UWARUNKOWANIA OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH GIMNAZJALISTÓW

Transkrypt

1 Rafał Piwowarski UWARUNKOWANIA OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH GIMNAZJALISTÓW Badanie Instytutu Spraw Publicznych finansowane z grantu CERGE-EI Foundation

2 KRYTERIA DOBORU (CELOWEGO) PRÓBY BADAWCZEJ - środowisko, lokalizacja szkoły - wyniki egzaminu gimnazjalnego (lepsze gorsze szkoły) DOBÓR PRÓBY 1098 UCZNIÓW Z: - 5 powiatów lepszych 31 gimnazjów - 9 powiatów gorszych (19 wieś, 12 małe miasto) - 3 duże miasta 15 gimnazjów lepszych i gorszych 46 gimnazjów ogółem Z każdej szkoły klasa B (lub 2) Dodatkowo badano: wyposażenie szkół 300 (322) nauczycieli

3 LOKALIZACJA SZKÓŁ Badanych Polska* Wieś 41,3% 43,3% Miasta 58,7% 56,4% UCZNIOWIE W SZKOŁACH Badanych Polska* Wieś 50,7% 32,4% Miasta 49,3% 67,6% * ze szkołami specjalnymi

4

5 ZMIENNA ZALEŻNA WYNIKI EGZAMINU OGÓŁEM - część humanistyczna (2 obszary) - część matematyczno-przyrodnicza (4 obszary) ZMIENNE NIEZALEŻNE - 27 charakterystyk ucznia - 29 charakterystyk szkoły

6 część humanistyczna część matematyczno-przyrodnicza 27,7 28,8 28,9 30,3 30, ,1 33, ,8 21, ,7 23,8 26,2 26, ,1 34,1 źródło: CKE, 2003

7 WYNIKI RGZAMINÓW 2003 CKE 57,6 CKE 31,8 25,8 56, Rozkład wyników egzaminów: Humanistyczne - Ogółem war.śred.=31.6; st.odch.=10.2; licz.=1098; Rozkład wyników egzaminów: Matem.-Przyrod.- Ogółem war.śred.=25.2; st.odch.=11.7; licz.= Liczba obs Liczba obs ,0 4,9 9,8 14,7 19,6 24,5 29,4 34,3 39,2 44,1 49,0 wynik egzaminu 31,6 25, wynik egzaminu

8 Współczynniki korelacji: Uczniowie ogółem Egzamin ogółem* plany edukacyjne 0,57 wykształcenie ojca wykształcenia matki komputer 0,34 0,39 0,38 książki internet 0,28 0,26-0,33 powtarzanie klasy -0,39-0,41 opuszczone dni opuszczone lekcje * Uczniowie ogółem = uczniowie z dużych miast + uczniowie z małych miast + uczniowie ze wsi Egzamin ogółem = część humanistyczna + część matematyczna

9 Współczynniki korelacji: Uczniowie, duże miasta Egzamin ogółem 0,50 0,57 wykształcenie ojca 0,49 wykształcenie matki 0,43 0,41 0,31 0,30 0,35-0,25 bezrobocie matki -0,54-0,48-0,50

10 Współczynniki korelacji: Uczniowie Wieś Egzamin ogółem plany edukacyjne 0,58 komputer liczba pokoi 0,25 0,25-0,27-0,27 płeć alkoh. w rodzinie -0,38 opuszczone dni -0,43 opuszczone lekcje

11 Współczynniki korelacji: Szkoły ogółem egzamin ogółem plany edukacyjne liczba pełnozatrudn.nauczycieli sytuacja materialna rodziny ocena naucz. historii ocena naucz. matematyki średnia uczniów w oddziale % pełnozatr. nauczycieli liczba uczn. w szkole 0,47 0,46 0,45 0,44 0,42 0,37 0,32 0,55-0,46-0,49-0,34-0,38-0,30-0,25 bezrobocie ojca % chłopców alkohol w rodzinie bezrobocie matki osób w rodzinie uczniowie powtarzający klasę

12 Regresja wielokrotna (wartości R 2 i β) Uczniowie ogółem R 0,198 0,190-0,130 R 0,086 0,187 0,116 0,154-0,166-0,113-0,498 R 0,100 0,179 0,193-0,143 liczba pokoi liczba książek czas dojazdu i dojścia plany edukacyjne wykszt. ojca powtarz. klasy opuszcz. lekcje odległość domszkoła alkohol w rodzinie

13 Regresja wielokrotna (wartości R 2 i β) Szkoły ogółem R2=0,678 egzamin ogółem 0,425-0,436-0,645 R2=0,680 egzamin część humanistycz na -0,442-0,527 R2=0,602 egzamin część matematyczn o- 0,508 0,437-0,393-0,683 liczba osób w rodzinie czas dojazdu i dojście sytuacja materialna ucznia powtarzanie klasy

14 WNIOSKI Uwzględnione uwarunkowania lepiej wyjaśniają egzamin części humanistycznej Ograniczyć liczbę zmiennych (uwarunkowań uwzględnionych w tym projekcie) zmienne słabiej wyjaśniające osiągnięcia dostarczyły jednak wiedzy: o nauczycielu i jego rodzinie, o domu rodzinnym ucznia Niejednoznaczne wyniki będące efektem: zróżnicowanej metodologii, zróżnicowanych punktów odniesienia, środowisko (ogółem, duże miasta, małe miasta, wieś) osiągnięcia wyniki egzaminu (ogółem, humanistyczny, matematyczny) wyraźniejsze wyniki w jednorodnym środowisku. Bardzo dobry pilotaż badań właściwych (rozszerzonych o biopsychiczne cechy ucznia)

15 Decydujący wpływ: uwarunkowania rodzinne zawód, wykształcenie ojca liczba osób w rodzinie, sytuacja materialna rodziny wielkość domu, mieszkania, księgozbiór, komputer, Internet alkohol, bezrobocie wpływ uwarunkowań pedagogicznych powtarzanie klasy opuszczone lekcje

16 wpływ uwarunkowań: dostęp do szkoły czas dojazdu i dojścia (+) odległość (-) słabo zaznaczony wpływ uwarunkowań nauczycielskich ocena pracy nauczyciela (+)

17 PLANY EDUKACYJNE WYNIKI EGZAMINU w wieku lat szanse edukacyjne szanse życiowe

18 KOMPENSACJA: niedostatków środowiska rodzinnego ucznia, wolniejszego rozwoju intelektualnego za późno w wieku 16 lat znacznie wcześniejsze diagnozowanie sprawdzian po VI klasie przede wszystkim sprawdzian po III klasie rozwój wychowania przedszkolnego (zwłaszcza na wsi) gwarantem dobrego startu w szkole podstawowej edukacja słabo wykształconych rodziców (alkoholizm, bezrobocie, marginalizacja)