Jakość działań podejmowanych w ramach gminnych programów w ramach profilaktyki uŝywania substancji psychoaktywnych przez młodzieŝ.

Transkrypt

1 Jakość działań podejmowanych w ramach gminnych programów w ramach profilaktyki uŝywania substancji psychoaktywnych przez młodzieŝ. Przegląd działań samorządów gminnych Ankieta dodatkowa 2009

2 Podział środków w samorządach lokalnych

3 Programy profilaktyczne w szkołach liczba młodych ludzi w programach

4 Programy profilaktyczne w szkołach

5 1800 Realizowana działalność - samorządy Festyny Spektakle prelekcje, pogadanki imprezy sportow e konkursy inne programy programy rekomendow ane

6 Realizowana działalność samorządy województwo

7 Realizowane działania ilość uczestników ankieta dodatkowa festyny spektakle prelekcje, pogadanki inne programy imprezy sportow e konkursy rekomendowane programy

8 Realizowane działania ilość uczestników ankieta dodatkowa województwo

9 Prowadzone działania koszty ankieta dodatkowa festyny spektakle prelekcje, pogadanki inne programy imprezy sportowe konkursy rekomendowane programy

10 Prowadzone działania koszty ankieta dodatkowa województwo

11 Prowadzone działania - zestawienie liczba uczestników koszty festyny spektakle pogadanki, prelekcje konkursy imprezy sportow e inne programy rekomendow ane programy

12 Prowadzone działania zestawienie województwo

13 Działania skierowane do rodziców i nauczycieli liczba samorządów

14 Działania skierowane do rodziców i nauczycieli liczba samorządów - województwo

15 Działania skierowane do rodziców i nauczycieli - zestawienie

16 Działania skierowane do rodziców i nauczycieli zestawienie - województwo

17 Programy profilaktyczne rekomendowane Archipelag skarbów 8 gmin uczestników Cukierki 49 gmin uczestników Debata 59 gmin uczestników Dziękuje nie 19 gmin uczestników Fantastyczne moŝliwości 8 gmin uczestników Jak Ŝyć z ludźmi 18 gmin uczestników Magiczne kryształy 11 gmin uczestników Nasze spotkania 22 gminy uczestników Noe 102 gminy uczestników Domowi Detektywi 25 gmin uczestników Spójrz inaczej 161 gmin uczestników Tak czy nie 21 gmin uczestników Trzeci elementarz 122 gmin uczestników Trzy koła 10 gmin uczestników Zanim spróbujesz 26 gmin uczestników

18 Programy profilaktyczne - rodzice Przygotowanie do profilaktyki domowej 2 gminy 239 uczestników Szkoła dla rodziców 73 gminy uczestników Inne uczestników

19 Kampanie profilaktyczne Wyhamuj w porę Nie piję bo tak 617 gmin uczestników zł Zachowaj trzeźwy umysł 700 gmin uczestników zł Inne uczestników

20 Programy profilaktyczne grupy ryzyka ART 18 gmin uczestników Odczuwaj ufaj mów 7 gmin uczestników Korekta 17 gmin uczestników Małolat 1 gmina 60 uczestników

21 Osoba decydująca o wyborze programu Pelnomocnik gminna komisja komisja i szkoły komisja i pełnomocnik szkoły samodzielnie nie ma reguł

22 Kryteria wyboru programu Figuruje w bazach Dołączone rekomendacje DuŜa liczba godzin Jak największa grupa Był u nas realizowany Dołączona ewaluacja Niska cena Szczegółowy scenariusz Precyzyjny opis celów Przeszkoleni realizatorzy Pozytywna opinia uczestników Pozytywna opinia gkrpa

23 Kryteria wyboru programu Figuruje w bazach Dołączone rekomendacje DuŜa liczba godzin Jak największa grupa Był u nas realizowany Dołączona ewaluacja Niska cena Szczegółowy scenariusz Precyzyjny opis celów Przeszkoleni realizatorzy Pozytywna opinia uczestników Pozytywna opinia gkrpa 4,02 4,1 3,27 3,49 3,52 3,81 3,75 4,39 4,44 4,35 4,49 4,11

24 Dlaczego pozalekcyjne zajęcia sportowe są finansowane ze środków na profilaktykę? Rozpowszechnienie przekonania typu: Osoby aktywne sportowo nie uŝywają substancji psychoaktywnych Udział w zajęciach sportowych ogranicza ryzyko picia, palenia, Potrzeby zdrowotne Zajęcia sportowe przyczyniają się do poprawy kondycji fizycznej Przyzwyczajenie Pozalekcyjne zajęcia sportowe mają długą tradycję Dla wielu osób są źródłem dochodu Łatwość realizacji W kaŝdej społeczności lokalnej są trenerzy, działacze i jakieś wyposaŝenie Rozwój infrastruktury sportowej jest wspierany przez władze centralne i często przez mieszkańców Opłacalność imprez sportowych Są widoczne w społeczności lokalnej i przyciągają wielu widzów Są okazją do promowania konkretnych osób, działań, towarów Za: Ostaszewski 2009

25 Dlaczego środowiska naukowe podwaŝają skuteczność profilaktyczną pozalekcyjnych zajęć sportowych? Brak danych potwierdzających skuteczność zajęć sportowych w profilaktyce!!! Uczestniczenie w niektórych formach aktywności moŝe sprzyjać ograniczeniu sięgania po substancje psychoaktywne, a uczestniczenie w innych wręcz przeciwnie (Botvin & Botvin, 1992) Krzywa U - bardzo mała i bardzo duŝa intensywność zajęć sportowych związana jest z wyŝszym poziomem uŝywania substancji, a średnia - z niŝszym (Peretti-Watel, Beck, Legleve, 2002) Uczestniczenie w zorganizowanych zajęciach: edukacyjnych, artystycznych, harcerskich oraz organizowanych przez Kościół zmniejsza ryzyko sięgania po papierosy i alkohol. Nie ma natomiast związku między udziałem w zorganizowanych zajęciach sportowych a uŝywaniem substancji psychoaktywnych (Bobrowski, 2003) Uczestnicy zajęć sportowych, szczególnie chłopcy, częściej naduŝywają substancji psychoaktywnych i stosują przemoc wobec rówieśników, niŝ ich rówieśnicy nie uczestniczący w zajęciach sportowych (Bobrowski, 2007) Za: Ostaszewski 2009

26 Dlaczego zajęcia sportowe są nieskuteczne? To nie sam sport jest alternatywą dla uŝywek, lecz przekonania i wartości związane ze sportowym stylem Ŝycia gotowość do rezygnowania z pewnych rzeczy dla utrzymania/poprawy zdrowia/kondycji Aktywność sportowa jest często przejawem wysokiej aktywności Ŝyciowej w ogóle WiąŜe się z aktywnością towarzyską, która sprzyja sięganiu po środki psychoaktywne WyraŜa silne zapotrzebowanie na stymulację, które moŝe teŝ być zaspokajane poprzez zachowania ryzykowne / problemowe Jednorazowe akcje (np. zawody sportowe) są generalnie nieskuteczne nie prowadzą do trwałej zmiany zachowania Za: Ostaszewski 2009

27 Czy zajęcia sportowe mogą być uŝytecznym elementem profilaktyki w społecznościach lokalnych? Tak, ale. nie jako strategia dominująca lecz uzupełniająca np. działania w ramach strategii edukacji rówieśniczej, rozwijania umiejętności Ŝyciowych przy dobrze przygotowanej kadrze trenerów sportowych, którzy będą dbać o zasady sportowego stylu Ŝycia jeŝeli pozwalają włączyć dzieci i młodzieŝ z grup ryzyka do pozytywnej grupy rówieśniczej (zmiana środowiska = alternatywa) Za: Ostaszewski 2009

28 Za: Ostaszewski 2009 Dlaczego samorządy lokalne przeznaczają znaczne środki na festyny, kampanie, imprezy? Akceptacja społeczna Mieszkańcy lubią imprezy i głośne kampanie medialne Kampanie medialne, dotyczące spraw spostrzeganych jako waŝne, poruszają serca i umysły Przyzwyczajenie Takie imprezy i formy działania mają długą tradycję Dla wielu osób są źródłem dochodu Łatwość realizacji Kupienie i rozprowadzenie ulotek (materiałów profilaktycznych) nie wymaga specjalistycznej wiedzy, umiejętności i czasu Opłacalność Są widoczne w społeczności lokalnej i przyciągają wielu widzów Są okazją do promowania konkretnych osób, działań, towarów

29 Dlaczego środowiska naukowe podwaŝają skuteczność profilaktyczną takich działań? Jednorazowe akcje i przekaz wiadomości (ulotki) nie mają trwałych efektów. Nie zmieniają: Zachowań Czynników ryzyka / czynników chroniących Szkód związanych z określonymi zachowaniami Warunków Ŝycia Skuteczność kampanii Przegląd WHO (2002): kampanie medialne nie są skutecznym sposobem zapobiegania lub ograniczania uŝywania substancji psychoaktywnych US National Youth Anti-Drug Media Campaign (2006): brak efektów w zakresie uŝywania substancji psychoaktywnych przez młodzieŝ Za: Ostaszewski 2009

30 Czy takie działania mogą być uŝytecznym elementem profilaktyki w społecznościach lokalnych? Tak, ale. wyłącznie jako wstęp do innych, skutecznych działań przy spełnieniu pewnych warunków (np. nie sprzedawanie alkoholu w czasie imprez, zakaz palenia papierosów) Za: Ostaszewski 2009

31 Teatr profilaktyczny ZA Dostosowanie się do potrzeb dyrektorów szkół (chcą teatrów) Atrakcyjna forma dla młodzieŝy (chcą czegoś mocnego ) Argumenty ekonomiczne (teatry są tanie) Szkoły nie mają czasu na bardziej wymagające formy profilaktyki PRZECIW Teatry dają szkołom alibi, Ŝe coś robią na rzecz profilaktyki W gruncie rzeczy wyręczają nauczycieli z prawdziwej pracy profilaktycznej Skuteczność teatrów nie została nigdy udowodniona śeby pomóc szkołom w ich pracy profilaktycznej trzeba szkolić i przekonywać nauczycieli, Ŝe to oni są najlepszymi realizatorami profilaktyki Za: Ostaszewski 2009

32 Konkursy profilaktyczne: wiedzy, plastyczne, literackie,. ZA Przyzwyczajenie nauczycieli - tradycja oświaty zdrowotnej Element róŝnych kampanii ogólnopolskich Szkoły nie mają czasu na bardziej wymagające formy profilaktyki Łatwość zaangaŝowania duŝej grupy uczniów Łatwość wydawania środków na profilaktykę zakup nagród PRZECIW Alibi dla szkół, Ŝe coś robią na rzecz profilaktyki Akcja zamiast systematycznych działań Oparte na nieskutecznej strategii przekazu wiedzy Brak dowodów na skuteczność Za: Ostaszewski 2009

33 Programy autorskie ZA Wykorzystanie zasobów lokalnych Dobra znajomość lokalnych potrzeb Rozwijanie i wspieranie lokalnego kapitału społecznego (waŝny element polityki społecznej) PRZECIW Niska jakość, np.: brak, lub słabo przygotowane materiały nieznane wymogi, co do przygotowania realizatorów Wykorzystywanie elementów mało skutecznych strategii profilaktycznych Niewystarczająca intensywność działań Brak ewaluacji procesu realizacji programu Brak ewaluacji wyników programu Za: Ostaszewski 2009

34 Dziękuję za uwagę Kontakt: Dział ds rodziny i młodzieŝy Kierownik: Jolanta Terlikowska jolanta.terlikowska@parpa.pl Robert Frączek robert.fraczek@parpa.pl