Założenia do planu zaopatrzenia gminy Kraśniczyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Założenia do planu zaopatrzenia gminy Kraśniczyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe."

Transkrypt

1 Założenia do planu zaopatrzenia gminy Kraśniczyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Kraśniczyn Czerwiec 2012 r.

2

3 Opracowane wykonane przez zespół ekspertów VGI Łukasz Łepecki

4

5 SPIS TREŚCI WSTĘP... 7 PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA Ustawa o samorządzie gminnym Prawo energetyczne Założenia Plan Obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego Obowiązki gminy względem przedsiębiorstw energetycznych ZAKRES OPRACOWANIA POWIĄZANIA Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI Europejska Karta Energetyczna: Strategia Europa 2020: Pakiet Energetyczno-Klimatyczny: Polityka Energetyczna Polski do roku Krajowy Plan Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Pakiet ustaw energetycznych Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata Program Rozwoju Energetyki dla Województwa Lubelskiego Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii Pogram Zrównoważonego Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Województwa Lubelskiego. 33 Regionalna Strategia Innowacji Województwa Lubelskiego Strategia Rozwoju Powiatu Krasnostawskiego na lata Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Krasnostawskiego na lata Strategia Rozwoju Gminy Kraśniczyn Projekt założeń do planu zaopatrzenia gminy Kraśniczyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe (2007) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Położenie i podział administracyjny gminy Uwarunkowania społeczno-gospodarcze STAN ZAOPATRZENIA GMINY W CIEPŁO Stan obecny Plany rozwoju Strona 5 z 120

6 STAN ZAOPATRZENIA GMINY W ENEGIĘ ELEKTRYCZNĄ Stan obecny Plany rozwoju STAN ZAOPATRZENIA GMINY W PALIWA GAZOWE Stan obecny Plany rozwoju PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE UŻYTKOWNIE CIEPŁA, ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PALIW GAZOWYCH Wytyczne na poziomie krajowym Wytyczne na poziomie wojewódzkim Możliwości na poziomie gminy ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA LOKALNYCH I ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. 82 Energia wiatru Energia słoneczna Energia geotermalna Energia wodna Energia z biomasy Biogaz WSPÓŁPRACA Z INNYMI GMINAMI Strona 6 z 120

7 WSTĘP Planowanie i realizacja zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe wymaga wypracowania kompromisu pomiędzy możliwościami gminy i lokalnego rynku energii w odniesieniu do realizacji założonych celów, a uzyskaniem zgody na ich realizację ze strony wszystkich podmiotów działających na lokalnym rynku energii, w tym konsumentów energii. Gospodarka energetyczna na szczeblu lokalnym stanowi ważne pole działania na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. Najważniejszym zadaniem gminy jest ustalenie celów społeczno-ekonomicznych, które powinna realizować, zarówno w odniesieniu do całej gospodarki gminy jak też jej gospodarki energetycznej. Cele gospodarki energetycznej gminy w wielu przypadkach przenikają się i są współzależne z celami gospodarki energetycznej państwa i regionu. Ważne jest uwzględnienie występujących w tym zakresie powiązań. Gmina działa na rynku energii jako: użytkownik energii w swoich obiektach komunalnych (w interesie gminy jest zużycie jak najmniejszej ilości jak najtańszej energii); producent lub dystrybutor energii (w interesie gminy jest sprzedanie jak najwięcej i jak najdroższej energii); regulator lokalnego rynku energii musi (w interesie gminy jest jak najlepsze reprezentowanie interesu ogółu społeczeństwa gminy i uzyskanie najlepszego z możliwych systemu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa). Gmina powinna dążyć do: zapewnienia niezawodnego i pełnego zaspokojenia potrzeb energetycznych odbiorców poprzez: zadbanie o dywersyfikację źródeł zaopatrzenia w paliwa i energię, ew. utrzymanie zapasów strategicznych, stworzenie programu działań na wypadek sytuacji awaryjnych stworzenie warunków do rozwoju podaży paliw i energii; minimalizacji kosztów zaspokajania potrzeb energetycznych odbiorców poprzez: Strona 7 z 120

8 stworzenie rynku i możliwości konkurencji producentów paliw i energii, wprowadzenie antymonopolistycznych regulacji warunków i cen dostawy paliw i energii, realizację strategii, zaspokajanie potrzeb według zasady najmniejszych kosztów; zmniejszenie obciążenia środowiska przyrodniczego związanego z produkcją i użytkowaniem energii poprzez: restrukturyzację zakładów przemysłowych znajdujących się na terenie gminy, rozwijanie systemów paliwowo-energetycznych i infrastruktury mniej uciążliwych dla środowiska nośników energii, ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby; uzyskanie społecznego przyzwolenia i poparcia dla realizacji zintegrowanych programów ekonomicznych, energetycznych i ekologicznych poprzez: upowszechnienie informacji i decyzji odnoszących się do gospodarki energetycznej gminy, preferowanie kierunków i rozwiązań gospodarce energetycznej tworzących nowe miejsca pracy, rozwijanie systemów paliwowo-energetycznych i ich infrastruktury, rozwijanie świadomości w zakresie efektywności energetycznej oraz edukacji ekologicznej. Gmina powinna uwzględniać: zmiany zapotrzebowania na ciepło (rozwój budownictwa mieszkaniowego i sektora użyteczności publicznej, tworzenie nowych i likwidacja istniejących podmiotów gospodarczych itp.); wzrost efektywnego wykorzystania energii przez odbiorców; postęp technologiczny w wytwarzaniu, przesyle i użytkowaniu energii; wymagania odbiorców w zakresie komfortu; możliwość wykorzystania lokalnych zasobów energii, w tym tych odnawialnych; konieczność umożliwienia każdemu odbiorcy swobodnego wyboru nośnika energii. Strona 8 z 120

9 Gmina powinna kierować się następującymi wytycznymi: bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię uzyskane poprzez: zapewnienie zasilania według potrzeb odbiorców, różnicowanie dostaw, utrzymanie stanu technicznego, możliwość modernizacji; niskie koszty usług energetycznych uzyskane poprzez: racjonalizowanie potrzeb energetycznych przez odbiorców, możliwie niskie koszty/ceny dostawy paliw i energii do odbiorców, organizację lokalnego rynku energii, koordynację przedsięwzięć inwestycyjnych według zasady możliwie najniższych kosztów usług energetycznych; zmniejszenie obciążenia środowiska przyrodniczego uzyskane poprzez: planowanie poprawy środowiska według możliwie największych efektów środowiskowych, utrzymanie standardów emisji zanieczyszczeń, ograniczenie emisji ze źródeł niskiej emisji, wykorzystanie lokalnych oraz odnawialnych źródeł energii; społeczna akceptacja dla rozwoju systemów energetycznych uzyskana poprzez: ochronę przed nieracjonalnym rozwojem systemów energetycznych, racjonalizację popytu na energię, komunikowanie się ze społeczeństwem. Gmina uzyskuje: skoordynowanie planów rozwoju lokalnych przedsiębiorstw energetycznych ze strategią rozwoju społeczno-gospodarczego gminy; współdziałanie ze wszystkimi podmiotami lokalnych rynków paliw i energii na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; otwarcie lokalnego rynku energii na konkurencję; Strona 9 z 120

10 zharmonizowanie i zintegrowanie działań na lokalnym rynku energii zgodnie z wymogami otoczenia prawnego. Planowanie energetyczne pozostaje w ścisłym związku z innymi planami i strategiami rozwoju tworzonymi przez gminę, planami przedsiębiorstw energetycznych oraz innych uczestników rynku energetycznego, tj.: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, strategią rozwoju gminy, programem ochrony środowiska; planami energetycznych operatorów sieciowych (przesyłowych i dystrybucyjnych) oraz innych przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie gminy; planami odbiorców ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, wspólnot mieszkaniowych, itp. Strona 10 z 120

11 PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA Ustawa o samorządzie gminnym Ustawa o samorządzie gminnym stanowi, iż do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty szczególnie w kwestiach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną oraz paliwa gazowe. 1 Art. 7 ustawy o samorządzie gminnym: 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, 4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) ochrony zdrowia, 6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego, 8) edukacji publicznej, 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 11) targowisk i hal targowych, 12) zieleni gminnej i zadrzewień, 13) cmentarzy gminnych, 1 Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późniejszymi zmianami; art. 7, p. 1, ust. 3. Strona 11 z 120

12 14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, 15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, 17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej, 18) promocji gminy, 19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.), 20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Prawo energetyczne Wg ustawy Prawo energetyczne do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy: planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy, finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy. 2,3 Gmina realizuje zadania zgodnie z: 4 miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska. 2 Z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych. 3 Dz. U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348 z późniejszymi zmianami; art Zmiana wprowadzona ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U nr 21 poz Strona 12 z 120

13 W orzecznictwie sądowym podkreślono, że treść art. 18 ustawy Prawo energetyczne nie upoważnia do stwierdzenia, że ustawowym obowiązkiem gminy jest dostarczanie wspólnocie mieszkańców ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych (wyrok SN z dnia r., I CKN 1002/99). Gmina może w zakresie zadań polegających na planowaniu i organizacji zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię podejmować działania: bezpośrednie tworzenie podmiotów gospodarczych, np. spółek prawa handlowego; pośrednie tworzenie warunków rozwoju przedsiębiorstw energetycznych za pomocą dostępnych instrumentów prawnych. Założenia Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe to dokument o charakterze: kompleksowym i strategicznym, całościowym, długoterminowym. Przepisy prawa energetycznego nie zawierają sankcji dla władz gminy za brak planów założeń lub brak ich aktualizacji. Przyjmuje się, iż podmioty, które mają interes prawny w sporządzeniu lub aktualizacji projektu założeń, w sytuacji niewykonania lub opóźnienia w wykonaniu tego obowiązku, mogą po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń, złożyć skargę do sądu administracyjnego. Również niezadowoleni takim stanem rzeczy mieszkańcy w najbliższych wyborach mogą nie zagłosować na opieszałe władze. Art. 19 ustawy Prawo energetyczne: 1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem założeń. 2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata. 3. Projekt założeń powinien określać: 1)ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe 2)przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; Strona 13 z 120

14 3)możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 3a)możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej; 4)zakres współpracy z innymi gminami. 4. Przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) plany, o których mowa w art. 16 ust. 1, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń. 5. Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. 6. Projekt założeń wykłada się do publicznego wglądu na okres 21 dni, powiadamiając o tym w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. 7. Osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeżenia i uwagi do projektu założeń. 8. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu. Strona 14 z 120

15 Przedsiębiorstwo energetyczne Gmina Samorząd województwa Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Opiniowanie projektu założeń w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami. Badanie zgodności planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną państwa Rys. Proces planistyczny w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Strona 15 z 120

16 Projekt założeń powinien określać: Wójt (burmistrz, prezydent miasta) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; Opracowanie projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Opiniowanie przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami zgodności z polityką energetyczną państwa. Wyłożenie do publicznego wglądu na okres 21 dni. Powiadomienie o wyłożeniu w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. Uchwalenie przez Radę Gminy założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; zakres współpracy z innymi gminami. Złożenie wniosków, zastrzeżeń i uwag do projektu założeń przez osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w paliwa gazowe i energię na obszarze gminy. Rys. Proces uchwalania założeń do plau zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Strona 16 z 120

17 Działania gminy i działania przedsiębiorstw energetycznych winny być ze sobą skorelowane. Brak założeń do planu zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię nie pozwala przedsiębiorstwom energetycznym racjonalnie planować rozwoju infrastruktury energetycznej: odbiorcy na terenie gminy, która nie opracowała projektu założeń, mogą ponosić wyższe koszty opłat przyłączeniowych; uwzględnienie w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego kosztów realizacji inwestycji zawartych w planie rozwoju wpływ na poziom cen i stawek opłat. Uchwalone przez Radę Gminy założenia do planu bezpośrednio wiążą jedynie organy gminy, nie wiążą natomiast innych podmiotów. Wymagania odnośnie projektu: ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; zakres współpracy z innymi gminami. Posiadanie przez gminę założeń do planu zaopatrzenia w poszczególne nośniki energii, służyć ma przede wszystkim porównaniu potrzeb gminy w zakresie zaopatrzenia w te nośniki z planami rozwoju przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie gminy. W przypadku, gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wójt opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy Strona 17 z 120

18 lub jej części. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez Radę Gminy założeń i winien być z nim zgodny. Plan uchwalany jest przez Radę Gminy. Plan Posiadanie planu pozwala na: kształtowanie gospodarki energetycznej gminy w sposób optymalny i uporządkowany uwzględniając przy tym specyficzne warunki lokalne gminy; harmonizację działań w zakresie zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię podejmowanych bezpośrednio przez organy gminy z odpowiednimi przedsiębiorstwami energetycznymi funkcjonującymi na obszarze gminy; uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych w zakresie rozwoju infrastruktury, w tym lokalizacji nowych źródeł wytwórczych; uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych z interesami i potrzebami społeczności lokalnej. łatwiejszy dostęp do środków unijnych oraz innych środków publicznych; uzyskanie społecznej akceptacji dla rozwoju systemów energetycznych; lepszy wizerunek i promocję gminy poprzez plany energetyczne zorientowane na zrównoważony rozwój; przyciągnięcie inwestorów i podniesienie konkurencyjności; zapewnienie ładu energetycznego oraz inwentaryzację infrastruktury energetycznej; lepszy dostęp odbiorców do usług energetycznych. Art. 20 ustawy Prawo energetyczne: 1. W przypadku, gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń, o których mowa w art. 19 ust. 8, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę tej gminy założeń i winien być z nim zgodny. 2. Projekt planu, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać: Strona 18 z 120

19 1)propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wraz z uzasadnieniem ekonomicznym; 1a)propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji; 1b)propozycje stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej; 2)harmonogram realizacji zadań; 3)przewidywane koszty realizacji proponowanych przedsięwzięć oraz źródło ich finansowania. 3. (uchylony). 4. Rada gminy uchwala plan zaopatrzenia, o którym mowa w ust W celu realizacji planu, o którym mowa w ust. 1, gmina może zawierać umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi. 6. W przypadku, gdy nie jest możliwa realizacja planu na podstawie umów, rada gminy - dla zapewnienia zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - może wskazać w drodze uchwały tę część planu, z którą prowadzone na obszarze gminy działania muszą być zgodne. W celu realizacji planu zaopatrzenia, gmina może zawierać umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi. Jest to umowa cywilnoprawna regulowana przepisami prawa cywilnego. Powinna ona zawierać co najmniej zapisy określające: obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego; sposób partycypacji gminy w działaniach przedsiębiorstwa energetycznego; zasady odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania; zasady rozliczeń finansowych. Strona 19 z 120

20 Cele planu zaopatrzenia: opis celów strategicznych wynikających z obowiązującego prawa w Unii Europejskiej, prawa krajowego, regionalnego i miejscowego w połączeniu z przyjmowaną polityką energetyczną gminy; ocena istniejącego stanu gospodarki energią na terenie gminy; ocena wpływu aktualnego stanu gospodarki energią w gminie na inne obszary i dziedziny życia w gminie uregulowania prawne; przewidywane trendy zmian w gospodarce energią na terenie gminy z uwzględnieniem długofalowej polityki lokalnej, regionalnej (powiat, województwo) i krajowej; opis wybranych modeli zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na terenie gminy; wypełnienie obowiązku wynikającego z zapisów Ustawy Prawo energetyczne i Ustawy o samorządzie gminnym; wybór docelowego wariantu realizacji polityki gminy w zakresie gospodarki energią ocena istniejącego stanu gospodarki energią na terenie gminy; ocena wpływu wybranego wariantu gospodarki energią na inne obszary i dziedziny życia w gminie; ocena zgodności wybranego wariantu gospodarki energią w gminie z polityką energetyczną gmin sąsiednich, powiatu, województwa (regionu) i kraju; model wdrożenia wybranego wariantu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; sposób kontroli i monitoringu w trakcie wdrażania wybranego modelu, wraz z określeniem zasad wprowadzania korekt lub zmian; edukacja społeczna w zakresie racjonalizacji zużycia energii. Korzyści z planu: Możliwość współfinansowania inwestycji energetycznych w gminie przez przedsiębiorstwa energetyczne, o ile znajdą się one w planach. Wynika to z art. 7 ustawy Prawo energetyczne, w którym określono m.in., że stawki opłat Strona 20 z 120

21 za przyłączenie do sieci energetycznej mają się równać 25% średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę stosownych odcinków sieci; Możliwość pozyskiwania środków na inwestycje energetyczne, szczególnie o profilu ekologicznym, ze źródeł tzw. środków pomocowych; Minimalizacja kosztów zaopatrzenia w nośniki energii w wyniku realizacji gminnych planów energetycznych; Określenie na etapie planu energetycznego gminy zasięgu sieci energetycznych, ciepłowniczych i gazowych. Stworzenie warunków do opracowania lub aktualizacji planów rozwojowych przedsiębiorstw energetycznych. Zapewnienie prawidłowego uwzględnienia kosztów wynikających z kosztów rozwoju i modernizacji przy opracowywaniu taryf. Określenie ekonomicznie uzasadnionych warunków przyłączenia nowych odbiorców do sieci. Obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. 5 Plany przedsiębiorstw energetycznych obejmują w szczególności: przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła; przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych; przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców; przewidywany sposób finansowania inwestycji; przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów; 5 Art. 16 ustawy Prawo energetyczne. Strona 21 z 120

22 przewidywany harmonogram realizacji inwestycji. Ponadto przedsiębiorstwa energetyczne zobligowane są do współpracy z: przyłączonymi podmiotami polegającej na przekazywaniu im informacji o planowanych przedsięwzięciach w takim zakresie, w jakim przedsięwzięcia te będą miały wpływ na pracę urządzeń przyłączonych do sieci albo na zmianę warunków przyłączenia lub dostawy paliw gazowych lub energii; gminami, na których obszarze przedsiębiorstwa te wykonują działalność gospodarczą w szczególności polegającej na zapewnieniu spójności między planami przedsiębiorstw energetycznych a założeniami i planami zaopatrzenia, w tym udostępnianie planów rozwoju i przedłożenie propozycji niezbędnych do opracowania projektu założeń. Przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek udostępniać nieodpłatnie zarządowi gminy swoje plany rozwoju w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń. Obowiązki gminy względem przedsiębiorstw energetycznych Nieodpłatne przekazywanie informacji: odnośnie przewidywanego zakresu dostarczania paliw gazowych i energii; dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł, w tym źródeł odnawialnych; dotyczących połączeń transgranicznych; dotyczących racjonalizacji zużycie paliw i energii u odbiorców. Strona 22 z 120

23 Plan operatora systemu dystrybucyjnego (OSD) Plan powinien zawierać: przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła; przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych; przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektroenergetycznymi innych państw; przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców; przewidywany sposób finansowania inwestycji; przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów; przewidywany harmonogram realizacji inwestycji. Plan rozwoju OSD elektroenergetycznego uwzględnia: plan rozwoju opracowany przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Strona 23 z 120

24 ZAKRES OPRACOWANIA Podczas powstawania niniejszego opracowania brano pod uwagę: charakter gminy (rodzaj i teren działania, wielkość gminy); dostępność do sieci przesyłowych energii elektrycznej i gazu; dostępność do scentralizowanych systemów ciepłowniczych; działające na terenie gminy przedsiębiorstwa energetyczne; istniejące systemy zaopatrzenia w energię na terenie gminy; przedsiębiorstwa na terenie gminy; sposób i rodzaj zabudowy mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej; walory środowiskowe; plany rozwojowe gminy; politykę energetyczną sąsiednich samorządów lokalnych, regionu i województwa; politykę energetyczną i środowiskową kraju i Unii Europejskiej; uregulowania prawne; zasoby finansowe samorządu; programy wsparcia finansowego dla racjonalizacji gospodarki energią i ochrony środowiska; ceny paliw i energii (monopole cenowe); świadomość i wolę mieszkańców gminy. Niniejsze opracowanie zakresem swym obejmuje: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych Strona 24 z 120

25 w kogeneracji oraz ew. zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej; współpracę z innymi gminami w tematyce zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Strona 25 z 120

26 POWIĄZANIA Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ Europejska Karta Energetyczna 6 : Ustanawia ramy dla współpracy międzynarodowej między krajami Europy i innymi krajami uprzemysłowionymi, w szczególności w celu rozwijania potencjału energetycznego krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii dla Unii Europejskiej. Protokół w sprawie efektywności energetycznej i związanych z nią aspektów ochrony środowiska ma na celu wspieranie polityki efektywności energetycznej zgodnej z zasadą zrównoważonego rozwoju, zachęcanie do bardziej efektywnego korzystania z czystszej energii oraz promowanie współpracy w dziedzinie efektywności energetycznej. 7 Strategia Europa : Długookresowy program rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej (UE), który zastąpił realizowaną od 2000 r., zmodyfikowaną pięć lat później, Strategię Lizbońską. Wśród najważniejszych wskaźników realizacji dokumentu wymieniono m. in.: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomami z 1990 r.; zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%; 9. Pakiet Energetyczno-Klimatyczny 10 : Cele Pakietu (zwane 3 razy 20 ) dotyczą: zwiększenia do 2020 roku efektywności energetycznej o 20%; zwiększenia do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych do 20% całkowitego zużycia energii finalnej w UE (w przypadku Polski do 15%); Ibid Strona 26 z 120

27 zmniejszenia do 2020 roku emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20%, w porównaniu do 1990 roku. W skład Pakietu wchodzi sześć aktów prawnych: Promowanie energii ze źródeł odnawialnych. Głównym celem dyrektywy jest zapewnienie osiągnięcia celu 20% udziału OZE 11 w bilansie energetycznym UE. Projekt określa cele dla poszczególnych państw członkowskich. Dla Polski jest to 15% udział OZE w energii finalnej w 2020 roku. Dyrektywa odnosi się do trzech sektorów: produkcji energii elektrycznej, ciepła oraz transportu (biopaliwa). Normy emisji z samochodów. Uzgodniona została propozycja ograniczenia emisji dwutlenku węgla przez samochody do przeciętnego poziomu 120 g CO 2 /km. Specyfikacja paliw. Dyrektywa przewiduje obowiązek monitorowania poziomu emisji zanieczyszczeń związanych z produkcją i wykorzystywaniem paliw oraz ograniczeniem zanieczyszczeń o 10% do roku Wspólne wysiłki na rzecz redukcji emisji. Projekt dyrektywy dotyczy redukcji emisji o średnio 10% z sektorów nieobjętych systemem ETS 12 : transportu, budownictwa, usług, mniejszych instalacji przemysłowych, rolnictwa oraz gospodarki odpadami. Pułapy redukcyjne są różne dla państw członkowskich. Wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla. Dyrektywa zakłada, że wszystkie nowo budowane elektrownie węglowe po 2015 roku powinny być wyposażone w instalacje CCS 13. Przegląd europejskiego systemu handlu emisjami. Zaproponowano wprowadzenie do ETS zamiany darmowego rozdawania emisji krajom członkowskim, na rzecz 100% licytacji na zasadzie aukcji. 11 OZE Odnawialne Źródła Energii. 12 ETS Europejski System Handlu Emisjami CCS Carbon Capture and Storage Sekwestracja dwutlenku węgla. Oddzielania dwutlenku węgla i jego magazynowanie w celu ograniczenia emisji. Strona 27 z 120

28 NA POZIOMIE KRAJOWYM Polityka Energetyczna Polski do roku Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 roku. Zgodnie z nim udział odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu w Polsce ma wzrosnąć do 15% w 2020 roku i 20% w roku Planowane jest także osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw. Ważnym elementem systemu odnawialnych źródeł energii będzie budowa farm wiatrowych na morzu, które są bardziej efektywne od tych działających na lądzie. Ponadto Rada Ministrów zobowiązała wszystkich uczestników procesu do podjęcia intensywnych działań w celu przygotowania warunków do wdrożenia programu energetyki jądrowej w Polsce w zgodzie z wymogami zaleceniami sprecyzowanymi w dokumentach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Podstawowe kierunki polskiej polityki energetycznej: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, działania wspomagające, system wdrażania polityki energetycznej. Główne cele polskiej polityki energetycznej: wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, 14 Strona 28 z 120

29 osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw tak, aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej, opartej na lokalnie dostępnych surowcach. Krajowy Plan Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych 15 Rada Ministrów przyjęła dokument 7 grudnia 2010 r. Jest on realizacją zobowiązania wynikającego z art. 4 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Krajowy cel na 2020 rok: produkcja łączna energii z OZE 15,5%, produkcja ciepła z OZE 17,05%, produkcja energii elektrycznej z OZE 19,13%, produkcja zielonej energii w transporcie 10,14%. Pakiet ustaw energetycznych Efektywny system wsparcia produkcji zielonej energii oraz ochrona wrażliwych odbiorców energii elektrycznej i gazu ziemnego to główne rozwiązania, które wprowadzą nowe ustawy prawo energetyczne, prawo gazowe i o odnawialnych źródłach energii. Pakiet regulacji 15 Strona 29 z 120

30 opracowanych przez Ministerstwo Gospodarki zaprezentował wicepremier Waldemar Pawlak 22 grudnia 2011 r. podczas konferencji Nowa energia w prawie. 16 Projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii 17, Projekt ustawy Prawo gazowe 18, Projekt ustawy Prawo energetyczne 19. Ustawy obowiązujące: Prawo Energetyczne 20, O Efektywności Energetycznej 21, Prawo Ochrony Środowiska 22, O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 23, O odpadach 24, Prawo Geologiczne i Górnicze Strona 30 z 120

31 NA POZIOMIE WOJEWÓDZKIM Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata Tom I 26 wraz z aneksem 27 oraz Tom II 28 Dokument opisujący główne cele strategiczne w zakresie elektroenergetyki dla województwa lubelskiego, tj. zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, rozumiane jako pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska oraz podniesienie sprawności technicznej źródeł i sieci oraz dostosowanie do norm europejskich i wymagań ekologicznych. Szczególną uwagę zwraca się na zasoby biomasy 29. Kultura rolna województwa, rozdrobnienie gospodarstw oraz duży odsetek gruntów odłogowych i ugorów mogą stać się przyczyną pozyskiwania biomasy na cele energetyczne. Ponadto zaleca się wykorzystanie energii słonecznej w sezonie letnim do podgrzania ciepłej wody użytkowej i w suszarnictwie. Zwrócono uwagę na niski stan techniczny sieci i urządzeń energetycznych średniego i niskiego napięcia (szczególnie na obszarach wiejskich). Przewiduje się wsparcie produkcji energii w procesie kogeneracji oraz ze źródeł ekologicznie czystych, promocję nowoczesnych technik konwersji produktów rolnych na wysokowydajne nośniki energetyczne. Program Rozwoju Energetyki dla Województwa Lubelskiego 30 Celem Programu Rozwoju Energetyki dla Województwa Lubelskiego jest głównie ocena występujących problemów i potrzeb, jak również propozycja kierunków rozwoju energetyki na obszarze województwa lubelskiego, przy uwzględnieniu polityki energetycznej i ekologicznej państwa oraz potrzeb rozwoju gospodarczego regionu Cz. I Uwarunkowania i diagnoza stanu wyjściowego, rozdział III Atrakcyjność i spójność terytorialna Strona 31 z 120

32 priorytetowe cele szczegółowe: pełne zaspokojenie obecnych i przyszłych potrzeb odbiorców na media energetyczne, osiągnięcie niezawodności i podniesienie jakości dostaw energii, racjonalne użytkowanie energii, wyrównanie poziomu zaopatrzenia w media energetyczne obszarów wiejskich i miejskich, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł w produkcji energii. Zwrócono uwagę na bezpieczeństwo energetyczne regionu. Wskazano na duże zagrożenie wynikające z posiadania najuboższej w kraju infrastruktury energetycznej. Podkreślono brak zasilania drugostronnego niektórych głównych stacji zasilających 110/SN, co w przypadku awarii uniemożliwia dostawę energii elektrycznej dużej grupie odbiorców. Wpisując się w ogólny i wszędzie zapisany model rozwoju OZE na Lubelszczyźnie proponuje się rozwój energetyki odnawialnej głównie na bazie biomasy i biogazu. W scenariuszach dotyczących ciepłownictwa wymieniono wszystkie elementy z sektora OZE i EE, jakie mogą być stosowane, jednak tylko informacyjnie, bez analizy ich wpływu na rozwój energetyki ciepłowniczej w województwie lubelskim. Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego 31 Dokument najszerzej opisujący sektor OZE na terenie województwa lubelskiego. Wskazano na teoretycznie możliwe do wykorzystania lokalizacje dla niektórych z tych źródeł lub tereny o najwyższym potencjale, na których może być realizowana większa liczba projektów z danej dziedziny OZE. Poza wskazaniami odnoszącymi się do potencjałów i szans rozwojowych, wymieniono również zagrożenia (m. in. środowiskowe), które mogą blokować rozwój sektora OZE. Szeroko przedstawione zostały kwestie prawne regulujące rynek OZE Strona 32 z 120

33 Pogram Zrównoważonego Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Województwa Lubelskiego 32 Tom I i II Dokument opracowany przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 33. Produkcja roślinna przeznaczona na cele energetyczne powinna dodatkowo zagwarantować: tworzenie nowych miejsc pracy w rolnictwie, w przemyśle wytwarzającym urządzenia i produkującym energię, pełniejsze wykorzystanie potencjału produkcyjnego rolnictwa, w tym zagospodarowanie części gruntów ugorowanych i odłogowanych oraz pełniejsze wykorzystanie maszyn i urządzeń, będących w dyspozycji rolnictwa, wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez powstanie małych przedsiębiorstw, zajmujących się obrotem biopaliwami oraz ich przetwarzaniem, redukcję emisji gazów cieplarnianych (według dotychczasowego stanu wiedzy różne biopaliwa zmniejszają ją od 60 do 80%, w porównaniu z paliwami kopalnymi). Proponuje się przeznaczenie gruntów odłogowanych na produkcję biomasy na cele energetyczne, a głównie biopaliw stałych 34 oraz uprawy specjalnych gatunków roślin na cele energetyczne na użytkach rolnych. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Lubelskiego (RSIWL) 35 Przedsiębiorstwa z regionu bez wsparcia zewnętrznego nie są gotowe do podejmowania ryzyka związanego z innowacjami o wyższym poziomie technologicznym oraz szerszym zasięgu geograficznym, w tym związanych z zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Bez wsparcia instytucjonalnego na poziomie województwa, powiatu, czy gminy oraz konkretnych programów pomocowych (finansowych i B+R 36 ) mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa nie poradzą sobie samodzielnie z wprowadzaniem nowych rozwiązań technologicznych i technicznych w tych dziedzinach Na cele energetyczne może być wykorzystywane około 500 tys. ton słomy zbożowej B+R badawczo - rozwojowe Strona 33 z 120

34 NA POZIOMIE POWIATOWYM Strategia Rozwoju Powiatu Krasnostawskiego na lata Liczba ludności korzystającej z sieci gazowej w powiecie krasnostawskim stopniowo wzrasta. Na terenach miejskich z sieci korzysta około 65% gospodarstw domowych, a na terenach wiejskich blisko 35%. Rozbudowa sieci gazowej jest procesem dość powolnym, o czym świadczy tempo rozbudowy około 5 km w ciągu trzech lat. 38 Ze względu na źródło pozyskania, najwięcej energii cieplnej sprzedawane jest z własnych kotłowni na cele komunalno-bytowe, a w dalszej kolejności ze źródeł obcych. 39 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Krasnostawskiego na lata Na terenie powiatu krasnostawskiego istnieje 11 kotłowni, a długość sieci cieplnej przesyłowej wynosi 6,9km. Długość sieci cieplnej połączeń do budynków i innych obiektów wynosi 10,8 km. Do spółdzielni mieszkaniowych przynależy 1 kotłownia, a długość sieci cieplnej przesyłowej 3,3 km. Długość sieci cieplnej połączeń do budynków i innych obiektów wynosi 4,0 km. Powszechnymi nośnikami energii cieplnej w gospodarstwach domowych powiatu są: drewno i trociny, rzadziej węgiel. 41 W celu zmniejszenia ilości zużywanej energii, a tym samym zmniejszenia ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery powstających przy produkcji energii cieplnej, prowadzone są na szeroką skalę prace termomodernizacyjne budynków, zarówno mieszkalnych, jak i biurowych Ibid. 39 Ibid Ibid. Strona 34 z 120

35 Długość sieci czynnej w powiecie krasnostawskim ogółem wynosi m, długość sieci przesyłowej wynosi m. Długość czynnej sieci rozdzielczej w powiecie wynosi m. Ilość podłączonych budynków wynosi 5 259, gdzie korzysta z nich gospodarstw domowych. Większość gospodarstw w powiecie nie jest wyposażony w sieć gazową. Wobec braku sieci gazu przewodowego mieszkańcy powiatu korzystają z gazu propan-butan, dystrybuowanego w butlach. W powiecie krasnostawskim z gazu sieciowego korzysta osób. W powiecie krasnostawskim 29,2% z ogółu społeczności jest podłączonych do sieci gazowej, z czego w miastach korzysta z niej 71,1% a na wsi zaledwie 12,8% ludzi.. 42 W powiecie krasnostawskim jest 7754 odbiorów energii elektrycznej na niskim napięciu w gospodarstwach domowych w miastach, którzy zużywają MWh energii elektrycznej na niskim napięciu. 43 Na terenie powiatu krasnostawskiego występują w znaczącej ilości materiały do produkcji biopaliw typu: słoma, drewno oraz możliwości rozwoju upraw do produkcji biopaliw (np. rzepak, wierzba energetyczna). Natomiast nie jest w pełni wykorzystywany potencjał hydroenergetyczny rzek Ibid. 43 Ibid. 44 Ibid. Strona 35 z 120

36 NA POZIOMIE GMINY Strategia Rozwoju Gminy Kraśniczyn 45 W śród szans rozwoju gospodarczego gminy wymienia się m. in. rozwój produkcji odnawialnych źródeł energii (szczególnie z biomasy). Ciepłownictwo: Na terenie gminy nie ma całościowo zorganizowanej gospodarki w zakresie zaopatrzenia i pokrycia potrzeb cieplnych zarówno mieszkańców jak i przemysłu. Powyższe potrzeby pokrywane są z lokalnych źródeł ciepła kotłownie wbudowane, zakładowe, przemysłowe (węglowe lub gazowe), bądź tradycyjne ogrzewanie piecowe. W związku z wprowadzaniem przyśpieszonego procesu termomodernizacji obiektów i doprowadzenia do energetycznych standardow europejskich zachodzi konieczność dostosowania parametrów technicznych i eksploatacyjnych do zmieniających się potrzeb odbiorców. To wymaga zwiększonych nakładów w celu ograniczenia strat ciepła i ciągłego poprawiania efektywności energetycznej. Energia elektryczna: Obszar gminy zasilany jest ze stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na terenie gminy Krasnystaw. Gmina Kraśniczyn jest w całości zelektryfikowana. Większość miejscowości posiada oświetlenie uliczne lecz nie jest ono w pełni kompletne. Na dzień dzisiejszy dwie miejscowości tj. Kol. Bończa i Zalesie nie posiadają oświetlenia ulicznego. Gazyfikacja: Aktualnie na obszarze Gminy znajduje się sieć rozdzielcza gazowej z przyłączami, która obejmuje 10 sołectw: Kraśniczyn, Brzeziny, Kol. Surhów, Majdan Surhowski, Stara Wieś, 45 Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn. Strona 36 z 120

37 Surhów, Wolka Kraśniczyńska, Zastawie, Sułów, Łukaszówka, tj. 50% ogółu gospodarstw. W miejscowościach gdzie brak jest sieci gazowej, a są to przeważnie miejscowości o zabudowie kolonijnej mieszkańcy korzystają z gazu w butlach. W wyniku gazyfikacji wykonano modernizację 4 kotłowni węglowych na gazowe. Projekt założeń do planu zaopatrzenia gminy Kraśniczyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe (2007) 46 Ciepło: W Gminie Kraśniczyn podstawą zaopatrzenia i pokrycia potrzeb cieplnych (budynków użyteczności publicznej, drobnych zakładów usługowo-przemysłowych i gospodarstw domowych) są indywidualne lokalne źródła ciepła kotłownie wbudowane, zakładowe oraz tradycyjne ogrzewanie piecowe w zabudowie mieszkalnej. Charakterystyka zabudowy nie pozwala na zastosowanie kotłowni (zbiorczego źródła wytwarzania ciepła), która dostarczałaby ciepło magistralą na użytek odbiorców. Z powodu bardzo dużych kosztów inwestycyjnych oraz wysokich kosztów eksploatacji takiej sieci, nie przewiduje się w najbliższych latach budowy ciepłowni zbiorczej na terenie gminy. Paliwem wykorzystywanym do wytwarzania ciepła i ciepłej wody użytkowej w gospodarstwach domowych jest obecnie w przeważającej części węgiel kamienny, drewno oraz gaz sieciowy. Energia elektryczna: Podstawą zaopatrzenia miejscowości gminy jest napowietrzno kablowa sieć średniego napięcia SN 15 kv. Zasilanie poszczególnych gospodarstw oraz drobnego przemysłu i usług odbywa się głównie ze słupowych stacji transformatorowych 15/04 kv. Zgodnie z oceną operatora, stan sieci elektroenergetycznej w gminie należy uznać za zadowalający. Infrastruktura elektroenergetyczna nie wymaga reelektryfikacji. 46 Ibid. Strona 37 z 120

38 Może wystąpić jedynie konieczność dobudowy nowych stacji transformatorowych oraz krótkich odcinków sieci w celu zaopatrzenia w energię elektryczną odbiorców końcowych na terenach nowej zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej. Nie jest obecnie konieczna również modernizacja układu zasilania. W przypadku znaczącego nagłego wzrostu zapotrzebowania mocy dla indywidualnego odbiorcy każdy przypadek należy rozpatrywać oddzielnie. Pod uwagę należy brać moc zainstalowanego transformatora w stacji, odległość punktu o zwiększonym poborze mocy od stacji transformatorowej oraz przekrój przewodów roboczych w obwodzie zasilającym danego odbiorcę. Szczególnie ważne pod względem bezpieczeństwa energetycznego jest to, że rezerwa mocy stacji transformatorowych w gminie wynosi 3,4 MVA, co stanowi około 70% łącznej mocy zainstalowanych transformatorów. W takim przypadku nagły wzrost zapotrzebowania na energię nie powoduje konieczności kosztownych inwestycji, a jedynie zwiększenie przekroju przewodów roboczych w obwodzie zasilania. Pamiętać należy, że 92% linii nn 0,4kV zlokalizowanych w gminie Kraśniczyn jest liniami typu napowietrznego. Głównym problemem związanym z siecią napowietrzną niskich napięć są spadki napięcia na końcach obwodów oraz wrażliwość tychże sieci na warunki atmosferyczne i otoczenie ożywione. Alternatywnym rozwiązaniem tego problemu jest wykonywanie sieci nn o znacznie większych przekrojach kabla w systemie sieci kablowych podziemnych lub napowietrznych izolowanych. Ewentualne spadki napięcia powodowane są znaczną odległością usytuowania transformatora 15/04kV od odbiorcy końcowego. Rozwiązaniem tego problemu jest skrócenie obwodów zasilania. Charakterystyka gminy pokazuje, że w jej obrębie rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz drobnej wytwórczości jest znikomy (co spowodowane jest odpływem ludności i nieustannym zmniejszaniem się jej liczby),co z kolei nie powoduje presji zapotrzebowania na energię i koniecznej w związku z tym rozbudowy i modernizacji układu zasilania. Strona 38 z 120

39 Gaz: Cały obszar gminy Kraśniczyn obsługiwany jest przez Karpacką Spółkę Gazownictwa Oddział Zakład Gazowniczy w Lublinie i zaopatrywana jest jednostronnie ze stacji redukcyjno-pomiarowej I Surhów. W najbliższym czasie nie jest planowana rozbudowa ani modernizacja istniejącej sieci gazowej na terenie gminy Kraśniczyn. Plany rozwojowe gminy pokrewne z tematem powyższych opracowań: Zrealizowane zostaną inwestycje proekologiczne. Kontynuowane będą inwestycje w zakresie uzbrojenia terenu w infrastrukturę techniczną. Nastąpi wzrost liczby i rozwój małych oraz średnich przedsiębiorstw, w tym zwłaszcza takich, które dają miejsca pracy poza rolnictwem. Wykorzystane zostaną wszelkie możliwości pozyskania funduszy przez gminę od nisko oprocentowanych kredytów, pożyczek do funduszy pomocowych i strukturalnych Unii Europejskiej. Utrzymywać się będzie dobry stan środowiska naturalnego.. Strona 39 z 120

40 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Gmina Kraśniczyn jest gminą wiejską o charakterze rolniczym. Główną funkcją gminy jest rolnictwo, ponad 70 % mieszkańców gminy związana jest z rolnictwem. POŁOŻENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY GMINY Gmina Kraśniczyn położona jest w mezoregionie Działy Grabowieckie stanowiącym obszar wschodniej cześć Wyżyny Lubelskiej. Gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim. Powierzchnia administracyjna gminy wynosi 110,02 km 2 ha. Siedzibą gminy jest Kraśniczyn. W skład gminy wchodzą miejscowości: Anielpol, Bończa, Bończa-Kolonia, Brzeziny, Chełmiec, Czajki, Drewniki, Franciszków, Kraśniczyn, Łukaszówka, Majdan Surhowski, Olszanka, Pniaki, Stara Wieś, Surhów, Surhów-Kolonia, Wolica, Wólka Kraśniczyńska, Zalesie, Zastawie.. Gmina oddalona jest od Lublina o ok. 65 km. Sąsiaduje z gminami: Grabowiec, Izbica, Krasnystaw, Leśniowice, Skierbieszów, Siennica Różana, Wojsławice Rys. Zabudowa gminy Kraśniczyn Materiały własne. Strona 40 z 120

41 WARUNKI GLEBOWE, WODNE I KLIMATYCZNE Gleby: 48 Na obszarze gminy Kraśniczyn występuje małe zróżnicowanie warunków glebowych. Ponad 95% powierzchni zajmowanych gruntów ornych to gleby dobre i bardzo dobre. Klasa II IIIa IIIb IVa IVb V VI % 3,9 42,7 31,7 16,7 3,9 1 0,1 Tab. Klasyfikacja bonitacyjna gleb na gruntach ornych w gminie Kraśniczyn. 49 Do najlepszych gleb pod względem uprawy na obszarze gminy zalicza się te wytworzone z lessów. Są to bielicowe pszenne i brunatne zaliczane do II kompleksu przydatności rolniczej. Zalęgają one wyspowo w okolicach wsi: Bończa, Olszanka, Czajki, Stara Wieś, Surhów i Kolonia Surhów. Największy procentowy udział ogólnej powierzchni użytków rolniczych maja gleby brunatne wytworzone z lessów II i IV klasy bonitacyjnej, pszenne dobre i pszenne żytnie. Bardzo dużym problemem obszaru gminy jest erozja występująca na glebach lessowych zbudowanych z pyłów. Oprócz lessów w na terenie gminy występują rędziny gleby bielicowe najsłabsze pod względem użytkowania rolniczego zajmujące znikomy procent gruntów ornych. Należące do kompleksu żytnio-ziemniaczanego słabego V klasy bonitacji, spotykane w rejonach wsi: Stara Wieś, Majdan Surhowski, Kol. Bończa i Łukaszówka. W dolinie Wojsławki i dolinkach bocznych rozciągają się użytki zielone. Klasa II III IV V VI % 0,9 32,6 44,5 18,3 3,8 Tab. Klasyfikacja bonitacyjna gleb na użytkach zielonych w gminie Kraśniczyn Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn. 49 Ibid. Strona 41 z 120

42 Największy udział mają użytki zielone średniej wartości i dość dobrych warunkach dla produkcji paszy występujące na glebach mułowo-torfowych i czarnych ziemiach III i IV klasy bonitacji Gmina pod względem geologicznym położona jest na pograniczu dwóch struktur geologicznych tj. krystalicznej platformy wschodnioeuropejskiej i niecki brzeżnej należącej do struktur Europy Środkowej. Na skałach paleozoicznych zalegają osady mezozoiczne jury i kredy. Główna role w budowie geologicznej odgrywają skały górnej kredy wykształcone jako margle, opoki lub kreda pisząca. Skały te różnią się miedzy sobą odpornością na procesy krasowienia w zależności od zawartości węglanu wapnia i krzemionki. Skały o dużej zawartości węglanu wapnia, a małej ilości krzemionki na przykład kreda pisząca są mało odporne na wietrzenie i ulęgają silnej degradacji. Współcześnie tworzą one obniżenia z aktualnymi procesami krasowymi. Skały kredowe są przykryte osadami czwartorzędowymi o różnej miąższości lub występują na powierzchni terenu. Najgłębiej skały kredowe znajdują się w dolinie Wojsławki i zalegają na głębokości około m p. p. t. Na powierzchni terenu kreda występuje w rejonie Sułowa, Anielpola, Franciszkowa i Kol. Chełmiec. Wśród utworów czwartorzędowych największą rolę odgrywają lessy osadzone w plejstocenie, w okresie zlodowacenia bałtyckiego w wyniku akumulacji eolicznej. Wykształciły się w postaci pyłów, pyłów piaszczystych, lokalnie piasków gliniastych. Osiągają zróżnicowane miąższości od 1 do ponad 20 m. Największe miąższości lessów występują na północ od doliny Wojsławki oraz w południowo-wschodniej części gminy. Zwarte kompleksy lessowe pokrywają ok. 75% ogólnej powierzchni gminy. W rejonie wsi Brzeziny, Kol. Chełmiec i Chełmiec występują czwartorzędowe piaski, piaski gliniaste i żwiry o nieokreślonej genezie o miąższości do 4,5 m. W obrębie tarasów nadzalewowych doliny Wojsławki znajdują się utwory czwartorzędowe aluwialne drobne i średnie lokalnie gliniaste i pylaste o miąższości ponad 4,5 m. 50 Ibid. Strona 42 z 120

43 Dolina rzeki Wojsławki jest obszarem akumulacji utworów holoceńskich organicznych (namuły i torfy) oraz deluwialnych (piaski i pyły). Miąższość tych utworów wynosi maksymalnie do kilku metrów. Wartość rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy jest wysoka. Gmina Kraśniczyn to obszar nasilenia erozji gleb, na którą podatne są gleby lessowe, dlatego poważnym problemem dla rolnictwa jest sprawa przeciwdziałania erozji. Przeciwdziałanie erozji wąwozowej polega na zalesianiu bocznych odgałęzień wąwozów głównych. Obszar powyżej górnych krawędzi wąwozów o szer. 3 m należy wyłączyć spod uprawy i zadrzewić, co pozwoli zapobiec penetracji wody płynącej wzdłuż bruzd polnych. Wąwozy główne nie powinny być zalesiane. Dla przeciwdziałania erozji wszystkie lasy na terenach zagrożonych erozją winny być uznane jako pełniące funkcje glebochronne i w miarę realnych możliwości zwiększać ich powierzchnię. Wody powierzchniowe: Hydrograficznie gmina Kraśniczyn położona jest w zlewni Wisły, w dorzeczu Wojsławki, która jest prawobrzeżnym dopływem Wieprza. Wojsławka o długości całkowitej 32,1 km przepływa przez teren gminy równoleżnikowo ze wschodu od źródła w miejscowości Wojsławice, na zachód. Odwadnia ona obszar Działów Grabowieckich o powierzchni 283 km 2 i południowego skłonu Pagórów Chełmskich, a uchodzi do Wieprza na terenie Krasnegostawu. Zlewnię rzeki charakteryzuje niska lesistość oraz spadki podłużne i poprzeczne. Wody Wojsławki docelowo powinny odpowiadać II klasie czystości. W rejonie wsi Brzeziny wpływa do Wojsławki lewobrzeżny ciek Milutka, posiadający przebieg z południowego-wschodu na północny-zachód. Podobny przebieg ma ciek bez nazwy we wschodniej części gminy, którego ujście do Wojsławki znajduje się w Kolonii Bończa. Wojsławka płynie w typowej dolinie rzecznej o przekroju litery U. Zbocza doliny są strome, a dno płaskie i zabagnione. Rzeka na całej długości posiada niewielkie przepływy jednostkowe i bardzo ubogą sieć dopływów. Charakteryzuje się Strona 43 z 120

44 wezbraniami w okresie letnim (lipiec, sierpień) i wczesnowiosennym (roztopy pokrywy śnieżnej), ustabilizowanymi stanami w okresie wiosny i jesieni oraz niżówkami zimowymi. W Kolonii Bończa, w dnie doliny Wojsławki znajdują się stawy rybne. W Wojciechowie znajduje się jezioro, jego brzegi porośnięte są szuwarami. Wody powierzchniowe występują sporadycznie w rowach melioracyjnych w dnie doliny Wojsławki. Istnieją także zagłębienia bezodpływowe, które okresowo po intensywnych opadach lub roztopach zostają wypełnione wodą. Na północ od Kol. Bończa woda w zagłębieniach tego typu utrzymuje się w niektórych latach aż do końca czerwca. Na zboczach doliny Wojsławki przy przecięciu warstwy wodonośnej znajdują się liczne źródła. Ze względu na duże spadki terenu po ulewnych deszczach występuje zjawisko okresowego spływu wód powierzchniowych. Koncentracja spływu wód opadowych odbywa się głównie w licznych suchych dolinkach. Wody podziemne: Wody podziemne występują w dwóch typach utworów: czwartorzędowym i kredowym. W dolinie Wojsławki, w obniżeniach terenu i bocznych dolinkach wody podziemne występują w utworach czwartorzędowych. Głębokość zalegania tych wód jest niewielka, ok. 3 m, zależna od poziomu wody w rzece i spływu powierzchniowego z sąsiednich terenów oraz od opadów atmosferycznych. Roczne wahania wód podziemnych są dość duże i wynoszą ok. 3 m. Wody tego poziomu narażone są na zanieczyszczenia i często nie odpowiadają normom przewidzianym dla wody pitnej. Wody gruntowe typu szczelinowo-warstwowego znajdują się w skałach kredowych. Wody tego poziomu występują w krasowiejących marglach lub w szczelinach niekrasowiejących opok na głębokościach większych, przekraczających 10 m. Poziom tych wód zalega na głębokości m p.p. t., a w niektórych rejonach poniżej 50 m Strona 44 z 120

45 p. p. t. Roczne amplitudy wahań zwierciadła wód kredowych są niewielkie, rzędu 0,5-1,0 m. Gmina Kraśniczyn objęta jest zasięgiem Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 407 Chełm-Zamość. Klimat: Pod względem regionalizacji klimatycznej gmina Kraśniczyn położona jest w lubelskochełmskiej dziedzinie klimatycznej obejmującej województwo lubelskie. Klimat obszaru gminy kształtuje się pod wpływem polarnych mas powietrza pochodzenia morskiego (66 %) i kontynentalnego(24 %). Stanowią one 90% wszystkich mas powietrza napływającego na ten jej teren. Przeważają wiatry południowo- zachodnie (24 %) i zachodnie (15 %). Najmniejszy udział w ogólnej częstości mają wiatry północne. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,19 m/s. Usłonecznienie gminy należy do najwyższych wartości w regionie lubelskim i średnio wynosi 1650 [h/rok]. Jest to obszar najkorzystniejszych warunków do rozwoju energetyki słonecznej o potencjalnej energii użytecznej powyżej 950 kwh/m 2. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,8 C, przy czym średnia temperatura najzimniejszego miesiąca (lutego) wynosi -4,3 C, a średnia miesiąca najcieplejszego (lipca) wynosi 19,6 C. Suma roczna opadu wynosi 558,5mm, a średnia roczna opadów wynosi 46,5mm. Cecha charakterystyczną tego obszaru jest dość długi okres wegetacyjny (ok. 216) dni i stosunkowo późno występujące (aż do maja) przymrozki wiosenne. Suma opadów w okresie wegetacyjnym wynosi 360 mm. Przeciętnie w roku notuje się 150 dni z opadem. Maksimum opadów przypada z reguły na lipiec, minimum na schyłek zimy lub początek wiosny. Czas trwania zimy wynosi średnio od 80 do 100 dni w roku. Najwyższa wilgotność powietrza występuje zimą (84%), a najniższa latem (56%). Strona 45 z 120

46 Rys. Pokrycie terenu gminy Kraśniczyn Materiały własne. Strona 46 z 120

47 UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE LUDNOŚĆ Na koniec 2011 r. gmina liczyła 4112 mieszkańców. Przyrost naturalny kształtował się na poziomie ujemnym, jak również saldo migracji. 52 W gminie następuje stały, systematyczny spadek ludności o około osób rocznie Z analiz demograficznych wynika, że do roku 2015 nastąpi w gminie spadek ludności do poziomu około 3900 osób. 53 BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE Podstawową sieć osiedleńczą gminy stanowi zabudowa zagrodowa wykształcona głównie w oparciu o istniejącą sieć drogową. Funkcją uzupełniającą jest zabudowa jednorodzinna realizowana na działkach wydzielonych w enklawach zabudowy zagrodowej. Na terenie gminy znajduje się ok mieszkań. 54 Średnio na jedną osobę przypada ok. 29,5 m 2 powierzchni mieszkalnej przy średniej wielkości mieszkania ok. 77 m 2. 81,3 % mieszkań podłączonych jest do sieci wodociągowej, 37,7% posiada centralne ogrzewanie, a gaz sieciowy ponad 10 %. GOSPODARKA Rynek pracy: Na dzień 31 grudnia 2011 roku działały na terenie gminy 153 podmioty gospodarki narodowej 55 : 142 podmioty działały w sektorze prywatnym, 95 podmiotów to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn Ibid. Strona 47 z 120

48 14 podmioty to stowarzyszenia i organizacje społeczne, Rodzaj działalności Liczba podmiotów Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 8 Przetwórstwo przemysłowe 7 Budownictwo 15 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 44 Transport i gospodarka magazynowa 11 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 2 Informacja i komunikacja 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 6 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 1 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 13 Edukacja 6 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 6 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 3 Pozostała działalność usługowa 26 Tab. Podmioty gospodarki narodowej w gminie Kraśniczyn wg sekcji kodów PKD. 56 W gminie Kraśniczyn na koniec czerwca 2011 r. zarejestrowanych było 245 bezrobotnych Ibid. 57 Raport Sytuacja na rynku pracy w powiecie krasnostawskim według stanu na dzień 30 czerwca 2011 r., PUP Krasnystaw Strona 48 z 120

49 Rolnictwo: Gmina Kraśniczyn ma charakter wybitnie rolniczy ponad 70% mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa. Dominują gleby bardzo dobre i dobre wytworzone na lessach, które stwarzają korzystne warunki dla intensywnego rolnictwa. W gminie 86% użytków rolnych stanowią grunty orne, na których uprawia się głównie pszenicę, buraki cukrowe i ziemniaki. Rozpowszechniona jest również uprawa tytoniu. Znaczna powierzchnie zajmują sady, uprawa warzyw i czarnej porzeczki. Rolnictwo gminy Kraśniczyn charakteryzuje niekorzystna organizacja przestrzenna gospodarstw rodzinnych (rozłogi pól). Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi zaledwie 4,7 ha użytków rolnych. Na gospodarstwo przypada średnio 5 działek o średniej powierzchni 1,1 ha. W wielu wsiach konieczne jest scalanie gruntów. gospodarstwa rolne 2010 ogółem 796 do 1 ha włącznie 115 powyżej 1 ha razem ha ha ha ha ha ha 70 5 ha i więcej ha i więcej ha i więcej 61 Tab. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych użytków rolnych PSR 2010 wg siedziby gospodarstwa. GUS. Strona 49 z 120

50 grunty ogółem 796 użytki rolne ogółem 796 użytki rolne w dobrej kulturze 786 pod zasiewami 681 grunty ugorowane łącznie z nawozami zielonymi 73 uprawy trwałe 275 sady ogółem 109 ogrody przydomowe 603 łąki trwałe 566 pastwiska trwałe 196 pozostałe użytki rolne 140 lasy i grunty leśne 585 pozostałe grunty 729 Tab. Gospodarstwa rolne według użytkowania gruntów. 59 grunty ogółem ha 5874,23 użytki rolne ogółem ha 5160,96 użytki rolne w dobrej kulturze ha 5064,65 pod zasiewami ha 4194,21 grunty ugorowane łącznie z nawozami zielonymi ha 117,94 uprawy trwałe ha 197,83 sady ogółem ha 194 ogrody przydomowe ha 39,31 łąki trwałe ha 419,51 pastwiska trwałe ha 95,85 pozostałe użytki rolne ha 96,31 lasy i grunty leśne ha 403,19 pozostałe grunty ha 310,08 Tab. Gospodarstwa rolne według powierzchni gruntów Ibid. 60 Ibid. Strona 50 z 120

51 Znaczna część indywidualnych gospodarstw rolnych prowadzi działalność wyłącznie bądź głównie dla zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych własnych rodzin. Gospodarstwa są w większości małe, kilku hektarowe do 10 ha. I to takich gospodarstw jest najwięcej około 70 %. Przemysł: Gmina Kraśniczyn należy do obszarów o niskim uprzemysłowieniu. Na jej terenie nie ma znaczących w skali regionu zakładów produkcyjnych. W sferze działalności gospodarczej funkcjonują niewielkie podmioty o charakterze rzemieślniczym w skali lokalnej. Gospodarka komunalna 61 : Na terenie gminy znajduje się wodociągowa sieć rozdzielcza o długości 71,7 km wraz z 1277 przyłączami do budynków. Z sieci wodociągowej korzysta ponad 80% mieszkańców. Średnie roczne zużycie wody z wodociągów na jednego mieszkańca gminy wynosi 40 m 3. Długość czynnej sieci kanalizacyjnej znajdującej się na terenie gminy wynosi ok. 39,4 km i zawiera 531 połączeń prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, z których korzysta ponad 1300 osób. Na terenie nie objętym systemem kanalizacji zbiorczej budowane są przydomowe oczyszczalnie ściekow Długość sieci gazowej przesyłowej wynosi 642 m, a rozdzielczej 30,34 km, w tym 294 przyłącza do budynków, z czego ok. 170 to gospodarstwa domowe, z pośród których ok. 120 wykorzystuje gaz również do ogrzewania. Łącznie z sieci gazowej korzysta ok. 450 osób. Średnie zużycie gazu na gospodarstwo domowe w skali roku wynosi ok. 86,2 m 3, a średnie roczne zużycie gazu na ogrzewanie gospodarstwa domowego wynosi 65,8 m Strona 51 z 120

52 Nazwa obiektu Rodzaj paliwa używany do ogrzewania budynku Średnia ilość zużytego rocznie paliwa ( ) [m 3, Mg, litry] Moc kotła [kw] Szkoła Podstawowa w Surhowie Gaz bd bd Zespół Szkół w Kraśniczynie Gaz bd bd Urząd Gminy Kraśniczyn Gaz bd bd Ośrodek Zdrowia w Kraśniczynie Strażnica OSP w Kraśniczynie Gaz bd bd Węgiel bd bd Gorzelnia w Surhowie bd bd bd Gorzelnia w Bończy Węgiel bd bd Gospodarstwo Sadownicze w Żułowie bd bd bd Piekarnia w Kraśniczynie Węgiel bd bd Zakład Opiekuńczo Leczniczy w Żułowie Dom pomocy Społecznej Kolonia Bończa Gaz ziemny bd bd Olej opałowy bd bd Tab. Wykaz obiektów użyteczności publicznej na terenie gminy administrowanych przez gminę Kraśniczyn Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn. Strona 52 z 120

53 INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA Sport: 63 Na terenie gminy działa klub sportowy, w którym w ćwiczy ponad 60 osób. Kultura i sztuka: 64 Na terenie gminy działa 1 biblioteka (prowadzona przez gminę) posiadające łącznie ok. 11,3 tys. woluminów. Ochrona zdrowia i opieka społeczna: 65 Na terenie gminy znajdują się dwa zakłady opieki zdrowotnej oraz jedna apteka. Z pomocy społecznej korzysta ok. 200 gospodarstw. Szkolnictwo: 66 Gmina Kraśniczyn prowadzi następujące placówki oświatowe: Szkoła Podstawowa w Kraśniczynie Szkoła Podstawowa w Surhowie Gimnazjum Publiczne w Kraśniczynie Bezpieczeństwo: Usługi związane z porządkiem i bezpieczeństwem publicznym sprawowane są przez komisariat policji w Kraśniczynie, Teren gminy obejmuje działalnością Państwowa Straż Pożarna w Krasnymstawie, Na terenie gminy działa również Ochotnicza Straż Pożarna, Pogotowie energetyczne zapewnia PGE Dystrybucja Zamość Sp. z o. o. Rejon Energetyczny Krasnystaw. 63 Ibhttp:// 64 Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn. 65 lbid. 66 Ibid. Strona 53 z 120

54 OCHRONA ŚRODOWISKA Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu: Obszar gminy Kraśniczyn charakteryzuje się dużymi walorami krajobrazowymi i biotycznymi. Niemal cała gmina, z wyjątkiem północnowschodniej części, została włączona do Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (ESOCh) byłego województwa chełmskiego, utworzonego w 1983 r. System ten stanowi układ przestrzenny i funkcjonalny, w którym uzupełniają się wzajemnie różne formy ochrony przyrody. Gmina Kraśniczyn została włączona do Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, zajmuje on powierzchnie ha i rozciąga się pasem szerokości od 2 do 8km wzdłuż południowej granicy województwa lubelskiego. Skierbieszowski Park Krajobrazowy: W 1995r. ze względu na wyjątkowe walory środowiska przyrodniczego i krajobrazu podniesiona została ranga ochronna obszaru gminy i utworzony został Skierbieszowski Park Krajobrazowy. Park obejmuje obszar gminy Kraśniczyn z wyjątkiem części północnowschodniej, która z kolei stanowi otulinę Parku. Fragmenty otuliny położone są w Grabowiecko-Strzeleckim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Skierbieszowski Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnie 9 658ha. Tereny SPK obejmują unikalny krajobraz lessowy Działów Grabowieckich z całym systemem wąwozów. Charakteryzuje się występowaniem lasów bukowych i lasów gradowych zajmujących jedynie około 21% jego powierzchni, a także wielu rzadkich i chronionych gatunków flory i fauny. Jest on bardzo intensywnie wykorzystywany rolniczo. Rezerwat przyrody Głęboka Dolina : Rezerwat utworzono w 1996 roku i zajmuje on powierzchnie 289,12 ha na terenie gminy Kraśniczyn w mezoregionie Działy Grabowieckie. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych malowniczych rozcięć erozyjnych w postaci dolin z wąwozami oraz lasów jaworowo-dębowych z bukiem występującym na granicy zasięgu. Jest to jeden z najbardziej interesujących rezerwatów w województwie lubelskim. Specyficzne środowisko przyrodnicze tworzy gęsta sieć form erozyjnych uformowanych w postaci suchych i mokrych dolin z wąwozami, jarami. Suche doliny Strona 54 z 120

55 i wąwozy maja długość kilkunastu kilometrów i głębokość do 70 m. Wytworzyły się one w grubej warstwie utworów lessowych. Na dnie najgłębszych wąwozów odsłaniają się skały kredowe. Na terenie rezerwatu występują zwarte, wielogatunkowe jazy o charakterze naturalnym. W drzewostanie dominuje buk, chociaż w różnych częściach rezerwatu występują drzewostany sosnowe i grabowe z bardzo często występującym wiązem górskim, jaworem i lipą szerokolistną. We wschodniej części rezerwatu występuje kilka niewielkich źródełek tworzących strumyki o bardzo wartościowej wodzie. Nadmiar wód opadowych i roztopowych odprowadzany jest dolinami i wąwozami głównie w kierunku dolin rzeki Wojsławki. Pomniki przyrody: Na obszarze gminy Kraśniczyn znajduje się 27 pomników przyrody. Są to pojedyncze drzewa (24 pomników przyrody) i grupy drzew (3 pomniki przyrody). Drzewa pomnikowe rosną głównie w parkach podworskich w Surhowie (10 sztuk) i w Bończy (9 sztuk). Pozostałe drzewa pomnikowe znajdują się przy drogach, a 18 modrzewi polskich rośnie w lesie leżącym na północ od wsi Wolica. Parki podworskie: W gminie Kraśniczyn znajdują się cztery parki podworskie: w Bończy, Surhowie, Kraśniczynie i Sułowie. Parki w Bończy i Surhowie uznane zostały za zabytkowe. Lasy ochronne: W gminie Kraśniczyn wyznaczono lasy ochronne glebochronne. Są to kompleksy leśne w południowo-wschodniej części gminy, na północ od wsi Wolica, południowa cześć Lasu Surhowskiego oraz Las Olejanek w zachodniej części gminy. Lasem ochronnym jest również Las Surhowski znajdujący się w I strefie zagrożenia przemysłowego słabego. Prowadzona działalność gospodarcza oraz realizowane przedsięwzięcia nie mogą powodować przekroczenia obowiązujących standardów jakości środowiska poza terenem do którego prowadzący działalność lub inwestor ma tytuł prawny. Strona 55 z 120

56 Gmina Kraśniczyn charakteryzuje się dobrymi warunkami higieny atmosfery. Nie występują tu zakłady mogące w znaczący sposób wpływać na stan czystości powietrza. Głównymi emitorami zanieczyszczeń pyłowo gazowych w gminie są głównie kotłownie węglowe, piece węglowe i paleniska gospodarstw domowych. Istotne, z punktu ochrony środowiska naturalnego, jest prowadzenie przez władze gminy działań mających na celu zmniejszenie wpływu działalności mieszkańców na środowisko przyrodnicze np. stworzenie i realizacja programów dotyczących zmniejszenia emisji C0 2 i pyłów. Rys. Gmina Kraśniczyn ochrona przyrody Materiały własne. Strona 56 z 120

57 STAN ZAOPATRZENIA GMINY W CIEPŁO STAN OBECNY Na obszarze gminy Kraśniczyn nie ma zorganizowanej gospodarki w zakresie zaopatrzenia i pokrycia potrzeb cieplnych zarówno mieszkańców, jak i przemysłu. Powyższe potrzeby pokrywane są z lokalnych źródeł ciepła - kotłownie wbudowane (indywidualne), bądź tradycyjne ogrzewanie piecowe. Z uwagi na rozproszenie zabudowy, w przeważającej ilości zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej w dalszej perspektywie nie przewiduje się scentralizowanego systemu dostawy ciepła, głównie ze względów ekonomicznych. System ciepłowniczy gminy oparty jest na indywidualnych źródłach ciepła - małych kotłowniach domowych, opalanych przede wszystkim, węglem i drewnem oraz w niewielu przypadkach gazem sieciowym. Z takich rozwiązań korzysta większość mieszkańców gminy w celu ogrzania pomieszczeń i podgrzania c.w.u. 68. Istniejące w wielu gospodarstwach kotły spalające paliwa stałe, głównie węgiel kamienny, są w większości przestarzałe. Emitują one do atmosfery znaczne ilości gazów SO 2, NO 2, CO i CO 2 (w ramach tzw. małej emisji), które są bardzo szkodliwe nie tylko dla środowiska przyrodniczego, ale także dla zdrowia ludzi. Bardzo często zdarza się spalanie w tych kotłach i piecach domowych śmieci w tym substancji niebezpiecznych takich jak pojemniki i materiały z polichlorku winylu (PCV), materiały gumowe, opakowania z polietylenu (PET), polipropylenu czy poliuretanu). Przy braku jakichkolwiek filtrów na emitorach do środowiska dostaje się bardzo wiele toksyn. Temperatura spalania w takich źródłach jest poniżej 500 C i zamiast spalania odbywa się piroliza śmieci. Odbiorców ciepła zlokalizowanych na terenie gminy Kraśniczyn można podzielić na następujące kategorie: a) Odbiorcy indywidualni ciepła na cele bytowe, w tym: budynki jednorodzinne do celów ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej, 68 c.w.u. ciepła woda użytkowa. Strona 57 z 120

58 budynki wielorodzinne do celów ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej; b) Instytucje użyteczności publicznej do celów ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej, c) Odbiorcy przemysłowi wykorzystujący ciepło w instalacjach przemysłowych do procesów technologicznych. Odbiorcy ciepła na cele bytowe są jednocześnie jego producentami. Źródłami ciepła w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych są: kotłownie wbudowane, zlokalizowane w budynkach, do których dostarczane jest produkowane w nich ciepło właściciel budynku jest wówczas jednocześnie właścicielem kotłowni. Źródła ciepła w tych budynkach zalicza się do tzw., niskiej emisji. Na terenie gminy Kraśniczyn nie ma źródeł ciepła tzw. wysokiej emisji. Większość instalacji odbiorczych centralnego ogrzewania w obiektach zlokalizowanych na terenie gminy wykonana jest w technologii tradycyjnej, tj. z przewodów wykonanych z rur stalowych i grzejników członowych żeliwnych. Tylko część z tych instalacji posiada zainstalowane przygrzejnikowe zawory regulacyjne z głowicami termostatycznymi. Stan instalacji odbiorczych centralnego ogrzewania omówionych powyżej można ocenić jako dobry w tych obiektach, gdzie zainstalowano przygrzejnikowe zawory z głowicami termostatycznymi, które umożliwiają racjonalne korzystanie z ciepła stosownie do potrzeb w poszczególnych pomieszczeniach. W przypadku budynków, gdzie instalacja centralnego ogrzewania nie jest wyposażona w ww. zawory, ocena tych instalacji wypada niezadowalająco, niezależnie od stanu technicznego samych rurociągów i grzejników brak możliwości racjonalizowania dostaw ciepła do poszczególnych pomieszczeń (niska efektywność ekonomiczna instalacji). Strona 58 z 120

59 PLANY ROZWOJU Aktualnie nie planuje się żadnych inwestycji związanych z budową sieci ciepłowniczej ogólnodostępnej dla wszystkich mieszkańców gminy. Zaopatrzeniem w ciepło własnych obiektów zajmuje się bezpośrednio sama gmina. Władze gminy rozważają w najbliższych latach wymianę dotychczasowego systemu ogrzewania generującego coraz większe koszty utrzymania budynków użyteczności publicznej, na kotły na biomasę (zrębka, pellet), czy pompy ciepła, które to rozwiązania mogą współpracować z instalacjami solarnymi wspomagającymi produkcję ciepłej wody użytkowej w tych obiektach. Wprowadzając systemy solarne wspomagające produkcję c.w.u. i c.o. (zarówno na obiektach gminnych, jak i prywatnych) można ograniczyć zużycie paliw kopalnych. Celem takich działań w oparciu o lokalny potencjał paliw odnawialnych (np. biomasa) powinno być: zmodernizowanie starych, nieefektywnych i szkodliwych dla środowiska systemów cieplnych, na rzecz nowych, ekologicznych, w pełni zautomatyzowanych, dobór właściwego paliwa w celu zapewnienia minimum kosztów eksploatacji, znaczne obniżenie kosztów eksploatacji systemów, ominięciem dużych kosztów towarzyszących zazwyczaj podobnym inwestycjom. Zmodernizowane kotłownie powinny być systemami bezobsługowymi, sterowanymi przez najnowocześniejszą automatykę. W budżecie ich obsługi nie wystąpią koszty osobowe, co wpływa na zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych. Powinny pracować w oparciu o regulatory pogodowe, przez co możliwe jest uzyskanie kolejnej korzyści poprzez natychmiastową reakcję urządzenia na zmiany temperatury zewnętrznej. Przyczynia się to do efektywności pracy systemu. Powstaje w ten sposób oszczędność w stosunku do kotłowni tradycyjnych w wysokości około 15%-30% wyprodukowanej energii. Takie systemowe działania na terenie gminy są możliwe do zrealizowania w ramach projektów z zewnętrznym dofinansowaniem w formie dotacji. Realizacja takiego projektu się przyczyni zarówno do ograniczenia kosztów związanych z ogrzewaniem budynków i produkcją ciepłej wody na cele bytowe, jaki i również do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Strona 59 z 120

60 STAN ZAOPATRZENIA GMINY W ENEGIĘ ELEKTRYCZNĄ STAN OBECNY Dostawcą energii elektrycznej dla gminy Kraśniczyn jest PGE Dystrybucja S.A. Oddział Zamość, która odpowiada za sprawność, eksploatację, rozwój i modernizację sieci elektrycznej. Za bieżący nadzór i stan techniczny sieci elektroenergetycznych, jako zarządca sieci odpowiada Rejon Energetyczny Krasnystaw. Elektryfikacja wsi gminy Kraśniczyn realizowana była w latach powojennych (ponad 50% istniejących linii nn i SN były budowane w latach 60 tych i 70 tych) i polegała na doprowadzeniu sieci elektroenergetycznych z terenu Krasnegostawu w technologii, jaka była wówczas stosowana i dla pokrycia podstawowych potrzeb, sprowadzających się głównie do potrzeb oświetleniowych. Od tego czasu poziom zapotrzebowania mocy dla współczesnego klasycznego gospodarstwa domowego, wzrósł kilkakrotnie. Przez teren gminy przebiega linia przesyłowa elektroenergetyczna 220kV Zamość Mokre - Chełm o długości w obrębie gminy Kraśniczyn 7,69 km. Długość [km] Typ linii Ilość [szt] Napowietrzna nn 0,4 kv 79,1 Kablowa nn 0,4 kv 6,6 Napowietrzna SN 67,3 Stacje transformatorowe SN/nn 15-0,4 kv 59 Tab. System elektroenergetyczny na terenie gminy Kraśniczyn. 69 Wymieniony wyżej układ sieci i urządzeń, który został w ostatnich latach rozbudowany zapewnia zasilanie podstawowe i rezerwowe odbiorców gminy. Zgodnie z informacją 69 Źródło: Urząd Gminy Kraśniczyn. Strona 60 z 120

61 otrzymaną od operatora sieci, energetyka zawodowa nie przewiduje nowych inwestycji sieciowych na terenie gminy. Na wszystkich obszarach przewidzianych pod zalesienia, zgodnie z PN - E należy pozostawić pod istniejącymi liniami elektroenergetycznymi SN i nn pas bez zalesienia o szerokości min. 9,3 m umożliwiający dogodny dostęp w celach eksploatacyjnych linii. Dopuszcza się w pozostawionych pasach prowadzenie gospodarki leśnej pod warunkiem utrzymania pod linią drzew nie przekraczających wysokości 2 m oraz pozostawienie wokół każdego słupa powierzchni nie zalesionej w odległości co najmniej 4m od słupa. W zakresie poprawy stanu technicznego sieci i urządzeń przewiduje się inwestycje tzw. odtworzeniowe. Przystosowanie mocy transformatorów w istniejących stacjach transformatorowych 15/04 kv do potrzebnego obciążenia zależy od rozwoju gospodarczego gminy a także potencjalnego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną. W przypadku zaistnienia takich potrzeb wystąpi konieczność rozbudowy i modernizacji sieci SN i nn oraz budowa nowych stacji transformatorowo - rozdzielczych 15/04 kv przyłączonych do magistralnych linii elektroenergetycznych SN na terenie gminy Kraśniczyn. Między innymi na terenie gminy Kraśniczyn PGE Dystrybucja S.A. Oddział Zamość realizuje projekt Ograniczenie strat energii poprzez wymianę transformatorów w PGE Dystrybucja S.A. Oddział Zamość. Zakres projektu dotyczy wymiany, w stacjach transformatorowych starych transformatorów 15/0,4 kv/kv oraz transformatorów 110/15 kv/kv o dużych stratach energii elektrycznej, na nowe jednostki o małych stratach. Okres realizacji projektu zawiera się w czasie od października 2011r. do października Realizacja projektu przyczyni się do ograniczenia strat energii elektrycznej w procesie dystrybucji oraz poprawi warunki eksploatacji sieci elektroenergetycznej na terenie gminy. W przypadku konieczności realizacji planowanego wzrostu zapotrzebowania na moc i energię elektryczną konieczne będzie modernizowanie starych i budowa nowych linii oraz stacji elektroenergetycznych zgodnie z warunkami określonymi przez zarządcę sieci. Największa grupę odbiorców energii elektrycznej stanowi odbiór bytowo komunalny, tj. gospodarstwa domowe i rolne. Strona 61 z 120

62 W przypadku tworzenia na terenie gminy nowych obszarów zabudowy nieposiadających linii elektroenergetycznych, to w przypadku nie ujęcia tych terenów planami inwestycyjnymi przedsiębiorstwa energetycznego należy niezwłocznie wykonać Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Kraśniczyn, w którym określi się działania, jakie należy podjąć w celu zapewnienia dostaw energii elektrycznej dla tych obszarów. Z informacji uzyskanych od operatora sieci wynika, że cała infrastruktura przesyłowa i dystrybucyjna zasilająca gminę w energię elektryczną pozwala na dotrzymanie norm dotyczących niezawodności zasilania, jakości dostarczanej energii elektrycznej oraz ciągłości zasilania. Rys. Linie elektroenergetyczne na terenie gminy Kraśniczyn. 70 Stopień obciążenia stacji transformatorowych jest zróżnicowany, co świadczy o pewnej rezerwie mocy, którą można wykorzystać w przypadku wzrostu zapotrzebowania podłączenia nowych indywidualnych odbiorców energii elektrycznej. W przypadku konieczności podłączeń nowych odbiorców do stacji transformatorowych 15/0,4 kv 70 Materiały własne. Strona 62 z 120

63 pracujących z pełnym obciążeniem, działania takie będą się wiązały z koniecznością wymiany transformatorów na jednostkę o odpowiednio większej mocy, łącznie z potrzebą dostosowania niskiego napięcia do nowych rzeczywistych potrzeb. Prognozowany wzrost cen taryfowych różnych nośników energii (np. oleju opałowego, gazu płynnego) może spowodować zwiększenie zużycia energii elektrycznej do celów grzewczych, bytowo komunalnych, klimatyzacji i ciepłej wody użytkowej poza zakres planowany przez dystrybutora energii. Z informacji uzyskanych od dystrybutora energii elektrycznej wynika, iż w miarę posiadanych środków przedsiębiorstwo planowo realizuje inwestycje sieciowe, które zwiększają możliwości dostarczania energii elektrycznej 71. Konfiguracja sieci wysokiego napięcia pozostanie niezmieniona w najbliższym czasie, natomiast rozbudowie i modernizacji będzie ulegać sieć średniego i niskiego napięcia. Oświetlenie ulic i placów Stan techniczny oświetlenia ulicznego ulega systematycznie modernizacji i rozbudowie wraz z rozwojem budownictwa na terenie gminy. Wynikiem tego jest: poprawa niezawodności funkcjonowania, poprawa efektywności oświetlenia i optymalizacji, zmniejszenie kosztów utrzymania i konserwacji, wydłużenie bezawaryjnej pracy lamp, poprawa estetyki oświetlenia, zmniejszenie poboru energii elektrycznej na oświetlenie. Przy dalszej modernizacji oświetlenia ulicznego i placów należy zwrócić szczególna uwagę na: natężenie oświetlenia, równomierność oświetlenia, oszczędność mocy elektrycznej. 71 Ibid. Strona 63 z 120

64 Ocena stanu zasilania gminy w energię elektryczną Stan zasilania gminy Kraśniczyn w energię elektryczną należy uznać za zadowalający. Obecnie i w najbliższej przyszłości nie zachodzi zagrożenie obniżenia jakości i ciągłości dostawy energii elektrycznej dla użytkowników. Gwarantują to istniejące rezerwy mocy w GPZ 110/15 kv Żółkiewka zasilającym gminę, w stacjach transformatorowych 15/0,4 kv oraz przepustowość na liniach elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia. Strona 64 z 120

65 PLANY ROZWOJU Podczas uzgodnień niniejszego dokumentu z PGE Dystrybucja Oddział Zamość ustalono: W celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii PGE Dystrybucja Oddział Zamość przeznacza środki finansowe na modernizację i rozbudowę sieci niskiego, średniego i wysokiego napięcia. Na podstawie corocznych planów eksploatacyjnych systematycznie przeprowadza zabiegi eksploatacyjne na wszystkich urządzeniach sieci dystrybucyjnej, które to zabiegi razem z zaplanowanymi inwestycjami sieciowymi umożliwią utrzymanie sieci w dobrym stanie technicznym, zapewniającym całość zasilania. W uzgodnionym przez URE 72 planie rozwoju PGE Dystrybucja Oddział Zamość na lata przewidziano środki inwestycyjne pozwalające rozbudowywać sieci w celu przyłączenia nowych odbiorców oraz środki na modernizację i odtworzenie majątku. Możliwość przyłączenia nowych odbiorców do sieci niskiego napięcia należy rozpatrywać indywidualnie. Dla każdego przypadku należy brać pod uwagę moc zainstalowanego transformatora w stacji, odległość punktu przyłączenia od stacji transformatorowej oraz przekrój przewodów roboczych w obwodzie zasilającym danego odbiorcę. Zgodnie z art. 7 ust. 8l ustawy Prawo Energetyczne PGE Dystrybucja Oddział Zamość jest zobowiązane sporządzać informacje między innymi dotyczące wartości łącznej dostępnej mocy przyłączeniowej dla źródeł, a także planowanych zmian tych mocy w okresie kolejnych 5 lat od dnia ich publikacji. Informacje te dostępne są na stronie internetowej i aktualizowane są co najmniej raz na kwartał. W najbliższych dziesięciu latach zmiany w zakresie zapotrzebowania na energię elektryczną, mogą być podyktowane głównie inwestycjami prowadzonymi na terenie gminy Kraśniczyn w zakresie budownictwa jednorodzinnego oraz zakresem ewentualnych inwestycji przemysłowych. 72 URE Urząd Regulacji Energetyki. Strona 65 z 120

66 Na terenie gminy planowane są przez PGE Dystrybucja Zamość Sp. z o.o. następujące zakresy rodzajowe niezbędne dla modernizacji i odtworzenia istniejących sieci i urządzeń: modernizacje i przebudowy GPZ-ów, wymiana aparatury pierwotnej, stanowisk transformatorów, wymiana innych wyeksploatowanych urządzeń, modernizacja linii 110kV, modernizacja telemechaniki i zabezpieczeń w stacjach WN/SN, modernizacja istniejącej sieci SN nn i przyłączy, wymiany kabli o wysokiej awaryjności z izolacją wykonaną z polietylenu niesieciowego, wymiana przewodów, izolatorów, systemu radiowego sterowania siecią i innych elementów sieci, wymiana wyeksploatowanych liczników energii elektrycznej, dostosowania układów pomiarowo rozliczeniowych do wymagań IRiESD. PGE Dystrybucja Zamość Sp. z o.o. obsługująca gminę realizuje projekt pod tytułem Ograniczenia strat energii poprzez wymianę transformatorów w PGE Dystrybucja Zamość. W ramach realizacji projektu wymienia się stare pracujące ponad 30 lat jednostki transformatorowe na nowe o niskich stratach. Wpłynie to na ograniczenie strat energii o co najmniej 30%. Wpływ na zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną może mieć coraz powszechniejsze stosowanie energooszczędnych urządzeń domowych, źródeł światła oraz prowadzenie przez gminę polityki efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej. Niemniej jednak, z uwagi na ciągły rozwój cywilizacyjny z pewnością nastąpi wzrost konsumpcji energii elektrycznej spowodowany: wzrostem ilości odbiorników zainstalowanych u poszczególnych odbiorców, rozwojem przemysłu na terenie gminy i usług, ewentualnie szerszym wykorzystaniem energii elektrycznej do celów grzewczych. Strona 66 z 120

67 Wzrost ten może być zaspokojony produkcją energii elektrycznej w odnawialnych źródłach, jakie są planowane na terenie gminy. Planowana biogazownia może z powodzeniem zaspokoić ewentualny wzrost zużycia energii elektrycznej na terenie gminy. W związku z tym, że jednym z ustawowych zadań gminy jest poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, a także poprawa ochrony środowiska, władze gminy Kraśniczyn wspierają działania inwestycyjne firm lokujących odnawialne źródła energii na terenie gminy oraz planują na najbliższe lata inwestycje związane z rozbudową i modernizacją oświetlenia ulicznego na terenie gminy. Nowe stacje transformatorowe 15/04 kv powinny być realizowane w obszarach deficytu mocy. Typ i moc stacji transformatorowych należy dobierać do przewidywanego obciążenia i innych warunków sieciowych, z uwzględnieniem możliwości dojazdu ciężkim sprzętem (samochodem ciężarowym, dźwigiem). Zakłada się doprowadzenie energii elektrycznej (linii niskiego napięcia) do wszystkich budynków istniejących i projektowanych ujętych w terenach budowlanych oraz do istniejących budynków mieszkalnych i gospodarczych, stanowiących tzw. zabudowę rozproszoną. Rozbudowa i modernizacja powinna się odbywać zgodnie z warunkami technicznymi określonymi w przepisach szczególnych i przez operatora sieci. Napowietrzne linie energetyczne niskiego napięcia wymagają pasa technicznego wolnego od zabudowy o szerokości 2 m od osi linii niskiego napięcia 0,4 kv. Ponadto, na wszystkich obszarach przewidzianych pod zalesienie należy pozostawić pod istniejącymi liniami SN i nn pas o szerokości ok. 9,3 m. W pozostawionym pasie dopuszcza się prowadzenie gospodarki leśnej pod warunkiem utrzymania pod linią drzew nie przekraczających 2 m wysokości oraz pozostawienie wokół każdego słupa powierzchni nie zalesionej w odległości co najmniej 4 m od słupa. Strona 67 z 120

68 STAN ZAOPATRZENIA GMINY W PALIWA GAZOWE STAN OBECNY Długość sieci gazowej przesyłowej wynosi 642 m, a rozdzielczej 30,34 km, w tym 294 przyłącza do budynków, z czego ok. 170 to gospodarstwa domowe, z pośród których ok. 120 wykorzystuje gaz również do ogrzewania. Łącznie z sieci gazowej korzysta ok. 450 osób. Średnie zużycie gazu na gospodarstwo domowe w skali roku wynosi ok. 86,2 m 3, a średnie roczne zużycie gazu na ogrzewanie gospodarstwa domowego wynosi 65,8 m 3. W celu utrzymania obecnego stanu środowiska, a w przyszłości jego poprawy, korzystne będzie doprowadzenie do większej ilości domostw gazu ziemnego. Pozwoli to na zmniejszenie emisji do atmosfery szkodliwych gazów i pyłów. Za zwiększeniem gazyfikacji gminy przemawia również, poza względem ekologicznym, czynnik ekonomiczny, związanym z planowanym rozwojem agroturystycznym gminy. Zaopatrzenie odbiorców gazu propan-butan dla potrzeb bytowych związanych z energią potrzebną dla celów przygotowywania posiłków na terenie gminy Kraśniczyn realizowane jest za pomocą gazu propan-butan w butlach 11 kg przez okoliczne firmy prowadzące dystrybucję tego gazu. Strona 68 z 120

69 PLANY ROZWOJU Należy podjąć działania dla zakończenia procesu budowy sieci gazowniczej na obszarze gminy. Inicjatywa w sprawie dalszej gazyfikacji gminy należy do samorządu lokalnego oraz samych zainteresowanych, tj. przyszłych odbiorców, przy czym obowiązuje warunek ekonomicznej opłacalności przedsięwzięcia zgodnie z Ustawą Prawa Energetycznego i aktami wykonawczymi dla niej. Działaniami poprawiającymi stan zaopatrzenia mieszkańców gminy w gaz są również działania informacyjne i promujące efektywność wykorzystania gazu w kotłach gazowych w gospodarstwach indywidualnych. W większości gospodarstw zainstalowane są dziesięcioletnie lub prawie dwudziestoletnie kotły, których sprawność wacha się między 50% - 70%. Fot. Przestarzały konstrukcyjnie kocioł gazowy Materiały własne. Strona 69 z 120

70 W przypadku takich kotłów dla 120 m 2 obiektu zamieszkałego przez 3 osoby średnie roczne zużycie gazu wynosi około 4000 m 3. Wymiana przestarzałego technicznie kotła na nowy może zmniejszyć zużycie gazu w obiekcie nawet o 20%. Wskazane jest prowadzenie na terenie gminy polityki informacyjnej i działań wspierających modernizację kotłów gazowych u odbiorców indywidualnych oraz termoizolacji budynków mieszkalnych. Realizacja tych działań przyczynia się do zmieszenia zużycia gazu przez indywidualnego odbiorcę nawet do 30% w skali roku. W celu określenia docelowego maksymalnego zapotrzebowania gazu należy przyjąć: gospodarstwa domowe będą wykorzystywać gaz do przygotowania posiłków, podgrzania wody do celów sanitarnych zapotrzebowanie roczne 157,3 m 3 /osobę, odbiorcy nielimitowani wg charakterystyki obiektu oraz zużycia paliwa w kotłowniach, pozostali odbiorcy nielimitowani usługi komunalne, gastronomia, stołówki wskaźnik 10% zużycia w gospodarstwach domowych, cele technologiczne w rolnictwie 8,14 GJ na odbiorcę, ogrzewanie mieszkań (100% gazu do ogrzewania): w budownictwie jednorodzinnym (zwarta zabudowa) 120 GJ/mieszkanie, na wsi 110 GJ/mieszkanie, co daje w roku 3495 m 3 /rok, w budownictwie wielorodzinnym 42,9 GJ/mieszkanie, co daje 1250 m 3 /rok, dla odbiorców sezonowych 1,8 GJ/mieszkanie, wielkość strat gazu w wysokości 3,5% zużycia gazu ogółem. Eksploatacja systemu gazowniczego nie zagraża środowisku naturalnemu, ponieważ stacje redukcyjno pomiarowe oraz gazociągi stanowią układ hermetycznie zamknięty. Strona 70 z 120

71 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE UŻYTKOWNIE CIEPŁA, ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PALIW GAZOWYCH Jednym z elementów zrównoważonego rozwoju jest dążenie do zmniejszenia zużycia energii. Dotyczy to zarówno bardzo energochłonnych procesów przemysłowych, jak i mikro procesów obsługujących codzienne potrzeby bytowe człowieka. W obu przypadkach dąży się do osiągnięcia jak najmniejszego wpływu na warunki klimatyczne, środowisko i zdrowie człowieka. Również potwierdzone badaniami dane wskazujące, że: zasoby paliw konwencjonalnych są ograniczone, dostępność do paliw kopalnych wymaga coraz większych nakładów finansowych z powodu ich coraz trudniejszej dostępności, coraz większy wpływ na zanieczyszczenie środowiska produktami procesów spalania paliw konwencjonalnych, implikują działania zmierzające do oszczędzania energii i jej efektywnego wykorzystania. Na poziomie krajowym Polska realizuje elementy wspólnotowej polityki energetycznej implementując główne cele w specyficznych warunkach krajowych spowodowanych niekorzystną strukturą paliw naturalnych opartych na monokulturze węgla kamiennego i brunatnego. Realizacja tych celów uwzględnia interesy odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii. Podstawę wyboru krótkoterminowych priorytetowych przedsięwzięć modernizacyjnych stanowią oceny i analizy sporządzane na etapie opracowywania prognozy zapotrzebowania na poszczególne nośniki energii. Przykładowe przedsięwzięcia mogą obejmować zadania: ograniczenie niskiej emisji, termorenowacja budynków wielorodzinnych, modernizacja źródeł ciepła, modernizacja sieci i węzłów cieplnych, modernizacja istniejącego oświetlenia ulicznego oraz oświetlenie nowych ulic i dróg, wykorzystanie kotłów na biomasę lub pomp ciepła do ogrzewania w budynkach gminnych, gazyfikacja pozostałych terenów gminy. Strona 71 z 120

72 WYTYCZNE NA POZIOMIE KRAJOWYM Podstawowymi kierunkami rozwoju polskiej polityki energetycznej są: 74 Poprawa efektywności energetycznej; Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii; Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej; Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw; Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii; Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej obejmują 75 : ustalanie narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej, wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań służących realizacji narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej, stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy wsparcia, z uwzględnieniem kogeneracji ze źródeł poniżej 1 MW oraz odpowiednią politykę gmin, stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków oraz mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu, oznaczenie energochłonności urządzeń i produktów zużywających energię oraz wprowadzenie minimalnych standardów dla produktów zużywających energię, zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią, wsparcie inwestycji w zakresie oszczędności energii przy zastosowaniu kredytów preferencyjnych oraz dotacji ze środków krajowych i europejskich, w tym w ramach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, Programu Operacyjnego 74 Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, 75 Ibid. Strona 72 z 120

73 Infrastruktura i Środowisko, regionalnych programów operacyjnych, środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wspieranie prac B+R w zakresie nowych rozwiązań i technologii zmniejszających zużycie energii we wszystkich kierunkach jej przetwarzania oraz użytkowania, zastosowanie technik zarządzania popytem, stymulowane poprzez m.in. zróżnicowanie dobowe stawek opłat dystrybucyjnych oraz cen energii elektrycznej w oparciu o ceny referencyjne będące wynikiem wprowadzenia rynku dnia bieżącego oraz przekazanie sygnałów cenowych odbiorcom za pomoc zdalnej dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi, kampanie informacyjne i edukacyjne, promujące racjonalne wykorzystanie energii. Strona 73 z 120

74 WYTYCZNE NA POZIOMIE WOJEWÓDZKIM Dokumenty strategiczne na poziomie województwa lubelskiego wskazują energetykę i jej rozwój jako niezbędny element rozwoju całego regionu. Istotnym elementem polityki energetycznej na terenie województwa lubelskiego jest również realizacja przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie energii cieplnej, energii elektrycznej i paliw gazowych, w tym przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Wytyczne te wskazują następujące kierunki działań: rozwój sektora czystej energetyki (w tym: wsparcie produkcji energii w procesie kogeneracji oraz ze źródeł ekologiczne czystych, promocja nowoczesnych technik konwersji produktów rolnych na bardzo wydajne nośniki energetyczne); poprawa konkurencyjności sektora energetycznego oraz jego rozwój w kierunku lepszego zabezpieczenia potrzeb energetycznych regionu (w tym: konsolidacja i modernizacja przedsiębiorstw sektora, budowa elektrowni bazującej na zasobach energetycznych regionu, racjonalne wykorzystanie zasobów regionu, modernizacja i rozbudowa sieci energetycznych); rozwój produkcji energii ze źródeł odnawialnych ekoenergii (w tym: wykorzystanie regionalnych źródeł energii głównie z biomasy; promocja i podnoszenie świadomości społecznej i gospodarczej w wykorzystaniu ekoenergii wśród odbiorców końcowych, rozwój działalności badawczo rozwojowej, wymiana najlepszych praktyk, doświadczeń i know-how, promowanie odnawialnych źródeł energii i szerokiego wykorzystania odpadów rolnych poprodukcyjnych); rozwój elektryfikacji wsi reelektryfikacja (w tym: modernizacja i uzupełnienie sieci elektrycznych średniego i niskiego napięcia); poprawa ładu przestrzennego jednostek osadniczych oraz rozwój infrastruktury społeczno-technicznej; rozwój infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich; wdrożenie zasad ochrony środowiska w energetyce (w tym: redukcja zanieczyszczeń środowiska ze szczególnym uwzględnieniem tzw. niskiej emisji); budowa elektrowni systemowej; Strona 74 z 120

75 budowa elektrowni na bazie gazu ziemnego; współpraca przygraniczna; budowa i modernizacji urządzeń i sieci magistralnych 400 i 220 kv; wspieranie budowy źródeł ciepła w oparciu o paliwa gazowe; wspieranie rozbudowy i przebudowy lokalnych ciepłowni na elektrociepłownie; budowa i rozbudowa rozdzielczej sieci elektroenergetycznej; budowa i rozbudowa rozdzielczej sieci gazociągów, szczególnie na obszarach wiejskich; dalszy rozwój oraz przekształcanie modelu gospodarki paliwowo-energetycznej w oparciu o ekoenergię; zmniejszenie zużycia energii dla celów socjalno-bytowych poprzez prowadzenie programów edukacyjnych; zmniejszenie strat w sieciach; wprowadzania urządzeń niskoemisyjnych w procesach spalania energetycznego; wykorzystanie energetyczne biogazu ze składowisk. Strona 75 z 120

76 MOŻLIWOŚCI NA POZIOMIE GMINY Na poziomie gminy Kraśniczyn mogą być realizowane przedsięwzięcia efektywności energetycznej w sektorze komunalno bytowym powodujące zmniejszenie zużycia ilości energii oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw w oparciu o lokalne potencjały. Wspieranie działań indywidualnych mających na celu wykorzystanie energii słońca, wiatru, ziemi, biomasy i wody przez bezpośredniego odbiorcę. Na poziomie gminy nieodzownym działaniem mającymi na celu racjonalizację zużycia energii elektrycznej jest wykonanie analizy mającej na celu ocenę obecnych warunków dostaw energii na potrzeby oświetlenia ulicznego, budynków administracji, szkół, ujęć wody, oczyszczalni ścieków, itp. obiektów będących własnością lub w zarządzie administracji gminnej. Wyniki takiej analizy wskażą działania oraz obszary podlegających optymalizacji w obszarze parametrów dostaw energii (w tym dobór taryf) lub wymianę nieefektywnych urządzeń. Kolejnym krokiem tego działania jest przeprowadzenie przetargu na wybór sprzedawcy energii elektrycznej drogą postępowania przetargowego zgodnie z Ustawą Prawo Zamówień Publicznych. Gmina na bieżąco realizuje wymianę w obwodach oświetlenia drogowego. Do przeanalizowania pod względem opłacalności ekonomicznej (ew. dofinansowanie) jest też kwestia montażu mikro instalacji hybrydowych wiatrowo solarnych produkujących energię elektryczną na potrzeby oświetlenia ulic i placów. Użytkownicy budynków jednorodzinnych w budowie zagrodowej, mieszkań w budynkach wielorodzinnych często nie mają pełnych możliwości ograniczenia kosztów ogrzewania ze względu na stan techniczny i dalekie od nowoczesnych rozwiązania techniczne źródeł ciepła lub instalacji dostarczających energię do poszczególnych lokali. Niska sprawność źródeł ciepła, duże straty ciepła w instalacjach, ale także duże straty ciepła istniejących budynków (nierzadko wielokrotnie przekraczające obecnie obowiązujące normy) powodują potrzebę przeprowadzenia pełnej analizy stanu technicznego instalacji cieplnych, która doprowadzić może do powstania konkretnych planów modernizacyjnych. Rezerwy powstałe po usunięciu powyższych przyczyn szacuje się na ok % energii dotychczas zużywanej do ogrzewania i podgrzewania wody wodociągowej. Wykorzystanie tych rezerw jest możliwe przez poprawę stanu technicznego istniejących układów zaopatrzenia w ciepło i samych budynków poprzez: Strona 76 z 120

77 modernizację źródeł ciepła (wymiana na nowoczesne o wysokiej sprawności, montaż kotłów na biomasę), termomodernizację budynków, modernizację instalacji odbiorczych (centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, np. przez montaż zbiorników buforowych w układach zamkniętych), montaż instalacji solarnych wspomagających produkcję c.w.u. W celu zmniejszenia zapotrzebowania budynków mieszkalnych na ciepło do ogrzewania i ciepłej wody budynki te należy termo modernizować możliwie w pełnym zakresie prac, który przedstawia się następująco: wymiana stolarki okiennej i drzwiowej na nowoczesną spełniającą warunki izolacyjności termicznej i szczelności; docieplenie przegród zewnętrznych: ścian, stropów, dachu; modernizację kotłowni domowych na kotły o wysokiej sprawności energetycznej spalające paliwa odnawialne lub ekologiczne, takie jak: drewno (szczapy), zrębki drewna i wierzby energetycznej, pellet, gaz lub zastosowanie pomp ciepła, wspomaganie produkcji c.w.u. energią słoneczną pozyskiwaną poprzez kolektory słoneczne; modernizację systemów ogrzewania pomieszczeń z preferencją na ogrzewanie niskotemperaturowe wielkopowierzchniowe z termostatyczną regulacją temperatury; przystosowane systemów ogrzewania do współpracy z niskotemperaturowym źródłem ciepła, takim jak: pompa ciepła, ogrzewanie słoneczne, czy gazowy kocioł kondensacyjny; zastosowanie instalacji słonecznych do ogrzewania wody; zastosowanie instalacji nawiewno-wywiewnych z odzyskiem ciepła do wentylowania pomieszczeń mieszkalnych (rekuperacja). Na poziomie gminy należy planować i realizować działania prowadzące do znaczącego oszczędzania paliw i energii m.in. stosując systemy zachęt oraz promocji w oparciu o dostępne środki pomocowe skierowane na tego typu przedsięwzięcia. Bardzo istotnym Strona 77 z 120

78 elementem tych działań jest proces termomodernizacji budynków i wdrożenie kompleksowego systemu termomodernizacji polegającego na ocieplaniu ścian, modernizacji stolarki okiennej i modernizacji kotłowni i domowych systemów centralnego ogrzewania w szczególności na lokalnie wytwarzane paliwa odnawialne takie jak drewno i biomasa rolnicza, pompy ciepła oraz instalacje wykorzystujące energię słoneczną do ogrzewania wody. Gmina powinna opracować następujące działania: wdrożenie systemu wsparcia finansowego gminy przy wykorzystaniu środków z RPO 76 dla montażu instalacji słonecznych do produkcji ciepłej wody w gospodarstwach indywidualnych i budynkach użyteczności publicznej; opracowanie instrumentu wsparcia finansowego gminy dla: - termomodernizacji indywidualnych budynków mieszkańców, - montażu odnawialnych źródeł ciepła: kotłów na biomasę wykorzystujących lokalne zasoby, pomp ciepła; edukowanie mieszkańców w zakresie prawidłowego ocieplania budynków i racjonalnej termomodernizacji budynków mieszkalnych; edukowanie mieszkańców w zakresie możliwości wykorzystywania materiałów budowlanych do wznoszenia budynków, które charakteryzują się dobrymi parametrami cieplnymi i niskim zużyciem energii do ich wytworzenia. Podjęcie powyższych działań spowoduje podniesienie sprawności użytkowej eksploatowanych układów poprzez bardziej efektywną konwersję energii chemicznej paliwa na energię cieplną oraz bardziej optymalne wykorzystanie wytworzonej energii. Wiąże to się z dopasowaniem wydajności instalacji i urządzeń odbiorczych do aktualnych potrzeb cieplnych ogrzewanych pomieszczeń czy też produkcji ciepłej wody użytkowej. Jednocześnie w obiektach nowo wznoszonych należy stosować nowoczesne rozwiązania techniczne o wysokiej sprawności użytkowej tj.: 76 RPO Regionalny Program Operacyjny Strona 78 z 120

79 nowoczesne rozwiązania źródeł ciepła opartych o kotły grzewcze o wysokiej sprawności opalanych paliwem ciekłym, gazowym, biomasą drzewną lub biomasą pochodzenia rolniczego; instalacje grzewcze wyposażone w urządzenia regulacyjne pozwalające na oszczędną ich eksploatację; instalacje grzewcze i ciepłej wody użytkowej w budynkach wielorodzinnych wyposażone w urządzenia pomiarowe, umożliwiające indywidualne rozliczanie, co skłania użytkowników do działań zmierzających do oszczędzania energii; właściwą izolację termiczną instalacji, co zminimalizuje niepożądane straty ciepła; budynki o przegrodach charakteryzujących się małym współczynnikiem przenikania ciepła, co najmniej nie przekraczającym obowiązujących norm. 77 Tworząc koncepcje racjonalizacji użytkowania energii, powinno się przeanalizować następujące możliwości: oszczędność energii i kosztów przez samą gminę uzyskana poprzez: termomodernizację budynków publicznych, oszczędność energii elektrycznej użytkowanej do oświetlenia ulic; racjonalizacja energetyczna gminnych zadań planowych uzyskana poprzez: rozpoznanie nowych terenów budowlanych, analizę terenów do renowacji; budowa i restrukturyzacja zaopatrzenia w energię uzyskana poprzez: renowację i rozbudowę źródeł zaopatrzenia w ciepło sieciowe, zastosowanie skojarzonej energii elektrycznej i ciepła z bliskich źródeł, wykorzystanie przemysłowego ciepła odpadowego, wykorzystanie odnawialnych źródeł ciepła; doradztwo energetyczne dla osób prywatnych i podmiotów gospodarczych. 77 Współczynnik określany dla przegród cieplnych, szczególnie w budownictwie, umożliwiający obliczanie ciepła przenikającego przez przegrodę cieplną, a także porównywanie własności cieplnych przegród budowlanych. Polskie przepisy przewidują dla ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych współczynnik przenikania ciepła powinien być mniejszy niż 0,3 W m 2 K 1. Strona 79 z 120

80 Stosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych, poza podstawowym, ekonomicznym aspektem, zapewnia każdemu użytkownikowi wygodną, bezpieczną i łatwą eksploatację urządzeń. Niebagatelną zaletą stosowania nowoczesnych rozwiązań technicznych jest ograniczenie zanieczyszczenia środowiska poprzez zmniejszenie ilości spalanego paliwa oraz zmianie paliwa stałego (węgiel kamienny lub brunatny) na bardziej ekologiczne paliwa ciekłe, gazowe lub paliwa odnawialne powstałe z biomasy. Kwestia ochrony środowiska ma duże znaczenie ze względu na rolniczy charakter gminy. Obecnie największą sprawnością i największą ilością energii wyprodukowanej z jednostki paliwa umownego charakteryzują się nowoczesne kotły opalane gazem, lekkim olejem opałowym oraz biopaliwami takimi jak pellet drzewny lub pellet z biomasy rolniczej. Ze źródeł ciepła z kotłami opalanymi węglem największą sprawność mają duże jednostki instalowane w elektrociepłowniach. Najmniejszą sprawnością charakteryzują się kotły węglowe używane w gospodarstwach indywidualnych. Ich sprawność często zawiera się w przedziale 40 60%. Do niedawna kotły gazowe (podobnie olejowe) produkowane w Polsce charakteryzowały się prostą konstrukcją i były urządzeniami dość przestarzałymi technologicznie (atmosferyczne palniki inżektorowe, zapalanie za pomocą dyżurnego płomyka, prymitywna automatyka), a ich sprawności nominalne mieściły się w granicach %. Sprawność efektywna po ponad 15 latach eksploatacji mogła spadać nawet do 40%. Nie stanowiły one zbyt wielkiej konkurencji dla kotłów opalanych paliwami stałymi. Zastosowanie nowoczesnych o sprawności nominalnej większej niż 90% kotłów gazowych, olejowych lub opalanych biopaliwami stałymi (pellet, zrębka) w miejsce przestarzałych lub w miejsce kotłów węglowych daje wyraźne oszczędności energii pierwotnej i znacznie przyczynia się od redukcji niskiej emisji. Strona 80 z 120

81 Modernizacja źródeł ciepła z technicznego punktu widzenia polega na: wymianie istniejących kotłów na nowocześniejsze, o wyższej sprawności i mniejszej emisji zanieczyszczeń do atmosfery, wyposażone w elektroniczne regulatory automatyzujące proces spalania paliwa w oparciu o sondę lambda (pomiar tzw. współczynnika nadmiaru powietrza) dostosowującą proces spalania do rodzaju paliwa i rodzaju paleniska i dostosowującą produkcję ciepła do aktualnych warunków pogodowych oraz do chwilowego poboru ciepłej wody użytkowej; zastosowaniu nowoczesnych, wysokosprawnych i powodujących małe straty ciepła układów i urządzeń do przygotowania ciepłej wody użytkowej w przypadku kotłowni dwufunkcyjnych; zastosowania zbiornika buforowego w instalacji c.o. i c.w.u.; zastosowaniu pomp obiegowych w instalacjach centralnego ogrzewania tam, gdzie przed modernizacją instalacja pracowała jako grawitacyjna; dostosowaniu istniejących kominów do specyficznych wymogów, jakie stawia zastosowanie kotłów opalanych różnymi paliwami (gazem, biomasą lub olejem opałowym), przez stosowanie wkładek z blachy stalowej chromoniklowej, bądź budowie nowych kominów zewnętrznych dwuściennych ze stali chromoniklowej; stosowaniu stacji uzdatniania wody, przedłużającej żywotność urządzeń grzewczych i instalacji i gwarantujących zachowanie wysokiej sprawności dzięki znacznej redukcji odkładania się kamienia kotłowego na powierzchniach ogrzewalnych kotłów i w rurociągach instalacji. Strona 81 z 120

82 ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA LOKALNYCH I ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Możliwość wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej wynika z istniejących lokalnie potencjałów różnych rodzajów energii odnawialnej. Wszelkie inwestycje w sektorze OZE powinny być przeprowadzane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Gmina powinna dążyć do rozwoju sieci źródeł odnawialnych generacji małoskalowej (małej mocy). Działania takie stanowią skuteczne narzędzie służące poprawie bezpieczeństwa energetycznego gminy, zagospodarowaniu odpadów i pozostałości z produkcji rolnej, czy przemysłu spożywczego do celów energetycznych. Takie inwestycje gwarantują dodatkowe przychody lokalnych podmiotów gospodarczych i rolników. Mogą stanowić element infrastruktury inteligentnych sieci, tzw. smart grids. Inwestycje opierające się ma źródłach generacji małoskalowej to przede wszystkim źródła dedykowane działalności prosumenckiej (produkcja na własne potrzeby), gdzie ewentualne nadwyżki odsprzedaje się operatorom sieci elektroenergetycznych. Wspieranie takich działań jest w interesie gminy, ponieważ wpływają one pozytywnie na bilans energetyczny gminy i zwiększają jej bezpieczeństwo energetyczne. Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 78 w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw, obowiązkowo ustala się obszary ich rozmieszczenie wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko Strona 82 z 120

83 ENERGIA WIATRU Polska położona jest w strefie o przeciętnych warunkach wietrzności, z prędkościami wiatru na poziomie 3,5 4,5 m/s mierzonymi na standardowej wysokości 50 m nad poziomem gruntu. Dla obszaru Polski maksymalne sezonowe zasoby energii wiatru dość dobrze pokrywają się z maksymalnym zapotrzebowaniem na energię cieplną, tj. z okresem występowania najniższych temperatur. Trzeba stwierdzić, że korzystanie z tego źródła energii jest jak najbardziej uzasadnione. Dziś już od kilku lat energetyka wiatrowa posługuje się pomiarami wietrzności na wysokości 100 m nad poziom terenu. Wynika to z zaawansowania technologii stosowanej przy takich inwestycjach. Najczęściej stosuje się takie właśnie wysokości zawieszenia osi wirnika ponad poziom terenu. Realnie odbiegać ta wielkość może o +/- 20 m najczęstsza wysokość wież zawiera się w granicach m. Na terenach Lubelszczyzny, według pomiarów dokonanych na masztach pomiarowych w ciągu kilku ostatnich lat, średnioroczna prędkość wiatru na poziomie 100 m ponad teren waha się w granicach 5,8-6,4 m/s. Jednak wiele innych poza technicznych czynników indywidualnych dotyczących lokalizacji takich inwestycji znacznie ogranicza możliwości wykorzystania teoretycznego potencjału energii wiatru. Energia wiatru należy do odnawialnych źródeł energii, nie jest jednak dla środowiska neutralna. W praktyce bowiem elektrownie wiatrowe mogą wywierać negatywny wpływ na otoczenie ludzi, ptaki oraz krajobraz. Problemem jest np. wytwarzany przez turbiny wiatrowe monotonny, stały hałas o niskim natężeniu, który niekorzystnie oddziałuje na psychikę człowieka. Innym ujemnym aspektem jest wpływ elektrowni na ptaki. Szacuje się, że farma wiatrowa o mocy 80 MW może zabić nawet 3500 ptaków w ciągu roku. Zawsze jednak przed wyborem lokalizacji farmy wiatrowej bada się, czy nie koliduje ona ze szlakami migracyjnymi ptaków. W ten sposób zmniejsza się do minimum wpływ farm wiatrowych na areofaunę. Nie można też zapomnieć o ujemnym wpływie farm na krajobraz. Zajmują one bowiem duże powierzchnie. Elektrownie wiatrowe stanowią element obcy w krajobrazie ze względu na ich charakter techniczny i brak możliwości zamaskowania w związku z ich wysokością. Dlatego mają ujemny wpływ na walory krajobrazowe obszarów, w których są umiejscawiane. Strona 83 z 120

84 Ich lokalizacja może zniechęcać część osób do odwiedzenia takich miejsc. Instalacje wiatrowe utrudniają także rozchodzenie się fal radiowych. Według mocy nominalnej turbin wiatrowych wyróżnia się: mikroelektrownie wiatrowe (poniżej 100 W mocy) używane głównie do ładowania akumulatorów tam gdzie nie ma dostępu do sieci elektroenergetycznej; małe elektrownie (od 100 W do 50 kw) służące potrzebom pojedynczych gospodarstw lub małych firm; duże elektrownie (powyżej 100 kw, obecnie już do 3 MW) głównie przeznaczone do wytwarzania prądu na sprzedaż. Gabaryty instalacji wiatrowej zwiększają się wraz ze wzrostem jej mocy. Im większa średnica wirnika tym większa moc. Zaletami siłowni wiatrowych są: bezpłatność energii wiatru, brak zanieczyszczenia środowiska naturalnego, możliwość budowy na nieużytkach. Z kolei, jako wady wymienić należy: wysokie koszty inwestycyjne, zagrożenie dla ptaków, zniekształcenie krajobrazu, negatywny wpływ na psychikę człowieka. Korzyścią ekologiczną wyprodukowania 1 MWh energii elektrycznej z elektrowni wiatrowej, w stosunku do tradycyjnie wyprodukowanej w elektrowni węglowej, jest uniknięcie emisji do atmosfery następujących zanieczyszczeń: 5,5 kg SO 2, 4,2 kg NO x, 0,700 kg CO 2, 0,049 kg pyłów i żużlu P. Lewandowski, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 2002 r. Strona 84 z 120

85 Średnica (m) Przybliżona wysokość wieży (m) 80 Moc wyjściowa (kw) Tab. Zależność maksymalnej mocy od średnicy wirnika (przy prędkości wiatru 15 m/s). 81 Wykorzystanie energii wiatrowej zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju sprzyja ochronie środowiska, a zwłaszcza ochronie powietrza atmosferycznego i jest bardzo istotne z punktu widzenia problemu globalnego ocieplenia klimatu i wyczerpywania się źródeł paliw kopalnych. Determinującymi elementami, które wpływają na wielkość zasobów energii wiatrowej na terenie gminy są: rzeźba terenu i jego pokrycie (tzw. szorstkość terenu), zasób energetyczny wiatru na poziomie pracy wiatraków, przestrzenne możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych. 80 Wysokość wieży oszacowano na zasadzie: wysokości wieży 1,5 x średnica. 81 Przestrzenne aspekty lokalizacji energetyki wiatrowej w województwie lubelskim, Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie (2011). Strona 85 z 120

86 Gmina Kraśniczyn leży na obszarze o nie najlepszych warunkach dla rozwoju energetyki wiatrowej 82. Ukształtowanie terenu gminy Kraśniczyn zaliczyć można do trzeciej klasy szorstkości charakterystycznej dla wiosek, małych miasteczek, terenów uprawnych z licznymi żywopłotami, lasami i pofałdowanymi terenami. Z tego względu budowa siłowni wiatrowych o wysokości do 30 m, może być nieuzasadniona ekonomicznie. Szans na wykorzystanie energii wiatrowej należy upatrywać budowie wysokich masztów na terenach, które charakteryzują się przede wszystkim otwartymi polami uprawnymi z niskimi zabudowaniami, przez co można zaliczyć je do pierwszej klasy szorstkości. Inwestycje w farmy wiatrowe mogą być ograniczone z powodu obszarów chronionych, które obejmują znaczną część terenu gminy. Fot. Farma wiatrowa. 83 Małe elektrownie wiatrowe o mocy zainstalowanej od 0,5 kw do 20 kw znajdują szerokie zastosowanie do zasilania samodzielnych systemów telekomunikacyjnych i nawigacyjnych, gospodarstw oraz domów letniskowych, niewielkich osad ludzkich, pompowni oraz wielu innych systemów odległych od sieci energetycznej. Do zapewnienia ciągłości dostawy energii w przypadku ciszy lub pokrycia chwilowych szczytów zapotrzebowania stosowane są baterie 82 Wojewódzki program rozwoju alternatywnych źródeł energii dla województwa lubelskiego, BPP w Lublinie, Lublin Materiały własne. Strona 86 z 120

87 akumulatorów, a zasilanie urządzeń pracujących na prądzie zmiennym odbywa się za pomocą przetworników. Małe elektrownie wiatrowe często współpracują w systemach hybrydowych z modułami fotowoltaicznymi lub generatorami dieslowskimi, co pozwala na niezawodne i optymalne zaspokojenie chwilowego zapotrzebowania na energię. Nie można wykluczyć rozwoju małych turbin wiatrowych (MTW) na terenie gminy Kraśniczyn, wykorzystywanych na potrzeby własne właściciela, m.in. do oświetlenia domów, pomieszczeń gospodarczych, ogrzewania. Zaletami MTW są: odporność na silne wiatry, cyklony, nawałnice, łatwiejsza instalacja w porównaniu z dużymi turbinami, brak linii przesyłowych, co powoduje, że nie występują straty przesyłu i koszty eksploatacyjne, inwestycyjne oraz konserwacyjne z tym związane, potencjalnie małe oddziaływanie na środowisko, brak wywierania istotnego wpływu na krajobraz, gdyż można je wkomponować w otocznie, a nawet traktować jako elementy dekoracyjne. Przy ew. projektowaniu instalacji wytwarzających energię elektryczną z wiatru należy brać pod uwagę walory krajobrazowe gminy oraz tereny będą pod ochroną. Strona 87 z 120

88 ENERGIA SŁONECZNA Zaletą wykorzystania energii słonecznej jest brak jej negatywnego oddziaływania na środowisko. Trudność wykorzystania tego źródła energii wynika zaś z dobowej i sezonowej zmienności promieniowania słonecznego. Do wad należy także mała gęstość dobowa strumienia energii promieniowania słonecznego. Energię słoneczną wykorzystuje się przetwarzając ją w inne użyteczne formy, a więc w energię: cieplną za pomocą kolektorów, elektryczną za pomocą ogniw fotowoltaicznych. W Polsce wykorzystanie paneli fotowoltaicznych w układach zasilających jest ograniczone jedynie do specyficznych zastosowań. Na ogół tam, gdzie ze względu na małą moc odbiornika doprowadzenie sieci elektroenergetycznej jest mało opłacalne. Najczęściej panele fotowoltaiczne są stosowane do zasilania znaków ostrzegawczych, reklam lub lamp przydrożnych. Gmina Kraśniczyn położona jest na obszarze o potencjalnej energii użytecznej powyżej kwh/m 2. Usłonecznienie względne w ciągu roku (tj. liczba godzin z bezpośrednio widoczną tarczą słoneczną) waha się w granicach % i należy do największego w Polsce. Kolektory słoneczne wykorzystują zjawisko konwersji fototermicznej, polegającej na przetwarzaniu energii promieniowania słonecznego w ciepło. Funkcjonowanie kolektora słonecznego jest związane z podgrzewaniem przepływającego przez absorber czynnika roboczego, który przenosi i oddaje ciepło w części odbiorczej instalacji grzewczej 85. Słoneczne systemy aktywne, w których zachodzą procesy konwersji termicznej, w przypadku systemów cieczowych mogą być stosowane w polskich warunkach klimatycznych przede wszystkim do: 84 Wojewódzki program rozwoju alternatywnych źródeł energii dla województwa lubelskiego, BPP w Lublinie, Lublin Wiśniewski G.: Energia słoneczna. Przetwarzanie i wykorzystanie energii promieniowania słonecznego. Biblioteka Fundacji Ekologicznej Silesia, Katowice, Strona 88 z 120

89 podgrzewania ciepłej wody w obiektach działających sezonowo w cieplejszej połowie roku: letniskowych, rekreacyjnych i sportowych; podgrzewania ciepłej wody użytkowej w systemach całorocznych: w budownictwie mieszkalnym i obiektach użyteczności publicznej; podgrzewania wody w basenach otwartych i krytych; podgrzewania wody do celów rolniczych w produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz w przetwórstwie rolno-spożywczym; ogrzewania pomieszczeń jedynie w przypadku zapewnienia sezonowego magazynowania energii promieniowania słonecznego i zastosowania hybrydowych systemów grzewczych z np. pompami ciepła lub bojlerami na paliwa stałe lub płynne. W przypadku analogicznych systemów powietrznych najważniejsze obszary zastosowań to: suszenie produktów rolniczych i drewna; dogrzewanie lub ogrzewanie pomieszczeń w skojarzonych systemach aktywnych z pasywnymi, np. rozwiązania semi-pasywne w budownictwie energooszczędnym i regulacja mikroklimatu w magazynach. W niniejszym opracowaniu podano przykład możliwego wpływu energii słonecznej pozyskanej za pomocą kolektorów słonecznych wyposażonych w rury próżniowe jednościenne (próżnia 10 6 mbar) o powierzchni brutto kolektora 4,72 m 2 przy powierzchni apertury (powierzchnia przez, którą promieniowanie słoneczne przedostaje się do wnętrza kolektora) 3,24 m 2 na produkcję ciepłej wody w przykładowym gospodarstwie domowym zużywającym dziennie 160 litrów ciepłej wody o temperaturze 55 C używającym do jej produkcji kotła na węgiel kamienny o mocy znamionowej 20 kw. Dla przyjętego średniego rocznego nasłonecznienie 977,95 86 kwh taka instalacja może w skali roku według wyliczeń zgodnych z EN zabezpieczyć 41% energii cieplnej niezbędnej do ogrzania ciepłej wody. Przekłada się to na mniejsze zużycie węgla kamiennego o 414,4 kg w tym gospodarstwie domowym. 86 Przyjęto dane klimatyczne Zamościa. 87 Metody badań słonecznych systemów grzewczych i ich elementów. Strona 89 z 120

90 Fot. Farma fotowoltaiczna. 88 W gminie Kraśniczyn energia słoneczna może stanowić jedno z głównych alternatywnych źródeł energii. Ważne jest, aby przy planowaniu tego typu projektów inwestycyjnych, zwrócić uwagę na wszelkie warunki klimatyczne panujące na danym obszarze. Poza nasłonecznieniem, średnimi rocznymi temperaturami ważna jest tzw. liczba gradowa określająca możliwość wystąpienia na danym obszarze opadów gradu. Przy wyborze instalacji ważne jest, aby posiadała atest na gradobicie oraz certyfikat The Solar Keymark Materiały własne. 89 Znak Solar Keymark został wprowadzony przez Europejską Federację Przemysłu Solarnego Cieplnego (European Solar Thermal Industry Federation) we współpracy z Europejskim Komitetem Standaryzacji (European Comittee for Standardization), którego członkiem jest także Polska. Certyfikat Solar Keymark świadczy o zgodności z normami EN i EN 12976, a także z normą zarządzania jakością ISO Strona 90 z 120

91 Rys. Szlaki gradowe na terenie miny Kraśniczyn. 90 Instalacja solarne mogą być wykorzystywane nie tylko do podgrzewania wody użytkowej i wspomagania instalacji c.o., ale również do suszenia płodów rolnych, w tym np. biomasy wykorzystywanej do spalania. Preferowanym kierunkiem rozwoju energetyki słonecznej na terenie gminy Kraśniczyn jest instalowanie indywidualnych kolektorów próżniowych na domach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej należących do gminy. Może to znacząco wpłynąć na obniżenie emisji CO 2 na terenie gminy. Możliwe jest także wykorzystywanie ogniw fotowoltaicznych do zasilania znaków ostrzegawczych i lamp oświetleniowych ustawionych przy drogach przebiegających przez obszar gminy Kraśniczyn, co dodatkowo poprawi bezpieczeństwo osób poruszających się tymi szlakami komunikacyjnymi oraz pozytywnie wpłynie na bilans energetyczny gminy. 90 Materiały własne. Strona 91 z 120

92 Fot. Hybrydowo zasilany system oświetlenia ulic. 91 Fot. Instalacja hybrydowa zasilająca latarnię uliczną Materiały własne. 92 Ibid. Strona 92 z 120

93 Fot. Kolektory słoneczne rurowe (zestaw modułowy) układ wymiany ciepła. 93 Rys. Kolektory słoneczne rurowe zestaw otwarty (możliwość montażu dowolnej ilości rur w zależności od zapotrzebowania na ciepło) układ wymiany ciepła Materiały własne. Strona 93 z 120

94 Poniższy wykres pokazuje możliwość dostarczenia ciepła w ciągu roku przez system solarny o powierzchni brutto 4,27 m 2 (30 rur, zbiornik 300 litrów) do instalacji c.w.u. z kotłem węglowym 20 kw, jako głównym źródłem ciepła, zużywającej dziennie 160 litrów (4 osoby) wody o temperaturze 55 C. System solarny dostarczy do instalacji ciepłej wody kwh energii. Pozwoli to zaoszczędzić ok. 414 kg węgla kamiennego. Rys. Możliwości pozyskania energii z kolektorów słonecznych 30 rur do podgrzania wody użytkowej. 96 W przypadku realizacji projektu polegającego na montażu wielu instalacji solarnych współpracujących z różnymi źródłami ciepła zaopatrującymi różne ilości osób w ciepłą wodę dla najefektywniejszego wykorzystania instalacji solarnej należy dobrać konstrukcje modułową tak, aby liczba rur instalacji (powierzchnia apertury) odpowiadała zapotrzebowaniu na ciepłą wodę w funkcji osób korzystających z instalacji c.w.u. W ten sposób można ograniczyć koszt instalacji, jak i jej ciężar. Wybranie takiego elastycznego układu pozwala, w zależności od zapotrzebowania na energię lub miejsce do montażu, na rozbudowę instalacji wraz ze wzrostem zapotrzebowania na energię. Układ możne rosnąć wraz z rodziną. 94 Materiały własne. 95 Obliczenia wykonano dla danych klimatycznych Zamościa. 96 Materiały własne na podstawie European Solar Thermal Industry Federation. Strona 94 z 120

95 ENERGIA GEOTERMALNA Ze względu na odmienną technologię i inne kierunki zastosowań w wykorzystaniu energii geotermalnej stosuje się podział na geotermię płytką (niskiej entalpii 97 ) pompy ciepła oraz geotermię głęboką (wysokiej entalpii) źródła geotermalne. Według rozpoznania aktualnego, na dzień dzisiejszy, teren gminy Kraśniczyn nie jest perspektywiczny dla rozwoju zawodowej energetyki geotermalnej 98. Na terenie całej gminy można wykorzystać geotermię płytką poprzez zastosowanie pomp ciepła. Ciepło produkowane przez pompy może być w dużej części pobierane z ogólnie dostępnego środowiska cechującego się niewyczerpalnymi zasobami energii (np. grunt, cieki wodne, powietrze atmosferyczne), nie powodując przy tym jego degradacji. Ponadto pompy zapewniają wysoki komfort użytkowania, nie wymagają codziennej obsługi, cechują się cichą pracą i nie zanieczyszczają środowiska w miejscu użytkowania. Pompa ciepła może być monowalentnym 99 źródłem ciepła, jednak ze względów ekonomicznych zaleca się, aby pracowała w układzie biwalentnym, 100 np. z grzałką elektryczną lub z zespołem solarnym. Dzisiaj najbardziej znane są technologie wykorzystania energii geotermalnej płytkiej za pomocą technologii sond powierzchniowych (poziomych) i sond głębinowych (pionowych), gdzie nośnikiem ciepła w obiegu zamkniętym jest ciecz przejmująca ciepło ziemi i oddająca je do drugiego obiegu grzewczego z pompą cieplną. Pompy ze źródłami pionowymi Warto zwrócić uwagę na system, który dzięki usytuowaniu blisko powierzchni gruntu na głębokości około 4,5 6,5 m łączy zalety sond powierzchniowych i głębinowych posiadając następujące zalety: 97 Entalpia zawartość ciepła, potencjał termodynamiczny. 98 Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii (2006), Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie 99 Pompa ciepła jest jedynym urządzeniem służącym do wytworzenia energii cieplnej dla instalacji ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. 100 Z udziałem innego źródła ciepła. Strona 95 z 120

96 zapewnia naturalną regenerację poprzez promieniowanie słoneczne, opady deszczu oraz topnienie śniegu nie powodując zmiany temperatury wody gruntowej; pozbawiony jest wpływu mikroorganizmów ekologicznych na całej powierzchni swojego zagłębienia w ziemię (wykorzystanie w celach ogrodniczych powierzchni gruntu nad geotermicznym wymiennikiem ciepła jest możliwe bez jakichkolwiek negatywnych wpływów); nie powoduje jakichkolwiek zmian w strukturze podłoża, ponieważ w większości przypadków nie osiąga głębokości wody pitnej; funkcjonuje jako źródło ciepła dla pompy cieplnej (wytwarza zimną wodę dla potrzeb klimatyzacji oraz może być wykorzystywany jako sezonowy zasobnik dla nadwyżek ciepła termicznych kolektorów solarnych); Zgodnie z ustawą prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. (art. 3 ust. 2) zapisów niniejszej ustawy nie stosuje się do wykonywania wykopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykorzystania ciepła Ziemi, poza obszarami górniczymi. Rys. Instalacja c.o. i c.w.u. składająca się z: pompy ciepła - a, koszy energetycznych (dolne źródło ciepła) b, zbiornik warstwowy c, zasobnik c.w.u. d Materiały własne. Strona 96 z 120

97 Pompy ze źródłami poziomymi montowanymi na głębokości 1,5 2 m. Rys. System sond poziomych. 102 Montaż sond poziomych nie wymaga uzyskania zezwolenia. Zastosowanie ich wiąże się jednak z ingerencją w teren o powierzchni nawet kilkuset m 2, co nie zawsze jest możliwe w przypadku instalacji indywidualnych na posesjach o małej powierzchni. Kolektor poziomy płaski wykonuje się najczęściej z rur PE o średnicy 1 cala, układanych w wykopie o głębokości 102 Ibid. Strona 97 z 120

Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią

Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią Konferencja Zarządzanie kosztami energii jako ważny element budżetu samorządu terytorialnego.

Bardziej szczegółowo

Obowiązki gminy jako lokalnego kreatora polityki energetycznej wynikające z Prawa energetycznego

Obowiązki gminy jako lokalnego kreatora polityki energetycznej wynikające z Prawa energetycznego Obowiązki gminy jako lokalnego kreatora polityki energetycznej wynikające z Prawa energetycznego Południowo-Wschodni Oddział Terenowy URE z siedzibą w Krakowie Niepołomice, 17 czerwca 2010 Prezes URE jest

Bardziej szczegółowo

Założenia do planu zaopatrzenia gminy Janowiec w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.

Założenia do planu zaopatrzenia gminy Janowiec w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Założenia do planu zaopatrzenia gminy Janowiec w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Janowiec Lipiec 2012 r. Opracowane wykonane przez zespół ekspertów VGI Łukasz Łepecki SPIS TREŚCI WSTĘP...

Bardziej szczegółowo

Założenia do planu zaopatrzenia gminy Rudnik w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.

Założenia do planu zaopatrzenia gminy Rudnik w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Założenia do planu zaopatrzenia gminy Rudnik w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Rudnik Sierpień 2012 r. Opracowanie wykonane przez zespół ekspertów VGI Łukasz Łepecki SPIS TREŚCI WSTĘP...

Bardziej szczegółowo

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk Małopolska Agencja Energii i Środowiska sp. z o.o. ul. Łukasiewicza 1, 31 429 Kraków

Bardziej szczegółowo

Mariusz Ryndziewicz Centrum Doradczo-Inwestycyjne CeDIR

Mariusz Ryndziewicz Centrum Doradczo-Inwestycyjne CeDIR Mariusz Ryndziewicz Centrum Doradczo-Inwestycyjne CeDIR Energia odnawialna szansą na rozwój w północno-zachodnim regionie Polski, Lokalna strategia ekoenergetyczna jak oferta inwestycyjna gminy/ powiatu

Bardziej szczegółowo

AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA. Część 01.

AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA. Część 01. AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 01 Część ogólna W-854.01 2/10 SPIS TREŚCI 1.1 Podstawa prawna opracowania...

Bardziej szczegółowo

PLANOWANIE ENERGETYCZNE

PLANOWANIE ENERGETYCZNE PLANOWANIE ENERGETYCZNE SKUTECZNOŚD OBECNYCH UREGULOWAO PRAWNYCH Prof. UAM dr hab. Kierownik Zespołu realizującego projekt badawczy Uwarunkowania prawne rozwoju sektora energetycznego w Polsce Zakład Prawa

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie i wnioski

Podsumowanie i wnioski AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń

Bardziej szczegółowo

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie i wnioski

Podsumowanie i wnioski AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIAW CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ PRZEMYŚL Część 11 Podsumowanie i wnioski STR./STRON 2/6 I. Podstawowym zadaniem aktualizacji

Bardziej szczegółowo

OFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE

OFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE OFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE 2 z 5 Szanowni Państwo, Urzędy gmin i miast będąc gospodarzami na swoim terenie, poprzez

Bardziej szczegółowo

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,

Bardziej szczegółowo

AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA. Część 01.

AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA. Część 01. AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 01 Część ogólna W 755.01 2/12 SPIS TREŚCI 1.1 Podstawa prawna opracowania... 3

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy

Bardziej szczegółowo

Efektywnośd energetyczna a planowanie i zarządzanie zużyciem energii elektrycznej w gminie. VII TARGI ENERGII Jachranka

Efektywnośd energetyczna a planowanie i zarządzanie zużyciem energii elektrycznej w gminie. VII TARGI ENERGII Jachranka Efektywnośd energetyczna a planowanie i zarządzanie zużyciem energii elektrycznej w gminie VII TARGI ENERGII Jachranka 21-22.10.2010 Prawo energetyczne Zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 10 kwietnia 1997

Bardziej szczegółowo

Współpraca z gminami w kontekście planowania energetycznego. Łódź r.

Współpraca z gminami w kontekście planowania energetycznego. Łódź r. Współpraca z gminami w kontekście planowania energetycznego Łódź 28 03 2008 r. 1. Wprowadzenie Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, obowiązująca od 4 grudnia 1997 r. (wraz ze zmianami)

Bardziej szczegółowo

Powiązanie /zgodność PGN z innymi obowiązującymi dokumentami

Powiązanie /zgodność PGN z innymi obowiązującymi dokumentami Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Powiązanie /zgodność PGN z innymi obowiązującymi dokumentami Agnieszka Zagrodzka Jednostka

Bardziej szczegółowo

Nowe wyzwania dla opracowania programu inwestycji komunikacyjnych i inżynieryjnych

Nowe wyzwania dla opracowania programu inwestycji komunikacyjnych i inżynieryjnych Nowe wyzwania dla opracowania programu inwestycji komunikacyjnych i inżynieryjnych Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urząd m.st. Warszawy Warszawa, 20 kwietnia 2016 r. sieć wodociągowa sieć

Bardziej szczegółowo

Świętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG

Świętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny  OFERTA USŁUG OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług

Bardziej szczegółowo

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w małych gminach

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w małych gminach 1 Platforma Innowacyjna Gmina Wiejska. Spotkanie V Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w małych gminach Mgr inż. Andrzej Jurkiewicz egie Gliwce 2 Platforma Innowacyjna

Bardziej szczegółowo

Wsparcie finansowe pochodzące ze środków UE na potrzeby efektywności energetycznej i OZE

Wsparcie finansowe pochodzące ze środków UE na potrzeby efektywności energetycznej i OZE Wsparcie finansowe pochodzące ze środków UE na potrzeby efektywności energetycznej i OZE Daniel Płoński Zespół Doradców Energetycznych WFOŚiGW w Białymstoku Białystok, 18 grudnia 2017 r. Program Operacyjny

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego ATMOTERM S.A. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt Plan gospodarki niskoemisyjnej dla

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie i wnioski

Podsumowanie i wnioski AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 16 Podsumowanie i wnioski W 880.16 2/6 I. Podstawowym zadaniem aktualizacji Założeń

Bardziej szczegółowo

II. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU LOKALNEJ ENERGETYKI Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię regulują dwa podstawowe dokumenty:

II. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU LOKALNEJ ENERGETYKI Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię regulują dwa podstawowe dokumenty: II. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU LOKALNEJ ENERGETYKI Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię regulują dwa podstawowe dokumenty: Ustawa o samorządzie gminnym z dn. 08.03.1990 wraz z późniejszymi

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. Gospodarka niskoemisyjna co to takiego? Gospodarka niskoemisyjna (ang. low emission economy)

Bardziej szczegółowo

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego

Bardziej szczegółowo

Rozdział 01. Część ogólna

Rozdział 01. Część ogólna ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA DDĘĘBBIICCAA Rozdział 01 Część ogólna X-2796.01 1/10

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w Gminie

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-

Bardziej szczegółowo

Plany gospodarki niskoemisyjnej

Plany gospodarki niskoemisyjnej Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. . Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej integruje dotychczasowe zadania Jednostek Samorządu

Bardziej szczegółowo

Lokalna Polityka Energetyczna

Lokalna Polityka Energetyczna Lokalna Polityka Energetyczna dr inż. Arkadiusz Węglarz Dyrektor ds. Zrównoważonego rozwoju w KAPE S.A. 2010-12-09 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Pytania wymagające odpowiedzi W jaki sposób

Bardziej szczegółowo

Ekspertyza dotycząca nowego standardu planowania energetycznego

Ekspertyza dotycząca nowego standardu planowania energetycznego Ekspertyza dotycząca nowego standardu planowania energetycznego Piotr Kukla Szymon Liszka Katowice, czerwiec 2009 1. Ustawowy zakres realizacji Projektu założeń do planu i Planu zaopatrzenia Wiele opracowanych

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN GOSPODAROWANIA FUNDUSZEM SOŁECKIM W GMINIE KROŚNICE

REGULAMIN GOSPODAROWANIA FUNDUSZEM SOŁECKIM W GMINIE KROŚNICE Załącznik do Zarządzenia Nr 7/2016/RO Wójta Gminy Krośnice z dnia 10 lutego 2016 r. REGULAMIN GOSPODAROWANIA FUNDUSZEM SOŁECKIM W GMINIE KROŚNICE Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. 1. Niniejszy regulamin

Bardziej szczegółowo

Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej

Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 18 czerwca 2009 r. Filary polityki energetycznej UE II Strategiczny Przegląd Energetyczny KE (bezpieczeństwo energetyczne)

Bardziej szczegółowo

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna. Projekt. Prezentacja r.

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna. Projekt. Prezentacja r. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna Projekt Prezentacja 22.08.2012 r. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Założenia do planu. Zgodność

Bardziej szczegółowo

System Certyfikacji OZE

System Certyfikacji OZE System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie i wnioski

Podsumowanie i wnioski AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY STRZELCE OPOLSKIE Część 11 Podsumowanie i wnioski W 869.11 2/6 I. Podstawowym zadaniem aktualizacji

Bardziej szczegółowo

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej

Bardziej szczegółowo

Miasta drogą rozwoju bez planu? Wiesław Wańkowicz

Miasta drogą rozwoju bez planu? Wiesław Wańkowicz Miasta są ośrodkami rozwoju, ale dynamiczny wzrost jest kosztowny. Gospodarowanie przestrzenią miast jest kluczowym czynnikiem w uzyskiwaniu korzyści, ale i generującym koszty. Podstawą bogactwa miast

Bardziej szczegółowo

Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce

Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię

Bardziej szczegółowo

Skierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Skierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Skierniewice, 18.02.2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej 2 Agenda spotkania 1. Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej i w jakim celu się go tworzy? 2. Uwarunkowania krajowe i międzynarodowe 3. Szczególne

Bardziej szczegółowo

Bilans potrzeb grzewczych

Bilans potrzeb grzewczych AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 04 Bilans potrzeb grzewczych W 854.04 2/9 SPIS TREŚCI 4.1 Bilans potrzeb grzewczych

Bardziej szczegółowo

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,

Bardziej szczegółowo

POLITYKA ENERGETYCZNA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

POLITYKA ENERGETYCZNA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM POLITYKA ENERGETYCZNA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM Urząd Marszałkowski w Łodzi POLITYKA ENERGETYCZNA PLAN PREZENTACJI 1. Planowanie energetyczne w gminie 2. Polityka energetyczna państwa 3. Udział samorządu

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

Klastry energii. Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

Klastry energii. Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Klastry energii Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Klastry energii Warszawa r.

Klastry energii Warszawa r. Klastry energii Warszawa 07.09.2016 r. Plan prezentacji Podstawa programowa projekt strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju Klastry definicja Cele i obszary działań Zasady funkcjonowania Projekt strategii

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR OR BURMISTRZA BIAŁEJ. z dnia 22 czerwca 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR OR BURMISTRZA BIAŁEJ. z dnia 22 czerwca 2016 r. ZARZĄDZENIE NR OR.0050.323.2016 BURMISTRZA BIAŁEJ z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie powołania komisji do oceny złożonych wniosków w ramach funduszu sołeckiego Na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 21/2012 Wójta Gminy Gniezno z dnia r. w sprawie: określenia procedur wykorzystania środków funduszu sołeckiego

Zarządzenie Nr 21/2012 Wójta Gminy Gniezno z dnia r. w sprawie: określenia procedur wykorzystania środków funduszu sołeckiego Zarządzenie Nr 21/2012 Wójta Gminy Gniezno z dnia 20.08.2012 r. w sprawie: określenia procedur wykorzystania środków funduszu sołeckiego Na podstawie art. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 31 marca 2015 r. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE

Bardziej szczegółowo

Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej

Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego

Bardziej szczegółowo

Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013

Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013 Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013 Stabilne podwaliny dla przyszłego porządku ciepłowniczego Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP Debata : Narodowa Mapa Ciepła - Warszawa 22 listopada 2013 Struktura

Bardziej szczegółowo

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action

Bardziej szczegółowo

Zasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA

Zasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA Zasady przygotowania SEAP z przykładami Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA aszajner@bape.com.pl Przygotowanie SEAP Plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dla liderów podejmujących

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto - podsumowanie realizacji zadania STARE MIASTO, LISTOPAD 2015 DARIUSZ KAŁUŻNY Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej? Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

Sieci energetyczne identyfikacja problemów. Północno Zachodni Oddział Terenowy URE Szczecin

Sieci energetyczne identyfikacja problemów. Północno Zachodni Oddział Terenowy URE Szczecin Sieci energetyczne identyfikacja problemów Północno Zachodni Oddział Terenowy URE Szczecin Ustawa Prawo energetyczne cele Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Zasady oszczędnego i racjonalnego użytkowania

Bardziej szczegółowo

Regionalny Program Operacyjny Województwo Dolnośląskie Możliwość finansowania projektów OZE

Regionalny Program Operacyjny Województwo Dolnośląskie Możliwość finansowania projektów OZE Regionalny Program Operacyjny Województwo Dolnośląskie 2014-2020 Możliwość finansowania projektów OZE Cele szczegółowe: Zwiększony poziom produkcji energii ze źródeł odnawialnych w województwie dolnośląskim

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje

Bardziej szczegółowo

PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO Strategia Działania dotyczące energetyki są zgodne z załoŝeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej UE i Narodowej Strategii Spójności

Bardziej szczegółowo

KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. Stampede Slides

KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. Stampede Slides 1 KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII 2018 CZYM JEST 2 KLASTER? Źródłem synergii - wsparcia Innowatorem Podmiotem prawnym Porozumieniem pomiędzy podmiotami CZYM JEST 3 KLASTER? Porozumienie cywilnoprawne

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy. Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Część ogólna

Rozdział 1. Część ogólna ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 1 Część ogólna W-588.01 2/14 Spis

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo energetyczne w Państwa gminie. KLASTRY ENERGII. Katarzyna Tarnopolska Specjalista ds. pozyskiwania funduszy r.

Bezpieczeństwo energetyczne w Państwa gminie. KLASTRY ENERGII. Katarzyna Tarnopolska Specjalista ds. pozyskiwania funduszy r. Bezpieczeństwo energetyczne w Państwa gminie. KLASTRY ENERGII Katarzyna Tarnopolska Specjalista ds. pozyskiwania funduszy 16.10.2017r. OLSZTYN KLASTRY ENERGII Podstawa prawna ustawa z dnia 20 maja 2015

Bardziej szczegółowo

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii mgr inż. Robert Niewadzik główny specjalista Północno Zachodniego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU

UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU Według przepisów prawa UE i Polski inż. Bartłomiej Asztemborski basztemborski@kape.gov.pl dr inż. Ryszard Wnuk Zmień odpady na zysk - Biogazownia w Twojej gminie Rozwój

Bardziej szczegółowo

2. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE, REMONTOWE I MODERNIZACYJNE PODEJMOWANE PRZEZ OPERATORÓW W ROKU

2. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE, REMONTOWE I MODERNIZACYJNE PODEJMOWANE PRZEZ OPERATORÓW W ROKU Sprawozdanie z badania zgodności planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie gminy z ZałoŜeniami do planu zaopatrzenia Gminy Miejskiej Kraków w ciepło, energię elektryczną i paliwa

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI 1. ZAKRES PLANU 2. INWENTARYZACJA BAZOWA 3. CELE PLANU Bytom, 23 grudnia 2014 r. 1 Zakres PGN 1. Stan obecny - ocena sektorów, opracowanie bazy danych

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych

Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04

Bardziej szczegółowo

Gmina Drezdenko ul. Warszawska Drezdenko Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 10/2011 Burmistrza Drezdenka z dnia r.

Gmina Drezdenko ul. Warszawska Drezdenko Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 10/2011 Burmistrza Drezdenka z dnia r. Gmina Drezdenko ul. Warszawska 1 66-530 Drezdenko Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 10/2011 Burmistrza Drezdenka z dnia 31.01.2011 r. PLAN AUDYTU NA ROK 2011 1. Jednostka sektora finansów publicznych objęta

Bardziej szczegółowo

Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej

Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej

Bardziej szczegółowo

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu

Bardziej szczegółowo

III Forum Gospodarki Niskoemisyjnej pt.: Innowacyjność a gospodarka niskoemisyjna

III Forum Gospodarki Niskoemisyjnej pt.: Innowacyjność a gospodarka niskoemisyjna SPOŁECZNA RADA DS. ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU ENERGETYKI III Forum Gospodarki Niskoemisyjnej pt.: Innowacyjność a gospodarka niskoemisyjna Krzysztof Żmijewski prof. PW Sekretarz Społecznej Rady ds. Zrównoważonego

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania rozwoju gminy

Uwarunkowania rozwoju gminy AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE W GMINIE PRUDNIK Część 05 Uwarunkowania rozwoju gminy W 835.05 2/8 SPIS TREŚCI 5.1 Główne czynniki decydujące

Bardziej szczegółowo

Klaster RAZEM CIEPLEJ Spotkanie przedstawicieli

Klaster RAZEM CIEPLEJ Spotkanie przedstawicieli Klaster RAZEM CIEPLEJ Spotkanie przedstawicieli 3 4 luty 2011 GIERŁOŻ prof.nzw.dr hab.inż. Krzysztof Wojdyga 1 PROJEKT Innowacyjne rozwiązania w celu ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery przez wykorzystanie

Bardziej szczegółowo

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Bardziej szczegółowo

2. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE, REMONTOWE I MODERNIZACYJNE PODEJMOWANE PRZEZ OPERATORÓW W ROKU 2013.

2. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE, REMONTOWE I MODERNIZACYJNE PODEJMOWANE PRZEZ OPERATORÓW W ROKU 2013. Sprawozdanie z badania zgodności planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie gminy z ZałoŜeniami do planu zaopatrzenia Gminy Miejskiej Kraków w ciepło, energię elektryczną i paliwa

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy wsparcia rozwoju zrównoważonej energii w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego

Mechanizmy wsparcia rozwoju zrównoważonej energii w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego Mechanizmy wsparcia rozwoju zrównoważonej energii w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020 Alokacja RPO WŚ 2014-2020 3.1. Wytwarzanie i dystrybucja energii pochodzącej

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia PEC Lubań z rozwoju i modernizacji średniej wielkości instalacji ciepłowniczej. Krzysztof Kowalczyk

Doświadczenia PEC Lubań z rozwoju i modernizacji średniej wielkości instalacji ciepłowniczej. Krzysztof Kowalczyk Doświadczenia PEC Lubań z rozwoju i modernizacji średniej wielkości instalacji ciepłowniczej Krzysztof Kowalczyk Lubań 27.11.2014 PEC Lubań w liczbach Moc zakontraktowana systemu ok. 21,2 [MW] Moc zainstalowana

Bardziej szczegółowo

Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego

Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Nasza działalność skupia się na zagadnieniach z dziedziny energetyki, w szczególności efektywności energetycznej, zarządzania energią oraz ochrony środowiska.

Bardziej szczegółowo

Klastry energii. Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

Klastry energii. Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Klastry energii Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Koncepcja funkcjonowania klastrów energii. Departament Energii Odnawialnej, Rozproszonej i Ciepłownictwa

Koncepcja funkcjonowania klastrów energii. Departament Energii Odnawialnej, Rozproszonej i Ciepłownictwa Koncepcja funkcjonowania klastrów energii Departament Energii Odnawialnej, Rozproszonej i Ciepłownictwa 1 Energetyka rozproszona - jako element sektora energetycznego w Polsce Sektor energetyczny Energetyka

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Konferencja Efektywne gospodarowanie energią - możliwości finansowania zewnętrznego inwestycji w sferze publicznej, prywatnej,

Bardziej szczegółowo

Rozwój małych i średnich systemów ciepłowniczych Finansowanie rozwoju ciepłownictwa

Rozwój małych i średnich systemów ciepłowniczych Finansowanie rozwoju ciepłownictwa Rozwój małych i średnich systemów ciepłowniczych Finansowanie rozwoju ciepłownictwa Michał Leszczyński WFOŚiGW w Gdańsku Gdańsk, 06.12.2018 r. Plan prezentacji 1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko:

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu umowy

Opis przedmiotu umowy Załącznik do obwieszczenia Opis przedmiotu umowy ZałoŜenia do planu zaopatrzenia Gminy Miejskiej Kraków w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - Aktualizacja Preambuła Projekt ZałoŜeń opracowany

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego

Bardziej szczegółowo

Klastry energii. Andrzej Kaźmierski Dyrektor Departament Energii Odnawialnej

Klastry energii. Andrzej Kaźmierski Dyrektor Departament Energii Odnawialnej Klastry energii Andrzej Kaźmierski Dyrektor Departament Energii Odnawialnej 1 Energetyka rozproszona - jako element sektora energetycznego w Polsce Sektor energetyczny Energetyka systemowa Energetyki rozproszona

Bardziej szczegółowo

FUNDACJA POSZANOWANIA ENERGII

FUNDACJA POSZANOWANIA ENERGII FUNDACJA POSZANOWANIA ENERGII w Gdańsku 80-952 Gdańsk, ul. G. Narutowicza 11/12 tel./fax 58 347-12-93, tel. 58 347-20-46 e-mail: fpegda@tlen.pl www: fpegda.pl PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO,

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r. Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Warszawa, sierpień 2014 r. 2 Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia BEiŚ: została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. (rozpoczęcie prac

Bardziej szczegółowo

Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg

Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg Biała Księga UE - Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030 redukcja o 40% gazów

Bardziej szczegółowo

ZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim

ZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim ZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim Marian Magdziarz WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE Powierzchnia 9.412 km² Ludność - 1.055,7 tys Stolica Opole ok. 130 tys. mieszkańców

Bardziej szczegółowo

AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE GMINY BRZEG NA LATA 2015-2030

AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE GMINY BRZEG NA LATA 2015-2030 Podsumowanie Zakres Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Brzeg jest zgodny z ustawą Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.).

Bardziej szczegółowo

Ciepło z odnawialnych źródeł energii w ujęciu statystycznym sposób zbierania informacji oraz najnowsze dane

Ciepło z odnawialnych źródeł energii w ujęciu statystycznym sposób zbierania informacji oraz najnowsze dane DEPARTAMENT PRODUKCJI Ciepło z odnawialnych źródeł energii w ujęciu statystycznym sposób zbierania informacji oraz najnowsze dane Ciepło ze źródeł odnawialnych stan obecny i perspektywy rozwoju Konferencja

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r.

UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r. UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Grębków Na podstawie art. 18 ust. 2, pkt

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie energią i środowiskiem narzędzie do poprawy efektywności energetycznej budynków

Zarządzanie energią i środowiskiem narzędzie do poprawy efektywności energetycznej budynków Zarządzanie energią i środowiskiem narzędzie do poprawy efektywności energetycznej budynków URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWY ul. Śląska 11/13, 42-217 Częstochowa tel. +48 (34) 370 71 00, fax 370 71 70 e-mail:

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Mamy energię,

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania instalacji prosumenckich

Źródła finansowania instalacji prosumenckich Źródła finansowania instalacji prosumenckich Seminarium: Więcej niż energia obywatelska energetyka odnawialna dla Lubelszczyzny Monika Mulier-Gogół Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej Oddział

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie słomy w lokalnej. gospodarce energetycznej na

Zastosowanie słomy w lokalnej. gospodarce energetycznej na Zastosowanie słomy w lokalnej gospodarce energetycznej na przykładzie PEC Lubań Krzysztof Kowalczyk Człuchów 02-03.10.2014 Kalendarium ciepłownictwa w Lubaniu Pierwsze kotłownie komunalne ok. 4,0 [MW]

Bardziej szczegółowo