PO IG oraz na stronie internetowej Szczegółowych informacji udzielają pracownicy Działu Wdrażania Działania 1.1 i 1.3 PO IG: Ośrodek Przetwarzania Informacji, al. Niepodległości 188 B, Warszawa tel ; poig@opi.org.pl; Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa 13

14 INFORMACJE Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko XIII oś priorytetowa Wsparciem zostaną objęte kompleksowe projekty uczelni wyższych, których celem jest rozwój i unowocześnienie infrastruktury służącej prowadzeniu działalności dydaktycznej na poziomie wyższym oraz działalności rozwojowej i naukowo-badawczej powiązanej z dydaktyką na priorytetowych kierunkach. Obejmie ono jedynie szkoły prowadzące studia z nauk ścisłych i technicznych. Większość dofinansowania zostanie skierowana do uczelni umieszczonych na liście projektów kluczowych, czyli wybranych w trybie bezkonkursowym, jednak część alokacji jest dostępna w ramach konkursu, który został ogłoszony 22 września br. (wnioski można składać do 31 grudnia br.). Uczelnie wnioskujące o dotacje muszą działać zgodnie z międzynarodowymi standardami kształcenia, w tym wymogami związanymi z implementowaniem zale- ceń procesu bolońskiego. Dofinansowane projekty dotyczyć będą głownie: budowy, rozbudowy lub przebudowy istniejących obiektów infrastruktury szkół wyższych (wraz z wyposażeniem w aparaturę dydaktyczno-badawczą wykorzystywaną w procesie kształcenia) oraz innych nowoczesnych rozwiązań pozwalających na zastosowanie ICT w dydaktyce. Ponadto, niezależnie od kierunków studiów, pomoc uzyskają kompleksowe projekty infrastrukturalne służące rozwojowi technologii informacyjnych i komunikacyjnych, które wykorzystywane będą na uczelniach do celów dydaktycznych. Dobór kierunków interwencji ma swoje uzasadnienie zarówno w krajowych, jak i europejskich strategiach rozwoju szkolnictwa wyższego. Poszczególne kryteria znajdują podłoże w konkretnym dokumencie strategicznym: Dokument Strategia Rozwoju Kraju , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, listopad 2006 (dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 r.); dostępna na stronach w zakładce Dokumenty / Dokumenty strategiczne krajowe Strategia Rozwoju Edukacji na lata , Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, sierpień 2005 (dokument przyjęty przez Radę Ministrów 2 sierpnia 2005 r.); dostępna na stronach w zakładce Dokumenty / Dokumenty strategiczne krajowe Strategia Rozwoju Nauki w Polsce do 2015 roku, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, kwiecień 2008; dostępna na stronach org.pl w zakładce Dokumenty / Dokumenty strategiczne krajowe Zakres zagadnień Dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy, zwiększenie nacisku na ścisłe kierunki kształcenia, wykorzystanie nowoczesnych technologii, kształcenie na odległość Niezależna instytucja oceniająca jakość nauczania (PKA), zbyt duża liczba absolwentów nauk społecznych, zbyt mała ilość osób otrzymujących tytuł naukowy doktora habilitowanego Wzrost powiązań gospodarczych, naukowych i technologicznych, zarówno pomiędzy krajami, jak i w skali mikro: pomiędzy przedsiębiorstwami, uczelniami, laboratoriami publicznymi i władzami regionalnymi 14

15 Dokument Deklaracja Bolońska Szkolnictwo wyższe w Europie, Bolonia, 19 czerwca 1999, wspólna deklaracja europejskich ministrów ds. edukacji i szkolnictwa, zebranych w Bolonii w dniu 19 czerwca 1999 oraz następne komunikaty europejskich konferencji ministrów; dostępne na stronach vlaanderen.be oraz Komunikat Komisji Europejskiej Skuteczne inwestowanie w edukację: imperatyw dla Europy ; dostępny na stronach Zakres zagadnień Studia trzystopniowe, europejski obszar szkolnictwa wyższego mobilność studentów i kadry, uznawalność dyplomów, wspólny system punktacji ECTS, obszar ERA Włączenie uniwersytetów do strategii lizbońskiej, zwiększanie nakładów na szkolnictwo wyższe, zwiększanie inwestycji w ICT INFORMACJE Komunikat Komisji Europejskiej Rola uniwersytetów w Europie opartej na wiedzy, COM (2003) 58 final Bruksela, ; dostępny na stronach Komunikat Komisji Mobilizowanie potencjału umysłowego Europy: umożliwianie uniwersytetom wniesienia pełnego wkładu do Strategii Lizbońskiej, KOM (2005) 152, Bruksela, ; dostępny na stronach Komunikat na szczyt Rady Europejskiej Wspólne działania na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nowy początek Strategii Lizbońskiej, KOM (2005) 24, Bruksela, ; dostępny na stronach Wspólny raport okresowy Rady i Komisji na temat wdrażania szczegółowego programu pracy dotyczącego realizacji celów systemów edukacji i szkolenia w Europie Edukacja i szkolenia 2010, Bruksela, 2004; dostępny na stronach Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego Realizacja programu modernizacji dla uniwersytetów: edukacja, badania naukowe i innowacje, KOM (2006) 208, wersja ostateczna, Bruksela, ; dostępny na stronach Konieczność przezwyciężania zbytniego rozproszenia ośrodków, konieczność tworzenia silnych ośrodków i koncentrowania w nich nakładów, rozwój skutecznej i bliskiej współpracy z przemysłem Kształcenie musi obejmować pracę zespołową oraz przedsiębiorczość. Należy wzmocnić europejskie i interdyscyplinarne aspekty kształcenia, wykorzystać potencjał (ICT) w nauczaniu/kształceniu, łącznie z kształceniem ustawicznym. Podział na studia licencjackie i magisterskie umożliwia większe zróżnicowanie profilów programowych i metod kształcenia Szkolnictwo wyższe odgrywa znaczącą rolę w tworzeniu i rozpowszechnianiu wiedzy. Poprawa współpracy z przemysłem w badaniach i transferze technologii, większe inwestycje w infrastrukturę badawczą, tworzenie biegunów innowacji konsorcjów małych i średnich przedsiębiorstw pracujących w sektorze zaawansowanych technologii, uniwersytetów oraz koniecznego wsparcia biznesowego i finansowego Należy intensyfikować wysiłki w kierunku uznawalności dyplomów i zwiększenia współpracy transgranicznej, należy wspierać tworzenie systemów niezależnej oceny jakości kształcenia, łączenie nauki z badaniami Zwiększenie mobilności geograficznej i międzykulturowej, wdrożenie do 2010 r. podstawowych założeń reform bolońskich we wszystkich krajach UE: porównywalne kwalifikacje (studia dwuletnie, licencjat, magister, doktor); elastyczne, nowoczesne programy nauczania na wszystkich poziomach, które odpowiadają potrzebom rynku pracy; wiarygodne systemy zapewnienia jakości: partnerstwo ze środowiskiem biznesu Do powyższych dokumentów należy dodać tzw. zasady horyzontalne UE równouprawnienia i niedyskryminacji. Projekty realizowane w ramach XIII osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko uwzględniają spektrum wielu strategii. Projekty, które z pozoru wydają się skupiać jedy- nie na infrastrukturze szkół wyższych, przyczyniają się do strategii budowy nowoczesnych europejskich ośrodków akademickich. Szczegółowe informacje dotyczące XIII osi priorytetowej PO IiŚ dostępne są na stronie internetowej Ośrodka Przetwarzania Informacji Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa 15

16 INFORMACJE Międzynarodowe Projekty Doktoranckie Fundacja na rzecz Nauki Polskiej nieustannie poszukuje nowych form wspierania nauki polskiej. Uczonym na każdym etapie kariery i we wszystkich dziedzinach oferuje kilkanaście różnego rodzaju stypendiów i subwencji. Wartość środków przeznaczonych przez Fundację na zaspokajanie starannie wybranych potrzeb nauki przekroczyła w 2007 roku 300 milionów złotych. Fot: FNP Wwypełnianiu misji Fundacja stara się reagować na najistotniejsze potrzeby środowiska naukowego. Niewątpliwie należy do nich wzmocnienie zaplecza kadrowego polskiej nauki, a szczególnie zachęcenie najzdolniejszych młodych ludzi do wybierania kariery naukowej. W 2008 roku Fundacja rozpoczęła nowy program finansowany ze środków działania 1.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka , o nazwie Międzynarodowe Projekty Doktoranckie. Jego głównymi celami są zwiększenie Sfinansowane zostaną projekty trzech konsorcjów: koordynowany przez prof. Renatę Bilewicz z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego International scholarship program for graduate studies in Faculty of Chemistry... atrakcyjności kariery naukowej w Polsce i umożliwienie doktorantom zdobywania międzynarodowego doświadczenia pod opieką najlepszych opiekunów naukowych. Adresatami są jednostki naukowe, które chcą współpracować z partnerem zagranicznym przy prowadzeniu projektów doktoranckich. FNP planuje sfinansować co najmniej dziesięć konsorcjów, około 150 pracowników naukowych, 150 doktorantów z kraju i z zagranicy. W programie przyznawane są zwolnione z podatku stypendia doktoranckie do 3,5 tys. zł miesięcznie i do 5 tys. zł miesięcznie (podczas zagranicznego pobytu) oraz granty badawcze do 35 tys. zł rocznie na każdego z doktorantów, wybranych wyłącznie w wyniku otwartych i międzynarodowych konkursów. Stypendia mają umożliwić im poświęcenie się pracy naukowej bez konieczności zabiegania o dodatkowe dochody. Fundacja rozstrzygnęła już pierwszą edycję programu. Każdy złożony projekt został przekazany trzem recenzentom pochodzącym z kraju i z zagranicy. Do drugiego etapu spotkania z interdyscyplinarnym panelem ekspertów, zaproszono koordynatorów ośmiu 16

17 konsorcjów, których projekty uzyskały najlepsze noty. W konkursie najwyżej oceniono trzy projekty i to one zostaną sfinansowane: International scholarship program for graduate studies in Faculty of Chemistry Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, koordynator konsorcjum: prof. Renata Bilewicz; Structural biology of plants and microbes Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, koordynator konsorcjum: prof. Mariusz Jaskólski; Krakow interdisciplinary PhD-Project in nanoscience and advanced nanostructures Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica, koordynator konsorcjum: dr hab. Bartłomiej Szafran. Na wybrane w konkursie projekty FNP przeznaczyła kwotę około 13,5 mln zł. Każdy z nich potrwa pięć lat i w tym czasie 45 doktorantów prowadzić będzie własne projekty. Informacje o prowadzonych naborach dla doktorantów można znaleźć na stronie: nagrody_mpd_konkursy_nagrodzonych.html. Fundacja przygotowuje kolejne edycje programu Międzynarodowe Projekty Doktoranckie. W listopadzie br. zostanie ogłoszona druga edycja z terminem składania wniosków upływającym 15 marca 2009 roku. W 2010 roku planowany jest trzeci nabór wniosków.... Structural biology of plants and microbes, koordynowany przez prof. Mariusza Jaskólskiego z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN oraz Krakow interdisciplinary PhD-Project in nanoscience and advanced nanostructures, którym kieruje dr hab. Bartłomiej Szafran z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH W ten sposób Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyczynia się do jakościowej poprawy sytuacji nauki polskiej, wykorzystując przy tym swoje prawie dwudziestoletnie doświadczenie i wiedzę w obszarze efektywnego finansowania nauki. Fot: FNP Fot: FNP INFORMACJE 17

18 NAUKA, GOSPODARKA, SPOŁECZEŃSTWO Fot: DIP Osiągnięcia naukowe nagrodzone Teoria chaosu, przesiewowa kolonoskopia i wspomaganie rozrodu zwierząt to tematy badawcze tegorocznych laureatów nagrody ministra nauki i szkolnictwa wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe i naukowo-techniczne. Przedstawiamy ich sylwetki. BADANIA NA RZECZ ROZWOJU NAUKI W tej kategorii zwyciężył prof. Marian Mrozek, kierujący Katedrą Metod Numerycznych w Instytucie Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (w UJ uzyskał tytuł magistra, obronił doktorat i rozprawę habilitacyjną pt. O indeksie Conleya ). Ponadto profesor kieruje Zakładem Matematyki Komputerowej w Wyższej Szkoły Biznesu National-Louis University w Nowym Sączu. Prof. Mrozek jest pionierem zastosowania metod topologicznych i komputerowych w analizie teorii układów dynamicznych. Na badania tego zagadnienia uzyskał kilka grantów Komitetu Badań Naukowych (m.in. Metody topologiczne w ścisłej dynamice obliczeniowej i Topologiczny algorytm ścisłej weryfikacji istnienia tra- Matematyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Marian Mrozek udowodnił istnienie dynamiki chaotycznej w układzie Lorenza jektorii okresowych ). Za największe osiągnięcie uznać należy udowodnienie wraz z Konstantinem Mischaikowem z Georgia Institute of Technology istnienia dynamiki chaotycznej w układzie Lorenza. Wykorzystanie w dowodzie ścisłych obliczeń komputerowych nie tylko zaowocowało rozstrzygnięciem ważnych problemów związanych ze zjawiskami przyrodniczymi i atmosferycznymi, ale zainspirowało powstanie nowego kierunku badań computational topological dynamics. W 2004 roku w nowojorskim wydawnictwie Springer ukazał się pierwszy podręcznik z dziedziny komputerowo wspieranych badań układów dynamicznych pt. Computational Homology napisany wspólnie z Mischaikowem i prof. Tomaszem Kaczyńskim z Université de Sherbrooke w Quebecu. Narzędzia e-biznesu autorstwa prof. Mrozka to z kolei kompendium wiedzy na temat tworzenia stron internetowych, wprowadzające w zagadnienia kryptografii, multimediów i sieciowych systemów operacyjnych. Rektor Wyższej Szkoły Biznesu prof. Krzysztof Pawłowski przyznawał kilka lat temu: Ja i moja szkoła mieliśmy szczęście, że wśród nas bardzo wcześnie pojawił się człowiek, który wcześniej od innych, m.in. dzięki wyjazdom na uniwersytety amerykańskie, dostrzegł szansę, jaką daje internet. Nominowani byli również prof. Michał Głowiński z Instytutu Badań Literackich 18

19 PAN, jeden z twórców polskiego strukturalizmu, którego zainteresowania obok wiedzy o literaturze, jej historii i sposobach odbioru skupiają się wokół języka propagandy oraz zideologizowanej mowy publicznej oraz prof. Henryk Kozłowski z Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, który zajmuje się modelowaniem układów bionieorganicznych oraz badaniem białek wiążących jony metali w przebiegu chorób neurozwyrodnieniowych i demencyjnych. BADANIA NA RZECZ ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA Nagrodę otrzymał prof. Jarosław Reguła z warszawskiego Centrum Onkologii, gdzie kieruje Kliniką Gastroenterologii. Jest współautorem pracy Colonoscopy in colorectal-cancer screening for detection of advanced neoplasia, opublikowanej w The New England Journal of Medicine. Profesor wraz z zespołem udowodnił, że zaawansowane zmiany przedrakowe jelita grubego niemal dwukrotnie częściej występują u mężczyzn niż u kobiet w analogicznych grupach wiekowych i że usuwanie polipów zmniejsza zapadalność na raka. Metoda kolonoskopii oznacza nie tylko wykrywanie wczesnego stadium raka, co zmniejsza śmiertelność, ale także możliwość usuwania obecnych w jelicie polipów, a to ogranicza liczbę przypadków zapadania na ten nowotwór. Dane z lat 90. wskazują, że wczesne usuwanie polipów zmniejsza występowanie raka jelita grubego nawet o 90 proc. Oznacza to, że dzięki profilaktyce można uratować życie kilku tysiącom osób rocznie tłumaczył. Uzyskane dane mogą zmienić system profilaktyki raka jelita grubego na całym świecie. Od 2000 roku prof. Reguła nadzoruje pionierski w skali światowej ogólnopolski Prof. Jarosław Reguła, gastroenterolog z warszawskiego Instytutu Onkologii, propaguje badania kolonoskopowe jako metodę profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworu jelita grubego Program Badań Przesiewowych dla Wczesnego Wykrywania Raka Jelita Grubego. Do końca 2007 roku udało się zbadać ponad 150 tys. osób po 50. roku życia bez objawów chorobowych. Nowotwór wykryto u jednej osoby na każde 130 osób przebadanych. W marcu tego roku ruszyła akcja Wyprzedź raka, informująca o bezpłatnych profilaktycznych badaniach kolonoskopowych w ponad 70 ośrodkach na terenie całego kraju. Prof. Reguła jest prezesem Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, które pogłębia wiedzę o chorobach układu pokarmowego, integruje lekarzy tych specjalności, ułatwia wymianę twórczych idei i poglądów, a także wydaje dwumiesięcznik Gastroenterologia Polska. Aktywnie działa także w Polskiej Fundacji Gastroenterologii. Pozostali nominowani to prof. Jerzy Mikułowski Pomorski z Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, autor prac z dziedziny komunikacji interpersonalnej, w tym książki pt. Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym oraz prof. Ewa Przybylska z Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, twórczyni międzynaro- Fot: DIP NAUKA, GOSPODARKA, SPOŁECZEŃSTWO 19

20 NAUKA, GOSPODARKA, SPOŁECZEŃSTWO Fot: DIP dowego projektu TEACH Teaching Adult Educators in Continuing and Higher Education, w którym zdiagnozowano koncepcje kształcenia w krajach Europy Wschodniej i wypracowano rozwiązania wspierające jakość kształcenia ustawicznego. BADANIA NA RZECZ ROZWOJU GOSPODARKI Laureatem został prof. Zdzisław Smorąg, biotechnolog zatrudniony w Zakładzie Fizjologii Rozrodu Zwierząt Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego. Z ośrodkiem w Balicach związany jest od początku kariery naukowej, trafił do niego po studiach w Wyższej Szkole Rolniczej w Krakowie. W latach 60. i 70. wprowadzał do praktyki hodowlanej metody zamrażania nasienia buhajów. Potem zajął się również badaniami regulacji płci (poprzez podział plemników na frakcje żeńską i męską), transplantacją zarodków zwierząt gospodarskich, klonowaniem zarodków i uzyskiwaniem zwierząt transgenicznych. Jako pierwszy w Polsce uzyskał cielę po transplantacji zarodka wyprodukowanego przy użyciu komleksowej metody in vitro i świnię z wszczepionym genem warunkującym odporność prosiąt. Największym sukcesem było wyhodowanie kilka lat temu Biotechnolog prof. Zdzisław Smorąg z Instytutu Zootechniki w Balicach kilka lat temu temu wyhodował transgeniczne świnie o zmodyfikowanej barierze immunologicznej transgenicznej świni o zmodyfikowanej barierze immunologicznej, co stwarza nowe możliwości rozwoju medycyny i farmacji. Wprowadzane do zwierząt elementy ludzkiego kodu genetycznego mogą sprawić, że narządy zwierzęce przestaną być odrzucane przez ludzki system immunologiczny. Z racji zainteresowań prof. Smorąga interesuje problem klonowania ludzi. W 2001 roku w czasopiśmie Medycyna Wieku Rozwojowego pisał: Uważam za irracjonalne i groźne klonowanie człowieka dla uzyskania jego kopii (...). Życie, które powstaje z połączenia komórki jajowej z plemnikiem jest nieprzewidywalną wprawdzie kombinacją możliwości genetycznych, ale jest zarazem niepowtarzalną szansą człowieka, zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i gatunkowym. Życie powstałe w wyniku powielania osobnika już ukształtowanego jest wielką redukcją nie tylko w biologicznym znaczeniu. Działanie takie to przejaw skrajnego egocentryzmu i totalitarnego myślenia. Dalej przyznawał jednak: Perspektywa klonowania zmodyfikowanych genetycznie zwierząt dla celów biomedycznych, aby pozyskać biopreparaty czy organy przydatne w transplantologii medycznej jest perspektywą, której racjonalne wykorzystanie przysłuży się niewątpliwie człowiekowi. Będzie się to stawać coraz bardziej realne w miarę jak metoda ta będzie ulepszana. Kandydatem do nagrody był także prof. Andrzej Jajszczyk z Wydziału Elektrotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej, specjalizujący się w telekomunikacji i sieciach komputerowych nowej generacji, a w szczególności własnościach kombinatorycznych pól komutacyjnych oraz metodologii zapewnienia niezawodności i zwiększenia odporności na uszkodzenia optycznych pól komutacyjnych. Anna Knapińska 20