RADA MINISTRÓW WPŁYW PODATKU OD WYDOBYCIA NIEKTÓRYCH KOPALIN NA SEKTOR WYDOBYWCZY MIEDZI I SREBRA ORAZ NA SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH

Transkrypt

1 RADA MINISTRÓW WPŁYW PODATKU OD WYDOBYCIA NIEKTÓRYCH KOPALIN NA SEKTOR WYDOBYWCZY MIEDZI I SREBRA ORAZ NA SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH Warszawa, kwiecień 214 r.

2 SPIS TREŚCI WSTĘP... 2 I. WPŁYW USTAWY NA SEKTOR WYDOBYWCZY MIEDZI I SREBRA... 4 I.1. ZASOBY ORAZ EKSPLOATACJA ZŁÓŻ MIEDZI I SREBRA W POLSCE I NA ŚWIECIE... 4 I.2. ELEMENTY PODATKU, SPOSÓB JEGO KALKULACJI ORAZ WYSOKOŚĆ... 7 I.3. POZIOM WYDOBYCIA ORAZ NOTOWANIA MIEDZI, SREBRA I KURS DOLARA AMERYKAŃSKIEGO W OKRESIE OBOWIĄZYWANIA USTAWY... 8 I.4. SYTUACJA FINANSOWA KGHM PRZED I PO WPROWADZENIU PODATKU I.5. GRUPA KAPITAŁOWA KGHM I.6. ZATRUDNIENIE I.7. WPŁYW PODATKU NA INWESTYCJE W TOKU ORAZ PLANOWANE INWESTYCJE II. WPŁYW USTAWY NA SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH II.1. RENTA SUROWCOWA II.2. DOCHODY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z TYTUŁU UDZIAŁU W PODATKACH DOCHODOWYCH II.3. RETROSPEKTYWNA ANALIZA WPŁYWU PODATKU NA POZIOM RENTY SUROWCOWEJ III. STRONA ADMINISTRACYJNA FUNKCJONOWANIA USTAWY III.1. KOSZT WPROWADZENIA ORAZ POBORU PODATKU III.2. KOSZTY OBSŁUGI PODATKU PRZEZ PODATNIKA III.3. POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM KONSTYTUCYJNYM III.4. SPORY Z PODATNIKIEM PODSUMOWANIE SPIS WYKRESÓW SPIS TABEL

3 Wstęp Prace nad projektem ustawy dotyczącym opodatkowania wydobycia miedzi oraz srebra rozpoczęły się w II połowie 211 r. W dniu 17 stycznia 212 r. Rząd przyjął projekt ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin. Projekt ten został przekazany 2 stycznia 212 r. do Sejmu. W dniu 2 marca 212 r. Sejm uchwalił ustawę o podatku od wydobycia niektórych kopalin (zwana dalej również ustawą). Przedmiotowa ustawa została następnie ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 3 kwietnia 212 r. (poz. 362). Ustawa przewidywała 14-dniowe vacatio legis, zatem zaczęła obowiązywać z dniem 18 kwietnia 212 r. Zgodnie z prawem geologicznym i górniczym, złoża rud miedzi stanowią własność górniczą, która przysługuje Skarbowi Państwa 1. Na tej podstawie Państwo jest uprawnione do uzyskiwania części dochodów związanych z eksploatacją nieodnawialnych złóż rud miedzi położonych na terytorium kraju. Obowiązujące przed wejściem w życie regulacje, w tym regulacje podatkowe, nie zapewniały jednak państwu odpowiedniego udziału w dochodach związanych z eksploatacją tych złóż, zatem konieczne było podjęcie działań legislacyjnych mających na celu zagwarantowanie Państwu odpowiedniego udziału w tych dochodach (renta surowcowa). W celu weryfikacji zasadności przyjętych w przedmiotowej ustawie regulacji, Rada Ministrów, na podstawie art. 25 ustawy, została zobowiązana do dokonania analizy jej wpływu na sektor wydobywczy miedzi i srebra oraz sektor finansów publicznych, a następnie do przedłożenia Sejmowi odpowiedniej informacji w tym zakresie w terminie do 2 lat od dnia jej wejścia w życie. Niniejsza analiza składa się z trzech części. W rozdziale I przedstawiono wpływ ustawy na sektor wydobywczy miedzi oraz srebra. W tym miejscu należy nadmienić, że przepisy ustawy zostały tak skonstruowane, aby objęły swoim zakresem każdy podmiot, który wydobywa rudę miedzi lub/i produkuje z niej koncentrat. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obecnie takim podmiotem jest KGHM Polska Miedź S.A. (zwany dalej również KGHM, Spółka), zatem w powyższym rozdziale, jak również i w kolejnych, zostały wykorzystane, jako reprezentatywne obecnie dla całego sektora miedzi i srebra, dane dotyczące działalności tego podmiotu. 1 Art. 1 ustawy z dnia 11 czerwca 211 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 211 r. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.). 2

4 W następnym rozdziale zaprezentowano wpływ ustawy na sektor finansów publicznych. Przedstawiono zarówno poziom dochodów budżetowych wygenerowanych przez przedmiotowy podatek, jak również wpływ podatku na poziom dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób prawnych oraz sposób kalkulacji renty surowcowej państwa. Rozdział III stanowi analizę administracyjnego aspektu funkcjonowania ustawy. W rozdziale tym przedstawiono szacunkowe koszty poboru podatku przez organy podatkowe oraz koszty rozliczenia podatku przez podatnika. Przedstawiona została również informacja na temat wniosków przekazanych do Trybunału Konstytucyjnego dotyczących przedmiotowej ustawy oraz wydanych w jej zakresie interpretacji prawa podatkowego. Mając na względzie publiczny charakter przedmiotowego opracowania, w niniejszej analizie zostały wykorzystane dane powszechnie dostępne lub dane, które na podstawie obowiązujących przepisów prawa lub wyrażonej zgody mogą być zaprezentowane. W szczególności będą to dane ze sprawozdań finansowych KGHM. 3

5 I. Wpływ ustawy na sektor wydobywczy miedzi i srebra I.1. Zasoby oraz eksploatacja złóż miedzi i srebra w Polsce i na świecie Światowe zasoby geologiczne miedzi ocenia się na około 1 mld ton, z czego około 55 mln ton ma wartość gospodarczą. Zasoby perspektywiczne mogą sięgać nawet ponad 3 mld ton, zaś zasoby miedzi w konkrecjach zalegających na dnie oceanów ocenia się na 7 mln ton. Spośród krajów wykazujących wydobycie, największe zasoby posiadają: Chile (3%), Peru (11%), Meksyk (7%), Indonezja (6,5%), USA (6%) oraz Polska i Chiny (po około 5 %) 2. Ponad 7% zasobów geologicznych srebra znajduje się w złożach rud innych metali i pozyskiwane jest jako produkcja uboczna przy produkcji metalu głównego, natomiast pozostałe 3% występuje w złożach samodzielnych złóż rud srebra 3. Łączne światowe zasoby srebra ocenia się na około 545 tys. ton, z czego 22% znajduje się w Peru, 19% w Polsce, po 13% w Chile i Australii, 8% w Chinach, 7% w Meksyku, 5% w USA, 4% w Boliwii. Łączna światowa produkcja srebra wyniosła w 29 roku około 27,2 tys. ton 4. Wśród krajów, największym producentem srebra w 212 roku były: Meksyk, Chiny i Peru. Polska znalazła się na 6 miejscu 5. Pierwsze miejsce w rankingu największych producentów górniczych srebra utrzymała KGHM z produkcją w wysokości ton, co dało 5,2 proc. udział w rynku. Na drugiej pozycji znalazła się australijska spółka BHP Billiton (wielkość produkcji ton i 5% udział), zaś na trzeciej Fresnillo z Meksyku (produkcja tony srebra i 4,7% udział) 6. Krajowe złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej 7. W 212 roku stan zasobów bilansowych 8 wyniósł 1 792,53 mln ton rudy o zawartości 34,36 mln ton miedzi i 14,9 tys. ton srebra. W złożach 2 Bilans Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polski i Świata 29, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Kraków 211, s Op. cit., s Op. cit., s The Silver Institute, 6 GFMS World Silver Survey 213 za kghm.pl. 7 Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce wg stanu na dzień 31 grudnia 212 r.; Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 213, s Zasoby złoża lub jego części, którego cechy naturalne określone przez kryteria bilansowości oraz warunki występowania umożliwiają podejmowanie jego eksploatacji. 4

6 monoklina przedsudecka zagospodarowanych występuje więc około 82% ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe 9 tych samych złóż wynoszą 1 235,57 mln ton rudy. Wykaz złóż rud miedzi wraz z informacją o stopniu ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w poniższej tabeli 1. Lp. Nazwa złoża Stan zagospodarowania złoża Złoża geologiczne bilansowe Zasoby przemysłowe 1 Bytom Odrzański 2 Gaworzyce 3 Głogów 4 5 Głogów Głęboki- Przemysłowy Lubin- Małomice zasoby rozpoznane szczegółowo zasoby rozpoznane szczegółowo zasoby rozpoznane szczegółowo złoże eksploatowane złoże eksploatowane 6 Polkowice złoże eksploatowane 7 8 Radwanice- Wschód Radwanice- Zachód 9 Retków złoże eksploatowane okresowo zasoby rozpoznane szczegółowo zasoby rozpoznane szczegółowo 1 Rudna złoże eksploatowane ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) 93 - srebro (t) 54 - ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) - miedź met. (tys. t) tylko poza- - bilansowe srebro (t) - ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) Będące częścią zasobów bilansowych lub pozabilansowych złoża, a w przypadku wód leczniczych, termalnych i solanek zasobów eksploatacyjnych złoża, w granicach projektowanego obszaru górniczego lub wydzielonej części złoża przewidzianej do zagospodarowania, które mogą być przedmiotem uzasadnionej technicznie i ekonomicznie eksploatacji przy uwzględnieniu wymagań określonych w przepisach prawa, w tym wymagań dotyczących ochrony środowiska (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 kwietnia 212 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów zagospodarowania złóż Dz.U. z 212 r. poz. 511, 1 ust. 2 pkt 1). 1 Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce, tab

7 niecka północno sudecka 11 Sieroszowice złoże eksploatowane Monoklina przedsudecka 1 Niecka Grodziecka 2 Nowy Kościół 3 Wartowice zaniechano wydobycia zaniechano wydobycia Niecka północno sudecka Złoża udokumentowane ogółem Tabela 1. Wykaz złóż rud miedzi zasoby rozpoznane szczegółowo Według stanu na dzień 1 stycznia 214 r. 11 dysponuje wyłącznie KGHM. srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) 51 - ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) ruda (tys. t) miedź met. (tys. t) srebro (t) koncesjami na wydobywanie rudy miedzi L.p. Nazwa złoża Przedsiębiorca KGHM Polska Miedź S.A. 1 Rudna w Lubinie KGHM Polska Miedź S.A. 2 Sieroszowice w Lubinie KGHM Polska Miedź S.A. 3 Polkowice w Lubinie KGHM Polska Miedź S.A. 4 Radwanice Wschód w Lubinie KGHM Polska Miedź S.A. 5 Lubin-Małomice w Lubinie Głogów Głęboki - KGHM Polska Miedź S.A. 6 Przemysłowy w Lubinie Tabela 2. Wykaz koncesji na wydobywanie rudy miedzi Nr koncesji Data udzielenia Data obowiązywania 9/ / / / / /

8 I.2. Elementy podatku, sposób jego kalkulacji oraz wysokość Podatek od wydobycia niektórych kopalin jest podatkiem rozliczanym miesięcznie. W zależności od prowadzonej działalności, podstawę opodatkowania stanowi ilość miedzi oraz srebra zawarta w wyprodukowanym koncentracie lub ilość miedzi oraz srebra zawarta w urobku rudy miedzi w sytuacji, gdy podatnik nie produkuje koncentratu. Wysokość podatku ustalana jest w oparciu o ilość wydobytej miedzi oraz srebra i ustaloną kwotowo stawkę podatkową. W przypadku, gdy średnia cena miedzi przekracza zł za tonę (w 212 r. 15 zł, w 213 r zł), kwotową stawkę podatku za tonę wydobytej miedzi ustala się w oparciu o następujący wzór:,33 średnia cena miedzi + (,1 średnia cena miedzi) 2,5, przy czym maksymalna stawka za tonę może wynieść 16 zł. Jeżeli średnia cena miedzi nie przekroczy w danym miesiącu zł (w 212 r. 15 zł, w 213 r zł) kwotową stawkę podatku ustala się w oparciu o następujący wzór: (średnia cena miedzi zł),44, przy czym minimalna stawka podatku wynosi,5% średniej ceny miedzi 12. W zakresie opodatkowania wydobycia srebra, w przypadku gdy średnia cena srebra przekracza w danym miesiącu zł za kilogram (w 212 r. 1 2 zł, w 213 r zł), kwotową stawkę podatkową ustala się w oparciu o wzór:,125 średnia cena srebra + (,1 średnia cena srebra) 4, przy czym maksymalna stawka podatku może wynosić 2 1 zł za kilogram. W sytuacji gdy średnia cena srebra będzie niższa w danym okresie rozliczeniowym niż zł za kilogram (w 212 r. 1 2 zł, w 213 r zł), stawkę podatkową ustali się w oparciu o następujący wzór: (średnia cena srebra 1 46 zł),75, przy czym stawka podatkowa nie może być w tym przypadku niższa niż,5% średniej ceny srebra. Średnia cena tony miedzi oraz kilograma srebra ogłaszana jest w drodze obwieszczenia przez Ministra Finansów do 1. dnia każdego miesiąca i dotyczy ona miesiąca poprzedniego, za który podatnik jest obowiązany złożyć deklarację i uiścić podatek. Średnia cena tony miedzi i kilograma srebra obliczana jest na podstawie średniej arytmetycznej dziennych notowań miedzi oraz srebra odpowiednio na London Metal Exchange i London Bullion Market Association. Z uwagi na fakt, że ww. notowania odbywają się w dolarach amerykańskich, średnia cena tony miedzi oraz kilograma srebra w danym miesiącu jest obliczana 12 Aktualizacja wzorów na obliczanie stawek podatkowych dokonana jest na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 212 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (Dz. U. poz. 362). 7

9 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru-13 z uwzględnieniem średniej arytmetycznej średnich dziennych kursów dolara amerykańskiego do złotego. W 212 r. zapłacony podatek od wydobycia niektórych kopalin wyniósł mln zł, natomiast w 213 r mln zł 13. I.3. Poziom wydobycia oraz notowania miedzi, srebra i kurs dolara amerykańskiego w okresie obowiązywania ustawy Ilość miedzi zawarta w wyprodukowanym koncentracie z eksploatowanych złóż w Polsce pozostaje dotychczas na niezmienionym poziomie. W 212 r. wyniosła niecałe 43 tys. ton. Podobna ilość została wyprodukowana w 213 r. 14. Ilość srebra zawarta w wyprodukowanym koncentracie również pozostaje na zbliżonym poziomie. W 212 r. wyniosła blisko ponad 1 18 tys. kg, natomiast w 213 r. wyniosła tys. kg 15. W odróżnieniu od poziomu ilości miedzi oraz srebra wyprodukowanych z koncentratu powstałego z urobku rudy miedzi, notowania pozostałych elementów mających wpływ na poziom opodatkowania ulegały w okresie obowiązywania ustawy zmianom. Średnia arytmetyczna dziennych notowań USD/ w grudniu 213 r. stanowiła 96,1% tożsamych notowań z kwietnia 212 r. 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3, 2,9 2,8 Wykres 1. Kurs dolara amerykańskiego do złotego kurs średni USD/ 13 kwoty zapłaconego podatku pochodzą ze sprawozdań finansowych KGHM: rocznego za 212 rok oraz kwartalnego za IV kwartał 213 roku. 14 Skonsolidowany raport kwartalny QSr4 /213, str. 52; 15 Ibidem. 8

10 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru-13 USD USD Z kolei, średnia arytmetyczna dziennych notowań miedzi w grudniu 213 r. stanowiła 87,2% średniej arytmetycznej dziennych notowań miedzi w kwietniu 212 r. Istotny spadek notowań zaobserwować można w przypadku srebra. Średnia notowań srebra w grudniu 213 r. stanowiła 62% średniej notowań tego metalu w relacji do kwietnia 212 r średnia cena za tonę Cu (oś lewa) średnia cena za kilogram Ag (oś prawa) Wykres 2. Notowania miedzi oraz srebra Na podstawie notowań miedzi oraz srebra w dolarach amerykańskich oraz kursu walutowego USD/ ustalana jest średnia cena za tonę miedzi oraz kilogram srebra w złotych polskich. Przyjęte wzory na obliczanie stawek podatkowych uwzględniają zatem zmiany ww. składników. Co więcej, przyjęcie potęgowego wzoru na ustalanie stawki podatkowej za tonę miedzi, w przypadku gdy średnia cena tony miedzi przekracza zł oraz za kilogram srebra, w przypadku gdy średnia cena kilograma srebra przekracza zł, spowodowało że wysokość stawek podatkowych w okresie obowiązywania podatku obniżyła się procentowo bardziej, aniżeli notowania miedzi i srebra w złotych polskich. Średnia cena za tonę miedzi w grudniu 213 r. ( zł) stanowiła 83,81% średniej ceny za tonę miedzi w kwietniu 212 r. (26 27 zł), natomiast stawka podatkowa za tonę miedzi w grudniu 213 r. (2 986 zł), stanowiła już tylko 68,16% tej stawki ustalonej w kwietniu 212 r. (4 381 zł). Relację średniej ceny za tonę miedzi do stawki za tonę miedzi przedstawia poniższy wykres. 16 Ceny miedzi i srebra porównywane są w USD. 9

11 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru-13 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru stawka podatku za tonę Cu (oś lewa) średnia cena za tonę Cu (oś prawa) Wykres 3. Relacja średniej ceny za tonę miedzi do stawki podatku za tonę miedzi Podobną tendencję, jak w przypadku miedzi, można zaobserwować w przypadku srebra. Średnia cena za kilogram srebra w grudniu 213 r. (1 922 zł) stanowiła 59,71% średniej ceny za kilogram srebra w kwietniu 212 r. (3 219 zł), natomiast stawka podatkowa za kilogram srebra w grudniu 213 r. (254 zł), stanowiła 49,8% tej stawki ustalonej w kwietniu 212 r. (51 zł) stawka podatku za kilogram Ag (oś lewa) średnia cena za kilogram Ag (oś prawa) Wykres 4. Relacja średniej ceny za kilogram srebra do stawki podatku za kilogram srebra Powyższe dane świadczą o wysokiej reaktywności stawek podatku na otoczenie cenowe miedzi i srebra. Spadek poziomu stawek podatkowych jest znacznie większy niż spadek poziomu cen miedzi i srebra, co pozwala zapewnić podatnikowi ochronę w skrajnie niekorzystnych warunkach rynkowych. Z kolei, w przypadku wzrostu cen surowców ta 1

12 tendencja będzie odwrotna (zamierzeniem ustawodawcy było przejęcie nadzwyczajnych zysków z wydobycia miedzi oraz srebra). I.4. Sytuacja finansowa KGHM przed i po wprowadzeniu podatku W latach poziom zysku brutto, podatku dochodowego oraz zysku netto KGHM 17, z uwzględnieniem średnich notowań miedzi za tonę, srebra za kilogram i kursu walutowego USD/, kształtowały się w następujący sposób: Rok Zysk brutto w Podatek dochodowy w Zysk netto w Średnia cena Cu w Średnia cena Ag w Średni kurs USD/ , , , , , , , , , ,16 Tabela 3. Zysk KGHM, średnia cena miedzi, srebra oraz kurs USD/ Z uwagi na fakt, że KGHM uzyskuje przychody również z innych źródeł niż wydobycie miedzi i srebra (m.in. sprzedaż aktywów finansowych, operacje na instrumentach finansowych), zasadne jest wyodrębnienie z globalnej działalności, działalności stricte związanej z wydobyciem miedzi oraz srebra. W tym celu ze sprawozdań jednostkowych wyłączono pozostałe przychody, koszty operacyjne oraz koszty finansowe. Tak skorygowany wynik finansowy (zawężony do działalności wydobywczej miedzi i srebra tzw. ringfencing) przedstawia się następująco 18 : Rok Zysk brutto ze sprzedaży w Koszty sprzedaży w Koszty ogólnego zarządu w Zysk brutto z działalności wydobywczej w Zysk netto z działalności wydobywczej w Dane ze sprawozdań finansowych KGHM. 18 Podane dane stanowią symulację wyniku z działalności wydobywczej miedzi i srebra. 11

13 mln Tabela 4. Zysk z działalności wydobywczej miedzi i srebra Różnicę między wynikami z globalnej działalności, a działalności wydobywczej miedzi i srebra przedstawia poniższy wykres: zysk brutto zysk brutto z działalności wydobywczej Wykres 5. Zysk brutto ogólny oraz z działalności wydobywczej miedzi i srebra W latach 25, 27, 29, 21, 212 oraz 213 zysk brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra był większy od zysku brutto z ogólnej działalności. W 211 r. zaobserwować można znaczną nadwyżkę zysku brutto nad zyskiem brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra. Wynika ona m.in. ze zbycia przez KGHM akcji Polkomtel S.A. oraz akcji Dialog S.A., co miało istotny wpływ na wysokość pozostałych przychodów operacyjnych. 12

14 mln mln Różnica między zyskiem brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra w 212 r. a 213 r. wyniosła 2 5 mln zł. Na tę różnicę miały wpływ m.in. okresowe pogorszenie notowań miedzi i srebra, co szczególnie uwidoczniło się w przypadku notowań tego drugiego metalu oraz podatek od wydobycia niektórych kopalin zysk brutto zysk brutto z działalności wydobywczej średnia cena za tonę Cu (oś prawa) Wykres 6. Relacja zysku brutto do średniej ceny miedzi zysk brutto zysk bruto z działalności wydobywczej średnia cena Ag za kg (oś prawa) Wykres 7. Relacja zysku brutto do średniej ceny srebra Z powyższych wykresów wynika również ścisła zależność między notowaniami miedzi i srebra a wypracowanym zyskiem brutto. 13

15 sty-11 lut-11 mar-11 kwi-11 maj-11 cze-11 lip-11 sie-11 wrz-11 paź-11 lis-11 gru-11 sty-12 lut-12 mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru-13 USD Innym istotnym zagadnieniem z punktu widzenia przedmiotowej analizy jest potencjalny wpływ podatku od wydobycia niektórych kopalin na notowania akcji KGHM. Przeprowadzone w tym zakresie analizy wskazują, że elementem mającym wpływ na notowania walorów KGHM są m.in. notowania miedzi na rynkach światowych. Incydentalnie wpływ na notowania akcji KGHM miało przedstawienie przez Premiera Pana Donalda Tuska w dniu 18 listopada 211 r. propozycji opodatkowania wydobycia miedzi i srebra, jednak w dalszym okresie notowania akcji KGHM powiązane są z cenami miedzi na rynku światowym. Należy również dodać, że pomimo wprowadzenia podatku od wydobycia niektórych kopalin w kwietniu 212 r., na przełomie 212 r. i 213 r. notowania akcji KGHM osiągnęły swoje historyczne maksima Podatek CuAg średnia cena za tonę Cu (oś lewa) średnia cena akcji KGHM (oś prawa) Wykres 8. Relacja średniej ceny miedzi do średniej ceny akcji KGHM Reasumując, należy stwierdzić, że na poziom zyskowności oraz wycenę KGHM istotny wpływ mają uwarunkowania rynkowe, tj. notowania miedzi, srebra oraz kurs walutowy USD/ (zyskowność) oraz notowania miedzi na rynkach światowych (wycena akcji). Pomimo spadku zyskowności, spowodowanego ww. czynnikami oraz podatkiem od wydobycia niektórych kopalin, zyskowność z działalności wydobywczej miedzi i srebra pozostaje nadal na bardzo wysokim poziomie 19. Zyskowność z działalności wydobywczej miedzi i srebra KGHM w 213 r. była ponad 6 razy wyższa od oszacowanej dla tego roku 19 Zyskowność brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra, została ustalona na podstawie relacji zysku brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra KGHM (tabela 4) do przychodów ze sprzedaży wykazanych w sprawozdaniach finansowych KGHM. Zyskowność brutto podatników CIT została ustalona na podstawie dochodu podatników podatku dochodowego od osób prawnych w relacji do ich przychodu. W 213 r. został przyjęty analogiczny poziom, jak w 212 r., czyli 4,2%. 14

16 % zyskowności dla podatników CIT w Polsce (tych którzy wykazali dochód), natomiast w 212 r. ponad 8,5 razy 2. Zestawienie zyskowności brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra do zyskowności z działalności prowadzonej przez podatników CIT w Polsce przedstawia poniższy wykres 21. 5, 45, 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, 47, 4,1 41,8 36,5 33,8 34,4 3, 28,9 23,5 24,81 6,5 7,8 5,8 6,4 4,6 4,2 3,9 4, 4,2 4, podatnicy CIT zyskowność brutto z działalności wydobywczej CuAg Wykres 9. Zyskowność brutto podatników CIT a zyskowność brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra Obniżenie zyskowności spowodowane ww. czynnikami ma jednocześnie wpływ na politykę dywidendową 22 z danych za 212 r. oraz z zapowiedzi władz KGHM wynika, że procent zysku, jak i nominalny poziom dywidendy są/będą co do zasady niższe niż w latach ubiegłych Zyskowność z działalności wydobywczej miedzi i srebra stanowi relacja zysku brutto z działalności wydobywczej miedzi i srebra do przychodów ze sprzedaży, natomiast zyskowność podatników CIT stanowi relacja dochodów podatników CIT (bez banków i instytucji finansowych) do przychodów tych podatników. Z uwagi na brak danych dotyczących zyskowności podatników CIT w 213 r. (dane te będą dostępne po złożeniu deklaracji podatku CIT za 213 r.), w 213 r. została przyjęta analogiczna wartość jak w roku 212. Poziom dywidendy za 213 r. został ustalony w oparciu o zysk netto (Tabela 3) i zapowiadany przez władze KGHM poziom wypłaty dywidendy za 213 r. w wysokości 33% ( 15

17 mln mln % 5 1% % 6% 4% % % wypłacona dywidenda (oś lewa) % zysku przeznaczonego na dywidendę (oś prawa) Wykres 1. Nominalny i procentowy poziom wypłacanej dywidendy Takie działanie powoduje jednak, że w Spółce pozostanie więcej środków finansowych zysk KGHM po wypłacie dywidendy Wykres 11. Zysk KGHM po wypłaceniu dywidendy Reasumując, należy stwierdzić, że po wprowadzeniu podatku od wydobycia niektórych kopalin KGHM dysponuje znacznymi na tle poprzednich lat środkami finansowymi. Wypłata dywidendy za 213 r. w wielkości zapowiadanej przez władze Spółki spowodowuje, że KGHM za okres obowiązywania podatku uzyska blisko 5 mld zł, które będą mogły zostać przetransferowane na inwestycje i to pomimo wypłaty w tym okresie ponad 3 mld zł dywidendy. Dodać należy, że do 21 r. nie miała miejsca sytuacja, aby za okres dwóch kolejnych lat w KGHM pozostało blisko 5 mld zł wolnych środków finansowych. 16

18 Dobrą kondycję finansową KGHM po wprowadzeniu podatku potwierdzają również inne dane. Wprowadzenie podatku od wydobycia niektórych kopalin nie spowodowało wzrostu stopy zadłużenia 23 KGHM. W latach 25, 26, 27, 29 i 21, a więc latach kiedy nie obowiązywał podatek od wydobycia niektórych kopalin, stopa zadłużenia była większa aniżeli w I połowie 213 r. Z kolei, stopa zadłużenia w 212 r. była drugą najniższą stopą zadłużenia w zaprezentowanym 1-letnim okresie. Dane te ilustruje poniższy wykres. 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 24,% 28,2% 33,8% 27,8% 23,8% 25,4% 27,1% 2,9% 22,2% 24,8% 5% % I-VI.213 stopa zadłużenia Wykres 12. Stopa zadłużenia KGHM Ponadto, w I kwartale 213 r. Spółka spłaciła całość zadłużenia, którego wartość bilansowa na koniec 212 r. wynosiła 1 13 mln zł. Na dzień 3 czerwca 213 r. Spółka nie posiadała zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek 24. Podatek od wydobycia niektórych kopalin może mieć jednak wpływ na poziom możliwego zadłużenia zewnętrznego. Podstawowym wskaźnikiem wykorzystywanym do oceny zadłużenia przedsiębiorstwa jest relacja długu netto do EBITDA 25. W związku z brakiem długu Spółki na dzień 3 czerwca 213 r. wskaźnik dług netto/ebitda wyniósł, po ponad rocznym obowiązywaniu podatku od wydobycia niektórych kopalin, 26. W przypadku Relacja ogółu zobowiązań do aktywów ogółem. Półroczne sprawozdanie jednostkowe KGHM 213 r., str. 8. Z ang. Earnigs before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization zysk przed potrąceniem odsetek (od zaciągniętych kredytów), podatków oraz amortyzacji. Raport półroczny 213 KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, sierpień 213 r. 17

19 Grupy Kapitałowej KGHM wskaźnik ten na dzień 3 czerwca 213 r. wyniósł również, 27. Zgodnie z informacją władz KGHM optymalnym poziomem długu netto/ebitda w sektorze górnictwa metali nieżelaznych jest poziom 1, 28. Biorąc pod uwagę duży margines do zwiększenia poziomu długu netto/ebitda oraz fakt, że w okresie obowiązywania przedmiotowego podatku w KGHM pozostanie blisko 5 mld zł zysku (po wypłaceniu dywidendy), wprowadzenie podatku nie stanowi zagrożenia dla finansowania (samodzielnego lub zewnętrznego) działalności bieżącej, czy inwestycyjnej KGHM. Należy jednocześnie zauważyć, że ze zwiększeniem poziomu finansowania zewnętrznego wiążą się korzyści w podatku dochodowym określane mianem tarczy podatkowej. Tarcza podatkowa (z ang. tax shield) oznacza korzyści osiągane w podatkach dochodowych dzięki finansowaniu działalności gospodarczej za pomocą kapitału obcego (zewnętrznego). Efektem wykorzystywania tarczy podatkowej jest zmniejszenie obciążeń podatkowych podmiotu w wyniku ponoszenia określonych kosztów, uznawanych w przepisach podatkowych za koszt uzyskania przychodów. Korzyści z tarczy podatkowej może uzyskać zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna, w sposób polegający na zmniejszeniu kwoty podatku dochodowego dzięki zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu wydatków takich jak np. odsetki od kredytu lub dyskonto emitowanych obligacji. Odliczenia te zmniejszają dochód do opodatkowania podatnika w danym roku lub służą odroczeniu podatku dochodowego w kolejnych latach. Efektem tych działań jest zmniejszenie kosztów firmy o kwotę zaoszczędzonego podatku. Pozyskanie kapitału w formie kredytu lub pożyczki spowodowałoby, że Spółka mogłaby obniżyć zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych, poprzez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów skapitalizowanych odsetek od pożyczek i kredytów 29. W przypadku emisji obligacji korporacyjnych, za koszty uzyskania przychodów zostanie uznana kwota dyskonta 3. Ponadto należy zauważyć, że w 212 roku KGHM Polska Miedź S.A. zrealizowała największe w historii Spółki inwestycje kapitałowe (łączne nakłady wyniosły mln zł i poniesione zostały głównie na rozwój bazy zasobowej w ramach ekspansji Skonsolidowany raport półroczny 213 Grupa Kapitałowa KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, sierpień 213 r. Wypowiedź Prezesa Zarządu KGHM Pana Herberta Wirtha podczas posiedzenia Komisji Skarbu Państwa w dniu 9 stycznia 214 r. Art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 211 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) A contrario art. 16 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. 18

20 międzynarodowej). Na inwestycje o charakterze rozwojowym w roku 212 przeznaczono nakłady w wysokości 1 4 mln zł (wzrost o 22% stosunku do roku 211) 31. I.5. Grupa kapitałowa KGHM W Grupie Kapitałowej KGHM jednostką dominującą jest KGHM Polska Miedź S.A. Według danych na koniec 212 roku, Grupa Kapitałowa KGHM liczyła 85 podmiotów 32. Na kształt Grupy Kapitałowej znacząco wpłynęła dokonana przez KGHM Polska Miedź S.A. w I połowie 212 roku transakcja nabycia 1% akcji spółki górniczej Quadra FNX Mining Ltd. z siedzibą w Vancouver. Na skutek transakcji nastąpił wzrost liczby spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej KGHM o 34 jednostki i utworzono odrębną grupę kapitałową KGHM INTERNATIONAL LTD. Przedmiotem działalności Grupy Kapitałowej KGHM INTERNATIONAL LTD. jest produkcja górnicza metali (przede wszystkim miedzi, a także niklu, złota, platyny, palladu) prowadzona przez kopalnie zlokalizowane w USA, Chile i Kanadzie 33. Przedmioty działalności podmiotów wchodzących w skład Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. są zróżnicowane. Obok podstawowej działalności KGHM (m.in. poszukiwanie i eksploatacja złóż miedzi i innych metali, budownictwo górnicze, produkcja energii elektrycznej i cieplnej, maszyny i urządzenia dla górnictwa, prace badawczo-rozwojowe), w ofercie spółek znajdują się produkty i usługi związane lub niezwiązane z obsługą technologiczną KGHM, takie jak transport, handel, lokowanie środków pieniężnych czy ochrona zdrowia. Znaczna część spółek, głównie produkcyjnych, świadczy usługi na rzecz KGHM. W zakresie działalności spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej znajdują się także m.in. usługi turystyczne, zarządzanie hotelami i ośrodkami wypoczynkowymi, usługi związane ze zdrowiem i wypoczynkiem, świadczenie usług ubezpieczeniowych, zagospodarowanie odpadów i odzysk surowców z materiałów segregowanych czy produkcja sztućców oraz galanterii stołowej. Zysk brutto oraz netto w Grupie Kapitałowej KGHM przedstawiał się w ostatnich latach w sposób następujący: Raport Roczny 212 KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, marzec 213r. Skonsolidowany Raport Roczny 212 GP KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, marzec 213 r. Marketingowy Raport Roczny 212 KGHM Polska Miedź S.A. 19