MODUŁ 4 FINANSE W FIRMIE

Transkrypt

1 MODUŁ 4 FINANSE W FIRMIE W pierwszym module podejmowaliście decyzję, jaką działalność chcecie otworzyć. W module drugim badaliście potrzeby waszych potencjalnych odbiorców przede wszystkim po to, aby dostarczyć im takie produkty czy usługi, które dokładnie wpiszą się w ich oczekiwania, a wam przyniosą zysk. Stworzyliście także strategię marketingową dla waszej firmy. Teraz nadszedł czas, by sprawdzić czy macie wystarczający kapitał, by wasz pomysł wprowadzić w życie. Sprawdzicie, jak wygląda wasza sytuacja finansowa, zastanowicie się nad kosztami założenia waszej firmy oraz możliwymi źródłami finansowania. W tym module będziecie zajmować się także zagadnieniami związanymi z finansami przedsięwzięcia. Dowiecie się m.in. czym jest przychód i koszty w działalności gospodarczej, czym jest rentowność i nauczycie się obliczać opłacalność przedsięwzięcia przy zastosowaniu wzorów na progi rentowności, jakie są formy opodatkowania działalności gospodarczej oraz jak dokumentować zakup i sprzedaż w firmie. SPOSOBY FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI Zakładając działalność nie każdy z potencjalnych przedsiębiorców dysponuje już na samym początku zasobami, jakie są potrzebne do jej prowadzenia. Również działający już na rynku przedsiębiorcy niejednokrotnie borykają się z problemami dotyczącym braku kapitału na rozwój. Dlatego też na rynku pojawiają się instytucje, pomagające przedsiębiorcom pozyskać kapitał w celu otwarcia lub rozwoju prowadzonej działalności. Kredyty, pożyczki, leasing Tradycyjnym już źródłem finansowania jest kredyt. Na rynku coraz większa liczba banków posiada w swojej ofercie ofertę kredytową stworzoną z myślą o początkujących oraz dopiero powstających firmach. Dzięki niemu nowe przedsiębiorstwa mogą uzyskać dofinansowanie, które pozwoli im realizować plany. Środki uzyskane można wykorzystać na wiele sposobów, zależnie od rodzaju prowadzonej działalności. Z góry jednak założyć należy, że bez zabezpieczenia i dobrej historii kredytowej trudno będzie uzyskać więcej niż kilkadziesiąt tysięcy złotych na start i to na dość trudnych warunkach, jeśli chodzi o oprocentowanie pożyczki. To sięgać może w niektórych bankach blisko 20 procent w skali roku. Najlepiej mają biznesmeni, którzy posiadają dobre zabezpieczenie w postaci hipoteki. Wtedy bank może zaoferować nawet kilka milionów złotych pożyczki pod hipotekę. Pożyczki udzielane są na podjęcie działalności gospodarczej lub utworzenie przez osoby, które otrzymały pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej, stanowiska pracy dla bezrobotnego. Otrzymać można maksymalnie 60 tysięcy złotych na 7 lat, a zabezpieczeniem pożyczki może być weksel własny pożyczkodawcy i poręcznie dwóch osób fizycznych.

2 Często przedsiębiorcy potrzebny jest sprzęt czy też samo miejsce, w którym działalność mogłaby być prowadzona. Tu jednym z najczęściej spotykanych form finansowania jest leasing. Przedmiotem leasingu mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i grunty czy nieruchomości. Środki pochodzące z budżetu państwa czy ze środków unijnych Zakładający działalność mają również możliwość korzystania z pomocy przyznawanej ze środków pochodzących z budżetu państwa czy ze środków unijnych. Jest to dobra opcja szczególnie dla nieposiadających szans na kredyt. Oto niektóre z możliwości uzyskania dofinansowania: 1.Dotacje z powiatowego urzędu pracy Dotacja ma charakter jednorazowy i jest przeznaczona na pokrycie kosztów związanych z podjęciem działalności gospodarczej, w tym kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności. W ten sposób można sfinansować np. zakup laptopa lub innego sprzętu biurowego niezbędnego do prowadzenia działalności, nie można natomiast opłacać składek ZUS, abonamentu telefonicznego itp. Te wydatki przedsiębiorca musi pokrywać z własnych przychodów. Obecnie dotacja z urzędu pracy, jaką można uzyskać na założenie własnej firmy, to maksymalnie 22686,84 zł. Więcej informacji: 2. Finansowanie z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dotacje dla niepracujących Przedsiębiorcy zakładający działalność mogą liczyć nawet na 40 tys. złotych bezzwrotnego dofinansowania z funduszy unijnych. Aby pomoc była rzeczywiście bezzwrotna, firma musi przetrwać na rynku rok. Dotacje można otrzymać z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. O wsparcie mogą ubiegać się wszystkie osoby fizyczne, z wyjątkiem osób, które miały zarejestrowaną gospodarczą w okresie ostatniego roku. Dotacje dla osób zagrożonych utratą pracy Osoby, które utraciły pracę z przyczyn zależnych od pracodawcy, mogą ubiegać się o przyznanie dotacji na własny biznes z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach Poddziałania Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie. Dla aplikantów przewiduje się szkolenia z przedsiębiorczości oraz indywidualne i grupowe doradztwo dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, a także jednorazową pomoc do 40 tys. złotych i wsparcie pomocowe wypłacane przez okres 6 miesięcy (z możliwością przedłużenia do roku. Instytucje udzielające dotacji to wojewódzkie urzędy pracy i operatorzy (lista jest dostępna w urzędach marszałkowskich poszczególnych województw). Więcej informacji:

3 3. Dotacje na założenie firmy na obszarach wiejskich Planując założenie własnej firmy na terenach wiejskich lub w małym miasteczku (do 20 tys. mieszkańców), można skorzystać z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich np. w ramach poddziałania Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich (Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej). Kwota i wielkość wsparcia - do zł zgodnie z założeniami biznesplanu Więcej informacji o programie Rozwoju Obszarów Wiejskich : 4. Fundusze unijne na lata Regionalne programy operacyjne W ramach regionalnych programów operacyjnych są planowane różne formy wsparcia dla osób, które chcą otworzyć firmę, między innymi preferencyjne pożyczki, bezzwrotne dotacje czy wsparcie szkoleniowo -doradcze. Każdy zarząd województwa będzie mógł wskazać grupy, do których szczególnie będzie kierowane wsparcie na założenie działalności gospodarczej adekwatnie do sytuacji panującej na rynku pracy w danym regionie. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój W Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój zaplanowano przedsięwzięcie Starter dedykowane nowym przedsiębiorstwom innowacyjnym. Wsparcie będzie udzielane przez instytucje wybrane w konkursie przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, w tym inkubatory przedsiębiorczości akademickiej, centra transferu technologii i innowacji oraz parki naukowo-techniczne. Osoba zamierzająca założyć firmę i mająca innowacyjny pomysł na działalność powinna się zgłosić do jednego z wyznaczonych inkubatorów, który dokona wyboru najlepszych projektów zaprezentowanych przez potencjalnych przedsiębiorców. Środki na rozwój firm w latach Dofinansowanie z funduszy europejskich będzie nadal przyznawane w formach bezzwrotnych (dotacje) i zwrotnych (pożyczki). Wysokość i udział dotacji w kosztach całego przedsięwzięcia będą zależeć od zasad przyjętych w danym programie. W wypadku wsparcia projektów niekomercyjnych (bez pomocy publicznej) poziom dofinansowania zawiera się w granicach od 50 do 100% kosztów projektu. Poziom dofinansowania projektów inwestycyjnych określa tak zwana mapa pomocy regionalnej, wskazująca, jaki procent kosztów kwalifikujących się do dotacji na inwestycję może być z niej finansowany. Więcej informacji: Inne źródła pozyskania finansowania i wsparcia W Polsce działają instytucje i organizacje oferujące przedsiębiorcom, zwłaszcza tym rozpoczynającym działalność, informacje i dofinansowanie. 1. Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorców (KSU)

4 KSU to sieć dobrowolnie współpracujących ze sobą organizacji świadczących usługi na rzecz mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorstw oraz osób podejmujących działalność gospodarczą. W jego ramach działają punkty konsultacyjne (PK KSU), w których uzyskasz informacje dotyczące podstawowych zagadnień związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa i zarządzaniem nim oraz dostępnych instrumentów wsparcia (w tym funduszy unijnych). Adresy punktów konsultacyjnych w poszczególnych województwach można znaleźć na stronie Krajowego Systemu Usług. 2. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości Akademickie inkubatory przedsiębiorczości (AIP) są ofertą wsparcia w praktycznych działaniach rynkowych. Wyraża się to przede wszystkim przez umożliwienie beneficjentom prowadzenia własnej działalności przy wsparciu prawnym, lokalowym, szkoleniowym itp. Każdy inkubator przedsiębiorczości posiada inny zakres usług. Jedne skupiają się na wsparciu merytorycznym przy prowadzeniu działalności, inne zapewniają zaplecze lokalowe, dostęp do powierzchni biurowej lub hal produkcyjnych. 3. Jeremie JEREMIE (Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises - Wspólne zasoby dla małych i średnich przedsiębiorstw) to nowa inicjatywa pozadotacyjnego wsparcia powołana w 2007 r. przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny mająca na celu wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w dostępnie do źródeł finansowania tj. pożyczki, kredyty i poręczenia. Kredyty i pożyczki w ramach inicjatywy JEREMIE są dostępne w sześciu województwach wielkopolskim, zachodniopomorskim, łódzkim, dolnośląskim, pomorskim i mazowieckim. To oferta skierowana głównie do startupów, które nie mają zabezpieczeń potrzebnych do wzięcia komercyjnego kredytu. Ze wsparcia mogą korzystać nie tylko firmy z sektora MSP, ale również osoby prowadzące jednoosobową działalność. Z pieniędzy tych finansować można zakup maszyn i technologii, a także wspierać zatrudnienie w firmie. W zależności od województwa i rodzaju firmy, otrzymać można od 250 tysięcy złotych do nawet 2,5 miliona złotych kredytu rozłożonego na 5 lat. Więcej informacji: Inwestorzy prywatni 1. Anioły Biznesu Anioł Biznesu to prywatny inwestor wspierający wybrane pomysły biznesowe, głównie w początkowej fazie ich działalności. Angażuje on nie tylko środki finansowe, ale również swoją wiedzę, kontakty i doświadczenie biznesowe. Dla wielu przedsiębiorców wsparcie merytoryczne i zwiększenie wiarygodności przedsięwzięcia, dzięki obecności w nim inwestora o dobrej reputacji, jest równie wartościowe, jak otrzymane środki. Anioł Biznesu oferuje indywidualne zaangażowanie w przedsięwzięcie i współpracę z pomysłodawcą w bieżącej działalności i rozwoju firmy. Najczęściej zaangażowanie Anioła w projekt trwa od 3

5 do 6 lat, zysk otrzymuje on wychodząc z inwestycji, czyli odsprzedając swoje udziały. Anioły Biznesu poszukują przedsięwzięć z różnych branż, znajdujących się we wczesnej fazie rozwoju, mających duży potencjał wzrostu, który zapewni wysoką stopę zwrotu z kapitału. Najważniejsze kryteria oceny projektu to: kompetencje i zaangażowanie zespołu innowacyjność, na jakiej oparty jest projekt zaawansowanie realizacji projektu (preferowane są firmy już prowadzące działalność) dobrze opracowany biznesplan (warunek konieczny). 2. Venture capital- fundusze podwyższonego ryzyka Istota funduszy typu venture capital polega na zasileniu kapitałowym powstającej lub istniejącej firmy. Inwestor oferujący venture capital staje się współwłaścicielem spółki, którą finansuje. W kręgu zainteresowań funduszy venture capital znajdują się firmy: związane z nowymi innowacyjnymi technologiami, medyczne, biotechnologiczne, związane z technologiami informatycznymi i komunikacyjnymi. Minimalne limity inwestowanych środków wynoszą od kilku do kilkudziesięciu milionów euro. Pozyskanie funduszy nie wiąże się z koniecznością ich późniejszej spłaty, ponieważ środki stanowią kapitał, nie zaś pożyczkę. Inwestor będzie wspólnikiem tylko przez określony czas (najczęściej od trzech do siedmiu lat), zwykle do momentu, kiedy spółka osiągnie wyznaczone cele i zacznie generować zaplanowane zyski. DOCHÓDY, PRZYCHODY, KOSZTY, WYDATKI W FIRMIE Początkującym przedsiębiorcom zwykle sprawia problem rozróżnienie tych pojęć, zwłaszcza, jeśli chodzi o przychód i dochód. Wpływy to wszystko to, co wpływa na rachunek bankowy, albo wpłacane jest do kasy firmy. Zwykle jest to, więc zapłata od klienta. Mogą to być inne wpływy, np. pieniądze otrzymane od banku jako odsetki od środków na rachunku bankowym. Wydatki to wszystkie pieniądze, które wychodzą z rachunku bankowego firmy, albo z kasy firmy (czyli gdy płacimy gotówką). Przychód to pojęcie jest podobne do wpływów, ale nie identyczne! Przychód to uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Najczęściej przychodem jest łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto (bez podatku VAT) w okresie rozliczeniowym (dzień, miesiąc lub rok obrachunkowy). Przychód to taki wpływ, na który wystawiamy jakiś dokument sprzedaży (fakturę, czy rachunek, czy paragon). Dokument sprzedaży wystawiamy tylko, gdy faktycznie coś sprzedajemy, czyli nie wystawimy go np. dla banku za przychód z odsetek na rachunku bankowym. Koszty to pojęcie zbliżone do wydatków. Koszt to wyrażone wartościowo zużycie środków pracy (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych), przedmiotów pracy, usług

6 obcych i samej pracy oraz pewne wydatki nieodzwierciedlające zużycia, które są związane z prowadzeniem typowej działalności przez jednostkę gospodarczą w określonym czasie. Koszty są to kwoty z dokumentów sprzedaży, które my otrzymujemy, czyli dla nas są to dokumenty zakupu. Do uznania dokumentu zakupu jako koszt musi to być dokument posiadający dane nabywcy i odbiorcy. Nie może to być, więc paragon fiskalny (chyba że w wyjątkowych okolicznościach). Dochód dochód inaczej nazywamy zyskiem (dokładniej: zyskiem brutto). Jest to różnica pomiędzy Przychodami a Kosztami. Do przychodów z działalności gospodarczej zaliczamy przede wszystkim: przychód ze sprzedaży towarów i usług, przychody z najmu, dzierżawy maszyn, samochodów oraz innych składników majątku służącego do wykonywania działalności, odsetki od środków na rachunkach bankowych związanych z prowadzoną działalnością, otrzymane dotacje i subwencje, wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (należy je wycenić na podstawie aktualnych cen lokalnego rynku), otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątkowych firmy. Przychodami nie są: otrzymane pożyczki i kredyty, pobrane przedpłaty na poczet dostaw towarów i usług, zwrócone lub umorzone podatki i opłaty. Do kosztów zaliczamy: zakup materiałów i narzędzi do produkcji do 3,5 tys. zł, amortyzacja środków trwałych (środkami trwałymi są urządzenia i maszyny o wartości powyżej 3,5 tys. zł i o okresie użytkowania powyżej 1 roku) wynagrodzenia pracowników, koszty związane z prowadzeniem firmy: czynsz, energia, gaz, woda, telefon, transport własny, wyposażenie, koszty reprezentacji i reklamy, koszty uboczne: transport obcy, koszty załadunku i wyładunku, koszty remontów, Kosztami uzyskania przychodów nie są: wydatki na spłatę kredytów i pożyczek, wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i dzieci, darowizny, podatek dochodowy i podatek od spadków i darowizn,

7 kary, opłaty, grzywny, wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność. Ustawa o podatku dochodowym posługuje się pojęciem kosztów uzyskania przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodu i w sposób choćby pośredni związane z jego uzyskaniem. Przykład Przedsiębiorstwo Moda dla Ciebie produkuje ubrania. W miesiącu marcu 2013 roku dokonano ewidencji następujących zdarzeń gospodarczych: 1. Zapłata czynszu za najmu lokalu 2. Zakup materiałów do produkcji ubrań 3. Zapłata rachunku za telefon 4. Sprzedaż wyprodukowanych ubrań Przedsiębiorstwu X 5. Zapłata rachunku za energię elektryczną 6. Sprzedaż wyprodukowanych ubrań Przedsiębiorstwu Y Zamieszczona poniżej symulacja ma na celu zobrazowanie zestawienia przychodów i kosztów przedsiębiorstwa. Jest to schemat uproszczony, który ma Wam pomóc zrozumieć działalność finansową przedsiębiorstwa. EWIDENCJA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ L.p. Data Zdarzenie gospodarcze Kwota (zł) PRZYCHODY KOSZTY Zapłata czynszu za najem lokalu 2000, , Zakup materiałów do produkcji ubrań 8500, , Zapłata rachunku za telefon 120,00 120, Sprzedaż wyprodukowanych ubrań Przedsiębiorstwu X Zapłata rachunku za energię elektryczną Sprzedaż wyprodukowanych ubrań Przedsiębiorstwu X 12000, , , , , ,00 Suma 40620, , ,00 RACHUNEK WYNIKÓW za marzec 2013 Obliczone powyżej dane wprowadźmy do uproszczonego rachunku wyników Przedsiębiorstwa Moda dla Ciebie za miesiąc marzec w celu przedstawienia struktury jej

8 przychodów i wydatków. Rachunek wyników dotyczy wybranego okresu - najczęściej miesiąca lub roku. 1. Suma przychodów 27000,00 2. Suma kosztów 13620,00 3. Zysk/Strata (1-2) 13380,00 To przedsiębiorstwo osiągnęło zysk w wysokości 13380,00 zł. Mamy nadzieję, że wam również uda się osiągnąć nawet niewielki zysk. RENTOWNOŚĆ FIRMY - NAKŁADY I EFEKTY Zamiar prowadzenia przedsiębiorstwa powinien uwzględniać jej opłacalność, czyli prognozę, że osiągniemy zysk i w jakim czasie. Dlatego zanim rozpoczniemy działalność gospodarczą powinniśmy przewidzieć za pomocą obliczeń i zebranych informacji, czy też własnych ocen, czy nasze przedsięwzięcie będzie opłacalne i czy osiągniemy zysk i kiedy to się stanie. Pierwszym krokiem jest porównanie nakładów (N) finansowe z efektami (E) w postaci przewidywanych przychodów. Przeanalizujmy, jakie między nimi mogą być relacje. Nakłady (N) = Efektami (E) Nakłady są równe efektom (przychodów) to znaczy, że uzyskamy zerowy wynik finansowy. Nakłady (N) > Efektami (E) Nakłady są wyższe od efektów (przychodów) to znaczy, że przedsiębiorstwo ma ujemny wynik finansowy (STRATĘ). Nakłady (N) < Efektami (E) Nakłady są niższe od efektów (przychodów) Jest to tzw. próg rentowności (BEP break even point) Co to oznacza? Dla przedsiębiorców jest to sytuacja korzystna, szczególnie, kiedy wynik zerowy (punkt zerowy) osiągną przed upływem 6 miesięcy działalności. Uwaga! Taka sytuacja może zdarzyć się każdemu, kto rozpoczyna działalność gospodarcza, ale ważne jest to, aby ten czas był jak najkrótszy. Przecież na początku działalności musimy ponosić przede wszystkim koszty, dopiero z czasem możemy liczyć na zyski. Uwaga! Jeżeli nasze obliczenia wykażą nadwyżkę

9 to znaczy, że przedsiębiorstwo ma dodatni wynik finansowy (ZYSK). efektów (przychodów) nad nakładami, to takie przedsiębiorstwo powinniśmy założyć jak najszybciej. Mamy sukces finansowy. OBLICZANIE PROGU RENTOWNOŚCI Działalność gospodarcza powinna być opłacalna to już wiemy. Teraz proponujemy wam trochę przydatnych obliczeń, na początek próg rentowności. W przyszłości poznacie kilka innych metod jego obliczania, dzisiaj dla uproszczenia tylko dwie. Przed wami dwie metody obliczania progu rentowności: ilościową i jakościową. BEP metoda ilościowa Koszty stałe Cena koszty jednostkowe zmienne BEP metoda wartościowa Cena x Koszty stałe Cena koszty jednostkowe zmienne Czy te wzory są łatwe? Czy rozumiecie ideę? Spróbujmy kolejno wszystko wyjaśnić. Zaczynamy! Obliczenie progu rentowności dla przedsiębiorstwa wymaga określenia: kosztów stałych koszt ów zmiennych

10 ceny jednostkowej zmiennej ceny usługi/produktu. Teraz kolejno wyjaśnimy poszczególne pojęcia. Na początek KOSZTY STAŁE. Są to wydatki, jakie ponosi przedsiębiorstwo na swoje funkcjonowanie, niezależnie od tego, jaka jest sprzedaż produkowanych rzeczy, czy świadczonych usług. Dlatego nie są one bezpośrednio związane z produkcją, czy sprzedażą przedsiębiorstwa. Co należy do kosztów stałych? Do kosztów stałych należą np.: koszty związane z najmem lokalu, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza, wynagrodzenie zatrudnionych pracowników, zakup komputerów, a nawet zakupione materiały biurowe. Inny rodzaj wydatków przedsiębiorstwa to KOSZTY ZMIENNE, czyli wydatki związane bezpośrednio z produkcją. Rosną one wraz ze wzrostem produkcji, ponieważ musimy kupić więcej tkanin, gdy mamy zakład produkujący odzież i na odwrót, maleją wraz ze spadkiem produkcji. Do kosztów zmiennych możemy np. zaliczyć: zużyte surowce, czy koszty transportu. KOSZTY CAŁKOWITE przedsiębiorstwa stanowią sumę kosztów stałych i kosztów zmiennych. Zostało nam jeszcze jedno pojęcie związane z kosztami ponoszonymi przez przedsiębiorstwo KOSZT JEDNOSTKOWY, czyli koszt przypadający na jednostkę wyrobu (koszt uszycia jednej bluzy, wyprodukowania jednego ciastka) lub na jedną usługę (strzyżenia trawnika, naprawy komputera). Oblicza się go dzieląc koszt całkowity przedsiębiorstwa przez ilość wyprodukowanych rzeczy (sztuk) lub świadczonych usług. Koszt jednostkowy Koszty całkowite Ilość wyprodukowanych sztuk/ świadczonych usług PRZYKŁADY OBLICZANIA RENTOWNOŚCI Przykład 1 Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sami Uczniowie wydaje zbiory ćwiczeń dla uczniów gimnazjum Ucz się z nami. Jest to książka, która ma przede wszystkim przygotować czytelników do egzaminów gimnazjalnych. W marcu koszty stałe przedsiębiorstwa wynosiły

11 4530,00 zł, a koszt jednostkowy zmienny wydania jednej książki 5,00 zł. Spółka sprzedaje w sklepie internetowym i innym nabywcom książki w cenie 8,00 zł za sztukę. Pytanie 1. Ile książek musi sprzedać Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sami Uczniowie, aby pokryć wszystkie koszty związane z ich produkcją? Odpowiedź na to pytanie to obliczenie progu rentowności metodą ilościową, czyli skorzystanie ze wzoru: Koszty stałe W naszym przypadku jest to: Cena koszty jednostkowe zmienne BEP metoda ilościowa 4530,00 8,00 5,00 =1510 sztuk Odpowiedź: Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sami Uczniowie s. c. aby pokryć wszystkie koszty związane z produkcją książek musi wyprodukować 1510 sztuk. Pytanie 2. Jaki przychód musi uzyskać Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sami Uczniowie aby pokryć wszystkie koszty całkowite związane z produkcją książek? Odpowiedź na to pytanie to obliczenie progu rentowności metodą wartościową, czyli skorzystanie ze wzoru: Cena x Koszty stałe Cena koszty jednostkowe zmienne W naszym przypadku jest to: EP metoda wartościowa 8,00 x 4530,00 8,00 5,00 =12080 zł Odpowiedź: Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sami Uczniowie, aby pokryć wszystkie koszty związane z produkcją książek musi uzyskać przychód w wysokości 12080,00 zł. Zapamiętaj!

12 Próg rentowności obliczamy po to, aby określić, kiedy nasza działalność będzie opłacalna. Jest to niezwykle ważne, gdy chcemy osiągnąć sukces finansowy naszego przedsiębiorstwa i przez to mieć wpływ na naszą przyszłość. W działalności gospodarczej musimy zawsze liczyć się z ryzykiem, ale to ryzyko możemy minimalizować poprzez racjonalne podejmowanie decyzji. FORMY OPODATKOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest zapłacenie podatku od osiągniętego dochodu. Aby ustalić dochód, od którego następnie liczony jest podatek, należy zrobić szczegółowe zestawienie wszystkich przychodów i kosztów przedsiębiorstwa. Jeśli przychody przewyższają koszty, powstaje dochód do opodatkowania. Jeżeli jest odwrotnie, powstaje strata - wówczas podatku się nie płaci. Podatnicy mają do wyboru cztery formy opodatkowania: pełna księgowość ryczałt od dochodów ewidencjonowanych, karta podatkowa, podatkowa księga przychodów i rozchodów. Wybór formy opodatkowania zależy od wielu czynników. Najważniejsze to: rodzaj prowadzonej działalności, wysokość przychodów, kosztów, dochodów, dochody osiągane z innych źródeł (praca, najem, itp.), prawa do ulg podatkowych, liczba prowadzonych ewidencji podatkowych. Praktycznie wybierając formę opodatkowania trzeba, po pierwsze sprawdzić, która z form jest dozwolona dla danej działalności gospodarczej, a następnie obliczyć, jaki rodzaj opodatkowania będzie najbardziej korzystny. W przypadku naszych rozważań ograniczymy się do omówienia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW, jako forma opodatkowania jest stosowana dla wszystkich rodzajów działalności. Jest ona szczególnie odpowiednia dla przedsiębiorców, nieposiadających wysokiego dochodu lub dla tych, którzy nie przewidują dochodu w pierwszym okresie działalności. Oto kilka ważnych zasad: Podatek nalicza się od osiągniętego dochodu zgodnie z wyborem podatnika albo wg skali podatkowej 18% lub 32% albo wg jednolitej stawki 19% (tzw. podatek liniowy). Rejestruje się wszystkie operacje finansowe, zarówno przychody jak i koszty.

13 Podatek nalicza się w następujący sposób: od przychodów odejmuje się koszty i mamy podstawę opodatkowania, od której nalicza się podatek. Ponadto od podatku odejmuje się składkę ZUS na ubezpieczenia zdrowotne i w ten sposób mamy kwotę podatku, który należy zapłacić. NALICZANIE I ODPROWADZENIE PODATKU Do 20 dnia każdego miesiąca należy zapłacić podatek za poprzedni miesiąc (w przypadku ryczałtu i księgi przychodów i rozchodów), a do 7 dnia w przypadku karty podatkowej. Podatek może być naliczany na zasadach ogólnych lub jako podatek liniowy. Z pewnością podstawową formą opodatkowania działalności gospodarczej są najczęściej tzw. zasady ogólne, (czyli księga przychodów i rozchodów), gdzie dochód uzyskany w wyniku działalności opodatkowany jest zgodnie z wyborem podatnika albo wg skali podatkowej 18% lub 32% albo wg jednolitej stawki 19% (tzw. podatek liniowy). Skala podatku dochodowego Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi ponad do % minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł , % nadwyżki ponad zł Więcej informacji na temat podatków przeczytasz na stronie ministerstwa finansów podatki.pl JAK DOKUMENTOWAĆ SPRZEDAŻ I ZAKUP Przedsiębiorstwo powinno rejestrować wszystkie transakcje i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest zmiana w stanie majątku lub finansów firmy. Jeśli prowadzona jest księga przychodów i rozchodów, wpisów do niej dokonuje się na podstawie dowodów księgowych, które potwierdzają fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem. Odpowiednie dokumenty wystawia się (z co najmniej jedną kopią) każdemu, kto tego zażąda. Księgę wraz z dowodami księgowym trzeba przechowywać przez 5 lat. Dowody księgowe i inne dokumenty

14 Prowadzenie działalności i sprzedaż towarów lub usług wymaga od nas udokumentowania zarówno wobec urzędu skarbowego, jak i wobec konsumenta. Najczęściej stosuje się dokumenty w postaci rachunku lub faktury VAT. Podatnicy VAT niekorzystający ze zwolnień obowiązani są do wystawiania faktur VAT. Podatnicy korzystający ze zwolnień wystawiają rachunki. 1. Faktury VAT Minimalny zakres informacji, jaki musi zawierać faktura VAT, określony został przez Ministra Finansów. Dlatego na tym dokumencie muszą się znaleźć: 1. imiona i nazwiska lub nazwy, bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy; 2. numer identyfikacji podatkowej (NIP) sprzedawcy i nabywcy; 3. data wystawienia i numer kolejny faktury, która musi być oznaczona dopiskiem VAT; 4. data sprzedaży (dzień, miesiąc i rok); 5. nazwa towaru lub rodzaj wykonywanej usługi; 6. jednostka miary i ilość sprzedawanych towarów lub usług; 7. ceny jednostkowe produktów bez kwoty podatku (cena netto); 8. wartość sprzedawanych towarów lub wykonywanych usług bez kwoty podatku (wartość netto); 9. stawki podatku; 10. suma wartości netto sprzedaży towarów lub wykonywanych usług wraz z podziałem na poszczególne stawki podatkowe i zwolnione od podatku; 11. kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług) z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatkowych; 12. kwota należności ogółem (wartość sprzedaży brutto) z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatkowych lub zwolnionych od podatku. Należność powinna być określona liczbowo i słownie. Faktury VAT należy sporządzić, w co najmniej w dwóch egzemplarzach. Oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca i przechowuje ją przez 5 lat, licząc od końca roku, w którym ją wystawił. Faktury VAT muszą być numerowane w taki sposób, aby każda z nich miała jeden niepowtarzalny numer. Oryginał faktury VAT musi zawierać oznaczenie (słowo) ORYGINAŁ, a kopia faktury słowo KOPIA. Jeżeli zdarzy się tak, że nabywca zgubił lub zniszczył otrzymaną fakturę VAT, sprzedawca może ponownie ją wystawić na podstawie posiadanej kopii, dopisując na dokumencie wyraz DUPLIKAT. 2. Faktury korygujące Dodatkowo obok faktur VAT stosuje się faktury korygujące VAT. Wystawia się, gdy: 1. nabywca dokonuje zwrotu zakupionych towarów, na które została wystawiona faktura, 2. po pewnym czasie (od wystawienia faktury) stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce czy kwocie podatku od towarów i usług. Na fakturze korygującej VAT muszą się znaleźć: 1. wyraz KOREKTA lub wyrazy FAKTURA KORYGUJĄCA w tytule, 2. numer kolejny i data jej wystawienia, 3. wszystkie te dane zawarte w fakturze, do której faktura korygująca jest wystawiana, 4. kwota podwyższenia lub obniżenia ceny bez podatku, 5. kwota podwyższenia lub obniżenia podatku VAT.

15 3. Rachunki Przedsiębiorstwa, które są zwolnione z podatku od towarów i usług, mogą dokumentować sprzedaż rachunkami. Podobnie jak w przypadku faktury VAT, rachunek wystawiany jest w dwóch egzemplarzach, z których oryginał otrzymuje kupujący, a kopia pozostaje w dokumentacji sprzedawcy przez 5 lat. Każdy rachunek musi mieć swój własny niepowtarzalny numer oraz: 1. imiona i nazwiska lub firmę (nazwę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi, 2. data wystawienia i numer kolejny rachunku, 3. określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe, 4. ogólna suma należności wyrażona liczbowo i słownie. 4. Paragon fiskalny Jeżeli sprzedaż jest rejestrowana przez kasę rejestrującą (fiskalną) drukowany jest paragon fiskalny. Paragon taki musi zawierać: 1. nazwisko (nazwę) podatnika i jego adres (siedzibę), 2. numer NIP podatnika wystawiającego paragon, 3. kolejny numer paragonu, 4. datę i czas (godzinę) sprzedaży, 5. nazwy towarów (usług), 6. ceny jednostkowe towarów i usług, 7. wartość sprzedaży, stawki i kwoty podatku od towarów i usług, 8. łączną kwotę podatku, 9. kwotę należności, 10. logo i numer pamięci fiskalnej kasy. Sprzedający obowiązani są do wręczania paragonu fiskalnego każdemu kupującemu. Sprzedawcy niewypełniający tego obowiązku, mogą zostać ukarany grzywną. Paragon fiskalny drukowany jest po otrzymaniu należności od klienta. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, polskie kasy fiskalne nie dopuszczają możliwości korekty ewidencji prowadzonej za pomocą kasy. Jeżeli zatem wydrukowany paragon fiskalny będzie zawierał błąd, to korekta sprzedaży następuje wyłącznie poza kasą rejestrującą. W takiej sytuacji wystawiany jest Protokół anulowania sprzedaży z kasy fiskalnej. Do protokołu musi być załączony oryginał paragonu fiskalnego. Protokół anulowania sprzedaży z kasy fiskalnej sporządza się także w przypadku reklamacji składanej przez klienta lub przy zwrocie towaru. Nabywca i posiadacz paragonu fiskalnego może poprosić o wystawienie faktury VAT. W tym przypadku sprzedawca ma obowiązek zrobić to, ale pod warunkiem zwrócenia przez klienta paragonu fiskalnego, który dołączany jest do kopii faktury VAT.