Zdrowo żyć zdrowym być

Transkrypt

1 Zdrowo żyć zdrowym być Informacje dotyczące tematów: Zdrowie dzieci, Wczesne wykrywanie raka piersi, Starość i opieka Polnisch Przewodnik dla migrantek i migrantów w Dolnej Saksonii. Dostępny w 10 językach Das Gesundheitsprojekt Mit Migranten für Migranten

2 Impressum Gesund leben gesund bleiben Informationen zu den Themen Kindergesundheit, Brustkrebsfrüherkennung und Alter und Pflege. Ein Leitfaden für Migrantinnen und Migranten in Niedersachsen Herausgeber: Ethno-Medizinisches Zentrum e. V. (EMZ) Königstraße 6, Hannover Konzeption, Inhalt und Erstellung: Ethno-Medizinisches Zentrum e. V. (EMZ) Redaktion: Anett Bruckner, Ahmet Kimil, Martin Müller, Ramazan Salman, Klara Starikow Übersetzung: Übersetzungsdienst Ethno-Medizinisches Zentrum e. V. Lektorat, Gestaltung und Satz: Bernd Neubauer, Göttingen Fotos: Fotolia.com Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwendung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf deshalb der vorherigen schriftlichen Genehmigung durch die Herausgeber. Dieser Leitfaden ist in folgenden Sprachen erhältlich: Deutsch, Englisch, Französisch, Italienisch, Polnisch, Russisch, Serbokroatisch, Spanisch, Türkisch, Vietnamesisch. Stand: März 2016 (2. Auflage) 2

3 Droga Czytelniczko, drogi Czytelniku, Światowa Organizacja Zdrowia WHO pisze w swoim statucie: zdrowie jest stanem pełnego fizycznego, psychicznego i socjalnego dobrostanu, który cechuje się nie tylko brakiem choroby lub kalectwa. Ten stan pełnego dobrostanu, jak go definiuje WHO, nie powstaje sam z siebie. Musimy być aktywni i świadomi problemów zdrowia, na przykład, gdy dostrzegamy oferty, które w różny sposób i różnymi środkami przyczyniają się do utrzymania i propagowania zdrowia. Takie oferty są między innymi oferowane przez kasy chorych, a mianowicie dla wszystkich generacji. Jednakże tylko ten, kto je zna, może naprawdę z nich korzystać. Dlatego omawiany przewodnik przedstawia przekrój takich ofert. Tak rodzice mogą się dowiedzieć, z jakich świadczeń mogą skorzystać, aby ich dzieci startowały w życiu w optymalnych warunkach. Ale także starsza generacja ma swoje miejsce. Seniorki i seniorzy mogą się informować, co oni mogą zrobić, aby możliwie długo pozostać witalnym i wydajnym. A dla tych, którzy potrzebują wsparcia, będzie poruszony zbiór tematów pielęgnacja. Szczególnie leży mi na sercu, aby nie został pominięty zakres dotyczący raka i tu zwłaszcza raka piersi. Kobiety znajdą tutaj ważne, w pewnych okolicznościach ratujące życie, informacje o wczesnym wykrywaniu i leczeniu. Ten przewodnik w pierwszym rzędzie zwraca się do ludzi z przeszłością migracyjną, którzy ewentualnie nie są zaznajomieni z niemieckim systemem opieki zdrowotnej. Znajdą oni w tej broszurze, która jest dostępna w wielu językach, wartościowe rozeznanie co do najróżniejszych ofert, dzięki którym mogą oni utrzymać zdrowie własne oraz swojej rodziny. W związku z tym dziękuję również Ethno-Medizinischen Zentrum e. V., które razem z ekspertkami i ekspertami mojego ministerstwa przyczyniło się do ukazania tej broszury. Ucieszy mnie, gdy wiele czytelniczek i czytelników wykorzysta tę możliwość, aby z pomocą tego przewodnika uzyskać wstępną orientację. Z poważaniem Cornelia Rundt Dolnosaksońska Minister ds. Socjalnych, Zdrowia i Równouprawnienia 3

4 Treść Wprowadzenie 5 1. Porady dla rodziców: zdrowie dzieci i zapobieganie wypadkom 6 Odżywianie 6 Zdrowe zęby 8 Kiedy dziecko jest chore 10 Badania kontrolne dzieci (U) 11 Szczepienia ochronne 12 Ochrona przed chorobami 13 Zapobieganie wypadkom Porady dla kobiet: wczesne wykrywanie i leczenie raka piersi 16 Czynniki ryzyka 16 Wczesne wykrywanie raka piersi 17 Rak piersi 19 Rehabilitacja i opieka po operacji Porady dla seniorów: starość, opieka i zdrowie 22 Zdrowie w podeszłym wieku 22 Opieka nad osobami starszymi 25 Ubezpieczenie zdrowotne 31 Pomoc socjalna Słowniczek Adresy 36 4

5 Wprowadzenie Najważniejsze być zdrowym! Zdrowie to najważniejszy warunek zadowolenia z życia: zdrowe dzieci w pełni zapału odkrywają otaczający je świat, dorośli znoszą lepiej twarde wymogi codzienności i mogą bardziej korzystać z życia, seniorzy dłużej pozostają sprawni i aktywni i przez to zachowują swoją samodzielność. Być zdrowym nie jest rzeczą oczywistą. Dlatego też niemiecki system opieki zdrowotnej wspiera wszystkie osoby nie tylko podczas choroby, lecz Kasy Chorych wspomagają osoby ubezpieczone w utrzymywaniu zdrowia. Wachlarz ofert jest szeroki, począwszy od badań profilaktycznych dla dzieci, poprzez badania wczesnego wykrywania raka piersi i innych rodzajów chorób nowotworowych, aż do szczepień ochronnych przeciw grypie. Niniejsza broszura, opracowana przez Ethno-Medizinisches Zentrum e. V. we współpracy z innymi specjalistami i Dolnosaksońskim Ministerstwem ds. Socjalnych, Zdrowia i Równouprawnienia ma na celu służyć ludziom w każdym wieku jako przewodnik po niemieckim systemie opieki zdrowotnej. Rodzice otrzymają wskazówki, w jaki sposób mogą zapewnić swoim dzieciom zdrowy start w życie oraz uzyskają informacje o przysługujących im dla dzieci świadczeniach z Kasy Chorych. Kobiety uzyskają informację na temat wczesnych profilaktycznych badań mammograficznych oraz leczenia raka piersi najczęściej na świecie występującego rodzaju nowotworu u kobiet. Starsze osoby otrzymają wskazówki, w jaki sposób mogą w podeszłym wieku zadbać o zdrowie i zachować jak najdłużej samodzielność oraz uzyskają informacje, jakie oferty mają do dyspozycji, jeśli zaistnieje konieczność skorzystania z opieki i pomocy w codziennych czynnościach. Ważne pojęcia zostały zaznaczone w tekście kursywą i wyjaśnione w słowniczku. Ucieszy nas fakt, jeśli zawarte w niniejszym przewodniku informacje przyczynią się do polepszenia lub zachowania Państwa zdrowia. 5

6 1. Porady dla rodziców: zdrowie dzieci i zapobieganie wypadkom W poniższej broszurce znajdą Państwo wskazówki dotyczące prawidłowego odżywiania dzieci, pielęgnacji zębów, badań kontrolnych u pediatry, szczepień ochronnych oraz zapobiegania wypadkom: tak aby Państwa dzieci zdrowo się rozwijały! Odżywianie Mleko matki Mleko matki jest idealnym pożywieniem dla noworodka. Jest lekkostrawne, chroni przed zatwardzeniem, różnymi infekcjami i alergiami. Dlatego też matki powinny karmić piersią tak długo, jak to możliwe. Jeśli jeden z członków rodziny cierpi na alergię, to jest szczególnie zalecane karmienie dziecka piersią do piątego miesiąca życia. W przypadku problemów z karmieniem piersią, matka może zasięgnąć porady innych matek, lekarzy, doradczyń laktacyjnych lub położnych. Po porodzie przysługuje każdej kobiecie, objętej ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym, prawo do ośmiotygodniowej opieki położniczej lub w razie potrzeby aż do zakończenia okresu karmienia. Jeśli problemów z karmieniem nie da się pokonać, należy podawać noworodkowi gotowe pokarmy. Produkty dla niemowląt można otrzymać w supermarketach. Gotowe pokarmy W ofercie sprzedaży znajdują się różnego rodzaju produkty dla niemowląt w różnym wieku: Kiedy? Co? Napis na etykietce Do końca okresu Pokarm dla niemowląt Pre lub 1 karmienia butelką Najwcześniej od Pokarm uzupełniający 2 5. miesiąca życia W przypadku Specjalna żywność A, HA Pre, Pre HA lub HA 1 objawów alergii dla niemowląt Pokarm uzupełniający HA 2 mało alergenny (A = ubogi w alergeny, HA = hipoalergiczny, tzn. słabiej wywołujący alergie, Pre = to mleko jest najbardziej podobne do mleka matki) 6

7 Przestrzegajcie podanych na opakowaniu zaleceń co do wieku i dawek! Dziurka w smoczku butelki powinna być mała, tak aby dziecko wkładało w ssanie tyle samo wysiłku, co niemowlęta karmione piersią. Prawidłowe ssanie jest ważne dla rozwoju szczęki i żuchwy oraz przełykania. Po wyczerpującym ssaniu niemowlę może lepiej zasypiać. Pokarmy uzupełniające Od piątego do siódmego miesiąca nie wystarcza dziecku tylko mleko matki lub gotowe pożywienie. Dlatego też posiłki mleczne powinny być uzupełnione pożywieniem dodatkowym (papką z ziemniaków, jarzyn i mięsa). Papka jako pokarm gotowy jest do nabycia w małych słoiczkach. Kto zechce sam przyrządzić papkę, najlepiej powinien użyć umytych i obranych bio owoców i warzyw. Także mleko jest dla małych dzieci ważne zwłaszcza dla budowy kości i zębów. Karmienie mieszane Od drugiego roku życia dzieci potrzebują zróżnicowanego pożywienia, ponieważ w tym wieku rosną i koniecznie muszą otrzymywać w pożywieniu określone składniki odżywcze. Dzieci potrzebują dziennie około 1 litra płynu. Najlepiej nadają się niesłodzone herbatki i woda. Soki i lemoniada zawierają zbyt dużo cukru. 7

8 Zdrowe zęby Ponieważ cukier powoduje powstawanie próchnicy, dzieci powinny jeść rzadko słodycze i ewentualnie zaraz po posiłku wyczyścić zęby. W sprzedaży znajdują się chroniące zęby gumy do żucia dla dzieci, które neutralizują szkodliwe kwasy. Gumy do żucia są przeznaczone dla starszych dzieci, gdy nie istnieje ryzyko połknięcia gumy. Używanie soli kuchennej z fluorem przy przyrządzaniu potraw dodatkowo wzmacnia zęby przeciw próchnicy. Smoczek Zaleca się wcześnie odzwyczaić dziecko od smoczka ( smoczka uspokajacza ). Po pierwszym roku życia nie należy podawać dziecku smoczka, gdyż zbyt długie stosowanie smoczka może doprowadzić do zmiany w budowie podniebienia i wadę zgryzu, a ta z kolei może mieć znaczący wpływ na mowę dziecka (artykulację) oraz zwiększyć ryzyko zapalenia ucha środkowego. Pielęgnacja zębów Nie tylko prawidłowe odżywianie, ale również dbanie o właściwą higienę jamy ustnej, sprzyja zachowaniu zdrowych zębów Państwa dzieci przez długi okres życia. Do drugiego roku życia wystarczy każdego wieczoru wyczyścić dziecku przed snem nocnym jamę ustną i zęby ciepłą wodą oraz miękką szczoteczką do zębów lub patyczkiem kosmetycznym. Od trzeciego roku życia dzieci powinny czyścić zęby dwa razy dziennie szczoteczką do zębów i używać past do zębów z dodatkiem fluoru. Od szóstego roku życia dziecko może używać normalnych past do zębów. Aż do osiągnięcia wieku szkolnego powinno czyścić zęby pod nadzorem, przy czym na początku rodzice powinni dodatkowo wyszczotkować mu zęby. Ważne: Zaleca się podawać niemowlętom i małym dzieciom w wieku od 12. do 18. miesiąca życia (w zależności od dnia urodzenia) codziennie tabletkę z witaminą D oraz fluorkiem. Od 2. roku życia dzieci powinny otrzymywać tabletkę z fluorkiem, która chroni przed próchnicą i krzywicą oraz zapewnia prawidłową budowę kośćca i zębów. 8

9 Badania stomatologiczne Dzieci i młodzież, podobnie jak dorośli, powinni regularnie odwiedzać stomatologa. Ustawowe Kasy Chorych przejmują następujące koszty badań i profilaktyki: Dzieci (od 3. do 6. roku życia): Wczesne badania kontrolne u stomatologa odbywają się pod kątem chorób zębów, jamy ustnej oraz szczęki. Dentysta udziela rodzicom porad na temat higieny jamy ustnej, właściwego odżywiania się oraz zapotrzebowania organizmu dziecka na fluor. Dzieci i młodzież (od 6. do 18. roku życia): Podczas dwóch wizyt w roku sprawdza się stan jamy ustnej i zębów, przeprowadza fluoryzację oraz lakowanie zębów w celu zapobiegania próchnicy. Kontroluje się i ćwiczy pielęgnację zębów, a stomatolog informuje o możliwych chorobach zębów i jamy ustnej. 9

10 Kiedy dziecko jest chore Rodzice mogą zapobiec rozwojowi choroby, obserwując uważnie swoje dziecko i zwracając uwagę na nietypowe zmiany np. zmęczenie lub brak apetytu. Przy poważniejszych objawach choroby (kaszel, biegunka, bóle ucha, gorączka) należy skontaktować się z lekarzem pediatrą. U lekarza pediatry Większość lekarzy pediatrów przyjmuje we wszystkie dni powszednie przed i po południu. W sobotę i w niedzielę są gabinety pediatryczne zamknięte, ale zawsze pełni dyżur pediatra w pobliżu miejsca zamieszkania. Najlepiej przechowujcie w pobliżu telefonu numer do lekarza pediatry. Nagłe wypadki W szczególnie nagłych wypadkach, takich jak np. złamanie kończyny, duszności, utrata przytomności lub mocne krwotoki, należy zadzwonić pod numer alarmowy pogotowia ratunkowego 112 lub do najbliższego szpitala. 10

11 Badania kontrolne dzieci (U) Nawet jeśli dziecko nie jest chore, powinno być poddawane regularnym badaniom kontrolnym (U-Untersuchungen) przez lekarza pediatrę. Podczas badań kontrolnych lekarz może stwierdzić, czy Państwa dziecko rozwija się prawidłowo lub czy występują zaburzenia w rozwoju dziecka. Nie wszystkie kasy chorych pokrywają koszta dodatkowych badań bilansowych U10 oraz U11 oraz badania bilansowego dla młodzieży J1. Przed wykonaniem badania proszę skontaktować się z kasą chorych! Badanie kontrolne Kiedy badanie jest wykonywane Miejsce wykonania badania Badanie kontrolne U1 Zaraz po porodzie Badanie kontrolne U2 Pomiędzy 3. a 10. dniem życia W szpitalu lub w domu przez położną W szpitalu lub w gabinecie lekarza pediatry Badania kontrolne 8 badań (łącznie z U lekarza pediatry U3 U9 nowym badaniem lub lekarza domowego U7a) do ukończenia 64. miesiąca życia Badania kontrolne Pomiędzy 12. a 14. U lekarza pediatry lub J1 rokiem życia lekarza domowego Ważne: Na badania kontrolne należy przynieść ze sobą kartę ubezpieczeniową oraz książeczkę badań dziecka (U-Heft). Proszę zabrać ze sobą również książeczkę szczepień. Przy okazji badania kontrolnego istnieje możliwość zaszczepienia dziecka. 11

12 Szczepienia ochronne Szczepienia chronią przed groźnymi chorobami zakaźnymi i muszą być powtarzane w regularnych odstępach czasu. Należy mieć na uwadze, że szczepienie jest aktywną metodą zapobiegania chorobom. Szczepienie zawsze daje ochronę indywidualną ( Jestem zaszczepiony, odporny na choroby i nie będę chory ) oraz zapewnia ochronę całemu społeczeństwu ( Jestem zaszczepiony, nie zachoruję i nie zakażę innych osób np. niemowląt, które nie otrzymały jeszcze wszystkich wymaganych dawek szczepionki )!. Proszę zabrać ze sobą do pediatry własną książeczkę szczepień. Pediatra udzieli Państwu porady i w razie konieczności uzupełni brakującą szczepionkę. Ważne: Pytajcie Państwo swojego lekarza o konieczne szczepienia i przynoście książeczkę szczepień na każdą wizytę u niego. Następujące szczepienia są zalecane w Niemczech. Koszty przejmują Kasy Chorych: Dyfteria Różyczka Krztusiec (koklusz) Żółtaczka typu B Poliomyelitis (Choroba Heine-Medina) Ospa wietrzna Haemophilus influenzae typu B HIB (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) Pneumokoki (np. zapalenie płuc i opon mózgowych) Meningokoki (np. zapalenie opon mózgowych) Tężec Odra Świnka Dziewczynki miedzy 12. i 17. rokiem życia: wirus brodawczaka ludzkiego HPV (rak szyjki macicy) Rotawirusy 12

13 Ochrona przed chorobami Mogą również Państwo sami w dużym stopniu przyczynić się do zachowania zdrowia Waszego dziecka. Zwracajcie uwagę na odpowiednie do pogody ubranie i obuwie dziecka. Nie palcie papierosów w swoim mieszkaniu, natomiast często je wietrzcie (kilka razy w ciągu dnia należy otworzyć okno na oścież), ponieważ w wilgotnych pomieszczeniach powstają na ścianach grzyby, które są bardzo szkodliwe dla zdrowia. Temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić od 18 do 22 stopni Celsjusza. Państwa dziecko nie powinno spędzać zbyt wiele czasu przed telewizorem lub komputerem. Zwróćcie uwagę na to, aby często bawiło się na świeżym powietrzu i było wystarczająco aktywne fizycznie. Zatroszczcie się Państwo o to, aby Wasze dziecko wcześnie nauczyło się pływać. Zdrowy sen W pierwszym roku życia ryzyko wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej jest największe (nagła śmierć niemowlęcia bez wiadomej przyczyny). Na szczęście przestrzeganie kilku reguł może zmniejszyć do 80 % ryzyko nagłego zgonu niemowlęcia. Sen niemowlęcia jest najbezpieczniejszy, jeśli: ułoży się go na plecach, śpi w pustym łóżeczku, w śpiworze, bez kołderki, bez poduszek i bez przytulanek itd. śpi w chłodnym pomieszczeniu (temperatura C) śpi w nie zadymionym pomieszczeniu podaje mu się mleko matki przynajmniej do 5. miesiąca życia. Zapobieganie wypadkom Szczególnie ważne jest zapobieganie wypadkom w domu i w ruchu drogowym. Wyczerpujące informacje o przyczynach i zapobieganiu wypadkom otrzymają Państwo w Niemieckim Stowarzyszeniu Bezpieczeństwa Dzieci. Podane poniżej informacje oparte są na poradach i wskazówkach otrzymanych ze stowarzyszenia. Zwracajcie Państwo uwagę, aby wszystkie gniazdka w mieszkaniu były zabezpieczone przed małymi dziećmi. Nauczcie dzieci, że nie powinny zbliżać się do kuchenki elektrycznej i zabezpieczcie ją siatką ochronną przed dziećmi. Także szafy i szuflady należy odpowiednio zabezpieczyć. Należy zachować ostrożność w ruchu drogowym. Dzieci powinny być zapięte pasami w samochodzie i siedzieć w odpowiednich do ich wieku fotelikach samochodowych. Od kwietnia 2008 mogą być w użytku tylko foteliki ECE44/03, które zostały przebadane na zgodność z normą (pierwsze dwie cyfry normy na pieczątce ECE rozpoczynają się na 03 lub 04). W momencie gdy maluchy zaczynają raczkować lub chodzić pojawia się niebezpieczeństwo, że się poparzą. Najczęstszą przyczyną oparzeń u dzieci jest oblanie się gorącą herbatą. Dlatego też, gorące płyny (m. in. gorąca herbata) powinny znajdować się poza zasięgiem dzieci. 13

14 Dokładnie ćwiczcie z dzieckiem, aby nigdy nie przechodziło przez ulicę, zanim nie obejrzy się na lewo i prawo. Wskazujcie mu, że powinno chodzić tylko po chodniku. Dajcie Państwo Waszemu dziecku dobry przykład i przechodźcie przez ulicę tylko na pasach i tylko na zielonym świetle. Inne niebezpieczne źródła wypadków, których należy unikać: Schody są szczególnie niebezpieczne dla dzieci, które zaczynają uczyć się chodzić. Znajdujące się w domu schody należy zabezpieczyć przed raczkującymi dziećmi siatką ochronną. Podłogi nie należy wycierać zbyt gładko, a w szczególności nie pastować. Dywany nie powinny mieć fałd i nie przesuwać się po podłodze. Dotyczy to przede wszystkim dywaników łazienkowych położonych na podłodze z fliz. Obrusy, kable elektryczne, meble itp. przez raczkujące dzieci są chętnie używane jako podpory przy wstawaniu. Dlatego też należy regały zakotwić na ścianie oraz umocować kable. Wtyczki, których się nie używa wyjąć z gniazdka i schować przed dziećmi. Lampy stojące mogą się łatwo przewrócić. Dzieci mogą strącić gorące napoje ze stołu pociągając za obrus. Małe dzieci lubią wchodzić do dużych skrzynek lub lodówek. Uwaga: istnieje niebezpieczeństwo, że dziecko się udusi lub zamarznie! Stoły do przewijania są z reguły wysokie i aktywne dzieci mogą łatwo z nich spaść. Nie spuszczajcie oczu z dziecka podczas przewijania lub przewijajcie je na podłodze. W chodzikach dzieci poruszają się szybciej, niż powinny. Lepiej z nich zrezygnujcie. Torebki plastikowe mogą dzieci skusić do założenia ich na głowę. Wiele dzieci udusiło się w ten sposób. Przechowujcie plastikowe torebki poza zasięgiem dzieci i ostrzegajcie je przed grożącym niebezpieczeństwem. Tasiemki przy odzieży mogą zaczepić się na zjeżdżalni lub na innych urządzeniach, w autobusie, w windzie lub na schodach ruchomych. Nie zakładajcie Państwo dzieciom ubrań z tasiemkami. Zabawki, którymi bawią się dzieci powinny być odpowiednie do ich wieku, tak aby nie zaistniało niebezpieczeństwo połknięcia małych części. Poduszki i kołderki dla noworodków powinny być bardzo lekkie. Spod ciężkich kołder dziecko nie może samo się wyswobodzić. Wanny są tak duże, że noworodki i małe dzieci mogą się w nich utopić. Dlatego też należy używać specjalnych wanienek. Większe dzieci nigdy nie powinny swawolić w wannie bez nadzoru. Sprzęt elektryczny należy przechowywać z dala od prysznica lub wanny. 14

15 Lekarstwa, papierosy (także niedopałki) lub napoje alkoholowe są trujące dla dzieci. Przechowujcie je poza zasięgiem dzieci! Środki myjące i piorące, produkty do pielęgnacji ciała (np. zmywacz do paznokci) mogą być również trujące dla dzieci. Produkty te należy również przechowywać poza zasięgiem dzieci. Rośliny trujące wyglądają niekiedy zachęcająco dla dzieci. Próbowanie pączków, liści lub owoców rośliny może okazać się niebezpieczne. Usuńcie takie rośliny z domu i z ogrodu, a dzieciom wyjaśnijcie, że nie powinny zjadać nieznanych im owoców. Puszczanie latawców jest wspaniałą zabawą dla dzieci w porze jesiennej. Szukajcie odpowiedniego do tego miejsca np. pustego placu bez przewodów elektrycznych, tak aby latawce nie zaplątały się w nich ( niebezpieczeństwo porażenia prądem!). Zamarznięte powierzchnie wód zapraszają zimą do zabawy na nich. Jednak co roku dzieci i dorośli zapadają się pod lodem. Dlatego nigdy nie pozwólcie dzieciom wchodzić na lód bez nadzoru. Koty i psy nie pozwalają robić ze sobą wszystkiego. Nie pozostawiajcie małych dzieci samych ze zwierzętami domowymi. Starsze dzieci powinny nauczyć się odpowiedniego obchodzenia ze zwierzętami. 15

16 2. Porady dla kobiet: wczesne wykrywanie raka piersi i jego leczenie Rak piersi jest na całym świecie jedną z najczęstszych chorób nowotworowych kobiet. Dobrą nowiną jest to, że coraz więcej pacjentek z rakiem piersi może być wyleczonych: ponad 75 procent kobiet wygrywa walkę z chorobą. Czynniki ryzyka Nie ma jednej określonej przyczyny powstania raka piersi. Badania naukowe odkryły jednak cały szereg czynników, które mogą podwyższać ryzyko zachorowania na raka piersi. Odżywianie i ruch: badania wskazują na to, że odżywianie ubogie w tłuszcze, a z dużą ilością owoców i warzyw oraz regularny ruch obniża ryzyko zachorowania na raka. Otyłe kobiety po okresie przekwitania częściej chorują na raka piersi. Alkohol: nadmierne spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Leczenie hormonalne: badania naukowe sugerują prawdziwość podejrzenia, że długotrwałe przyjmowanie hormonów sprzyja zachorowaniu na raka piersi. Również zażywanie pigułek antykoncepcyjnych w niedużym stopniu podnosi ryzyko zachorowania. Bezdzietność lub późne macierzyństwo: wydaje się, że podwyższone ryzyko zachorowania na raka piersi ponoszą kobiety bezdzietne, jak i te, które urodziły pierwsze dziecko po 30 roku życia. Natomiast każdorazowa faza karmienia piersią zmniejsza to ryzyko. Środowisko: wiele szkodliwych materiałów, np. substancje radioaktywne, wpływa na powstawanie chorób nowotworowych. Wiek: ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta wraz z wiekiem kobiety. Średni wiek zachorowania wynosi 63 lata, tylko 20 % pacjentek ma mniej niż 50 lat. Mastopatia: tak określa się chorobową, ale niezłośliwą zmianę w tkankach piersi. W przypadku szczególnej postaci mastopatii (III stopnia) wzrasta ryzyko zachorowania na raka piersi. 16

17 Przebyte choroby nowotworowe: kobiety, które wcześniej miały raka piersi obciąża podwyższone ryzyko nawrotu choroby. Predyspozycje genetyczne: eksperci przyjmują założenie, że 5 do 10 procent wszystkich pacjentek chorujących na raka piersi ponosi ryzyko odziedziczone lub związane z predyspozycjami genetycznymi. Wczesne wykrywanie raka piersi Systematycznie wykonywane badania wczesnego wykrywania raka piersi mają na celu w porę wykryć chorobę nowotworową, aby zwiększyć szansę na jej wyleczenie. W celu wczesnego wykrycia choroby lekarze zalecają: samobadanie piersi, palpacyjne badanie piersi przez lekarza oraz regularny udział w badaniach rentgenowskich (skryning mammograficzny). Samobadanie piersi przez dotyk Gdzie i kiedy? Przed lustrem, pod prysznicem lub w trakcie nakładania kremu po kąpieli W siódmym dniu od rozpoczęcia miesiączki W przypadku zaniku krwawień miesiączkowych, w jednym konkretnym dniu miesiąca Na co należy zwracać uwagę Na guzy i obrzęki, na zmiany w wielkości piersi lub ich kształcie, na wgłębienia lub fałdy, na miejsca, które wyglądają jak skórka pomarańczy, na zaczerwienione lub ciepłe okolice piersi. 17

18 W jaki sposób? Od obojczyka aż pod pierś, włącznie z badaniem piersi pod pachami: trzema środkowymi palcami (palce są wyprostowane i złączone jak na podanym zdjęciu) proszę wyobrazić sobie pierś jako tarczę zegara, badanie należy rozpocząć na obojczyku (godzina 12) proszę dotykać opuszkami palców, nie ich czubkami, wykonując przy tym małe okrężne ruchy w kierunku brodawki proszę powtórzyć tę czynność dla każdej godziny (jak na podanym zdjęciu) W większości przypadków zauważona zmiana na piersi kobiety została odkryta przez partnera. Proszę skorzystać z pomocy partnera podczas samobadania. Badanie lekarskie przez dotyk Kobietom, które ukończyły 30 lat, Kasy Chorych oferują raz w roku możliwość badania piersi przez ginekologa pod kątem zmian. To obejmuje również pouczenie, jak przeprowadzać samobadanie piersi. Zdjęcia rentgenowskie piersi (mammografia) Podczas mammografii wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie piersi kobiety. Ustawowo ubezpieczone kobiety pomiędzy 50 a 69 rokiem życia, mają prawo raz na dwa lata do badania przesiewowego tzw. skryningu mammograficznego. Koszty związane z badaniem ponoszą Kasy Chorych. Federalne Ministerstwo Zdrowia zakłada, że można zmniejszyć współczynnik śmiertelności dzięki regularnym przesiewowym badaniom mammograficznym kobiet w wieku lat. Kobiety poniżej 50 i powyżej 69 roku życia ubezpieczone w ustawowym ubezpieczeniu, mają prawo do badania mammograficznego tylko w przypadku podejrzenia raka piersi. Kiedy należy udać się do lekarza? przy wystąpieniu bóli przy zaobserwowanych zmianach formy, objętości i położenia piersi przy zmianach skórnych piersi, wciągnięciu skóry lub jej wypukłości przy zmianach brodawki sutkowej przy stwardnieniach/guzach w piersi lub w dole pachowym przy nagłym i nieuzasadnionym spadku wagi ciała przy niejednakowym zachowaniu się piersi podczas podnoszenia ramion do góry przy pojawieniu się wodnistych lub krwistych wydzielin z sutków przy występujących nagle i nie ustępujących zaczerwienieniach skóry w okolicach piersi 18

19 Prawie każda kobieta zaobserwowała w ciągu swojego życia zmiany w piersi, ale w 80 procentach przypadków były to łagodne choroby. Pomimo to należy tak szybko, jak to możliwe skorzystać z konsultacji lekarskiej: z jednej strony, aby uniknąć niepotrzebnego lęku przed ewentualną chorobą, z innej zaś, aby możliwie najszybciej rozpocząć leczenie, o ile jednak diagnoza brzmi rak. Aby stwierdzić, czy ewentualne zmiany wskazują na zachorowanie na raka piersi, pobierana jest próbka tkanki (biopsja). Za pomocą specjalnej igły pobrane zostają próbki komórek/tkanek do dalszego badania. Rak piersi Czym jest rak piersi? Poprzez niekontrolowany podział komórek powstają guzy. W guzach złośliwych zmienione komórki rozrastają się, wrastają w tkanki i je niszczą. Komórki te mogą się dostać przez krwiobieg i naczynia limfatyczne do innych organów i tworzyć tam przerzuty/guzy wtórne (metastazy). Jeśli u kobiety zostanie stwierdzony rak piersi, to ważne jest, aby pomimo takiej diagnozy bez pośpiechu i wnikliwie poinformowała się o możliwościach leczenia, odpowiednich klinikach leczniczych itd. W każdym przypadku zostaną przeprowadzone dalsze badania w celu stwierdzenia stopnia zaawansowania choroby. Terapia Postęp medycyny sprawił, że leczenie stało się oszczędzające i amputacje piersi są dzisiaj rzadziej niezbędne, niż to miało miejsce wcześniej. W ponad 70 procentach przypadków nie dochodzi do usunięcia piersi podczas zabiegu chirurgicznego. Terapia zależy od wielkości guza, jego rozwoju i położenia, wielkości piersi, wieku pacjentki oraz jej wymagań. Leczenie obejmuje oprócz zabiegu chirurgicznego także radioterapię lub w niektórych przypadkach terapię farmakologiczną (terapia antyhormonalna, chemioterapia). Ważne: Otrzymane wyniki badań z zachodzącym podejrzeniem zmian w piersi nie oznaczają od razu zachorowania na raka piersi. 19

20 Operacja Najczęściej wystarcza przeprowadzenie jednego zabiegu chirurgicznego, podczas którego usunięty zostaje guz i część ściśle przylegającej do niego zdrowej tkanki. Zabieg chirurgiczny oszczędzający pierś jest przeprowadzany w przypadkach, gdy zlokalizowany jest jeden guz bez przerzutów. Amputacja piersi jest konieczna w przypadku, gdy została wykryta większa ilość guzów ma się do czynienia ze stanem zapalnym raka (Karzinom) guz jest tak rozprzestrzeniony, że nie można go usunąć bez konieczności amputacji naświetlanie po operacji jest niemożliwe lub pacjentka sobie tego nie życzy lub pacjentka uważa amputację piersi za pewniejszą, niż operacja oszczędzająca pierś. Podczas operacji piersi często zostają usunięte spod pachy węzły chłonne. Ma to na celu stwierdzenie, czy węzły chłonne zostały i w jakiej mierze zaatakowane przez nowotwór. Terapia hormonalna Rozwój nowotworów złośliwych jest w trzech czwartych przypadków uzależniony od obecności hormonów. Estrogen, żeński hormon płciowy, przyspiesza rozwój komórek rakowych. Podczas terapii hormonalnej podaje się tak zwane antyhormony w celu zahamowania rozwoju komórek rakowych. Radioterapia Radioterapia jest często stosowaną metodą leczenia raka piersi. Po operacji, w której pierś pacjentki została zachowana, ewentualnie pozostałe komórki rakowe zostaną zniszczone lub zahamowane w rozwoju poprzez naświetlenie promieniami jonizującymi. Radioterapia trwa około sześciu tygodni i zabiegi wykonuje się kilka razy tygodniowo w klinice lub w gabinecie radioterapii. Chemioterapia U pacjentek chorych na raka często przeprowadza się dodatkowo chemioterapię między operacją a radioterapią, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby oraz zahamować tworzenie się metastaz. Lekarstwa są podawane w dłuższych odstępach czasu, rozchodzą się po całym organizmie i wszędzie tam hamują rozwój komórek nowotworowych. W ten sposób zostają zlikwidowane także i nieodkryte komórki rakowe. 20

21 Rekonstrukcja piersi lub inne możliwości Jeśli zaistniała konieczność amputacji piersi lub wygląd piersi po operacji jest niezadowalający, wówczas pacjentki mają trzy możliwości poprawy wyglądu estetycznego piersi: mogą nosić w biustonoszu wkładki z waty lub inne zewnętrzne protezy, wstawić implant z tworzywa sztucznego lub zdecydować się na zabieg rekonstrukcji piersi z użyciem tkanek własnych. Wsparcie psychiczne Podczas terapii psychologowie kliniczni, poradnie chorób nowotworowych i grupy samopomocy pomagają pacjentkom lepiej znosić fizyczne i psychiczne cierpienie oraz rozwinąć nowe perspektywy na dalsze życie. Rehabilitacja i opieka po operacji Rehabilitacja Rehabilitacja może być stacjonarna albo ambulatoryjna. Rehabilitacja stacjonarna odbywa się w specjalistycznych klinikach rehabilitacyjnych. Podczas rehabilitacji ambulatoryjnej pacjent przebywa od poniedziałku do piątku w klinice rehabilitacyjnej, która znajduje się w pobliżu jego miejsca zamieszkania, noce i weekendy spędza w domu. Opieka po operacji Zaleca się przeprowadzanie regularnych badań kontrolnych, gdyż ryzyko nawrotu choroby istnieje nawet kilka lat po przeprowadzonym zabiegu: od 1. do 3. roku po zabiegu: rozmowa z lekarzem, badanie: co kwartał: wykonanie mammografii (ew. prześwietlenie rentgenowskie): 2 x w roku zoperowanej piersi; 1x w roku innej piersi od 4. do 6. po zabiegu: rozmowa z lekarzem, badanie: co pół roku; wykonanie mammografii (oraz prześwietlenie rentgenowskie): 1 x w roku po 6. latach od zabiegu: rozmowa z lekarzem, badanie: raz w roku; wykonanie mammografii (oraz prześwietlenie rentgenowskie): co roku. Odstępy czasowe są dostosowane do indywidualnego zapotrzebowania pacjentki. 21

22 3. Porady dla osób starszych: starość, opieka i zdrowie Zdrowie w podeszłym wieku Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia osoba starsza to taka, która ukończyła 65. rok życia. Badania wykazały, że migranci szczególnie wcześnie (przeciętnie w wieku od 60 lat) czują się staro i podlegają większemu zagrożeniu zdrowia. Częściej przechodzą na wcześniejszą rentę, częściej występuje u nich wielochorobowość (polipatologia), częściej zapadają na choroby chroniczne i dotyka ich kalectwo. Taki niekorzystny stan rzeczy ma wiele przyczyn: opuszczenie ojczyzny, przyjaciół i rodziny, aby znaleźć pracę w obcym kraju i rozpocząć nowe życie, to wszystko jest obciążające. Ponadto wielu migrantów wykonuje ciężką pracę fizyczną. Korzystając z oferowanej profilaktyki mogą zwiększyć swój komfort życia w podeszłym wieku. Jedzenie i picie W starszym wieku słabnie uczucie pragnienia i głodu. Jedzenie i picie są jednakże niezmiernie ważne. Idealne jest z jednej strony zrównoważone i wystarczające odżywianie, gdyż jego brak i niedożywienie osłabiają organizm, z drugiej strony zaś osoby starsze powinny unikać przejadania się i w rezultacie nadwagi. Osoby starsze powinny: spożywać mniej potraw zawierających tłuszcze i węglowodany spożywać więcej potraw zawierających białko oraz żywność bogatą w błonnik (dużo mleka/nabiału) spożywać mniej alkoholu spożywać mniej słodkich potraw i używać mniej soli codziennie jeść owoce i warzywa 22

23 Podczas niektórych chorób konieczne jest specjalne odżywianie. Dla osób starszych, które nie są już w stanie samodzielnie gotować i dla ich bliskich, którzy nie mogą przejąć tego zadania, świadczona jest usługa dowozu posiłków do domu ( jedzenie na kółkach ), którą oferują np. towarzystwa charytatywne (Caritas, Arbeiterwohlfahrt, Diakonie, DRK). Starsze osoby powinny pić przynajmniej dwa litry płynów dziennie. Osoby cierpiące na choroby serca lub nerek powinny w pewnych stanach choroby pić mniej i skonsultować się w tym przypadku z lekarzem. Szczepienia ochronne U osób starszych infekcje często mają cięższy przebieg, niż u młodych. Dlatego też powinny one np. w okresie panowania grypy unikać kontaktu z osobami chorymi. Codzienny spacer podnosi odporność. Robert-Koch Institut (RKI) poleca osobom starszym następujące szczepienia ochronne: szczepienia przeciw grypie (Influenza- Impfung) raz w roku szczepienia przeciw pneumokokom, (od 60. roku życia) jednorazowa dawka szczepionki szczepienia przeciw tężcowi i dyfterii, co dziesięć lat Ustawowe Kasy Chorych pokrywają koszta szczepień ochronnych. Lekarstwa W podeszłym wieku może wystąpić tak zwana wielochorobowość. Wiąże się z tym zwiększona ilość przepisywanych i spożywanych leków, które często wywołują niepożądane i uboczne skutki, np. problemy z krążeniem krwi, poczucie otępienia, problemy z nerkami lub kłopoty z poruszaniem się. Zwracajcie z tego względu szczególną uwagę na właściwe przyjmowanie leków oraz informujcie Waszego lekarza, jakie łącznie lekarstwa zostały Wam przepisane. 23

24 Bóle U niektórych starszych osób mogą występować bóle spowodowane aktualną lub chroniczną chorobą. Bóle, które ograniczają jakość życia lub prowadzą do obłożnej choroby albo tzw. chorób następczych, powinny być leczone specjalistycznie poprzez przyjmowanie odpowiednich lekarstw, gimnastykę zdrowotną lub inne metody terapeutyczne. Ustawowo ubezpieczone osoby ciężko chore, z ograniczoną perspektywą życia, mają od roku 2007 prawo do opieki sprawowanej przez tzw. Zespoły Opieki Paliatywnej. Zespoły te złożone z lekarzy, pielęgniarzy i terapeutów odwiedzają pacjentów w domu. Ich zadaniem jest uśmierzyć bóle pacjentów i złagodzić takie objawy, jak brak tchu, mdłości lub wymioty. Taką formę opieki może zlecić lekarz specjalista lub lekarz ze szpitala. Rehabilitacja Zabiegi rehabilitacyjne po przebytym udarze mózgowym, złamaniu szyjki kości udowej lub po wystąpieniu chorób wieku starczego, mogą przyczynić się do tego, że pacjent pomimo dolegliwości zachowa sprawność fizyczną i samodzielność, oraz tym samym uniknie konieczności pobytu w domu opieki. W Niemczech każda osoba ubezpieczona posiada prawo do rehablitacji. Na zabiegi rehabilitacyjne pacjenci mogą zgłosić się do klinik dziennych lub do ambulatoryjnych centrów rehabilitacyjnych. Najczęściej jednak zabiegi rehablilitacyjne odbywają się stacjonarnie w klinikach. Grupy samopomocy i spotkania z krewnymi osób chorych W Niemczech działa ok grup samopomocy. Podczas regularnych spotkań próbuje się w grupach omówić sposoby na łagodzenie chorób. Grupy te ułatwiają nawiązanie kontaktów socjalnych i udzielają wskazówek co do kształtowania jakości życia. Również krewni osób chorych w grupach samopomocy znajdą zrozumienie dla ich problemów. Satysfakcja życiowa w starszym wieku Utrzymywanie kontaktów z przyjaciółmi, z rodziną i znajomymi podnoszą satysfakcję z życia w podeszłym wieku. Dlatego też jest wskazane, aby osoby starsze przejmowały w rodzinie określone zadania oraz kultywowały swoje zainteresowania. Zdrowy tryb życia oraz małe udogodnienia np. trening pamięci, odpowiedni aparat słuchowy lub dopasowane okulary pomagają osiągać zadowolenie w starszym wieku. 24

25 Opieka nad osobami starszymi Osoby starsze, które wymagają opieki lub są obłożnie chore, oraz ich krewni mogą skorzystać z następujących świadczeń: Świadczenia finansowe z ubezpieczenia pielęgnacyjnego Ubezpieczenie pielęgnacyjne istnieje od 1995 roku. Ubezpieczenie to ma na celu finansowe wsparcie osób starszych i ich krewnych, w przypadku, gdy jest wymagana ciągła opieka nad osobą starszą. Prawo do świadczeń z ustawowego ubezpieczenia pielęgnacyjnego mają osoby w przypadku, gdy: w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed datą złożenia wniosku wpłacały składki przez okres przynajmniej dwóch lat Służba Medyczna Ubezpieczenia Zdrowotnego wydała orzeczenie stwierdzające stan zdrowia wymagający opieki, ponieważ osoby te od przynajmniej sześciu miesięcy w znacznym stopniu zdane są na pomoc przy zwyczajnych, regularnie powtarzających się czynnościach dnia codziennego, a mianowicie w istotnych dla wymaganej opieki zakresach pielęgnacji ciała, odżywiania, poruszania się, oraz zaopatrzenia w gospodarstwie domowym. Także osoby o ograniczonej zdolności radzenia sobie w życiu codziennym (najczęściej w przypadku pacjentów z demencją) mogą otrzymać świadczenia w ramach ubezpieczenia pielęgnacyjnego Poradnictwo w sprawach związanych z pielęgnacją Od osoby, które korzystają ze świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego, mają prawo do indywidualnej porady w sprawach związanych z opieką pielęgnacyjną. Dalszych informacji można zasięgnąć w Kasie Pielęgnacyjnej. Świadczenia pielęgnacyjne i rzeczowe Jeśli osoba starsza jest pod opieką krewnych lub przyjaciół i Kasa Pielęgnacyjna stwierdziła stan zdrowia wymagający opieki i pomocy, wówczas osoba ta otrzyma zasiłek pielęgnacyjny, którego wysokość jest uzależniona od stopnia opieki. Zamiast zasiłku pielęgnacyjnego osoba wymagająca opieki może wybrać i skorzystać z roszczenia do tak zwanego świadczenia pielęgnacyjnego. W takim przypadku zaopatrzenie pacjentów w świadczenia rzeczowe przejmują profesjonalne służby opieki. W zależności od stwierdzonego stopnia opieki, część kosztów ponosi Kasa Pielęgnacyjna. Możliwa jest także kombinacja zasiłku i świadczenia pielęgnacyjnego. W szczególnych przypadkach migranci z krajów członkowskich Unii Europejskiej, którzy nabyli prawo do otrzymania świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia pielęgnacyjnego, mogą je otrzymać w kraju swojego pochodzenia. Natomiast świadczenia rzeczowe nie będą realizowane za granicą. 25

26 Stopień opieki 0 Stopień opieki I Stopień opieki II Stopień opieki III w przypadku pacjentów (w przypadku pacjentów (w przypadku pacjentów z demencją z demencją) z demencją) Świadczenia 123 euro 244 (316) euro 458 (545) euro 728 euro pielęgnacyjne wypłacane miesięcznie Miesięczne 231 euro 468 (689) euro (1.298) euro euro świadczenia (1.995 euro rzeczowe w szczególnie ciężdo kwoty kich przypadkach) Przyznawane świadczenia na opiekę w domu: tabela zawiera aktualne informacje dotyczące wysokości zasiłku. Stan zdrowia wymagający opieki i stopnie opieki Osoby wymagające opieki są kwalifikowane do różnych stopni opieki. Zakwalifikowanie do danego stopnia odbywa się na podstawie orzeczenia Służby Medycznej Ubezpieczenia Zdrowotnego (MKD). Wysokość świadczenia finansowego jest uzależniona od stopnia pielęgnacji. Stopień opieki 0 osoby z trwałą i znacznie ograniczoną zdolnością radzenia sobie w życiu codziennym (najczęściej w przypadku pacjentów z demencją), które nie zostały zaszeregowane do I-go stopnia opieki. Stopień opieki I osoby w poważnym stopniu wymagające pomocy, przynajmniej 90 minut dziennie, stopień opieki II przypadek ciężki, osoby wymagające pielęgnacji przynajmniej 3 godziny dziennie oraz stopień opieki III przypadek bardzo ciężki, osoby wymagające opieki przynajmniej pięć godzin dziennie. Przyznawane świadczenia na opiekę w domu opieki Jeśli zachodzi potrzeba pielęgnacji stacjonarnej ( w domach opieki), wówczas ubezpieczenie pielęgnacyjne pokrywa miesięcznie koszty opieki w zależności od stopnia opieki do kwoty euro (w szczególnie ciężkich przypadkach do kwoty euro). W koszty te wliczone są świadczenia pielęgnacyjne, opieka medyczna i socjalna. Koszty kwatery i pożywienia pokrywa osoba ubezpieczona, jak również pozostałe koszty świadczeń pielęgnacyjnych, których nie opłaca Kasa Pielęgnacyjna. Zarówno ubezpieczenie pielęgnacyjne w przypadku gdy dochód lub majątek ubezpieczonego lub jego rodziny nie wystarczają na pokrycie kosztów jak również Urząd ds. Socjalnych pokrywają koszty związane z opieką w domu opieki, gdy opieka w domu nad osobą starszą nie jest wystarczająca, za droga lub niemożliwa. W przypadku osoby zakwalifikowanej do stopnia opieki I lub II, rzeczoznawca MDK musi oddzielnie stwierdzić konieczność pielęgnacji w domu opie- 26

27 Stopień opieki 0 Stopień opieki I Stopień opieki II Stopień opieki III Z orzeczeniem 0 euro euro/ euro/ euro/miesięcznie rzeczoznawcy miesięcznie miesięcznie (1.995 euro/miesięcznie (MDK) w kwocie w szczególnie ciężkich do: przypadkach) Przyznawane świadczenia na pełną opiekę stacjonarną: tabela zawiera aktualne informacje dotyczące wysokości zasiłku. ki. Jeśli nie wynika to z orzeczenia, wtedy Kasa Pielęgnacyjna pokrywa tylko te koszty, które wiążą się z opieką domową. Poradnictwo Wiele instytucji (np. stowarzyszenie seniorów, towarzystwa charytatywne, Kasy Pielęgnacyjne, regionalne poradnie społeczno-opiekuńcze, biura usług dla seniorów) oferują poradę osobom starszym oraz ich krewnym, którzy nie orientują się, jak mogą organizować wsparcie i opiekę i jakie są możliwości otrzymania pomocy. Placówkami pierwszego kontaktu w takiej sytuacji mogą być instytucje charytatywne np: Arbeiterwohlfahrt/AWO Caritasverband Deutsches Rotes Kreuz (DRK) Diakonisches Werk Również poniższe instytucje: poradnie dla seniorów oraz ds. mieszkania i opieki ambulatoryjne służby opiekuńcze oraz ośrodki opieki dziennej i krótkotrwałej oraz prywatne służby pielęgnacyjne oferują wszechstronne doradztwo i pomoc. Porada jest bezpłatna i podlega tajemnicy zawodowej. Związki pośredniczą albo organizują dostawę ciepłych posiłków do domu ( jedzenie na kółkach ) lub instalację domowego telefonu z systemem alarmowym. W wielu miastach działają służby socjalne, które wyspecjalizowały się w zaspokajaniu potrzeb migrantów. Zatrudniony tam personel jest wielojęzyczny. Służby te udostępniają materiały informacyjne w różnych językach. Również organizacje samopomocowe, jednostki administracyjne miast i gmin (Biuro Obsługi Mieszkańców, Urząd ds. Socjalnych: Wydział ds. Pomocy Osobom Starszym, Rzecznik i Rady ds. Seniorów) i stowarzyszenia służą fachową poradą w sprawach związanych z opieką w domu, Kasami Chorych i Kasami Pielęgnacyjnymi. Osoby zainteresowane i ich krewni mogą tam wyjaśnić sprawy związane z wymaganą opieką, kwalifikacją do stopni opieki oraz istniejącymi świadczeniami z ubezpieczenia pielęgnacyjnego. 27

28 Mieszkać we własnym domu Informacje na temat możliwości dostosowania i przebudowy mieszkania dla osób starszych można uzyskać w ok. 200 poradniach mieszkaniowych. Poradnie te mieszczą się przy: jednostkach administracji miejskiej zrzeszeniach charytatywnych przedsiębiorstwach budowy mieszkań stowarzyszeniach pożytku publicznego izbach architektów Zatrudnieni tam fachowcy służą poradą na temat rozwiązań technicznych w problemach życia codziennego. Na życzenie zajmą się przebudową mieszkania i udzielą informacji co do finansowania kosztów przebudowy. Osobom wymagającym opieki, które mieszkają we własnym mieszkaniu, Kasa Pielęgnacyjna dofinansowuje koszty przebudowy ich mieszkania. Środki pomocnicze oraz przedmioty ortopedyczne/sprzęt rehabilitacyjny Nie tylko odpowiednio przebudowane mieszkanie, ale również środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny mogą ułatwić codzienne czynności w podeszłym wieku. Środki pomocnicze to takie, które zapewniają sukces leczenia chorób zapobiegają grożącemu inwalidztwu lub kompensują inwalidztwo. Do środków pomocniczych zaliczane są: okulary, aparaty słuchowe, protezy lub wózki inwalidzkie. Lekarz wystawia receptę na otrzymanie środków pomocniczych, a Kasa Chorych pokrywa część kosztów z tym związanych. Środki i sprzęty pomocnicze powinny ułatwiać pielęgnację łagodzić dolegliwości umożliwiać samodzielne życie Do nich zaliczane są przykładowo: balkoniki, podnośniki wannowe, domowe telefony alarmujące. Ubezpieczenie pielęgnacyjne pokrywa część kosztów, jeśli Służba Medyczna Ubezpieczenia Zdrowotnego (MDK) orzekła o konieczności opieki nad osobą starszą i zakwalifikowała ją do odpowiedniego stopnia opieki. Do refundacji kosztów przez Kasę Pielęgnacyjną zazwyczaj jest wymagana recepta lekarza. Organizowanie opieki domowej Najczęściej osoby wymagające opieki są pielęgnowane w domu przez małżonków, córki, synów, synowe lub zięciów. Dla tych osób opieka nad osobami chorymi może być fizycznie uciążliwa i psychicznie wyczerpująca. Osoby opiekujące się chorymi powinny szukać wsparcia. Grupy samopomocy podczas spotkań oferują wsparcie osobom pielęgnującym chorych i dają im możliwość zwierzenia się z problemów. 28

29 Określonych technik, które ułatwiają pielęgnację i czynią ją przyjemniejszą dla chorych, osoby pielęgnujące mogą się nauczyć na kursach pielęgnacji. Kursy te oferowane są przez Kasy Pielęgnacyjne i są bezpłatne, o ile MDK stwierdziła konieczność opieki. Opieka dzienna i nocna Opieka dzienna i nocna umożliwia osobom wymagającym pielęgnacji mieszkanie we własnym mieszkaniu i jednocześnie otrzymanie koniecznej opieki: w ciągu dnia lub w nocy, np. w czasie gdy dzieci osób chorych pracują, osoby wymagające opieki otrzymają pomoc w placówkach częściowo stacjonarnych. Opieka krótkotrwała Ponieważ osoba pielęgnująca chorego także czasem potrzebuje urlopu lub jest chora, to istnieje możliwość skorzystania z opieki krótkotrwałej. Stowarzyszenia charytatywne, organy komunalne oraz przedsiębiorstwa usługowe oferują taką formę opieki w specjalnych domach opieki krótkotrwałej oraz w domach opieki. Opieka zastępcza Alternatywną dla opieki krótkotrwałej jest tzw. opieka zastępcza. Inny członek rodziny, osoba zaprzyjaźniona lub zawodowy/a opiekun/ka przejmuje pielęgnację osoby chorej w domu na tak długo, jak stały opiekun/ka jest nieobecny/a. Ambulatoryjne służby opiekuńcze Ambulatoryjna służba opiekuńcza może przejąć opiekę domową, jeśli osoby wymagające opieki nie są pielęgnowane przez krewnych. Fachowa opieka w domu jest oferowana przez ośrodki pomocy społecznej i służby opiekuńcze kierowane i zarządzane przez stowarzyszenia charytatywne, organy komunalne lub przedsiębiorstwa usługowe. Zaletą służb opiekuńczych jest to, że ich personel na ogół jest fachowo wyszkolony. Informacje o służbach opiekuńczych oraz cenniki można uzyskać w: Kasach Pielęgnacyjnych organach komunalnych (Urząd ds. Socjalnych, Telefon Seniora) Mieszkać wspólnie Koncepcja mieszkania pod opieką pozwala osobom starszym mieszkać we własnym gospodarstwie domowym, ale np. w osiedlu mieszkaniowym dla osób starszych lub przyłączonym do domu spokojnej starości. Mieszkańcy mają możliwość samodzielnie wykonywać codzienne czynności, zachowując przy tym własną sferę prywatną, jednakże mogą otrzymać wsparcie, gdy tego zechcą w formie rozmaitych usług zaopatrzeniowych, opiekuńczych i pielęgnacyjnych, które dowolnie sami mogą wybrać. 29

30 Wspólnoty mieszkaniowe oferują więcej wsparcia, niż mieszkanie pod opieką.ta oferta jest skierowana do osób, które już nie są w stanie troszczyć się samodzielnie o własne potrzeby. Lokatorzy mają własne pokoje, sami decydują o urządzeniu mieszkania i przebiegu dnia, jednak są intensywnie wspierani przez wykwalifikowanych opiekunów. Pomoc i opieka w placówkach stacjonarnych Jeśli krewni nie są w stanie sprawować opieki nad osobami wymagającymi pielęgnacji, wówczas istnieje możliwość zamieszkania w stacjonarnej placówce opiekuńczej. Mieszkańcy domów opieki otrzymują opiekę całodobową świadczoną przez fachowy personel. W razie nagłego przypadku natychmiast udzielana jest pomoc medyczna. W ofercie są również wspólne przedsięwzięcia i pobudzanie aktywności np. gimnastyka lub trening pamięci. Adresy stacjonarnych placówek opiekuńczych znajdują się m. in. w: komunalnych wydziałach pomocy społecznej dla osób starszych oraz przedstawicielstwach seniorów Kasach Pielęgnacyjnych stowarzyszeniach charytatywnych, podmiotach prywatnych grupach samopomocy książkach branżowych internecie Łączne koszty pobytu w domach opieki Ogólne świadczenia pielęgnacyjne, koszty leczenia i opieki socjalnej są finansowane z Kasy Pielęgnacyjnej, jeśli instytucje oferujące opiekę mają zawartą umowę z Kasą. Koszt kwatery i wyżywienia (koszty hotelowe, jak i pozostałe koszty opieki, które wykraczają poza świadczenia Kasy Pielęgnacyjnej) należy pokryć we własnym zakresie. W przypadku, gdy dochody lub stan majątkowy nie wystarczają na pokrycie kosztów, jak również gdy dzieci nie posiadają odpowiednich środków finansowych, istnieje możliwość złożenia wniosku o przyznanie zasiłku socjalnego. To samo dotyczy kosztów inwestycyjnych. Również te należy pokryć we własnym zakresie. Dodatkowe koszty wymaganych wizyt np. fryzjera, pralni itd. muszą być pokryte we własnym zakresie. Świadczenia pieniężne przedstawicieli innych ubezpieczeń W wielu przypadkach mogą osoby wymagające opieki skorzystać z oferowanych świadczeń, nie tylko z ubezpieczenia pielęgnacyjnego, ale również z ofert przedstawicieli innych ubezpieczeń. Najczęściej są to świadczenia z ubezpieczenia zdrowotnego lub pomocy socjalnej. 30

31 Ubezpieczenie zdrowotne Opieka domowa i lekarska Ustawowe ubezpieczenie zdrowotne oferuje osobom ubezpieczonym, w przypadku choroby, opiekę domową przez okres maksymalnie czterech tygodni (pomoc w zakresie opieki podstawowej, zaopatrzeniu i czynnościach gospodarczych) łącznie z fachową opieką lekarską także w okresach dłuższych niż 4 tygodnie (zastrzyki insuliny, opatrywanie ran). Opieka domowa jest przyznawana w przypadku, gdy pobyt w szpitalu jest wskazany, ale w danym momencie niemożliwy (dotyczy to także sytuacji, gdy osoba chora nie życzy sobie pobytu w szpitalu!) może być zastąpiony poprzez pielęgnację chorego w domu lub może być skrócony poprzez opiekę chorego w domu. Aby otrzymać opiekę domową wymagane jest orzeczenie lekarskie. Wykwalifikowany personel świadczy usługi medyczne, najczęściej są to ambulatoryjne służby opiekuńcze. 31