Co motywuje nauczycieli do innowacji?

Transkrypt

1 Co motywuje nauczycieli do innowacji? Dr Edyta Anna Kowalczyk-Boroń Projekt Stworzenie systemu motywowania do innowacyjności nauczycieli w zakresie tworzenia nowych, innowacyjnych programów, metod, technik i narzędzi nauczania zrealizowany w latach przez KO w Kielcach, współfinansowany z POKL. Pełny opis wyników znajduje się w publikacji: A.M. Michalska, E. Kowalczyk- Boroń, System motywowania nauczycieli do innowacji. Badanie nauczycieli województwa świętokrzyskiego. Część 3, Kielce 2012.

2 Próba badawcza Przedstawiciele organów prowadzących 6 os. Doradcy metodyczni, wizytatorzy 6 os. Dyrektorzy szkół 50 os. Nauczyciele 295 os. Wszystkie badane osoby mieszkają i pracują w województwie świętokrzyskim.

3 Metody uŝyte do badań Kwestionariusz ewaluacyjny dla organów prowadzących Kwestionariusz ewaluacyjny dla doradców metodycznych, wizytatorów Kwestionariusz ewaluacyjny dla dyrektorów szkół Kwestionariusz ewaluacyjny dla nauczycieli

4 Trudności, na jakie napotykają organy prowadzące przy wprowadzaniu zmian w placówkach oświatowych Konsultacje ze związkami zawodowymi. Interpretacja prawa oświatowego. Wprowadzanie regulaminu motywowania nauczycieli oraz określenia wysokości dodatku motywacyjnego.

5 Za co nagradzać nauczycieli? odpowiedzi przedstawicieli organów prowadzących Uzyskiwanie osiągnięć w realizowanym procesie dydaktycznym. Osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze, szczególnie usprawnienie metod pracy z uczniami, którzy sprawiają trudności wychowawcze. Wprowadzanie innowacji pedagogicznych, skutkujących efektami w procesie kształcenia i wychowania, stwierdzonymi na podstawie przeprowadzonej ewaluacji. Realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej Natomiast najmniej punktów przedstawiciele organów prowadzących przyznali kryterium dotyczącemu szczególnie efektywnemu wypełnianiu zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem.

6 Trudności, jakie nauczyciele sygnalizowali doradcom metodycznym i wizytatorom Niewystarczająca umiejętność praktycznego wykorzystania technik informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu przedmiotowym, w tym takŝe pełnego wykorzystania oprogramowania tablicy interaktywnej. Brak systemowego wsparcia w programach zajęć edukacyjnych. Kłopoty techniczne, strach przed technologią, braki wiedzy specjalistycznej w dziedzinie TI. Brak czasu potrzebnego do napisania scenariusza z wykorzystaniem innowacyjnych narzędzi.

7 Dodatek motywacyjny jako instrument motywowania nauczycieli w ocenie dyrektorów szkół 3 osoby oceniły, Ŝe ma on znaczenie w bardzo niewielkim stopniu. 2 w niewielkim. 15 w średnim. 21 w duŝym, 8 w bardzo duŝym, 1 w zupełności. Zasadniczo dyrektorzy szkół uwaŝają dodatek motywacyjny jako skuteczny instrument motywowania nauczycieli do innowacji.

8 Trudności dyrektorów szkół w trakcie wprowadzania zmian w przyznawaniu dodatku motywacyjnego nauczycielom Problemy finansowe, a w tym: niedostatek funduszy w posiadaniu gminy oraz trudności w dzieleniu puli. Trudności w określeniu precyzyjnych kryteriów przyznawania dodatku motywacyjnego. Problemy związane z wdraŝaniem regulaminu w gminie i jego interpretacją, a takŝe brakiem zgody nauczycieli na zawarte w nim zapisy. Niepokój i obawy nauczycieli związane z wdraŝaniem zmian, szczególnie przed tym, Ŝe nie podołają nowym wymaganiom. Opór ze strony związków zawodowych. Prowadzenie dodatkowej dokumentacji. Złe ocenianie pracy nauczycieli.

9 Co motywuje nauczycieli do innowacji według dyrektorów szkół? Potrzeba rozwoju zawodowego. Dodatek motywacyjny. Wsparcie dyrektora. Awans zawodowy. Szkolenia. Chęć sprawdzenia się w nowej sytuacji. W niewielkim stopniu zaś motywuje nauczycieli: Współpraca na platformie e-learning. Pomoc doradców metodycznych. Staranie się o certyfikat lidera innowacyjności. Rywalizacja między nauczycielami.

10 Jak często powinien być przyznawany nauczycielom dodatek motywacyjny według dyrektorów szkół? 3 osoby - raz na miesiąc. 4 osoby - raz na dwa miesiące. 12 osób - raz na trzy miesiące. 5 osób - raz na pięć miesięcy. 21 osób raz na sześć miesięcy. 5 osób - raz na rok. Około połowa dyrektorów jest zdania, iŝ dodatek motywacyjny powinien być przyznawany dwa razy w roku.

11 Jaka powinna być wysokość dodatku motywacyjnego dla nauczycieli według dyrektorów szkół? 3 osoby - od 1 do 10% 7 osób od 1 do 15% 13 osób od 1 do 20 % 2 osoby od 5 do 10% 22 osoby od 5 do 20% 3 dyrektorów wskazało inne propozycje, to jest: od 0 do 10%, od 0 do 20% i od 25 do 30%. Taki rozkład odpowiedzi wskazuje, Ŝe dyrektorzy w większości opowiadają się za moŝliwością elastycznego dopasowywania dodatku motywacyjnego do osiągnięć nauczycieli.

12 Za co nagradzać nauczycieli? odpowiedzi dyrektorów szkół Przy przyznawaniu dodatku motywacyjnego dyrektorzy szczególnie często doceniają: realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej; uzyskanie osiągnięć w realizowanym procesie dydaktycznym. Podobnie jak przedstawiciele organów prowadzących, dyrektorzy szkół w najmniejszym stopniu nagradzają szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem.

13 Charakterystyka badanej grupy nauczycieli Udział kobiet i męŝczyzn w badanej próbie 89,46% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kobieta 10,54% Mężczyzna

14 Udział liczbowy i procentowy nauczycieli ze względu na miejsce zatrudnienia 70% 67,46% 60% 50% 40% 30% 28,81% 20% 10% 8,81% 0% Szkoła podstawowa Gimnazjum Zespół szkół

15 Udział liczbowy i procentowy nauczycieli ze względu na miejsce zamieszkania 60% 58,33% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0,35% 10,07% Osada Wieś miasto do 10 tys 17,71% miasto od 10 do 25 tys 2,08% miasto od 25 do 50 tys 11,46% miasto powyżej 50 tys

16 Liczba nauczycieli, którzy pod wpływem projektu podjęli innowacje w pracy 100% 95,59% 80% 60% 40% 20% 4,41% 0% Tak Nie

17 Zmiany podjęte przez nauczycieli pod wpływem projektu Zmiana w zakresie stosowanych narzędzi (tablice interaktywne i inne multimedia) - 91,19% Zmiana organizacji lekcji - 61,69% Zmiana w zakresie i treści prac domowych 35,59% Zmiana treści przedmiotu (modyfikacja programu nauczania) - 24,41% Zmiana sposobu oceniania - 15,93% Inne - 0,34%

18 Czynniki motywujące nauczycieli w trakcie realizacji projektu W ocenie nauczycieli najbardziej motywuje ich do podejmowania zmian: chęć sprawdzenia się w nowej sytuacji, potrzeba rozwoju zawodowego, wsparcie dyrektora. Następnie: szkolenia, dodatek motywacyjny. Natomiast najmniej punktów otrzymały takie czynniki, jak: pomoc doradców metodycznych, staranie się o certyfikat lidera innowacyjności, awans zawodowy, współpraca na platformie e-learning

19 Ponadto w kategorii inne nauczyciele podawali, Ŝe do innowacji w trakcie realizacji projektu zachęcała ich: ciekawość, uczenie się nowych rzeczy, nowoczesne metody pracy, uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego, większa aktywność uczniów podczas pracy z tablicą interaktywną i realizowania nowych metod wewnętrzna motywacja. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi od nauczycieli moŝna stwierdzić, Ŝe istotnym czynnikiem motywującym nauczycieli do podejmowania zmian jest ich zaangaŝowanie intelektualne i emocjonalne w trakcie realizacji projektu oraz zaktywizowanie uczniów.

20 Uczucia towarzyszące nauczycielom w trakcie wdraŝania projektu Obawa przed poraŝką we wdraŝaniu zmiany, brak siły do angaŝowania się w następne zmiany, obawa przed odkryciem luk we własnych kompetencjach. Natomiast w najmniejszym stopniu nauczyciele obawiają się utraty dotychczasowej pozycji zawodowej w szkole. Wyniki te mogą wskazywać na zmęczenie nauczycieli, które wynika z nadmiaru wdraŝanych w szkole reform. Ten nadmiar zmian tworzy takŝe bardzo niepewną sytuację.

21 Jak często w porównaniu z sytuacją na początku wdraŝania projektu nauczyciele odczuwają obawy związane ze zmianami? 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 43,79% 30,00% 20,69% 3,45% 2,07%

22 Jak waŝna była innowacyjność w szkole przed rozpoczęciem wdraŝania projektu według nauczycieli? 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,68% 1,71% 1,37% 10,24% 32,76% 40,61% 12,63%

23 Jak waŝna stała się innowacyjność w szkole po zakończeniu wdraŝania projektu według nauczycieli? 60% 53,06% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0,34% 0,34% 5,44% 18,37% 22,45%

24 W jakim stopniu według nauczycieli w ich szkole są potrzebne działania wspierające innowacyjność? 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1,36% 4,42% 19,39% 45,92% 28,91%

25 Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierają efektywność pedagogów we wdraŝaniu innowacji? przygotowanie planu podnoszenia kwalifikacji; szkolenia i warsztaty, takŝe wyjazdowe, między innymi z zastosowania multimediów w dydaktyce preferowane są formy bezpłatne; konferencje metodyczne; wizyty studyjne, takŝe zagraniczne; wyjazdy integracyjne; prowadzenie lekcji koleŝeńskich z wykorzystaniem tablic interaktywnych; wymiana doświadczeń między nauczycielami, takŝe na platformie e-learningowej; moŝliwość publikowania własnych scenariuszy i konspektów, takŝe na platformach edukacyjnych;

26 Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierają efektywność pedagogów we wdraŝaniu innowacji? cd. lepsze wyposaŝenie szkoły w nowoczesne pomoce dydaktyczne, w tym takŝe multimedia; dostęp do Internetu; notebooki dla uczniów; wsparcie dyrekcji; wsparcie organów prowadzących, głównie w zakresie finansowania szkoły; współpraca z zakładami pracy; fundusze na zajęcia pozalekcyjne (rozwijające uzdolnienia, redukujące deficyty), w tym takŝe wycieczki; pewność, ze nie będą likwidowane małe szkoły na wsi; mniej liczne klasy;

27 Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierają efektywność pedagogów we wdraŝaniu innowacji? cd. wsparcie współpracowników; wsparcie merytoryczne i metodyczne doradców metodycznych współpraca z ośrodkiem metodycznym; wsparcie rodziców i współpraca z rodzicami w zakresie wdraŝania zmian w szkole; otwartość uczniów na innowacje; wyŝsze zarobki i dodatki motywacyjne; wynagrodzenie za godziny poświęcone na przygotowanie i wdraŝanie innowacji; prestiŝ zawodowy i docenianie pracy nauczyciela; stabilne zatrudnienie! zaniechanie reform, które nie przynoszą pozytywnych rezultatów; mniej biurokracji, a więcej czasu dla ucznia; większa swoboda w realizacji podstawy programowej.

28 Jak często organ prowadzący interesował się wdraŝanym projektem? 35% 31,85% 30,82% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 2,40% 8,22% 11,64% 10,27% 4,79% 0%

29 Jak często rodzice uczniów przekazywali informacje zwrotne związane z wdraŝanymi innowacjami w trakcie realizowanego projektu? 40% 35% 30% 35,15% 28,33% 25% 20% 16,72% 15% 10,58% 10% 5% 5,46% 3,75% 0% Zupełnie nie Bardzo rzadko Rzadko Nie mam zdania Często Bardzo często

30 Podsumowanie WdraŜanie innowacji łączy się nie tylko ze zwiększeniem nakładów finansowych na ich realizację i zakup odpowiednich pomocy dydaktycznych, ale takŝe z lepszym przygotowaniem merytorycznym nauczycieli. Ponadto istotne jest wsparcie ze strony organów prowadzących, dyrekcji szkół, doradców metodycznych współpracowników oraz rodziców uczniów.

31 Dziękuję za uwagę