Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:

Transkrypt

1 Kazimierz Harłoziński, Gabriela Barwińska-Szczutkowska, Problem bezrobocia w Bydgoszczy w latach 2005-, Problems of unemployment in Bydgoszcz in years Journal of Health Sciences. 2013;3(14), ISSN / X. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item ( ). The Author (s) 2013; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted: Oryginalny tekst stanowi rozdział w monografii Problemy zarządzania przestrzenią miasta i jego otoczeniem pod red. Rabant H., Gotowski R., Barwińska S., wyd. Promotio Geographica Bydgostiensia, tom VI, UKW Bydgoszcz, 2010, s ISBN PROBLEMY BEZROBOCIA W BYDGOSZCZY W LATACH Problems of unemployment in Bydgoszcz in years Kazimierz Harłoziński, Gabriela Barwińska-Szczutkowska Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Streszczenie Artykuł ma na celu przedstawienie bezrobocia w Bydgoszczy na tle województwa kujawsko-pomorskiego w latach Tekst omawia strukturę bezrobocia według podstawowych czynników statystycznych. Słowa klucze: Bydgoszcz, bezrobocie, miasto. Wprowadzenie Bydgoszcz jest znacznym ośrodkiem miejskim, z liczbą mieszkańców wynoszącą (), w tym kobiet (co stanowi 53 % ogólnej liczby mieszkańców miasta). Bydgoszcz jest administracyjną stolicą województwa kujawsko-pomorskiego. to zamieszkuje 2 miliony 069 tysięcy 083 osób, czyli 5,7% ludności kraju. Natomiast pod względem wielkości liczby ludności region znajduje się na ósmym miejscu w kraju. Zarejestrowane bezrobocie w Bydgoszczy na koniec r. obejmowało osób, w tym kobiet, a stopa bezrobocia rejestrowanego w tym samym roku wynosiła 8,1% (wobec 16,9% dla województwa). Na bezrobocie w Bydgoszczy miały wpływ czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne, spośród, których najważniejsze to: spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w kraju, wysokie koszty zatrudnienia, wkraczanie na rynek pracy osób z wyżu demograficznego, działania restrukturyzacyjne lub likwidacja, powodujące redukcję zatrudnienia w podmiotach gospodarczych, zmniejszenie zatrudnienia przede wszystkim w restrukturyzowanej służbie zdrowia i oświacie oraz innych placówkach sektora publicznego, ogólnie niski poziom kwalifikacji populacji bezrobotnych. Od początku 2004 r. w mieście zaczęło spadać bezrobocie. Mniejsza liczba osób bezrobotnych to przede wszystkim połączony efekt ogólnopolskiego wzrostu gospodarczego i aktywizacji bezrobotnych. Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy poprzez bezpośrednie działania na rzecz promocji zatrudnienia koncentruje się przede wszystkim na aktywizacji zawodowej - bezrobotnych do 25 roku życia, bezrobotnych 248

2 o niskich kwalifikacjach zawodowych oraz bezrobotnych kobiet. Wyodrębnione kategorie bezrobotnych to osoby znajdujące się w najgorszej sytuacji na rynku pracy i najbardziej zagrożone bezrobociem długotrwałym. Ludność w Bydgoszczy Analizując problematykę rozmieszczenia ludności, przyjęto że podstawowym źródłem informacji są spisy powszechne ludności, gdzie gromadzone są dane dotyczące stanu istniejącego w określonym czasie tj. w momencie spisu gdzie faktycznie się znajdowali, jak również gdzie zwykle przebywają. Z tej przyczyny wyróżnia się dwie kategorie ludności: zamieszkałą i obecną (Jędrzejczyk, 2001). W opracowaniu posłużono się danymi Głównego Urzędu Statystycznego, dotyczącymi ludności zameldowanej w danym czasie na danym obszarze. Dla określenia relacji liczbowej między ludnością a zajmowanym przez nią obszarem przyjęto wskaźnik gęstości zaludnienia. W 2005 r. liczba mieszkańców województwa wyniosła i jest niewiele większa w stosunku do r. W związku z tym największy pod względem liczby mieszkańców powiat - miasto Bydgoszcz skupia aż 17,3% () mieszkańców województwa. Analizując dynamikę ludności w poszczególnych województwach, obserwuje się jej ubytek, zwłaszcza w Bydgoszczy oraz powiatach byłego województwa toruńskiego (szczególnie w powiecie golubsko-dobrzyńskim, radziejowskim, wąbrzeskim oraz powiatach świeckim i chełmińskim) a także w powiecie włocławskim. Tab. 1. Liczba ludności województwa kujawsko-pomorskiego w latach Liczba ludności Liczby bezwzględne % , , , Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy,, Niewątpliwie znaczący wpływ na zmiany stanu liczby ludności miały ruchy migracyjne oraz zmiana granic administracyjnych Bydgoszczy w 1999 r. W r. w powiatach ziemskich województwa, wskaźnik gęstości zaludnienia zawierał się w przedziale od 44 osób na km 2 w powiecie tucholskim, do 135 osób na km 2 w powiecie inowrocławskim. Obszary największej koncentracji pokrywają się z terenami miejskimi, gdzie największe ośrodki to Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz. 249

3 liczba ludności Tab. 2. Struktura ludności według wieku w Bydgoszczy w latach w wieku przedprodukcyjny produkcyjnym poprodukcyjnym ogółe m m razem w tym kobiet y razem w tym kobiet y razem w tym kobiet y ludność w wieku nieprodukcyjny m na 100 osób w wieku produkcyjnym , , ,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Rocznik Statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2005,, 2007,,. Struktura ludności w Bydgoszczy wg wieku Ogółem Przedprodukcyjnym Produkcyjnym Poprodukcyjnym lata Ryc. 1. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Bydgoszczy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Rocznik Statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2005,, 2007,, Zmiany w strukturze bezrobocia w Bydgoszczy w latach Recesyjny charakter polskiego bezrobocia związany był głównie z kryzysem produkcji. Z ogólnej liczby bezrobotnych znaczy udział stanowiły osoby ze zwolnień grupowych. W Urzędach Pracy na terenie całego kraju była niewielka liczba ofert pracy dla zarejestrowanych tam osób. Polskie bezrobocie spowodowane było przede wszystkim odziedziczoną po poprzednim systemie ekonomicznym strukturą gospodarki narodowej, przyjętą strategią 250

4 przemian, nawykami osób bezrobotnych i pracodawców oraz recesją gospodarczą w wielu branżach (przemyśle ciężkim, surowcowym i budownictwie) i regionach. Wprowadzony od 1999 nowy podział administracyjny kraju spłaszczył statystycznie zróżnicowanie stopy bezrobocia w przekroju wojewódzkim. Najniższa stopa bezrobocia nadal występuje w województwach: warszawskim, poznańskim, krakowskim i bielskim. Przebieg zmian w ilości bezrobotnych w mieście Bydgoszcz przedstawia tabela 3. Tab. 3. Bezrobotni zarejestrowani w Bydgoszczy w latach kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2010 Bezrobotni zarejestrowani w Bydgoszczy w latach w latach Ryc. 2. Bezrobotni zarejestrowani w Bydgoszczy w latach kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2010. Sytuacja na rynku pracy widoczna jest poprzez poziom jak i strukturę bezrobocia. Rozpatruje się ją między innymi poprzez: - cechy demograficzne bezrobotnych, - płeć i wiek, - kwalifikacje bezrobotnych według wykształcenia, - długość okresu pozostawania bez pracy. Bezrobocie według wieku Udział bezrobotnych w poszczególnych grupach wiekowych ulega ciągłym zmianom w czasie. Najwięcej bezrobotnych w Bydgoszczy przypada na pierwszą oraz drugą grupę wiekową (18 do 24 lat oraz 25 do 34 lat), którą stanowią ludzie młodzi. Najmniejszy udział bezrobotnych występuje natomiast w ostatniej grupie wiekowej reprezentowanej przez najstarszych uczestników rynku pracy. 251

5 w latach Tab. 4. Ludność bezrobotna w wieku od 18 do 24 lat w Bydgoszczy w latach Kujawsko-pomorskie kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,,2010 Bezrobotni wg wieku od 18 do 24 lat Ryc. 3. Struktura ludności bezrobotnej według wieku od 18 do 24 lat w Bydgoszczy. kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,,2010. Tab. 5. Ludność bezrobotna w wieku od 25 do 34 lat w Bydgoszczy w latach Kujawskopomorskie Miasto Bydgoszcz kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,,

6 w latach w latach Bezrobotni wg wieku od 25 do Ryc. 4. Struktura ludności bezrobotnej według wieku od 25 do 34 lat w Bydgoszczy. kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,2010 Tab. 6. Ludność bezrobotna w wieku od 35 do 44 lat w Bydgoszczy w latach Miasto Kujawsko-pomorskie Bydgoszcz kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,2010. Bezrobotni wg wieku od 35 do Ryc. 5. Struktura ludności bezrobotnej według wieku od 35 do 44 lat w Bydgoszczy. kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,

7 w latach Tab. 7. Ludność bezrobotna w wieku 45 do 54 lat w Bydgoszczy w latach Miasto Kujawsko-pomorskie Bydgoszcz kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,2010. Bezrobotni wg wieku od 45 do Ryc. 6. Struktura ludności bezrobotnej według wieku od 45 do 54 lat w Bydgoszczy. kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,2010. Tab. 8. Ludność bezrobotna w wieku 55 i więcej w Bydgoszczy w latach Miasto Kujawsko-pomorskie Bydgoszcz kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,

8 w latach Bezrobotni wg wieku od 55 i więcej Ryc. 7. Struktura ludności bezrobotnej według wieku od 55 i więcej w Bydgoszczy. kujawsko-pomorskiego US w Bydgoszczy,,2007,,,2010. Bezrobocie według wykształcenia Poziom wykształcenia bezrobotnych jest bardzo ważnym czynnikiem społecznym, z punktu widzenia, której klasyfikowani są bezrobotni. Rozpoznanie struktury wykształcenia osób bezrobotnych w każdym regionie jest pomocnym elementem w polityce rynku pracy. Przed utratą pracy nie chroni już wyższe wykształcenie, nie da się także wskazać grupy zawodowej, której ten problem nie dotyczy. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku grupą najsilniej dotkniętą brakiem zatrudnienia były osoby z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym, podczas gdy bezrobocie wśród osób z wykształceniem wyższym było zjawiskiem marginalnym. Powszechnie uważano, że wyższe wykształcenie gwarantuje znalezienie zatrudnienia. Jednakże w 2003 r. - w porównaniu z 2000 r. - bezrobocie wzrosło we wszystkich wyodrębnionych grupach bez względu na wykształcenie, w tym również wśród absolwentów szkół wyższych. W następnych latach do r. włącznie miało zmienny przebieg, lecz o tendencji malejącej. Brak należytego wykształcenia wywiera negatywny wpływ nie tylko na szansę zatrudnieniowe młodego pokolenia. Można postawić tezę, że im wyższe wykształcenie tym mniejsze ryzyko utraty pracy. Trzeba jednak pamiętać, że po pierwsze nie każde wykształcenie jest gwarancją sukcesu zawodowego, po drugie zaś wymogiem współczesności jest stałe podnoszenie kwalifikacji. Bezrobotni z wyższym wykształceniem stanowią zdecydowaną mniejszość wśród ogólnej liczby bezrobotnych (tab. 9). Wynika to przede wszystkim z tego, że pracodawcy wybierają na swoich pracowników chętniej osoby dobrze wykształcone. Wyższe wykształcenie nie gwarantuje wprawdzie zatrudnienia, ale stwarza dużo większe szansę na znalezienie pracy. Do bezrobotnych z wyższym wykształceniem zalicza się osoby posiadające tytuł co najmniej licencjata. Liczba osób bezrobotnych z tym wykształceniem nie może być jednak bezpośrednio brana do porównań, gdyż w różnych jednostkach administracyjnych liczba ta jest uzależniona od wielu czynników np. ogólnej liczby osób. Charakterystyczne jest natomiast to, że udział bezrobotnych z wykształceniem wyższym z roku na rok jest coraz większy. 255

9 w latach Kujawskopomorskie m. Bydgoszcz Kujawskopomorskie m. Bydgoszcz Kujawskopomorskie m. Bydgoszcz Kujawskopomorskie m. Bydgoszcz Kujawskopomorskie m. Bydgoszcz Tab.9. Bezrobotni według wykształcenia w Bydgoszczy w latach Wyższe Bezrobotni według wykształcenia Średnie ogólnokształc ące Średnie zawodowe Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i poniżej Źródło: Raporty Powiatowego Urzędu Pracy w Bydgoszczy i Toruniu, 2005, dane z Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Bezrobotni według poziomu wykształcenia 2007 Gimnazjalne i poniżej Zasadnicze zaw odow e Średnie ogólnokształcące Średnie zaw odow e Wyższe Ryc. 8. Struktura ludności bezrobotnej według poziomu wykształcenia w Bydgoszczy. Źródło: Opracowanie własne wg Raportu Powiatowego Urzędu Pracy w Bydgoszczy i Toruniu, 2005, danych z Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Bezrobocie według płci Analiza bezrobocia z perspektywy płci na badanym obszarze ma na uwadze wydobycie problemu nierówności pozycji kobiet na rynku pracy. Choć z wielu statystyk powszechnie wiadomo, iż wykształcenie kobiet jest lepsze niż mężczyzn, to i tak mają one trudniejszy dostęp do rynku pracy, nie osiągają w pracy tych samych pozycji co mężczyźni, mają przeciętnie niższe płace oraz są bardziej zagrożone bezrobociem, szczególnie bezrobociem długookresowym (Kurzynowski, 2001). Pomimo tego, że kobiety rzadziej niż mężczyźni traciły pracę, to trudniej im było znaleźć miejsce pracy na początku kariery zawodowej lub po dłuższej przerwie (Wójcicka, 2002). Przyczynę mniejszych możliwości zawodowych kobiet znajdujemy w ich obciążeniu licznymi obowiązkami domowymi, konieczność godzenia pracy w domu z pracą zawodową utrudnia rozwój zawodowy kobiet, a w dalszej konsekwencji upośledza ich pozycję na rynku pracy (Kurzynowski, 2001). Wiele kobiet uważa, że sytuacja ta

10 wynika ze stereotypowego postrzegania ich wyłącznie w rolach żon, matek i gospodyń domowych. Uwzględnienie faktu, że kobiety zamężne miały w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. trudniejszą sytuację na rynku pracy od kobiet samotnych wskazuje, że jedną z istotnych przyczyn tej sytuacji może być specyficzne dla kobiet łączenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi (Kowalska, 2000). Gdy na początku fazy transformacji praca stawała się znacznie bardziej intensywna, a pracodawcy bardziej wymagający, łączenie pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi stało się trudniejsze. Sytuacji nie łagodziły istniejące, konserwatywne wzorce rodziny. Zmiany postaw mężczyzn wobec dzielenia obowiązków domowych pomiędzy małżonków następują w Polsce powoli i dotyczą młodszego pokolenia (Wójcicka, 2002). Trudna sytuacja na rynku pracy dla kobiet spowodowała, że praca zawodowa i chęć jej posiadania w istotny sposób determinuje ich postawy wobec dzietności. Tab. 10. Bezrobocie według płci w województwie kujawsko-pomorskim w latach rok wyszczególnienie 2003 M K M K M K M K m. Bydgoszcz Źródło: PUP w Bydgoszczy i Toruniu, WUP Toruń, M mężczyźni, K kobiety Bezrobocie wg płci - kobiety w latach 2003,,, Bezrobocie wg płci - mężczyźni w latach 2003,,, K 0 M w latach w latach Ryc. 9. Struktura ludności bezrobotnej według płci w Bydgoszczy. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Bydgoszczy i Toruniu, WUP Toruń oraz Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy 2004,, 2007,, Powszechnie wiadomo, że pracodawcy uważają kobiety za bardziej kłopotliwych pracowników z powodu np. prawnej ochrony macierzyństwa. Pracują one w znacznie mniejszej w porównaniu z mężczyznami liczbie zawodów, dla nich jest mniej stanowisk pracy, niechętnie podejmują pracę w znacznej odległości od domu. 257

11 Podczas przeprowadzonego sondażu diagnostycznego w Powiatowym Urzędzie Pracy w Bydgoszczy, wskazywano także, iż rozpowszechnione jest przekonanie, że kobiety łatwiej znoszą bezrobocie ponieważ praca w gospodarstwie domowym i opieka nad dziećmi są dla nich tak ważne, że mogą czerpać z nich zadowolenie i szacunek dla samych siebie. Rozmieszczenie bezrobotnych mężczyzn w analizowanej przestrzeni świadczy o istnieniu silnych zróżnicowań. Porównując analizowane miasto na prawach powiatu zauważamy, że bezrobocie wśród mężczyzn osiąga zdecydowanie zmniejsza liczbę w stosunku do wcześniejszych lat niż rok. Najmniej bezrobotnych mężczyzn w tym samym czasie było w mieście na prawach powiatu Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na podstawie długości okresu pozostawania w zasobie bezrobotnych w syntetyczny sposób ocenić można efektywność danego rynku pracy, a w konsekwencji porównywać ze sobą rynki regionalne (Malarska, 2000). Czas trwania okresu pozostawania bez pracy jest jednak przede wszystkim ważną charakterystyką społeczną zjawiska bezrobocia. Od czerwca 1994 roku obowiązują następujące kategorie trwania bezrobocia: - do 1 miesiąca, - od 1 do 3 miesięcy, - od 3 do 6 miesięcy, - od 6 do 12 miesięcy, - od 12 do 24 miesięcy, - powyżej 24 miesięcy. W zależności od trwania okresu poszukiwania pracy wyróżnia się bezrobocie długookresowe (w Polsce tj. od 6 do 12 miesięcy) i krótkookresowe (do 3 miesięcy). Wyróżnia się także bezrobocie długotrwałe (powyżej 1 roku) oraz chroniczne - powyżej dwóch lat. Dla przykładu w krajach gospodarczo rozwiniętych (np. Norwegia) za długotrwałe przyjmuje się już półroczne bezrobocie. Najwięcej bezrobotnych w Polsce przypada na grupę obejmującą okres pozostawania bez pracy powyżej 24 miesięcy. Udział poszczególnych kategorii przedstawia tabela 11., na podstawie której zauważamy silne zróżnicowanie badanego zjawiska. Z prezentowanych danych obserwujemy w roku wzrost ilości bezrobotnych w poszczególnych okresach pozostawania bez pracy a szczególnie w grupie powyżej 24 miesięcy - wzrost o 9,7 % w stosunku do roku. Informacje o strukturze bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy stanowią podstawę szacunku średniego trwania bezrobocia. Z zaprezentowanych danych (tab. 11, ryc. 10) obserwujemy wzrost średniego okresu poszukiwania pracy przez bezrobotnych w badanych latach w całej analizowanej przestrzeni. Najkrótszy średni okres pozostawania bez pracy występuje w największych miastach regionu: Toruniu i Bydgoszczy, co wynika z większej liczby oferowanych miejsc pracy w miastach, gdzie skupia się większość inwestycji rządowych i pozarządowych. Zdecydowanie dłuższy okres pozostawania bez pracy występuje na terenach wiejskich, przy czym charakteryzuje się on widocznym zróżnicowaniem przestrzennym. 258

12 czas pozostawania bez pracy Tab. 11. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy w Bydgoszczy w latach,,. Ogółem do 1 miesiąca Czas pozostawania bez pracy w miesiącach powyżej 24 Wyszczególnienie Kujawsko-pomorskie m. Bydgoszcz Wyszczególnienie Kujawsko-pomorskie Ogółem do 1 miesiąca Czas pozostawania bez pracy w miesiącach powyżej m. Bydgoszcz Wyszczególnienie Kujawsko-pomorskie Ogółem do 1 miesiąca Czas pozostawania bez pracy w miesiącach powyżej m. Bydgoszcz Źródło: Opracowanie własne wg Raportu Powiatowego Urzędu Pracy w Bydgoszczy i Toruniu, 2005, danych z Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy pow do 1 mc-a Ryc. 10. Struktura ludności bezrobotnej według czasu pozostawania bez pracy w Bydgoszczy. Źródło: Opracowanie własne wg Raportu Powiatowego Urzędu Pracy w Bydgoszczy i Toruniu, 2005, danych z Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy,

13 Podsumowanie Należy stwierdzić, że Bydgoszcz jest miastem, w którym najłatwiej w regionie znaleźć pracę, ale i miastem o najniższym poziomie bezrobocia. Co więcej na całym obszarze północnej i zachodniej Polski obejmującej 7 województw, aglomeracja Bydgoszczy znajduje się na 3 miejscu po Poznaniu i Trójmieście pod względem poziomu bezrobocia (Kluba, 2003). Otoczenie Bydgoszczy również charakteryzuje się względnie niskim bezrobociem, co jest ewenementem w regionie kujawsko-pomorskim. Co więcej wynik ten jest uzyskany przy najwyższym w województwie poziomie aktywności zawodowej ludności (Kluba, 2003). Powiaty ziemskie pozostałych dużych miast regionu charakteryzują się natomiast wysokim poziomem bezrobocia w skali regionalnej, a tym bardziej krajowej. Największy odsetek ludności w Bydgoszczy zatrudniony jest w szeroko pojętym sektorze usług (rynkowych i nierynkowych), co zgodne jest z tendencją ogólnokrajową dla dużych, rozwijających się miast Polski. Jednak stwierdzić należy, że od początku roku liczba bezrobotnych radykalnie wzrosła z powodu kryzysu gospodarczego na świecie i tym samym spowodowało to ograniczenia w zatrudnieniach na rynku pracy i tym samym ograniczenia wydatków w firmach. Literatura Bezrobocie rejestrowane w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2010 r.,, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bydgoszcz. Oficjalna strona domowa Oficjalna strona domowa Oficjalna strona domowa Oficjalna strona domowa Oficjalna strona domowa Podgórski Z., 1999, Region kujawsko-pomorski, WSiP, Warszawa. Rocznik Statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego, 2005,, 2007,,, Urząd Statystyczny, Bydgoszcz Kluba M., Przestrzenne zróżnicowanie poziomu oraz struktury bezrobocia na obszarach wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego w okresie transformacji gospodarki, Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach , Bogucki- Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s ,. Kurzynowski A., (red.), Sytuacja społeczno zawodowa bezrobotnych kobiet, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa. Wójcicka I., Kobiety w polskiej polityce społecznej okresu transformacji, IBnGR, Warszawa. Abstract: This article aims at presenting unemployment in Bydgoszcz in relation to the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship between The text describes the structure of unemployment against basic statistical criteria. Key words: Bydgoszcz, unemployment, city. 260