Obudowa komputera Obudowa komputera Rozmiary i kształty AT, ATX NLX Mini-PC BTX Obudowa typu desktop Obudowa typu tower Mini tower Midi tower

Transkrypt

1 Obudowa komputera Obudowa komputera to najczęściej metalowa (stalowa lub aluminiowa) z elementami plastikowymi zamknięta skrzynka w formie prostopadłościanu, umożliwiająca umieszczenie i zamocowanie najważniejszych elementów komputera. Nowa obudowa jest sprzedawana zazwyczaj łącznie z zasilaczem komputera. Rozmiary i kształty Obudowy komputerów typu PC różnią się od siebie wymiarami i kształtem oraz architekturą. Pod względem wymiarów i kształtów można obecnie rozróżnić dwa podstawowe rodzaje obudów komputera: desktop oraz tower, natomiast pod względem architektury są to cztery typy: AT, ATX, NLX, Mini-PC oraz stosunkowo nowy BTX. Obudowa typu desktop Obudowa skonstruowana tak, by umożliwić postawienie na niej monitora. Jej charakterystyczny płaski kształt ogranicza przestrzeń wewnątrz takiej obudowy, co utrudnia lub uniemożliwia rozbudowę komputera o nowe, wewnętrzne urządzenia, przez co zawęża się wachlarz zastosowań. Jedną z zalet tego typu obudów jest mała ilość zajmowanego miejsca na biurku w przypadku posiadania monitora CRT. Obudowa typu tower Stojąca obudowa komputera o kształcie wysokiego lecz wąskiego prostopadłościanu. Dzieli się na trzy rodzaje różniące się rozmiarami. Mini tower najmniejsza obudowa typu "tower". Ma najmniejszą z nich pojemność i umożliwia montaż dwóch małych (stacja dyskietek) i dwóch dużych (napęd CD-ROM) napędów. Midi tower średnia obudowa typu "tower". Najczęściej stosowana, stanowi rozsądne rozwiązanie dla typowych zastosowań komputera. Umożliwia montaż 2 małych i 3-4 dużych napędów. Big tower największa obudowa typu "tower" najczęściej stosowana w serwerach. Umożliwia montaż dwóch małych i pięciu dużych napędów oraz dodatkowych dysków twardych.

2 AT (ang. Advanced Technology) standard konstrukcji płyt głównych oraz zasilaczy i obudów komputerowych do nich. Obecnie wyparty przez ATX. Płyta główna typu AT jest 12-calowa (dokładniej ma rozmiar 12 na 13,8 cala czyli mm), co oznacza, że nie pasuje do obudów "desktop" oraz "mini tower". Płyty tego typu zajmują dużą przestrzeń, utrudniając instalację dodatkowych napędów dyskowych. Zasilanie doprowadzone jest dwoma prawie jednakowymi przewodami 6-pinowymi. Ponieważ trudno je od siebie odróżnić, często następuje uszkodzenie płyty głównej ze względu na złe ich podłączenie. PC (Personal Computer) platforma komputerów osobistych zapoczątkowana w sierpniu 1981 roku przez firmę IBM modelem IBM 5150 powszechnie znanym tylko i wyłącznie jako IBM PC. Nazwa IBM PC była przez pierwsze dwa lata całkowicie jednoznaczna i odróżniała ten wyrób od innych dostępnych w tym czasie komputerów osobistych takich jak ZX-81 czy produkty z serii Apple II. Gdy w roku 1983 ukazał się kolejny model IBM PC/XT, firma IBM skorzystała z popularności nazwy IBM PC nazywając go IBM PC/rozszerzony (XT to częsty skrót marketingowy angielskiego słowa extended).

3 ATX (ang. Advanced Technology Extended) standard konstrukcji płyt głównych oraz zasilaczy i obudów komputerowych do nich. Standard ATX został opatentowany przez firmę Intel w 1995 roku. Zmiany: Układ płyty głównej. Ścisłe określenie położenia niektórych elementów pozwoliło na pewną niwelację niedociągnięć w budowie wcześniejszych płyt. Standard ATX jednoznacznie określa, w którym miejscu ma się znajdować procesor. Pozwoliło to na instalowanie dłuższych kart w slotach PCI oraz ISA. Wcześniej przeszkadzała w tym lokalizacja procesora. Lepsze rozmieszczenie poszczególnych komponentów zezwoliło na zredukowanie plątaniny kabli oraz łatwiejszy dostęp do niektórych części (np. moduły pamięci umieszczone na środku, kontrolery FDD i IDE bliżej samych napędów). Gniazdo zasilające płytę główną. W konstrukcji AT zasilacz był łączony z płytą główną poprzez dwuczęściowe gniazdo. Części były do siebie podobne i możliwe było nieprawidłowe podłączenie, które mogło doprowadzić do uszkodzenia płyty. Dlatego też zastąpiono je większymi, jednoczęściowymi gniazdami. Porty. Niewiele portów, zwykle tylko port klawiatury, widocznych na tylnej ściance obudowy w konstrukcjach AT wychodziło bezpośrednio z płyty głównej. Trzeba było korzystać z dodatkowych przejściówek (np. w przypadku portów szeregowych i równoległych). Standard ATX zakładał taką konstrukcję płyt i obudów, aby możliwe było umieszczenie portów bezpośrednio na tylnej ścianie obudowy. Funkcja Soft Power. Umożliwia ona kontrolę zasilania z poziomu systemu operacyjnego oraz umożliwia oszczędzanie energii, poprzez wprowadzanie komputera w stan uśpienia po dłuższej bezczynności. Chłodzenie. Dzięki zmienionej konstrukcji obudowy, poprzez jednoczesny nawiew i wywiew powietrza, chłodzenie komputera stało się bardziej wydajne. microatx (µatx) jest zmodyfikowaną wersją standardu ATX. Został stworzony przez Intela jako odpowiedź na zapotrzebowanie rynku na niskobudżetowe komputery, które mogłyby korzystać ze standardu ATX. NLX - standard konstrukcji obudów i płyt głównych komputerów wprowadzony na rynek przez firmę Intel w 1998 roku. Specyfikacja ta powstała po to, aby ułatwić montaż i demontaż urządzeń w komputerze (np. dyski twarde montowane są na zaczepach, a nie za pomocą śrub), a także dostęp do poszczególnych komponentów komputera, takich jak pamięć RAM czy płyta główna. Komputery oparte na architekturze NLX są produkowane i rozprowadzane przez dużych sprzedawców i praktycznie nieosiągalne w obrocie detalicznym, gdzie najpopularniejszym formatem jest ATX.

4 BTX (ang. Balanced Technology Extended) standard konstrukcji płyt głównych oraz zasilaczy i obudów komputerowych, który został zaproponowany w 2004 roku przez firmę Intel jako następca standardu ATX. Zmiany dotyczą przede wszystkim takiego rozmieszczenia elementów płyty głównej, aby strumień chłodzącego powietrza przepływał od przodu do tyłu obudowy komputera, a wydzielające dużą ilość ciepła komponenty oddawały je w jego kierunku. W przedniej części obudowy umieszczony jest duży, dobrej jakości wentylator, który chłodzi radiator procesora oraz wymusza obieg powietrza we wnętrzu obudowy. Elementy wydzielające ciepło, takie jak karta graficzna czy moduły pamięci, umieszczone są równolegle do strumienia, by nie powodować jego zaburzeń. Zasilacz komputera Zasilacz komputera urządzenie, które służy do przetwarzania napięcia zmiennego dostarczanego z sieci energetycznej na niskie napięcia stałe, niezbędne do pracy pozostałych komponentów komputera. Niektóre zasilacze posiadają przełącznik zmieniający napięcie wejściowe pomiędzy 230V i 115V, inne automatycznie dopasowują się do dowolnego napięcia z tego zakresu Najczęściej spotykane zasilacze komputerowe są dostosowane do standardu ATX. Włączanie i wyłączenie zasilacza jest sterowane przez płytę główną, co daje obsługę takich funkcji jak tryb czuwania. Zasilacz komputerowy jest skonstruowany na zasadzie impulsowaej przetwornicy napięcia. Wtyczki stosowane w zasilaczach ATX: MPC (Main Power Connector), Główna wtyczka zasilacza ATX podłączana do płyty głównej (w starszych zasilaczach AT wtyczka była podzielona na dwie oznaczone P8 i P9). Obecny standard ATX przewiduje 24 piny. Część zasilaczy jest wyposażonych w złącze 24-pinowe, które można rozłączyć na dwie części (20+4 piny) i wykorzystać ze starszymi płytami o gnieździe 20-pinowym. ATX12V - Druga wtyczka podłączana do płyty głównej (poza 24-pinową P1), dostarczająca napięcia zasilające dla procesora. Pojawiła się z powodu wymagań prądowych nowych procesorów firmy Intel. PCI-E - Wtyczka zasilająca karty graficzne. Większość nowoczesnych zasilaczy jest wyposażone w 6-pinowe złącze przeznaczone dla kart graficznych PCI Express. Może ono dostarczyć do 75 watów mocy. W najnowszych konstrukcjach wprowadzono złącze 8-pinowe. Ze względu na kompatybilność wstecz stosuje się także złącza 6+2 piny, co pozwala zasilać karty PCI Express z gniazdami zarówno 6 jak i 8-pinowymi.

5 AUX lub APC - Używana w starszych płytach głównych, które potrzebowały napięć 3,3 V i 5 V o większym natężeniu prądu. Konieczność jej podłączenia jest zależna od konfiguracji sprzętowej komputera. Usunięta w ATX v2.2. Molex - eden z najstarszych wtyków, wykorzystywany do zasilania dysków twardych i napędów optycznych typu ATA, dodatkowych elementów płyty głównej, kart graficznych i wielu innych urządzeń (np. interfejsów FireWire 800 w postaci kart PCI). Dostarcza napięć +5V i+12v. Złącze to w tej chwili jest coraz rzadziej wykorzystywane, wypierają je wtyki SATA i PCI-E. Molex mini - Jeden z najmniejszych wtyków, zasilający stacje dyskietek. W niektórych przypadkach dostarcza też dodatkową moc do kart wideo AGP. SATA Connector - Wtyczka o 15 pinach zasilająca dyski twarde i optyczne standardu Serial ATA. Dostarcza trzech napięć: +3,3V, +5V i +12V. Zasilacze komputerowe są klasyfikowane na podstawie maksymalnej mocy wyjściowej. Typowe zakresy mocy zasilaczy dla komputerów domowych i biurowych wynoszą od 300 W do 500 W (dla komputerów miniaturowych - poniżej 300 W). Zasilacze stosowane w komputerach dla graczy mają moc z zakresu W, a w serwerach - od 800 W do 1400 W. Zasilacze z górnej półki są w stanie oddać do 2 kw mocy - są przeznaczone głównie do dużych serwerów i w mniejszym stopniu do ekstremalnie rozbudowanych komputerów wyposażonych w kilka procesorów, wiele dysków twardych i kilka kart graficznych. Brak standardu określającego parametry pracy zasilacza (zarówno jeśli chodzi o maksymalną moc, jak i maksymalny prąd na danej linii) prowadzi do dużych rozbieżności pomiędzy deklaracjami producenta, a rzeczywistymi osiągami. Powszechną praktyką jest podawanie mocy maksymalnej jako sumy mocy zasilacza jego poszczególnych linii zasilających. W takim wypadku możliwe jest przeciążenie jednej z linii zasilacza, pomimo braku przekroczenia mocy deklarowanej przez producenta. W serwerach stosuję się często zasilacze hot swap czyli zasilace które pozwalajace na wymianę jednego z kilku zasilaczy bez koniecznosci wyłaczania komputera.

6 Zasilacz awaryjny Zasilacz awaryjny, zasilacz bezprzerwowy, zasilacz UPS (ang. UPS, Uninterruptible Power Supply) urządzenie lub system, którego funkcją jest nieprzerwane zasilanie innych urządzeń elektronicznych. Chłodzenie procesora Chłodzenie procesora proces odprowadzania ciepła z procesora komputera. Współczesne procesory wydzielają duże ilości ciepła i dlatego wymagają intensywnego chłodzenia. W konstrukcjach do połowy lat 90. XX w. najczęściej spotyka się chłodzenie aktywne, rzadziej chłodzenie pasywne i chłodzenie cieczą. Chłodzenie aktywne zawiera wentylator wymuszający ruch powietrza w pobliżu powierzchni radiatora ułatwiając odprowadzanie z niego ciepła. W starszych układach płyt głównych wentylator miał stałą prędkość obrotową, w nowszych prędkość obrotowa wentylatora jest regulowana automatycznie zależnie od temperatury procesora, dzięki czemu gdy komputer nie jest obciążony wentylator kręci się wolniej i ciszej pracuje. Obroty można też regulować manualnie, za pomocą regulatora obrotów lub oprogramowania. Zatrzymanie lub brak wentylatora w układzie aktywnym powoduje przegrzanie procesora i jeśli układ nie ma odpowiednich zabezpieczeń (np. w starszych procesorach lub płytach głównych), może dojść do jego uszkodzenia. Chłodzenie pasywne polega na odprowadzaniu ciepła tylko w wyniku konwekcji swobodnej powietrza wokół radiatora i układu lub wymuszenia ruchu powietrza przez wentylator komputera bez dodatkowego wymuszania ruchu powietrza przez układ chłodzenia. Układ taki wymaga wydajnego radiatora.

7 Chłodzenie cieczą stosowane przez overclockerów dla których inne metody są za mało wydajne. Składa się z kilku elementów, najprostszy układ to: blok wodny, chłodnica, pompka i rezerwuar (zbiornik wyrównawczy) połączone wężami. Konstruuje się układy w których chłodzenie wodne, oprócz procesora, chłodzi także kartę graficzną, mostek północny i inne silnie grzejące się układy scalone. Między procesor i element chłodzący daje się niewielką ilość pasty termoprzewodzącej w celu lepszego odprowadzania ciepła z procesora. Do chłodzenia można również wykorzystać moduł peltiera (takowy moduł jest mało wydajny, zachodzi możliwość skraplania się wody). Przez niektórych użytkowników stosowane są ekstremalne układy chłodzenia, np. Pompa ciepła lub chłodzenie ciekłym azotem, jednak ze względu na trudny dostęp do potrzebnych elementów, wysokie koszty utrzymania i stosowanie niebezpiecznych materiałów są rzadko spotykane.