Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje. MONOGRAFIA REGIONALNA: POLSKA krajobraz kulturowy wsi

Transkrypt

1 MONOGRAFIA REGIONALNA: POLSKA krajobraz kulturowy wsi Prowadząca: dr Anna Weronika Brzezińska Termin: czwartek, godz Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje

2 Polska wieś to kolorowe stroje ludowe, pierogi podawane ze skwarkami, chałupy kryte strzechą, złote łany zboŝa, drewniane kościółki i stare wiatraki, pobielone pnie drzewek owocowych w sadach, tańce i swawole przy dźwiękach kapeli, wiara w magiczną moc czerwonej wstąŝeczki Czy to prawda, czy mit, w który chcemy wierzyć? Wizerunek polskiej wsi kształtowany przez mieszkańców, regionalistów i badaczy jest wielowymiarowy. Jak patrzeć na wieś? Jak dostrzegać ciekawe zjawiska i jak je interpretować? Jak osadzać je w konkretnym czasie i przestrzeni? Czym jest krajobraz kulturowy wsi?

3 Tematy zajęć: Temat 1: Przyczyny regionalnego zróŝnicowania Polski Co to jest region etnograficzny? Czym się róŝni regionalna kultura kaszubska od podhalańskiej i borowiackiej? Jak definiować kulturę ludową? Dlaczego pewne elementy kultury ludowej trwają, inne zmieniają się, a o innych nie pamiętamy? Dlaczego tak waŝna jest społeczność lokalna? Temat 2: Krajobraz kulturowy wsi Jakie kształty maja wsie? Czym się róŝni wiec typu łanów leśnych od wsi typu łańcuchówska? Jak organizowano prace we wsi z niwowym układem pól? Jakie budynki były w zagrodzie, kto w nich mieszkał? I co to są sąsieki?

4 Tematy zajęć: Temat 3: Budownictwo ludowe Gdzie umieszczano śparogi? Jak stawia się chałupę w konstrukcji sumikowo-łatkowej? Jak się kryje dach strzechą? Gdzie sień wykładano cegłą? Jak wyglądają domy podcieniowe? Temat 4: Rozplanowanie, urządzenie i zdobnictwo wnętrza Gdzie stawiano w izbie święty kąt? Jak przystrajano izbę na święta? Jak ochronić dom przed piorunami i jak zapewnić szczęście domownikom? Co zapisywano w kominie? Czy parapetówka to wymysł naszych czasów? Jak przechowywano odzieŝ? Co to jest układ dwutraktowy?

5 Tematy zajęć: Temat 5: Zajęcia ludności: rolnictwo, hodowla, rybołówstwo Co to jest trójpolówka? Dlaczego narzędzia słuŝące do orki dzieli się na symetryczne i asymetryczne? Jakie uprawiano rośliny okopowe? Jak ochronić bydło przed zarazą? Temat 6: Przygotowywanie Ŝywności: poŝywienie codzienne i odświętne Co to jest przedpołudek i podobiadek? Jak przygotować zupę zwaną wiedką? Kto piekł kukiełki? Jak zrobić chleb z dodatkiem Ŝołędzi? Dlaczego oscypki są takie dobre? Gdzie w Polsce smaŝy się najlepsze powidła?

6 Tematy zajęć: Temat 7: Rzemiosło i przemysł domowy Poza ogólnymi wiadomościami dotyczącymi rzemiosła i rękodzieła, szczegółowo zostaną omówione: TKACTWO GARNCARSTWO PLECIONKARSTWO a uzupełnieniem będzie prezentacja filmu Plecionkarskim szlakiem Wisły, który jest efektem bardzo fajnych badan terenowych przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Serfenta z Cieszyna

7 Tematy zajęć: Temat 8: OdzieŜ codzienna i odświętna, czyli o strojach ludowych Według Tadeusza Seweryna (jednego z najznamienitszych etnografów polskich i znawców strojów ludowych) na terenie Polski wyróŝnić moŝna 50 podstawowych typów strojów ludowych i 10 razy więcej lokalnych odmian, co daje liczbę 500! Nie o wszystkich będziemy rozmawiali na zajęciach Ale będzie się moŝna dowiedzieć co to jest cypek z kacurem, kierezja z suką, łoktusz, chamełka i kiszka.

8 Tematy zajęć: Temat 9: Obrzędowość doroczna Na co pomagają jabłka święcone w dniu Św. BłaŜeja? Jakie jest najwaŝniejsze święto prawosławne? Czy zaduszki są tylko w listopadzie? Kiedy naleŝy jeść jajka, aby przeciwdziałać czarownicom? Temat 10: Obrzędowość rodzinna Co zrobić, Ŝeby nowonarodzone dziecko nie było świdrowate? Do czego słuŝyła rózga weselna? Jak się ubierało nieboszczyka do trumny i co to było przepijanie skórki?

9 Uzupełnieniem zajęć będzie wizyta w dwóch muzeach: Narodowe Muzeum Rolnictwa i Przemysłu Rolno- SpoŜywczego w Szreniawie powstało w 1964 roku. Niektórzy z Państwa znają juŝ to muzeum od strony edukacyjno-warsztatowej Tym razem będziemy mieli moŝliwość zapoznania się z bogatą ofertą wystawienniczą. Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach, którego budowę rozpoczęto w 1975 roku, a ukończono w Obecnie na jego terenie znajdują się 54 obiekty docelowo ma ich być 70. Pięknie połoŝony nad jeziorem oddaje klimat wielkopolskiej wsi Jak będzie ładna pogoda to moŝe zorganizujemy wycieczkę rowerową?

10 Literatura: jest spora jest dostępna na stronie internetowej IEiAK jest ciekawa Zaliczenie: Obecność Aktywność Czytanie Dzielenie się swoimi refleksjami Napisanie testu Uczestniczenie w wyprawach muzealnych