WSTRZYMYWANIE SIĘ 'ROBOTNIC OD ZNOSZENIA JAJ TRUTOWYCH U PSZCZOŁY MIODNEJ APIS MELLIFERA L. *

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSTRZYMYWANIE SIĘ 'ROBOTNIC OD ZNOSZENIA JAJ TRUTOWYCH U PSZCZOŁY MIODNEJ APIS MELLIFERA L. *"

Transkrypt

1 PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXIII 1989 WSTRZYMYWANIE SIĘ 'ROBOTNIC OD ZNOSZENIA JAJ TRUTOWYCH U PSZCZOŁY MIODNEJ APIS MELLIFERA L. * J a c e kra d w a n, M i c h a ł W o y c i e c h o w s k i Zakład Zoopsychologii i Etnologii Zwierząt UJ Zakład Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN Streszczenie W rodzinach pszczelich osieroconych lecz przy stałym uzupełnianiu określonej liczby larw lub jaj w matecznikach robotnice nie przystępują do składania jaj trutowych, zachowują się więc podobnie jak w obecności matki. Brak w tych warunkach skłonności u robotnic do reprodukcji mimo osierocenia. Potwierdzają to wyniki niniejszego doświadczenia. WSTĘP W rodzinie pszczoły miodnej (Apis mellifera L.) zarówno diploidalne, jak i haploidalne jaja są składane przez matkę, mimo że robotnice są potencjalnie zdolne do składania jaj haploidalnych. Kiedy w rodzinie zabraknie matki, u części robotnic następuje rozwój jajników i po dniach po osieroceniu pojawiają się składane przez robotnice jaja trutowe (S e e l e y 1985). B u t l e r i inn. (1961) uznali, że kwas 9-oxy-decom-2-enolowy (9- -ODA) - feromon wytwarzany w gruczołach żuwaczkowych matki, powoduje hamowanie rozwoju jajników robotnic. W i l s o n (1971) oraz F l e t c h e r i R o s s (1985) uważają, że 9-ODA powoduje fizjologiczną sterylizację robotnic i jest substancją, która pozwala matce dominować nad robotnicami. Ostania jednak przeważa pogląd, że feromon ten nie działa jako inhibitor per se, ale raczej pełni rolę informacji, oddziałując pośrednio na zachowanie się robotnic (8 e e l e y 1985, Vel t h u i s 1985, Woyciechowski 1985, 1988, Wheeler 1986). Jak wykazali doświadczalnie J a y (1970, 1972, 1973), J a y i J a y (1976), oraz Kropacova i Holsbachova (1971), w rodzinie pozbawionej matki, a zatem przy braku 9-0DA, hamowanie rozwoju jajników robotnic jest powodowane obecnością w gnieździe czerwiu. S e e l e y * Praca została wykonana częściowo w ramach CPBP /2. 3

2 (1985) zauważył, że dniowa przerwa między utratą matki a pojawieniem się jaj trutowych wydaje się być skorelowana raczej z cyklem rozwojowym czerwiu, niż z brakiem oddziaływania 9-0DA. Celem przeprowadzonych doświadczeń była ocena wpływu obecności larw robotnic oraz mateczników na składanie przez robotnice haploidalnych jaj w osieroconej rodzinie pszczoły miodnej. Ocena taka wydaje się istotna, ponieważ rozwój jajników robotnic nie zawsze musi być równoznaczny ze składaniem jaj trutowych. Nawet w obecności matki około 100/0robotnic w gnieździe ma dobrze rozwinięte jajniki, a mimo to nie stwierdza się pochodzących od nich jaj (J a y 1968, 1970). J a y (1970) badając wpływ larw i poczwarek na rozwój jajników robotnic w osieroconych rodzinach nie stwierdzał obecności jaj trutowych w czasie trzech tygodni trwania doświadczenia. W pracach J a y' a (1972, 1973) oraz K r o- p a c Q ve j i H a l s b a c h o v ej (1971) dotyczących także oceny wpływu czerwiu na rozwój jajników robotnic, nie ma informacji na temat składania jaj przez robotnice. MATERIAŁ I METODY Doświadczenie prowadzono w pasiece w Bolechowieach koło Krakowa w okresie od 7.06 do r. W doświadczeniu użyto 4 rodziny pszczoły miodnej, pochodzące z lokalnej populacji. Rodziny te zawierały naturalnie unasienione matki. Wszystkie rodziny były trzymane w ulach typu wielkopolskiego. W okresie od do 7.06 pszczoły były dokarmiane syropem w celu osiąnięcia jak największej liczebności rodziny. Doświadczenie rozpoczęto od podziału rodzin, którego dokonano w pniu 1 i2 dnia 7.06, a w pniach 3 i 4 dnia Każda rodzina została podzielona na 3 części. Dwa odkłady, doświadczalny (A) i kontrolny (B) umieszczono w nowych ulach w miejscu dzielonego pnia, postępując zgodnie z metodą podziału na pół lotu. Oba były pozbawione matki i zawierały 3--4 plastry z czerwiem oraz zbliżone liczby robotnic. Część trzecią (C) pozostawiono w ulu, w którym do czasu podziału znajdowała się rodzina. W tej części pozostawiono matkę z częścią nielotnych pszczół i przeniesiono w inne miejsce pasieki. W dalszym ciągu doświadczenia odkłady la, 2A, 3A i 4A były doświadczalnymi, gdzie podawano larwy w matecznikach lub jaja w plastrze. Odkłady IB, 2B, 3B i 4B pozostawiono jako kontrolne, poddając je jedynie tak częstym przeglądom jak ich bliźniacze doświadczalne odkłady. Pozostałe części rodzin 1C, 2C 3C i 4C służyły jako źródło jaj i larw używanych w trakcie doświadczeń. W pniach tych stosowano dokarmianie syropem, aby pobudzić matkę do jak największej owulacji. W pierwszych dniach doświadczenia odkład 4B z przyczyn losowych uległ zniszczeniu. Odkłady la i 2A otrzymywały co 3 dni po 10 larw w sztucznych miseczkach matecznikowych. Vi miseczkach tych umieszczano na sucho 4

3 larwy w wieku poniżej 1 dnia. Sztuczne miseczki z larwami umieszczano pod górną beleczką ramki, której dolną połowę wypełniał plaster. Co 3 dni zabierano beleczkę z utworzonymi przez robotnice matecznikami ratunkowymi, a na jej miejsce wstawiano następną, zawierającą sztuczne miseczki matecznikowe z nowymi larwami. Odkłady oznaczone numerami 3A i 4A otrzymywały co trzy dni plastry zawierające w co najmniej 114 komórek jaja w wieku od 1 do 3 dni, pochodzące z ich macierzystego pnia (tzn. odpowiednio 3C i 4C). W ten sposób przez cały czas trwania doświadczenia w odkładach tych znajdowały się jaja i młode larwy. Jaja w pożądanym wieku uzyskiwano ograniczając matki w pniach 3C i 4C za pomocą izolatora przez 3 kolejne dni na jednym plastrze. W trakcie przeglądów, dokonywanych w odkładach doświadczalnych i kontrolnych co trzy dni, sprawdzano czy pojawiły się jaja trutowe oraz niszczono pojawiające się w pierwszych dniach doświadczenia mateczniki ratunkowe. W przypadku stwierdzenia obecności jaj trutowych, liczono je. Gdy liczba przekraczała 50 ich ilość oceniano szacunkowo dla uniknięcia zbyt długiego czasu przeglądu. WYNIKI W trakcie doświadczenia dokonano w sumie 13 przeglądów. Ich wyniki przedstawiono od momentu pojawienia się pierwszych jaj trutowych, to jest od 11 dnia doświadczenia (tab. 1.). Analizując zebrane wyniki łatwo zauważyć, że nie ma wyraźnej różnicy w liczbie jaj znalezionych w odkładach, które przez cały czas doświadczenia miały po 10 mateczników z larwami potencjalnych matek (la i 2A), a odkładami kontrolnymi (lb, 2B, 3B). Natomiast w odkładach, do których dokładano plastry zawierające 1 do 3 dniowe jaja (3A i 4A), tylko raz stwierdzono 4 jaja złożone przez robotnice. Jaja te, znalezione w roju 3A, zostały zniszczone przez robotnice, gdyż w trakcie następnego przeglądu nie stwierdzono ani jednej larwy. Najmniejszą liczbę jaj wśród odkładów kontrolnych znaleziono w pniu oznaczonym numerem 3B, w którym w 26 dniu doświadczenia stwierdzono wyczerpanie się zapasów pierzgi i miodu. Objawy niedokarmienia stwierdzono również w odkładzie 3A. DYSKUSJA Z przeprowadzonych doświadczeń wynika, że istnieje zależność między obecnością czerwiu, a wstrzymywaniem się robotnic od.reprodukcji, w rodzinach pozbawionych matki. Stała obecność w osieroconej rodzinie znacznej liczby larw wydaje się stanowić wystarczający bodziec hamujący 5

4 Tabela 1 Liczba jaj trutowych (O - brak jaj; 1 - od 1 do 5 jaj; 2 - od 6 do 50 jaj; "3- powyżej 50 jaj), w osieroconych odkładanych, w kolejnych dniach po osieroceniu (la, 2A - odkłady, którym podawano miseczki matecznikowe z larwami; 3A, 4A - odkłady, którym podawano plaster z jajami; lb, 2B, 3B - odkłady kontrolne). The number of drone eggs (O- no eggs; 1-1 to 5 eggs; 2-6 to 50 eggs; 3 - above 50 eggs) in orphaned nucleus colonies in the subsequnet days after orphaning (la, 2A- nuc1eus colonies where queen cells with larvae were introduced; 3A, 4A - nucleus colonies where combs with eggs were introduced; lb, 2B, 3B - control nuc1eus colonies). Odkład Cołony Dzień po osieroceniu Day after orphaning I I I I I I I I I I Suma jaj Tota! eggs la O O O O O O >220 2A O O O O O O O >200 3A O O O O O O O 1 O O O 4 4A O O O O O O O O O O O O lb l O O O l O O l O O > O O O O O O 2 2 I O O 39 składanie jaj przez robotnice. W czasie 41 dni doświadczeń tylko w jednym z dwóch odkładów, w których stale znajdowały się plastry z młodymi larwami, znaleziono zaledwie 4 jaja, natomiast w drugim nie stwierdzono ich wcale (tab. 1). Jest to zgodne z wynikami otrzymanymi przez Ja y'a (1970, 1972, 1973), który stwierdził, że obecność larw, poczwarek lub obu tych stadiów rozwojowych robotnic równocześnie, powoduje hamowanie rozwoju jajników robotnic w rodzinie pozbawionej matki. Co więcej, Kropaćova i Halsbachowa (1971) wykazały, że liczba robotnic z rozwiniętymi jajnikami jest odwrotnie proporcjonalna do liczby larw znajdujących się w osieroconej rodzinie. Przez cały czas trwania doświadczenia w odkładach, którym podawano plaster z jajami, osierocone robotnice budowały mateczniki ratunkowe. Dowodzi to, że robotnice percepowały informacje o braku matki w gnieżdzie, naj prawdopodobniej poprzez brak jej feromonów. Informacja ta nie powodowała jednak składania jaj trutowych przez robotnice. Nie uzyskano wyraźnych różnic w liczbie znalezionych jaj między odkładami kontrolnymi a tymi, którym podawano 10 sztucznych mateczników z młodymi larwami (tab. 1). Wynik ten wskazuje, że obecność nielicznych mateczników zawierających larwę potencjalnej matki nie stanowi wystarczającego bodźca powodującego wstrzymywanie się robotnic od reprodukcji. Wniosek ten jest zgodny z rezultatami doświadczeń J a y' a (1968, 1970, 1972), który stwierdził, że wychowywanie matek począwszy od stadium larwalnego do postaci imago nie wpływa hamująco na rozwój jajników robotnic. 6

5 Wśród odkładów kontrolnych najmniejszą liczbę jaj stwierdzono w pniu oznaczonym numerem 3B. Było to naj prawdopodobniej rezultatem wyczerpania zapasów pokarmu w tym odkładzie, bowiem zmniejszenie się ilości zmagazynowanego pyłku wpływa ujemnie na rozwój jajników u robotnic (M i c h e n e r 1974, S e e l e y 1985). Liczba 39 jaj znalezionych w odkładzie 3B różni się jednak wyrażnie od wyników uzyskanych w odkładach, którym dokładano plaster z jajami. Jaja trutowe znalezione w jednym z odkładów, którym podawano plaster z jajami (3A) zostały zniszczone przez same robotnice, co potwierdza wniosek o hamującym działaniu czerwiu na reprodukcję robotnic. Jak sugeruje J a y (1972) jest prawdopodobne, że informacji o obecności w gnieździe czerwiu dostarczają robotnicom lotne substancje wydzielane przez czerw. Tak więc feromony matki nie są jedynym czynnikiem powodującym sterylność robotnic. J a y (1972, 1973) stwierdził nawet, że obecność w osieroconej rodzinie dużej liczby larw czy poczwarek powoduje większy efekt hamowania rozwoju jajników robotnic niż obecność matki w rodzinie pozbawionej czerwiu. Wo y c i e c h o w s k.i i Ł o m n i c k i (1987) wykazali na modelu teoretycznym, że przy wielokrotnej kopulacji matki, które to zachowanie jest regułą u. pszczoły miodnej (W 0:t k e 1960, A d a m s i inn. 1977), dobór naturalny powinien prowadzić do zaniechania produkcji trutni przez robotnice w rodzinie z matką. W takim razie nie wydaje się uzasadnione twierdzenie, że wstrzymywanie się robotnic od reprodukcji jest wynikiem ich fizjologicznej sterylizacji przez feromon matki, co sugerują W i l s o n (1971) oraz F l e t c h e r i R o s s (1985). Relacja między matką a robotnicami wydaje się być bardziej złożona i jak sugeruje Vel t h u i s (1985) polega raczej na przetwarzaniu informacji otrzymywanych przez robotnice od matki i stosownym do nich zachowaniu. Można więc przyjąć za S e e l e y'e m (1985), Wo Yc i e c h o w s k i m (1985, 1988) i W h e e l er (1986), że reakcja robotnic na obecność czerwiu czy feromony matki, której rezultatem jest zaniechanie rozrodu, jest zachowaniem zwiększającym dostosowanie robotnic wykształconym na drodze doboru naturalnego. LITERATURA A d a m s J., R o t h m a n E. D., Ker r W. E., P a u l i n o Z. L. (1977) - Estimation of the num ber of sex alleles and queen matings from diploid male frequencies in a population of Apis mellifera. Genetics 86: B u t l e r C. G., C a II o w R. K., J o h n s t o n N. C. (1961) - The isolation and synthesis of queen substance, 9-oxodec-trans-2-enoic acid, a honeybee pheromone. Proc. R. Soc. 155: F l e t c h e r D. J. C., R o s s K. G. (1985) - Regulation of reproduction in eusocial Hymenoptera. A. Ret:. Ent. 30: J a y S. C. (1968) - Factors influencing ovary development of worker honeybees under natura I conditions. Can. J. ZooL 46: J a y S. C. (1970) - The effect of various combinations of immatur e queen and 7

6 worker bees on the ovary development of worker honeybees in colonies with and without queens. Can. J. Zool. 48: J a y S. C. (1972) - Ovary devęlopment of worker honeybees when separated from worker brood by various methods. Can. J. Zool. 50: J a y g. C. i197~) - The (!ffeds of lllying work~r homyb~~g (Allig mehiferu L.) and their brood on the ovary development of other worker honeybees. Can. J. Zool. 51: J a y S. C., J a y D. H. (1976) - The effect of various types of brood comb on the ovary development of worker honeybees. Can. J. ZooL 54: Kro p a c o v a S., H a I s b a c h o v a (1971) - The influence of queenlessness and of unsealed brood on the development of ovaries in worker honeybees. J. Apic. Res. 10: M i c h e n e r C. D. (1974) - The social behavior of the bees. The Bełknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachussets. S e e l e y T. D. (1985) - Honeybee ecology. Princeton University Press, New Jersey, 201 pp. Vel t h u i s H. H. W. (1985) - The honeybee queen social organization of her colcny. in: Holdobler B., Lindauer M. - eds, Experimental Behavioral Ecology and Sociobiology, G. Fisher Verlag, Stuttgart, New York: W h e e 1e r D. E. (1986).- Developmental and physiological determinants of caste h social Hymenoptera: evolutionary implications. Am. Nat. 128: W i l s o n E. O. (1971) - The insect societies. Bełknap Press of Harvard University Press, Harvard, Massachussetts, 548 pp. W o y c i e c h o w s kim. (198~) - Socjobiologia, ewolucja altruizmu a pszczelarstwo. Przeol, zoo!. 3: W o y c i e c h o w s kim. (1988) - Społeczeństwa błonkówek - altruistyczne czy egoistyczne osobniki. Kosmos 37: 81-89: W o y c i e c h o w s kim. i Ł o m n i c k i A. (1987) - Multiple mating of queens and the sterility of workers among eusocial Hymenoptera. J. theotet. Biol. 128: W o y k e J. (1960) - Naturalne i sztuczne unasienianie matek pszczelich. Pszczelo Zesz. nauk. 4: THE WORKERS' ABSTENTION FROM LAYING DRONE EGGS IN THE HONEYBEE (APIS MELLIFERA L.). J. R a d wa n, M. W o y c i e c h o w s k i Summary The influence of the presence of worker larvae and potential queen lar vae on the laying of hap loid drone eggs by workers was studied in queenless colonies of the honeybee (Apis mel!ifeta L.). Each of the four colonies used in the experiment was divided into three parts: a part containing the queen and two orphaned parts, an experimental one and a control one. The latter two contained the same number of workers of a similar age structure. Ten 1-day old larvae in artificial queen cells were introduced into each of two experimental nucleus colonies. The two remaining experimental nucleus colonies each received a comb containing eggs from one to three days of age. Every three days, the larvae in queen cells and the a comb containing eggs were exchanged 8

7 for new ones, and the experimental and control nucleus colonies were checked for the appearance of drone eggs (Tab. 1). No distinct differences in the number of drone eggs have been found between control nucleus colonies and those whith larvae in queen cells Their num bers were signif icant ly greater than those observed in nucleus colonies where combs with eggs were introduced. Only one of those nucleus colonies contained only four drone eggs, all of which were later destroyed by the workers. Such results support earlier observations to the effect that the presence of worker larvae in a celony has a similar consequence as the presence of the queen, i.e. the workers' abstention from laying drone eggs. Further, the reasons for the workers' abstraction from reproduction are discussed as an effect of evolutionary adaptation, and not as a result of the sterilising effect of queen feromones.

ALMA MATER MIESIĘCZNIK UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO. czerwiec-wrzesień /2012

ALMA MATER MIESIĘCZNIK UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO. czerwiec-wrzesień /2012 ALMA MATER MIESIĘCZNIK UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO czerwiec-wrzesień 148-149/2012 REBELIANTKI WŚRÓD ROBOTNIC PSZCZOŁY MIODNEJ Powszechnie wiadomo, że pszczoła miodna jest głównym zapylaczem naszych upraw.

Bardziej szczegółowo

POSZUKIW ANIE SPOSOBU UZYSKIWANIA WARTOŚCIOWYCH MATEK PSZCZELICH Z MATECZNIKÓW RATUNKOWYCH WSTĘP

POSZUKIW ANIE SPOSOBU UZYSKIWANIA WARTOŚCIOWYCH MATEK PSZCZELICH Z MATECZNIKÓW RATUNKOWYCH WSTĘP PSZCZELNCZE ROK XV, NR 1-2 ZESZYTY NAUKOWE WRZESEŃ 1971 POSZUKW ANE SPOSOBU UZYSKWANA WARTOŚCOWYCH MATEK PSZCZELCH Z MATECZNKÓW RATUNKOWYCH Zofia Soczek.j nstytut Sadownictwa WSTĘP Od dawna utarł się pogląd,

Bardziej szczegółowo

Powiększenie pasieki

Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Pasieki powiększają pszczelarze, którzy zamierzają zwiększyć liczbę rodzin w pasiece(pasiekach). Najpowszechniej stosowanym i naturalnym sposobem powiększenia

Bardziej szczegółowo

PRODUKCJA) I WYMIANA MATEK, A ROZPOZNA WANIE POKREWIEŃSTWA U PSZCZOŁY MIODNEJ (API S MELLIFERA L.)*

PRODUKCJA) I WYMIANA MATEK, A ROZPOZNA WANIE POKREWIEŃSTWA U PSZCZOŁY MIODNEJ (API S MELLIFERA L.)* PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE ROK XXXII 1988 PRODUKCJA) I WYMIANA MATEK, A ROZPOZNA WANIE POKREWIEŃSTWA U PSZCZOŁY MIODNEJ (API S MELLIFERA L.)* Michał Woyciechowski Zakład Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej

Bardziej szczegółowo

Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień***

Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień*** Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień*** */ AGH- University of Science and Technology Cracow, **/ Świętokrzyski Związek Pszczelarzy

Bardziej szczegółowo

WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ

WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ Jerzy Wilde 1, Maria Wilde 2, Andrzej Kobyliński 3 1 Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn 2 Pasieka

Bardziej szczegółowo

WPL YW STOSOWANIA MATECZNIKÓW I KLATECZEK RÓŻNYCH TYPÓW NA PRZYJĘCIE MATEK W RODZINACH PSZCZELICH PODCZAS WYMIANY

WPL YW STOSOWANIA MATECZNIKÓW I KLATECZEK RÓŻNYCH TYPÓW NA PRZYJĘCIE MATEK W RODZINACH PSZCZELICH PODCZAS WYMIANY PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIV 2000 WPL YW STOSOWANIA MATECZNIKÓW I KLATECZEK RÓŻNYCH TYPÓW NA PRZYJĘCIE MATEK W RODZINACH PSZCZELICH PODCZAS WYMIANY Piotr Skubida, Krystyna Pohorecka Instytut Sadownictwa

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNTCZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNTCZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNTCZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLII, Nr l 1998 WPŁYW DŁUGOŚCI OKRESU CZERWIU ZASKLEPIONEGO U PSZCZÓŁ RASY KRAIŃSKIEJ I WŁOSKIEJ NA DYNAMIKĘ ROZWOJU PASOŻYTA VARROA JA COBSONI OUD. Anna Król Instytut

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie rodzin do zimowli

Przygotowanie rodzin do zimowli Przygotowanie rodzin do zimowli Przygotowanie rodzin do zimowli Po wykonaniu niezbędnych przeglądów można zająć się przygotowaniem gniada do zimowli. Chodzi tu głównie o dopasowanie przestrzeni mieszkalnej

Bardziej szczegółowo

( użytkownikowi i poprawia sytuację woskową" w naszym kraju. Opis ramki pracy. Jest to zwykła ramka, bez naciągniętych

( użytkownikowi i poprawia sytuację woskową w naszym kraju. Opis ramki pracy. Jest to zwykła ramka, bez naciągniętych Zastosowanie ramki pracy w różnych typach uli Ramka pracy Augustyn Polaczek Ramka pracy, ramka budowlana, ramka kontrolna to trzy nazwy używane przez pszczelarzy, a dotyczące jednego i tego samego przedmiotu.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW RASY 2YWICIELEK I RASY PODDANYCH LARW NA EFEKTYWNOŚĆ WYCHOWU MATEK PSZCZELICH. Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna Niwa Puławy WSTĘP

WPŁYW RASY 2YWICIELEK I RASY PODDANYCH LARW NA EFEKTYWNOŚĆ WYCHOWU MATEK PSZCZELICH. Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna Niwa Puławy WSTĘP PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE ROK XVIII GRUDZIEŃ 1974 WPŁYW RASY 2YWICIELEK I RASY PODDANYCH LARW NA EFEKTYWNOŚĆ WYCHOWU MATEK PSZCZELICH Anna Król Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna Niwa Puławy WSTĘP

Bardziej szczegółowo

Tom 62 2013 Numer 1 (298) Strony 37 46

Tom 62 2013 Numer 1 (298) Strony 37 46 Tom 62 2013 Numer 1 (298) Strony 37 46 Karolina Kuszewska Uniwersytet Jagielloński Instytut Nauk o Środowisku, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków E-mail: k.kuszewska@uj.edu.pl STRATEGIE ROZRODCZE ROBOTNIC PSZCZOŁY

Bardziej szczegółowo

Powiększenie pasieki

Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Pasieki powiększają pszczelarze, którzy zamierzają zwiększyć liczbę rodzin w pasiece(pasiekach). Najpowszechniej stosowanym i naturalnym sposobem powiększenia

Bardziej szczegółowo

Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej

Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej I. Matka pszczela jest jedyną w pełni rozwiniętą samicą zdolną w naturalnych warunkach do kopulacji z trutniami oraz w warunkach laboratoryjnych może być poddawana

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH?

SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH? SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH? Drodzy uczniowie! Bardzo się cieszymy, że zdecydowaliście się wziąć udział w konkursie, którego celem jest promowanie postaw proekologicznych. Przygotowaliśmy dla

Bardziej szczegółowo

p s z c Z E L N ICZ E Z E S Z Y T Y N A U K O W E

p s z c Z E L N ICZ E Z E S Z Y T Y N A U K O W E p s z c Z E L N ICZ E Z E S Z Y T Y N A U K O W E ROK XXX 1986 ZMIANY MASY CIAŁA LARW PSZCZELICH MATECZNYCH I TRUTOWYCH CZTERECH RAS PSZCZÓŁ OD WYLĘGU Z JAJA DO ZASKLEPIENIA KOMÓRKI Anna Król Pszczelniczy

Bardziej szczegółowo

Jednym z bardzo ważnych elementów gospodarki pasiecznej jest regularna wymiana matek, w rodzinach pszczelich. Poprzez wprowadzanie młodych,

Jednym z bardzo ważnych elementów gospodarki pasiecznej jest regularna wymiana matek, w rodzinach pszczelich. Poprzez wprowadzanie młodych, Jednym z bardzo ważnych elementów gospodarki pasiecznej jest regularna wymiana matek, w rodzinach pszczelich. Poprzez wprowadzanie młodych, hodowlanych matek poprawiamy wartość użytkową pszczół oraz wprowadzamy

Bardziej szczegółowo

tel JAROSŁAW CICHOCKI Dobór rasy i linii pszczół do pasieki, warunki właściwego poddawania matek pszczelich

tel JAROSŁAW CICHOCKI Dobór rasy i linii pszczół do pasieki, warunki właściwego poddawania matek pszczelich tel. 797-010-602 j.cichocki@podr.pl JAROSŁAW CICHOCKI Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Dobór rasy i linii pszczół do pasieki, warunki właściwego poddawania matek pszczelich Systematyka Nadrodzina:

Bardziej szczegółowo

Dr hab. Beata Madras-Majewska, prof. SGGW

Dr hab. Beata Madras-Majewska, prof. SGGW Dr hab. Beata Madras-Majewska, prof. SGGW KONTAKT SGGW w Warszawie Wydział Nauk o Zwierzętach Pracownia Pszczelnictwa ul. Nowoursynowska 166 02-787 Warszawa Tel: + 48 225936652 E-mail: beata_madras_majewska@sggw.pl

Bardziej szczegółowo

Spis treści. I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej Typy pasiek 13. Pasieki amatorskie 13. Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14

Spis treści. I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej Typy pasiek 13. Pasieki amatorskie 13. Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14 Spis treści I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej 13 1. Typy pasiek 13 Pasieki amatorskie 13 Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14 Pasieki prowadzone przez pszczelarzy zawodowych 14 Pasieki o szczególnym

Bardziej szczegółowo

1) POBIERANIE PRÓBEK PSZCZÓŁ a) Badanie w kierunku warrozy (wykrywanie Varroa destructor)

1) POBIERANIE PRÓBEK PSZCZÓŁ a) Badanie w kierunku warrozy (wykrywanie Varroa destructor) Instrukcja pobierania i przesyłania próbek do badań realizowanych w Zakładzie Chorób Pszczół (ZCHP) Państwowego Instytutu Weterynaryjnego Państwowego Instytutu Badawczego (PIWet PIB) w Puławach UWAGA!

Bardziej szczegółowo

Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu

Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu Temat szkolenia : Wychów matek pszczelich na własne potrzeby Termin szkolenia teoretycznego 19-20 lutego 2011 w Wąbrzeźnie ul. Wolności 47 - Dom Kultury Szczegółowy

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNCZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XL. Nr l 1996 EFEKTY STOSOWANA RÓŻNYCH METOD KEROWANA ROZWOJEM RODZN PSZCZELCH Jer z y M a r c i n k o w s k i, P i o t r S k u b i d a nstytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa,

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999 PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999 WYSTĘPOWANIE GRZYBICY WAPIENNEJ W PASIEKACH WIELKOPOLSKI (1987-1997) Marian Jeliński Zakład Chorób Pszczół Państwowego Instytutu Weterynaryjnego, Oddział w Swarzędzu,

Bardziej szczegółowo

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl Zadanie egzaminacyjne W pasiece składającej się z 23 pni w dniu 25 sierpnia 2014 wykonano drugi przegląd jesienny. Wykonaj następujące działania, dotyczące tej pasieki, po głównym przeglądzie jesiennym:

Bardziej szczegółowo

Matki pszczele w gospodarce pasiecznej

Matki pszczele w gospodarce pasiecznej Matki pszczele w gospodarce pasiecznej Matka pszczela W pełni rozwinięta, zdolna do rozrodu samica pszczoły miodnej. Długość ciała m.p. wynosi 20-25 mm, masa 200-280 mg. Rozwija się ona z zapłodnionego

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Hodowla matek na własny użytek

Hodowla matek na własny użytek Hodowla matek na własny użytek Matka pszczela W pełni rozwinięta, zdolna do rozrodu samica pszczoły miodnej. Długość ciała m.p. wynosi 20-25 mm, masa 200-280 mg. Rozwija się ona z zapłodnionego jaja w

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce

Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce K P Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce wyniki projektu Nr 520/N-COST/2009/0 Zdrowie pszczół w Europie WARSZAWA 19.02.2013, 8.45 13.00 Zdrowie pszczół w Europie jest projektem, mającym na celu

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXIX, Nr

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXIX, Nr PSZCZELNCZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXX, Nr 2 1995 USZKODZENA MATEK PSZCZELCH PRZECHOWYWANYCH W OSEROCONYCH RODZNACH W KLATECZKACH Z PSZCZOŁAM BEZ NCH Z Y g m u n t J a s i ń s k i, C e z a r y F l i s z

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE ROK XIX GRUD~IEŃ 1975 NASTRÓJ ROJOWY W RODZINIE PSZCZELEJ A ZAWARTOSC DWUTLENKU WĘGLA I TLENU W GNIEZDZIE Janina Muszyńska Oddział Pszczelnictwa IS WSTĘP Badani~ nad zawartością

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993 PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993 PERCENTAGE OF EGGS IN THE OFFSPRING OF VARROA JACOBSONl PARASITIZING CAPPED CELLS CONTAINING BEE AND DRONE BROOD AT DIFFERENT STAGES OF DEVEWPMENT J a n i n

Bardziej szczegółowo

Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska

Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska Spis treści Przedmowa I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej 1. Typy pasiek Pasieki amatorskie Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu Pasieki prowadzone przez pszczelarzy

Bardziej szczegółowo

PRODUKCJA MLECZKA PSZCZELEGO BEZ PRZEKŁADANIA LARW

PRODUKCJA MLECZKA PSZCZELEGO BEZ PRZEKŁADANIA LARW BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 PRODUKCJA MLECZKA PSZCZELEGO BEZ PRZEKŁADANIA LARW Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: mleczko pszczele, ekonomika, pszczelarstwo,

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe

Bardziej szczegółowo

OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA?

OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA? OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA? Jerzy WILDE, Maciej SIUDA, Beata BĄK KATEDRA PSZCZELNICTWA, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 54 Naukowa

Bardziej szczegółowo

DOROBEK NAUKOWY - CEZARY KRUK

DOROBEK NAUKOWY - CEZARY KRUK DOROBEK NAUKOWY - CEZARY KRUK PRACA MAGISTERSKA Wpływ odymiania preparatami warrozobójczymi na efekty naturalnego unasieniania się matek pszczelich - Akademia Rolniczo - Techniczna w Olsztynie - 1987 ROZPRAWA

Bardziej szczegółowo

ŁATWE I SKUTECZNE SPOSOBY WYMIANY MATEK PSZCZELICH

ŁATWE I SKUTECZNE SPOSOBY WYMIANY MATEK PSZCZELICH BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 ŁATWE I SKUTECZNE SPOSOBY WYMIANY MATEK PSZCZELICH Jerzy Wilde 1, Maria Wilde 2, Elżbieta Gogolewska 1 1 Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn 2 Pasieka Hodowlana,

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE PSZCZÓŁ SELEKCJONOWANYCH NA POZYSKIWANIE DUŻYCH ILOŚCI OBNÓŻY PYŁKOWYCH

WYKORZYSTANIE PSZCZÓŁ SELEKCJONOWANYCH NA POZYSKIWANIE DUŻYCH ILOŚCI OBNÓŻY PYŁKOWYCH BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 WYKORZYSTANIE PSZCZÓŁ SELEKCJONOWANYCH NA POZYSKIWANIE DUŻYCH ILOŚCI OBNÓŻY PYŁKOWYCH Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: obnóża

Bardziej szczegółowo

AGE OF WORKER BEES PERFORMING HYGIENIC BEHAVIOUR IN A HONEYBEE COLONY

AGE OF WORKER BEES PERFORMING HYGIENIC BEHAVIOUR IN A HONEYBEE COLONY Journal of Apicultural Science 109 AGE OF WORKER BEES PERFORMING HYGIENIC BEHAVIOUR IN A HONEYBEE COLONY B e a t a P a n a s i u k, W o j c i e c h S k o w r o n e k, M a ł g o r z a t a B i e ń k o w

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Fotoperiod 2015-05-19. Wpływ fotoperiodu na preferencję termiczną pojedynczych osobników

Fotoperiod 2015-05-19. Wpływ fotoperiodu na preferencję termiczną pojedynczych osobników Materiał: dorosłe robotnice pszczoły miodnej rasy Apis mellifera carnica (pszczoła krainka), Wiek pszczół - 19 dni od osiągnięcia stadium dorosłego: Czym się zajmuję? robotnice broniące dostępu do gniazda

Bardziej szczegółowo

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO

Bardziej szczegółowo

The impact of the sequence of particular drone semen administration on number of their own progeny after instrumental insemination

The impact of the sequence of particular drone semen administration on number of their own progeny after instrumental insemination Annals of Warsaw University of Life Sciences SGGW Animal Science No 46, 2009: 109 113 (Ann. Warsaw Univ. of Life Sc. SGGW, Anim. Sci. 46, 2009) The impact of the sequence of particular drone semen administration

Bardziej szczegółowo

Regulamin Projektu Fort Knox

Regulamin Projektu Fort Knox Regulamin Projektu Fort Knox Postanowienia ogólne 1 Projekt Fort Knox, zwany dalej Projektem, jest programem wymiany pszczół i wzajemnych gwarancji udzielanych przez pszczelarzy podejmujących selekcję

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:

Bardziej szczegółowo

Słowa kluczowe: Meloe proscarabeus, larwa trójpazurkowca, Apis mellifera

Słowa kluczowe: Meloe proscarabeus, larwa trójpazurkowca, Apis mellifera Acta Sci. Pol., Medicina Veterinaria 3(1) 2004, 3-8 PRZYPADEK OBECNOŚCI LARW MELOE PROSCARABEUS L. W RODZINIE APIS MELLIFERA L. Paweł Chorbiński, Barbara Tomaszewska Akademia Rolnicza we Wrocławiu Streszczenie.

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland

Cracow University of Economics Poland Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,

Bardziej szczegółowo

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta   1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE PÓŹNYCH POŻYTKÓW PRZEZ PSZCZOŁY Z LIKWIDOWANYCH RODZIN

WYKORZYSTANIE PÓŹNYCH POŻYTKÓW PRZEZ PSZCZOŁY Z LIKWIDOWANYCH RODZIN BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 WYKORZYSTANIE PÓŹNYCH POŻYTKÓW PRZEZ PSZCZOŁY Z LIKWIDOWANYCH RODZIN Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: pakiety pszczele, miód,

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

Fizjologiczne i etologiczne aspekty życia społecznego owadów

Fizjologiczne i etologiczne aspekty życia społecznego owadów Fizjologiczne i etologiczne aspekty życia społecznego owadów Kilka słów o prowadzącym oraz o tym, czym będziemy się zajmować? Dlaczego warto zajmować się fizjologią owadów? 2 Charakteryzują się ogromnym

Bardziej szczegółowo

ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA

ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 19, 2002 ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: pszczoła miodna, rodzina pszczela,

Bardziej szczegółowo

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

1945 (96,1%) backlinks currently link back. 1505 (74,4%) links bear full SEO value. 0 links are set up using embedded object

1945 (96,1%) backlinks currently link back. 1505 (74,4%) links bear full SEO value. 0 links are set up using embedded object Website Backlinks Analysis Report 2023 backlinks from 224 domains Report created: Jan 3, 2015 Website: http://wpisz.stronę.odbiorcy Compared with: 7 day(s) old Domain Statistics The domain seo.zgred.pl

Bardziej szczegółowo

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The

Bardziej szczegółowo

WPŁYW GWAŁTOWNEGO OSŁABIENIA RODZIN PSZCZELICH NA ICH ROZWÓJ I EFEKTY PRODUKCYJNE. Jerzy Marcinkowski Oddział Pszczelnictwa ISK

WPŁYW GWAŁTOWNEGO OSŁABIENIA RODZIN PSZCZELICH NA ICH ROZWÓJ I EFEKTY PRODUKCYJNE. Jerzy Marcinkowski Oddział Pszczelnictwa ISK PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXV 1991 WPŁYW GWAŁTOWNEGO OSŁABIENIA RODZIN PSZCZELICH NA ICH ROZWÓJ I EFEKTY PRODUKCYJNE Jerzy Marcinkowski Oddział Pszczelnictwa ISK Streszczen.ie Skutki osłabienia

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE METODY KRÓTKOTERMINOWEGO PRZECHOWYWANIA NASIENIA TRUTNI. Wojciech Skowronek, Jerzy Szymula

OPRACOWANIE METODY KRÓTKOTERMINOWEGO PRZECHOWYWANIA NASIENIA TRUTNI. Wojciech Skowronek, Jerzy Szymula PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLII, Nr l 1998 OPRACOWANIE METODY KRÓTKOTERMINOWEGO PRZECHOWYWANIA NASIENIA TRUTNI Wojciech Skowronek, Jerzy Szymula Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Oddział Pszczelnictwa

Bardziej szczegółowo

WPŁYW LEWAMIZOLU NA POZIOM BIAŁKA CAŁKOWITEGO W HEMOLIMFIE PSZCZÓŁ Z RODZIN ZARAŻONYCH ROZTOCZEM

WPŁYW LEWAMIZOLU NA POZIOM BIAŁKA CAŁKOWITEGO W HEMOLIMFIE PSZCZÓŁ Z RODZIN ZARAŻONYCH ROZTOCZEM WIADOMOŚCI PARAZYTOLOGICZNE T. 49 (2) 2003: 219-224 ] WPŁYW LEWAMIZOLU NA POZIOM BIAŁKA CAŁKOWITEGO W HEMOLIMFIE PSZCZÓŁ Z RODZIN ZARAŻONYCH ROZTOCZEM VARROA DESTRUCTOR RAJMUND SOKÓŁ Katedra Parazytologii

Bardziej szczegółowo

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Poniższa ankieta powstała na potrzeby opracowania pt. STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU PSZCZELARSTWA NA DOLNYM ŚLĄSKU Rady Prezesów

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

POZYSKIWANIE MLECZKA PSZCZELEGO METODĄ INTENSYFIKACJI PRODUKCJI PASIECZNEJ

POZYSKIWANIE MLECZKA PSZCZELEGO METODĄ INTENSYFIKACJI PRODUKCJI PASIECZNEJ BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 POZYSKIWANIE MLECZKA PSZCZELEGO METODĄ INTENSYFIKACJI PRODUKCJI PASIECZNEJ Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: mleczko pszczele,

Bardziej szczegółowo

MATEK PSZCZELICH. Wojciech Skowronek Oddział Pszczelnictwa WPROWADZENIE

MATEK PSZCZELICH. Wojciech Skowronek Oddział Pszczelnictwa WPROWADZENIE PS z,e z E L N I e z E ZESZYTY NAUKOWE ROK XXIII 1979 WPŁYW DWUTLENKU WĘGLA NA WARTOSC UZYTKOWĄ MATEK PSZCZELICH Wojciech Skowronek Oddział Pszczelnictwa IS WPROWADZENIE Dwutlenek węgla jest używany jako

Bardziej szczegółowo

Tom Numer 1 (306) Strony 83 87

Tom Numer 1 (306) Strony 83 87 Tom 64 2015 Numer 1 (306) Strony 83 87 Krzysztof Bartosz Kozyra Zakład Zoologii Systematycznej Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu Umultowska 89, 61-614 Poznań E-mail: kozyra_k@amu.edu.pl KANIBALIZM

Bardziej szczegółowo

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLII, Nr l 1998 WPLYW OBECNOŚCI ROZTOCZA VARROA JACOBSONI NA AGRESYWNOŚĆ PSZCZÓL W STOSUNKU DO PRZECHOWYWANYCH W BANKACH MATEK Zygmunt Jasiński, Cezary Fliszkiewicz SGGW,

Bardziej szczegółowo

Uliki weselne ze stałą dennicą

Uliki weselne ze stałą dennicą Wychów matek pszczelich z zastosowaniem uli wielkopolskich lub Dadanta z rozszerzeniem na dowolny typ ula Widok ulików weselnych przygotowanych do zimowli październik 2014r. System jakim się posługuję

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI PRODUKCJI MLECZKA PSZCZELEGO W POLSCE

MOŻLIWOŚCI PRODUKCJI MLECZKA PSZCZELEGO W POLSCE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKQWE Rok XXXVllI 1994 MOŻLIWOŚCI PRODUKCJI MLECZKA PSZCZELEGO W POLSCE Jerzy Marcinkowski Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Oddział Pszczelnictwa, ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy

Bardziej szczegółowo

MLECZKO PSZCZELE JAKO POKARM CARPOGLYPHNS LACTIS (L.) (ACARINA, GLYCYPHAGIDAE) Wit Chmielewski Instytut Ochrony Roślin - Poznań WPROWADZENIE

MLECZKO PSZCZELE JAKO POKARM CARPOGLYPHNS LACTIS (L.) (ACARINA, GLYCYPHAGIDAE) Wit Chmielewski Instytut Ochrony Roślin - Poznań WPROWADZENIE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXVII 1983 MLECZKO PSZCZELE JAKO POKARM CARPOGLYPHNS LACTIS (L.) (ACARINA, GLYCYPHAGIDAE) Wit Chmielewski Instytut Ochrony Roślin - Poznań WPROWADZENIE Mleczko pszczele

Bardziej szczegółowo

HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010

HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating

Bardziej szczegółowo

Regulamin Projektu Fort Knox

Regulamin Projektu Fort Knox Regulamin Projektu Fort Knox Postanowienia ogólne 1 Projekt Fort Knox, zwany dalej Projektem, jest tworzony i rozwijany przez członków Stowarzyszenia Pszczelarstwa Naturalnego Wolne Pszczoły. 2 1. Celami

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

EFFECT OF EARLY SUPPLEMENTAL FEEDING HONEYBEE COLONIES WITH A SUBSTITUTE OF BEE BREAD MADE OF DRONE BROOD CANDY, GLUCOSE AND HONEY ON COLONY STRENGTH

EFFECT OF EARLY SUPPLEMENTAL FEEDING HONEYBEE COLONIES WITH A SUBSTITUTE OF BEE BREAD MADE OF DRONE BROOD CANDY, GLUCOSE AND HONEY ON COLONY STRENGTH Vol. 49 No. 1 2005 Journal of Apicultural Science 41 EFFECT OF EARLY SUPPLEMENTAL FEEDING HONEYBEE COLONIES WITH A SUBSTITUTE OF BEE BREAD MADE OF DRONE BROOD CANDY, GLUCOSE AND HONEY ON COLONY STRENGTH

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas www.oncotarget.com Oncotarget, Supplementary Materials Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas SUPPLEMENTARY MATERIALS Supplementary

Bardziej szczegółowo

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu ul. Środkowa 11 87-100 Toruń Cykl Szkoleń w Kołach Terenowych zrzeszonych w RZP Toruń pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko 12 stycznia 2013 r. szkolenia :

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993 PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXVII 1993 PODEJMOWANIE CZERWIENIA PRZEZ MATKI PSZCZELE PRZETRZYMYWANE W SKRZYNKACH W ASYŚCIE SWOBODNIE OBLATUJĄCYCH SIĘ PSZCZÓŁ B o ż e n a C h u d a - M i c k i e w

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999 WYPROWADZANIE I UTRZYMANIE LINII WSOBNYCH W SELEKCJI NA ZDOLNOŚĆ KRZYŻOWNICZĄ Cezary Kruk, Michał Gromisz Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Oddział Pszczelnictwa,

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ

GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ Piotr Skubida, Piotr Semkiw, Krzysztof Jeziorski, Andrzej Pioś miodobranie w pasiece ekologicznej Zakład Pszczelnictwa IO w Puławach, Pracownia

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY

Bardziej szczegółowo

Ocena cech użytkowych wybranych linii hodowlanych pszczoły rasy kraińskiej (Apis mellifera carnica)

Ocena cech użytkowych wybranych linii hodowlanych pszczoły rasy kraińskiej (Apis mellifera carnica) Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, t. 10 (2014), nr 4, 35-47 Ocena cech użytkowych wybranych linii hodowlanych pszczoły rasy kraińskiej (Apis mellifera carnica) Adam Roman, Ewa Popiela-Pleban,

Bardziej szczegółowo

EFFECT OF QUEEN CAGING CONDITIONS ON INSEMINATION RESULTS

EFFECT OF QUEEN CAGING CONDITIONS ON INSEMINATION RESULTS Vol. 49 No. 1 2005 Journal of Apicultural Science 5 EFFECT OF QUEEN CAGING CONDITIONS ON INSEMINATION RESULTS Aldona Gontarz 1, Ma³gorzata Bieñkowska 2, Krzysztof Loc 3 1 Department of breeding methods

Bardziej szczegółowo

Masowe ginięcie rodzin pszczelich; Nosema ceranae - nowy groźny patogen pszczoły; Wpływ zmian klimatycznych na pszczoły i gospodarkę pasieczną

Masowe ginięcie rodzin pszczelich; Nosema ceranae - nowy groźny patogen pszczoły; Wpływ zmian klimatycznych na pszczoły i gospodarkę pasieczną Poradnik ten wychodzi naprzeciw oczekiwaniom tych wszystkich, którym nieobojętne jest efektywne wykorzystanie pomocy, ku pożytkowi całego polskiego pszczelarstwa. Pragnęlibyśmy, aby lektura tej książki

Bardziej szczegółowo

SZKODLIWOSC DZIAŁANIA NA PSZCZOŁY PAR PREPARATOW MALAFOS,WINYLOFOSIKARBATOX W WARUNKACH POLOWYCH. Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna Niwa

SZKODLIWOSC DZIAŁANIA NA PSZCZOŁY PAR PREPARATOW MALAFOS,WINYLOFOSIKARBATOX W WARUNKACH POLOWYCH. Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna Niwa PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE ROK XVIII GRUDZIEŃ 1974 SZKODLIWOSC DZIAŁANIA NA PSZCZOŁY PAR PREPARATOW MALAFOS,WINYLOFOSIKARBATOX W WARUNKACH POLOWYCH Zofia Gromisz Pszczelniczy Zakład Doświadczalny Górna

Bardziej szczegółowo

(73) Uprawniony z patentu: (75) Pełnomocnik:

(73) Uprawniony z patentu: (75) Pełnomocnik: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 187703 (57) Numer zgłoszenia: 323204 (22) Data zgłoszenia: 17.11.1997 (13) B1 (51) IntCl7: A01K 53/00 A23K

Bardziej szczegółowo

Kontrolowana wymiana matek pszczelich

Kontrolowana wymiana matek pszczelich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów

Bardziej szczegółowo

Michał Woyciechowski. Tom Numer 3 4 ( ) Strony

Michał Woyciechowski. Tom Numer 3 4 ( ) Strony Tom 58 2009 Numer 3 4 (284 285) Strony 347 355 Michał Woyciechowski Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytet Jagielloński Gronostajowa 7, 30-387 Kraków E-mail: michal.woyciechowski@uj.edu.pl DOBÓR KREWNIACZY

Bardziej szczegółowo

!850016! www.irs.gov/form8879eo. e-file www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C,

Bardziej szczegółowo

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na

Bardziej szczegółowo

PRZEŻYWALNOŚĆ ROBOTNIC PSZCZOŁY MIODNEJ (APIS MELLIFERA L.) USYPIANYCH RÓŻNYMI SPOSOBAMI W BADANIACH LABORATORYJNYCH

PRZEŻYWALNOŚĆ ROBOTNIC PSZCZOŁY MIODNEJ (APIS MELLIFERA L.) USYPIANYCH RÓŻNYMI SPOSOBAMI W BADANIACH LABORATORYJNYCH PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXIX, Nr 1 1995 PRZEŻYWALNOŚĆ ROBOTNIC PSZCZOŁY MIODNEJ (APIS MELLIFERA L.) USYPIANYCH RÓŻNYMI SPOSOBAMI W BADANIACH LABORATORYJNYCH Z d Z i S ł a w W i l k a n i e c,

Bardziej szczegółowo

Zabiegi pielęgnacyjne wpływające na rozwój wiosenny w rodzinach pszczelich

Zabiegi pielęgnacyjne wpływające na rozwój wiosenny w rodzinach pszczelich Zabiegi pielęgnacyjne wpływające na rozwój wiosenny w rodzinach pszczelich 4 luty 2017 konferencja pszczelarska w Gminnym Ośrodku Kultury w Pępowie dla pszczelarzy Rejonowego Związku Pszczelarzy w Lesznie

Bardziej szczegółowo

PROBA OKREŚLENIA SKŁADU RODZINY PSZCZELEJ WCHODZĄCEJ W NASTROJ ROJOWY I WYDAJĄCEJ ROJ. Janina Muszyńska Oddział Pszczelnictwa IS WPROWODZENIE

PROBA OKREŚLENIA SKŁADU RODZINY PSZCZELEJ WCHODZĄCEJ W NASTROJ ROJOWY I WYDAJĄCEJ ROJ. Janina Muszyńska Oddział Pszczelnictwa IS WPROWODZENIE PSZCZELNICZE ROK XXIII ZESZYTY NAUKOWE 1979 PROBA OKREŚLENIA SKŁADU RODZINY PSZCZELEJ WCHODZĄCEJ W NASTROJ ROJOWY I WYDAJĄCEJ ROJ Janina Muszyńska Oddział Pszczelnictwa IS WPROWODZENIE W rejonach klimatu

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES KATALOG 2016 CATALOGUE 2016 SPIS TREŚCI / INDEX WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD OGRÓD GARDEN PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE 31-38 21-30 4-20 SKRZYNKI BOXES 39-65 3 WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD 4 WYPOSAŻENIE

Bardziej szczegółowo

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE

PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE ROK XXXII 1988 WPŁYW WARUNKÓW WEWNĘTRZNYCH RODZINY WYCHOWUJĄCEJ I SPOSOBU PODDA WANIA LARW NA LICZBĘ I JAKOŚC UZYSKANYCH MATEK Woj c i e c h S k o w r o n e k, P i o t r S

Bardziej szczegółowo

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych

Bardziej szczegółowo

THE ROLE OF PHYTOHORMONES IN INSTRUMENTAL INSEMINATION OF QUEEN BEES

THE ROLE OF PHYTOHORMONES IN INSTRUMENTAL INSEMINATION OF QUEEN BEES Vol. 53 No. 2 2009 Journal of Apicultural Science 91 THE ROLE OF PHYTOHORMONES IN INSTRUMENTAL INSEMINATION OF QUEEN BEES B o e n a C h u d a - M i c k i e w i c z, J a r o s ³ a w P r a b u c k i, J e

Bardziej szczegółowo

WPLYW RÓŻNYCH METOD POSZERZANIA RODZIN PSZCZELICH WIOSNĄ NA ICH ROZWÓJ

WPLYW RÓŻNYCH METOD POSZERZANIA RODZIN PSZCZELICH WIOSNĄ NA ICH ROZWÓJ PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLII, Nr l 1998 WPLYW RÓŻNYCH METOD POSZERZANIA RODZIN PSZCZELICH WIOSNĄ NA ICH ROZWÓJ Piotr Skubida Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Oddział Pszczelnictwa, ul. Kazimierska

Bardziej szczegółowo

WYBRANE WSKAŹNIKI BIOCHEMICZNE HEMOLIMFY W PRZEBIEGU INWAZJI VARROA JACOBSONI U PSZCZÓŁ

WYBRANE WSKAŹNIKI BIOCHEMICZNE HEMOLIMFY W PRZEBIEGU INWAZJI VARROA JACOBSONI U PSZCZÓŁ ACTA ACADEMIAE AGRICULTURAE AC TECHNICAE OLSTENENSIS (antea: Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie) Abbrev.: Acta Acad. Agricułt. Tech. Olst. Weterinaria, No 24, Ann. 1996 WYBRANE WSKAŹNIKI

Bardziej szczegółowo