ENZYMY ANTYOKSYDACYJNE A SPOSÓB ŻYWIENIA ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH
|
|
- Dominik Kuczyński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str Bogna Grygiel-Górniak, Juliusz Przysławski, Iwona Krela-Kaźmierczak 1), Krzysztof Linke 1), Adam Szczepanik 2) ENZYMY ANTYOKSYDACYJNE A SPOSÓB ŻYWIENIA ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH Katedra i Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. J. Przysławski 1) Katedra i Klinika Gastroenterologii, Żywienia Człowieka i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. K. Linke 2) Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. med. H. Wysocki Celem badań była ocena parametrów stresu oksydacyjnego w surowicy krwi oraz żywieniowych uwarunkowań procesów oksydacyjnych w grupie otyłych kobiet po menopauzie z uwzględnieniem wybranych parametrów antropometrycznych. Hasła kluczowe: enzymy oksydacyjne, pomenopauzalna otyłość, sposób żywienia. Key words: oxidative enzymes, postmenopausal obesity, nutritional habits. Przyczyną otyłości jest najczęściej nieprawidłowo zbilansowana dieta, która nasila procesy wolnorodnikowe we wszystkich komórkach organizmu czego wynikiem są zaburzenia równowagi oksydacyjno-redukcyjnej (1). Wobec udziału reaktywnych form tlenu w inicjacji wielu chorób coraz większą uwagę przywiązuje się do profilaktycznego stosowania antyoksydantów zwłaszcza w przypadku pomenopauzlanej otyłości, ponieważ w tym okresie dochodzi do zaburzeń oksydacyjno-redukcyjnych będących podstawą rozwoju wielu jednostek chorobowych (2, 3, 4). Mając na uwadze powyższe dane podjęto próbę oceny żywieniowych i biochemicznych parametrów stresu oksydacyjnego w grupie otyłych kobiet po menopauzie. Przeprowadzone badania były realizowane w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji N /3460. MATERIAŁ I METODY Badaniem objęto 264 otyłe kobiety po menopauzie, u których dokonano oceny wybranych parametrów antropometrycznych oraz oceny sposobu żywienia. Z grupy tej po uwzględnieniu kryteriów włączenia wyselekcjonowano 63 osoby, u których wykonano oznaczenia laboratoryjne. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono me-
2 Nr Enzymy antyoksydacyjne a sposób żywienia todą wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godz. przez 7 kolejnych dni (5). Do analizy wyników badań wykorzystano komputerowe bazy danych przygotowane w programie Microsoft Access 2000 (6) na podstawie Tabel składu i wartości odżywczej produktów spożywczych (7). Zawartość tkanki tłuszczowej określono za pomocą oznaczeń na aparacie BODYSTAT Badania laboratoryjne obejmowały oznaczenie aktywności surowiczej peroksydazy glutationowej (GSH-Px) i katalazy (CAT) oraz hydroksypochodnych lipidów (ROOH) metodą spektrofotometryczną. Badania przeprowadzono za zgodą Komisji Bioetycznej nr 1054/05. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE Średnia wieku grupy kobiet po menopauzie, która uczestniczyła w badaniach klinicznych, wynosiła około 55,8±10,0 lat (tab. I). Ze względu na wysokie wartości masy cała (95,3±21,2 kg) badane kobiety charakteryzowały się drugim stopniem otyłości (BMI = 35,5±8,88 kg/m 2 ) oraz wysoką procentową zawartością tkanki tłuszczowej w organizmie (45,8±8,69%). Obserwowany wzrost masy ciała po menopauzie jest związany z nieprawidłowo zbilansowaną dietą jak i zmniejszoną podstawową przemianą materii (8). Stąd prawidłowy sposób żywienia powinien być pierwszym etapem leczenia otyłości. Co prawda wartość energetyczna całodziennych racji pokarmowych CRP (1985±814 kcal) pokrywała z niewielkim nadmiarem zalecaną normę na energię, jednakże udziały energii z białka, tłuszczu i węglowodanów nie były prawidłowe. Zarówno w przypadku białka, jak i tłuszczu zaobserwowano nadmiar energii pochodzącej z tych składników, co jest przyczyną przekarmienia białkowo-tłuszczowego (9). Wysoki poziom energii z tłuszczu w CRP otyłych kobiet sprzyja hiperlipoproteinemii, nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy typu 2, a więc jednostkom chorobowym, których podłożem jest zaburzona równowaga oksydacyjno-redukcyjna (2, 10, 11). Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko stresu oksydacyjnego jest nadmierna ilość kwasów tłuszczowych nasyconych (11,9±4,62%), których poziom w racji pokarmowej obok cholesterolu należy do czynników sprzyjających hipercholesterolemii (2, 10, 12). Z kolei występująca dyslipidemia przyczynia się do zwiększenia procesów peroksydacji lipidów, a w konsekwencji powstania lipidowych hydroksypochodnych ROOH (1).Wprawdzie nadmierna zawartość kwasów nasyconych mogłaby być częściowo rekompensowana przez stosunkowo wysoką zawartością kwasów jednonienasyconych (13,9±5,60%), ale niski poziom spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (5,83±3,42%) może dodatkowo zwiększać ryzyko kardiodiabetologiczne w grupie badanych kobiet (1, 2). Warto zatem podkreślić, że w świetle współczesnych badań największy wpływ na parametry stresu oksydacyjnego ma nie tyle ilość spożywanego tłuszczu, co jego jakość. Velthuis-Wierik i współpr. zauważyli, że dieta niskotłuszczowa nie zmieniła stosunku wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do nasyconych, a enzymy oksydacyjne takie jak erytrocytarna peroksydaza glutationowa i katalaza nie uległy zmianie. Fakt ten zmusza do refleksji, że nie wystarczy obniżenie zawartości tłuszczu w diecie osób otyłych, ale również niezwykle istotna jest jakość tłuszczu dostarczanego w czasie stosowania niskoenergetycznej diety redukcyjnej (4).
3 882 B. Grygiel-Górniak i inni Nr 3 Tabela I. Charakterystyka antropometryczna, żywieniowa i biochemiczna badanej grypy otyłych kobiet po menopauzie Table I. Anthropometric, nutritional and biochemical characteristic of study group of obese postmenopausal women Analizowane parametry Badana grupa otyłych kobiet po menopauzie N = 63 X SD Me QD Wiek (lata) 55,8 10,0 58,0 3,50 Masa ciała (kg) 95,3 21,2 93,4 15,1 BMI (kg/m 2 ) 35,5 8,88 35,2 3,51 % FM (%) 45,8 8,69 47,9 3,48 Energia (kcal) , Białko (%en) 16,4 5,58 15,3 2,90 Tłuszcz (%en) 34,8 10,7 34,8 7,2 Węglowodany (%en) 50,6 12,1 51,0 7,70 S (%en) 11,9 4,62 11,5 3,01 M (%en) 13,9 5,60 13,5 3,60 P (%en) 5,83 3,42 4,91 1,82 Selen (ug) 32,6 30,9 41,4 21 Witamina E (mg) 8,79 6,33 7,33 3,26 ROOH (umol) 9,75 6,83 8,82 5,70 CAT (ku/l) 81,7 25,9 78,4 12,3 GSH-Px (mu/ml) 2,59 2,58 2,06 1,16 N liczba kobiet, X średnia, SD odchylenie standardowe, Me mediana, QD odchylenie ćwiartkowe, BMI wskaźnik masy ciała, %FM procentowa zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie, S nasycone kwasy tłuszczowe, M jednonienasycone kwasy tłuszczowe, P wielonienasycone kwasy tłuszczowe, ROOH hydroksypochodne lipidów, GSH-Px peroksydaza glutationowa, CAT katalaza Konsekwencją wysokich wartości energii pochodzących z tłuszczu i białka był niski procent energii pochodzącej z węglowodanów (50,6 ± 12,1%). Prawidłowa ilość, jak i jakość węglowodanów (węglowodany złożone) byłaby niezwykle istotna w grupie badanych kobiet, zwłaszcza, że składniki te korzystnie wpływają na profil lipidowy (2). Antyoksydantem, który skutecznie usuwa rodniki nadtlenkowe z błon komórkowych, a przez to hamuje procesy peroksydacji jest witamina E (1). Wprawdzie w badanej grupie poziom spożycia witaminy E był tylko nieco niższy od zalecanej normy, ale biorąc pod uwagę występującą otyłość oraz nieprawidłowo zbilansowaną dietę spożycie witaminy E powinno być zdecydowanie wyższe, by zapewnić odpowiednią ochronę antyoksydacyjną. Taka ochrona wiąże się ze zmniejszoną zachorowalnością m.in. na cukrzycę, co potwierdziły badania populacji belgijskiej, w których udowodniono, że niski poziom spożycia witaminy E korelował z jej niskim stężeniem w surowicy krwi w grupie osób z cukrzycą typu 1 lub 2 (13). Składnikiem wykazującym działanie podobne do witaminy E jest selen. Dodatkowo pierwiastek ten jest składnikiem peroksydazy glutationowej biorącej udział
4 Nr Enzymy antyoksydacyjne a sposób żywienia w ochronie antyoksydacyjnej organizmu. Niestety w przypadku całodziennych racji pokarmowych badanych kobiet poziom spożycia selenu był dwukrotnie niższy niż zalecana norma. Celem prowadzonych badań była również ocena parametrów stresu oksydacyjnego w surowicy krwi. Organiczny hydroksynadtlenek ROOH jest jednym z parametrów powstającym w reakcjach wolnych rodników ze składnikami komórkowymi, takimi jak tłuszcze i zasady azotowe (1). W przypadku badanych kobiet jego stężenie przeszło dwukrotnie przekraczało wartości referencyjne. Wykazano jednocześnie ponad czterokrotnie niższe stężenie peroksydazy glutationowej, co może świadczyć o jego wykorzystaniu w procesach eliminacji ROOH. Podobne zależności obserwowano w badaniach klinicznych przeprowadzonych przez Viroonudomphol i współpr., którzy wykazali niższą aktywność peroksydazy glutationowej i katalazy w przypadku kobiet z nadwagą lub otyłością w porównaniu do kobiet z prawidłową masą ciała (p < 0,05) (14). Natomiast w przypadku badanych kobiet wykazano prawidłowe wartości katalazy (15). Prawidłowa ochrona antyoksydacyjna u otyłych kobiet po menopauzie może w znacznym stopniu chronić przed wieloma chorobami współistniejącymi z otyłością. WNIOSKI Badana grupa otyłych kobiet po menopauzie charakteryzowała się nieprawidłowym sposobem żywienia oraz zaburzoną równowagą oksydacyjno-redukcyjną. B. Grygiel-Górniak, J. Przysławski, I. Krela-Kaźmierczak, K. Linke, A. Szczepanik ANTIOXIDANT ENZYMES AND NUTRITIONAL HABITS ANALYSIS OF OWN DATA Summary The study group of 96 obese postmenopausal women was characterized by high values of body mass index (35.5 ± 8.88 kg/m 2 ) and high percentage of fat tissue (45.8 ± 8.69%). Also high intake of total fat in the daily food rations (34.8 ± 10.7%), protein (16.4 ± 5.58%), saturated fatty acids (11.9 ± 4.62%) and low consumption level of vitamin E (8.79 ± 6.33 mg) and selenium (32.6 ± 30.9 mg) may increase the oxidative processes. Such unbalanced diet may be a cause of disturbances of oxidative-reductive balance characterized by high value of lipid hydroperoxide concentration and low activity of glutathione peroxidase. PIŚMIENNICTWO 1. Fang Y. Z., Yang S., Wu G.: Free radicals, antioxidants, and nutrition. Nutrition, 2002; 18(10): WHO. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Report of a WHO Study Group. Technical Report Series 797, WHO, Geneva, chapters 3-4, Tsujinakaa K., Nakamurab T., Maegawaa H. i współpr.: Diet high in lipid hydroperoxide by vitamin E deficiency induces insulin resistance and impaired insulin secretion in normal rat. Diabetes Res. Clin. Pract. 2005; 67(2): Velthuis- Wierik E., van den Berg H., Weststrate J. i współpr.: Consumption of reduced-fat products: effects on parameters of anti-oxidative capacity. Eur. J. Clin. Nutr., 1996; 50(4); Charzewska J.: Instrukcja przeprowadzania wywiadu o spożyciu z 24 godzin. Zakład Epidemiologii Żywienia. IŻŻ, Warszawa Przysławski J., Walkowiak J., Gertig H. i współpr.: Wartość odżywcza całodziennych racji pokarmowych dzieci chorych na mukowiscydozę. Ped. Pol., 1998; 5: Kunachowicz H.,
5 884 B. Grygiel-Górniak i inni Nr 3 Nadolna I., Przygoda B. i współpr.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. IŻŻ, Warszawa WHO: Research on the menopause in the 1990s. Report of a WHO Scientific Group. Technical report Series No 866, Genewa Farnsworth E., Luscombe N.D, Noakes M. i współpr.: Effect of a high-protein, energy-restricted diet on body composition, glycemic control, and lipid concentrations in overweight and obese hyperinsulinemic men and women. Am. J. Clin. Nutr., 2003; 78(1): Ziemlański Ś., Bułchak-Jachymczyk B., Budzyńska-Topolowa J. i współpr.: Normy żywienia dla ludności w Polsce. Nowa Med., 1998; 4: Kushi L.H., Lenart E.B., Willett W.C.: Health implications of Mediterranean diets in light of contemporary knowledge. 2. Meat, wine, fats, and oils. Am. J. Clin. Nutr., 1995; 61: Grundy S.M.: Monounsaturated fatty acids, plasma cholesterol and coronary heart disease. Am. J. Clin. Nutr., 1987; 45: Dierckx N., Horvath G., van Gils C. i współpr.: Oxidative stress status in patients with diabetes mellitus: relationship to diet. Eur. J. Clin. Nutr., 2003; 57(8): Viroonudomphol D., Pongpaew P., Tungtrongchitr R. i współpr.: Erythrocyte antioxidant enzymes and blood pressure in relation to overweight and obese Thai in Bangkok. Southeast Asian. J. Trop. Med. Public. Health., 2000; 31(2): Kirkman H.N., Gaetani G.F.: Mammalian catalase: a venerable enzyme with new mysteries. Trends in Biochem. Sci., 2006; 32: Adres: Poznań, ul. Marcelińska 42.
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoPOZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 615 619 Izabela Bolesławska, Juliusz Przysławski, Marian Grzymisławski 1) POZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoPOZIOM SPOŻYCIA WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GRUPIE STUDENTÓW FARMACJI I DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W POZNANIU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 455 460 Izabela Bolesławska, Ilona Górna, Juliusz Przysławski POZIOM SPOŻYCIA WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GRUPIE STUDENTÓW FARMACJI I DIETETYKI UNIWERSYTETU
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ŻYWIENIA A INSULINOOPORNOŚĆ W GRUPIE KOBIET OTYŁYCH PO MENOPAUZIE Z DYSLIPIDEMIĄ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 277-283 Bogna Grygiel-Górniak 1), Juliusz Przysławski 1), Marta Stelmach-Mardas 1), Maria Mosor 2), Jerzy Nowak 2) SPOSÓB ŻYWIENIA A INSULINOOPORNOŚĆ W GRUPIE
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia i jej żywieniowe uwarunkowania w grupie otyłych kobiet po menopauzie z różnym stopniem otyłości
Przysławski Probl Hig Epidemiol J i wsp. Hipercholesterolemia 2011, 92(3): 545-549 i jej żywieniowe uwarunkowania w grupie otyłych kobiet po menopauzie... 545 Hipercholesterolemia i jej żywieniowe uwarunkowania
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 140 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 140 SECTIO D 2004 Katedra i Zakład Bromatologii Akademii Medycznej w Poznaniu Department of Food and Human Nutrition,
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoPROFIL LIPIDOWY ORAZ PARAMETRY STRESU OKSYDACYJNEGO W GRUPIE KOBIET I MĘŻCZYZN STOSUJĄCYCH OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA* )
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 276 280 Izabela Bolesławska, Juliusz Przysławski, Adam Szczepanik 1, Marek Chuchracki 2, Jaśmina Żwirska 3 PROFIL LIPIDOWY ORAZ PARAMETRY STRESU OKSYDACYJNEGO
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 89 94 Katarzyna Cieloszczyk, Małgorzata E. Zujko, Anna Witkowska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 Zakład Technologii i Towaroznawstwa Żywności
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoAgnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 327-332 JOANNA WYKA, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU ASSESING THE FOOD INTAKE IN FIRST YEAR STUDENTS OF AGRICULTURAL
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 699 703 Wioleta J. Charkiewicz, Renata Markiewicz, Maria H. Borawska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU Zakład
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 593 597 Joanna Myszkowska-Ryciak, Anna Harton, Danuta Gajewska ANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET Katedra Dietetyki, Wydział
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Bardziej szczegółowoATEROGENEZA JEJ ŻYWIENIOWE I KLINICZNE CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU W POMENOPAUZALNEJ OTYŁOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 284-289 Bogna Grygiel-Górniak 1), Juliusz Przysławski 1), Marta Stelmach-Mardas 1), Marian Grzymisławski 2), Marek Chuchracki 3), Marcin Kraśkiewicz 3) ATEROGENEZA
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 252-256 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska WARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI Zakład Epidemiologii, Prewencji
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 711 717 Halina Weker 1, 3, Małgorzata Więch 1, Marta Barańska 2, Hanna Wilska 3 ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ
Bardziej szczegółowoŻywieniowe czynniki ryzyka aterogenezy w grupie otyłych kobiet po menopauzie z hipercholesterolemią
Grygiel-Górniak Probl Artykuły Hig Epidemiol oryginalne B i wsp. 2010, Żywieniowe 91(4): / original 537-543 czynniki papers ryzyka aterogenezy w grupie otyłych kobiet po menopauzie... 537 Żywieniowe czynniki
Bardziej szczegółowoKorzyści z wegetarianizmu
Korzyści z wegetarianizmu QQ QQ Wegetarianizm a choroby cywilizacyjne Przemiana lipidowa ustroju Lipidy (tłuszcze) dostarczają z 1 grama 9 kcal. Są naturalną formą gromadzenia zapasów energii magazynowanej
Bardziej szczegółowoAterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie
Bogacka Probl Hig A Epidemiol i wsp. Aterogenność 2018, 99(2): diety 155-161 a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie 155 Aterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI MAKROSKŁADNIKÓW W DIECIE MĘŻCZYZN W WIEKU ŚREDNIM ORAZ STOPNIA REALIZACJI ICH POTRZEB ENERGETYCZNYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 620 624 Dariusz Włodarek, Agnieszka Gurtatowska OCENA ZAWARTOŚCI MAKROSKŁADNIKÓW W DIECIE MĘŻCZYZN W WIEKU ŚREDNIM ORAZ STOPNIA REALIZACJI ICH POTRZEB ENERGETYCZNYCH
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET W OKRESIE OKOŁOMENOPAUZALNYM W ASPEKCIE ZAGROŻENIA CHOROBAMI CYWILIZACYJNYMI SPOŻYCIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 6 (55), 359 368 MONIKA BRONKOWSKA, BEATA SADOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET W OKRESIE OKOŁOMENOPAUZALNYM W ASPEKCIE ZAGROŻENIA CHOROBAMI CYWILIZACYJNYMI SPOŻYCIE
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM
OCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM Elżbieta Karpińska*, Katarzyna Socha, Maria H. Borawska Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoOdżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.
Sylabus z modułu [24A] Dietetyka 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoRobert Szczerbiński, Jan Karczewski 1), Andrzej Szpak 2), Zofia Karczewska 2)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 299 306 Robert Szczerbiński, Jan Karczewski 1), Andrzej Szpak 2), Zofia Karczewska 2) PODSTAWOWE SKŁADNIKI ODŻYWCZE RACJI POKARMOWYCH MŁODZIEŻY MIESZKAJA CEJ W
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ENERGETYCZNA DIETY ORAZ SPOŻYCIE MAKROSKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PRZEZ OTYŁE I NORMOSTENICZNE DZIECI UCZĘSZCZAJĄCE DO PRZEDSZKOLA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 747 753 Agnieszka Starbała, Sa eed Bawa, Magdalena Wojciechowska, Halina Weker WARTOŚĆ ENERGETYCZNA DIETY ORAZ SPOŻYCIE MAKROSKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PRZEZ OTYŁE
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA LICEALISTÓW Z OLEŚNICY
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 598 603 Bożena Regulska-Ilow, Rafał Ilow, Dorota Sarzała-Kruk, Jadwiga Biernat OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA LICEALISTÓW Z OLEŚNICY Katedra i Zakład Bromatologii i
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoSTOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 171 177 Elżbieta Głodek, Marian Gil STOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU W DIETACH STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 4, str. 1190 1196 Elżbieta Głodek, Marian Gil, Mariusz Rudy OCENA ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU W DIETACH STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa
Bardziej szczegółowoRafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 293 298 Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1) OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA WYBRANYCH GRUP POPULACJI DOLNOŚLA SKIEJ 50-LATKOWIE Katedra
Bardziej szczegółowoGENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu
Bardziej szczegółowoOcena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness na tle aktualnych zaleceń żywieniowych
Samolińska Probl Hig Epidemiol W, Kiczorowska 2014, B. 95(2): Ocena 339-345 sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness... 339 Ocena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Podstawy żywienia człowieka Cykl: np.2018/2021 r.a.: np.
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Podstawy żywienia człowieka Cykl: np.2018/2021 r.a.: np.2018/2019 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY NA SPOŻYCIE WITAMINY C
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 754 758 Katarzyna Mystkowska 1, Renata Markiewicz-Żukowska, Elżbieta Karpińska, Anna Puścion 1, Maria H. Borawska WPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY
Bardziej szczegółowoGDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoOCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA ŻYWIENIOWE OTYŁOŚCI WŚRÓD DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW Z WROCŁAWIA
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 3, 541-548 JOANNA WYKA, LARYSA HIRSCHBERG, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA UWARUNKOWANIA ŻYWIENIOWE OTYŁOŚCI WŚRÓD DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW Z WROCŁAWIA NUTRITIONAL DETERMINATION OF OBESITY
Bardziej szczegółowoOCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA
ROCZN. PZH 2008, 59, NR 3, 343-349 LUCYNA OSTROWSKA, EWA STEFAŃSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA ASSESSMENT
Bardziej szczegółowoPAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje pakietów Genodiet Pakiet konsultacji genetycznych Genodiet składaja się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki
Bardziej szczegółowoŻywieniowe czynniki ryzyka insulinooporności w grupie pomenopauzalnych kobiet z otyłością wisceralną
440 Probl Hig Epidemiol 2012, 93(2): 440-444 Żywieniowe czynniki ryzyka insulinooporności w grupie pomenopauzalnych kobiet z otyłością wisceralną Nutritional risk factors of lipid disorders in the group
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 63-68 2009 63 Alicja
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /...
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.6.2017 r. C(2017) 3664 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /... uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 40-47 2009
Bardziej szczegółowoROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 28, 3, str. 34 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz* ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ ENERGII I WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W RACJACH POKARMOWYCH PRZEDSZKOLI Z REJONU WARSZAWSKIEGO
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 181-185 ZAWARTOŚĆ ENERGII I WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W RACJACH POKARMOWYCH PRZEDSZKOLI Z REJONU WARSZAWSKIEGO ENERGY AND SELECTED NUTRIENTS CONTENT IN PRE-SCHOOL CHILDREN DIET OF
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 604 609 Zbigniew Marzec, Wojciech Koch, Agnieszka Marzec OCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI Katedra
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia
Kwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia Broszura informacyjna IDF (Factsheet) kwiecień 2016 Uwaga krajowa: tłumaczenie na język polski zostało sfinansowane ze środków FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoDIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
Bardziej szczegółowoTerapia hormonalna a stan od ywienia i sk³ad cia³a kobiet ze wskaÿnikiem masy cia³a powy ej 25 w wieku lat
Terapia hormonalna a stan od ywienia i sk³ad cia³a kobiet ze wskaÿnikiem masy cia³a powy ej 25 w wieku 30 64 lat Effect of the hormone therapy on the nutritional status and body composition of women aged
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 187-192 OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA ASSESSMENT OF DIETARY HABITS IN STUDENTS OF THE MEDICAL UNIVERSITY
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 30 październik 2017
WITAMINY I MINERAŁY > Model : 8079471 Producent : - Doppelherz aktiv Minerały dla diabetyków z ALA Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoEwa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 2, str. 131 135 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski JAKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA OCENA ŻYWIENIA STUDENTÓW UCZELNI SPORTOWEJ Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoPORADNICTWO DIETETYCZNE Wykład 2
PORADNICTWO DIETETYCZNE Wykład 2 Funkcje żywności Społeczne aspekty zaburzeń żywieniowych na przykładzie głodu pozornego, utajonego i otyłości Standardy postępowania dietetycznego z pacjentem otyłym Prowadzący:
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚĆI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ MASIE CIAŁA ORAZ Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 286 294 EWA STEFAŃSKA, 1 LUCYNA OSTROWSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA ZAWARTOŚĆI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ
Bardziej szczegółowoOCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 2, str. 117 122 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska OCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoOcena stanu odżywienia oraz sposobu żywienia osób ze zdiagnozowanym zespołem metabolicznym
948 Probl Hig Epidemiol 2014, 95(4): 948-955 Ocena stanu odżywienia oraz sposobu żywienia osób ze zdiagnozowanym zespołem metabolicznym Assessment of nutritional status and supply of essential nutrients
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WITAMIN W RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O NISKIEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 3, 533-540 MONIKA BRONKOWSKA, IZABELA KARCZ OCENA ZAWARTOŚCI WITAMIN W RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O NISKIEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ ASSESSMENT OF VITAMINS CONTENTS IN THE FOOD RATIONS
Bardziej szczegółowoŻywność, żywienie, zdrowie
Żywność, żywienie, zdrowie est modus in rebus Roman Cichon CM UMK 2013 ŻYWNOŚĆ BEZPIECZNA pod względem higienicznym, UMOŻLIWIAJĄCA dostarczanie potrzebnych składników odżywczych, UMOŻLIWIAJĄCA prawidłowe
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Bardziej szczegółowoOCENA PODAŻY PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH ORAZ WARTOŚĆ ENERGETYCZNA DIET REDUKCYJNYCH W WYBRANYCH CZASOPISMACH DLA KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 1, str. 25 31 Maciej Bienkiewicz, Ewa Bator, Monika Bronkowska OCENA PODAŻY PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH ORAZ WARTOŚĆ ENERGETYCZNA DIET REDUKCYJNYCH W WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Żywienie człowieka inżynieria produktów żywnościowych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowoZalecenia dietetyczne dla pacjenta z cukrzycą
Dietetyka lekwpolsce.pl Zalecenia dietetyczne dla pacjenta z cukrzycą według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) 2014 Polish Diabetology Association s 2014 nutrition recommendations for patients
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoW pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu
W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu jej zastosowania. IV. Wykaz głównych zaleceń dotyczących
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoZaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych
652 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 652-656 Zaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych Disorders of
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA CAŁODZIENNYCH RACJI POKARMOWYCH STUDENTEK UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO O RÓŻNYM POZIOMIE WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 4, str. 1202 1209 Elżbieta Głodek, Marian Gil WARTOŚĆ ODŻYWCZA CAŁODZIENNYCH RACJI POKARMOWYCH STUDENTEK UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO O RÓŻNYM POZIOMIE WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ŻYWIENIA OSÓB Z HIPERCHOLESTEROLEMIĄ STOSUJĄCYCH ODPOWIEDNIĄ DIETĘ I NIESTOSUJĄCYCH DIETY
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 608 613 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz SPOSÓB ŻYWIENIA OSÓB Z HIPERCHOLESTEROLEMIĄ STOSUJĄCYCH ODPOWIEDNIĄ DIETĘ I NIESTOSUJĄCYCH DIETY Zakład Epidemiologii,
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI BIAŁKA, TŁUSZCZÓW I WĘGLOWODANÓW W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ STUDENTÓW AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
ROCZN. PZH, 2001, 52, NR 3, 247 256 LUCYNA OSTROWSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA ZAWARTOŚCI BIAŁKA, TŁUSZCZÓW I WĘGLOWODANÓW W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ STUDENTÓW AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU
Bardziej szczegółowoTIENS OLEJ Z WIESIOŁKA
TIENS OLEJ Z WIESIOŁKA WIESIOŁEK ZINC and its influence on human body Pliniusz Starszy, rzymski historyk i pisarz, w swoim dziele Historia Naturalna tak pisze o wiesiołku: Zioło dobre jak wino, aby uradować
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ODŻYWIANIA STUDENTEK WYŻSZEJ SZKOŁY KOSMETOLOGII I OCHRONY ZDROWIA W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 704 708 Katarzyna Socha, Maria H. Borawska, Renata Markiewicz, Wioleta J. Charkiewicz 1) OCENA SPOSOBU ODŻYWIANIA STUDENTEK WYŻSZEJ SZKOŁY KOSMETOLOGII I OCHRONY
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoWPŁYW DIETY O NISKIM INDEKSIE GLIKEMICZNYM NA ZMIANY SKŁADU CIAŁA I SPOCZYNKOWYCH WYDATKÓW ENERGETYCZNYCH U ODCHUDZAJĄCYCH SIĘ KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 651 657 Ewa Lange, Bronisława Tymolewska-Niebuda, Anna Kacperska WPŁYW DIETY O NISKIM INDEKSIE GLIKEMICZNYM NA ZMIANY SKŁADU CIAŁA I SPOCZYNKOWYCH WYDATKÓW ENERGETYCZNYCH
Bardziej szczegółowo