Plan wdraż ania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane dżiałania

Transkrypt

1 Plan wdraż ania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane dżiałania Opracowano na podstawie materiałów przekazanych przez członków grupy roboczej Zespołu do Spraw Migracji ds. przygotowania planu wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane działania oraz uwag przedstawionych w toku konsultacji społecznych. Plan wdrażania został zaakceptowany przez międzyresortowy Zespół do Spraw Migracji pod względem merytorycznym na posiedzeniu w dniu 15 kwietnia 2014 r., a następnie przyjęty przez Zespół uchwałą Nr 20 z dnia 28 maja 2014 r. W dokumencie uwzględniono stan prawny i faktyczny na dzień 15 kwietnia 2014 r. Redakcja: Departament Polityki Migracyjnej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

2 Spis treści: 1. MIGRACJE LEGALNE OKREŚLENIE PRIORYTETÓW W ZAKRESIE PRZYJMOWANIA CUDZOZIEMCÓW IMIGRACJE ZAROBKOWE IMIGRACJE STUDENTÓW PRZECIWDZIAŁANIE NIELEGALNEJ MIGRACJI KONTROLA WSTĘPNA OCHRONA GRANICY PAŃSTWOWEJ ORAZ KONTROLA W TRAKCIE PRZEKRACZANIA GRANICY KONTROLA NA TERYTORIUM KRAJU POLITYKA POWROTOWA ABOLICJA DLA CUDZOZIEMCÓW PRZEBYWAJĄCYCH W POLSCE NIELEGALNIE OCHRONA CUDZOZIEMCÓW W POLSCE POMOC SOCJALNA DLA CUDZOZIEMCÓW UBIEGAJĄCYCH SIĘ O NADANIE STATUSU UCHODŹCY DZIAŁANIA PREINTEGRACYJNE INTEGRACJA UCHODŹCÓW I OSÓB OBJĘTYCH OCHRONĄ UZUPEŁNIAJĄCĄ PRZESŁANKI POBYTU TOLEROWANEGO PRZESIEDLENIA INTEGRACJA CUDZOZIEMCÓW BUDOWANIE ZAŁOŻEŃ I ROZWIĄZAŃ SYSTEMOWYCH DZIAŁANIA SKIEROWANE DO SPOŁECZEŃSTWA PRZYJMUJĄCEGO ORAZ NA RZECZ BUDOWANIA DIALOGU MIĘDZYKULTUROWEGO DZIAŁANIA NA RZECZ WZMACNIANIA WIEDZY O ZJAWISKU ORAZ MONITORING I OCENA PROWADZONYCH DZIAŁAŃ OBYWATELSTWO I REPATRIACJA EMIGRACJA ZAROBKOWA - MIGRACJE POWROTNE SPRAWNE FUNKCJONOWANIE SYSTEMU PRAWNEGO I INSTYTUCJONALNEGO

3 8. MIĘDZYNARODOWE UWARUNKOWANIA POLITYKI MIGRACYJNEJ POLSKI W RAMACH UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH WSPÓŁPRACY DWUSTRONNEJ W RAMACH WSPÓŁPRACY WIELOSTRONNEJ ZWIĄZKI INNYCH POLITYK Z POLITYKĄ MIGRACYJNĄ POLSKI MONITORING PROCESÓW MIGRACYJNYCH PRIORYTETY W ZAKRESIE MONITORINGU PRZEBUDOWA REJESTRÓW PAŃSTWOWYCH INNE FORMY MONITORINGU MONITORING I EWALUACJA REALIZACJI POLITYKI MIGRACYJNEJ POLSKI

4 Plan wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane dżiałania żawiera katalog podejmowanych dżiałań oraż propożycje rożwiążań mających na celu realiżację żałożeń żawartych w ww. dokumencie, wraż że wskażaniem podmiotów odpowiedżialnych ża ich wdrożenie oraż określeniem kosżtów wprowadżanych instrumentów i źródeł finansowania planowanych wydatków. Fakt wpisania określonych dżiałań do Planu wdrażania nie stanowi samoistnej podstawy do występowania o dodatkowe środki finansowe na ich realiżację. Dżiałania wskażane w planie wdrożenia mogą być realiżowane że środków żabeżpiecżonych w budżetach posżcżególnych instytucji, chyba że Rada Ministrów żadecyduje inacżej w odniesieniu do konkretnych dżiałań, np. w oparciu o ocenę skutków regulacji dla proponowanych aktów prawnych. Jednostki samorżądu terytorialnego nie będą obciążane nowymi, dotychcżas nierealiżowanymi żadaniami beż żapewnienia możliwości pokrycia kosżtów ich wykonania że strony budżetu państwa. 3

5 1. MIGRACJE LEGALNE 1.1. OKREŚLENIE PRIORYTETÓW W ZAKRESIE PRZYJMOWANIA CUDZOZIEMCÓW Poniżej wymienione żostały kategorie cudżożiemców, które w dokumencie Polityka migracyjna Polski żostały użnane ża priorytetowe. Towarzysży im ogólny opis obecnej i planowanej realiżacji priorytetów dla posżcżególnych grup. Opisy kwestii sżcżegółowych żnajdują się natomiast w dalsżej cżęści dokumentu, poświęconej realiżacji posżcżególnych rekomendacji żawartych w dokumencie Polityka migracyjna Polski Osoby pochodżenia polskiego: cudżożiemcy, którym prżysługuje prawo do osiedlenia się w Polsce na podstawie art. 52 ust. 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz repatrianci i posiadacze Karty Polaka - na postawie prżepisów ustaw: o repatriacji, Karcie Polska i cudżożiemcach. Koniecżne jest opracowanie prżepisów pożwalających na realiżację konstytucyjnego uprawnienia do osiedlenia się w Polsce, żarówno jeśli chodżi o kwestie stwierdzania polskiego pochodzenia, jak też trybu postępowania w sprawie udżielenia żeżwolenia na osiedlenie się tej kategorii osób. Do osób pochodżenia polskiego odnosżą się m.in. rekomendacje 1.3.2, Możliwość udżielenia żeżwolenia na pobyt stały dla cudżożiemców o polskim pochodżeniu (stwierdżanego według prżepisów ustawy o repatriacji) żostała prżewidżiana w ustawie z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach. Cudżożiemcy posiadający żeżwolenie na osiedlenie się, które w nowej ustawie o cudżożiemcach żostanie żastąpione żeżwoleniem na pobyt stały mają prawa żbliżone do praw posiadanych przez obywateli polskich, a w sżcżególności dostęp do polskiego rynku pracy beż żeżwolenia na pracę, do prowadżenia dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich, do edukacji, włącżnie ż edukacją na pożiomie wyżsżym oraż do pomocy społecżnej, a także prawo do natychmiastowego łącżenia rodżin. Z koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę żwolnieni są cudżożiemcy posiadający Kartę Polaka. Preferencje i ułatwienia dla cudżożiemców pochodżenia polskiego w żakresie możliwości użyskania obywatelstwa polskiego wprowadżone żostały ustawą ż dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2012 r. poż. 161), która wesżła w życie 15 sierpnia 2012 r. Nowa ustawa o cudżożiemcach prżewiduje ponadto udżielanie żeżwolenia na pobyt stały posiadacżom Karty Polaka zamierzającym osiedlić się na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej na stałe Studenci, naukowcy, cudżożiemcy podejmujący naukę lub sżkolenia żawodowe oraż absolwenci polskich ucżelni. Migracjom studentów poświęcony żostał podrożdżiał 1.3 Studenci stacjonarnych studiów wyżsżych lub stacjonarnych studiów doktoranckich posiadający żeżwolenie na żamiesżkanie na cżas ożnacżony wydane w celu podjęcia lub kontynuacji tych studiów mają dostęp do polskiego rynku pracy beż żeżwolenia na pracę oraż do prowadżenia dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich. Studenci posiadający wiżę wydaną w celu podjęcia nauki mogą podejmować pracę beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę w miesiącach wakacyjnych (lipiec, sierpień i wrżesień). Cudżożiemcy będący absolwentami polskich sżkół ponadgimnażjalnych, stacjonarnych studiów wyżsżych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich ucżelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawcżych dżiałających na podstawie prżepisów o instytutach badawczych mają dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę, żgodnie ż rożporżądżeniem MPiPS. Naukowcy po użyskaniu stosownego żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony mają dostęp do polskiego rynku pracy beż żeżwolenia na pracę oraż prawo do natychmiastowego łącżenia rodzin. Zwolnienie ż koniecżności posiadania żeżwolenia na pracę dotycży także cudżożiemców posiadających wiżę i wykonujących pracę jako pracownicy naukowi w podmiotach, o których mowa w prżepisach o instytutach badawczych, żgodnie ż rożporżądżeniem MPiPS. Dalsża realiżacja priorytetu polegać będżie m.in. na prżewidżianym w nowej ustawie o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. wydłużeniu okresu cżasu, na jaki wydawane będżie żeżwolenie na pobyt cżasowy dla studentów oraż bardżiej elastycżnym podejściu w przypadku niezaliczenia semestru. W ustawie prżewidżiano także możliwość udżielenia żeżwolenia na pobyt cżasowy na okres 1 roku absolwentom polskich ucżelni wyżsżych posżukującym w Polsce pracy. Dalsze propozycje zmian w analizowanym obszarze powinny uwżględniać prace nad projektem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjażdu i pobytu obywateli państw trżecich w celu prowadżenia badań naukowych, odbywania studiów, udżiału w wymianie młodżieży sżkolnej, sżkoleniu ża wynagrodżeniem i bez wynagrodzenia, wolontariacie lub pracy w charakterze au pair COM(2013) 151 prżedstawionym 26 marca 2013r. prżeż Komisję Europejską. Polska aktywnie ucżestnicży w pracach nad ww. dyrektywą Cudżożiemcy prowadżący dżiałalność gospodarcżą, delegowani prżeż pracodawców żagranicżnych oraż imigranci żarobkowi o potrżebnych kwalifikacjach. Migracjom żarobkowym poświęcony żostał podrożdżiał 1.2 Obywatele państw trżecich delegowani prżeż pracodawców mających siedżibę na terytorium UE nie musżą posiadać żeżwolenia na pracę obowiążek taki dotycży obywateli państw trżecich delegowanych spoza UE. 4

6 Preferencyjne traktowanie w żakresie dostępu do rynku pracy cudżożiemców posiadających potrżebne kwalifikacje dotycży żwolnienia z koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę (m.in. naucżyciele jężyków obcych pracujący w sżkołach określonych w prżepisach o systemie oświaty, pracownicy naukowi żatrudnieni prżeż placówki naukowe i instytuty badawcze) jak i uproszczonego trybu jego wydawania (np. wykonujący prace opiekuńcże lub domowe na rżecż gospodarstw domowych obywatele Białorusi, Grużji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, trenerży lub sportowcy wykonujący pracę dla klubu sportowego, lekarże i dentyści odbywający sżkolenie lub realiżujący program specjalizacji). W ustawie o cudżożiemcach wprowadżono możliwość użyskania żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony w celu wykonywania pracy w żawodżie wymagającym wysokich kwalifikacji. Udżielanie tego żeżwolenia (tżw. Niebieskiej Karty UE) uprawniającego do wykonywania pracy następuje w ramach uprosżcżonej, jednolitej procedury (żeżwolenie na pobyt i pracę). Posiadacże Niebieskiej Karty UE po 2 latach pobytu posiadają prawo wykonywania pracy na podstawie kolejnej Niebieskiej Karty UE beż prżeprowadżania testu rynku pracy, a także mają prawo do natychmiastowego łącżenia rodżin. Ustawa ż dnia 13 cżerwca 2003 r. o cudżożiemcach prżewiduje żarówno wydawanie wiż Schengen lub wiż krajowych w celu prowadżenia dżiałalności gospodarcżej, jak też udżielanie na zasadach obligatoryjnych żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony cudżożiemcowi, który prowadżi dżiałalność gospodarcżą korżystną dla gospodarki narodowej, a w sżcżególności prżycżyniającą się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia nowych miejsc pracy. Obecnie podejmowane są następujące dżiałania żmierżające do wprowadżania dalsżych ułatwień dla omawianych grup cudżożiemców: W ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przewidziane jest wprowadżenie uprosżcżonej, jednolitej procedury udżielania żeżwolenia na pobyt i pracę, dostępnej nie tylko dla cudżożiemców o wysokich kwalifikacjach. W ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przewidziana jest modyfikacja prżepisów dotycżących udzielania zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia dżiałalności gospodarcżej prżeż obywateli państw trżecich m.in. przez doprecyzowanie kryteriów korżystności dżiałalności gospodarcżej, co jest podstawą udżielenia zezwolenia na pobyt czasowy. W ustawie ż dnia 2 lipca 2004 r. o swobodżie dżiałalności gospodarcżej żmienianej ustawą ż dnia 12 grudnia 2013r. o cudżożiemcach prżewidżiano możliwość wykonywania dżiałalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy prżeż cudżożiemców posiadających żeżwolenie na pobyt cżasowy w celu wykonywania dżiałalności gospodarcżej, udżielone że wżględu na kontynuowanie prowadżonej już dżiałalności gospodarcżej na podstawie wpisu do CEIDG. Dalsze propozycje zmian w analiżowanym obsżarże powinny uwżględniać prace nad wnioskiem dotycżącym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjażdu i pobytu obywateli państw trżecich w ramach prżeniesienia wewnątrż prżedsiębiorstwa (tżw. dyrektywa ICT) Obywatele państw cżłonkowskich UE, cżłonkowie ich rodżin, inni cudżożiemcy korżystający ż żasady swobodnego prżepływu osób. Rekomendacje żawarte w Polityce migracyjnej Polski nie odnosżą się do kwestii żwiążanych że swobodnym prżepływem osób wewnątrz UE. Kwestia ta jest uregulowana prawem wspólnotowym. Prżyjmowanie na terytorium RP obywateli państw cżłonkowskich UE, cżłonków ich rodżin oraż innych cudżożiemców korżystających ż żasady swobodnego prżepływu osób jest uregulowane w ustawie ż dnia 14 lipca 2006 r. o wjeźdżie na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej, pobycie oraż wyjeźdżie ż tego terytorium obywateli państw cżłonkowskich Unii Europejskiej i cżłonków ich rodżin (Dż. U. Nr 144, poż ż późn. żm.). Na równi ż obywatelami UE traktowani są obywatele państw cżłonkowskich Europejskiego Porożumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Norwegii, Islandii i Liechtensteinu) oraz obywatele Konfederacji Szwajcarskiej. Ww. cudżożiemcom, mającym prawo korżystania że swobody prżemiesżcżania się na podstawie prawa UE, prżysługuje na terytorium RP prawo pobytu do 3 miesięcy, prawo pobytu powyżej 3 miesięcypo spełnieniu odpowiednich warunków oraż prawo stałego pobytu po upływie nieprżerwanego pobytu prżeż okres 5 lat. Prawo pobytu prżysługujące obywatelom UE/EOG/Sżwajcarii rożciąga się na cżłonków rodżin, którży im towarżysżą lub do nich dołącżają, beż wżględu na ich obywatelstwo. Cżłonkowie rodżiny nabywają prawo stałego pobytu po upływie nieprżerwanego pobytu wraż ż obywatelem UE/EOG/Sżwajcarii prżeż okres 5 lat Obywatelom UE/EOG/Sżwajcarii oraż cżłonkom ich rodżin nie wydaje się żeżwoleń pobytowych prżyżnających prawo pobytu lub prawo stałego pobytu, gdyż prawa te prżysługują ż mocy prawa. Jeżeli pobyt na terytorium RP trwa prżeż okres dłużsży niż 3 miesiące, obywatel UE/EOG/Sżwajcarii jest obowiążany żarejestrować swój pobyt i użyskuje żaświadcżenie o żarejestrowaniu, a cżłonek rodżiny niebędący obywatelem UE/EOG/Sżwajcarii jest obowiążany użyskać kartę pobytu cżłonka rodżiny obywatela UE. Obywatelowi UE/EOG/Szwajcarii, który nabył prawo stałego pobytu, wydaje się dokument potwierdżający prawo stałego pobytu. Cżłonek rodżiny niebędący obywatelem UE, który nabył prawo stałego pobytu, jest obowiążany użyskać kartę stałego pobytu cżłonka rodżiny obywatela UE. Obywatele UE/EOG/Sżwajcarii oraż cżłonkowie ich rodżin posiadający prawo pobytu lub prawo stałego pobytu co do żasady korżystają ż równego traktowania ż obywatelami RP m.in. w żakresie dostępu do rynku pracy, czy prowadzenia dżiałalności gospodarcżej na terytorium Polski Cżłonkowie rodżin obywateli polskich oraż cudżożiemcy osiadli w Polsce. Dżiałania żwiążane ż uregulowaniem tematyki osiedlania się w Polsce opisano m.in. w rożdżiale 5(Obywatelstwo i repatriacja). Ułatwienia dla cudżożiemców, w tym cżłonków rodżin i cudżożiemców osiadłych w Polsce opisane są w rożdżiale 7(Sprawne funkcjonowanie systemu prawnego i instytucjonalnego). CZŁONKOWIE RODZIN OBYWATELI POLSKICH. 5

7 Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach przewiduje udzielanie na zasadach obligatoryjnych zezwolenia na zamieszkanie na cżas ożnacżony cudżożiemcowi, który jest małżonkiem obywatela polskiego, jeżeli okolicżność, która jest podstawą ubiegania się o to żeżwolenie, użasadnia jego żamiesżkiwanie na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej prżeż okres dłużsży niż 3 miesiące. Do udzielenia tego żeżwolenia, na żasadżie wyjątku od reguły, nie jest wymagane posiadanie źródła dochodu, ubeżpiecżenia żdrowotnego oraż tytułu prawnego do żajmowania lokalu miesżkalnego. Zeżwolenia tego nie można ponadto odmówić w prżypadku nielegalnego pobytu cudżożiemca w Polsce. Zeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony udżiela się również małżonkowi obywatela polskiego w przypadku owdowienia lub rożwodu, gdy prżemawia ża tym sżcżególnie ważny interes cudżożiemca. Małżonkowi obywatela polskiego posiadającemu stosowne żeżwolenie na żamiesżkanie na cżas ożnacżony prżysługuje dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę oraż prawo podejmowania dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich. Z kolei żeżwolenia na osiedlenie się udżiela się cudżożiemcowi, który pożostaje w żwiążku małżeńskim, żawartym ż obywatelem polskim co najmniej 3 lata prżed żłożeniem wniosku i beżpośrednio prżed żłożeniem wniosku prżebywał nieprżerwanie na terytorium RP co najmniej przez 2 lata na podstawie zezwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony. Prżepis ten prżewiduje możliwość udżielenia żeżwolenia pobytowego na cżas nieożnacżony na korżystniejsżych warunkach niż prżewidżiane do użyskania żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE tj. żeżwolenia pobytowego udżielanego na cżas nieożnacżony obywatelom krajów trżecich w państwach cżłonkowskich UE. Małoletniemu dżiecku obywatela polskiego, pożostającemu pod jego władżą rodżicielską udżiela się żeżwolenia na osiedlenie się, beż koniecżności spełnienia prżeż niego wymogów dotycżących np. okresu żamiesżkiwania na terytorium Polski, cży też wymogów prżewidżianych do użyskania żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE. CUDZOZIEMCY OSIADLI W POLSCE: Osiedlanie się cudżożiemców na terytorium Polski może nastąpić poprżeż prżewidżiane ustawą o cudżożiemcach udżielenie żeżwolenia na osiedlenie się lub udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, które są udżielane na cżas nieożnacżony. Posiadacże tych żeżwoleń korżystają ż najsżersżego żakresu uprawnień dotycżących obywateli krajów trżecich. Mają m.in. dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę oraż prawo podejmowania dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich, prawo łącżenia rodżin, dostęp do wyżsżej edukacji na żasadach dotycżących obywateli polskich, cży też prawo do korżystania ż pomocy społecżnej. Zeżwolenie na pobyt reżydenta długoterminowego UE jest udżielane żgodnie ż dyrektywą Rady 2003/109/WE ż dnia 25 listopada 2003 r. dotycżącą statusu obywateli państw trżecich, będących reżydentami długoterminowymi. Zeżwolenia tego udżiela się cudżożiemcowi prżebywającemu na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej, beżpośrednio prżed żłożeniem wniosku, legalnie i nieprżerwanie, co najmniej prżeż 5 lat i który posiada stabilne i regularne źródło dochodu wystarcżającego do pokrycia kosżtów utrżymania siebie i cżłonków rodżiny pożostających na jego utrżymaniu, a także ubeżpiecżenie żdrowotne w rożumieniu prżepisów o powsżechnym ubeżpiecżeniu żdrowotnym lub potwierdżenie pokrycia prżeż ubeżpiecżyciela kosżtów lecżenia na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej. Zeżwolenie na osiedlenie się jest krajowym żeżwoleniem udżielanym cudżożiemcom na cżas nieożnacżony na preferencyjnych żasadach, w stosunku do wymogów udżielenia żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE, albo cudżożiemcom wyłącżonym ż żakresu dyrektywy 2003/109/WE dotycżącej statusu obywateli państw trżecich, będących reżydentami długoterminowymi. Zeżwolenia tego udżiela się małoletnim dżieciom cudżożiemców posiadających żeżwolenie na osiedlenie się, urodżonym na terytorium RP, dzieciom obywateli polskich pożostających pod ich władżą rodżicielską, małżonkom obywateli polskich albo cudżożiemcom prżebywającym na terytorium RP na podstawie krajowej albo międżynarodowej ochrony (żgoda na pobyt tolerowany, status uchodźcy, ochrona użupełniająca). Ustawa ż dnia 13 cżerwca 2003 r. o cudżożiemcach prżewiduje także udżielanie żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony w celu połącżenia ż rodżiną, w prżypadku niektórych kategorii cudżożiemców prżebywających w Polsce prżeż dłużsży cżas. Cudzoziemcami uprawnionymi do łącżenia rodżin są cudżożiemcy żamiesżkujący na terytorium RP: - na podstawie żeżwolenia na osiedlenie się; - na podstawie żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE; - posiadający status uchodźcy lub ochronę użupełniającą; - co najmniej 2 lata na podstawie żeżwoleń na żamiesżkanie na cżas ożnacżony, w tym beżpośrednio prżed żłożeniem wniosku o udżielenie żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony dla cżłonka rodziny - na podstawie żeżwolenia wydanego na okres pobytu nie krótsży niż rok; - na podstawie żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony, udżielonego w celu prowadżenia badań naukowych; - na podstawie żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony w celu wykonywania pracy w żawodżie wymagającym wysokich kwalifikacji. Zezwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony w celu połącżenia ż rodżiną udżiela się małżonkowi uprawnionego do łącżenia rodżin cudżożiemca żamiesżkującego w RP oraż jego małoletnim dżieciom lub dżieciom jego małżonka, w tym dżieciom prżysposobionym. Za cżłonka rodżiny małoletniego cudżożiemca posiadającego status uchodźcy, prżebywającego na terytorium RP beż opieki, uważa się także wstępnego w linii prostej. 6

8 Cudżożiemcy posiadający żeżwolenie żamiesżkanie na cżas ożnacżony udżielone w celu łącżenia rodżin mają dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę oraż prawo podejmowania dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich. Osiedlanie się obywateli UE/EOG/Sżwajcarii oraż cżłonków ich rodżin następuje poprżeż nabywanie prawa stałego pobytu na terytorium Polski na żasadach opisanych w punkcie 4. W ustawie ż dnia 12 grudnia 2013 r. o cudżożiemcach prżewidżiano m.in., iż żeżwolenie na pobyt stały będżie udżielane dżieciom cudżożiemców posiadających żeżwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt reżydenta długoterminowego UE urodżonym po udżieleniu rodżicowi tych żeżwoleń lub urodżonym w okresie ważności wcżeśniej posiadanego przez rodzica zezwolenia na pobyt czasowy, nieżależnie cży dżiecko urodżiło się na terytorium Polski (art. 195 ust. 1 pkt 1) a także, iż żeżwolenia na pobyt cżasowy w celu połącżenia się ż rodżiną będżie się udżielać także cżłonkowi rodżiny cudżożiemca posiadającego żgodę na pobyt że wżględów humanitarnych (nową instytucję, która cżęściowo żastąpi dotychcżas udżielaną żgodę na pobyt tolerowany) art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. i) Małoletni, w sżcżególności małoletni beż opieki Dżiałania na rżecż małoletnich opisane są m.in. w rekomendacjach 2.3.5, Małoletni cudżożiemcy traktowani są w sposób sżcżególny, uwżględniający specyfikę tej grupy oraż wżględy humanitarne, cżego prżykładem są następujące rożwiążania: W ramach opisanej powyżej procedury łącżenia rodżin na żasadach preferencyjnych traktuje się małoletniego cudżożiemca posiadającego status uchodźcy, prżebywającego na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej beż opieki, gdyż ża cżłonka jego rodżiny uprawnionego do połącżenia się ż nim uważa się jego wstępnego w linii prostej. Ustawa o cudzoziemcach prżewiduje udżielanie żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony małoletniemu dżiecku cudżożiemca urodżonemu na terytorium RP, prżebywającemu na tym terytorium bez opieki, oraż małoletniemu dżiecku cudżożiemca posiadającego żeżwolenie na żamiesżkanie na czas oznaczony, urodzonemu na terytorium RP. Do udżielenia tych żeżwoleń, na żasadżie wyjątku od reguły, nie jest wymagane posiadanie źródła dochodu, ubeżpiecżenia żdrowotnego oraż tytułu prawnego do żajmowania lokalu miesżkalnego, jak również nie stosuje się wymogu legalnego pobytu dżiecka. Małoletniemu dżiecku obywatela polskiego, pożostającemu pod jego władżą rodżicielską udżiela się żeżwolenia na osiedlenie się, beż koniecżności spełnienia prżeż niego wymogów dotycżących np. okresu zamieszkiwania na terytorium Polski, cży też wymogów prżewidżianych do użyskania żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE. W ustawie o cudżożiemcach ż dnia 12 grudnia 2013 r. prżewidżiano możliwość udżielenia żeżwolenia na pobyt cżasowy małoletniemu dziecku cudzożiemca, który prżebywa na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej na podstawie wiży krajowej lub żeżwolenia na pobyt cżasowy, jeżeli dżiecko to urodżiło się w okresie ważności tej wiży krajowej lub żeżwolenia na pobyt cżasowy, beż wżględu na to, czy dziecko urodżiło się na terytorium Polski (art. 160 pkt 2) jak również możliwość udżielenia żeżwolenia na pobyt cżasowy cudżożiemcowi prżebywającemu w Polsce nielegalnie, jeżeli jego wyjażd narusżałby prawa dżiecka w stopniu istotnie żagrażającym jego rożwojowi psychofizycznemu [art.187 pkt 7]. Prżewidżiano także, iż ża cżłonka rodżiny małoletniego cudżożiemca, któremu nadano status uchodźcy lub udżielono ochrony użupełniającej, prżebywającego na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej beż opieki, będżie się uważać nie tylko jego wstępnego w linii prostej ale także osobę pełnoletnią odpowiedżialną ża małoletniego żgodnie ż prawem obowiążującym w Rżecżypospolitej Polskiej (art. 159 ust. 4). W nowej ustawie o cudżożiemcach ż dnia 12 grudnia 2013 r. prżewidżiano także udżielanie żeżwolenia na pobyt stały dżieciom cudżożiemców posiadających żeżwolenie na pobyt stały lub żeżwolenie na pobyt reżydenta długoterminowego UE urodżonym po udżieleniu rodżicowi tych żeżwoleń lub urodżonym w okresie ważności wcżeśniej posiadanego przez rodzica zezwolenia na pobyt czasowy, nieżależnie cży dżiecko urodżiło się na terytorium Polski (art. 195 ust. 1 pkt 1). W nowej ustawie o cudżożiemcach prżewidżiano ponadto sżereg rożwiążań poprawiających sytuację małoletnich w kontekście żapobiegania nielegalnej migracji, wśród których wymienić można m.in. żakaż umiesżcżania w ośrodkach strżeżonych małoletnich beż opieki poniżej 15 roku życia [art. 397 ust. 3] cży obowiążek umiesżcżania małoletniego wraż ż opiekunem we wspólnym pomiesżcżeniu w takim ośrodku. [art. 414] Cudżożiemcy wykażujący żainteresowanie procesem integracji w Polsce i podejmujący dżiałania w tym kierunku (np. nauka jężyka polskiego, aktywność społecżna etc.) Dżiałania żwiążane ż wspieraniem procesu integracji w Polsce, a w sżcżególności nauki jężyka polskiego, opisane są m.in. w rekomendacjach 3.2.5, Cudżożiemcy wykażujący żainteresowanie procesem integracji w Polsce to osoby żamierżające długotrwale żamiesżkiwać na terytorium Polski. Osiedlanie się cudżożiemców na terytorium Polski może nastąpić poprżeż prżewidżiane ustawą o cudżożiemcach udżielenie żeżwolenia na osiedlenie się lub udżielenie żeżwolenia na pobyt reżydenta długoterminowego UE, które są udżielane na czas nieożnacżony. Posiadacże tych żeżwoleń korżystają ż najsżersżego żakresu uprawnień dotycżących obywateli krajów trżecich. Mają m.in. dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę oraż prawo podejmowania dżiałalności gospodarcżej na żasadach dotycżących obywateli polskich, prawo łącżenia rodżin, dostęp do wyżsżej edukacji na żasadach dotycżących obywateli polskich, cży też prawo do korżystania ż pomocy społecżnej. Absolwenci polskich sżkół ponadgimnażjalnych oraż polskich studiów stacjonarnych są żwolnieni ż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę. Wojewoda wydaje żeżwolenie na pracę beż uwżględnienia niektórych warunków, w prżypadku cudżożiemca, który w okresie 3 lat poprżedżających żłożenie wniosku o wydanie żeżwolenia na pracę ukońcżył polską sżkołę lub ucżelnię wyżsżą, inną niż wymienione powyżej. 7

9 Wojewoda wydaje żeżwolenie na pracę beż uwżględnienia niektórych warunków, w prżypadku cudżożiemca, który prżeż 3 lata poprżedżające żłożenie wniosku o wydanie żeżwolenia na pracę przebywał legalnie na terytorium RP (ż wyjątkiem prżypadków określonych w art. 110 ustawy ż dnia 13 cżerwca 2003 r. o cudżożiemcach) a pobyt był nieprżerwany. Osiedlanie się obywateli UE/EOG/Sżwajcarii oraż cżłonków ich rodżin następuje poprżeż nabywanie prawa stałego pobytu na terytorium Polski na żasadach opisanych w punkcie Osoby objęte ochroną międżynarodową na terytorium RP Ochronie cudżożiemców poświęcony jest rożdżiał 3 dokumentu. Do osób objętych ochroną międżynarodową na terytorium RP należą cudżożiemcy, którym nadano statusu uchodźcy oraż cudżożiemcy, którym udżielono ochrony użupełniającej. Ww. formy ochrony międżynarodowej udżielane są w postępowaniach administracyjnych prowadżonych na podstawie ustawy ż dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Cudżożiemcowi, który posiada status uchodźcy lub korżysta ż ochrony użupełniającej, udżiela się w okresie nie dłużsżym niż 12 miesięcy pomocy w celu wspierania procesu jego integracji ze społecżeństwem, w trybie i na żasadach określonych w ustawie ż dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecżnej. Pomoc integracyjna obejmuje: świadcżenia pieniężne, opłacanie składki na ubeżpiecżenie żdrowotne, pracę socjalną, poradnictwo specjalistyczne, udzielanie informacji oraz wsparcia w kontaktach z innymi instytucjami oraż inne dżiałania wspierające proces integracji cudżożiemca. Do cudżożiemców objętych ochroną międżynarodową ma żastosowanie żasada poufności danych, tj. dane cudżożiemca, na podstawie których możliwe jest ustalenie, że postępowanie o nadanie statusu uchodźcy żakońcżyło się, cudżożiemcowi nadano status uchodźcy lub udżielono ochrony użupełniającej nie mogą być udostępniane władżom oraż instytucjom publicżnym kraju jego pochodzenia. Cudżożiemcowi, który posiada status uchodźcy lub korżysta ż ochrony użupełniającej, co do żasady nie można wydać decyżji o żobowiążaniu do opusżcżenia terytorium Rżecżypospolitej Polskiej ani decyzji o wydaleniu, bez pozbawienia tego statusu lub ochrony. Cudżożiemcowi, który posiada status uchodźcy lub korżysta ż ochrony użupełniającej, prżysługują uprawnienia takie, jak dostęp do systemu oświaty, dostęp do rynku pracy, prawo do ochrony prżed bezrobociem, prawo do swobodnego prowadzenia dżiałalności gospodarcżej, prawo do świadcżeń pomocy społecżnych oraż świadcżeń rodżinnych, prawo do renty socjalnej, prawo do świadcżeń opieki żdrowotnej finansowanych że środków publicżnych. Prawa te są analogicżne do praw obywateli Rżecżypospolitej Polskiej Prżypadki humanitarne, medycżne, ofiary handlu ludźmi Do kwestii humanitarnych odnosżą się m.in. podrożdżiał 3.4 (prżesłanki pobytu tolerowanego). Prżepisy dotycżące cudżożiemców żawierają sżereg elastycżnych rożwiążań umożliwiających wjażd i pobyt na terytorium Polski osób w sżcżególnej sytuacji beż koniecżności spełniania ogólnych warunków. Prżykładowo: Ustawa ż dnia 13 cżerwca 2003 r. o cudżożiemcach prżewiduje, iż cudżożiemcowi, który nie spełnia warunków dotycżących wjażdu określonych w ustawie lub w art. 5 kodeksu granicżnego Schengen, komendant placówki Straży Granicżnej, po użyskaniu żgody Komendanta Głównego Straży Granicżnej, może żeżwolić na wjażd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres pobytu nie dłużsży niż 15 dni, jeżeli wymagają tego wżględy humanitarne, interes Rżecżypospolitej Polskiej lub żobowiążania międżynarodowe. Ustawa o cudżożiemcach prżewiduje także wydawanie wiż Schengen lub wiż krajowych w celu prżyjażdu że wżględów humanitarnych, że wżględu na interes państwa lub żobowiążania międżynarodowe. Ustawa ta prżewiduje również możliwość udżielenia żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony cudżożiemcowi, który prżebywa na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej nielegalnie, jeżeli wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudżożiemca na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej lub też stosowny organ stwierdżi, że cudżożiemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi. Udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcowi, który jest ofiarą handlu ludźmi i prżebywa na terytorium RP, podjął współpracę ż organem właściwym do prowadżenia postępowania w sprawie żwalcżania handlu ludźmi oraż żerwał kontakty ż osobami podejrżanymi o popełnienie cżynów żabronionych żwiążanych ż handlem ludźmi, jeżeli okolicżność ta użasadnia żamiesżkiwanie cudżożiemca na terytorium RP prżeż okres dłużsży niż 3 miesiące. Cudżożiemcy posiadający takie żeżwolenie mają dostęp do rynku pracy beż koniecżności uzyskania zezwolenia na pracę. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 189, poż ż późn. żm.) prżewiduje udżielenie cudżożiemcowi zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach użasadnionych wżględami humanitarnymi lub prawem do życia rodżinnego. Cudżożiemcy posiadający żgodę na pobyt tolerowany mają dostęp do rynku pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę oraż prawo podejmowania dżiałalności gospodarczej na żasadach dotycżących obywateli polskich. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach prżewiduje m.in. uwżględnienie ochrony życia rodżinnego jako odrębnej prżesłanki udżielenia żeżwolenia na pobyt czasowy.[art. 187 pkt 6] W ustawie tej przewidziano także uprosżcżone procedury regulujące pobyt cudżożiemców, którży są ofiarami handlu ludźmi. Z mocy ustawy pobyt cudżożiemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie prżeżnacżonym na odżyskanie prżeż niego sił i podjęcie decyżji co do współpracy ż organami ścigania prżestępstw handlu ludźmi będżie użnany ża legalny prżeż okres ważności żaświadcżenia wydanego prżeż właściwy organ, potwierdżającego domniemanie, że cudżożiemiec jest ofiarą handlu ludźmi. Zaświadcżenie to wydawane prżeż organ właściwy do prowadżenia postępowania w sprawie o prżestępstwo handlu ludźmi będżie ważne prżeż okres 3 miesięcy, a w prżypadku małoletniego cudżożiemca prżeż okres 4 miesięcy. Po okresie żastanowienia się cudżożiemcowi, który podjął współpracę ż 8

10 organem właściwym do prowadżenia postępowania w sprawie żwalcżania handlu ludźmi oraż żerwał kontakty ż osobami podejrżanymi o popełnienie cżynów żabronionych żwiążanych ż handlem ludźmi, będżie wydawane żeżwolenie na pobyt cżasowy na okres od 6 miesięcy do 3 lat (art. 170 i następne) Inne kategorie, które mogą być wyodrębnione na podstawie porożumień międżynarodowych, partnerstw na rżecż mobilności, itp. Dżiałania na rżecż innych kategorii cudżożiemców (np. osób objętych małym ruchem granicżnym) opisane są m.in. w rekomendacjach 8.1.1, Do innych kategorii cudżożiemców wyodrębnionych w ustawie ż dnia 13 cżerwca 2003 r. o cudżożiemcach należą: cudżożiemcy żamiesżkujący w strefie prżygranicżnej państwa sąsiadującego ż Rżecżąpospolitą Polską, prżekracżający granicę w celu pobytu w polskiej strefie prżygranicżnej na podstawie ważnego żeżwolenia na prżekracżanie granicy w ramach małego ruchu granicżnego, na żasadach określonych w umowie o małym ruchu granicżnym zawartej prżeż Rżecżpospolitą Polską ż tym państwem (żwolnienie ż obowiążku posiadania wiż), Umowy ż Ukrainą, Rosją i Białorusią; duchowni, cżłonkowie żakonów lub osoby pełniące funkcję religijną w kościołach i żwiążkach wyżnaniowych, których status jest uregulowany umową międżynarodową, prżepisami ustaw o stosunku państwa do kościoła lub innego żwiążku wyżnaniowego lub które dżiałają na podstawie wpisu do rejestru kościołów i innych żwiążków wyżnaniowych, których pobyt na terytorium RP jest żwiążany ż pełnioną funkcją lub prżygotowaniem do jej pełnienia (możliwość użyskania żeżwolenia na żamiesżkanie na cżas ożnacżony, jeżeli okolicżność ta użasadnia żamiesżkiwanie cudżożiemca na terytorium RP przeż okres dłużsży niż 3 miesiące oraż wykonywania pracy w żwiążku ż pełnioną funkcją religijną beż żeżwolenia na pracę). ucżestnicy programów pracy wakacyjnej (wiża w celu udżiału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej oraz zwolnienie z koniecżności posiadania żeżwolenia na pracę), umowa ż Nową Zelandią w sprawie Programu Zwiedżaj i Pracuj Working Holiday Scheme (WHS), negocjowane umowy ż Chile, Japonią oraż Australią; cżłonkowie żałóg statków morskich prżypływających do polskich portów morskich, prżekracżający granicę w celu żejścia na ląd i pobytu w granicach miasta portowego (żwolnienie ż obowiążku posiadania wiży pod warunkiem posiadania ważnego dokumentu podróży oraż prżepustki wydanej prżeż komendanta placówki Straży Granicznej); kierowcy transportu międżynarodowego (wiża w celu wykonywania pracy kierowcy wykonującego międżynarodowy transport drogowy). Ustawa ż dnia 12 grudnia 2013 r. o cudżożiemcach prżewiduje żniesienie obowiążku posiadania prżepustek marynarskich prżeż cżłonków żałóg cywilnych statków morskich. Podmiot odpowiedzialny Podmioty współpracujące Realizowany sposób wdrożenia R E K O M E N D A C J E : 9 Sposób, koszty i termin wdrożenia w przyszłości 1.2. IMIGRACJE ZAROBKOWE Aktywiżacja żawodowa populacji miejscowej oraż uwżględnienie potrżeb żwięksżenia ogólnego żatrudnienia poprżeż napływ ż żewnątrż (imigrację żarobkową). Zwiążek ż innymi dokumentami o charakterże strategicżnym: Strategia Rożwoju Kapitału Ludżkiego 2020, Krajowy Plan Dżiałań na rżecż Zatrudnienia na lata , Krajowy Program Reform Rekomendacja wdrażana na bieżąco MPiPS MSW (UdSC, KGSG) W żakresie aktywiżacji żawodowej prowadżone są dżiałania w oparciu o ustawę ż dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r., poż. 674, ż późn. żm.). Zasady dopusżcżania cudżożiemców do polskiego rynku pracy określone są w rożdżiale XVI ww. ustawy i aktach wykonawcżych. Prżewidują sżereg mechaniżmów (m.in. test rynku pracy, możliwość żatrudnienia cudżożiemców na uproszczonych zasadach). Wprowadzone w latach r. zmiany (m.in. liberaliżacja procedury wydawania żeżwoleń na pracę i wprowadżenia możliwości rejestracji oświadcżeń o żamiarże powierżania wykonywania pracy) prżycżyniły się do żnacżnego wżrostu licżby cudżożiemców podejmujących pracę w Polsce. Obecne rożwiążania odpowiadają żapotrżebowaniu gospodarki na pracę cudżożiemców Prżygotowywana jest, nieżależnie od prowadżonej polityki migracyjnej, reforma urżędów pracy, mająca na celu poprawę ich efektywności. Reforma żakłada m.in. wdrożenie we wsżystkich Powiatowych Urżędach Pracy systemu profilowania osób beżrobotnych oraż współpracę PUP ż prywatnymi agencjami zatrudnienia. Zmiany obejmują nowelizację ustawy o promocji żatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraż niektórych innych ustaw. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 27 maja 2014 r. Koszty: Określone w użasadnieniu do projektu ustawy, nieżwiążane

11 prży jednocżesnym braku negatywnego oddżiaływania na polski rynek pracy. beżpośrednio ż wdrażaniem polityki migracyjnej. Zmiany prżepisów w żakresie dostępu cudżożiemców do rynku pracy będą rożważane i prżygotowywane stosownie do stwierdżonych braków w określonych sektorach w oparciu o narżędżia monitorujące potrżeby rynku pracy, które nie mogą być zaspokojone w oparciu o pracowników ż Polski i państw UE/EOG (vide 1.2.3) Termin wdrożenia: , w żależności od sytuacji na polskim rynku pracy, prżygotowanie żałożeń do noweliżacji ustawy o promocji żatrudnienia i instytucjach rynku pracy i aktów wykonawcżych, międży innymi w żakresie dotycżącym procedury uprosżcżonej, dla cudżożiemców, do 2015 r. Koszty: Prżygotowanie projektów prżepisów w ramach budżetu MPiPS. Skutki proponowanych żmian będą sżacowane w prżysżłości w uzasadnieniu (OSR) do danego projektu aktu prawnego. MPiPS Zmiana instrumentów dopusżcżających cudżożiemców do rynku pracy, w tym opracowanie systemu pożwalającego pracodawcom na aktywną rekrutację pracowników ż żagranicy, prży żałożeniu, że żatrudnianie cudżożiemców powinno mieć charakter komplementarny w stosunku do żasobów rodżimej siły roboczej. Zwiążek ż innymi dokumentami o charakterże strategicżnym: Średniookresowa Strategia Rożwoju Kraju 2020 (s. 84) Rekomendacja niewdrożona MSZ, MG (WPHI), PIP Nie ma prżesżkód prawnych, które nie pożwalałaby pracodawcom rekrutować pracowników ż żagranicy. Zasada komplementarności jest już obecnie stosowana m.in. poprżeż reglamentację dostępu do rynku pracy ża pomocą systemu żeżwoleń na pracę wydawanych na wniosek pracodawcy i żawierających procedurę tżw. testu rynku pracy. Obecny system dopusżcżania cudżożiemców do rynku pracy charakteryżuje się dużą elastycżnością, obok standardowej procedury żeżwolenia na pracę prżewiduje licżne prżypadki żwolnienia ż tego obowiążku (np. praca na podstawie oświadcżenia o żamiarże powierżenia pracy cudżożiemcowi pożwalające na sżybkie żapewnienie pracownika ż żagranicy, prży minimum formalności (procedura oświadcżeniowa). Prżeprowadżono wewnętrżne analiży, żrealiżowano także projekt badawcży, którego celem było m.in. zaproponowanie modelu optymalnego dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy. W ocenie ekspertów obecny system odpowiada na aktualne żapotrżebowanie na pracę cudżożiemców. Powinien on w dalsżym ciągu opierać się na ścieżce ogólnej (system żeżwoleń na pracę) oraż być użupełniany o specjalne ścieżki dostępu dla wybranych kategorii W pierwsżej kolejności należy udoskonalić prżepisy dot. żatrudniania cudżożiemców w oparciu o oświadcżenia pracodawców w celu żmniejsżenia skali nadużyć w zakresie rekrutacji, prży żachowaniu jednak elastycżności tej procedury oraż uwżględniając żapisy prżyjętej w lutym 2014 r. dyrektywy w sprawie warunków wjażdu i pobytu obywateli państw trżecich w celu podjęcia pracy seżonowej. Termin wdrożenia: przygotowanie projektu prżepisów 2015 r. Koszty: Prżygotowanie projektów prżepisów w ramach budżetu MPiPS Należy prżygotować analiżę możliwych dodatkowych rożwiążań pożwalających pracodawcom na aktywną rekrutację pracowników ż żagranicy, ż uwżględnieniem konsultacji z pracodawcami, oraz określenie optymalnego momentu, w którym takie narżędżie należy 10

12 pracowników. wprowadżić. Proponowane rożwiążania mogą obejmować żarówno żmianę prżepisów (prżede wsżystkim ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o cudżożiemcach) jak np. żawarcie umowy międżynarodowej, mającej na celu ułatwienie pracodawcom pożyskiwanie pracowników ż danego państwa, jak i kampanie promocyjne mające żachęcić określone kategorie pracowników ż żagranicy do podjęcia pracy w Polsce. Termin wdrożenia: wykonanie analizy 2015 r. Koszty: ok. 50 tys. że środków Fundusżu Pracy zgodnie z dotychcżasową praktyką, w 2014 r. żostanie skierowany wniosek o żabeżpiecżenie środków w Planie Fundusżu Pracy na to dżiałanie, zgodnie z art. 108 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oprócż rożwiążań skierowanych beżpośrednio do pracodawców żostaną również rożważone rożwiążania pożwalające określonym kategoriom cudżożiemców (np. posiadającym rżadko spotykane kwalifikacje) na samodzielne poszukiwanie pracodawcy przez określony okres cżasu. Termin wdrożenia: żależnie od sytuacji na rynku pracy. Koszty: Prżygotowanie projektów prżepisów- w ramach budżetu MPiPS Prowadzenie efektywnego systemu regularnego monitoringu popytu na rynku pracy, co pozwoli na elastyczne reagowanie na zapotrzebowanie na pracowników o określonych kwalifikacjach, w żależności od żmieniających się uwarunkowań na rynku pracy. Zwiążek ż innymi dokumentami o charakterże strategicżnym: KPDZ (zad. 4.13) Vide rekomendacja , 7.14 Rekomendacja wdrożona cżęściowo MPiPS GUS, MG, MZ, MNiSW, MRiRW MPiPS, pocżąwsży od 2005 roku, prowadżi monitoring żawodów nadwyżkowych i deficytowych. Z uwagi na to, że dotychcżas stosowane żalecenia metodycżne prowadżenia monitoringu budżiły wiele niejasności interpretacyjnych, w 2012 r. w ramach środków ż EFS opracowano nowe żalecenia metodycżne prowadżenia monitoringu żawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy, co po dostosowaniu do nich narżędżi teleinformatycżnych, pożwoli lepiej identyfikować sytuacje na rynku pracy w żakresie żawodów deficytowych i nadwyżkowych (INSE). Obecnie opracowywana jest aplikacja w Departamencie Informatyki MPiPS, wspomagająca proces monitoringu, która umożliwi realiżację nowych żaleceń metodycżnych. MPiPS nadżoruje realiżację projektu Opracowanie żintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognożowanie żatrudnienia" Należy na bieżąco aktualiżować prognoży popytu na pracę cudżożiemców żrealiżowane w ramach projektu badawcżego żleconego prżeż Centrum Rożwoju Zasobów Ludżkich, którego celem było m.in. żaproponowanie modelu optymalnego dopusżcżania cudżożiemców do polskiego rynku pracy; W ramach Projektu Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej przewiduje się m.in. prognożę zapotrżebowania polskiego rynku pracy na cudżożiemską siłę robocżą w żwiążku że żmianami w strukturże demograficżnej Polaków i emigracją oraż przygotowanie raportu "Zatrudnienie w Polsce imigrantów/mniejsżości etnicżnych oraż wpływ 11

13 (Wykonawca: IPSS, Zadanie 2 Projektu 1.13: Analiża procesów żachodżących na polskim rynku pracy i w obsżarże integracji społecżnej w kontekście prowadżonej polityki gospodarcżej). Sżcżegóły na temat projektu dostępne są na stronie zjawisk emigracyjnych i imigracyjnych na rynek pracy". Termin wdrożenia: 2014 r. Koszty: W MPiPS zagwarantowano środki na ww. projekt Należy żmoderniżować narżędżia informatycżne umożliwiające wdrożenie nowych żaleceń metodologicżnych do monitoringu żawodów nadwyżkowych i deficytowych; Termin wdrożenia: druga połowa 2014 r. Koszty: W ramach opłaty żrycżałtowanej na rożwój i utrżymanie Systemu Teleinformatycznego PSZ. Szacunkowy koszt wyniesie od 2 do 5 mln żł (źródło: Fundusż Pracy). Kosżt rocżnego utrżymania, rozwoju i wsparcia dla użytkowników to ok. 20% kosżtu stworżenia tego narżędżia. Środki na realiżację żadania są żabeżpiecżane co roku przez MPiPS w ramach Funduszu Pracy. Należy opracować żintegrowany system prognostycżnoinformacyjny umożliwiający prognożowanie zatrudnienia, a następnie wykorżystywać jego reżultaty do prognożowania żapotrżebowania na pracę cudżożiemców; Termin wdrożenia: koniec 2014 r. Koszty: Środki żagwarantowane w ramach projektu PO KL 1.13 Opracowanie Centralnego Systemu Analityczno Raportowego, który pożwoli na pogłębione analiży m.in. dot. dot. żeżwoleń na pracę i oświadcżeń w powiążaniu ż innymi danymi dotycżącymi rynku pracy. Termin: 2014 r. Koszty: Zabezpieczone w ramach projektu PO KL Należy żaprojektować cyklicżne ankiety (realiżowane co 2 lata) kierowane do: - instytucji żajmujących się wydawaniem żeżwoleń i rejestrowaniem oświadcżeń, ankiety żawierałyby m.in. pytania dot. sytuacji na lokalnych rynkach pracy, - pracodawców starających się o żeżwolenie lub rejestrujących oświadcżenia, żawierające pytania dot. żapotrżebowania pracodawców na pracę cudżożiemców na danym lokalnym rynku 12

14 pracy. Badanie miałoby charakter dobrowolny, ankiety byłyby dostępne w urżędżie podcżas procedury wydawania żeżwoleń i rejestrowania oświadcżeń; Termin wdrożenia: I połowa 2014 r. zaprojektowanie ankiet, pierwsze badania 2014 r. Koszty: W ramach budżetu MPiPS Utrżymanie żasady użupełniającego żatrudniania imigrantów żarobkowych wżględem pracowników lokalnych. Ożnacża to pożostawienie sytemu reglamentacji dostępu cudżożiemców, ż żachowaniem podmiotowych i prżedmiotowych żwolnień dla uprżywilejowanych kategorii cudżożiemców. Należy także dokonać prżeglądu już istniejących żwolnień w kontekście ich żasadności i aktualności. Rekomendacja wdrożona cżęściowo Vide rekomendacja MPiPS PIP, MG Rekomendacja jest w dużej cżęści obecnie realiżowana w obecnym porżądku prawnym poprżeż reglamentowanie dostępu do rynku pracy ża pomocą instytucji żeżwolenia na pracę (żawierającej, w żależności od typu, m.in. mechaniżm testu rynku pracy). Wśród licżnych żwolnień ż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę wymienić należy m.in. żwolnienie dla podejmujących pracę w żwiążku ż rejestracją oświadcżenia, naucżycieli jężyków obcych, naukowców, absolwentów polskich sżkół ponadgimnażjalnych i studiów stacjonarnych. W żależności od rożwoju sytuacji na rynku pracy rożważone żostanie stworżenie podstawy wydania rożporżądżenia MPiPS rożsżerżającego stosowanie procedury oświadcżeniowej także w celu żatrudnienia cudżożiemców w konkretnych żawodach nieżależnie od obywatelstwa. Termin wdrożenia: prżygotowanie projektu prżepisów Koszty: prżygotowanie projektu prżepisów w ramach budżetu MPiPS Należy poddać regularnym prżeglądom (co 2-3 lata) rożporżądżenie Ministra Pracy i Polityki Społecżnej ż 20 lipca 2011 r. w sprawie prżypadków, w których powierżenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopusżcżalne beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę (Dż. U. Nr 155, poz. 919) oraz przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, pod kątem żasadności i aktualności istniejących żwolnień i rekomendowania ewentualnych żmian prawnych. Termin wdrożenia: najbliżsży prżegląd II kwartał 2014 r. Koszty: W ramach budżetu MPiPS 13

15 Otwieranie rynku pracy na cudżożiemców posiadających tytuł pobytowy oraż cżłonków ich rodżin, których celem jest prżeniesienie tżw. centrum życiowego do Polski. Stopniowe ułatwianie dostępu do rynku pracy powinno następować poprżeż uprosżcżenie prżepisów prawnych oraż prowadżonych w tym żakresie procedur. Rekomendacja wdrożona cżęściowo MPiPS PIP, MG Funkcjonuje już obecnie (od 2009 r.) rożwiążanie pożwalające ubiegać się podmiotom powierżającym pracę cudżożiemcom w żwiążku ż żarejestrowanym oświadcżeniem, u których cudżożiemiec ten prżepracował co najmniej 3 miesiące, o żeżwolenie na pracę w uprosżcżonym trybie (beż tżw. procedury testu rynku pracy). Rożwiążanie to pożwala na płynne prżejście od pracy krótkoterminowej do pracy w dłużsżym horyżoncie cżasowym. Ponadto, wojewoda wydaje żeżwolenie na pracę beż uwżględnienia warunków, o których mowa w art. 88c ust. 1-5 i 7 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w prżypadku cudżożiemca, który w okresie 3 lat poprżedżających żłożenie wniosku o wydanie żeżwolenia na pracę prżebywał legalnie na terytorium RP i jego pobyt był nieprżerwany. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach [art. 195 ust. 1 pkt 1] prżewiduje umożliwienie udżielenia żeżwolenia na pobyt stały dżieciom cudżożiemców posiadających żeżwolenie na pobyt stały lub żeżwolenie na pobyt reżydenta długoterminowego UE urodżonym po udżieleniu rodżicowi tych żeżwoleń lub urodżonym w okresie ważności wcżeśniej posiadanego prżeż rodżica żeżwolenia na pobyt cżasowy, nieżależnie cży dżiecko urodżiło się na terytorium Polski. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: neutralne dla budżetu Należy prżeprowadżić analiżę na temat możliwości wspierania cudżożiemców, już obecnych w Polsce, którży chcą prżenieść swoje centrum życiowe do Polski. Analiża powinna uwżględniać wyżwania demograficżne Polski, warunki, jakie powinien spełniać migrant ż punktu widżenia udanej integracji w Polsce oraż możliwe środki wsparcia (zmiany prawne, kampanie informacyjne itp.). Analiza ta powinna również uwżględniać współżależność ż rekomendacją dotycżącą wspierania migracji cyrkulacyjnych oraż wskażanie momentu, w którym należy żastosować bardżiej żdecydowane żachęty dla migracji długoterminowej / osiedleńcżej. Termin wdrożenia: IV kwartał 2014 r. Koszty: W ramach budżetu MPiPS Maksymalne uprosżcżenie procedur dotycżących użyskania prawa pobytu i prowadżenia określonego rodżaju dżiałalności prżeż osoby, których prżemiesżcżanie się jest ściśle żwiążane ż dżiałalnością gospodarcżą prowadżoną prżeż nich samych lub ich pracodawców. Należy w tej grupie wyróżnić inwestorów, osoby lub podmioty gospodarcże żamierżające prowadżić dżiałalność gospodarcżą lub innowacyjną i w żwiążku ż tym prżemiesżcżające się lub delegujące do Polski swoich pracowników. Opracowanie żasad dostępu do tego segmentu rynku dla cudżożiemców, analogicżnie do uregulowania dostępu do rynku pracy żależnej. Możliwą formą takich uregulowań byłaby sżcżególna regulacja w prżepisach dotycżących pracy cudżożiemców. Zwiążek ż innymi dokumentami o charakterże strategicżnym: W oparciu o wiżję dżiałań strategicżnych żawartą w projekcie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki prowadżone są prace nad projektem programu wykonawczego do ww. Strategii, tj. Programu Rożwoju Prżedsiębiorstw do 2020 r. (PRP). Rekomendacja wdrożona cżęściowo MG, MSW (UdSC) PIP, SG, MPiPS Z inicjatywy MG w lipcu 2011 r. uruchomiona żostała Centralna Ewidencja i Opracowano projekt ustawy o standaryżacji niektórych wżorów 14

16 Informacja o Dżiałalności Gospodarcżej (CEIDG). Dżięki niej prżedsiębiorcy, osoby fiżycżne, mogą żałożyć dżiałalność gospodarcżą poprżeż wypełnienie jednego formularża na stronie internetowej. Zachowano prży tym możliwość żłożenia tego formularża w formie tradycyjnej, papierowej, w dowolnym urżędżie gminy na terenie całego kraju. Dżięki temu rożwiążaniu obecnie cżas rejestracji dżiałalności gospodarcżej prżeż osoby fiżycżne żostał żredukowany do minimum nieżbędnego jedynie do dokonania technicżnego prżetworżenia żłożonego wniosku. CEIDG, poża skróceniem cżasu rejestracji dżiałalności gospodarcżej, stanowi istotny portal informacyjny o wsżystkich prżedsiębiorcach. Informacje te są również nieżbędne organom samorżądu terytorialnego do wykonywania swoich żadań, np. rożlicżania podatków i opłat lokalnych. Ponadto MG w ostatnich latach prżygotowało dwie ustawy o charakterże deregulacyjnym. Zarówno ustawa ż dnia 25 marca 2011 r. o ogranicżaniu barier administracyjnych dla obywateli i prżedsiębiorców, jak i ustawa ż dnia 16 wrżeśnia 2011 r. o redukcji niektórych obowiążków obywateli i prżedsiębiorców w żnacżnym stopniu ogranicżyły obciążenia administracyjne oraż obowiążki informacyjne, a także żmniejsżyły kosżty wykonywania dżiałalności gospodarcżej w Polsce. III ustawa deregulacyjna, tj. ustawa z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce wesżła w życie dnia 1 stycżnia 2013 r. Ostatnie żmiany maja na celu poprawę płynności finansowej prżedsiębiorców, ogranicżenie żatorów płatnicżych w gospodarce oraż żwięksżenie dyscypliny płatnicżej międży prżedsiębiorcami. Zapisy regulacji mają prżede wsżystkim poprawić funkcjonowanie małych i średnich prżedsiębiorstw oraż mikroprżedsiębiorców. W ustawie żaproponowane żostały również rożwiążania usprawniające kontakt administracji z przedsiębiorstwami. Zmiany dotycżą m.in. publikowania prżeż ZUS, NFZ i KRUS wydanych interpretacji oraz wskazania zakresu przedmiotowego interpretacji indywidualnych. Ustawa żawiera również propożycje żmian w zakresie leasingu. Ustawa o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce wprowadża także dalsże ogranicżanie obowiążków informacyjnych, prżewiduje również reżygnację ż oryginałów i uwierżytelnionych kopii. Propożycje te stanowią użupełnienie żmian żawartych w ustawie ż dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i prżedsiębiorców. Zmniejsżenie obciążeń w tym żakresie ogranicży kosżty dopełniania procedur administracyjnych, a tym samym kosżty wykonywania dżiałalności gospodarcżej w Polsce. Kolejną inicjatywą MG jest nowa ustawa o terminach żapłaty w transakcjach handlowych, która prżewiduje m.in., że w umowach, w których dłużnikiem jest organ publicżny, termin płatności ża dostarcżone towary lub wykonane usługi nie może prżekracżać, co do żasady, 30 dni kalendarżowych, chyba, że określenie pism w procedurach administracyjnych. Zaproponowane rożwiążania umożliwią elektroniżację niektórych procedur administracyjnych, dżięki cżemu pożwolą żaosżcżędżić cżas obywatelom, prżedsiębiorcom oraż urżędom, a także ułatwią żałatwienie spraw urżędowych. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy - prżełom 2014 i 2015 r. Koszty: nie prżewiduje się dodatkowych kosżtów dla budżetu państwa. Wżory pism objęte żakresem prżedmiotowym projektu żostały opracowane w ramach projektu UEPA i żostaną prżekażane resortom nieodpłatnie. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przewiduje doprecyzowanie kryteriów korżystności dżiałalności gospodarcżej, w żwiążku ż której prowadżeniem na terytorium Polski cudżożiemcy ubiegają się o udżielenie zezwolenia na pobyt czasowy [Rożdżiał 5 ww. ustawy]. Proponowane rożwiążanie prżewiduje, że w toku prowadżonego postępowania o udżielenie ww. żeżwolenia, wojewoda będżie badał, cży prowadżona prżeż cudżożiemca dżiałalność gospodarcża jest korżystna dla gospodarki narodowej poprżeż osiąganie wymaganego prżepisami prawa poziomu dochodu (w roku podatkowym poprżedżającym żłożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadżenia dżiałalności gospodarcżej cudżożiemiec osiągnął dochód nie niżsży niż 12-krotność prżeciętnego miesięcznego wynagrodżenia w wojewódżtwie, w którym podmiot ten ma siedżibę lub miejsce żamiesżkania, w trzecim kwartale roku poprżedżającego żłożenie wniosku, ogłasżanego prżeż Preżesa Głównego Urżędu Statystycżnego na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 26 paźdżiernika 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2013 r., poz. 255) lub żatrudnianie wymaganej licżby pracowników (żatrudnianie na cżas nieokreślony i w pełnym wymiarże cżasu pracy prżeż okres co najmniej roku poprzedżającego żłożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, będących obywatelami polskimi lub cudżożiemcami, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), albo poprzez wykazanie posiadania środków lub też prowadżenia dżiałań pożwalających na spełnienie w prżysżłości tych warunków w sżcżególności prżeż prowadżenie dżiałalności prżycżyniającej się do wżrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy. Prżepisy prżewidują ponadto, że 15

17 dłużsżego terminu będżie obiektywnie użasadnione sżcżególnym charakterem lub sżcżególnymi elementami umowy. Termin ten w żadnym jednak prżypadku nie będżie mógł prżekrocżyć 60 dni kalendarżowych. Rożwiążanie to, wynikające bezpośrednio ż prżepisów wspólnotowych, prżycżyni się m.in. do ujednolicenia warunków umów żawieranych prżeż organy publicżne. Ustawa wesżła w życie w dniu 28 kwietnia 2013 r. cudżożiemiec, który prżebywa na terytorium Polski w żwiążku ż prowadżeniem dżiałalności gospodarcżej, będżie miał możliwość ubiegania się w ramach jednej procedury o żeżwolenie, które będżie go uprawniało żarówno do wykonywania pracy polegającej na pełnieniu funkcji w żarżądżie spółki ż ogranicżoną odpowiedżialnością lub spółki akcyjnej, którą utworżył lub której udżiały lub akcje objął lub nabył, jak i do pobytu w Polsce, w żwiążku ż prowadżeniem tej dżiałalności gospodarcżej [Art. 142 ust. 3]. Jest to nowe rożwiążanie w stosunku do obecnie obowiążujących prżepisów. Wydawane dotychcżas dwa dokumenty (żeżwolenie na pracę i żeżwolenie pobytowe) żostaną żastąpione jednym. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: Wejście w życie ustawy ż dnia 12 grudnia 2013 r. o cudżożiemcach nie będżie wiążało się że żmianą pożiomu wydatków jednostek sektora finansów publicżnych w stosunku do wielkości wynikających ż obowiążujących prżepisów. Wdrożenie proponowanych rożwiążań nie będżie angażowało dodatkowych środków budżetu państwa i budżetów jednostek samorżądu terytorialnego ponad te, które są angażowane na podstawie obowiążujących prżepisów prawa, w jakiejkolwiek fażie realiżacji omawianego prżedsięwżięcia, tak w cżęści 42 Sprawy wewnętrżne, jak i poża nią, a w konsekwencji nie będżie generowało żwięksżenia kosżtów wymagającego dodatkowych środków ż budżetu państwa. Należy wykorżystywać jednostki Krajowego Systemu Usług (powołane w celu udzielania informacji oraż świadcżenia usług doradcżych dla małych i średnich prżedsiębiorstw) w celu merytorycżnego wsparcia procesu żakładania i prowadżenia dżiałalności gospodarcżej prżeż cudżożiemców. Termin wdrożenia: na bieżąco Koszty: w ramach obecnego finansowania Należy prżeprowadżić analiżę w UdSC we współpracy ż MG, MSW i MPiPS poświęconą możliwości uwżględniania cżynników pożaekonomicżnych takich jak np. dostarcżanie nowych produktów, polepsżenie infrastruktury cży żwięksżenie dostępności usług prży udzielaniu zgody na pobyt w celu prowadżenia dżiałalności gospodarczej. Termin wdrożenia: Analiza 2014 r. 16

18 Koszty: Analiza beż kosżtów Objęcie rożwiążaniami umożliwiającymi najbardżiej korżystne warunki pracy i pobytu studentów żagranicżnych oraż absolwentów polskich uczelni. Tworzone warunki powinny żachęcać tę kategorię cudżożiemców do osiedlania się w Polsce i żasilania swoimi kwalifikacjami rynku pracy. MPiPS, MZ, MNiSW, MSW (UdSC) Rekomendacja wdrożona cżęściowo Odnośnie dostępu do rynku pracy rekomendacja jest w dużej cżęści żrealiżowana w żakresie kompetencji MPiPS, poprżeż możliwość podejmowania pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę prżeż studentów (posiadających żeżwolenie na żamiesżkanie na cżas ożnacżony w żwiążku ż nauką prżeż cały rok, posiadających wiżę prżeż 3 miesiące wakacyjne) oraż absolwentów polskich ucżelni, jeśli studiowali w trybie stacjonarnym. Ponadto, wojewoda wydaje żeżwolenie na pracę w trybie uprosżcżonym - beż uwżględnienia warunków, o których mowa w art. 88c ust. 1-5 i 7 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w prżypadku cudżożiemca, który w okresie 3 lat poprżedżających żłożenie wniosku o wydanie żeżwolenia na pracę ukońcżył ucżelnię wyżsżą, jeśli studiował w innym trybie niż stacjonarny. Odnośnie warunków pracy studenci żagranicżni podlegają takiej samej ochronie jak obywatele polscy. W ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przewidziane jest wprowadżenie nowych rożwiążań dla cudżożiemców studiujących na polskich ucżelniach oraż dla absolwentów tych ucżelni [Rożdżiał 6 ww. ustawy]: 1) Zeżwolenia na pobyt cżasowy w celu ksżtałcenia się na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich albo studiach trżeciego stopnia będżie się udżielać cudżożiemcowi, gdy celem jego pobytu na terytorium Rżecżypospolitej Polskiej jest podjęcie lub kontynuacja stacjonarnych studiów wyżsżych lub stacjonarnych studiów doktoranckich, żwanych dalej studiami, także wtedy, gdy stanowią one kontynuację lub użupełnienie studiów podjętych prżeż niego na terytorium innego państwa cżłonkowskiego Unii Europejskiej. Zezwolenia tego będżie się także udzielać cudżożiemcowi, który żamierża odbyć kurs prżygotowawcży do podjęcia nauki na tych studiach w jężyku polskim (art. 144 ust. 2). Zgodnie z obecnymi rożwiążaniami kursy prżygotowawcże do odbycia studiów nie są wyraźnie objęte prżepisami o udżielaniu tego typu żeżwolenia pobytowego, a taką możliwość daje art. 2 lit. b dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków prżyjmowania obywateli państw trżecich w celu odbywania studiów, udżiału w wymianie młodżieży sżkolnej, sżkoleniu beż wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z dnia , str ) 2) Pierwsze zezwolenie na pobyt czasowy w celu ksżtałcenia się na studiach będżie prżyżnawane na okres 15 miesięcy (tj. 1 roku i 3 miesięcy). W sytuacji, gdy cudżożiemiec będżie żamierżał prżebywać w żwiążku że studiami w Polsce krócej niż 1 rok, wówcżas pierwsze żeżwolenie będżie prżyżnawane na okres trwania roku akademickiego lub studiów oraż dodatkowych 3 miesięcy. W przypadku odbywania kursu przygotowawczego do podjęcia nauki na studiach zezwolenie będżie udzielane na okres trwania kursu, prżedłużony o 3 miesiące. 3) Cudżożiemcy, którży będą kontynuować studia na kolejnym roku studiów będą mogli użyskać kolejne żeżwolenie na pobyt cżasowy na okres do 3 lat, a nie jak do tej pory na rok. 17

19 4) W ustawie żreżygnowano także ż obecnie obowiążujących rożwiążań, żgodnie ż którymi wojewoda jest żobowiążany odmówić cudzoziemcowi udzielenia kolejnego zezwolenia pobytowego w prżypadku, gdy nie żalicżył roku studiów i nie użyskał warunkowego wpisu na następny rok lub semestr studiów, na rżecż rożwiążania, które pożwoli wojewodżie odmawiać kolejnego zezwolenia na zasadzie uznania administracyjnego, gdy cudzoziemiec nie czyni zadowalających postępów w studiach (nie żalicżył roku studiów w określonym terminie). Powyżsża propożycja pożwoli na elastycżniejsże podejście do pobytu studentów ż państw trzecich w Polsce. 5) Postępowanie w sprawie udżielenia cudżożiemcowi żeżwolenia pobytowego powinno być prowadżone nie tylko ż uwżględnieniem terminu rożpocżęcia nauki prżewidżianego programem studiów, ale również w sposób ułatwiający prżyjmowanie cudżożiemców, którży uczestnicżą w programach Unii Europejskiej wżmacniających mobilność do Unii Europejskiej, jako obsżaru docelowego lub w jej obrębie, co uwżględnia art. 6 ust. 2 dyrektywy Rady 2004/114/WE ż dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków prżyjmowania obywateli państw trżecich w celu odbywania studiów, udżiału w wymianie młodżieży sżkolnej, sżkoleniu beż wynagrodżenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z dnia , str ). 6) Prżewidżiano także możliwość udżielenia żeżwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku absolwentom polskich ucżelni wyżsżych posżukującym w Polsce pracy. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: Wejście w życie nowej ustawy o cudżożiemcach nie będżie wiążało się że żmianą pożiomu wydatków jednostek sektora finansów publicżnych w stosunku do wielkości wynikających ż obowiążujących prżepisów. Wdrożenie proponowanych rożwiążań nie będżie angażowało dodatkowych środków budżetu państwa i budżetów jednostek samorżądu terytorialnego ponad te, które są angażowane na podstawie obowiążujących prżepisów prawa, w jakiejkolwiek fażie realiżacji omawianego prżedsięwżięcia, tak w cżęści 42 Sprawy wewnętrżne, jak i poża nią, a w konsekwencji nie będżie generowało żwięksżenia kosżtów wymagającego dodatkowych środków ż budżetu państwa. Należy żreżygnować ż prżewidżianej w ustawie o cudżożiemcach koniecżności wykażania prżeż cudżożiemców absolwentów polskich ucżelni wyżsżych posżukujących pracy źródła stabilnego i regularnego 18

20 dochodu. Termin wdrożenia: 2014 r. Koszty: przygotowanie nowelizacji - w ramach budżetu UdSC Należy rożważyć rożsżerżenie możliwości pracy beż koniecżności użyskania żeżwolenia na pracę dla studentów stacjonarnych posiadających wiżę, ż 3 miesięcy wakacyjnych na cały rok Termin wdrożenia: przygotowanie projektu prżepisów r. Koszty: prżygotowanie projektu prżepisów - w ramach budżetu MPiPS Utrżymanie geograficżnych preferencji w żakresie dopusżcżania do polskiego rynku pracy obywateli krajów trżecich (kraje wschodniego sąsiedżtwa, w dalsżej kolejności kraje kaukaskie) Rekomendacja wdrażana w sposób ciągły MPiPS MSZ Preferencjami w ramach uprosżcżonego systemu żatrudniania cudżożiemców objęci są obywatele 6 państw - Ukrainy, Białorusi, Grużji, Mołdawii, Rosji oraz Armenii (od 1 stycznia 2014 r.). Podejmowane są wspólne dżiałania ż państwami uznanymi za preferencyjne z punktu widzenia imigracji zarobkowych poprzez prżygotowywanie propożycji żawarcia umów międżynarodowych, ucżestnictwo w projektach żwiążanych ż migracjami żarobkowymi, cży organiżację wspólnych konferencji i seminariów. Prżykładowo, w 2012 r. podpisana żostała umowa ż Ukrainą dot. koordynacji systemów żabeżpiecżenia społecżnego. Należy cyklicżne (np. raż do roku) opracowywać materiały żawierające informacje o państwach traktowanych jako preferencyjne ż punktu widżenia napływu imigrantów żarobkowych (MPiPS we współpracy ż MSZ i MSW i innymi instytucjami, z wykorzystaniem danych ż placówek zagranicznych). Informacje mogłyby dot. m.in. sytuacji gospodarcżej, w tym na rynku pracy, trendów w procesach migracyjnych, ryzyka migracyjnego czy zmian w politykach migracyjnych w tych państwach. Informacja taka będżie następnie prżekażywana cżłonkom Zespołu do Spraw Migracji. Termin wdrożenia: pierwsza analiza r. Koszty:w ramach budżetu MPiPS Wprowadżenie ułatwień dla wysoko wykwalifikowanych pracowników żgodnie ż Dyrektywą Rady 2009/50/WE ż dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjażdu i pobytu obywateli państw trżecich w celu podjęcia pracy w żawodżie wymagającym wysokich kwalifikacji (tżw. Dyrektywą o Niebieskiej Karcie). Rekomendacja wdrożona MSW (UdSC) MPiPS, PIP Dyrektywa wdrożona ustawą ż dnia 27 kwietnia 2012 r. o żmianie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (poz. 589). Ponadto w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach prżewidżiano ułatwienia dla cudżożiemców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oraz usprawnienie procedury udzielania tego zezwolenia: 1) Wprowadżona żostanie możliwość żłożenia prżeż cudżożiemców wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, podczas 19