OPAKOWANIA WIELOKROTNEGO UŻYTKU

Transkrypt

1 OPAKOWANIA WIELOKROTNEGO UŻYTKU SYSTEM OBROTU OPAKOWANIAMI ZWROTNYMI (SOOZ) Im większa rotacja opakowań tym mniej powstających odpadów Wiele opakowań wielokrotnego użytku nie można ponownie stosować do pakowania produktów spożywczych SKUTEK STOSOWANIA OWU PUSZKI aluminiowe vs. BUTELKI szklane Obniżenie zużycia materiałów opakowaniowych, PUSZKI aluminiowe BUTLKI szklane energii niezbędnej do wytworzenia opakowań, obciążenia środowiska naturalnego odpadami opakowaniowymi zwiększenie Zużycie surowców 1t Al = 4t boksytu m 3 wody 1t szkła = 1,1 t surowców + 12 m 3 wody kosztów transportu, mycia i napraw opakowań, obciążeniaśrodowiska naturalnego skutkami mycia i usuwania pozostałości z opakowań Zużycie energii 280 GJ 10 GJ PUSZKI BUTELKI SŁOIKI KUBKI JOGURTOWE Odpady toksyczne tzw. czerwone błoto 2t / 1t Al. fluorki wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne CO, CO2, SO2, pył węglowy Brak MASA Krotność użycia 115 g 25 x 8 g 1 x Koszty transportu Import surowców Krajowa produkcja blachy Al= 1/3 Krajowe surowce Masa/jedn. Użycie Recykling 4,6 g materiałowy 8 g termiczny Cena droższe tańsze Opakowanie transportowe Skrzynki transporterki Opakowania pośrednie z tektury 1

2 SŁOIKI KUBKI JOGURTOWE PODSUMOWANIE żywotność masa Recykling transporterki 365 x rotacja/rok 1085 g 3 g/rotację TAK op. z tektury 1 x 182 g TAK 365 dostaw po 20 porcji jogurtu w opakowaniach szklanych w transporterze z TS daje odpad roczny w ilości g. 365 dostaw po 20 porcji jogurtu w kubkach z TS w opakowaniu tekturowym pośrednim daje odpad roczny w ilości g, tj 360% w stosunku do dostaw w opakowaniach szklanych. masę opakowań do jogurtu można zredukowac do g, jeśli kubki z TS oraz opakowania pośrednie poddane zostaną recyklingowi w 72% Schemat ogólnej zasady funkcjonowania SOOZ (pojemnikami) Schemat działania operatora systemu SOOZ Zwrot opakowań Zamówienia i zwroty przyjęcie Sortowanie przegląd kasacja Odbiór opakowań czyszczenie naprawa recykling pustych magazynowanie SOOZ ekspedycja pojemnik Opłata za wynajęcie kaucja Wysyłka opakowań CEL SOOZ ZAPEWNIENIE KOMPLEKSOWEJ LOGISTYCZNEJ OBSŁUGI PRZEDSIĘBIORSTW W OKREŚLONYM ZAKRESIE OBROTU TOWAROWEGO NA TERENIE POLSKI OPERATOR SYSTEMU WINIEN ZAPEWNlĆ: skompletowanie opakowań wg zamówienia transport zamówionych opakowań do zamawiającego, odbiór pustych opakowań od zgłaszajacych, zapewnienie transportu dla zwracanych opakowań, przeglądu zwróconych opakowań naprawy pojemników uszkodzonych mycia zwróconych pojemników magazynowanie opakowań czystych 2

3 Docelowo operator systemu winien zapewnić: dobór optymalnych opakowań wielokrotnego użytku (zwrotnych) do dostarczonej przez zamawiającego listy towarów, dobór odpowiedniego wymiarowo środka transportu zewnętrznego. Pojemniki transportowomagazynowe do owoców i warzyw Pojemniki transportowomagazynowe Pojemniki transportowomagazynowe Do pieczywa Do wyrobów mleczarskich Do wędlin Do mięsa Pojemniki transportowomagazynowe składane 3

4 Rozwiązanie konstrukcyjne opakowań jednostkowych BiB Elementy typowej linii rozlewniczej Elementy linii rozlewniczej systemu bag in box KORZYŚCI PAKOWANIA W BinB Zmniejszone zagrożenie dla środowiska naturalnego: mniejszej ilości materiału zużywanego do wyprodukowania jednego opakowania w porównaniu np. z opakowaniami szklanymi czy metalowymi, podatności użytych materiałów na powtórne przetwórstwo, zmniejszenie ilości opakowań pojemności dla odbiorców indywidualnych 35 dm 3, odbiorców zbiorowych 1020dm 3 w stosunku do typowych opakowań produktów ciekłych. Niski koszt zagospodarowania opakowań poużytkowych KORZYŚCI cd. z transportu produktów pakowanych w systemie,,bag in box 1000 dm 3 płynów w opakowaniach,,bag in box" o pojemności 20 dm 3 zajmie objętość około 1,3 m dm 3 zapakowane w butelki szklane o pojemności 1 dm 3 zajmie objętość około 2,50 m 2. Zwrot pustych opakowań 6 razy mniej 4

5 Możliwość stosowania systemu Bag in box wysoki stopień czystości powłoki wewnętrznej oraz absolutna ochrona przed światłem wina, soki, ocet, olej spożywczy, musztarda, artykuły spożywcze w solance lub w occie, barwniki spożywcze, substancje aromatyczne, esencje, wody pitne i mineralne, syropy, miód, mleko projektowanie DOBÓR MATERIAŁÓW NA OPAKOWANIA produkty wrażliwe na wilgoć, produkty wrażliwe na tlen i promieniowanie elektromagnetyczne, produkty łatwo chłonące i wydzielające zapachy, produkty podatne na uszkodzenia mechaniczne. DOBÓR MATERIAŁÓW NA OPAKOWANIA rodzaj produktu przeznaczonego do zapakowania, jego masa, konsystencja, wymiary, kształt odporność na działanie czynników klimatycznych i biologicznych, w których produkt może ulec zepsuciu sposób przemieszczania produktu od producenta do użytkownika (rodzaj opakowania, rodzaj środka transportu, sposób przeładunków i transportu) okres transportu i magazynowania warunki i sposób składowania rachunek ekonomiczny opłacalności doboru opakowania do danego produktu. LOGISTYCZNY DOBÓR OPAKOWANIA 1) właściwości wyrobów przewidzianych do pakowania wyrobów, ich masa, wymiary, kształt, a ponadto sposób rozmieszczenia płaszczyzn i otworów umożliwiających ustawienie lub zamocowanie tych wyrobów w opakowaniach, 2) przewidywany sposób składowania, rodzaj środka transportu, rodzaje przeładunków oraz trasa i czas przewozu, 3) odporność pakowanych wyrobów na uszkodzenia powstające na skutek występujących w transporcie, magazynowaniu i przeładunkach narażeń mechanicznych, 4) wrażliwość wyrobów i opakowań na oddziaływanie czynników klimatycznych i biologicznych oraz odporność na korozję, 5) sugestie producenta dotyczące liczby sztuk wyrobu/(ów) w opakowaniu, 6) wymagania odbiorcy, przewoźnika, służb celnych itp., 7) wartość pakowanego wyrobu i opakowania transportowego. ZASADY PROEKOLOGICZNEGO PROJEKTOWANIA OPAKOWAŃ Ograniczenie materiało i energochłonności ich produkcji masy samych opakowań, masy i objętości odpadów opakowaniowych, dostosowanie opakowań do wymagań związanych z ich odzyskiem i ponownym przetwórstwem, dostosowanie opakowań związanych ze spalaniem opakowań z odzyskiem energii. 5

6 Ograniczenie materiałów optymalizacja kształtów i wymiarów projektowych opakowań, odpowiedni dobór grubości ścianek opakowania, zastąpienie opakowań sztywnych, (skrzynek lub bębnów) opakowaniami elastycznymi (torbami, workami lub kontenerami elastycznymi) Materiałochłonność przykłady W przypadkach, gdy pakowany produkt nie determinuje wymiarów opakowania, należy dobierać je tak, aby uzyskać możliwie najmniejszą wartość stosunku jego powierzchni do objętości. W przypadku opakowań prostopadłościennych, optymalny stosunek tych wymiarów uzyskuje się w przypadku opakowania zbliżonego do sześcianu. W przypadku opakowań cylindrycznych dla każdej pojemności wyliczyć można najkorzystniejszy stosunek średnicy wewnętrznej do głębokości. Stosowanie powyższych teoretycznie optymalnych proporcji wymiarów opakowań może nie być korzystne ze względów logistycznych lub z uwagi na wymagania związane z koordynacją Opakowania Wielokrotnego Użytku WYMAGANIA zwiększona trwałość i odporność na działanie narażeń mechanicznych i klimatycznych działających podczas użytkowania, możliwość wielokrotnego otwierania i zamykania opakowań, podatność do łatwego opróżniania u odbiorcy produktu czyszczenia i renowacji ekologistyka 6

7 EKOLOGISTYKA Zintegrowany system, który: Opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami materiałów odpadowych oraz sprężonych z nimi informacjami zapewnia zdolność unieszkodliwiania oraz recykling tego typu materiałów według przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniających wymogi normalizacyjne i prawne ochrony środowiska, umożliwia podejmowanie organizacyjnych i technicznych decyzji w kierunku minimalizacji negatywnych skutków oddziaływań naśrodowisko, które towarzyszą łańcuchom dostaw zaopatrzeniowych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w gospodarce. Udział opakowań w odpadach nieużytecznych [%obj] Opakowania 54% odpady nie pochodzące z opakowań; 46% opakowania towarów nieżywnościo wych; 21% inne opakowania żywności; 24% opakowania napojów i mleka; 9% Udział opakowań w odpadach nieużytecznych [% wag] Opakowania 27% odpady nie pochodzące z opakowań; 73% opakowania towarów nieżywnościo wych; 12% inne opakowania opakowania żywności; napojów i mleka; 6% 9% ograniczanie ilości opakowań przedłużenie okresów użytkowania wyrobów produkcje koncentratów określonych produktów (np. spożywczych, środków myjących i czyszczących) zmniejszenie ilości stopni pakowania Eliminacja jednego stopnia pakowania preferowanie opakowań wielokrotnego użytku w miejsce opakowań jednorazowych poddawanie recyklingowi opakowań nie nadających się do ponownego użytku i produkowanie nowych opakowań z recyklatów kompostowanie odpadów z opakowań biodegradowalnych spalanie nieużytecznych opakowań z odzyskiwaniem energii cieplnej umieszczanie na wysypiskach jedynie odpadów nieużytecznych i nierozkładalnych, przeznaczonych do całkowitej kasacji, przy równoczesnym zagospodarowywaniu wysypisk 7

8 dobór odpowiednich materiałów w miarę możliwości stosować materiały pochodzenia naturalnego, rezygnując z materiałów uciążliwych dla środowiska projektowanie opakowań wykonanych z materiałów jednorodnych przez co stają się one całkowicie przydatne do recyklingu oraz następuje minimalizacja kosztów ich zbiórki, sortowania i przerobu Konstruowanie opakowań o zmniejszonej masie WZGLĘDNA REDUKCJA MASY OPAKOWAŃ JEDNOSTKOWYCH [%] 100% 80% 60% 40% 20% dawniej obecnie 0% worek na cement butelka na mleko kubek na jogurt puszka metalowa dobór odpowiednich materiałów w miarę możliwości stosować materiały pochodzenia naturalnego, rezygnując z materiałów uciążliwych dla środowiska projektowanie opakowań wykonanych z materiałów jednorodnych przez co stają się one całkowicie przydatne do recyklingu oraz następuje minimalizacja kosztów ich zbiórki, sortowania i przerobu Konstruowanie opakowań o zmniejszonej masie oznaczanie opakowań znakami recyklingowymi, które ułatwiają rozłączne ich zbieranie Oznaczenie graficzne materiałów opakowaniowych dla ułatwienia ich rozsortowywania EKOLOGICZNA OCENA MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH 1 wpływ bardzo negatywny 2 wpływ negatywny 3 wpływ mało znaczący 4 przydatność do ponownego wykorzystania Stal Szkło EKOLOGICZNA OCENA MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH RODZAJ MATERIAŁU OPAKOWANIOWEGO Aluminium Stal + aluminium Jednorodne tworzywa sztuczne; PE, PP, PS, PET, PVC Różne tworzywa sztuczne Nowe polimery biodegradowalne Papier lub tektura Wielomateriałowe Wtórne przetwórstwo METODY UTYLIZACJI Kompostowanie * Odzyskiwanie energii + + * + Kategorie podatności do ponownego przetwórstwa I jednolite surowcowo, nadające się do ponownego przetwórstwa II niejednolite surowcowo, trudne lub niemożliwe rozdzielenie III brak technologii i zaplecza do ponownego przetwórstwa trudne do objęcia systemem zbiórki na szerszą skalę 8

9 Lp 1 Rodzaj materiału Papier i tektura Rodzaj opakowania Worki Torby, torebki Pudła Pudełka Tacki kategoria I/II I I I I Lp 2 Rodzaj materiału Tworzywa sztuczne Rodzaj opakowania Torebki z folii PP Kaptury i owinięcia z folii PE Torebki, torby z folii Opakowania termoformowalne Butelki z PVC Butelki z PET Butelki z PE i PP Kształtki i pudełka ze spienionego PS Worki folii z PE Worki tkane z PP Tubki PE kategoria I/ I/ I/ III I I Lp Rodzaj materiału Rodzaj opakowania kategoria Lp Rodzaj materiału Rodzaj opakowania kategoria 3 Metale Puszki konserwowe z blachy stalowej ocynowanej 4 Szkło Butelki I* Pudełka blachy stalowej Słoiki I* Puszki stalowe do napojów Puszki aluminiowe do napojów Tubki aluminiowe III III 5 Laminaty Inne drobne opakowania Owinięcia i torebki z laminatów z folii Laminaty z tworzyw sztucznych z udziałem folii aluminiowej II/III/ II/III/ pojemniki aerozolowe III/ Tuby laminatowe II/III/ Tacki aluminiowe I/ Pudełka do napojów III Ogniwa logistycznego łańcucha produkcji, dystrybucji, użytkowania i usuwania opakowań surowce Nośniki energii Lp Rodzaj materiału Rodzaj opakowania Kategoria Produkcja tworzyw sztucznych energia 6 Folia wiskozowa Butelki I/ Materiały opakowaniowe opakowanie 7 Materiały kombinowane Pudełka zwijane (blacha stalowa + tektura) II Napełnianie opakowań Dystrybucja opakowanych produktów Pudełka kombinowane (blacha stalowa + PS) II Użytkownik / konsument Odpady opakowaniowe Recykling materiałowy Recykling termiczny wysypisko 9

10 Odpowiedzialność ogniw logistycznego łańcucha Odpowiedzialność ogniw logistycznego łańcucha cd. Produkcja materiałów opakowaniowych Produkcja opakowań Pakowanie produktów rozwijanie technologii produkcji materiałów opakowaniowych i konstrukcji opakowań przydatnych do recyklingu, spalania z odzyskiem energii, kompostowania rozwijanie technologii produkcji opakowań zwrotnych oznaczanie opakowań symbolem tworzywa lub/i nanoszenie znaku, który ułatwia dalsze wykorzystanie odpadu udział (również finansowy) w organizowaniu systemu selektywnej zbiórki opakowań poużytkowych wprowadzenie do obiegu opakowań zwrotnych i organizowanie systemu odbioru tych opakowań stosowanie elementów dodatkowych do opakowań (zamknięcia, etykiety) preferowanych ze względu na ponowne przetwórstwo udział (również finansowy) w organizowaniu systemu selektywnej zbiórki opakowań poużytkowych Dystrybucja handlowa Opakowania poużytkowe utylizacja udział w organizowaniu systemu zwrotności opakowań wielokrotnego użycia i system selektywnej zbiórki odpadów poużytkowych Konsumenci Wstępna segregacja odpadów poużytkowych i ich gromadzenie w specjalnych pojemnikach lub dostarczenie do punktu zbiórki/skupu Władze lokalne Organizowanie odbioru odpadów opakowaniowych na terenie gminy Recykling materiałowy i chemiczny Kompostowanie Spalanie z odzyskiem energii Surowce wtórne kompost energia POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI WINNO BYĆ UJĘTE W SYSTEM, KTÓREGO PODSTAWĘ STANOWI ZORGANIZOWANA ZBIÓRKA POŁĄCZONA Z ICH SEGREGACJĄ SYSTEM LOGISTYCZNY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH POWINIEN OKREŚLIĆ: 1. Optymalny obszar makroregionu, w którym będą zbierane, segregowane, transportowane i przetwarzane odpady opakowaniowe. 2. Lokalizacje nowych zakładów przetworstwa (recyklingu). 3. Optymalne koszty transportu 4. Efektywność przedsięwzięcia w funkcji czasu. 5. Poziom edukacji ekologicznej. SYSTEMOWE USUWANIE ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Podział odpadów opakowaniowych wg pochodzenia: odpady produkcyjne (tzw.,,odpad własny" przy formowaniu opakowań) odpady poużytkowe i pokonsumpcyjne (opakowania jednostkowe, zbiorcze, transportowe). wg materiału, z którego je wytworzono: papierowe i tekturowe szklane metalowe z tworzyw sztucznych drewniane tkaninowe, z materiałów wielowarstwowych (np. laminaty) wg systemu zbiórki: pochodzące ze zbiórki selektywnej, segregowanej usuwane łącznie z odpadami komunalnymi SYSTEMY ZBlÓRKI ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH SYSTEM NIEODPŁATNY SYSTEMY ZBIERANIA SELEKTYWNEGO ODSPRZEDAWANIE SUROWCÓW 10

11 SYSTEM NIEODPŁATNY segregacja w miejscu powstania odpadów oddzielenie odpadów niebezpiecznych (np: baterie, świetlówki, resztki farb i lakierów, famaceutyki itp.) Bringsystem = wrzucanie posegregowanych odpadów do pojemnikiw z góry na nie przeznaczonych, rozmieszczonych w pobliżu miejsca zamieszkania (podwórka, bramy domów) Holsystem = odnoszenie posegregowanych odpadów do pojemników na nie przeznaczonych usytuowanych w pewnej odleglości, tak by mogły,,obsłużyć" kilka względnie kilkanaście domów (pojemniki ustawia się na rogach ulic, na placach itp.) Odpady niebezpieczne należy oddawać w specjalnych zbiornikach usytuowanych w różnych punktach miasta SYSTEMY ZBIERANIA SELEKTYWNEGO systemy dwupojemnikowe systemy trójpojemnikowe systemy wielopojemnikowe SYSTEMY ZBIERANIA SELEKTYWNEGO systemy dwupojemnikowe pojemniki na odpady suche nadajace się do dalszego wykorzystania: papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne, tekstylia oraz pojemniki na odpady mokre, najczęściej organiczne odpady domowe SYSTEMY ZBIERANIA SELEKTYWNEGO systemy dwupojemnikowe systemy trójpojemnikowe jeden pojemnik odpady nadające się do recyklingu, drugi pojemnik na odpady biorozkładalne, trzeci pojemnik na resztę odpadów, tj. śmieci SYSTEMY ZBIERANIA SELEKTYWNEGO systemy dwupojemnikowe systemy trójpojemnikowe systemy wielopojemnikowe oddzielne pojemniki na papier, szkło biale, szkło kolorowe, metale, tworzywa sztuczne, odpady organiczne, odpady niebezpieczne, odpady pozostale nie nadające się do przetwórstwa każdy rodzaj pojemnika jest odrębnie oprożniany. najbardziej racjonalny koszt wywozu posegregowanych odpadów pokrywany jest ze środkow otrzymywanych od przemysłu za dostarczone surowce 11

12 ODSPRZEDAWANIE SUROWCÓW Składnice surowców wtórnych (dostawy z zakladów przemysłowych, hurtowni, biur, handlu, ludności itp.) Centra recyklingu Punkty skupu (dostawy od ludności) Zalety: + dobra jakość pozyskiwanych surowców Wady: nieregularność dostaw zrożnicowane ilości dostaw lokalizacja składnic i punktów skupu godziny otwarcia Plakat promujący zbiórkę szkła 12