AKTY WYKONAWCZE DO USTAWY O ODPADACH WYDOBYWCZYCH

Transkrypt

1 AKTY WYKONAWCZE DO USTAWY O ODPADACH WYDOBYWCZYCH Bogusława Madej Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki ZłoŜem WyŜszy Urząd Górniczy Kielce r.

2 Przepisy wykonawcze do ustawy Dla pełnej funkcjonalności ustawy z dnia 10 lipca 2008r. o odpadach wydobywczych, konieczne jest wydanie aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń. Minister Środowiska ma delegacje do wydania aktów wykonawczych, w tym 3 rozporządzenia obligatoryjne. Do końca kwietnia 2009 r. Komisja Europejska przyjęła 5 decyzji regulujących zagadnienia techniczne niezbędne do wydania ww. aktów wykonawczych. 2

3 Charakterystyka odpadów Decyzja Komisji Nr 2009/360/WE z dnia 30 kwietnia 2009 r. uzupełniająca wymogi techniczne w odniesieniu do charakterystyki odpadów. Rozporządzenie wykonawcze fakultatywne: szczegółowy zakres charakterystyki odpadów wydobywczych oraz wymagania techniczne dotyczące charakterystyki odpadów wydobywczych, mając na względzie stateczność i chemiczną stabilność obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz zapobieganie powaŝnym wypadkom (art. 9 ust. 5). 3

4 Decyzja charakterystyka odpadów W załączniku do decyzji określono wymogi techniczne w odniesieniu do charakterystyki odpadów, które zawierają następujące dane: informacje ogólne, warunki geologiczne złóŝ przeznaczonych do eksploatacji, typ odpadów i planowane postępowanie z nimi, geotechniczne właściwości odpadów, geochemiczne właściwości odpadów. 4

5 Decyzja charakterystyka odpadów Informacje ogólne: działania poszukiwawcze, wydobywcze i przeróbcze; typ i opis zastosowanej metodologii wydobycia i przerobu; charakter planowanego produktu końcowego. 5

6 Decyzja charakterystyka odpadów Warunki geologiczne złóŝ przeznaczonych do eksploatacji: typ skał otaczających, ich skład chemiczny i mineralny, w tym przeobraŝenia hydrotermalne skał mineralnych i skały płonnej; typ złoŝa, w tym skał mineralnych bądź mineralizacji rozproszonej w skale; typologia minerałów, ich składu chemicznego i mineralnego, w tym właściwości fizycznych takich jak gęstość, porowatość, zróŝnicowanie wielkości cząstek, zawartość wody, obejmująca wyeksploatowane minerały, skałę płonną, minerały powstałe w procesach hydrotermalnych; wielkość i geometria złóŝ; wietrzenie i przemiany wzbogacające koncentrację minerałów pod względem chemicznym i mineralogicznym. 6

7 Decyzja charakterystyka odpadów Typ odpadów i planowane postępowanie z nimi (w tym nadkładu, skały płonnej i odpadów przeróbczych) : pochodzenie odpadów w miejscu wydobycia oraz procesy prowadzące do powstawania odpadów, takie jak poszukiwanie, wydobywanie, mielenie, wzbogacanie, ilości odpadów, opis systemu transportu odpadów, opis substancji chemicznych, które będą stosowane podczas przeróbki, określenie rodzajów odpadów, kategoria planowanego obiektu unieszkodliwiania odpadów, formy oraz metody składowania odpadów w obiekcie unieszkodliwiania odpadów. 7

8 Decyzja charakterystyka odpadów Geotechniczne właściwości odpadów (w zaleŝności od typu obiektu unieszkodliwiania) : granulometria, plastyczność, gęstość, zawartość wody, stopień kompakcji, wytrzymałość na ścinanie, kąt tarcia, przenikalność, współczynnik porowatości, ściśliwość, konsolidacja. 8

9 Decyzja charakterystyka odpadów Geochemiczne właściwości odpadów : Wyszczególnienie właściwości chemicznych i mineralogicznych odpadów oraz wszelkich dodatków lub pozostałości w odpadach, Przewidywane zmiany składu chemicznego odcieku w czasie dla kaŝdego typu odpadów (nie dotyczy odpadów uznanych za obojętne), uwzględniając planowane postępowanie z nimi, w szczególności: ocenę wymywalności metali, soli i anionów zawierających tlen w czasie przy pomocy testu wymywalności w zaleŝności od ph, i/lub testu perkolacyjnego i/lub uwalniania w czasie i/lub innych odpowiednich badań, w przypadku odpadów zawierających siarczki przeprowadza się badania statyczne lub kinetyczne w celu ustalenia powstawania kwaśnych odcieków (ADR) i wymywalności metalu w czasie. 9

10 Charakterystyka odpadów Rozporządzenie Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie charakterystyki odpadów wydobywczych Zakres charakterystyki (jak w decyzji) Wymagania techniczne w załączniku 10

11 Odpady obojętne Decyzja Komisji Nr 2009/359/WE z dnia 30 kwietnia 2009 r. uzupełniająca definicję odpadów obojętnych. Rozporządzenie wykonawcze fakultatywne: szczegółowe kryteria zaliczania odpadów wydobywczych do odpadów obojętnych, kierując się właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi, w szczególności rozpuszczalnością, palnością, biodegradacją, zdolnością do wymywania, zawartością zanieczyszczeń w odpadach wydobywczych oraz negatywnym oddziaływaniem na środowisko wód odciekowych z obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, z uwzględnieniem ich potencjalnego zagroŝenia dla jakości wód powierzchniowych lub podziemnych (art. 3 ust.2). 11

12 Decyzja odpady obojętne Państwa Członkowskie mogą sporządzić wykazy odpadów, które naleŝy uznać za odpady obojętne zgodne ww. kryteriami. 12

13 Decyzja odpady obojętne Norma europejska EN Zakończenie prac przewidywane na koniec 2011 roku. Problem bez normy nie jest moŝliwe pełne zastosowanie kryterium związanego z zawartością siarki siarczkowej i wskaźnikiem potencjału neutralizacji. 13

14 Odpady obojętne - rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 lipca 2011r. w sprawie kryteriów zaliczania odpadów wydobywczych do odpadów obojętnych 14

15 Odpady obojętne - rozporządzenie Kryterium I odpady nie ulegają znacznemu rozpadowi mechanicznemu lub rozpuszczeniu lub innej znaczącej zmianie, która moŝe mieć negatywny wpływ na środowisko lub zdrowie i Ŝycie człowieka 15

16 Odpady obojętne - rozporządzenie Kryterium II maksymalna zawartość siarki siarczkowej w odpadach wynosi 0,1% albo maksymalna zawartość siarki siarczkowej w odpadach wynosi 1% jeŝeli wskaźnik potencjału neutralizacji, definiowany jako stosunek potencjału neutralizacji do potencjału kwasowości, jest większy niŝ 3 16

17 Odpady obojętne - rozporządzenie Kryterium III odpady są niepalne oraz nie stwarzają zagroŝenia samozapłonem 17

18 Odpady obojętne - rozporządzenie Kryterium IV zawartość w odpadach wydobywczych, w tym w drobnych cząstkach (poniŝej 0,002 mm) substancji potencjalnie niebezpiecznych dla środowiska lub zdrowia człowieka, w szczególności związków As, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Mo, Ni, Pb, V oraz Zn, jest tak niska, Ŝe stanowi nieznaczące zagroŝenie dla środowiska i zdrowia człowieka 18

19 Odpady obojętne - rozporządzenie Kryterium V odpady w znacznym stopniu pozbawione są produktów stosowanych w procesie wydobycia lub przeróbki, które stanowią zagroŝenie dla środowiska lub zdrowia człowieka 19

20 Odpady obojętne - rozporządzenie odpady wydobywcze moŝna uznać za obojętne bez przeprowadzania określonych testów, jeŝeli udokumentowane wyniki wcześniejszych badań, przeprowadzonych przez akredytowane laboratoria, potwierdzają spełnienie powyŝszych kryteriów kryteria te nie są spełnione, jeŝeli odpady wydobywcze nie spełniają kryteriów dopuszczenia odpadów obojętnych do składowania na składowisku odpadów obojętnych 20

21 Odpady obojętne - rozporządzenie Zawartości substancji potencjalnie niebezpiecznych dla środowiska lub zdrowia człowieka są wystarczająco niskie, jeŝeli nie przekraczają standardów jakości gleby lub ziemi, określonych dla grupy B, o których mowa w przepisach dotyczących standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi, chyba Ŝe zawartość tych substancji wynika z ich naturalnej zawartości w środowisku. 21

22 Odpady obojętne - rozporządzenie standardy jakości dla wanadu, dla którego określono wartość graniczną mg/kg suchej masy odpadów wydobywczych 22

23 Odpady obojętne - rozporządzenie Nie ma listy odpadów obojętnych Nawiązanie do rozporządzenia w sprawie standardów jakości gleby 23

24 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania Decyzja Komisji Nr 2009/337/WE z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie definicji kryteriów klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów zgodnie z załącznikiem III do dyrektywy. Rozporządzenie wykonawcze obligatoryjne: szczegółowe kryteria klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych decydujące o zaliczeniu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych do kategorii A, kierując się wpływem obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych na środowisko oraz moŝliwością wystąpienia powaŝnego wypadku (art. 6 ust. 2). 24

25 Trzy podstawowe kryteria, które decydują o kwalifikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów do kategorii A Kryterium I brak działania lub niewłaściwe działanie, które mogłoby spowodować powaŝny wypadek, Kryterium II w obiekcie składowane są odpady sklasyfikowane jako niebezpieczne powyŝej pewnego ustalonego progu, Kryterium III w obiekcie składowane odpady wydobywcze zawierają substancje lub preparaty sklasyfikowane jako niebezpieczne zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG lub 1999/45/WE powyŝej ustalonego progu. 25

26 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania Ustawa dzieli obiekty unieszkodliwiania odpadów wydobywczych na: obiekty kategorii A, pozostałe obiekty. 26

27 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegółowych kryteriów klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Dz. U. Nr 86, poz

28 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania rozporządzenie Definicje: stateczność konstrukcji obiektu unieszkodliwiania odpadów zdolność obiektu do zatrzymywania odpadów wewnątrz obiektu w sposób zgodny z jego projektem, niewłaściwa eksploatacja obiektu eksploatacja obiektu, która moŝe prowadzić do powaŝnego wypadku, w tym nieprawidłowe funkcjonowanie środków mających na celu ochronę środowiska oraz wadliwe bądź niewystarczające załoŝenia projektowe, zwłaszcza w zakresie odnoszącym się do właściwości i wielkości obiektu. 28

29 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania Kryterium I rozporządzenie Przewidywane skutki awarii obiektu (rozpatrywane w perspektywie krótkoterminowej lub długoterminowej) mogą prowadzić do: znacznego ryzyka utraty Ŝycia, powaŝnego zagroŝenia dla zdrowia ludzi, powaŝnego zagroŝenia dla środowiska. 29

30 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania Kryterium I rozporządzenie awaria moŝe nastąpić w wyniku utraty stateczności obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych lub teŝ w wyniku niewłaściwej eksploatacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych okoliczności powodujące, Ŝe ryzyko utraty Ŝycia nie uznaje się za znaczne, a zagroŝenia dla zdrowia ludzi i środowiska za powaŝne ryzyka lub zagroŝenia nie ma, jeŝeli brak jest drogi migracji między źródłem zanieczyszczeń a odbiorcą elementy, które uwzględnia się podczas ustalania ryzyka utraty Ŝycia lub zagroŝenia dla zdrowia ludzi w przypadku osuwisk na hałdach oraz w przypadku utraty stateczności tam w stawach osadowych 30

31 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania Kryterium II W składowanych odpadach wydobywczych są zawarte odpady niebezpieczne. wprowadzono progi 5 % i 50 %, rozporządzenie jeśli w momencie zakończenia fazy eksploatacyjnej ponad 50 % nagromadzonych odpadów stanowić będą odpady niebezpieczne (w przeliczeniu na suchą masę), to ów obiekt naleŝy bezwzględnie zaliczyć do kategorii A, w przypadku zawartości odpadów niebezpiecznych (w przeliczeniu na suchą masę) w obiekcie poniŝej 5 % nie ma potrzeby zaliczania go do kategorii A, przy zawartości odpadów niebezpiecznych pomiędzy 5 %, a 50 % o klasyfikacji decydują wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka (uzupełnionej o skutki wynikające z nagromadzenia odpadów niebezpiecznych). 31

32 Klasyfikacja obiektów unieszkodliwiania rozporządzenie Kryterium III W składowanych odpadach wydobywczych zawarte są substancje lub mieszaniny niebezpieczne 32

33 Przepisy wykonawcze do ustawy Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia monitoringu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Faza eksploatacji obiektu Faza po zamknięciu obiektu (30 lat) Pewne analogie do rozporządzenia w sprawie monitoringu składowisk odpadów 33

34 Decyzje Komisji Decyzja Komisji Nr 2009/335/WE z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie technicznych wskazówek w celu ustanowienia gwarancji finansowej zgodnie z dyrektywą 2006/21/WE. Rozporządzenie wykonawcze obligatoryjne: w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, do dnia 30 kwietnia 2013 r. - sposób obliczania, potwierdzenia posiadania, terminy i zakres weryfikacji wielkości, sposób dysponowania oraz formę gwarancji finansowej i jej ekwiwalentu, biorąc pod uwagę pełne pokrycie kosztów zamknięcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz rekultywacji terenu, dostępność środków finansowych, a takŝe zakres niezbędnych prac rekultywacyjnych. 34

35 Decyzja gwarancje finansowe Państwa członkowskie i właściwe organy przyjmują za podstawę obliczania gwarancji finansowej następujące elementy: prawdopodobne oddziaływanie obiektu unieszkodliwiania odpadów na środowisko i zdrowie człowieka, definicję rekultywacji, w tym przyszłe zastosowanie obiektu, normy mające zastosowanie i cele w zakresie ochrony środowiska, w tym fizyczną stabilność obiektu, minimalne normy jakości gleby i zasobów wodnych oraz maksymalne wskaźniki emisji zanieczyszczeń. 35

36 Decyzja gwarancje finansowe środki techniczne konieczne do osiągnięcia celów w zakresie ochrony środowiska, w szczególności środki mające na celu zapewnianie stabilności obiektu i ograniczanie szkód w środowisku, środki konieczne do realizacji celów w trakcie zamykania i po zamknięciu obiektu, w tym rekultywacji gruntów, w razie potrzeby oczyszczanie i monitorowanie po zamknięciu obiektu oraz w stosownych przypadkach, środki mające za zadanie przywrócenie róŝnorodności biologicznej, 36

37 Decyzja gwarancje finansowe szacowany okres oddziaływania obiektu i wymagane środki łagodzące, oszacowanie kosztów niezbędnych do zapewnienia rekultywacji gruntów, kosztów fazy zamknięcia obiektu i fazy po zamknięciu, w tym koszty ewentualnego monitorowania lub usuwania zanieczyszczeń. 37

38 Dziękuję za uwagę 38