Wojciech Białek, SEB TFI, Listopad Co po krachu?

Transkrypt

1 Wojciech Białek, SEB TFI, Listopad 2008 Co po krachu?

2 Hyman Mynsky: Stabilizacja jest destabilizująca Wprowadzony przez amerykańskiego ekonomistę Hymana Minsky ego podział podmiotów gospodarczych na 3 typy pod kątem ich pozycji finansowej: 1) Typ hedge obsługa długu zarówno odsetek jak i kapitału - z przepływów generowanych przez aktywa; 2) Typ spekulacyjny odsetki obsługiwane z dochodów z aktywów, ale obsługa kapitału dzięki rolowaniu długu w nadziei na wzrost dochodów w przyszłości; 3) Typ piramidki finansowej ( Ponzi scheme ) ani odsetki od długu ani kapitał nie mogą być obsługiwane przez bieżące dochody z aktywów w efekcie czego dług cały czas rośnie. Stabilność gospodarcza połączona z innowacjami finansowymi prowadzi do zmniejszania się marginesu bezpieczeństwa w działalności podmiotów gospodarczych. Źródło: Więcej tu: 256,1, The Destabilizing Stability of the Greenspan Era 2

3 Friedrich von Hayek: dążenie do osiągnięcia stabilności cen w gospodarce jest destabilizujące Polityka stabilności cenowej ignoruje zmiany produktywności. Błędem jest nieodróżnianie dobrej deflacji (np. spadku cen komputerów) od złej deflacji. Próby utrzymania stabilności cenowej w warunkach dobrej deflacji prowadzą do utrzymywania stóp procentowych na zbyt niskim poziomie, co prowadzi do narastania w gospodarce nierównowagi. 3

4 Ludwig von Mises: próby sztucznego powstrzymania procesu pękania bańki spekulacyjnej są destabilizujące Proces pękania bańki inwestycyjnej w jednym segmencie gospodarki czy rynku finansowego stwarza groźbę wpadnięcia w deflacyjną spiralę likwidacji długu, co prowokuje interwencję władz (zwykle poprzez silne złagodzenie polityki pieniężnej). Taka interwencja prowadzi do powstania nowych baniek inwestycyjnych w innych częściach gospodarki i systemu. Polecane lektury: i 4

5 Analogią z sytuacją na rynku japońskim po 1989 r. 5

6 Dodatkowe narzędzie polityki anty-deflacyjnej: wojna Antydeflacyjną politykę FED wsparł rząd USA sięgając po sprawdzony sposób wywołania inflacji. 6

7 Skutek ultra-łagodnej polityki pieniężnej Głównym pośrednim źródłem ostatniego boomu na globalnym rynku nieruchomości była ultrałagodna polityka pieniężna banków centralnych z początku tej dekady sprowokowana pęknięciem bańki inwestycyjnej na rynku Nasdaq. Ponowne zaostrzenie polityki pieniężnej począwszy od 2004 roku w USA, od końca 2005 w strefie euro i roku od wiosny 2006 roku w Japonii spowodowało pęknięcie tej wtórnej bańki na rynku nieruchomości w USA i spadek cen nieruchomości w USA o skali nie widzianej od czasu Wielkiego Kryzysu z lat 30-tych. 7

8 Nieoczekiwane konsekwencje polityki antydeflacyjnej spekulacyjne bańki na rynku surowców. 8

9 Rekordowy boom (gdy stopy procentowe były niskie) i późniejsze załamanie sprzedaży domów w USA (gdy stopy wzrosły do poziomu 5,25 proc.) Najsilniejsza od 30 lat hossa na rynku surowców przełożyła się na wzrost dynamiki wskaźników inflacji, co od 2004 roku wymusiło na FED systematyczny wzrost stóp procentowych. 9

10 Rekordowy popyt ustąpił rekordowej podaży. Musi minąć wiele lat zanim rekordowa liczba wystawianych obecnie na sprzedaż domów w USA znajdzie nabywców. 10

11 Parowanie wartości z rynku kredytów hipotecznych Niespodziewanie duża skala przeceny na rynku nieruchomości w USA przełożyła się na załamanie na rynku kredytów hipotecznych w USA. 11

12 Ogromne straty na kredytach hipotecznych zaczęły powodować upadłość kolejnych instytucji finansowych. 12

13 Bankructwo Lehman Brothers spowodowało całkowity kryzys zaufania na rynku pieniężnym i kredytowym i panikę na rynku CDS (ubezpieczeń kredytów). 13

14 Rekordowy skok spread-ów dla obligacji korporacyjnych zapowiada wzrost liczby bankructw przedsiębiorstw w niedalekiej przyszłości. 14

15 Rekordowy spadek liczby sprzedanych samochodów w USA 15

16 Spadek stawek frachtu morskiego dla masowców o ponad 90 proc. w ciągu 5 miesięcy. 16

17 Nastąpił rekordowy spadek cen surowców o połowę w ciągu 4 miesięcy. 17

18 Ceny akcji na świecie w ciągu minionego roku spadły najbardziej od lat 30-tych. 18

19 Rekordowo ujemna dynamika indeksu wskaźników wyprzedzających dla polskiej gospodarki. 19

20 Odlot helikopterowego Bena. 20

21 Gdzie jesteśmy? 21

22 Optymiści kupują złoto, pesymiści amunicję 22

23 8 Lat i 7-11 miesięcy po realnym szczycie DJIA jak w 1938 i 1974 roku. 23

24 Analogia pomiędzy obecną dekadą a latami 30-tymi 24

25 Analogia pomiędzy USA w obecnej dekadzie i Japonią w latach 80-tych 25

26 8:0 - kupuj po spadku DJIA o połowę. 26

27 Dynamika krachów (1929,1987, 2008) 27

28 Analogia do poprzedniej bessy. 28

29 Złoty: analogia z sytuacją z 2001 roku. 29

30 Złoty: likwidacja carry trades 30

31 EUR/USD: techniczna sytuacja analogiczna jak w 1991 roku w trakcie poprzedniego kryzysu na globalnym rynku kredytów hipotecznych (S&L Crises) 31

32 Krach jak w i

33 Rynek boi się deflacji jeszcze bardziej niż w 1998 roku. Jeśli się pomyli obligacje skarbowe w USA spotka taki sam los jak w 1999 roku. 33

34 (Średnio) 5-letni cykl rentowności obligacji skarbowych. 34

35 Zróbmy sobie mini-hossę? 35

36 Rekordowo silna bessa na rynku surowców oraz spowolnienie gospodarcze zapowiada spadek dynamiki CPI w Polsce, wzrosty cen obligacji skarbowych oraz obniżki stóp procentowych w ciągu najbliższego półrocza. 36

37 Miedź ma doktorat z ekonomii - spadek cen metali o 1/3 jest historycznie spójny ze spadkiem rentowności obligacji skarbowych o ponad połowę. 37

38 Najgorsza od przynajmniej dekady koniunktura w przemyśle jest historycznie spójna ze spadkiem rentowności obligacji skarbowych o połowę. 38

39 Osłabienie złotego zapowiada złagodzenie recesji w przemyśle już w II kw. 2009? 39

40 Zmiany cen akcji a dynamika produkcji przemysłowej dodatnia dynamika produkcji historycznie spójna z wyższą niż -10 proc. dynamiką roczną WIG-u. 40

41 WIG-20: jak co 7 lat (2008, 2001, 1994, 1987, 1980) 41

42 Wiek inflacji 42

43 Czasy wielkiej inflacji Realna wartość dolara amerykańskiego. Zawartość kruszcu w rzymskich monetach. 43

44 Marco Polo, Opisanie świata: "Wszystkie te pieniądze papierowe robione są z taką powagą i namaszczeniem, jakby to było złoto lub srebro czyste, gdyż na każdym z nich kilku urzędników do tego wyznaczonych podpisuje swe nazwisko i wytłacza swoją pieczęć, i gdy to przez wszystkich wykonane zostanie, najwyższy mincerz, ustanowiony przez cesarza, zanurza swą pieczęć w cynobrze i pieczętuje nią pieniądz tak, że kształt pieczęci odbija się na nim cynobrową czerwienią; taka moneta ma pełną wartość. Każde fałszerstwo karane jest śmiercią. Monetę ową wypuszcza Chan w tak wielkiej ilości, że mógłby za nią wykupić wszystkie skarby świata." 44

45 W pierwszym okresie panowania dynastii Ming, do połowy XV wieku, nastąpił imponujący rozwój gospodarczy i kulturalny całych Chin, a szczególnie regionów południowych i przybrzeżnych. Prowadzone były wielkie roboty nawadniające, zalesienia, rozwinięto uprawę bawełny, produkcję tkanin jedwabnych i bawełnianych, szkła, porcelany, statków morskich. ( ) W XV w. Chiny podporządkowały sobie Mandżurię na północy i Wietnam na południu oraz prowadziły ożywione kontakty handlowe i dyplomatyczne z Japonią, Indiami i Azją Płd.-Wsch. Umożliwiała to wielka flota dalekomorskich dżonek handlowych. Po falach olbrzymich inflacji w okresie późnej dynastii Ming, zarzucono użycie papierowych pieniędzy. 45