Spotkanie dot. opisywania wiedzy, umiejętności i kompetencji w kontekście Europejskich Ram Kwalifikacji

Transkrypt

1 Ten Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną. Spotkanie dot. opisywania wiedzy, umiejętności i kompetencji w kontekście Europejskich Ram Kwalifikacji Wrocław, 29. stycznia 2010 (w ramach projektu SYSCOM) Katarzyna Pronobis

2 Plan spotkania 29. stycznia 2010 ERK/ KRK definicje, ramy czasowe, cele PRK status quo, cele, wyzwania, historia Projekt SYSCOM cele, rezultaty i produkty PRK dla nas szanse i zagrożenia komentarze i uwagi mile widziane!

3 Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK/ EQF) system odniesienia, który ma służyć porównywaniu kwalifikacji uzyskanych różnymi ścieżkami i w różnych systemach edukacji państw UE 8 poziomów opisujących wiedzę, umiejętności i kompetencje/ postawy (w tym uzyskane drogą edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej) wyniki nauczania (!)

4 Kompetencje a kwalifikacje konieczność wypracowania wspólnej terminologii ---> glosariusz w języku polskim: słowo kwalifikacje odnoszone jest najczęściej do posiadanego przygotowania w zakresie wiedzy i umiejętności zawodowych i często używane jest zamiennie ze słowem kompetencje wg dokumentów dot. ERK: kwalifikacja formalne potwierdzenie, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonym dla tej kwalifikacji standardem; efekt procesu oceny i walidacji kompetencja jedna z trzech kategorii efektów uczenia się określana w kategoriach autonomii i odpowiedzialności

5 ERK, KRK ERK przekazane przez UE w 2008 r., powinny (zalecenie) zostać wdrożne w krajach członkowskich (KRK) zgodnie z zaleceniem terminem praktycznego wprowadzenia ERK w systemach kwalifikacji poszczególnych państw (KRK) jest 2010 r. od 2012 r. wszystkie nowe kwalifikacje należy tworzyć w oparciu o ERK

6 W jakim celu rozponawać i porównywać systemy kształcenia w UE oraz dążyć do ich przejrzystości? (z punktu widzenia pracodawcy i osób kształcących się)

7 aby pracodawcy oraz instytucje krajowe i unijne mogły zorientować się, jaką wiedzę, umiejętności czy kompetencje posiada legitymująca się nimi osoba aby osoby kształcące się i pracujące zyskały większą mobilność w UE (umiędzynarodowienie przedsiębiorstw, konkurencyjność EOG-u) aby móc zmienić ścieżkę edukacyjną (edukacja formalna, pozaformalna i nieformalna) czy kontynuować naukę w innym sektorze (edukacja ogólna, zawodowa, wyższa)

8 KRK (NQF) już funkcjonują w Irlandii, Wielkiej Brytanii, we Francji i na Malcie są na etapie wdrażania w Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Niemczech, Portugalii, Rumunii, Slowacji, Turcji, na Węgrzech, Litwie i we Włoszech są na etapie planowania w Polsce, Danii, Estonii, Norwegii, Szwecji, na Słowenii i Łotwie

9 Polskie KRK = PRK (wg informacji MEN) projekt powstaje w MEN (3.4.1 PO KL)* kampania informacyjna (od końca 2009 r.) ulotki, publikacje, spotkania informacyjne, planowane utworzenie Krajowego Punktu Koordynacyjnego raport (w nim m.in. ekspercki projekt polskich KRK oraz scenariusz jego wdrożenia koniec 2009, jeszcze nieopublikowany) współpraca z udziałem zainteresowanych podmiotów* wdrożenie PRK będzie wymagało zmian w aktach prawnych sfery edukacji, zatrudnienia i innych

10 Opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji badania i analizy dotyczące kompetencji i kwalifikacji występujących na polskim rynku pracy, a także możliwości nabywania i potwierdzania kwalifikacji* opracowanie Krajowych Ram Kwalifikacji - opis i usystematyzowanie kompetencji i kwalifikacji według poziomu i zakresu kształcenia budowa Krajowego Systemu Kwalifikacji - opracowanie i wdrożenie zasad i procedur potwierdzania kompetencji i kwalifikacji nabywanych w trybie formalnym, pozaformalnym i nieformalnym, a także wsparcie rozwiązań organizacyjno-instytucjonalnych

11 Badanie kwalifikacji i kompetencji występujących na krajowym rynku pracy (wg: Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, pod redakcją merytoryczną prof. Ewy Chmieleckiej, W-wa 2009) Oczekuje się, że badanie da odpowiedź na pytania: Jakie podmioty kształtują krajowy system kwalifikacji z podziałem na: formalny, pozaformalny i nieformalny? Jaka aktywność (czyli: zajęcia, działalność, twórczość, zainteresowania, hobby, sporty, zawody, rekreacje i inne) podlega kwalifikowaniu (czyli: uznaniu, walidacji, ocenie jakości, diagnozie, rozpoznaniu) umiejętności?* Jakie kwalifikacje warunkują wykonywanie pracy (dopuszczają do jej legalnego wykonywania)? Jakie kompetencje lub innego rodzaju umiejętności wchodzą w skład wyodrębnionej aktywności podlegającej kwalifikowaniu/walidowaniu?

12 Standardy kwalifikacji w Polsce 1993 r. debata krajowa podczas międzynarodowej konferencji System standardów kwalifikacji zawodowych r. projekt Analiza potrzeb szkoleniowych (PHARE 1998) r. projekt Krajowy system szkolenia zawodowego (PHARE 2000) 2002 r. projekt Doskonalenie umiejętności Publicznych Służb Zatrudnienia w dziedzinie wprowadzenia w życie Europejskiej Startegii Zatrudnienia i uczestnictwa w systemie EURES (PHARE 2002) r. projekt Opracowanie i upowszechnienie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych (EFS) W sumie powstały opisy ponad 250 krajowych standardów kwalifikacji zawodowych

13 Standardy Kwalifikacji Zawodowych i Modułowe Programy Szkolenia system dostępny przez internet dla instytucji z obszaru rynku pracy oraz osób kształcących się zasoby szczególnie przydatne przy opracowywaniu programów kształcenia i szkolenia zawodowego, jak również ustalaniu standardów wymagań egzaminacyjnych oraz jako źródło szczegółowych wymagań dla podwykonawców realizujących szkolenia szerokie wykorzystanie pozwoli na: lepszą porównywalność kwalifikacji posiadanych przez bezrobotnych, pracowników zautomatyzowanie ofert dopasowania ofert pracy do poszukujących (lista posiadanych kwalifikacji lista wymaganych kwalifikacji)

14 Walidacja efektów uczenia się dobra praktyka (?) Działalność Związku Rzemiosła Polskiego dysponuje własnym, niezależnym systemem nadawania tytułów kwalifikacyjnych czeladnika i mistrza (funkcjonującym na podstawie ustawy o rzemiośle) cechą tych egzaminów (różniącą je od egzaminów w OKE) jest ich otwartość i dostępność dla kandydatów będących: młodocianymi absolwentami nauki zawodu u rzemieślnika; osobami dorosłymi, chcącymi potwierdzić kwalifikacje zdobyte w drodze pracy zawodowej i przygotowania teoretycznego

15 Budowanie zaplecza społecznego (wg: Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, pod redakcją merytoryczną prof. Ewy Chmieleckiej, W-wa 2009) Do grona interesariuszy Ram Kwalifikacji trzeba zaprosić reprezentantów grup interesariuszy, którymi mogą być: uczniowie/studenci w kraju i zagranicą, ich organizacje nauczyciele i trenerzy oraz ich stowarzyszenia; instytucje edukacyjne i szkoleniowe; ciała walidujące, egzaminujące, certyfikujące, a także agencje zapewniające jakość kształcenia; agendy rządowe, w których gestii znajdują się elementy systemu edukacji i kwalifikacji; organy samorządowe, w których gestii znajdują się elementy systemu edukacji i kwalifikacji; instrukcje rządowe i samorządowe odpowiedzialne za zatrudnienie, rozwój gospodarczy, konkurencję i imigrację; organizacje pracodawców i pracowników lub szerzej reprezentanci pracodawców i pracowników; bezrobotni oraz osoby zatrudnione chcące podnieść swe kwalifikacje; organizacje zawodowe; organizacje społeczne; instytucje lub bezpośredni reprezentanci imigrantów i emigrantów; naukowcy badający politykę edukacyjną i zagadnienia rynku pracy; doradcy personalni; i inni

16 Cele wprowadzenia PRK (wg: Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, pod redakcją merytoryczną prof. Ewy Chmieleckiej, W-wa 2009) system edukacji: nauczanie ---> wyniki uczenia się (obowiązujące od 2009 roku nowe podstawy programowe kształcenia ogólnego w całości zostały zredagowane w języku efektów uczenia się) system dogodny dla realizacji LLL oraz umożliwiający walidacje efektów uczenia się poza- i nieformalnego (dyplomy, świadectwa, etc.)* system elastyczny na potrzeby społeczeństwa i rynku pracy (różne metody, formy organizacyjne i programy edukacyjne) integracja sektorów edukacji (ogólnej, wyższej, zawodowej) uznawanie kwalifikacji w krajach UE realizacja zobowiązań w ramach UE

17 projekt międzynarodowy Projekt SYSCOM (A, B (Flandria), D, PL + ENSIE) dot. opisywania efektów uczenia się beneficjentów przedsiębiorstw integracji społecznej (SIE) Program Uczenie się przez całe życie (Lifelong Learning Programme)

18 Cele projektu SYSCOM sytuacja obecna: w debacie uczestniczą instytucje sektora szkoleń i edukacji (a nie sektora społecznego) => włączenie przedsiębiorstw integracji społecznej w debatę krajową, żeby mogły dostosować swoje systemy szkoleń do KRK i ERK stworzenie analiz nt systemów szkoleń i certyfikacji kompetencji => rekomendacji dla UE

19 Rezultaty dialog między krajowymi podmiotami integracji społecznej oraz innymi podmiotami sektora nt standardów szkoleń zawodowych i certyfikacji kompetencji uczestników dialog pomiędzy podmiotami a krajowymi decydentami informacja i dyskusja nt ERK i KRK (szanse i zagrożenia) wykazanie miejsc zbieżności systemów szkoleń między państwami UE

20 Produkty (1) analizy (system szkoleń zawodowych, system dokumentacji kwalifikacji, stan wiedzy nt KRK/ERK) spotkania ponadnarodowe (z zaproszonymi ekspertami z innych krajów) spotkania krajowe (we wszystkich państwach partnerskich) metodologia szkoleniowa nt ERK/KRK => krajowa kampania informacyjna (we wszystkich państwach partnerskich)

21 Produkty (2) publikacje konferencja końcowa w Brukseli (grudzień 2010) strona www rekomendacje dla UE

22 zauważenie potrzeby tworzenia systemów zorientowanych na efekt uczenia się, a nie wkład czytelność i porównywalność kwalifikacji uzyskanych w różnych systemach edukacji zwiększenie możliwości edukacyjnych => szans na rynku pracy wykorzystanie wartości wszystkich indywidualnych kwalifikacji (niezależnie od sposobu ich nabycia)... Szanse i Zagrożenia szanse zależne od sposobu zdefiniowania ram niejasne i niejednolite metody oceny kwalifikacji biurokracja, formalności, nakłady kadrowe i finansowe wzrost znaczenia certyfikatów i systemów opartych na ocenach, spadek znaczenia umiejętności niecertyfikowanych małe zainteresowanie ze strony pracodawców (jak do tej pory)...

23 Bibliografia Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, w: Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z dnia r. Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , wyd. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego z dnia r. Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, pod redakcją merytoryczną prof. Ewy Chmieleckiej, W-wa 2009

24 Ten Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną. Dziękuję za uwagę. Katarzyna Pronobis Stowarzyszenie TRATWA Projekt SYSCOM kpronobis@tratwa.org