PROBLEMATYKA: Elektrochemiczne oznaczanie substancji organicznych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PROBLEMATYKA: Elektrochemiczne oznaczanie substancji organicznych"

Transkrypt

1 PRBLEMATYKA: Elektrochemiczne oznaczanie substancji organicznych TEMAT ĆWICZENIA: ZNACZANIE PARACETAMLU (N-ACETYL-4-AMINFENLU) W PREPARATACH FARMACEUTYCZNYCH METDA: Woltamperometria cykliczna WPRWADZENIE Wiele metod analitycznych opartych na elektrochemicznych właściwościach roztworów znalazło szerokie zastosowanie w analizach środowiskowych, toksykologicznych czy nawet przemysłowych. Powodem tak szerokiego ich zastosowania jest wiele zalet charakteryzujących techniki elektroanalityczne, m.in.: wysoka czułość, dokładność oraz precyzja poszczególnych serii pomiarowych, duża wygoda pomiaru zmiennych elektrycznych, niskie koszty aparatury, łatwość automatyzacji oraz komputeryzacji. Wśród technik elektroanalitycznych dokonano podziału ze względu na mierzone zależności i tak: Techniki potencjometryczne badanie potencjału elektrody, który jest funkcją aktywności analitu, Techniki elektrolityczne wydzielenie składnika na elektrodzie, Techniki kulometryczne pomiar ładunku niezbędnego do utlenienia bądź redukcji, Techniki woltamperometryczne pomiar prądu pomiędzy elektrodami w funkcji polaryzacji, Techniki konduktometryczne badanie przewodnictwa elektrycznego. Podstawy fizykochemiczne woltamperometrii Woltamperometrią nazywamy szereg metod elektrochemicznych polegających na pomiarze natężenia prądu płynącego przez stacjonarną elektrodę wskaźnikową w funkcji przyłożonego napięcia (potencjału elektrody) I = f(e). Istotnym jest, aby pomiar prowadzony był w tak dobranych warunkach, by mierzony prąd obrazował przebieg interesującego procesu, a nie procesów przeszkadzających. Pojęcie elektrody stacjonarnej obejmuje elektrody o stałej niezmiennej powierzchni, np. elektrody: platynową, złotą czy grafitową. Do elektrod tego typu zalicza się również elektrody rtęciowe w postaci wiszącej kropli lub cienkiej warstewki osadzonej na przewodzącym podłożu (tzw. elektrody błonkowe). W typowych pomiarach woltamperometrycznych naczyńko składa się z trzech elektrod: pracującej (W lub WE), odniesienia (REF) oraz pomocniczej (AUX, CE), Rys 1. Elektroda pracująca powinna charakteryzować się stosunkowo małą powierzchnią oraz dużą polaryzowalnością. Niewielka powierzchnia zapewnia, iż mierzone wartości prądów są małe, natomiast gęstości prądów duże, co skutkuje, iż ilości analitu biorącego udział w reakcji redoks, mimo wielokrotnego powtarzania pomiaru, nie ulegają znacznemu zmniejszeniu. Polaryzowalność elektrody pracującej oznacza, że w nieobecności depolaryzatora (substancji oznaczanej) nie przebiegają istotne reakcje i przyjmuje ona potencjał zewnętrznego źródła napięcia. Druga elektroda odniesienia, to odwracalna i niepolaryzowalna elektroda o stałym 1

2 potencjale. Zadaniem elektrody pomocniczej jest zamknięcie obwodu elektrycznego, a prąd przepływa pomiędzy elektrodą pracującą i pomocniczą. Rys. 1. Typowe naczyńko pomiarowe do oznaczeń woltamperometrycznych złożone z trzech elektrod: AUX elektroda pomocnicza, REF elektroda porównawcza, W elektroda pracująca (WE). Ważną rolę w pomiarach woltamperometrycznych odgrywa elektrolit podstawowy, którego stężenie powinno być zdecydowanie większe od stężenia depolaryzatora (stężenie badanego jonu wynosi zwykle mniej niż 1% stężenia elektrolitu podstawowego). Rola elektrolitu podstawowego powinna być ograniczona do transferu ładunku przez roztwór, nie może on natomiast uczestniczyć w reakcjach elektrodowych, powinien również umożliwić oznaczenie analitu w szerokim zakresie potencjałów, zapewnić stałą siłę jonową roztworu, nie może tworzyć z substancją oznaczaną nierozpuszczalnych soli, występuje w jasno zdefiniowanej i jednorodnej formie oraz nie powoduje kontaminacji badanej próbki. Wśród najczęściej stosowanych elektrolitów podstawowych znajdują się roztwory buforowe, roztwory kwasów (HCl, HN 3 ), zasad (NaH, NH 3aq ) i soli obojętnych (KCl, KN 3 ). Jako substancje dodatkowe zastosowanie znalazły również roztwory niektórych surfaktantów (substancji powierzchniowo czynnych) tłumiących maksima np. żelatyna. W związku z przyłożonym zewnętrznym napięciem, które wymusza przebieg reakcji utleniania lub redukcji substancji oznaczanej, podstawowym zjawiskiem wykorzystywanym w technikach woltamperometrycznych jest elektroliza w warstwach przyelektrodowych. W największym uproszczeniu proces ten można podzielić na trzy etapy, a najwolniejszy z nich decyduje o wielkości mierzonego prądu: 1. etap polegający na doprowadzeniu depolaryzatora do powierzchni elektrody, 2. etap reakcji elektrodowej, w czasie której następuje przeniesienie n elektronów od substancji elektrodowo aktywnej do elektrody (utlenianie), bądź od elektrody do depolaryzatora (redukcja), 3. w zależności od postaci chemicznej produkt reakcji może być transportowany do wnętrza roztworu lub pozostawać na powierzchni elektrody. 2

3 Transport depolaryzatora do powierzchni elektrody pracującej, w przypadku obecności elektrolitu podstawowego, odbywa się na drodze dyfuzji prąd dyfuzyjny to podstawowy prąd mierzony w technikach woltamperometrycznych. Z faktu homogeniczności badanego roztworu wynika, iż stężenie depolaryzatora jest jednakowe w całym naczynku pomiarowym. Spolaryzowanie elektrod powoduje, że w wyniku biegnącej reakcji elektrodowej, w pobliżu elektrody pracującej stężenie analitu zaczyna maleć, co powoduje wytworzenie się gradientu stężenia, ten z kolei wymusza ruch jonów. Dalszy wzrost potencjału elektrody powoduje przyspieszenie reakcji, co widoczne jest jako zwiększenie natężenie prądu płynącego pomiędzy WE a AUX i prowadzi do wyczerpania jonów depolaryzatora na elektrodzie oraz w jej pobliżu. W takiej sytuacji wszystkie jony analitu docierające na drodze dyfuzji do powierzchni elektrody ulegają natychmiast przekształceniu (graniczny prąd dyfuzyjny). pracowano wiele różnych technik woltamperometrycznych, różniących się przebiegiem zmian potencjału elektrody pracującej. Najbardziej popularne to: hydromechaniczna, różnicowa, różniczkowa, z liniową zmiana potencjału (LSV), cykliczna (CV) inwersyjna (stripingowa). Woltamperometria cykliczna Woltamperometria cykliczna to jedna z metod, która znalazła szczególne zastosowanie przy pomiarach termodynamicznych potencjałów redoks. kreślenie cykliczna wynika ze sposobu prowadzenia pomiaru: gdy w naczyniu zachodzi reakcja AB, która jest np. elektrolitycznym utlenianiem, to bezpośrednio po niej zachodzi proces odwrotny, czyli redukcja (BA). Pozwala to na badanie losów substancji B bezpośrednio po jej powstaniu, a zatem śledzić można zarówno przyłączanie, bądź utratę elektronów, jak również kinetykę reakcji elektrodowej. W podstawowej formie woltamperometria cykliczna opiera się na przykładaniu trójkątnego napięcia do dwóch elektrod zanurzonych w roztworze zawierającym badany analit oraz elektrolit podstawowy. Warto zastrzec, iż pomimo cykliczności obu reakcji redoks i ich bezpośrednim przechodzeniu jedna w drugą, zwykle warunki końcowe różnią się od początkowych kolejne krzywe woltamerometryczne (Rys. 2) nieznacznie różnią się od siebie. Związane jest to faktem, że produkt może ulegać dalszym przekształceniom chemicznym lub elektrochemicznym, czy też elektroaktywnością produktów ubocznych reakcji B. 3

4 Rys. 2. Woltamperogram sygnał analityczny uzyskany techniką woltamperometrii cyklicznej, Ep a, Ep k wartości potencjałów dla pików odpowiednio anodowego utleniania, oraz katodowej redukcji, Ip a, Ip k wartości prądów analogiczne jak dla potencjałów. Duża część reakcji elektrodowych nie jest natychmiast i całkowicie odwracalna miarą odwracalności procesu jest różnica między potencjałem piku anodowego a potencjałem piku katodowego. Dla układu całkowicie odwracalnego, w temperaturze 25 o C, różnica ta powinna wynosić: 0,058 E pa E pk [ V ] (1) n n - liczba elektronów biorących udział w reakcji elektrodowej. Z powyższego równania wynika, że różnica ta maleje wraz ze wzrostem liczby elektronów przenoszonych na rozważanym etapie reakcji elektrodowej. Dla procesów odwracalnych maksymalne natężenie prądu można wyrazić równaniem Randlesa - Ševčika: nvfd i p 0, 4463n F c A (2) RT gdzie: 0,4463 bezwymiarowy współczynnik liczbowy, n ilość elektronów biorących udział w reakcji elektrodowej, F stała Faraday a; F = [C/ mol], R stała gazowa; R = 8,3145 [J/ mol K], T temperatura [K], A pole powierzchni elektrody pracującej [cm 2 ], D współczynnik dyfuzji depolaryzatora [cm 2 /s], c stężenie depolaryzatora [mol/cm 3 ], v szybkość przemiatania potencjałem [V/s] W temperaturze pokojowej (T = 298K) równanie przyjmuje prostszą postać: 4

5 i p / 26900n 3/ AD 1/ v c (3) Paracetamol Paracetamol (N-acetylo-4-aminofenol, 4-hydroksyacetanilid, acetaminofen) to aktywny metabolit fenacetyny charakteryzujący się działaniem przeciwgorączkowym oraz przeciwbólowym, jednakże w odróżnieniu od leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie wykazuje właściwości przeciwzapalnych. Działanie paracetamolu związane jest z hamowaniem syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym poprzez blokowanie cyklooksygenazy kwasu arachidonowego. Po podaniu doustnym, szybko osiąga stężenie maksymalne (po ok. 1h) i w całości wchłaniany jest z przewodu pokarmowego. Mechanizm metaboliczny zachodzi w wątrobie, a jego produktami są: w wyniku sprzęgania glukoronid (ok. 55%) oraz siarczan (ok. 40%), w wyniku katalizowanej cytochromem P-450 N-oksydacji (przy nie dość wydajnej reakcji sprzęgania) p-n-acetyloimino-benzochinon (związek o wysokiej reaktywności, w wyniku jego dużego nagromadzenia może dojść do nekrozy komórek wątrobowych, stąd ostrzeżenia o hepatotoksycznym działaniu leku). H NH CH 3 Cytochrom P 450 Glukuronid Siarczan N CH 3 p-n-acetyloimino-benzochinon Zalecana pojedyncza dawka dla dorosłych wynosi mg, z kolei dla dzieci dawka dobowa nie powinna być wyższa niż 50mg paracetamolu/kg masy ciała. Trzyczterokrotne przekroczenie dawki dobowej (ok. 10 g czystej substancji) może doprowadzić do nieodwracalnych zmian wątrobowych, a przy braku interwencji medycznej (podanie antidotum acetylocysteiny) nawet doprowadzić do zgonu. W przypadku osób z uszkodzoną wątrobą głodzonych lub nadużywających alkohol objawy silnego zatrucia mogą wystąpić już przy dawce 6 g! bjawami zatrucia paracetamolem są: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha, nadmierna potliwość oraz żółtaczka. Mogą one wystąpić po 2-4 dni po spożyciu zwiększonej dawki leku. kres półtrwania w osoczu wynosi 2-4 godzin. Paracetamol jako lek przeciwgorączkowy występuje w wielu lekach stosowanych powszechnie w stanach grypowych i przeziębieniach: preparatach prostych Anadin, Apap, Benuron (syrop), Calpol, Efferalgan, Paracemol (syrop), Paracetamol (syrop), Scanol czy Tamazol, oraz złożonych Anticol, Coldrex, Fervex, Panadol Extra, Saridon. W trakcie ćwiczenia paracetamol oznaczany będzie w syropach. Syrop to płynna postać leku przeznaczona do podawania doustnego, w postaci przezroczystego, stężonego roztworu najczęściej sacharozy lub alkoholi wielowodorotlenowych, rozpuszczonych w wodzie, wyciągach roślinnych, sokach owoców. Bardzo często syropy zawierają substancje pomocnicze, takie jak: środki konserwujące, przeciwutleniacze, czy substancje poprawiające 5

6 smak, zapach i zabarwienie. Istotnym jest, aby substancje te w zastosowanych ilościach nie wykazywały własnego działania farmakologicznego, nie powodowały zmiany trwałości leku oraz dostępności biologicznej substancji leczniczej. Zasada oznaczenia acetaminofenu techniką woltamperometrii cyklicznej opiera się na utlenieniu leku do uwodnionej N-acetylo-4- benzoiminy (cały proces odbywa się w kilku etapach, w czasie których następuje m.in. utrata dwóch protonów oraz przyłączenie cząsteczki wody). paracetamol NH CH 3 + H 2 H NH CH 3 + 2H + + 2e - H Proces redukcji nie zachodzi w tak łatwy jak można by się spodziewać sposób, dlatego też dla stosowanych prędkości przemiatania nie obserwuje się piku redukcji. Sytuacja taka związana jest z nieaktywną elektrochemicznie uwodnioną benzoiminą. Kalibrację przeprowadza się na podstawie prądu piku anodowego, który jest wprost proporcjonalny do stężenia wzorca w roztworze. ZAGADNIENIA D KLKWIUM 1. Podaj główną różnicę pomiędzy polarografią a woltamperometrią. 2. do 4. Wymień techniki woltamperometryczne i krótko omów (wraz z krzywymi rejestrowanymi dla poszczególnych technik) dwie techniki podane przez prowadzącego. 5. Wytłumacz na czym opiera się wykorzystanie woltamperometrii cyklicznej w pomiarach analitycznych (analiza jakościowa oraz ilościowa). 6. mów konstrukcję typowego trójelektrodowego naczyńka pomiarowego służącego do oznaczeń woltamperometrycznych. 7. Wyjaśnij pojęcia: prąd dyfuzyjny, nadnapięcie, polaryzowalność elektrody, prąd migracyjny. 8. Wyjaśnij znaczenie równania Randlesa Ševčika wraz z omówieniem wielkości w nim występujących i ich jednostek. 9. Scharakteryzuj paracetamol jako lek powszechnie stosowany w życiu codziennym, jakie są jego zalety, oraz jakie są zagrożenia związane ze stosowaniem leku. 10. Przedstaw obliczenia pozwalające wyznaczyć objętość roztworu wzorcowego V 1 [ml] o zadanym stężeniu c 1 [g/l] jaką należy odpipetować do kolby miarowej à V 2 [ml], aby uzyskać stężenie c 2 [M] zadanie przykładowe, proszę zwrócić uwagę na jednostki! 11. Przedstaw niezbędne obliczenia pozwalające wyznaczyć stężenie roztworu roboczego, powstałego przez odpipetownie objętości V 1 [ml] roztworu wzorcowego o stężeniu c 1 [mol/dm 3 ] do kolby miarowej o objętości V 2 [L] zadanie przykładowe, proszę zwrócić uwagę na jednostki! 12. W temperaturze 25 o C przy prędkości przemiatania równej 100 mv/s zmierzono wysokość piku anodowego H 1 dla roztworu o stężeniu c 1. Następnie dokonano kolejnego pomiaru wysokości H 2 dla stężenia c 2 w tych samych warunkach 6

7 doświadczalnych co poprzednio. Wyznacz stężenie c 2 dla tak zarejestrowanego sygnału zadanie przykładowe. LITERATURA BWIĄZKWA 1. W. Kubiak, J. Gołaś, Instrumentalne metody analizy chemicznej, Wyd. Akapit, Kraków 2005, Skrypt AGH, rozdział: Woltamperometria, A. Cygański, Podstawy metod elektroanalitycznych, WNT, Warszawa 1999, rozdziały: Wiadomości podstawowe z polarografii (5.1, s ), Woltamperometria (5.7, s ). 3. G.W. Ewing, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 1980, wybrane zagadnienia z rozdziałów 13 oraz 15 (str , , ). LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 2004, rozdział: Polarografia. Woltamperometria (11, s ). 2. Z. Galus, Teoretyczne podstawy elektroanalizy chemiczne, PWN, Warszawa 1977, wybrane fragmenty dotyczące woltamperometrii (chronowoltamperometrii), (str , , ). 3. Materiały dydaktyczne Wydziału Chemii Politechniki Gdańskiej Elektrochemia: CEL ĆWICZENIA CZĘŚĆ DŚWIADCZALNA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z techniką woltamperometrii cyklicznej oraz oznaczenie paracetamolu w wybranym preparacie farmaceutycznym PRZYRZĄDY, NACZYNIA I DCZYNNIKI roztwór wzorcowy paracetamolu 35 mmol/l, bufor cytrynianowy ph=2,2, preparat farmaceutyczny (syrop) Analizator Elektrochemiczny M161, (MTM ANK, Polska) kolbki miarowe o pojemności 50 ml naczyńka pomiarowe pipeta automatyczna o pojemności 5 ml pipeta szklana z podziałką o pojemności 5 ml SPSÓB WYKNANIA Przygotowanie roztworów i wykonanie pomiarów 1. Sporządzić serię roztworów roboczych w kolbkach o pojemności 50 ml poprzez odpipetowanie odpowiednich ilości wzorca o stężeniu 35 mmol/l i uzupełnienie buforem cytrynianowym do kreski. 7

8 Pipetowana objętość [ml] Stężenie [mmol/l] 2. Przygotować badany roztwór syropu w kolbce miarowej o pojemności 50 ml poprzez odpipetowanie 5 ml preparatu wyjściowego (syropu) i uzupełnienie buforem do kreski. 3. Dokonać pomiaru linii bazowej dla buforu w warunkach podanych przez asystenta. 4. Wykonać pomiary wzorców w kolejności wzrastających stężeń (dla każdego wzorca wykonać trzy powtórzenia, pamiętając o wymieszaniu roztworu przed każdym pomiarem) w warunkach doświadczalnych podanych przez asystenta techniką woltamerometrii cyklicznej. 5. Przeprowadzić analizę przygotowanego roztworu syropu wykonując 10 powtórzeń. PRACWANIE WYNIKÓW pracowanie wyników należy przedstawić w formie raportu z uwzględnieniem: 1. Celu ćwiczenia, opisu wykonanych eksperymentów, 2. Wyznaczenia natężenia pików anodowych na podstawie zarejestrowanych krzywych dla poszczególnych wzorców oraz sygnału dla próbki, w tym celu należy: 2.1. Narysować styczną do prostoliniowego odcinka gałęzi utlenienia (prądu dyfuzyjnego), 2.2. Maksimum piku anodowego zrzutować na oś odciętych, 2.3. Różnica wartości prądów pomiędzy przecięciem się stycznej i zrzutowanej wartości maximum a wartością maksimum wyznacza wartość i p, 3. Zestawienia wyników doświadczalnych w postaci tabeli, 4. Wykreślenia krzywej kalibracyjnej wraz z wyznaczeniem błędów dopasowania krzywej (błędów oszacowania parametrów a i b), 5. Wyliczenia rzeczywistego stężenia acetaminofenu w próbce syropu, 6. Wyjaśnienia spadku stężenia paracetamolu w analizowanej próbce, 7. Dyskusji wyników i podsumowania zastosowanej techniki analitycznej, 8. pracowania zagadnienia naukowego. 8

cyklicznej woltamperometrii

cyklicznej woltamperometrii 17. Badanie właściwości oksydacyjno-redukcyjnych kompleksów żelaza metodą cyklicznej woltamperometrii Jedną z częściej stosowanych w badaniach związków kompleksowych technik jest cykliczna woltamperometria.

Bardziej szczegółowo

Metody badań składu chemicznego

Metody badań składu chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Metody badań składu chemicznego Ćwiczenie : Elektrochemiczna analiza śladów (woltamperometria) (Sprawozdanie drukować dwustronnie

Bardziej szczegółowo

Polarografia jest metodą elektroanalityczną, w której bada się zależność natężenia prądu płynącego przez badany roztwór w funkcji przyłożonego do

Polarografia jest metodą elektroanalityczną, w której bada się zależność natężenia prądu płynącego przez badany roztwór w funkcji przyłożonego do Polarografia Polarografia jest metodą elektroanalityczną, w której bada się zależność natężenia prądu płynącego przez badany roztwór w funkcji przyłożonego do elektrod napięcia lub w funkcji potencjału

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Analitycznej Metody elektroanalityczne. Ćwiczenie nr 5 WOLTAMPEROMETRIA CYKLICZNA

Katedra Chemii Analitycznej Metody elektroanalityczne. Ćwiczenie nr 5 WOLTAMPEROMETRIA CYKLICZNA Ćwiczenie nr 5 WOLTAMPEROMETRIA CYKLICZNA 1. Woltamperometria cykliczna układu [Fe(CN)6] 3- /[Fe(CN)6] 4- Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zbadanie procesów utlenienia-redukcji układu [Fe(CN)6] 3- /[Fe(CN)6]

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych

Bardziej szczegółowo

Metody Badań Składu Chemicznego

Metody Badań Składu Chemicznego Metody Badań Składu Chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa (NIESTACJONARNE) Ćwiczenie 5: Pomiary SEM ogniwa - miareczkowanie potencjometryczne. Pomiary

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach

Bardziej szczegółowo

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody

Bardziej szczegółowo

Woltamperometria Cykliczna instrukcja do ćwiczenia mgr inż. Marta Kasprzyk

Woltamperometria Cykliczna instrukcja do ćwiczenia mgr inż. Marta Kasprzyk Woltamperometria Cykliczna instrukcja do ćwiczenia mgr inż. Marta Kasprzyk. Wstęp.. Wiadomości ogólne Woltamperometria cykliczna (ang. cyclic voltammetry) jest jedną z metod elektrochemicznych (obok polarografii),

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 3 POMIARY WOLTAMPEROMETRYCZNE

ĆWICZENIE NR 3 POMIARY WOLTAMPEROMETRYCZNE ĆWICZENIE NR 3 POMIARY WOLTAMPEROMETRYCZNE Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami woltamerometrycznymi służącymi do charakterystyki pracy biosensorów w zadanym zakresie potencjałów.

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrochemii

Podstawy elektrochemii Podstawy elektrochemii Elektrochemia bada procesy zachodzące na granicy elektrolit - elektroda Elektrony można wyciągnąć z elektrody bądź budując celkę elektrochemiczną, bądź dodając akceptor (np. kwas).

Bardziej szczegółowo

Miareczkowanie kulometryczne

Miareczkowanie kulometryczne KULOMETRIA Oznaczanie reduktorów metodą miareczkowania kulometrycznego amperostatycznego Dr Dorota Gugała-Fekner, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii UMCS w Lublinie Materiały

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące

Bardziej szczegółowo

A4.05 Instrukcja wykonania ćwiczenia

A4.05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego A4.05 nstrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie współczynników aktywności soli trudno rozpuszczalnej metodą pomiaru rozpuszczalności Zakres zagadnień obowiązujących

Bardziej szczegółowo

Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości

Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE. Ćwiczenie nr 2 Temat: Wyznaczenie współczynnika elektrochemicznego i stałej Faradaya.

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE. Ćwiczenie nr 2 Temat: Wyznaczenie współczynnika elektrochemicznego i stałej Faradaya. LABOATOIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr Temat: Wyznaczenie współczynnika elektrochemicznego i stałej Faradaya.. Wprowadzenie Proces rozpadu drobin związków chemicznych

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY

LABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala

Bardziej szczegółowo

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia, Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).

Bardziej szczegółowo

Pytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji

Pytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji Pytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji Kolokwium obejmuje zakres materiału z wykładów oraz konwersatorium. Pytania na kolokwium mogą się różnić od pytań przedstawionych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji

Ćwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji Ćwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, podstawy kinetyki procesów elektrodowych, równanie Tafela,

Bardziej szczegółowo

WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE

WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE seminarium dr inż. Piotr Konieczka, mgr inż. Agnieszka Kuczyńska Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska Techniki elektroanalityczne: 1.pomiar

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO

WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO 10 WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowych zagadnień teorii dysocjacji elektrolitycznej i problemów związanych z właściwościami kwasów i zasad oraz

Bardziej szczegółowo

1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH

1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej

Bardziej szczegółowo

NAPIĘCIE ROZKŁADOWE. Ćwiczenie nr 37. I. Cel ćwiczenia. II. Zagadnienia wprowadzające

NAPIĘCIE ROZKŁADOWE. Ćwiczenie nr 37. I. Cel ćwiczenia. II. Zagadnienia wprowadzające Ćwiczenie nr 37 NAPIĘCIE ROZKŁADOWE I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: przebadanie wpływu przemian chemicznych zachodzących na elektrodach w czasie elektrolizy na przebieg tego procesu dla układu:

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA. Tabela wyników pomiaru

Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA. Tabela wyników pomiaru Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną. Zakres wymaganych

Bardziej szczegółowo

Woltamperometria stripingowa

Woltamperometria stripingowa AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I CERAMIKI KATEDRA CHEMII ANALITYCZNEJ Woltamperometria stripingowa Opracowanie: Dr inż. Robert Piech Prof. dr hab. Władysław W. Kubiak 1 Woltamperometria

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych

Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego

Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną

Bardziej szczegółowo

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane

Bardziej szczegółowo

Opracował dr inż. Tadeusz Janiak

Opracował dr inż. Tadeusz Janiak Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej

Wyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej Ćwiczenie 2. Wyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej 1. Przygotowanie do wykonania ćwiczenia. 1.1. Włączyć zasilacz potencjostatu i nastawić go na

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH

LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH ĆWICZENIE NR 6 WYZNACZANIE KRZYWYCH POLARYZACJI KATODOWEJ I ANODOWEJ

Bardziej szczegółowo

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą

Bardziej szczegółowo

ELEKTROGRAWIMETRIA. Zalety: - nie trzeba strącać, płukać, sączyć i ważyć; - osad czystszy. Wady: mnożnik analityczny F = 1.

ELEKTROGRAWIMETRIA. Zalety: - nie trzeba strącać, płukać, sączyć i ważyć; - osad czystszy. Wady: mnożnik analityczny F = 1. Zasada oznaczania polega na wydzieleniu analitu w procesie elektrolizy w postaci osadu na elektrodzie roboczej (katodzie lub anodzie) i wagowe oznaczenie masy osadu z przyrostu masy elektrody Zalety: -

Bardziej szczegółowo

KINETYKA INWERSJI SACHAROZY

KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Wstęp teoretyczny Kataliza kwasowo-zasadowa Kataliza kwasowo-zasadowa

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi

ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi ĆWICZENIE 3 Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi Celem ćwiczenia jest wyznaczenie podstawowych parametrów charakteryzujących kinetykę

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA DO KOLOKWIUM

WYMAGANIA DO KOLOKWIUM Aktualizacja 1 X 2016r. ĆWICZENIE 1 Absorpcjometria. Jednoczesne oznaczanie Cr 3+ i Mn 2+ w próbce. 1. Podział metod optycznych (długości fal, mechanizm powstawania widma, nomenklatura itp.), 2. Mechanizm

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI REAKCJI KOMPLEKSOWANIA

RÓWNOWAGI REAKCJI KOMPLEKSOWANIA POLITECHNIK POZNŃSK ZKŁD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENI PRCOWNI CHEMII FIZYCZNEJ RÓWNOWGI REKCJI KOMPLEKSOWNI WSTĘP Ważną grupę reakcji chemicznych wykorzystywanych w chemii fizycznej i analitycznej stanowią

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej

Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej Celem tego ćwiczenia laboratoryjnego jest zbadanie zawartości jonów fluorkowych w naparach herbacianych

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ ZALEŻNOŚĆ STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI OD TEMPERATURY WSTĘP Szybkość reakcji drugiego rzędu: A + B C (1) zależy od stężenia substratów A oraz B v = k [A][B] (2) Gdy jednym z reagentów jest rozpuszczalnik (np.

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)

Bardziej szczegółowo

KALIBRACJA. ważny etap procedury analitycznej. Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA

KALIBRACJA. ważny etap procedury analitycznej. Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA KALIBRAJA ważny etap procedury analitycznej 1 Dr hab. inż. Piotr KONIEZKA Katedra hemii Analitycznej Wydział hemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 8-233 GDAŃK e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów

Spis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5

Bardziej szczegółowo

Akademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe

Akademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody

Bardziej szczegółowo

WOLTAMPEROMETRIA INWERSYJNA (SV)

WOLTAMPEROMETRIA INWERSYJNA (SV) WOLTAMPEROMETRIA INWERSYJNA (SV) dr Dorota Sieńko, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii UMCS Niniejsze ćwiczenie obejmuje oznaczanie stężenia Cd 2+, Pb 2+ i Zn 2+ w próbce

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej

Bardziej szczegółowo

Celem dwiczenia są ilościowe oznaczenia metodą miareczkowania konduktometrycznego.

Celem dwiczenia są ilościowe oznaczenia metodą miareczkowania konduktometrycznego. Konduktywność elektrolityczna [S/cm] 16. Objętościowe analizy ilościowe z konduktometryczną detekcją punktu koocowego Konduktometria jest metodą elektroanalityczną polegającą na pomiarze przewodnictwa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8 Analityczne wykorzystywanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych.

Ćwiczenie 8 Analityczne wykorzystywanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych. Ćwiczenie 8 Analityczne wykorzystywanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z teorią i możliwościami analitycznego wykorzystywania

Bardziej szczegółowo

OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO

OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących

Bardziej szczegółowo

EFEKT SOLNY BRÖNSTEDA

EFEKT SOLNY BRÖNSTEDA EFEKT SLNY RÖNSTED Pojęcie eektu solnego zostało wprowadzone przez rönsteda w celu wytłumaczenia wpływu obojętnego elektrolitu na szybkość reakcji zachodzących między jonami. Założył on, że reakcja pomiędzy

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do

Bardziej szczegółowo

ANALIZA INSTRUMENTALNA

ANALIZA INSTRUMENTALNA ANALIZA INSTRUMENTALNA TECHNOLOGIA CHEMICZNA STUDIA NIESTACJONARNE Sala 522 ul. Piotrowo 3 Studenci podzieleni są na cztery zespoły laboratoryjne. Zjazd 5 przeznaczony jest na ewentualne poprawy! Możliwe

Bardziej szczegółowo

Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych.

Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie pojęcia

Bardziej szczegółowo

Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności. Ćwiczenie 1

Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności. Ćwiczenie 1 Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Ćwiczenie 1 Polarograficzna metoda oznaczania śladowych ilości Pb(II) w obecności innych jonów metali w próbie badanej 1.Cel ćwiczenia Celem

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 Elektrochemia elektroliza Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 ELEKTROLIZA POLARYZACJA ELEKTROD Charakterystyka prądowo-napięciowa elektrolizy i sposób określenia napięcia rozkładu Wykład z Chemii Fizycznej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu. (na prawach rękopisu)

Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu. (na prawach rękopisu) Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu (na prawach rękopisu) W analityce procesowej istotne jest określenie stężeń rozpuszczonych w cieczach gazów. Gazy rozpuszczają się w cieczach

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

Woltamperometryczne oznaczenie paracetamolu w lekach i ściekach

Woltamperometryczne oznaczenie paracetamolu w lekach i ściekach Analit 6 (2018) 45 52 Strona czasopisma: http://analit.agh.edu.pl/ Woltamperometryczne oznaczenie lekach i ściekach Voltammetric determination of paracetamol in drugs and sewage Martyna Warszewska, Władysław

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia

Bardziej szczegółowo

Przewodnictwo elektrolitów (7)

Przewodnictwo elektrolitów (7) Przewodnictwo elektrolitów (7) Rezystancja (opór bierny) dana jest wzorem (II prawo Ohma): U R = i 1 = κ l s U l = κ 1 i s i s U = j = κ = κ E l Chem. Fiz. TCH II/14 1 Gęstość prądu ważna wielkość w elektrochemii

Bardziej szczegółowo

Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej

Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi

Bardziej szczegółowo

(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów

(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów (1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów 1. Naczyńko konduktometryczne napełnione 0,1 mol. dm -3 roztworem KCl w temp. 298 K ma opór 420 Ω. Przewodnictwo właściwe 0,1 mol. dm -3 roztworu KCl w tej temp.

Bardziej szczegółowo

ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ

ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wprowadzenie 1.1. Odczyn wody Odczyn roztworu określa stężenie,

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: KOROZJA I OCHRONA PRZED KOROZJĄ ĆWICZENIA LABORATORYJNE Temat ćwiczenia: OGNIWA GALWANICZNE Cel

Bardziej szczegółowo

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie

Bardziej szczegółowo

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrochemii i korozji

Podstawy elektrochemii i korozji Podstawy elektrochemii i korozji wykład dla III roku kierunków chemicznych Wykład VII Dr Paweł Krzyczmonik Pracownia Elektrochemii i Korozji Uniwersytet Łódzki Kwiecień 2015 1 Elektrochemiczne metody pomiarowe

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz

Bardziej szczegółowo

TEMAT ĆWICZENIA: KULOMETRIA JAKO METODA ABSOLUTNA-MIARECZKOWANIE KULOMETRYCZNE

TEMAT ĆWICZENIA: KULOMETRIA JAKO METODA ABSOLUTNA-MIARECZKOWANIE KULOMETRYCZNE PROBLEMATYKA: Ilościowa analiza bezkalibracyjna TEMAT ĆWICZENIA: KULOMETRIA JAKO METODA ABSOLUTNA-MIARECZKOWANIE KULOMETRYCZNE METODA: Kulometria WPROWADZENIE Metody instrumentalne analizy wykorzystują

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 Analityczne wykorzystanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych

ĆWICZENIE 2 Analityczne wykorzystanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych ĆWICZENIE 2 Analityczne wykorzystanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z teorią i możliwościami analitycznego wykorzystania

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 25. Piotr Skołuda OGNIWA STĘŻENIOWE

Ćwiczenie 25. Piotr Skołuda OGNIWA STĘŻENIOWE Ćwiczenie 25 Piotr Skołuda OGNIWA STĘŻENIOWE Zagadnienia: Ogniwa stężeniowe z przenoszeniem i bez przenoszenia jonów. Ogniwa chemiczne, ze szczególnym uwzględnieniem ogniw wykorzystywanych w praktyce jako

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach HYDROMETALURGIA METALI NIEŻELAZNYCH 1 Ć W I C Z E N I E 6 Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach WPROWADZENIE ażdej elektrodzie, na której przebiega reakcja elektrochemiczna typu: x Ox + ze y Red (6.1)

Bardziej szczegółowo

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI 6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

KALIBRACJA BEZ TAJEMNIC

KALIBRACJA BEZ TAJEMNIC KALIBRACJA BEZ TAJEMNIC 1 Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl 2 S w S x C x -? C w 3 Sygnał wyjściowy detektora funkcja

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Chemia procesów pozyskiwania energii Chemistry of energy receiving processes Kod przedmiotu: ZIP.PK.O.4.4. Rodzaj przedmiotu: przedmiot z

Bardziej szczegółowo

Katedra Inżynierii Materiałowej

Katedra Inżynierii Materiałowej Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów Polaryzacyjne badania korozyjne mgr inż. Magdalena Jażdżewska Gdańsk 2010 Korozyjne charakterystyki stałoprądowe (zależności potencjał

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z PODSTAW BIOFIZYKI ĆWICZENIE NR 4 1. CEL ĆWICZENIA

LABORATORIUM Z PODSTAW BIOFIZYKI ĆWICZENIE NR 4 1. CEL ĆWICZENIA 1. CEL ĆWICZENIA Pomiar potencjału dyfuzyjnego roztworów o różnych stężeniach jonów oddzielonych membranami: półprzepuszczalną i jonoselektywną w funkcji ich stężenia. Wykorzystanie równania Nernsta do

Bardziej szczegółowo

WOLTAMPEROMETRIA PULSOWA RÓŻNICOWA (DPV)

WOLTAMPEROMETRIA PULSOWA RÓŻNICOWA (DPV) WOLTAMPEROMETRIA PULSOWA RÓŻNICOWA (DPV) (Autor: dr Zygmunt Fekner, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej) Niniejsze ćwiczenie obejmuje oznaczanie stężenia Cd 2+ metodą DPV (każdy z ćwiczących

Bardziej szczegółowo

Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM,

Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM, Ćw.2 Elektroliza wody za pomocą ogniwa paliwowego typu PEM Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM, A także określenie wydajności tego urządzenia, jeśli

Bardziej szczegółowo

d[a] = dt gdzie: [A] - stężenie aspiryny [OH - ] - stężenie jonów hydroksylowych - ] K[A][OH

d[a] = dt gdzie: [A] - stężenie aspiryny [OH - ] - stężenie jonów hydroksylowych - ] K[A][OH 1 Ćwiczenie 7. Wyznaczanie stałej szybkości oraz parametrów termodynamicznych reakcji hydrolizy aspiryny. Chemiczna stabilność leków jest ważnym terapeutycznym problemem W przypadku chemicznej niestabilności

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA FIZYKI MORZA

PRACOWNIA FIZYKI MORZA PRACOWNIA FIZYKI MORZA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 8 TEMAT: BADANIE PRZEWODNICTWA ELEKTRYCZNEGO WODY MORSKIEJ O RÓŻNYCH ZASOLENIACH Teoria Przewodnictwo elektryczne wody morskiej jest miarą stężenia i rodzaju

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E 5. Kinetyka cementacji metali

Ć W I C Z E N I E 5. Kinetyka cementacji metali Ć W I C Z E N I E Kinetyka cementacji metali WPROWADZENIE Proces cementacji jest jednym ze sposobów wydzielania metali z roztworów wodnych. Polega on na wytrącaniu jonów metalu bardziej szlachetnego przez

Bardziej szczegółowo

Ćw. III. Dioda Zenera

Ćw. III. Dioda Zenera Cel ćwiczenia Ćw. III. Dioda Zenera Zapoznanie się z zasadą działania diody Zenera. Pomiary charakterystyk statycznych diod Zenera. Wyznaczenie charakterystycznych parametrów elektrycznych diod Zenera,

Bardziej szczegółowo

DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU

DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny

Bardziej szczegółowo

KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY

KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE Se(IV) W OBECNOŚCI Se(VI) METODĄ ANODOWEJ WOLTAMPEROMETRII STRIPINGOWEJ Z ZASTOSOWANIEM ZESPOLONEJ MIKROELEKTRODY ZŁOTEJ

OZNACZANIE Se(IV) W OBECNOŚCI Se(VI) METODĄ ANODOWEJ WOLTAMPEROMETRII STRIPINGOWEJ Z ZASTOSOWANIEM ZESPOLONEJ MIKROELEKTRODY ZŁOTEJ OZNACZANIE Se(IV) W OBECNOŚCI Se(VI) METODĄ ANODOWEJ WOLTAMPEROMETRII STRIPINGOWEJ Z ZASTOSOWANIEM ZESPOLONEJ MIKROELEKTRODY ZŁOTEJ Mgr M. Ochab, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział

Bardziej szczegółowo

Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne

Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne I. Elektroda, półogniwo, ogniowo Elektroda przewodnik elektryczny (blaszka metalowa lub pręcik grafitowy) który ma być zanurzony w roztworze elektrolitu

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA. Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli.

ĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA. Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli. ĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA Cel ćwiczenia Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli. Zakres wymaganych wiadomości 1. Dysocjacja elektrolityczna.. Iloczyn jonowy wody.. Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna

Laboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 13. ANALIZA INSTRUMENTALNA Miareczkowanie Potencjometryczne

ĆWICZENIE 13. ANALIZA INSTRUMENTALNA Miareczkowanie Potencjometryczne ĆWICZENIE 13 ANALIZA INSTRUMENTALNA Miareczkowanie Potencjometryczne Oznaczanie kwasu ortofosforowego w Coca-Coli za pomocą miareczkowania potencjometrycznego roztworem wodorotlenku sodu DZIAŁ: Potencjometria

Bardziej szczegółowo

Czujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są

Czujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są Czujniki Ryszard J. Barczyński, 2010 2015 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do przetwarzania interesującej

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo