PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO GRZBIETU UZYSKANYCH PRZY ZASTOSOWANIU URZDZE DO KLASYFIKACJI TUSZ WIEPRZOWYCH

Transkrypt

1 YWNO 3(44)Supl., 2005 STANISŁAW WAJDA, RAFAŁ WINARSKI, KAROL BORZUTA PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO GRZBIETU UZYSKANYCH PRZY ZASTOSOWANIU URZDZE DO KLASYFIKACJI TUSZ WIEPRZOWYCH S t r e s z c z e n i e Badania przeprowadzono na 286 tuszach tuczników, pochodzcych z zaplecza surowcowego Zakładów Misnych Morliny koło Ostródy (62 tusze), Łmeat w Łukowie (93 tusze) i Prime Food w Przechlewie (131 tusz). W pracy okrelano grubo słoniny oraz minia najdłuszego grzbietu za pomoc dwóch typów urzdze: I - Sydel CGM i SFK Ultra-Fom 300, II - suwmiarki. Wykazano, e niezalenie od miejsca wykonania pomiaru oraz masy tuszy, rednia grubo słoniny zmierzona suwmiark była wiksza o około 2 mm ni grubo słoniny okrelona aparatem optycznoigłowym CGM. Natomiast przy pomiarze wysokoci minia najdłuszego grzbietu uzyskano odwrotne zalenoci, gdy uzyskane wartoci były o około 2 mm nisze przy pomiarze wykonanym suwmiark. Współczynniki korelacji midzy pomiarami gruboci słoniny wykonanymi za pomoc suwmiarki i wykorzystaniu urzdzenia CGM były wysokie i wynosiły od r = 0,90 do r = 0,94. Z kolei z pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu obliczone współczynniki korelacji były nisze i miały wartoci w przedziale od r = 0,63 do r = 0,78. Z porównania pomiarów gruboci słoniny wykonanych suwmiark i aparatem Ultra-Fom 300 wynika, e rednia grubo słoniny była wiksza o około 1 mm przy wykorzystaniu urzdzenia Ultra-Fom 300. Natomiast przy pomiarze gruboci minia najdłuszego grzbietu uzyskano odwrotne zalenoci, gdy wyniki pomiaru suwmiark były wiksze o około 5 mm. Współczynniki korelacji pomidzy pomiarami gruboci słoniny wykonanymi suwmiark i aparatem Ultra-Fom 300 były wysokie i wynosiły od r = 0,88 do r = 0,92. W przypadku pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu wartoci współczynników korelacji były nisze i zawierały si w przedziale od r = 0,50 do r = 0,66. Słowa kluczowe: tusza wieprzowa, pomiar gruboci słoniny, pomiar gruboci minia Prof. dr hab. S. Wajda, mgr in. R. Winarski, Katedra Towaroznawstwa Surowców Zwierzcych, Wydz. Bioinynierii Zwierzt, Uniwersytet Warmisko-Mazurski, ul. M. Oczapowskiego 5, Olsztyn, dr hab. K. Borzuta, Instytut Przemysłu Misnego i Tłuszczowego, Dział Surowcowo-Inynieryjny w Poznaniu, ul. Głogowska 239, Pozna.

2 PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO Wprowadzenie Obecnie w Polsce, do obiektywnej klasyfikacji tusz wieprzowych w systemie EUROP dopuszczone jest stosowanie dwóch typów urzdze rcznych tj. duskiego choirometru Ultra-Fom 300 i francuskiego aparatu optyczno-igłowego CGM. Podczas przeprowadzonej procedury atestacji [6, 7, 8] potwierdzono, e aparaty te spełniaj unijny wymóg dotyczcy dopuszczalnego błdu szacowania procentowej zawartoci misa w tuszach wieprzowych, wynoszcego 2,5% [15]. Niemniej jednak interesujce jest, jaka rónica wystpuje podczas pomiarów gruboci słoniny i minia najdłuszego z wykorzystaniem wyej wymienionych urzdze, w porównaniu z pomiarami wykonanymi w tych samych punktach tuszy z wykorzystaniem suwmiarki. Celem niniejszej pracy było okrelenie rónic oraz błdów popełnianych podczas aparaturowych pomiarów gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu. Materiał i metody bada Niniejszy eksperyment towarzyszył pracom wykonanym w ramach realizacji projektu pt.: Dostosowanie systemu klasyfikacji tusz zwierzt rzenych EUROP do wymaga Unii Europejskiej [4]. Materiał do bada stanowiły specjalnie wyselekcjonowane tusze tuczników (286 szt.), pochodzce z zaplecza surowcowego Zakładów Misnych w Łukowie (93 tusze), Morlinach (62 tusze) oraz w Przechlewie (132 tusze). Dobór tusz do realizacji projektu miał na celu moliwie najdokładniejsze odzwierciedlenie istniejcej w naszym kraju populacji tuczników, std te poprzedzony został szerokimi badaniami stanu otłuszczenia tusz, które objły ponad 14 tysicy tuczników ubijanych w rónych zakładach misnych na terenie całej Polski [5, 9]. Po uboju i obróbce poubojowej na tuszach wykonywano pomiary gruboci słoniny i gruboci minia najdłuszego grzbietu za pomoc urzdze Ultra Fom 300 oraz CGM. Wychłodzone tusze pochodzce z zaplecza Zakładów Misnych w Łukowie oraz w Przechlewie przewoono w autochłodniach do Zakładów Misnych Morliny. Nastpnie lewe półtusze poddawane były podziałowi według metodyki Walstry i Merkusa [17], obowizujcej w krajach UE przy atestacji urzdze do szacowania zawartoci misa w tuszach wieprzowych. W trakcie podziału półtusz poldwice przecinano za ostatnim krgiem piersiowym oraz midzy 3. i 4. krgiem piersiowym, odliczajc od tyłu. Na uzyskanych w ten sposób przekrojach, w punktach odpowiadajcym wczeniejszym pomiarom aparaturowym, zmierzono za pomoc suwmiarki grubo słoniny i minia najdłuszego grzbietu. W obliczeniach statystycznych uzyskane wyniki bada podzielono w zalenoci od masy tuszy na dwie grupy, tj. tusze o masie od 60 do 80 kg (157 szt.) i od 80,1 kg do 120 kg (129 szt.). W obliczeniach uwzgldniano wartoci rednie i odchylenia

3 214 Stanisław Wajda, Rafał Winarski, Karol Borzuta standardowe badanych cech. Ponadto obliczano współczynniki korelacji pomidzy pomiarami gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu, okrelonymi za pomoc urzdze CGM i Ultra-Fom 300, a pomiarami wykonanymi suwmiark. W obliczeniach posłuono si programem Statistica w wersji 5.5 PL. Wyniki i dyskusja rednia masa uwzgldnionych w badaniach tusz z przedziału powyej 80,1 kg wynosiła 87,18 kg, a z przedziału kg, 73,01 kg. Natomiast rednia masa wszystkich tusz objtych eksperymentem wynosiła 79,33 kg i była o ponad 5 kg mniejsza od masy tusz podawanej przez Lisiaka i Borzut [12] w monitoringu misnoci tusz tuczników pogłowia masowego, poddawanych ubojowi w I kwartale 2003 roku i klasyfikowanych według systemu EUROP. Odchylenie standardowe w obu przedziałach wagowych było zblione i wynosiło około 5 kg, natomiast po uwzgldnieniu wszystkich badanych tusz było wysze i wynosiło 8,79 kg. redni procentowy udział misa w tuszy kształtował si na poziomie 52,85%. Misno tusz objtych dowiadczeniem była wic wysza o około 2% od misnoci podawanej w monitoringu przez Lisiaka i Borzut [13]. Take o około 2% wysza była rednia misno tusz z przedziału kg w stosunku do redniej misnoci uzyskanej w grupie tusz o masie powyej 80,1 kg. Odchylenia standardowe w tej grupie kształtowały si na zblionym poziomie i wynosiły około 5%. Głównym celem niniejszych bada było omówienie rónic, jakie wystpuj podczas okrelania gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu, przy wykorzystaniu urzdze Ultra-Fom 300 i CGM oraz pomiarów wykonywanych suwmiark. Analizujc wyniki za podstaw przyjto wyniki bada Borzuty [3], który stwierdził, e podczas okrelania misnoci tusz schłodzonych naley uwzgldnia skurcz chłodniczy, wynoszcy od ok. 7 do 9% w przypadku słoniny i ok. 5,5% minia najdłuszego grzbietu. W pierwszej kolejnoci omówione zostan rónice pomidzy pomiarami gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu okrelonymi suwmiark oraz urzdzeniem CGM francuskiej firmy Sydel. Konstrukcj tego aparatu opracowano w latach 90., wykorzystujc najnowoczeniejsz technik elektroniczn [11]. Sonda optyczna choirometru CGM, przechodzc przez słonin grzbietow i misie najdłuszy grzbietu dokonuje ponad 5000 pomiarów jasnoci tkanek. Analiza tych danych pozwala urzdzeniu oceni grubo słoniny i minia, a nastpnie z równania regresji obliczy procentow zawarto misa chudego w tuszy oraz wskaza odpowiedni klas EUROP. W tab. 1. przedstawiono wartoci rednie oraz odchylenie standardowe pomiarów gruboci słoniny wykonywanych suwmiark oraz aparatem CGM. Zarówno wartoci pomiarów wykonanych suwmiark, jak i przy wykorzystaniu aparatu CGM były

4 PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO wysze o około 2 mm na przekroju tuszy miedzy 3 a 4 krgiem piersiowym, liczc od koca odcinka piersiowego, ni na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym. Natomiast wzrost masy tusz o około 14 kg powodował wzrost gruboci słoniny o około 5 mm. Badania innych autorów potwierdzaj zauwaony wzrost gruboci słoniny w tuszach wraz ze wzrostem masy tuczników [10, 16]. Porównujc natomiast pomiary słoniny wykonane przy uyciu aparatu CGM z pomiarami wykonanymi za pomoc suwmiarki stwierdzono, e wartoci okrelone za pomoc choirometru były o około 2 mm mniejsze ni uzyskane z pomiarów suwmiark (tab. 1). Dotyczyło to wyników uzyskanych na obu przekrojach tusz. Stwierdzon rónic w pomiarach powinno si uwzgldni przy opracowywaniu nowych urzdze tego typu. Wysze wartoci odchylenia standardowego uzyskano w przypadku pomiarów gruboci słoniny mierzonych suwmiark ni przy wykorzystaniu urzdzenia CGM. W badaniach obliczano take współczynniki korelacji pomidzy pomiarami gruboci słoniny wykonanymi suwmiark i urzdzeniem CGM. Wartoci współczynników korelacji miedzy tymi pomiarami były wysokie i zawierały si w przedziale od r = 0,90 do r = 0,94. Nieznacznie wysze współczynniki korelacji uzyskano z pomiarów gruboci słoniny wykonanych na przekroju pomidzy 3 i 4 krgiem piersiowym, liczc od koca odcinka piersiowego, ni na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym. Wysze wartoci współczynników korelacji stwierdzono te w odniesieniu do tusz ciszych. Urzdzeniem CGM mierzy si równie grubo minia najdłuszego grzbietu (tab. 1). Porównujc wyniki pomiarów tego minia, zmierzone obiema metodami, stwierdzono, e zarówno przy uyciu suwmiarki, jak i aparatu CGM, grubo minia była wiksza na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym, ni na przekroju midzy 3. i 4. krgiem piersiowym, liczc od koca odcinka piersiowego. Rónica ta wynosiła nawet do 5 mm. Ponadto stwierdzono, e wartoci pomiarów gruboci minia uzyskane przy uyciu aparatu CGM były rednio o 1 mm wiksze w stosunku do pomiarów wykonanych suwmiark. W przypadku pomiarów suwmiark stwierdzono natomiast nieznacznie wysze wartoci odchylenia standardowego. Stwierdzono take, e grubo minia najdłuszego grzbietu była wiksza w tuszach o wyszej masie, co potwierdzaj wczeniejsze badania innych autorów [1, 14]. Wartoci współczynnika korelacji miedzy pomiarami gruboci minia najdłuszego grzbietu wykonanymi suwmiark i aparatem CGM były nisze od uzyskanych w przypadku pomiarów gruboci słoniny (od r = 0,63 do r = 0,78). Wysze wartoci współczynnika korelacji uzyskano z pomiarów wykonywanych na przekroju pomidzy 3. i 4. krgiem piersiowym, odliczajc od koca odcinka piersiowego, ni na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym.

5 216 Stanisław Wajda, Rafał Winarski, Karol Borzuta T a b e l a 1 Porównanie dokładnoci pomiarów gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu (m. longissimus dorsi) wykonanych przy uyciu suwmiarki i choirometru optyczno igłowego Sydel CGM. Comparison of the thickness measurement accuracy of fat and of longissimus dorsi muscle taken using a slide caliper and a Sydel CGM optical-needle choirometr. Rodzaj i miejsce pomiaru Kind and place of a measurement taken Masa tusz Weight of carcass [kg] Suwmiarka Slide caliper [mm] Miara statystyczna Statistical measure CGM [mm] Miara statystyczna Statistical measure x s / SD x s / SD Współczynnik korelacji (r) Correlation factor (r) Grubo słoniny na wysokoci ,541 ** 5,835 13,599 4,188 0,90 A ostatniego krgu piersiowego 1 Fat thickness at a level of the last 80, ,341 ** 7,840 17,566 5,167 0,92 A thoracic vertebrae ,706 ** 7,209 15,388 5,050 0,92 A Grubo słoniny na wysokoci 3. i 4. krgu piersiowego 1, liczc od ,070 6,379 16,853 5,193 0,93 A koca odcinka piersiowego 1 Fat thickness at a level between the 3 rd and the 4 th thoracic vertebrae 1, counting from the end part of the breast section 1 80, ,295 * 20,427 ** 7,955 7,582 21,349 18,888 6,383 6,173 0,94 A 0,94 A Grubo minia LD na ,866 8,373 55,391 8,896 0,71 A wysokoci ostatniego krgu piersiowego 1 80, ,543 8,256 61,729 6,415 0,63 A LD muscle thickness at a level of the last thoracic vertebrae ,427 8,774 58,260 8,469 0,71 A Grubo minia LD na wysokoci na wysokoci 3. i ,611 7,738 51,321 8,107 0,77 A krgu piersiowego, liczc od koca odcinka piersiowego 1 LD muscle thickness at a level between the 3 rd and the 4 th thoracic vertebrae, counting from the end part of the breast section 1 80, ,806 51,955 ** 7,210 7,927 56,744 * 53,775 6,721 7,972 0,75 A 0,78 A Objanienia: / Explanatory notes: 1 pomiar wykonany 6 cm od linii podziału tuszy na półtusze / the measurement taken 6 cm from the division line dividing the carcass into half-carcasses * - rónice statystycznie istotne przy P 0,05 / statistically significant differences at P 0.05 ** - rónice statystycznie istotne przy P 0,01** / statistically significant differences at P 0.01 A - wartoci obliczonych współczynników korelacji statystycznie istotne przy P 0,01 / values of the calculated correlation factors which are statistically significant at P 0.01.

6 PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO Drugim aparatem, którego pomiary gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu były porównywane z pomiarami suwmiark był Ultra-Fom 300, duskiej firmy SFK. Urzdzenie to zostało wprowadzone na rynek w roku 2000, w celu zastpienia dotychczas wykorzystywanych w zakładach ubojowych rcznych choirometrów ultradwikowych [2]. W aparacie Ultra-Fom 300 zrezygnowano ze znanej z wczeniejszych konstrukcji pojedynczej głowicy pomiarowej, na rzecz nowego, unikalnego systemu złoonego z 64 przetworników ultradwikowych, rozmieszczonych na odcinku o długoci 5 cm. Wartoci pomiarów słoniny i minia uzyskuje si dziki zawansowanemu oprogramowaniu, na podstawie oceny danych pochodzcych z wielu punktów pomiarowych. Nastpnie obliczana jest procentowa zawarto misa w tuszach. W tab. 2. zamieszczono wartoci rednie oraz odchylenie standardowe pomiarów gruboci słoniny oraz gruboci minia najdłuszego grzbietu wykonanych suwmiark i choirometrem Ultra-Fom 300. Wartoci pomiarów gruboci słoniny wykonane na wysokoci pomidzy 3. i 4. krgiem piersiowym, były rednio o 2 mm wiksze od wartoci uzyskanych z pomiarów na wysokoci ostatniego krgu piersiowego. Prawidłowo t stwierdzono zarówno przy wykonywaniu pomiarów suwmiark, jak i aparatem Ultra-Fom 300. Porównujc pomiary wykonane dwiema metodami stwierdzono e rednie wartoci gruboci słoniny były wiksze o około 2 mm przy uyciu aparatu Ultra-Fom 300 ni mierzc suwmiark. Z kolei odchylenie standardowe kształtowało si odwrotnie wysz warto uzyskano z pomiarów wykonanych suwmiark. Wartoci współczynników korelacji pomidzy pomiarami gruboci słoniny były wysokie i znajdowały si w przedziale od r = 0,88 do r = 0,92. Nieznacznie wysze współczynniki korelacji uzyskano z pomiarów gruboci słoniny na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym ni na wysokoci pomidzy 3. i 4. krgiem piersiowym, liczc od koca odcinka piersiowego. Z analizy pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu wykonanych dwiema metodami wynika z kolei, e wysze rednie wartoci uzyskano na przekroju za ostatnim krgiem piersiowym. Rónica ta była wysza z pomiarów wykonanych suwmiark ni z pomiarów przy uyciu aparatu Ultra-Fom 300. Porównujc rednie wartoci pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu okrelone suwmiark i aparatem Ultra-Fom 300 stwierdzono, e rónica była stosunkowo dua: wartoci rednie z pomiarów suwmiark były wysze o około 5 mm, od wyników wskazanych przez urzdzenie. Take wartoci odchylenia standardowego pomiarów wykonanych suwmiark były o około 1 mm wysze od odpowiadajcych im wyników z aparatu Ultra-Fom 300. Współczynnik korelacji pomidzy gruboci minia najdłuszego grzbietu okrelon choirometrem Ultra-Fom 300 i suwmiark był niszy ni w przypadku

7 218 Stanisław Wajda, Rafał Winarski, Karol Borzuta pomiarów gruboci słoniny. Wartoci zawierały si w przedziale od r = 0,50 do r = 0,66. Wysze wartoci współczynnika korelacji uzyskano z pomiarów wykonanych na wysokoci ostatniego krgu piersiowego ni pomidzy 3. i 4. krgiem piersiowym. T a b e l a 2 Porównanie dokładnoci pomiarów gruboci słoniny i minia najdłuszego grzbietu (m. longissimus dorsi) wykonanych przy uyciu suwmiarki i choirometru ultradwikowego SFK Ultra Fom 300. Comparison of the thickness measurement accuracy of fat and of longissimus dorsi muscle taken using a slide caliper and a SFK Ultra-Fom 300 ultrasonic choirometr. Rodzaj i miejsce pomiaru Kind and place of a measurement taken Masa tusz Weight of carcass [kg] Suwmiarka Slide caliper [mm] Miara statystyczna Statistical measure Ultra-Fom 300 [mm] Miara statystyczna Statistical measure x s/sd x s/sd Współczynnik korelacji (r) Correlation factor (r) ** Grubo słoniny na wysokoci ,981 5,486 15,338 * 4,737 0,92 A ostatniego krgu piersiowego 2 Fat thickness at a level of the last 80, ,457 7,398 19,098 6,097 0,89 A thoracic vertebrae ,000 6,785 17,040 * 5,702 0,91 A Grubo słoniny na wysokoci 3. i 4. krgu piersiowego 2, liczc od ,885 5,757 16,971 4,937 0,89 A koca odcinka piersiowego 1 Fat thickness at a level between the 3 rd and the 4 th thoracic vertebrae 2, counting from the end part of the breast section 1 80, ,837 18,119 7,542 7,056 20,367 18,508 5,853 5,622 0,88 A 0,90 A Grubo minia LD na wysokoci ostatniego krgu piersiowego, ,108 ** 8,991 51,826 8,156 0,66 A liczc od koca odcinka piersiowego 2 LD muscle thickness at a level of 80, ,287 ** 7,244 54,585 6,382 0,55 A the last thoracic vertebrae, counting from the end part of the 8,630 53,075 7,520 0,64 A breast section ,444 Grubo minia LD na wysokoci 3. i 4. krgu piersiowego, liczc ,611 * 8,889 50,358 8,723 0,63 A od koca odcinka piersiowego 2 LD muscle thickness at a level between the 3 rd and the 4 th thoracic vertebrae, counting from the end part of the breast section 2 80, ,651 ** 54,885 ** 7,448 8,630 52,875 51,497 7,533 8,287 0,50 A 0,60 A Objanienia: / Explanatory notes: 2 pomiar wykonany 7 cm od linii podziału tuszy na półtusze / the measurement taken 7 cm from the division line dividing the carcass into half-carcasses;

8 PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO * - rónice statystycznie istotne przy P 0,05 / statistically significant differences at P 0,05 ** - rónice statystycznie istotne przy P 0,01** - statistically significant differences at P 0,01 A - wartoci obliczonych współczynników korelacji statystycznie istotne przy P 0,01 / values of the calculated correlation factors which are statistically significant at P 0.01 Wnioski 1. Z porównania pomiarów wykonanych suwmiark i za pomoc urzdzenia CGM wynika, e niezalenie od miejsca wykonania pomiaru oraz masy tuszy, rednia grubo słoniny mierzona suwmiark była wiksza o około 2 mm od okrelonej przy uyciu aparatu optyczno igłowego CGM. Natomiast z pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu uzyskano odwrotne zalenoci, tj. nisze o około 2 mm wartoci stwierdzono przy pomiarze suwmiark. Współczynniki korelacji midzy pomiarami gruboci słoniny wykonanymi suwmiark i przy wykorzystaniu urzdzenia CGM były wysokie i wynosiły od r = 0,90 do r = 0,94. Nisze wartoci współczynników korelacji uzyskano z pomiaru gruboci minia najdłuszego grzbietu ( r = 0,63 do r= 0,78). 2. Na podstawie porównania wyników pomiarów gruboci słoniny wykonanych przy uyciu suwmiarki i aparatu Ultra-Fom 300 mona stwierdzi, e wysze o około 1 mm wartoci uzyskano z pomiarów urzdzeniem. Z kolei z pomiarów gruboci minia najdłuszego grzbietu zalenoci kształtowały si w odwrotny sposób: wiksz rednio o około 5 mm grubo minia stwierdzono przy pomiarach suwmiark. Wartoci współczynników korelacji pomidzy pomiarami gruboci słoniny wykonanymi suwmiark oraz z wykorzystaniem urzdzenia Ultra-Fom 300 były wysokie i wynosiły od r = 0,88 do r = 0,92. Nisze wartoci współczynników uzyskano natomiast pomidzy pomiarami gruboci minia najdłuszego grzbietu: od r = 0,50 do r = 0,66. Literatura [1] Bochno R. Lewczuk A.: Jako rzena tusz wieprzowych i wyniki tuczu w zalenoci od ciaru ubojowego tuczników. Gosp. Mis., 1976, 5, [2] Boruta M.: SFK Technology w Polsce Gosp. Mis., 2003, 9, [3] Borzuta K.: Badania nad przydatnoci rónych metod szacowania misnoci do klasyfikacji tusz wieprzowych w systemie EUROP. Rocz. Inst. Przem. Mis. i Tłuszcz. 1998, XXXV/2, [4] Borzuta K.: Plan uporzdkowania systemu klasyfikacji tusz EUROP w Polsce. Trzoda Chlewna, 2002, 8-9, [5] Borzuta K., Borys A., Grzekowiak E., Wajda S., Strzelecki J., Lisiak D.: Zmienno wartoci rzenej i jako misa tuczników ze skupu letniego Rocz. Inst. Przem. Mis. i Tłuszcz., 2003, XL, [6] Borzuta K., Hoen Ø., Lisiak D.: Dostosowanie systemu klasyfikacji do standardów Unii Europejskiej. Gosp. Mis., 2004, 2,

9 220 Stanisław Wajda, Rafał Winarski, Karol Borzuta [7] Borzuta K., Hoen Ø., Lisiak D.: System klasyfikacji tusz wieprzowych w Polsce w przededniu akcesji do Unii Europejskiej. Trzoda Chlewna, 2004, 1, [8] Decyzja Komisji UE z dn. 11 marca 2005 [modyfikowana jako dokument nr C (2005) 552], zatwierdzajca metody klasyfikacji tusz wieprzowych w Polsce. [9] Grzekowiak E., Borzuta K., Strzelecki J., Wajda S.: Badanie zmiennoci stopnia uminienia i otłuszczenia surowca wieprzowego w wybranych zakładach misnych kraju. Rocz. Inst. Przem. Mis. i Tłuszcz., 2002, XXXIX, [10] Kowin-Podsiadła M., Krzcio E., Antosik K., Zybert A., Włodawiec P.: Ocena przydatnoci aparatów Ultra-Fom 300 i CGM do szacowania misnoci tusz wieprzowych na podstawie uzyskanej misnoci wg metodyki SKURTCH. Trzoda Chlewna, 2000, 10, [11] Komender P.: CGM firmy Sydel najdokładniejsze urzdzenie do badania misnoci. Mieso i Wdliny, 2003, 7, 49. [12] Lisiak D., Borzuta K.: Wyniki monitoringu misnoci tusz tuczników pogłowia masowego poddanych ubojowi w I kwartale 2003 r. Trzoda Chlewna, 2003, 8-9, [13] Lisiak D., Borzuta K.: Zmiany masy poubojowej i misnoci tusz tuczników w okresie stycze 1998 wrzesie Gosp. Mis., 2003, 6, [14] Osiska Z.: Ocena poubojowa wi bekonowych. Wyd. WSR. Olsztyn [15] Rozporzdzenie Komisji (WE) NR 3127/94 z dnia 20 grudnia 1994 r. zmieniajce rozporzdzenie (WE) nr 2967/85 ustanawiajce szczegółowe zasady stosowania wspólnotowej skali klasyfikacji tusz wieprzowych. [16] Wajda S.: Jako rzena tuczników poddawanych ubojowi przy rónych ciarach. Zesz. Nauk. ART Olsztyn, 1973, 2, 133. [17] Walstra P., Merkus G.S.M.: Procedure of assessment of lean meat percentage as a consequence of the new EU reference dissection method in pig carcasses classification, 1996, Report ID-DLO , THE COMPARISON OF MEASURED THICKNESS VALUES OF THE FAT AND THE LONGISSIMUS DORSI MUSCLE USING DEVICES TO CLASSIFY PIG CARCASSES S u m m a r y The investigations were performed on 286 pig carcasses received from different sources: a raw meat facility belonging to the Meat Factory at Morliny near Ostróda (62 carcasses), Łmeat Company at Łuków (93 carcasses), and Prime Food Company at Przechlewo (131 carcasses). In the paper, the thickness of fat and of the LD muscle was determined using 2 types of equipment: I - Sydel CGM and SFK Ultra-Fom 300; II - slide caliper. It was proved that, irrespective of the place where measurements were taken and of the carcass mass, the mean thickness of fat measured using the slide caliper was by 2 mm higher than the fat thickness measured using the CGM optical-needle device. However, when measuring the thickness of LD muscle, inverse correlations were obtained since the values measured were by about 2 mm lower compared with the measurements taken using the slide caliper. The correlation factors between the fat thickness values measured by the slide caliper and those measured by the CGM apparatus were high, and ranged from r = 0,90 to r = 0,94. As for the values of LD muscle thickness measured, the correlation factors were lower, and ranged from r = 0,63 to r = 0,78. On the basis of the fat thickness values measured by the slide calliper and the Ultra-Fom 300 apparatus, it was evident that the mean thickness of fat was by about 1 mm higher if the Ultra-Fom 300 apparatus was

10 PORÓWNANIE WARTOCI POMIARÓW GRUBOCI SŁONINY I MINIA NAJDŁUSZEGO used. Then again, inverse correlations were obtained when measuring the thickness of the LD muscle, since the results of measurements taken by the slide calliper were by about 5mm higher. The correlation factors between the fat thickness values measured by the slide caliper and those measured by the Ultra-Fom 300 apparatus were high, and ranged from r = 0,88 to r = 0,92. In the case of the LD muscle thickness measured, the values of correlation factors were lower and, ranged from r = 0,50 to r = 0,66. Key words: pig carcass, fat thickness measurement, longissimus dorsi muscle thickness measurement