Nanocząstki i nanomateriały - charakterystyka, możliwości zastosowania oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia
|
|
- Maksymilian Jóźwiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 INSTYTUT MEDYCYNY PRACY im. prof. J. Nofera w ŁODZI Nanocząstki i nanomateriały - charakterystyka, możliwości zastosowania oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia dr Stella Bujak-Pietrek Łódź,
2 NANOTECHNOLOGIA Nanotechnologia czyli technologia obiektów o rozmiarach od kilku do kilkudziesięciu nanometrów. Jest to ogólna nazwa wszystkich technik umożliwiających projektowanie, wytwarzanie oraz zastosowanie materiałów, struktur i układów o bardzo małych rozmiarach w skali nanometrowej, które mają zastosowanie w rzeczywistym świecie. Nanotechnologia obejmuje produkcję i zastosowanie obiektów fizycznych, chemicznych i biologicznych o wymiarach od pojedynczych atomów lub cząsteczek do wymiarów mikrometrowych, a także integrację tych elementów w większe systemy.
3 NANOCZĄSTKI Nanocząstki definiowane są jako cząstki (obiekty), których przynajmniej jeden wymiar zawiera się w przedziale poniżej 100 nm. Struktury pośrednie pomiędzy atomami i cząsteczkami a obiektami mikroskopowymi. Nano - (gr. karzełek ) przedrostek oznaczający jedną miliardową części całości 1 nanometr = 10-9 m
4 NANOCZĄSTKI Na odcinku 1 nm można zmieścić: 10 atomów wodoru 1 nm 5 atomów krzemu 1 nm
5 NANOCZĄSTKI Aglomeraty - powstają poprzez skupianie się dużej liczby cząstek na określonej przestrzeni cząsteczki związane słabymi oddziaływaniami (np. van der Waalsa) Agregaty - powstają na skutek łączenia się mniejszych cząstek w większą całość cząsteczki silnie związane
6 NANOCZĄSTKI Kompozyty materiały utworzone z co najmniej dwóch komponentów o różnych właściwościach w taki sposób, że mają właściwości lepsze lub dodatkowe w stosunku do komponentów użytych osobno wytworzone przez człowieka z wyraźnie zaznaczonymi granicami rozdziału między fazami komponentów
7 NANOMATERIAŁY Nanomateriał - naturalny, powstały przypadkowo lub wytworzony materiał zawierający cząstki w stanie swobodnym lub w formie agregatu bądź aglomeratu, w którym co najmniej 50 % lub więcej cząstek w liczbowym rozkładzie wielkości cząstek ma jeden lub więcej wymiarów w zakresie 1 nm 100 nm. W określonych przypadkach, uzasadnionych względami ochrony środowiska, zdrowia, bezpieczeństwa lub konkurencyjności, zamiast wartości progowej liczbowego rozkładu wielkości cząstek wynoszącej 50 % można przyjąć wartość z zakresu 1 50 %. [ ] Zalecenie Komisji 2011/696/UE, Dz.U. L 275 z Definicja ta przewidziana jest do stosowania przez państwa członkowskie, agencje Unii Europejskiej oraz unijne przedsiębiorstwa.
8 NANOMATERIAŁY Zerowymiarowe mają nanometrowe rozmiary w trzech kierunkach (kropki kwantowe) Jednowymiarowe posiadają nanometrowe rozmiary w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach (druty, rurki, pręty) Dwuwymiarowe mają nanometrowy rozmiar w jednym kierunku (warstwy) Trójwymiarowe materiały homo- i heterogeniczne, zbudowane z kryształów o rozmiarach nanometrowych
9 SKALA PORÓWNAWCZA Szympans Główka od szpilki Komórka ludzka Nanocząstki Średnica nanorurki węglowej 1 m 1mm (10-3 ) 10 μm (10-5 ) 100 nm (10-7 ) 1 nm (10-9 ) 1 cm (10-2 ) 100 μm (10-4 ) 1 μm (10-6 ) 10 nm (10-8 ) Mrówka Bakterie Cząsteczka wody 0,1 nm Średnica włosa ludzkiego Średnica DNA
10 NANOTECHNOLOGIA W NATURZE GEKON LIŚĆ LOTOSU PYŁKI MAŁŻE DNA I RNA RYBOSOMY
11 NANOTECHNOLOGIA - HISTORIA Barwienie szkła J. Watson, F. Crick, R. Franklin Odkrycie struktury DNA Płynna zawiesina cząstek tlenków żelaza G.Binnig i H. Rohrer Skaningowy mikroskop tunelowy Manipulacja atomami Przyszłość ??? Michael Faraday Odkrycie złota koloidowego Wykład Richarda Feymana Wprowadzenie terminu - nanocząsteczka Odkrycie nanocząstek węglowych Pierwsza firma nanotechnologiczna
12 ŹRÓDŁA NANOCZĄSTEK NANOCZĄSTKI NATURALNE ANTROPOGENICZNE przypadkowe (niezamierzone produkty uboczne) projektowane CZĄSTKI ULTRADROBNE (ULTRAFINE)
13 ŹRÓDŁA NANOCZĄSTEK Naturalnie występujące cząsteczki ultradrobne - ultrafine pożary lasów wybuchy wulkanów reakcje fotochemiczne w wysokich warstwach atmosfery materia organiczna i procesy biologiczne
14 ŹRÓDŁA NANOCZĄSTEK Niezamierzone produkty działalności człowieka Aerozole powstające w procesach termicznych: gotowanie, grilowanie spawanie, wytapianie, lutowanie, zgrzewanie, wulkanizacja, cięcie strumieniem plazmy silniki Diesla ciepłownie, elektrownie kopiarki, faksy, drukarki Emisja podczas niektórych działań mechanicznych: szlifowanie cięcie polerowanie
15 ŹRÓDŁA NANOCZĄSTEK Nanocząstki projektowane Produkty nanotechnologii celowo opracowane, zaprojektowane i wytworzone przez człowieka z myślą o ich możliwościach aplikacyjnych. Do emisji może dojść podczas produkcji oraz użytkowania materiałów zawierających nanocząstki.
16 CZĄSTKI ULTRADROBNE I NANOCZĄSTKI Cząstki ultradrobne (nanocząstki naturalne oraz powstałe przypadkowo w wyniku działalności człowieka) Nanocząstki projektowane (wytworzone celowo) Są mocno zróżnicowane Mają różnorodne kształty i rozmiary Posiadają niejednorodny skład chemiczny Posiadają precyzyjnie kontrolowany kształt i skład chemiczny. Mogą zawierać "warstwy" o różnym składzie Występują powszechnie w środowisku człowieka
17 NANOCZĄSTKI PROJEKTOWANE fulereny nanorurki węglowe kropki kwantowe nanosfery nanopręty nanowłókna liposomy dendrymery
18 WŁAŚCIWOŚCI NANOCZĄSTEK Bardzo małe rozmiary Relatywnie niska masa Duża powierzchnia względem objętości Efekt kwantowy (zmiana właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych) Zmieniona reaktywność Podwyższone zdolności adsorpcyjne i absorpcyjne Większa odporność mechaniczna Niższa temperatura topnienia Tendencja do szybkiej aglomeracji Ryzyko zdrowotne - poznane w bardzo małym stopniu
19 Masa nanocząstek Masa 1 cząsteczki o średnicy 10 mm = 10 6 x masa cząstki o średnicy 100 nm = 10 9 x masa cząstki o średnicy 10 nm 1 miliard cząstek o średnicy 10 nm ma taką samą masę jak 1 cząstka o średnicy 10 mm
20 Stosunek powierzchni do objętości Całkowita liczba atomów Odsetek atomów na powierzchni
21 NANO MAKRO Złoto makroskopowe: żółty chemicznie obojętne, 1060 C Nanocząstki złota 5 nm: niebieski niska reaktywność, 450 C Nanocząstki złota 1 nm: rubinowy właściwości katalityczne 200 C
22 farby z ogniwami słonecznymi barwniki wrażliwe na światło słoneczne czujniki monitorowania zanieczyszczeń materiały magazynujące wodór katalizatory w paliwach katalizatory samochodowe katalizatory ogniw paliwowych magnesy o dużej mocy lasery kwantowe czujniki gazu czujniki chemiczne ZASTOSOWANIE NANOCZĄSTEK tkaniny utrzymujące ciepło tkaniny pochłaniające UV płynne żelazo katalizatory do produkcji wodoru oczyszczanie wody katalizatory środowiskowe komputery kwantowe nośniki danych o dużej gęstości czujniki o wysokiej wrażliwości nano-farby tynki/zaprawy napełniacze do kompozytów polimerowych samooczyszczające się tkaniny naturalne/syntetyczne włókna polimerowe baterie litowo jonowe ENERGIA ODNAWIALNA ŚRODOWISKO ELEKTRONIKA urządzenia optyczne CHEMIA plastyczna ceramika polimerowe powłoki przewodzące tkaniny plamoodporne opatrunki tkaniny elektroprzewodzące tkaniny medyczne tkaniny techniczne TEKSTYLIA Nanocząstki PRZEMYSŁ kataliza przemysłowa BIOMEDYCYNA nanopigmenty membrany i filtry roztwory termoprzewodzące OCHRONA ZDROWIA ROLNICTWO/ PRODUKCJA ŻYWNOŚCI biokompozyty leki o kontrolowanym uwalnianiu funkconalne nanokompozyty wzmocnione plastiki ceramika stomatologiczna implanty kości leczenie hipertermią biomarkery terapia czynniki nowotworowa kontrastujące do IR obrazowanie czynniki kontrastujące do MRI nośniki leków czynniki antybakteryjne filtry słoneczne ochrona UV nutraceutyki antyoksydanty fungicydy żywność interaktywna pakowanie żywności powłoki samoczyszczące katalizatory w przetwórstwie spożywczym badanie jakości żywności powłoki gazoodporne powłoki UV odporne powłoki odporne na ścieranie powłoki antybakteryjne
23 STOSOWANE NANOCZĄSTKI Do najczęściej stosowanych nanocząstek należą: nanosrebro nanozłoto nanomiedź nanoplatyna nanopallad nanostruktury węglowe: grafen, nanorurki, fulereny ditlenek tytanu ditlenek krzemionki ditlenek cyrkonu
24 NANOTECHNOLOGIA W POLSCE W obszarze zaawansowanej nanotechnologii funkcjonuje wiele przedsiębiorstw: firmy produkujące preparaty lub sprzęt nanotechnologiczny firmy handlujące - będące dystrybutorami preparatów innych firm firmy, które oparły swoje usługi na nanotechnologii ośrodki naukowo-badawcze
25 UWALNIANIE NANOCZĄSTEK Produkcja, zastosowanie i eksploatacja materiału zawierającego nanocząstki wiąże się z możliwością potencjalnego ich uwalniania do otoczenia, co może wpływać negatywnie na środowisko naturalne oraz na człowieka. Do uwalniania nanocząstek może dochodzić na wszystkich etapach życia nanomateriału. Ważna jest kontrola uwalniania nanocząstek do otoczenia.
26 NARAŻENIE NA NANOCZĄSTKI Z uwagi na bardzo szybki rozwój nanotechnologii, coraz większym zagrożeniem może stać się ekspozycja na nanocząstki projektowane. Narażeni na nie mogą być pracownicy zatrudnieni przy ich produkcji czy obróbce, ale również osoby użytkujące wspomniane nanoprodukty.
27 PROBLEMY DOTYCZĄCE OCENY NARAŻENIA Monitorowanie obecności tych cząsteczek wiąże się z dużymi wyzwaniami natury technicznej, wynikającymi między innymi z: małych rozmiarów niskich poziomów stężeń konieczności odróżnienia nanocząstek projektowanych od nanocząsteczek naturalnych lub powstałych przypadkowo trudnością wykrycia nanomateriałów w złożonych materiałach takich jak kosmetyki, żywność, odpady, gleba, woda lub osad braku weryfikacji metod braku porównywalności danych
28 PROBLEMY DOTYCZĄCE OCENY NARAŻENIA Bardzo mała liczba szczegółowych badań przeprowadzonych w warunkach pracy Większość badań badań jest w jest trakcie w planowania, trakcie planowania, organizowania organizowania lub wykonywania lub (brak wykonywania informacji o (brak narażeniu) informacji o narażeniu) Brak przepisów prawnych prawnych regulujących regulujących i określających i określających standardy higieniczne, standardy które higieniczne, obowiązywałyby które przy obowiązywałyby produkcji i zastosowaniu przy produkcji nanocząstek i zastosowaniu nanocząstek Brak norm pomocnych przy ocenie ryzyka Brak norm pomocnych przy ocenie ryzyka Nieodpowiednie ochrony Nieodpowiednie ochrony Istnieje sprzęt do monitorowania nanocząstek, ale wciąż problemem badawczym Istnieje sprzęt jest do właściwy monitorowania dobór aparatury nanocząstek, pomiarowej ale pozwalającej na pomiar w powietrzu cząstek o bardzo małych wymiarach, tak odnośnie ich liczby w określonej objętości powietrza pobranego ze strefy oddychania jak i masy cząstek oraz ich powierzchni
29 OCENA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ Tradycyjne pomiary aerozoli a nanocząstki Nanocząstki stanowią bardzo małą frakcję w całkowitej masie aerozolu i z tego względu nie mogą być oznaczane metodami wagowymi. Ponadto są one zdecydowanie za małe, by określić je metodami instrumentalnymi, wykorzystującymi rozszczepienie światła. Co mierzyć? Masa Liczba Pole powierzchni Rozkład wielkości cząstek
30 OCENA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ W przeciwieństwie do stężenia masowego, stężenie liczbowe nanocząstek jest w większości przypadków dość wysokie. Całkowita masa nanocząstek wchodzących w skład danego aerozolu może stanowić mniej niż 1% całkowitej jego puli, natomiast liczba tych cząsteczek może sięgać ponad 80% ogółu cząstek stanowiących skład aerozolu. Ponadto nie masa cząsteczek występujących w powietrzu, ale ich liczba i powierzchnia są parametrami, które w przypadku efektów zdrowotnych mogą mieć dużo istotniejsze znaczenie. Prace z ostatnich lat wykazały, iż o toksyczności cząstek i potencjalnym efekcie zdrowotnym u człowieka może decydować nie tyle liczba nanocząstek w objętości powietrza ale właśnie ich powierzchnia.
31 WPŁYW NANOTECHNOLOGII NA ZDROWIE Potencjał innowacji nanotechnologicznych, które znajdują zastosowanie w medycynie Potencjalne zagrożenie stwarzane przez ekspozycję na nanomateriały
32 NARAŻENIE NA NANOCZĄSTKI Możliwość deponowania w drogach oddechowych Aktywna chemicznie powierzchnia Możliwość interakcji z tkankami Ryzyko narażenia i wystąpienia efektów zdrowotnych
33 NARAŻENIE NA NANOCZĄSTKI Główne drogi narażenia Inhalacyjna Dermalna Pokarmowa Inne: Np. narażenie oczu
34 NARAŻENIE NA NANOCZĄSTKI Układ oddechowy jest podstawową drogą narażenia na nanocząstki W drogach oddechowych wyróżniamy trzy główne regiony: obszar powyżej klatki piersiowej (najwyższy) rejon tchawiczo-oskrzelowy (pośredni) rejon pęcherzyków płucnych (najgłębszy) International Commission of Radiological Protection (1994) and U.S. Environmental Protection Agency (1996a). Air Quality Criteria for Particulate matter, 2004, p 6-5. Pochłanianie wdychanych cząstek zależy od rejonu, w którym zostaną one zdeponowane
35 EFEKTY ZDROWOTNE Właściwości, które mogą wpływać na toksyczność nanocząstek: rozmiar cząstek kształt cząstek skład chemiczny cząstek pole powierzchni skład warstwy powierzchniowej obecność grup funkcyjnych rozpuszczalność ładunek powierzchniowy stężenie w środowisku pracy (liczba cząstek) czas narażenia struktura krystaliczna możliwości adhezji nanocząstek na komórkach możliwości wnikania do wnętrza komórek zdolność do agregacji
36 EFEKTY ZDROWOTNE Cząstki ultradrobne choroby układu oddechowego podrażnienie dróg oddechowych wrażliwość na infekcje dróg oddechowych przewlekłe choroby płuc nowotwory choroby układu krążenia zaburzenia w funkcjonowaniu śródbłonka naczyń podrażnienia oczu
37 EFEKTY ZDROWOTNE Nanocząstki projektowane Badania ograniczone są w zasadzie wyłącznie do badań eksperymentalnych na zwierzętach i liniach komórkowych. Narażenie na nanocząstki drogą oddechową może być przyczyną postępujących procesów zwłóknieniowych nawet po pojedynczym czy krótkotrwałym narażeniu. Transport nanocząstek z płuc do układu krążenia i poprzez naczynia do różnych organów i układów, w tym również do mózgu.
38 EFEKTY ZDROWOTNE Nanorurki węglowe jak azbest Makrofagi azbest nanorurki węglowe
39 EFEKTY ZDROWOTNE Stres oksydacyjny spowodowany produkcją wolnych rodników jest zasadniczym mechanizmem, poprzez który nanocząstki mogą przyczyniać się do wywoływania niekorzystnych objawów zdrowotnych. Odpowiedź w postaci stresu oksydacyjnego może pojawiać się z różną szybkością w zależności od rodzaju nanocząstek, przy czym cząstki metali przejściowych znacznie ten proces przyspieszają. Wolne rodniki powodują uszkodzenia struktur biologicznych w procesach peroksydacji lipidów, utleniania białek oraz poprzez oksydacyjne uszkodzenia DNA.
40 EFEKTY ZDROWOTNE POTENCJALNE EFEKTY NANOCZĄSTEK W ORGANIZMIE mózg Choroby neurologiczne: choroba Parkinsona, Alzheimera mitochondria jądro komórkowe wdychanie nanocząstek cytoplazma błona komórkowa pęcherzyki lipidowe płuca Astma, zapalenie oskrzeli, rozedma, nowotwory połknięcie nanocząstek układ pokarmowy Choroba Crohna, nowotwór jelita implanty ortopedyczne Choroby auto-immunologiczne, dermatozy, pokrzywka, zapalenie naczyń Buzea C. i wsp 2007 układ krążenia układ limfatyczny serce inne organy skóra Wysokie ciśnienie krwi, zakrzepica, miażdżyca Arytmia, choroby serca, śmierć Choroby nerek, wątroby o nieznanej etiologii Mięsak Kaposiego Choroby auto-immunologiczne, dermatozy
41 PODSUMOWANIE Narażenie na nanocząstki podczas ich produkcji i stosowania w licznych, prezentowanych dziedzinach stanowi istotny problem higieny pracy wymagający szczegółowych badań. Oddzielnych analiz wymaga ustalenie metodyki oceny poziomu ekspozycji na nanocząstki. Efekty zdrowotne powinny być przedmiotem zintensyfikowanych badań w narażonych populacjach.
dr Rafał Szukiewicz WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ WYDZIAŁ FIZYKI I ASTRONOMI UWr
dr Rafał Szukiewicz WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ WYDZIAŁ FIZYKI I ASTRONOMI UWr WYTWARZANIE I ZASTOSOWANIE NANOCZĄSTEK O OKREŚLONYCH WŁAŚCIWOŚCIACH WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ WIELKOŚCI OBSERWOWANYCH
Bardziej szczegółowoNanomateriały a środowisko
Nanomateriały a środowisko Nanomateriały to bardzo małe cząsteczki, z reguły o regularnej budowie, które mogą pochodzić z naturalnych źródeł, czyli ze środowiska naturalnego lub ze źródeł sztucznych. Największe
Bardziej szczegółowoTargi POL-EKO-SYSTEM. Strefa RIPOK NANOODPADY JAKO NOWY RODZAJ ODPADÓW ZAGRAŻAJĄCYCH ŚRODOWISKU
NANOODPADY JAKO NOWY RODZAJ ODPADÓW ZAGRAŻAJĄCYCH ŚRODOWISKU Beata B. Kłopotek Departament Gospodarki Odpadami Poznań, dnia 28 października 2015 r. Zakres prezentacji 1. Nanomateriały definicja, zastosowania,
Bardziej szczegółowoNiebezpieczne substancje. Maj 2015 r.
Maj 2015 r. ? Na jakie obciążenia i zanieczyszczenia narażone są płuca podczas pracy? Jaki wpływ mają na nas różnego rodzaju obciążenia i zanieczyszczenia?? 2 10 Co stanowi potencjalne zagrożenie? Aerozole
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) nr / z dnia 12.12.2013 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.12.2013 C(2013) 8887 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) nr / z dnia 12.12.2013 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoModuły kształcenia. Efekty kształcenia dla programu kształcenia (kierunku) MK_06 Krystalochemia. MK_01 Chemia fizyczna i jądrowa
Matryca efektów kształcenia określa relacje między efektami kształcenia zdefiniowanymi dla programu kształcenia (efektami kierunkowymi) i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla poszczególnych modułów
Bardziej szczegółowoNanokompozyty polimerowe. Grzegorz Nieradka Specjalista ds. procesu technologicznego Krosno,
Nanokompozyty polimerowe Grzegorz Nieradka Specjalista ds. procesu technologicznego Krosno, 19.11.2015 PLAN PREZENTACJI Nanotechnologia czym jest i jakie ma znaczenie we współczesnym świecie Pojęcie nanowłókna
Bardziej szczegółowoWłókno szklane, nietkane
Włókno szklane, nietkane Wersja 1.1 Aktualizacja Wydrukowano dnia SEKCJI 0. INFORMACJE OGÓLNE Zgodnie z artykułem 3.3 rozporządzenia (WE) nr 1907/2008 (REACH) produkty te są wyrobami: Nie zawierają one
Bardziej szczegółowoKarta charakterystyki materiału Zgodnie z dyrektywą 91/155/WG
1. Identyfikacja produktu i firmy. Nazwa produktu: Przeznaczenie produktu: BLUCLAD płyta budowlana wzmocniona włóknami do stosowania jako płytę wykończeniową na podłogi, ściany i sufity Firma: Firma: Eternit
Bardziej szczegółowoNanomateriały - czy są dla nas zagrożeniem?
Nanomateriały - czy są dla nas zagrożeniem? Nanomateriał oznacza naturalny, powstały przypadkowo lub wytworzony materiał zawierający cząstki w stanie swobodnym lub w formie agregatu bądź aglomeratu, w
Bardziej szczegółowoWiesz zapewne że wszystko zbudowane jest z atomów. Kamień, pióro, gra video, TV, pies, i Ty też, wszystko składa się z atomów.
Wiesz zapewne że wszystko zbudowane jest z atomów. Kamień, pióro, gra video, TV, pies, i Ty też, wszystko składa się z atomów. Atomy budują cząsteczki i tworzą materiały. Nanotechnologia zajmuje się manipulowaniem
Bardziej szczegółowoEfektywność nano srebra o wymiarach atomowych, jako środka bakteriobójczego.
Efektywność nano srebra o wymiarach atomowych, jako środka bakteriobójczego. Dr inż.. Andrzej Mościcki Przedsiębiorstwo Amepox 90-268 Łódź Jaracza 6 Poland Tel. 042 6332202 Fax. 042 6326957 e-mail: amepox@amepox.com.pl
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza w Polsce. Zagrożenia zdrowotne
Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zagrożenia zdrowotne Health and Environment Alliance, 2015 Główne źródła zanieczyszczeń powietrza Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Polsce zaliczamy: Emisje
Bardziej szczegółowoEmisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję
Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję dr inż. Jolanta Matusiak mgr inż. Joanna Wyciślik Chrom występuje w pyle powstającym
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY SUPERTWARDE
MATERIAŁY SUPERTWARDE Twarde i supertwarde materiały Twarde i bardzo twarde materiały są potrzebne w takich przemysłowych zastosowaniach jak szlifowanie i polerowanie, cięcie, prasowanie, synteza i badania
Bardziej szczegółowoZakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo. I ABC o azbeście
Zakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo I ABC o azbeście 1. Informacje o szkodliwym działaniu azbestu oraz o założeniach Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032.
Bardziej szczegółowoŚwiadomi dla czystego powietrza
Świadomi dla czystego powietrza Szkolenia z zakresu przeciwdziałania niskiej emisji Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego jest wprowadzenie do powietrza substancji
Bardziej szczegółowoOSN 22: Osadzanie cienkowarstwowe techniką odparowania
1. TYTUŁ OSN 22: Osadzanie cienkowarstwowe techniką odparowania Cykl życia Tytuł skrócony Końcowe zastosowanie DU niklu metalicznego Procesy odparowania w przemyśle półprzewodnikowym Tytuł systematyczny
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Środa 15.45-17.15, ul. Medyczna 9, sala A Data Temat: Prowadzący: 05.10.16 Omówienie
Bardziej szczegółowoBHP z ozonem. Krzysztof Krzysztyniak
BHP z ozonem Krzysztof Krzysztyniak Bezpieczeństwo pracy z ozonem Ozon niebezpieczny dla materiałów Ozon może spowodować utlenienie różnych materiałów. Mało danych na ten temat. Wymagane są badania dot.
Bardziej szczegółowoNiska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA
Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska
Bardziej szczegółowoForum BIZNES- NAUKA Obserwatorium. Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu. NANO jako droga do innowacji
Forum BIZNES- NAUKA Obserwatorium Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu NANO jako droga do innowacji Uniwersytet Śląski w Katowicach Oferta dla partnerów biznesowych Potencjał badawczy Założony w
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW NR II PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY 1.TECHNOLOGIA PROCESÓW CHEMICZNYCH 2. BIOTECHNOLOGIA PRZEMYSŁOWA 3. ANALITYKA CHEMICZNA I SPOŻYWCZA 4. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE MATERIAŁOWE godzin tygodniowo (semestr
Bardziej szczegółowoCzynniki chemiczne rakotwórcze
Czynniki chemiczne rakotwórcze Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP Czynniki chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Płock dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze
Bardziej szczegółowo1. Tytuł OSN 21: Powlekanie metodą napylania
1. Tytuł OSN 21: Powlekanie metodą napylania Cykl życia Tytuł skrócony Końcowe zastosowanie DU niklu metalicznego Tytuł systematyczny oparty na deskryptorze zastosowania SU: SU 3: Zastosowanie przemysłowe
Bardziej szczegółowoPersonel zatrudniony przy obsłudze maszyn i urządzeń (pomieszczenia czyste )
Źródła pyłów w pomieszczeniach Procesy technologiczne (typowe pomieszczenia produkcyjne) Personel zatrudniony przy obsłudze maszyn i urządzeń (pomieszczenia czyste ) Powietrze doprowadzane z zewnątrz przez
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoSprawy organizacyjne
1 Sprawy organizacyjne Zajęcia laboratoryjne: CHEMIA: piątki, 14:15 18:00 TECHNOLOGIA CHEMICZNA: środy, 10:15 14:00 Miejsce zajęć (zgodnie z podanym planem): Katedra Fizyki Molekularnej (dr Izabela Bobowska)
Bardziej szczegółowoPył jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną
Adrianna Król 1 Pył jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. 2
Bardziej szczegółowoMetrologia wymiarowa dużych odległości oraz dla potrzeb mikro- i nanotechnologii
Metrologia wymiarowa dużych odległości oraz dla potrzeb mikro- i nanotechnologii Grażyna Rudnicka Mariusz Wiśniewski, Dariusz Czułek, Robert Szumski, Piotr Sosinowski Główny Urząd Miar Mapy drogowe EURAMET
Bardziej szczegółowoWytworzone nanomateriały w miejscu pracy
Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy dotyczy każdego. Jest dobre dla ciebie. Jest dobre dla firmy. Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE POD KONTROLĄ Wytworzone nanomateriały w miejscu
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoStruktura krystaliczna i amorficzna metali
Co to jest ciało amorficzne? Ciało amorficzne (bezpostaciowe) jest to ciało stałe nie wykazujące charakterystycznego dla kryształu okresowego uporządkowania atomów (cząsteczek) i wynikających z niego właściwości.
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoMateriałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA
Materiałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA Szkło optyczne i fotoniczne, A. Szwedowski, R. Romaniuk, WNT, 2009 POLIKRYSZTAŁY - ciała stałe o drobnoziarnistej strukturze, które są złożone z wielkiej liczby
Bardziej szczegółowoMonitoring i ocena środowiska
Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW NR IV PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:
UNIERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY 1.TECHNOLOGIA PROCESÓ CHEMICZNYCH. BIOTECHNOLOGIA PRZEMYSŁOA 3. ANALITYKA CHEMICZNA I SPOŻYCZA 4. NOOCZESNE TECHNOLOGIE MATERIAŁOE I godzin tygodniowo (semestr II
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 5 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 5 : 5.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr
Bardziej szczegółowoNiska emisja sprawa wysokiej wagi
M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU
PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO HANDLOWE AS TOMASZ SŁODOWNIK 05-402 OTWOCK, UL POGODNA 38 NIP 532 102 23 96 22 788 21 73 KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Producent : P.P.H. AS Tomasz Słodownik Adres: ul. Pogodna
Bardziej szczegółowoPytania i odpowiedzi dotyczące Zalecenia Komisji w sprawie definicji nanomateriału
Pytania i odpowiedzi dotyczące Zalecenia Komisji w sprawie definicji nanomateriału Wersję polską przygotowano w Punkcie Konsultacyjnym ds. REACH Ministerstwa Gospodarki i Centrum ds. REACH i CLP w Instytucie
Bardziej szczegółowoSmog groźny nie tylko zimą
Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.
Bardziej szczegółowoKARTA BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTU
KARTA BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTU Zgodnie z normą 9 l/155/ecc (93/112/EC) Data wystawienia: 21.02.2003 Zmiany dnia: 16.01.2003 Podstawa: Rozporządzenie MZ, Dz. U. Nr 140, poz. 1171 z dnia 3 września 2002 z
Bardziej szczegółowo9.4. Scenariusz narażenia 4 : Zastosowanie jako substancja wspomagająca przetwarzanie (oczyszczanie wody)
9.4. Scenariusz narażenia 4 : Zastosowanie jako substancja wspomagająca przetwarzanie (oczyszczanie wody) Scenariusze cząstkowe dla środowiska: Zastosowanie jako substancja wspomagająca przetwarzanie ERC
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL
11.3.2019 B8-0156/28 28 Motyw C a (nowy) Ca. mając na uwadze, że wtórne powstawanie cząstek stałych wynika z serii reakcji chemicznych i fizycznych obejmujących różne gazy prekursorowe, takie jak SO 2
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO. dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu )
MATERIAŁOZNAWSTWO dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu ) jhucinsk@pg.gda.pl MATERIAŁOZNAWSTWO dziedzina nauki stosowanej obejmująca badania zależności
Bardziej szczegółowoInformacje dotyczące bezpieczeństwa
Strona 1 z 5 0. Informacje ogólne Zgodnie z artykułem 3.3 rozporządzenia (WE) nr 1907/2008 (REACH) produkty te są wyrobami. Nie zawierają one substancji, które mogą zostać uwolnione podczas normalnych
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Pochłaniacz wilgoci
1 Identyfikacja preparatu oraz identyfikacja dystrybutora Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Zapewnienie wilgotności powietrza w pomieszczeniach na poziomie 50 % Kraj pochodzenia: Szwecja Pojemność
Bardziej szczegółowo1. TYTUŁ OSN 18: ZASTOSOWANIE LUTOWI TWARDYCH
1. TYTUŁ OSN 18: ZASTOSOWANIE LUTOWI TWARDYCH Cykl życia Tytuł skrócony Końcowe zastosowanie DU niklu metalicznego Tytuł systematyczny oparty na deskryptorze zastosowania SU: SU 3: Zastosowanie przemysłowe
Bardziej szczegółowoZALECENIA DO OCENY I OGRANICZANIA RYZYKA ZAWODOWEGO ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM NA NANOCZĄSTKI METALI I TLENKÓW METALI
ZALECENIA DO OCENY I OGRANICZANIA RYZYKA ZAWODOWEGO ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM NA NANOCZĄSTKI METALI I TLENKÓW METALI Nanocząstki metali oraz tlenków metali stanowią bardzo niejednorodną grupę pod względem
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo użytkowania samochodów zasilanych wodorem
Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych Bezpieczeństwo użytkowania samochodów zasilanych wodorem prof. dr hab. inż. Andrzej Rusin dr inż. Katarzyna Stolecka bezbarwny,
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Rok akademicki 2017/2018 - Semestr V Środa 15:45 17:15 ul. Medyczna 9, sala A
Bardziej szczegółowoA13 NANOTECHNOLOGIA W CEMENCIE I BETONIE. str. 1
NANOTECHNOLOGIA W CEMENCIE I BETONIE str. 1 A13 Nanotechnologia to dynamicznie rozwijająca się dyscyplina współczesnej technologii oraz nauki, która zajmuje się tworzeniem określonych struktur na poziomie
Bardziej szczegółowoKatedra materiálu ZASTOSOWANIE NANOMATERIAŁÓW
Katedra materiálu ZASTOSOWANIE NANOMATERIAŁÓW Treść wykładu Wstęp Co to są nanomateriały i nanotechnologia? Przykłady zastosowania nanotechnologii Zagrożenia związane z nanotechnologią puszka Pandory Wnioski
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO. Prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 204
MATERIAŁOZNAWSTWO Prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 204 PODRĘCZNIKI Leszek A. Dobrzański: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo K. Prowans: Materiałoznawstwo
Bardziej szczegółowoData wydania Data aktualizacji: Wersja PL: 3.0
18.12.2006 REACH oraz 453/2010 z 20.05.2010r. 01. Identyfikacja substancji/przygotowanie i zastosowanie Nazwa produktu: Zastosowanie: FUNGILITIC Biodegradowalny, nie bioakumulujący się preparat mikrobiologiczny
Bardziej szczegółowoZagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym. Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka
Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2007 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (J. SKOWRONEK)...
Bardziej szczegółowoNowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających
Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających lek. wet. Ewa Cichocka 20 czerwca 2016 r., Pomorskie Forum Drobiarskie, Chmielno Po pierwsze - bezpieczna żywność! Ochrona skuteczności
Bardziej szczegółowoGrafen: medyczny materiał przyszłości? Dr n. med. Dariusz Biały
Grafen: medyczny materiał przyszłości? Dr n. med. Dariusz Biały Grafen Budowa: Jednoatomowa warstwa Zbudowany tylko z atomów węgla Heksagonalna sieć (jak grafit) Właściwości: Wysoka powierzchnia właściwa
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU. PAZNOKCI i SKÓREK 75ml
Data wydania 06042008 OLIWKA ODŻYWCZA DO PIELĘGNACJI PAZNOKCI i SKÓREK 75ml Strona 1/4 1. Identyfikacja substancji / preparatu Oliwka do pielęgnacji paznokci 2. Skład i informacja o składnikach. Mieszanina
Bardziej szczegółowoKARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU
KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU Data aktualizacji : 30-04-2004 wersja 2 1. IDENTYFIKACJA WYROBU Nazwa produktu: AG 705 - grunt pod tynki akrylowe. Producent: Farby KABE Polska Sp. z o.o., ul.śląska 88, 40-742
Bardziej szczegółowoKARTA BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTU
KARTA BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTU 1. IDENTYFIKACJA PRODUKTU I PRZEDSIĘBIORSTWA Nazwa produktu SEPIOLITE Nazwa handlowa Sepiolite 4/30, Sepiolite 15/30, Sepiolite 30/60 Zastosowanie absorbent przemysłowy Nazwa
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie
Ciągłe monitorowanie czynników rakotwórczych i mutagennych występujących w środowisku pracy w ramach sprawowanego nadzoru Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad warunkami pracy Agnieszka Rybka, starszy asystent
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech
w poprzednim odcinku 1 Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy 2 Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy Plazma 3 Ciało stałe ustalony kształt i objętość uporządkowanie dalekiego
Bardziej szczegółowoDepartament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu
Departament Zrównoważonego Rozwoju Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia powietrza to wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego
Bardziej szczegółowoSZKOLENIA DLA LEKARZY
Oferta Szkoleń 2018 ul. Kościelna 13, 41-200 Sosnowiec NIP 644 001 18 44 tel. 32 266 08 85 fax 32 266 11 24 e-mail: sekretariat@imp.sosnowiec.pl www.imp.sosnowiec.pl SZKOLENIA DLA LEKARZY 1. Pylice płuc
Bardziej szczegółowoKierunek Międzywydziałowy - Inżynieria Biomedyczna. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna. Specjalność:
Kierunek Międzywydziałowy - Inżynieria Biomedyczna Specjalność: CHEMIA W MEDYCYNIE CHEMIA W MEDYCYNIE Studia mają charakter interdyscyplinarny, łączą treści programowe m.in. takich obszarów, jak: Analityka
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoMagdalena Borzęcka-Walker. Wykorzystanie produktów opartych na biomasie do rozwoju produkcji biopaliw
Magdalena Borzęcka-Walker Wykorzystanie produktów opartych na biomasie do rozwoju produkcji biopaliw Cele Ocena szybkiej pirolizy (FP), pirolizy katalitycznej (CP) oraz hydrotermalnej karbonizacji (HTC),
Bardziej szczegółowoTematy Prac Kontrolnych Semestr Letni 2015/2016. Szkoła Policealna Centrum Edukacji Pro Civitas w Kielcach
Tematy Prac Kontrolnych Semestr Letni 2015/2016 Szkoła Policealna Centrum Edukacji Pro Civitas w Kielcach Technik usług kosmetycznych sem. I Podstawy anatomiczno dermatologiczne w kosmetyce: Temat: Grzybice
Bardziej szczegółowoJAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?
Podstawowe miary masy i objętości stosowane przy oznaczaniu ilości kwasów nukleinowych : 1g (1) 1l (1) 1mg (1g x 10-3 ) 1ml (1l x 10-3 ) 1μg (1g x 10-6 ) 1μl (1l x 10-6 ) 1ng (1g x 10-9 ) 1pg (1g x 10-12
Bardziej szczegółowoCIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK
CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do struktur niskowymiarowych
Wprowadzenie do struktur niskowymiarowych W litym krysztale ruch elektronów i dziur nie jest ograniczony przestrzennie. Struktury niskowymiarowe pozwalają na ograniczenie (częściowe lub całkowite) ruchu
Bardziej szczegółowoMarek Lipiński WPŁYW WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH WARSTW I OBSZARÓW PRZYPOWIERZCHNIOWYCH NA PARAMETRY UŻYTKOWE KRZEMOWEGO OGNIWA SŁONECZNEGO
Marek Lipiński WPŁYW WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH WARSTW I OBSZARÓW PRZYPOWIERZCHNIOWYCH NA PARAMETRY UŻYTKOWE KRZEMOWEGO OGNIWA SŁONECZNEGO Instytut Metalurgii i Inżynierii Materiałowej im. Aleksandra Krupkowskiego
Bardziej szczegółowoKarta Charakterystyki Sporządzona zgodnie z przepisami wymienionymi w p.15 niniejszej Karty
22.07.2009 r. 1 z 5 1. Identyfikacja preparatu i Przedsiębiorstwa Nazwa handlowa: Płyn do mycia naczyń i urządzeń przemysłu spożywczego ZENEK Przeznaczenie / zastosowanie: Płyn przeznaczony jest do ręcznego
Bardziej szczegółowoWdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań...
Spis treści Rozdział I Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy 1. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych.................................. 11 2. Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowoLeon Murawski, Katedra Fizyki Ciała Stałego Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej
Nanomateriałów Leon Murawski, Katedra Fizyki Ciała Stałego Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej POLITECHNIKA GDAŃSKA Centrum Zawansowanych Technologii Pomorze ul. Al. Zwycięstwa 27 80-233
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoSMOG: co to takiego? Dlatego
Kampania społeczna SMOG: co to takiego? Smog to zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się powietrza z dymem i spalinami. Jest toksyczne i nienaturalne. Etymologia pojęcia smog wskazuje na
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia chemiczne
Zanieczyszczenia chemiczne Zanieczyszczenia w środkach spożywczych Podstawa prawna: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych
Bardziej szczegółowoZAKŁAD CHEMII TEORETYCZNEJ
ZAKŁAD CHEMII TEORETYCZNEJ Prof. Krzysztof Nieszporek Kierownik Zakładu Prof. Krzysztof Woliński Prof. Paweł Szabelski Dr Mariusz Barczak Dr Damian Nieckarz Dr Przemysław Podkościelny prof. Krzysztof Woliński
Bardziej szczegółowoMożliwości nadawania tekstyliom cech antybakteryjnych w obróbce wykończalniczej poprzez zastosowanie cząstek nanosrebra
Możliwości nadawania tekstyliom cech antybakteryjnych w obróbce wykończalniczej poprzez zastosowanie cząstek nanosrebra Suchedniów 22.09.-24.09.2010 r. Romualda Koźmińska Izabela Oleksiewicz Włodzimierz
Bardziej szczegółowoNiezwykłe światło. ultrakrótkie impulsy laserowe. Piotr Fita
Niezwykłe światło ultrakrótkie impulsy laserowe Laboratorium Procesów Ultraszybkich Zakład Optyki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Światło Fala elektromagnetyczna Dla światła widzialnego długość
Bardziej szczegółowoRADY OCHRONY PRACY (NR
ISSN 1230 7289 KANCELARIA SEJMU Biuro Komisji Sejmowych B I U L E T Y N Z posiedzenia: RADY OCHRONY PRACY (NR 47) Nr 5197/VI kad. 14.06.2011 r. Tekst bez autoryzacji Wydawca: Kancelaria Sejmu Biuro Komisji
Bardziej szczegółowoMikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa
Mikrokapsułki CS Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa Kapsułkowanie 2 Kapsułkowanie jest techniką, za pomocą której jeden materiał lub mieszanina materiałów jest powlekana
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI STRONA 1
KARTA CHARAKTERYSTYKI STRONA 1 1. IDENTYFIKACJA PREPARATU, PRODUCENT Nazwa produktu: PRF BAJOL Data sporządzenia: 20.01.2012 Producent: TAEROSOL Oy Hampuntie 21, FIN-36220 Kangasala Finland Tel: +358 3
Bardziej szczegółowomgr inż. Aleksander Demczuk
ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz. Czy tylko po??? ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa
Bardziej szczegółowoMAKROKIERUNEK NANOTECHNOLOGIE i NANOMATERIAŁY
POLITECHNIKA KRAKOWSKA im. Tadeusza Kościuszki WYDZIAŁ INŻYNIERII I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI STOSOWANEJ MAKROKIERUNEK NANOTECHNOLOGIE i NANOMATERIAŁY Kierunek i specjalności
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu Czy zanieczyszczenie powietrza jest szkodliwe dla zdrowia i dlaczego?
Bardziej szczegółowoINDEKSOWANIE JAKOŚCI POWIETRZA
INDEKSOWANIE JAKOŚCI POWIETRZA SCENARIUSZ ZAJĘD LEKCYJNYCH ETAP EDUKACYJNY: IV (szkoły ponadgimnazjalne) CZAS TRWANIA: 45 minut CEL OGÓLNY: przekazanie wiedzy o indeksowaniu jakości powietrza w Polsce
Bardziej szczegółowoKwestionariusz dla Producentów, Dalszych Użytkowników oraz Badaczy
Kwestionariusz dla Producentów, Dalszych Użytkowników oraz Badaczy Poniższy kwestionariusz będzie wykorzystany w ramach projektu zatytułowanego NANOFORCE, który jest częścią programu Central Europe. Głównym
Bardziej szczegółowoCZYM JEST NANOSREBRO?
CZYM JEST NANOSREBRO? Nanosrebro jest produktem wykazującym niespotykane właściwości. Srebro jako metal szlachetny cechuje się niską reaktywnością i wysoką stabilnością, oraz silnymi właściwościami biobójczymi
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?
SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI Wydajność izolacji- ilość otrzymanego kwasu nukleinowego Efektywność izolacji- jakość otrzymanego kwasu nukleinowego w stosunku do ilości Powtarzalność izolacji- zoptymalizowanie procedury
Bardziej szczegółowoTematy Prac Kontrolnych. Szkoła Policealna Centrum Edukacji Pro Civitas. Kosmetyka pielęgnacyjna i upiększająca twarzy, szyi i dekoltu:
Tematy Prac Kontrolnych Szkoła Policealna Centrum Edukacji Pro Civitas Technik usług kosmetycznych sem. I Podstawy anatomiczno dermatologiczne w kosmetyce: Temat: Grzybice bakteryjne i wirusowe choroby
Bardziej szczegółowo