PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA

Transkrypt

1 PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA

2 W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugimi, ale i dla drugich. Jan Paweł II, Przemówienie w UNESCO W S T Ę P Obserwowany w ostatnich latach zamęt wokół istoty procesu wychowania nie jest niczym nowym. Już Arystoteles, zaniepokojony tym, co się wokół niego działo, stwierdził: Trzeba jasno zdać sobie zdać z tego sprawę, co to jest wychowanie i jak należy je przeprowadzać, bo obecnie panuje pod tym względem rozbieżność poglądów. Opinia ta jest aktualna do dziś. Nie wdając się zatem w szczegółowe rozważania teoretyczne można przyjąć, iż z perspektywy psychologii humanistycznej wychowanie, to proces wspomagania wychowanka w rozwoju, ukierunkowanym na osiąganie pełnej dojrzałości w czterech podstawowych sferach: fizycznej, psychicznej, społecznej i duchowej. Takt rozumiany kontakt wychowawczy: angażuje dwie osoby: wychowawcę( np. rodzica, nauczyciela, siostrę, starszego kolegę) oraz wychowanka(w różnym wieku) pozostające w osobowej relacji (tzn. wzajemnie traktujące siebie podmiotowo), współdziałające w osiąganiu celów wychowawczych (wychowawca jest odpowiedzialny za formułowanie celów i tworzenie warunków do ich realizacji, zaś wychowanek jest odpowiedzialny za korzystanie z warunków do rozwoju i osiąganie celów wychowawczych)

3 Z istoty wychowania przedszkolnego wynika, że jego funkcje opiekuńcza, wychowawcza, wyrównawcza i społeczna, są ze sobą integralnie powiązane. Jedna warunkuje drugą i wszystkie razem składają się na działalność przedszkola. Kierowanie, pobudzanie rozwoju dziecka w procesie wychowania polega przede wszystkim na dostarczaniu bodźców i treści wyzwalających jego własną aktywność, potrzebę ruchu i działania w połączeniu z afirmatywnymi przeżyciami, umacniającymi dobre samopoczucie i wiarę we własne możliwości. Wymaga również dobrej orientacji w indywidualnych możliwościach rozwojowych dzieci, aby można było postawić im odpowiednie, w zależności od tego, wymagania. Wychowanie polega zarówno na ochronie przed złem, jak i budowaniu dobra. Program wychowawczy ma na celu poprawę jakości pracy edukacyjnej, uwzględnia potrzeby całej społeczności przedszkolnej: dzieci, pracowników, rodziców oraz środowiska. Integruje pracowników w realizacji celów wychowawczych, opiekuńczych, dydaktycznych. Jest niezbędnym dokumentem kierującym procesy wychowawcze na właściwe tory, przy uwzględnieniu potrzeb, możliwości całej społeczności przedszkolnej. Koncepcję wychowania przedszkolnego opieramy na założeniach, iż istnieje ścisły związek między procesem wychowawczo-dydaktycznym prowadzonym w przedszkolu, a środowiskiem rodzinnym i lokalnym dziecka. Zastosowane treści, metody, proponowane aktywności są środkiem do osiągnięcia nadrzędnego celu, jakim jest rozwój dziecka. Dobrej jakości oddziaływanie przedszkolne powinno charakteryzować oddziaływanie właściwe rozwojowo, tj. umożliwiające inicjatywę dziecka, planowanie własnej aktywności, wyrażanie intencji, dokonywanie wyboru, samodzielne działanie i finalizowanie aktywności. Przedszkole nie może zastąpić domu rodzinnego w dawaniu dziecku wsparcia emocjonalnego, poczucia akceptacji i bezpieczeństwa, systemu wartości i norm postępowania. Może uzupełniać i wzbogacać doświadczenia dziecka w tych sferach, w których oddziaływanie domu jest niewystarczające. Należy tworzyć warunki, umożliwiające jego twórcze doskonalenie się, aby lepiej odpowiadało na potrzeby rozwojowe dzieci oraz potrzeby edukacyjne i społeczne pracujących rodziców. Celem działań nauczyciela powinno być pośredniczenie w przekazywaniu i nadawaniu konkretnych treści wartościom uniwersalnym w czasie wspólnego działania, a przez to powodowanie wewnętrznego rozwoju dziecka.

4 Zarówno nauczyciel jak i dziecko rozwijają się w sposób ciągły, mają wpływ na wzajemne zachowania, a więc na rozwój swój i partnera. Wychowawca powinien być nastawiony na wsłuchiwanie się w dziecko, akceptowanie go takim, jakim jest. Wspólne działanie dziecko nauczyciel będzie ułatwione, jeśli nauczyciel będzie: akceptował różnorodność rozwojową każdego dziecka, jego godność i wolność, kierował się zasadą równorzędności w procesie wspólnego działania, traktował własną wiedzę jako jedną z propozycji interpretacji rzeczywistości, odkrywał zróżnicowanie uwarunkowań podejmowanych decyzji wychowawczych, własne zachowania modyfikował tu i teraz, w swym postępowaniu kierował się tym, co obecnie dzieje się w środowisku, będzie nastawiony na poznawanie, odkrywanie własnych możliwości i ograniczeń, wyczulony na nieprzewidziane zachowania dziecka, badawczo i twórczo nastawiony wobec otoczenia. Nauczyciel to osoba, która prowokuje dziecko do poznania, kim jest i kim może zostać. Dziecko powinno identyfikować się z własnym ja, czuć się bezpiecznie, utożsamiać się z grupą rówieśniczą, a jednocześnie czuć własną odrębność, indywidualność oraz odpowiedzialność za dokonane wybory. Nauczyciel musi umieć podjąć decyzję: jakie umiejętności, sprawności, zdolności rozwijać, stymulować jaką wiedzę przekazać, co jest najważniejsze dla dziecka teraz, później i w wieku dojrzałym? za pomocą jakich metod, jaki cel pragnie nauczyciel osiągnąć, to znaczy czego dziecko może się nauczyć w określonej sytuacji? jakie mogą być skutki jego działań wychowawczych dla dziecka i nauczyciela oraz przyszłych decyzji wychowawczych?.

5 Program wychowawczy został opracowany w celu realizacji fundamentalnych wartości przez społeczność wychowującą przedszkolaków oraz rodziców. CEL NADRZĘDNY: Celem głównym Programu Wychowawczego jest stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego z naszych wychowanków, zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno - kulturowym i przyrodniczym. CELE SZCZEGÓŁOWE: kształtowanie podstawowych powinności moralnych np. życzliwości, tolerancji, uczciwości, sprawiedliwości, odpowiedzialności, tworzenie więzi uczuciowej z rodziną i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta, rozwijanie umiejętności polubownego rozwiązywania spraw konfliktowych i dochodzenia do kompromisu, rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła, uświadomienie złożoności otaczającego świata i czyhających zagrożeń, uświadomienie dzieciom swoich praw i obowiązków. KRYTERIA SUKCESU: Dziecko: 1. Dostrzega i rozumie potrzeby innych, akceptuje ich odrębność 2. Rozumie i przestrzega zasady zgodnego współżycia w grupie 3. Potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych 4. Ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności 5. Potrafi nazywać, wyrażać i kontrolować swoje emocje 6. Szanuje wolność innych, cudze zdanie 7. Wyraża swoje uczucia, potrzeby i oczekiwania, a także dostrzega je u innych 8. Rozumie znaczenie dialogu w rozwiązywaniu sporów, potrafi argumentować swoje racje, oceny i odczucia 9. Zna i kultywuje tradycje rodzinne, lokalne, regionalne i narodowe

6 10. Ma świadomość przynależności narodowej: rozpoznaje godło i barwy narodowe, rozumie pojęcie ojczyzna 11. Rozumie konieczność przestrzegania zasad zgodnego współżycia ze światem przyrody, przejawia postawy proekologiczne 12. Rozumie potrzebę stosowania profilaktyki prozdrowotnej 13. Zauważa sytuacje zagrażające bezpieczeństwu własnemu i innych, potrafi unikać zagrożeń 14. Umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętym powszechnie kanonem norm społecznych 15. Zna swoje prawa i obowiązki 16. Szanuje wartości: prawdę, dobroć, piękno, sprawiedliwość, uczciwość, życzliwość, szacunek, wyrozumiałość 17. Rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w trudnych sytuacjach 18. Ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności i wytrwałości decydujące o doprowadzeniu do końca rozpoczętej pracy 19. Potrafi cieszyć się z własnych sukcesów, docenia sukcesy innych, umie z godnością przyjmować porażki 20. Interesuje się otaczającym światem, poszukuje odpowiedzi na nurtujące go pytania Lp. Zadania główne Normy postępowania 1 Bądź kulturalny -używaj form grzecznościowych: proszę, dziękuję, przepraszam - nie mów z pełnymi ustami, - okazuj szacunek dorosłym, starszym osobom, - pamiętaj o kulturalnym Zadania szczegółowe samodzielne podejmowanie prostych obowiązków w domu i w przedszkolu - sprzątanie swoich zabawek, układanie książek, opieka nad swoim zwierzakiem uwrażliwienie dzieci na potrzeby innych członków rodziny - spokojne i ciche zachowanie podczas gdy inni odpoczywają, opiekowanie się osobami chorymi, starszymi uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach (dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam)

7 zachowaniu w trakcie powitań i pożegnań (dzień dobry, do widzenia), - bądź miły dla innych osób (kolegów i dorosłych), - dbaj o porządek wokół siebie (nie śmieć, sprzątaj po zabawie), - słuchaj, kiedy inni mówią, mów kiedy inni słuchają. 2 Bądź koleżeński - zgodnie baw się z kolegami, - szanuj cudzą własność, - dziel się z innymi tym co masz, - nie bądź zawzięty w kontaktach z innymi, - nie wyrządzaj dostarczenie dzieciom wzorców właściwego zachowania się (postawa nauczycielki, postacie z literatury, itp.) utrwalenie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych (w sklepie, autobusie, kinie) poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowania innym za te słowa rozmawianie z dziećmi na temat prostych przepisów savoir - vivr'u, stosowanie ich w sytuacjach codziennych szanowanie wspólnych zabawek i odkładanie ich na wyznaczone miejsce opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia (np. nie mówienie z pełnymi ustami, używanie serwetki, itp.) przyzwyczajanie dzieci do przestrzegania zasad dotyczących utrzymywania porządku i szanowania zieleni w najbliższym otoczeniu (papierki wrzucamy do kosza, nie depczemy trawników i skwerków, nie niszczymy drzew, krzewów) zawieranie umów z dziećmi dotyczących właściwego zachowania w przedszkolu, konsekwentne ich przestrzeganie interesowanie się wytworami swoich kolegów, dostrzeganie wysiłku włożonego w ich powstanie, poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów rozumienie, że inni mają takie same potrzeby jak ja: uczestnictwa w zabawach, korzystania z zabawek, spożywania słodyczy (w związku z tym

8 krzywdy innym, - nie rób drugiemu, co tobie niemiłe (nie wyśmiewaj się, nie przedrzeźniaj, nie przezywaj), - pomagaj tym, którzy tej pomocy potrzebują 3 Kontroluj swoje - unikaj krzyku, zachowanie kłótliwości, - przestrzegaj zawartych umów, reguł, - oceniaj zachowanie, a nie osoby, - wyrażaj swoje emocje w sposób kontrolowany, dzielenie się nimi) uczenie się właściwego zachowania podczas rozwiązywania zaistniałego konfliktu - używanie zwrotów grzecznościowych, korzystanie z pomocy i doradztwa nauczycielki, zrozumienie tego, co przeżywają inni słuchanie kolegów pełniących dyżur w grupie, podporządkowywanie się ich poleceniom i uwagom wyrabiane nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni lub na podwórku (mówienie dzień dobry, skinienie ręką, itp.) sprawianie radości choremu koledze przez: wspólne napisanie listu, przygotowanie upominku, odwiedziny dostrzeganie i przeciwstawianie się przejawom samolubstwa, okrucieństwa, przezywania, dokuczania (rozumienie przeżyć z tym związanych) sprawianie radości innym dzieciom przez składanie życzeń imieninowych, urodzinowych, wykonywanie dla nich upominków opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi, którzy tej pomocy potrzebują (rozumienie ich zagubienia i nieporadności) ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich: zgodnego zachowania się podczas zabaw kulturalnego włączani się do zabaw kolegów korzystania ze sprzętu i zabawek mądrego rozwiązywania zaistniałych konfliktów porozumiewania się umiarkowanym głosem przestrzeganie zasad podporządkowania się dyżurnym np. łazienka, sala

9 - korzystaj z pomocy dorosłych w trudnych sytuacjach, - ciesz się z sukcesów, przyjmuj z godnością porażki, - wystrzegaj się kłamstwa, - odróżniaj dobro od zła, - mów o swoich uczuciach (odczuciach) ponoszenie konsekwencji łamania przyjętych umów reagowanie na umówione sygnały np. sygnał kończący zabawę uczenie dzieci właściwego zachowania w stosunku do innych ( nie stosujemy obraźliwych słów) uczenie dzieci umiejętności określania swoich uczuć, wyrażania swoich oczekiwań w sposób zrozumiały dla innych zapoznawanie z bezpiecznymi sposobami rozładowywania emocji nie wyrządzając krzywdy innym (np. gryzmolenie po kartce, zgniatanie gazety, darcie papieru) poznawanie wzorców właściwego zachowania (postawa nauczyciela, postacie z literatury) uczenie właściwego przyjmowania pochwał i krytyki poszukiwanie sposobów nagradzania sukcesów innych udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury: rozróżnianie prawdy, fałszu, fantazji, kłamstwa w utworach literackich i w sytuacjach codziennych podejmowanie prób oceny i ocenianie postępowania bohaterów bajek i opowiadań układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania, wyciąganie wniosków rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych podejmowanie oceny postępowania własnego i kolegów w konkretnych sytuacjach włączanie zabaw dramowych jako element bloku

10 4 Dbaj o bezpieczeństwo - nie oddalaj się od grupy z miejsca zabaw - nie próbuj nieznanych ci produktów i potraw nieznanego pochodzenia, - informuj dorosłych o swoich dolegliwościach (skaleczenie, złe samopoczucie), - pamiętaj swój adres zamieszkania, - unikaj niebezpiecznych zabaw i zachowań, - zachowaj ostrożność w kontaktach z obcymi, - nie zbliżaj się do nieznanych zwierząt, - przestrzegaj zasad ruchu drogowego dla integracyjnego określającego samopoczucie dziecka systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań i przedstawienie argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami drugiej osoby uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych cykliczne spotkania z policjantem: "Bądź ostrożny na drodze", "Obcy niebezpieczny", "Policjant moim przyjacielem", "Bezpieczna zima', "Bezpieczne wakacje" ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren) oraz na wycieczkach przestrzeganie zakazu spożywania produktów nieznanego pochodzenia (owoce, rośliny, grzyby, słodycze otrzymywane od obcych) omówienie sposobu postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia, określonej dolegliwości zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania w toku zajęć scenek rodzajowych, dramy poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu oglądanie slajdów, filmów o właściwym zachowaniu w ZOO spotkanie z weterynarzem - omówienie zachowań zwierząt, gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore rozumienie przestrzegania zasad kodeksu

11 pieszych. drogowego dla pieszych dostarczenie wzorców właściwego zachowania na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki) Zorganizowanie quizu "Umiem się bezpiecznie poruszać po drodze" 5 Dbaj o swoje zdrowie - nie krzycz, mów umiarkowanym głosem, - często korzystaj z pobytu na świeżym powietrzu, hartuj swój organizm, - ubieraj się odpowiednio do temperatury, - zjadaj przygotowane dla ciebie posiłki, - pamiętaj o korzystaniu z zabiegów higienicznych, - zasłaniaj nos i usta przy kichaniu i kasłaniu, - nie obawiaj się wizyty u lekarza, - mów o tym, czego się boisz, - unikaj hałasu. Dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania w różnych sytuacjach (E. Burakowska "Cicho... głośno") Czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę (zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, pobyt na świeżym powietrzu) Uczenie się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody (wykorzystanie pomocy dydaktycznych "Ubieram się sam") Kształtowanie nawyku zjadania śniadania Systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych oraz mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji Rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza pediatry oraz stałego kontrolowania i leczenia zębów - spotkania z lekarzem, wizyta w gabinecie stomatologicznym Stosowanie w zajęciach różnych form sprzyjających zrozumieniu potrzeb własnych i kolegów (drama, pedagogika zabawy, itp.) uświadamianie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła witamin (poprzez spożywanie posiłków w przedszkolu, zajęcia dydaktyczne, zajęcia gospodarcze, hodowle

12 prowadzone w kąciku przyrody, filmy edukacyjne itp.) udział dzieci w konkursach dotyczących zdrowia, np. "Wiem wszystko o zdrowiu", "W zdrowym ciele zdrowy duch" oraz ich organizowanie w przedszkolu np. "Biały ząbek" 6 Poznaj swoje - kultywuj tradycje pobudzanie ciekawości do interesowania się tradycje swojej rodziny historią i tradycjami swojej rodziny rodzinne i - rozmawiaj z wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez udział narodowe rodzicami o ich pracy rodziców i dziadków w uroczystościach - pamiętaj organizowanych w przedszkolu, zajęciach o uroczystościach otwartych, festynach. rodzinnych wykonanie drzewa genealogicznego swojej rodziny prowadzenie rozmów i zajęć dotyczących poznawania pracy zawodowej rodziców i dziadków, -zapraszanie przedstawicieli na zajęcia do przedszkola realizowanie tematów kompleksowych - bądź dumny z kraju, w którym mieszkasz - szanuj język ojczysty i tradycje narodowe - poznaj piękno swojego kraju, regionu, miasta dotyczących poznawania zawodów: np. strażaka, policjanta, lekarza, nauczyciela w trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji uświadamianie dzieciom ich przynależności narodowej - jesteśmy Polakami, mówimy po polsku, rozumiemy znaczenie słowa Ojczyzna zapoznawanie dzieci z barwami narodowymi, godłem i hymnem Polski pomaganie w orientowaniu się na mapie Polski poznawanie tradycji własnego regionu historii swojego miasta nauka tańców regionalnych.

13 JEŚLI MYŚLISZ ROK NAPRZÓD SADŹ RYŻ. JEŚLI MYŚLISZ 10 LAT NAPRZÓD SADŹ DRZEWA. LECZ JEŚLI MYŚLISZ 100 LAT NAPRZÓD UCZ DZIECI. PRZYSŁOWIE CHIŃSKIE REFLEKSJE I WNIOSKI Nauczyciele w zakresie wychowania mają funkcję wspomagającą i uzupełniającą w stosunku do rodziców. Oznacza to, że program wychowawczy przedszkola powinien cieszyć się ogólną akceptacją rodziców oraz służyć rozwojowi dzieci z uwzględnieniem ich indywidualnej specyfiki w zakresie poziomu dojrzałości. Podstawową formą pracy wychowawczej z dzieckiem powinna być zabawa. Musi być ona prowadzona metodami aktywizującymi, ekspresyjnymi. Trzeba pamiętać by temat zabaw był sformułowany w sposób prosty i atrakcyjny. W podjętym procesie wychowawczym obok dzieci uczestniczą nauczyciele i wtedy ich celem może być naprawa niewłaściwych wzajemnych postaw, wzajemne uczenie się, poznawanie swych oczekiwań, modyfikacja wzajemnych odniesień. Nauczyciel wychowawca jako bardziej świadomy procesu wzajemnych interakcji wychowawczych, powinien próbować przełamać stereotypowe zachowania wobec dzieci. W wyniku tak planowanej pracy, następuje zmiana relacji pomiędzy nauczycielem dzieckiem rodzicem. Wzajemna życzliwość i zaufanie stanowią właściwy punkt wyjścia do pracy edukacyjnej, co stanowi warunek jej powodzenia. Siła programu wychowawczego tkwi w konkretnych postawach i działaniach określonych w ramach zadań placówki. Drogą do osiągnięcia przez dziecko sukcesów edukacyjnych jest wspieranie jego indywidualnego rozwoju. Dziecko jest w centrum, stanowi fundament i punkt wyjścia do formułowania zadań edukacyjnych placówki. Sukces zaplanowanego programu wychowawczego może i powinien być osiągnięty, gdy kadra pedagogiczna: odczuwa potrzebę zmian, jest profesjonalna w metodach i treściach, posiada wysokie kwalifikacje w zakresie wiedzy i umiejętności.

14 BIBLIOGRAFIA 1. John Robertson Jak zapewnić dyscyplinę ład i uwagę w klasie WSiP, W wa David Tripp Zdarzenia krytyczne w nauczaniu WSiP, W wa Hanna Hamer Klucz do efektywności nauczania Wyd. Veda Gabriela Badura-Strzelczyk Pomóż mi zrobić to samemu Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków Scott G. Paris, Linda R. Ayres Stawanie się refleksyjnym uczniem i nauczycielem. WSiP W-wa 1997r. 6. Mieczysław Łobocki ABC wychowania WSiP, W wa Adele Faber i Elaine Mazlish Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły Wyd. Media Rodzina of Poznań, Inc, Poznań Edward de Bono Jak myśleć sprawniej Wyd. Medium, Krzysztof J. Szmidt Przewodnik metodyczny dla nauczycieli Porządek iprzygoda lekcje twórczości WSiP, W wa 1996r. 10. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego

15