Koncepcja prac nad nowym Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 2030 (PZPWP 2030)

Transkrypt

1 Koncepcja prac nad nowym Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 2030 (PZPWP 2030) Data: Przygotował: Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego 1

2 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE... 3 II. PRAWNE UWARUNKOWANIA PZPWP I PODSTAWOWE POJĘCIA... 3 III. KLUCZOWE DYLEMATY... 5 IV. PRZESĄDZENIA DOTYCZĄCE PZPWP... 7 V. ZAKRES NOWEGO PZPWP... 8 VI. STRUKTURA I TRYB PRAC NAD PZPWP VII. ZAŁOŻENIA I STRUKTURA SZCZEGÓŁOWA PZPWP VIII. ZAŁOŻENIA I STRUKTURA PZP MOF TRÓJMIASTA IX. ORGANIZACJA PRAC NAD PZPWP X. FAZY I RAMOWY HARMONOGRAM PZPWP SKRÓTY Koncepcja Plan PZPW PZPWP PZP MOF Trójmiasta Koncepcja prac nad nowym PZPWP Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego Plan zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego Trójmiasta (w toku dalszych prac nazwa do ustalenia, propozycja alternatywna: Plan zagospodarowania przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta, w skrócie PZP OMT) SRWP 2020 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 KPZK 2030 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 SWP Samorząd Województwa Pomorskiego 2

3 I. WPROWADZENIE 1. Mija blisko 5 lat od przyjęcia przez Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu 26 października 2009 roku zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (PZPWP). Dokument ten, stanowiąc wykładnię polityki przestrzennej Samorządu Województwa Pomorskiego, stał się również głównym narzędziem jej realizacji, wyznaczając cele i kierunki rozwoju regionu w aspekcie przestrzennym. Obok średniookresowej Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, przyjętej przez Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu 24 września 2012 roku, PZPWP jest podstawowym dokumentem określającym długofalową koncepcję rozwoju przestrzennego województwa. 2. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zobowiązuje zarząd województwa, co najmniej raz w czasie kadencji sejmiku, do przeprowadzania okresowej oceny Planu. 3. Dokonana analiza zakresu i skali zmian w zagospodarowaniu przestrzennym oraz ocena realizacji inwestycji w latach , umożliwiły ocenę procesów zachodzących w przestrzeni regionu i tendencji zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Główny wniosek z oceny brzmi: Mając na względzie potrzebę poprawy skuteczności oddziaływania na przekształcenia struktury funkcjonalnoprzestrzennej regionu w zmieniających się uwarunkowaniach społecznych, gospodarczych, w tym inwestycyjnych, w wyniku przeprowadzonej okresowej oceny Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego przyjętego uchwałą nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. (jego uwarunkowań, kierunków oraz aktualności zadań, w szczególności stanowiących inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym), rekomenduje się Zarządowi Województwa Pomorskiego jako uzasadnione i celowe przystąpienie do prac nad nowym Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, w tym aktualizacji jego powiązań z obowiązującymi dokumentami określającymi kierunki rozwoju Kraju i regionu, przede wszystkim z Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 oraz regionalnymi dokumentami strategicznymi 4. Ocena ta stanowi zasadniczą przesłankę dla sporządzenia nowego PZPWP, zdefiniowaną w przyjętym uchwałą Nr 738/365/14 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 8 lipca 2014 roku Raporcie o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego. Ocena realizacji inwestycji w latach Na podstawie wniosków z ww. Raportu, Sejmik Województwa Pomorskiego podjął uchwałę Nr 894/XLII/14 z dnia 28 lipca 2014 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego oraz sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego Trójmiasta. 6. Niniejsza Koncepcja uwzględnia: obowiązujący porządek prawny, w tym przepisy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa i ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zapisy Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Niniejsza Koncepcja uruchamia i ukierunkowuje prace nad aktualizacją PZPWP. II. PRAWNE UWARUNKOWANIA PZPWP I PODSTAWOWE POJĘCIA 1) PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną sporządzenia zmiany Planu stanowią w szczególności: ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa (Dz. U. 2013, poz. 596 z późn. zm.), ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2012, poz. 647 z późn. zm.). Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Do zadań samorządu województwa należy kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej w województwie, w tym uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 3 ust. 3). Te generalne dyspozycje znajdują rozwinięcie w art. 39 ust. 3 ustawy, określającym minimalny zakres Planu: 3

4 podstawowe elementy sieci osadniczej województwa i ich powiązań komunikacyjnych oraz infrastrukturalnych, w tym kierunki powiązań transgranicznych, system obszarów chronionych, w tym obszary ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ochrony uzdrowisk oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym (np. obiektów infrastruktury społecznej, technicznej, transportu, turystyki oraz gospodarki morskiej i gospodarki wodnej), granice i zasady zagospodarowania obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym oraz, w zależności od potrzeb, granice i zasady zagospodarowania obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym, obszary szczególnego zagrożenia powodzią, granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych, obszary występowania udokumentowanych złóż kopalin i udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla. Sporządzając i uchwalając Plan, samorząd województwa jest uwarunkowany również: ustaleniami koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju (art. 39, ust. 4), zapisami strategii rozwoju województwa i jej aktualizacji, w zakresie, w jakim dotyczy ona spójności dokumentów oraz sytuacji przestrzennej województwa (art. 39a), zapisami programów zawierających zadania rządowe, służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym o których mowa w art. 48 (art. 39, ust. 4), umieszczeniem w nim inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym ustalonymi w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwego ministra lub sejmik województwa zgodnie z ich właściwością służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych, a także wskazaniem obszarów przewidzianych do ich realizacji (art. 39 ust.5). Do zadań samorządu województwa należy również sporządzenie i uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego jako części planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 39, ust. 6). W przypadku województwa pomorskiego, zgodnie z ustaleniami KPZK 2030, za miasto wojewódzkie przyjmuje się Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot). Plan zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego może obejmować również obszary leżące poza granicami miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego (art. 39, ust. 7 wejdzie w zycie ). 2) PODSTAWOWE POJĘCIA Odpowiedź na powyższe pytania wymaga jednoznacznego rozumienia odnoszących się do zagospodarowania przestrzennego województwa i polityki przestrzennej województwa. 1) Zagospodarowanie przestrzenne województwa należy rozumieć jako sposób rozmieszczenia w przestrzeni regionu podstawowych elementów struktury przestrzennej oraz zachodzące pomiędzy nimi relacje. Do podstawowych elementów struktury przestrzennej województwa, będących przedmiotem analiz i oddziaływania polityki publicznej, zalicza się sieć osadniczą, infrastrukturę transportową, techniczną, społeczną, system przyrodniczy i inne obszary chronione, turystykę, krajobraz oraz powiązania funkcjonalne. 2) Polityka przestrzenna województwa wskazuje sposób realizacji wizji zagospodarowania przestrzennego województwa i celów rozwojowych województwa, w odniesieniu do jego terytorium, w perspektywie długookresowej (do roku 2030), oddziałując na główne elementy zagospodarowania przestrzennego województwa i zapewniając koordynację instrumentów realizacyjnych. Będąc integralną częścią polityki rozwoju, polityka przestrzenna województwa łączy i koordynuje działania podejmowane w perspektywie średniookresowej na poziomie krajowym (w oparciu o ŚSRK 2020) z działaniami realizowanymi na poziomie województwa (w oparciu o SRWP 2020). Jednocześnie określa kierunki polityki zagospodarowania przestrzennego i działania służące realizacji wizji zagospodarowania przestrzennego województwa w perspektywie po 2020 roku. Polityka przestrzenna wyraża się w podejmowanych przez władze: działaniach inwestycyjnych zmieniających zagospodarowanie przestrzenne, 4

5 innych działaniach, wpływających na rozmieszczenie inwestycji i różnicowanie przestrzenne zjawisk (procesów) społeczno-gospodarczych, poprzez różne formy oddziaływania na wszystkie podmioty gospodarki przestrzennej. 3) Narzędzia realizacji polityki przestrzennej województwa system istniejących dokumentów programowych, związanych z realizacją SRWP 2020 lub dokumentów przewidzianych do zmiany lub sporządzenia, wiążących Plan lub przyjmujących wynikające z niego ustalenia i zobowiązania po roku III. KLUCZOWE DYLEMATY Punktem wyjścia dla określenia zakresu i kierunków zmiany PZPWP powinna być odpowiedź na zasadnicze pytanie, które warunkuje podejście do zmiany Planu: Jaka jest obecnie rola Planu w systemie wdrażania polityki rozwoju? Jaka powinna być zasadnicza rola i funkcja Planu, jako dokumentu długookresowego w systemie programowania rozwoju województwa pomorskiego opartego o dokumenty średniookresowe SRWP 2020 i uszczegółowiające ją regionalne programy strategiczne? Można rozpatrywać dwa warianty: OPCJA 1: Plan miękkiego oddziaływania kontynuacja jego ograniczonej roli i funkcji, OPCJA 2: Plan rzeczywistej realizacji i koordynacji realne kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej województwa. OPCJA 1. OPCJA 2. Plan jako element systemu regionalnego planowania strategicznego Plan mocno osadzony w uwarunkowaniach średniookresowych (horyzont SRWP), a słabo odnoszący się do wyzwań długofalowych dotyczących rozwoju kraju i regionu; Brak zasadniczego przełożenia ustaleń i zapisów Planu na wybór przedsięwzięć inwestycyjnych określonych w programach rozwojowych; Plan określa uwarunkowania regionalne realizacji długookresowych i średniookresowych celów rozwoju kraju (sformułowanych w DSRK i ŚSRK) oraz średniookresowych celów rozwoju województwa (formułowanych w SRWP 2020); Plan określa konieczne i pożądane inwestycje ponadlokalne (będąc podstawą definiowania przedsięwzięć strategicznych w ramach programów rozwoju) oraz kryteria przestrzenne wyboru projektów (np. w ramach programów operacyjnych); Problematyka i szczegółowość Planu Część diagnostyczna mocno rozbudowana; Plan obejmuje wszystkie ważne i mniej istotne działania, niezależnie od możliwości ich wdrożenia; Cele polityki przestrzennej bardziej odpowiadają celom rozwojowym charakterystycznym dla dokumentów typu strategia, a jednocześnie słabo i niejednoznacznie powiązane z kierunkami zagospodarowania przestrzennego; Plan selektywny, odnosi się do tych zjawisk i procesów, które mają zasadnicze znaczenie dla kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa; Plan ustala wizję zagospodarowania przestrzennego województwa (pożądaną strukturę funkcjonalnoprzestrzenną) - elementy składowe zagospodarowania przestrzennego, ich rangę (węzły i strefy o określonych funkcjach wynikających z predyspozycji poszczególnych obszarów) i wzajemne relacje (funkcjonowanie zagospodarowania przestrzennego województwa rodzaje i natężenie przepływów); Plan ustala cele polityki przestrzennego 5

6 zagospodarowania województwa, kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania, zasady jej kształtowania oraz narzędzia realizacji pozwalające osiągnąć wizję zagospodarowania przestrzennego województwa; Plan jako łącznik planowania krajowego z planowaniem miejscowym Plan jest podstawą formułowania wniosków i postulatów (rekomendacji) do polityki przestrzennej kraju (KPZK 2030), planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich, planów zagospodarowania przestrzennego województw sąsiednich, choć bez wyraźnego ich wskazania; Plan jest źródłem do formułowania wniosków i informacji do dokumentów planowania lokalnego (studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego), choć poza ustaleniami pozostałe zapisy nie mają zasadniczego znaczenia dla gmin; Plan jest podstawą formułowania wniosków i postulatów (rekomendacji) do polityki przestrzennej kraju (KPZK 2030), planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich, planów zagospodarowania przestrzennego województw sąsiednich z wyraźnym ich wskazaniem; Plan jest źródłem do formułowania wniosków i informacji w postaci ustaleń i rekomendacji do dokumentów planowania lokalnego (studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego); Plan jest podstawą do formułowania zapisów programów rozwoju województwa; Plan jako instrument koordynacji Plan słabo koordynuję realizacje inwestycji infrastrukturalnych. Plan koordynuję realizację inwestycji ponadlokalnych, a także wskazuje kolejność ich realizacji, tak aby na każdym etapie uzyskiwać maksymalne efekty synergii. Wybór jednej z opcji wskazanych wyżej zdeterminuje zakres i tryb prac nad nowym PZPWP. WYBÓR OPCJI 1: Plan miękkiego oddziaływania oznacza, że proces sporządzenia nowego PZPWP sprowadzi się w zasadzie do potrzeby: weryfikacji aktualności danych zawartych w części dotyczącej uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, dostosowania struktury Planu do nowych wymagań prawnych, rewizji części projekcyjnej (cele główne i zadania polityki przestrzennej, zasady i kierunki zagospodarowania przestrzennego, narzędzia realizacji) z punktu widzenia ich aktualności. WYBÓR OPCJI 2: Plan rzeczywistej realizacji i koordynacji oznacza zaś, że nowy PZPWP będzie wiązać się z istotną redefinicją jego funkcji, a tym samym stanowić będzie poważne wyzwanie, jeśli chodzi o konieczność: głębokiego przekształcenia struktury i zawartości Planu we wszystkich jego aspektach, w szczególności zaś, w warstwie stanowiącej cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa, zasady jej kształtowania (zasady zagospodarowania przestrzennego) oraz kierunki polityki przestrzennej (ustalenia i rekomendacje), podjęcia wielu przesądzeń Planu (treści stanowiących jego ustalenia) na poziomie samorządu województwa, we współpracy z partnerami zaangażowanymi w realizację PZPWP; jego właściwego umocowania w systemie programowania rozwoju w województwie i uwzględniania potrzeb planowania perspektywicznego dla właściwego prowadzenia procesów inwestycyjnych w województwie, rzeczywistego stosowania, jako aktu kierownictwa wewnętrznego, w bieżącej działalności organów samorządu województwa. 6

7 IV. PRZESĄDZENIA DOTYCZĄCE NOWEGO PZPWP Podstawowym przesądzeniem niniejszej Koncepcji jest wybór OPCJI 2: Plan rzeczywistej realizacji i koordynacji jako modelowej podstawy formułowania treści dokumentu i systemu jego realizacji. Wybór ten niesie za sobą szereg konsekwencji, które syntetycznie zostały opisane poniżej. 1) PZPWP określi wizję zagospodarowania przestrzennego województwa i politykę przestrzenną realizującą tę wizję. Wiąże się to przede wszystkim z podjęciem następujących działań: a) określeniem obecnej i pożądanej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, z punktu widzenia strategicznych, długofalowych celów rozwoju kraju, które zostały określone w DSRK 2030 i KPZK 2030 oraz interesów województwa określonych w SRWP 2020; b) określeniem sposobu osiągania wizji zagospodarowania przestrzennego w czasie, czyli zdefiniowaniem kierunków polityki przestrzennego zagospodarowania uwzględniającej jej etapy oraz wskazywanie narzędzi (inwestycyjnych, koordynacyjnych, planistycznych oraz prawa miejscowego) jej realizacji; c) przyjęciem Planu, jako podstawy dla formułowania dokumentów programowych i operacyjnych definiujących inwestycje. 2) Polityka przestrzenna określona i ustalona w PZPWP będzie pełnić nadrzędne funkcje w stosunku do programów rozwoju 1. Będą to funkcje: a) wspomagająca, określająca przestrzenne uwarunkowania rozwoju działań społecznych i gospodarczych wskazywanych w strategiach i programach rozwoju (wynikające ze zobiektywizowanej analizy i oceny cech, właściwości i rozmieszczenia potencjałów przestrzennych); b) kierunkująca, polegająca na: optymalizacji rozmieszczenia w przestrzeni inwestycji strukturalnych, w tym inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, wpływaniu na zachowania przestrzenne podmiotów gospodarczych, tak aby były one zgodne z ogólnymi celami rozwoju województwa. 3) PZPWP będzie podstawowym instrumentem do koordynacji działań inwestycyjnych podejmowanych na poziomie wojewódzkim z działaniami podejmowanymi na innych poziomach zarządzania. Plan będzie definiował politykę przestrzenną, realizującą wizję zagospodarowania przestrzennego województwa w określonych etapach tak, aby w ustalonym czasie osiągnąć wyznaczone cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa: a) średniookresowe (do 2020) - wynikające z systemu realizacji SRWP 2020, w tym przedsięwzięć strategicznych określonych w regionalnych programach strategicznych, ustaleń Kontraktu Terytorialnego oraz Zintegrowanych Porozumień Terytorialnych; b) długookresowe (do 2030) wynikające z dokumentów krajowych długookresowych (np. KPZK 2030, Polityka Energetyczna Państwa 2030, Polityka Wodna Państwa 2030, polityka ekologiczna, polityka transportowa, itp.) oraz pożądanych przedsięwzięć strategicznych o charakterze wojewódzkim i lokalnym. 4) Cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa będą sformułowane w nowy sposób i będą mierzalne. a) Plan nie ma określać celów rozwojowych województwa, gdyż te są domeną strategii, winien natomiast ustalać cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa w odniesieniu do elementów struktury przestrzennej oraz zachodzących pomiędzy nimi relacji (ujęcie funkcjonalno-przestrzenne), które zostały określone w wizji zagospodarowania przestrzennego województwa; 1 Nie dotyczy to programów przewidzianych w systemie realizacji SRWP 2020 regionalnych programów strategicznych. 7

8 b) cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa będą zdefiniowane na miarę realnych możliwości oraz będą mierzalne, poprzez wyposażenie we wskaźniki, pozwalające na weryfikację (na różnych etapach realizacji polityki przestrzennej) stopnia ich realizacji. 5) Zostanie wzmocniona rola Planu jako aktu kierownictwa wewnętrznego. a) Plan będzie zawierał zapisy stanowiące podstawę do prowadzenia, przez organy i jednostki organizacyjne samorządu województwa, bieżących działań posiadających aspekt przestrzenny; b) Plan będzie odzwierciedlał zapisy SRWP 2020 oraz poszczególnych regionalnych programów strategicznych, w zakresie kwestii odnoszących się do zagospodarowania przestrzennego, ułatwiając wdrażanie SRWP 2020 i programów. 6) Plan wyrażać będzie interesy rozwojowe województwa dotąd niesprecyzowane (w SRWP 2020 i systemie jej realizacji). Plan będzie zawierał zapisy odnoszące się do zagadnień - interesów nieujętych w SRWP 2020 i regionalnych programach strategicznych, ale bardzo ważnych dla rozwoju województwa w perspektywie roku 2030 (np. polityka w zakresie transportu lotniczego czy dróg wodnych). 7) Wzrośnie rola kontekstu otoczenia regionalnego przy formułowaniu polityki przestrzennej. Plan będzie uwzględniać m.in.: a) prognozy trendów rozwojowych, w tym demograficznych, województwa i powiatów otaczających województwo, w perspektywie roku 2030; b) potencjały i możliwości rozwoju poszczególnych obszarów województwa przy uwzględnieniu potencjałów i możliwości wynikających z uwarunkowań rozwoju obszarów sąsiadujących z województwem (województwa sąsiednie i obszary morskie). PZPW będzie formułować wizję zagospodarowania przestrzennego województwa w perspektywie długookresowej (2030), pożądaną z punktu widzenia strategicznych długofalowych celów rozwoju kraju (określonych w DSRK 2030 i KPZK 2030) oraz interesów województwa. PZPW będzie określać sposób osiągania wizji zagospodarowania przestrzennego województwa w czasie (etapowo) kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania, zasady jej kształtowania oraz narzędzia realizacji: inwestycyjne (wynikające z SRWP), koordynacyjne (wynikające z SRWP i Kontraktu Terytorialnego), planistyczne (opracowania koncepcyjne i studialne) oraz prawa miejscowego (np. w sprawach obszarów ograniczonego użytkowania, aglomeracji ściekowych, parków krajobrazowych itp.). V. ZAKRES NOWEGO PZPWP W szczególności zapisy nowego Planu wynikać będą z: 1) Uwarunkowań prawnych. 2) Wyzwań polityki przestrzennej województwa pomorskiego: a) zrównoważenie struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa; b) określenie standardów dostępności do usług publicznych; c) zapewnienie spójności ekologicznej; d) ukształtowanie sprawnego, bezpiecznego i efektywnego układu transportowego; e) wzrost bezpieczeństwa energetycznego; f) wzrost konkurencyjności przestrzeni; g) stworzenie rzeczywistych podstaw do terytorializacji polityki rozwoju; h) zapewnienie bezpieczeństwa i zdolności obronnych państwa. 3) Uwarunkowań planistyczno-strategicznych rozwoju województwa wynikających z zapisów: a) Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2030 (DSRK); 8

9 b) Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030); c) Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (SRWP 2020); d) regionalnych programów strategicznych: Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie aktywności zawodowej i społecznej (uchwała ZWP nr 910/272/13 z dnia 01 sierpnia 2013 r.), Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie atrakcyjności kulturalnej i turystycznej (uchwała ZWP nr 1080/286/13 z dnia 24 września), Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie ochrony zdrowia (uchwała ZWP nr 930/274/13 z dnia 08 sierpnia 2013 r.), Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska (uchwała ZWP nr 931/274/13 z dnia 08 sierpnia 2013 r.), Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie transportu (uchwała ZWP nr 951/275/13 z dnia 13 sierpnia 2013 r.), Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego (uchwała ZWP nr 967/277/13 z dnia 22 sierpnia 2013 r.); e) Kontraktu Terytorialnego dla Województwa Pomorskiego; f) innych regionalnych dokumentów, których sporządzenie wymagają przepisy, np. program ochrony środowiska, plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego; g) polityk przestrzennych województw sąsiednich (kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego); h) polityki morskiej państwa i uwarunkowań polityki przestrzennego zagospodarowania obszarów morskich. 4) Informacji dotyczących stanu istniejącego (w odniesieniu do zmian w zagospodarowaniu przestrzennym). 5) Uwarunkowań demograficzno-społecznych wynikających z nowej Prognozy demograficznej GUS. Zmiany w stosunku do obecnie obowiązującego Planu obejmą: 1) Cele główne polityki przestrzennej, które będą zastąpione celami polityki przestrzennego zagospodarowania województwa, odmiennymi co do treści i ujętymi ogólnie odnosząc się do pogrupowanych tematycznie głównych wyzwań polityki przestrzennej oraz ogólnie do obszarów funkcjonalnych. 2) Strukturę części projekcyjnej wyraźne rozdzielenie i precyzyjne odróżnienie zasad zagospodarowania przestrzennego od działań polityki przestrzennej. 3) Wprowadzenie podziału zapisów Planu na: ustalenia i rekomendacje. 4) System monitoringu, jako moduł Pomorskiego Systemu Monitoringu i Ewaluacji. W Planie zostaną określone zasady monitoringu i oceny jego realizacji w oparciu o PSME, w ramach którego jest budowany skoordynowany system pozyskiwania i monitorowania danych w województwie, łączący dane Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Pomorskiego, dane statystyczne GUS oraz zapewniający możliwość przepływu informacji między najważniejszymi podmiotami biorącymi udział w realizacji polityki rozwoju na poziomie regionalnym. 5) Wyróżnione zagadnienia: a) wynikające ze zmian przepisów prawa powszechnego (np. obszary funkcjonalne, obszary wyznaczone na mapach zagrożenia powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego itp.); b) wynikające z przepisów prawa miejscowego (np. obszary chronione, aglomeracje ściekowe, obszary ograniczonego użytkowania); c) szczegółowość zagadnień dotyczących miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego Trójmiasta z przeniesieniem do odrębnej części pn: Plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego Trójmiasta. Opracowany PZPWP w całości zastąpi obowiązujący dokument. Plan zagospodarowania przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta stanowić będzie odrębną część PZPWP. 9

10 VI. STRUKTURA I TRYB PRAC NAD PZPWP 1) WYMOGI PRAWNE DOTYCZĄCE STRUKTURY PLANU Wymogi dotyczące struktury PZPW są obecnie określone w projekcie rozporządzenia w sprawie zakresu Planu, wykonującego delegację art. 40 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z nim Plan, w tym Plan obszaru metropolitalnego powinien zawierać następujące elementy: a) część informacyjną określającą w postaci tekstowej, tabelarycznej i graficznej uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne zagospodarowania przestrzennego województwa; b) część projekcyjną, zawierającą zapis przyjętych rozwiązań, określający cele, zasady i kierunki polityki przestrzennej województwa oraz system jej realizacji i monitoringu; c) wykaz zadań, o których mowa w art. 39 ust. 5 ustawy. Specyfika PZPWP i jego długookresowy charakter oznacza też konieczność uwzględnienia inwestycji przewidzianych do realizacji przez rząd w horyzoncie roku 2030, a także potrzebę określenia pożądanych inwestycji o charakterze regionalnym podejmowanych przez samorząd województwa w perspektywie do roku Powinny one przede wszystkim dotyczyć: tworzenia warunków przestrzennych dla rozwoju gospodarczego i wzrostu konkurencyjności regionu, poprawy spójności terytorialnej i społecznej województwa, utrzymania i rozbudowy infrastruktury społecznej i transportowej o znaczeniu wojewódzkim, rozbudowy i modernizacji regionalnej infrastruktury turystyki i rekreacji, kształtowania środowiska naturalnego, w tym spójności ekologicznej regionu, dziedzictwa kulturowego regionu, w tym jego racjonalnego wykorzystywania oraz opieki nad zabytkami. Ustawa nie określa perspektywy czasowej PZPW jednakże jako akt polityki przestrzennej, a zarazem dokument strategicznego planowania rozwoju, musi on uwzględniać odległą perspektywę realnie ograniczoną możliwościami prognostycznymi. W związku z tym przyjęto że horyzont czasowy PZPWP będzie zbieżny z horyzontem czasowym KPZK ) TRYB OPRACOWANIA I PRZYJMOWANIA PROJEKTU PZPWP Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym PZPW jest opracowywany przez marszałka województwa, który po podjęciu uchwały sejmiku województwa o przystąpieniu do sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego województwa podejmuje następujące czynności: a) ogłasza informację w prasie ogólnopolskiej oraz przez obwieszczenie w urzędach gmin, starostwach powiatowych, urzędzie marszałkowskim i urzędzie wojewódzkim o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania Planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących Planu, nie krótszy niż 3 miesiące od dnia ogłoszenia; b) zawiadamia na piśmie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania Planu; c) rozpatruje wnioski złożone do Planu; d) sporządza projekt planu zagospodarowania przestrzennego województwa wraz z prognozą oddziaływania na środowisko; e) uzyskuje od wojewódzkiej komisji urbanistyczno-architektonicznej opinię o projekcie Planu; f) występuje o opinię o projekcie Planu do właściwych instytucji i organów, a także do wojewody, zarządów powiatów, wójtów, burmistrzów gmin i prezydentów miast położonych na terenie województwa oraz rządowych i samorządowych organów administracji publicznej na terenach przyległych do granic województwa oraz uzgadnia projekt z organami określonymi w przepisach odrębnych; g) przedstawia projekt Planu ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego w celu stwierdzenia jego zgodności z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju i programami rządowymi; h) przedstawia projekt Planu sejmikowi województwa do uchwalenia; 10

11 i) uchwałę sejmiku województwa o uchwaleniu planu zagospodarowania przestrzennego województwa wraz z dokumentacją prac planistycznych przekazuje wojewodzie w celu oceny zgodności z przepisami prawnymi oraz ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. 3) TRYB OCENY EX-ANTE PROJEKTU PZPWP Choć nie ma ustawowego obowiązku przeprowadzenia oceny ex-ante dla projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa, to proponuje się jej przeprowadzenie. Była by to pierwsza tego typu ocena w Polsce. Generalnym celem oceny ex-ante Planu będzie weryfikacja spójności wewnętrznej projektów PZPWP i PZP OMT oraz spójności między nimi, a także trafności wniosków wynikających z uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, formułowanych celów polityki przestrzennego zagospodarowania, zasad jej kształtowania i zaproponowanych kierunków polityki przestrzennego zagospodarowania, a także powiązania zapisów Planu z SRWP i RPS. Istotnym elementem oceny ex-ante powinna być propozycja systemu monitoringu Planu. Ocena exante projektu Planu nie musi oznaczać konieczności wyboru zewnętrznego ewaluatora. 4) TRYB KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROJEKTU PZPWP Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie nakłada wymogu przeprowadzenia dla projektu Planu konsultacji społecznych. Pomimo to proponuje się ich przeprowadzenie w sposób zwyczajowo przyjęty przez Samorząd Województwa Pomorskiego w stosunku do wszystkich projektowanych dokumentów strategicznych. Obowiązek taki w odniesieniu do tego typu dokumentów wynika wprost z zapisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 2. W trakcie prac nad PZPWP zakłada się współpracę, w tym konsultację z następującymi organami i instytucjami: a) Sejmik Województwa Pomorskiego, a zwłaszcza Komisja Strategii Rozwoju i Polityki Przestrzennej; b) Wojewódzka Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna; c) Rady Programowe 6 RPS; d) Pomorskie Regionalne Forum Terytorialne; e) organy uzgadniające projekt Planu: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w zakresie ustaleń, mogących mieć negatywny wpływ na cele ochrony rezerwatu przyrody, na ochronę przyrody parku krajobrazowego lub obszaru chronionego krajobrazu, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 oraz w ramach procedury OOS, Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w zakresie kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, regionalne zarządy gospodarki wodnej w Gdańsku, Poznaniu i Szczecinie, w zakresie zagospodarowania stref ochronnych ujęć wody, obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych i obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, dyrektorzy urzędów morskich w Gdyni i Słupsku w zakresie dotyczącym pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani oraz w ramach procedury OOS, minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego w zakresie zgodności z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju i programami rządowymi, dyrektorzy Parku Narodowego Borów Tucholskich oraz Słowińskiego Parku Narodowego, w zakresie ustaleń, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego, 2 Nakłada ona bardzo wysokie wymagania w zakresie udostępniania do publicznej wiadomości i konsultowania Projektu zmiany Planu. Ponieważ ma to ścisły związek z procesem strategicznej oceny oddziaływania Projektu zmiany Planu na środowisko, zostało to kompleksowo przedstawione w pkt

12 właściwe organy wojskowe, ochrony granic i bezpieczeństwa państwa (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Morski Oddział Straży Granicznej, Wojewódzki Sztab Wojskowy) ze względu na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa 3, 4. f) organy opiniujące projekt Planu: wojewoda, zarządy powiatów, wójtowie, burmistrzowie gmin i prezydenci miast położonych na terenie województwa, rządowe i samorządowe organy administracji publicznej na terenach przyległych do granic województwa. g) gremia o charakterze regionalnym: Wojewódzka Rada ds. Bezpieczeństwa Energetycznego, Regionalna Rada Ochrony Przyrody; h) instytucje i organizacje pozarządowe zainteresowane podjęciem współpracy np. Towarzystwo Urbanistów Polskich - Oddział w Gdańsku, Pomorska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT. Konsultacje realizowane będą także przez: a) dedykowaną (pod-)stronę WWW i dedykowany adres poczty elektronicznej; b) co najmniej 4 konferencje konsultacyjne w subregionach. Zarząd województwa ogłosi w dzienniku o zasięgu krajowym lub regionalnym oraz na swojej stronie internetowej informację o konsultacjach, w szczególności zaproszenie do uczestnictwa w procesie konsultacji oraz daty i miejsca konferencji konsultacyjnych, a także adres strony internetowej, na której zamieszczony będzie projekt Planu. Podmioty biorące udział w konsultacjach będą miały 42 dni od dnia ogłoszenia, na wyrażenie opinii o Projekcie Planu. W terminie 30 dni od dnia zakończenia konsultacji społecznych, zarząd województwa przygotuje sprawozdanie z przebiegu i wyników konsultacji, zawierające w szczególności ustosunkowanie się do uwag zgłaszanych w trakcie konsultacji wraz z uzasadnieniem oraz poda je do publicznej wiadomości na swojej stronie internetowej. VII. TRYB STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Proces opracowania Projektu PZPWP podlega obowiązkom o udostępnianiu informacji o środowisku 5 oraz strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, wynikającym z ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przez strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się postępowanie ws. oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji Projektu Planu, obejmujące w szczególności: a) uzgodnienie szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko; b) sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko; c) uzyskanie wymaganych ustawą opinii; prowadzone w sposób zapewniający możliwość udziału społeczeństwa. VIII. ZAŁOŻENIA I STRUKTURA SZCZEGÓŁOWA PZPWP 1) WPROWADZENIE Część wprowadzająca PZPWP będzie obejmować następujące elementy: a) podstawy prawne i zakres treści Planu; b) przesłanki podjęcia prac nad nowym Planem; c) założenia funkcji i roli Planu, wykraczające ponad definicje ustawowe. 3 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa z dniem r. zostało uznane za uchylone. 4 Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień. 5 Przez udostępnianie informacji o środowisku rozumie się zamieszczanie w publicznie dostępnych wykazach prowadzonych w formie elektronicznej i udostępnianych w BIP przez organy właściwe informacji o: 1) Projekcie Planu przed skierowaniem do postępowania z udziałem społeczeństwa; 2) odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko; 3) opiniach przedstawianych przez organy ochrony środowiska (SANEPID, RDOŚ) w stosunku do Projektu Planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko (POŚ); 4) Planu wraz z podsumowaniem (zawierającym m.in. sposób uwzględnienia wniosków z POŚ), po jej przyjęciu; 5) prognozach oddziaływania na środowisko; 6) powiadomieniach GDOŚ o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. 12

13 Głównym zadaniem części wprowadzającej będzie charakterystyka podstaw prawnych, przedstawienie przesłanek merytorycznych prac nad nowym PZPWP, oraz określenie roli dokumentu w strukturze narzędzi zarządzania rozwojem i kształtowania przestrzeni województwa. 2) CZĘŚĆ INFORMACYJNA - UWARUNKOWANIA Część informacyjna PZPWP będzie obejmować następujące elementy: a) uwarunkowania zewnętrzne zagospodarowania przestrzennego województwa; b) uwarunkowania wewnętrzne zagospodarowania przestrzennego województwa; c) identyfikację obszarów funkcjonalnych. Głównym zadaniem części informacyjnej będzie syntetyczne zaprezentowanie w formie wniosków stanu, zjawisk i procesów zachodzących w sferach środowiskowej, społecznej, gospodarczej, a także technicznej, które będą miały największy wpływ na kształtowanie przestrzeni województwa. Część ta uwzględniać będzie także wnioski wynikające z uwarunkowań zewnętrznych zagospodarowania przestrzennego określonych w dokumentach strategicznych europejskich i krajowych. Uwarunkowania zewnętrzne Analiza uwarunkowań zewnętrznych zagospodarowania przestrzennego województwa będzie syntetycznym opisem wniosków, dotyczących kształtowania przestrzeni województwa, wynikających z dokumentów strategicznych i programowych poziomu europejskiego i krajowego. Zasadne jest tu uwzględnienie także kontekstu otoczenia regionalnego, a więc wniosków wynikających z polityki rozwojowej, w tym polityki przestrzennej województw sąsiednich (kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego). Istotnym uwarunkowaniem zewnętrznym jest także nadmorskie położenie województwa i polityka Państwa wobec Morza Bałtyckiego. Do najważniejszych źródeł w tym zakresie należeć będą: Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020, Strategie i plany zagospodarowania przestrzennego województw sąsiednich, polityka morska państwa, w tym Studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich, Krajowa polityka miejska. Uwarunkowania wewnętrzne Analiza uwarunkowań wewnętrznych zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi jeden z najistotniejszych elementów planowania, ponieważ od wynikających z niej wniosków zależy kształt wizji zagospodarowania przestrzennego województwa, celów gospodarowania przestrzenią województwa, zasad gospodarowania przestrzenią i kierunków polityki przestrzennej. W dokumencie PZPWP zawarta będzie jej synteza, zawierająca najistotniejsze elementy i wnioski. Zakres tematyczny analizy sytuacji obejmie zagadnienia o istotnym znaczeniu dla rozwoju i zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, do których należeć będą: zasoby i zagrożenia środowiska przyrodniczego, zasoby i zagrożenia środowiska kulturowego, zagrożenia ochrony krajobrazu, procesy demograficzne i społeczne, rozwój i przekształcenia systemu osadniczego, infrastruktura społeczna i potrzeby jej rozwoju, przestrzenne potrzeby rozwoju gospodarczego i turystyki, systemy i powiazania transportowe, 13

14 systemy i powiązania infrastrukturalne, potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa. W ujęciu horyzontalnym uwzględnione zostaną problemy stanu ładu przestrzennego i jego zagrożeń. Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego województwa będzie m.in.: wskazywać zróżnicowania przestrzenne i specyfikę terytorialną poszczególnych części województwa, oceniać spójność wewnętrzną regionu, identyfikować potencjały i bariery rozwojowe poszczególnych części województwa oraz ich powiązań funkcjonalnych. Analiza sytuacji społeczno-gospodarczej będzie miała charakter dynamiczny, tj. analizie poddane zostaną szeregi czasowe danych 6, co pozwoli na identyfikację tendencji występujących w badanych obszarach. Źródła danych, które będą wykorzystane w analizie obejmą m.in. statystykę publiczną (dane GUS, w tym pochodzące z Banku Danych Lokalnych oraz tzw. opracowań branżowych), a także badania, ewaluacje i opracowania naukowe realizowane lub zamawiane przez UMWP oraz inne instytucje. Wszystkie wykorzystane dane będą spełniać jednocześnie trzy kryteria: rzetelności, istotności i aktualności. Identyfikacja obszarów funkcjonalnych województwa W stosunku do planów zagospodarowania przestrzennego województw KPZK 2030 nakłada obowiązek zastosowania ustaleń i zaleceń odnoszących się do obszarów funkcjonalnych oraz wdrożenia w stosunku do nich działań o charakterze planistycznym i strategicznym. KPZK 2030 wprowadza dwie kategorie obszarów funkcjonalnych: obligatoryjne, będące ustaleniami KPZK 2030, które muszą być wprowadzone do planu zagospodarowania przestrzennego województw i objęte zaprogramowanymi działaniami, co jest warunkiem uzgodnienia Planu z KPZK 2030 przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, fakultatywne (zalecane), zalecone do ujęcia w Planie jako realizacja ogólnych wskazań celów polityki przestrzennej państwa, pomocnych przy formułowaniu zapisów Planu. KPZK 2030 wyznacza następujące typy obszarów funkcjonalnych, istotne dla województwa pomorskiego: a) miejski obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego (metropolitalnego): Gdańsk, Gdynia, Sopot (Trójmiasto); b) miejski obszar funkcjonalny ośrodka regionalnego: Słupska; c) miejskie obszary funkcjonalne ośrodków subregionalnych; d) wiejskie obszary funkcjonalne wymagające wsparcia procesów rozwojowych; e) obszary funkcjonalne szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej: strefa przybrzeżna, Żuławy; f) obszary kształtowania potencjału rozwojowego: cenne przyrodniczo (obszary wyznaczania i kształtowania korytarzy i sieci ochrony przyrody), ochrony krajobrazów kulturowych, obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych, obszary strategicznych złóż kopalin; g) obszary funkcjonalne wymagające rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce regionalnej (miasta i inne obszary tracące dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, obszary o najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, obszary przygraniczne. KPZK 2030 nie przesądza o szczegółowej delimitacji poszczególnych obszarów funkcjonalnych, pozostawiając to zadanie odpowiednim organom państwa, w tym samorządom wojewódzkim. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r., poz. 647, z późn. zm.), zmieniona ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 379) wprowadziła w Rozdziale 4a szczegółowy tryb postępowania w stosunku do obszarów funkcjonalnych. Zgodnie ze zmienionym art. 39 ust. 3 p. 4, granice i zasady zagospodarowania przestrzennego obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym określa się w PZPWP. Jednocześnie, zgodnie z dodanym do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym art. 49 d, ust. 3 propozycje i wnioski dotyczące określenia obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym i 6 Do wyznaczania trendów przyjmuje się, co do zasady, 10-letnie szeregi czasowe danych. Jednak z uwagi na trudność dostępu danych oraz różny sposób ich zbierania, decyzja o wyborze szeregów czasowych w odniesieniu do poszczególnych zjawisk zostanie podjęta w trakcie prac nad diagnozą. 14

15 regionalnym, samorząd województwa przedstawia do zaopiniowania jednostkom samorządu terytorialnego. Opinia ta jest wyrażana podczas konferencji zorganizowanej przez samorząd województwa w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez: samorząd gminny lub powiatowy wniosków o określenie obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym i ich granic, samorząd województwa z własnej inicjatywy, propozycji określenia obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym i ich granic. Zgodnie z proponowanym harmonogramem prac nad PZPWP, w tym czasie będzie trwał etap składania wniosków do PZPWP. W związku z tym zostanie ustalony odrębny termin na składanie wniosków dotyczących określenia obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym i ich granic. Umożliwi to przeprowadzenie jednoczesnej analizy w stosunku do wszystkich proponowanych obszarów funkcjonalnych i przedstawienie propozycji w tym zakresie w trakcie jednej konferencji opiniującej dla wszystkich zainteresowanych jst. 3) WIZJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA Sformułowanie wizji zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podsumowanie części informacyjnej, a jednocześnie wstęp do części stanowiącej Planu. Wizja wyrażona będzie przy pomocy modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, którego wybór nastąpi w oparciu o wnioski z analizy dwóch skrajnych, możliwych scenariuszy jej rozwoju w perspektywie roku Ich celem będzie stworzenie podstawy decyzyjnej dla wyboru strategicznego celu prowadzenia polityki przestrzennej województwa. Scenariusze będą sformułowane w sposób zwięzły i zrozumiały, opisując możliwe zmiany w województwie i w jego otoczeniu przy uwzględnieniu trzech składowych, których zróżnicowanie będzie wpływać na intensywność występowania zarówno pozytywnych, jak i negatywnych tendencji. Zaliczono do nich: a) dynamikę i zróżnicowanie tempa rozwoju; b) dostępność transportową regionu; c) stopień spójności ekologicznej. Wizja zagospodarowania przestrzennego województwa będzie pełnić funkcję: ukierunkowującą, integrującą, uwiarygodniającą i inspirującą. Będzie ona m.in. pełniła rolę celu głównego (nadrzędnego) PZPWP, precyzując pożądany obraz rzeczywistości w perspektywie roku 2030, a więc syntetycznie opisując wyobrażenie tego, co ma zostać osiągnięte dzięki realizacji Planu. 4) CZĘŚĆ PROJEKCYJNA POLITYKA PRZESTRZENNA Część ta określać będzie sposób realizacji wizji zagospodarowania przestrzennego województwa i celów rozwojowych województwa w odniesieniu do jego terytorium w perspektywie długookresowej (do roku 2030), oddziałując na główne elementy zagospodarowania przestrzennego województwa, a także na obszary funkcjonalne. Na część stanowiącą składać się będą: a) cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa; b) kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania; c) zasady zagospodarowania przestrzennego. Jako podstawę do formułowania celów polityki przestrzennego zagospodarowania województwa przyjmuje się zacytowane poniżej cele polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. 1) Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. 2) Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. 3) Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. 15

16 4) Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. 5) Zwiększenie odporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne i utratę bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa. 6) Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. Punktem wyjścia dla określania celów polityki przestrzennego zagospodarowania województwa będą poszczególne elementy zagospodarowania przestrzennego: system osadniczy, środowisko, infrastruktura społeczno-gospodarcza, infrastruktura transportu, infrastruktura techniczna, obronność i bezpieczeństwo. Cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa Przyjmuje się co do zasady, że jeden komponent odpowiada jednemu celowi. Cele będą definiowane jako określone stany docelowe w perspektywie roku Każdy cel będzie realizowany poprzez określone kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania województwa, a te z kolei będą realizowane przy uwzględnieniu określonych zasad zagospodarowania przestrzennego. Poszczególne kierunki (jeżeli będzie to w każdym przypadku konieczne) będą rozwinięte przez zdefiniowanie działania i kluczowe przedsięwzięcia polityki przestrzennej. Sformułowane cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa będą mierzalne przez przypisanie im określonych wskaźników. Wskaźniki realizacji celów będą określać stan początkowy i docelowy, odzwierciedlając charakter danego celu, jego osiągalność oraz możliwość pozyskania stosownych danych. Umożliwią one ocenę stopnia realizacji celów. Wskaźniki będą miały charakter zarówno ilościowy jak i jakościowy. Kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania Kierunki będą określały zasadniczy cel podejmowania działań w ujęciu branżowym. Będą sformułowane w sposób możliwie jasny i jednoznaczny, tak dla podmiotów realizujących Plan, jak i dla innych jego odbiorców. Poszczególne kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania będą rozwinięte przez zdefiniowane działania i przedsięwzięcia polityki przestrzennej, określając etapy ich realizacji: do roku 2020: z uwzględnieniem zadań wynikających z programów rządowych oraz inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, które zostały ustalone w dokumentach przyjętych przez Sejm, Radę Ministrów, właściwego ministra i Sejmik Województwa Pomorskiego (Wieloletnia Prognoza Finansowa, Kontrakt Terytorialny), Zarząd Województwa Pomorskiego (przedsięwzięcia strategiczne określone w regionalnych programach strategicznych) oraz przedsięwzięcia wynikające z Zintegrowanych Porozumień/Inwestycji Terytorialnych. po roku 2020, a przed końcem roku Zasady zagospodarowania przestrzennego to reguły realizacji kierunków polityki przestrzennego zagospodarowania województwa dostosowane do jego specyfiki lub specyfiki poszczególnych jego obszarów. W szczególności będą one określały rangę, rolę i funkcje poszczególnych istniejących i projektowanych elementów zagospodarowania przestrzennego. Za zasady uznane będą także wszelkie sformułowania wynikające z treści art. 1, ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które należy uwzględnić w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Należą do nich: a) wymagania utrzymania porządku urbanistycznego i ładu przestrzennego; b) walory architektoniczne i krajobrazowe; c) wymagania ochrony środowiska, w tym zasobów i walorów objętych ochroną prawną, gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; d) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; e) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia; f) walory ekonomiczne przestrzeni; g) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa; h) potrzeby interesu publicznego; i) potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, w szczególności sieci szerokopasmowych; j) potrzeba zapewnienia rozwoju zrównoważonego. 16