Wypłyń na szerokie wody płynności finansowej

Transkrypt

1 Profinance s.c. FINANSE Wypłyń na szerokie wody płynności finansowej Głównym celem przedsiębiorstwa w długiej perspektywie czasowej jest maksymalizacja zysku, natomiast w krótkiej perspektywie najważniejszym zadaniem jest utrzymanie płynności finansowej. W obecnych czasach płynnośd finansowa nie jest zjawiskiem łatwym do osiągnięcia, dlatego jej brak jest numerem jeden na liście przyczyn bankructw przedsiębiorstw. Ale na czym dokładnie polega sytuacja płynnościowa firmy, jak aktywnie nią zarządzad i co robid, aby wzrost sprzedaży nie powodował pogorszenia płynności. Kluczem do odpowiedzi na te pytania jest cykl konwersji. Rozpoczęcie produkcji Sprzedaż Inkasowanie należności Cykl konwersji zapasów Cykl konwersji należności Cykl odroczenia płatności zobowiązao Cykl konwersji (firma musi zapewnid finansowanie) Dostawa surowców Wypływ Wpływ Rysunek 1. Cykl konwersji Działalnośd większości firm na świecie podlega podobnemu schematowi. Dla firm produkcyjnych schemat ten rozpoczyna się od zamówienia surowców, niezbędnych do uruchomienia produkcji. Następnie, po zakooczeniu procesu produkcji, gotowy produkt wysyłany jest do klienta, który dokonuje płatności. W firmach handlowych ten cykl wygląda 1

2 nieco inaczej od strony technicznej. Niemniej jednak niemalże każdy rodzaj działalności posiada jedną wspólną cechę. Jest to dodatni cykl konwersji. Cykl konwersji = Cykl zapasów + Cykl należności Cykl zobowiązao Dodatni cykl oznacza w uproszczeniu, że musimy regulowad nasze zobowiązania za zamówione surowce, półprodukty lub inne elementy niezbędne do prowadzenia działalności, jeszcze przed otrzymaniem należności od naszych klientów (w zamian za dostarczony produkt lub usługę). W tym newralgicznym okresie musimy zapewnid firmie finansowanie. Na rysunku 1. przedstawiono przykładową sytuację, w której proces produkcji (cykl konwersji zapasów) jest dłuższy niż terminy płatności, jakie wyznaczyli dostawcy. Natomiast czas, w którym konieczne jest zapewnienie finansowania został oznaczony na czerwono. Jak widad jest to okres trwający od wypływu z firmy zobowiązao do momentu wpłynięcia należności. Żeby lepiej zrozumied każdą ze składowych równania, pokrótce je opiszemy. 1. Cykl Konwersji Zapasów (CKZ) Definicja Rozpoczęcie produkcji Sprzedaż Cykl konwersji zapasów to okres zamrożenia środków pieniężnych w zapasach. Informuje o średniej liczbie dni zalegania zapasów. Przykładowo w przypadku towarów w firmie handlowej będzie to średni okres od momentu zakupu towarów do momentu ich sprzedaży. Co to oznacza w praktyce? Dostawa surowców Cykl konwersji zapasów CKZ w przypadku firmy produkcyjnej w praktyce mówi o tym, ile dni średnio trwa cykl produkcji (o ile firma nie boryka się problemem zbyt dużych stoków magazynowych). Wskaźnik ten informuje również o tym, co ile dni firma odnawia swoje zapasy w celu zrealizowania określonej sprzedaży. Im Cykl Konwersji Zapasów jest krótszy, tym lepiej. Wynika to z faktu, iż każdy dzieo w którym produkujemy lub przechowujemy towary lub produkty gotowe w magazynie, opóźnia w czasie dostawę do klienta i otrzymanie od niego płatności (lub rozpoczęcie okresu oczekiwania na tę płatnośd). Koszty związane z każdym dodatkowym dniem cyklu produkcyjnego to całkowite koszty dziennego wytworzenia. Dlatego też należy pamiętad, że wydłużając cykl produkcji dla wszystkich produktów średnio o 1 dzieo firma będzie zmuszona ponieśd nakłady równe średniemu dziennemu kosztowi wytworzenia. 2

3 Benchmark Jak twierdzi Lisa Higgins z APQC 1 współczynnik ten w firmach, w których zarządzanie zapasami jest na światowym poziomie może wynosid ok. 23 dni, podczas gdy u pozostałych może byd prawie 4 razy większy. Poprzez obniżanie czasu konwersji zapasów liderzy rynku obniżają koszty wynikające z utrzymywania magazynów, starzenia się asortymentu. Cykl Konwersji Zapasów (w dniach) 91,2 Maruderzy (dolne 25%) 52,1 22,8 Mediana (wartośd środkowa) A co może najważniejsze firmy te angażują o wiele mniej kapitału w procesie produkcji. Wartośd Zapasów jako % Przychodów 15,1% 9,6% W tych organizacjach zapasy stanowią niewiele ponad 5% przychodów, co w porównaniu ze średnim poziomem ok. 10% daje prawie 5% przychodów różnicy. Dla firmy o przychodzie rocznym na poziomie 100 mln PLN daje to prawie 5 mln PLN oszczędności. Liderzy osiągają ponadprzeciętne wyniki w tym obszarze dzięki działaniom takim, jak: dostrajanie poziomu produkcji do rzeczywistego poziomu zapotrzebowania rynkowego (prognozowanie popytu przez międzywydziałowy zespół); dostrajanie poziomu zapasów do planów produkcji; optymalizacja polityki zakupowej dla poszczególnych kategorii zakupowych strategia zakupów Źródło: APQC; op cit 5,1% Liderzy (górne 25%) 2. Cykl Konwersji Należności (CKN) Definicja Cykl konwersji należności w dniach jest średnim czasem zamrożenia środków pieniężnych (w należnościach) lub inaczej liczbą dni sprzedaży, za którą przedsiębiorstwo nie uzyskało zapłaty. Wkskaźnik ten informuje zatem w jakim stopniu firma kredytuje swoich klientów. Sprzedaż Cykl konwersji należności Inkasowanie należności Wpływ 1 Lisa Higgins; Put Working Capital Back to Work; Październik 2008; APQC; 3

4 Co to oznacza w praktyce? CKN w praktyce mówi średnio po ilu dniach klienci płacą swoje zobowiązania wobec firmy. Oczywiście intuicja podpowiada, że im płacą oni szybciej tym lepiej. Żeby lepiej zrozumied tę zależnośd przywołajmy przykład firmy o zerowym stanie należności. Przykładem mogą byd supermarkety typu Cash and Carry. W tym przypadku klienci płacą od razu po otrzymaniu produktu/usługi (CKN = 0), cała gotówka ze sprzedaży wpływa od razu do kasy, a firma nie martwi się ściąganiem należności. Wyobraźmy sobie jednak, że firma taka decyduje się wydłużyd wszystkim swoim klientom terminy płatności średnio o 1 dzieo. Koszt takiego przedsięwzięcia będzie równy nie mniej nie więcej tylko średniej wartośd dziennej sprzedaży. Wynika to z faktu, iż wszyscy klienci tej firmy przez ten jeden dzieo nie dokonają płatności. W tej sytuacji firma na stałe traci kwotę dziennej sprzedaży i już jej nie odzyska, aż do dnia zakooczenia działalności lub powrotu do formy płatności Cash and Carry. W związku z tym każdy dodatkowy dzieo oczekiwania na należności odpowiada inwestycji w postaci średniej dziennej sprzedaży. Dlatego też należy pamiętad, że wydłużając terminy płatności swoim klientom średnio o 1 dzieo, firma decyduje się jednocześnie na inwestycję w wysokości średniej wartości dziennej sprzedaży. Benchmark Według Higgins Cykl Konwersji Należności u firm posiadających najlepsze praktyki w zarządzaniu należnościami wynosi ok. 30 dni, podczas gdy u przeciętnej firmy wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 45 dni. Biorąc pod uwagę, że każdy dzieo CKN odpowiada dziennej sprzedaży, to dla firmy o rocznym przychodzie na poziomie 100 mln PLN (ok. 270 tyś dziennie) 15 dni różnicy stanowi dodatkową gotówkę dla firmy w skali roku na poziomie ponad 4 mln PLN. Ponadto według naszego doświadczenia również faktoring może byd bardzo skuteczną (chod Cykl Konwersji Należności (w dniach) 55 Maruderzy (dolne 25%) 45 Mediana (wartośd środkowa) Źródło: APQC; op cit obarczoną pewnymi kosztami) drogą radzenia sobie z należnościami. 30 Liderzy (górne 25%) 4

5 3. Cykl Konwersji Zobowiązao (CKZO) Definicja Cykl konwersji zobowiązao krótkoterminowych informuje, o średnim czasie odroczenia płatności za zobowiązania firmy. To znaczy średnio po ilu dniach firma musi regulowad swoje zobowiązania. Co to oznacza w praktyce? Dostawa surowców Cykl odroczenia płatności zobowiązao Wypływ CKZO w praktyce mówi średnio po ilu dniach firma płaci swoje zobowiązania. Im okres ten jest dłuższy, tym lepiej (oczywiście jeżeli nie rodzi to zobowiązao przeterminowanych). Wynika to z faktu, iż firma musi finansowad całkowicie swoją działalnośd operacyjną od momentu zapłaty swoim dostawcom do momentu otrzymania płatności od swoich klientów. Aby skrócid ten czas maksymalnie dąży się do wydłużenia terminów płatności zobowiązao (i skracania terminu płatności należności). Firma może więc finansowad swoją działalnośd operacyjną odraczając maksymalnie płatności na rzecz dostawców. Zbyt agresywne podejście do tej kwestii może jednak wywoływad niepożądane efekty, takie jak zła opinia na rynku dostawców o firmie oraz zaostrzenie warunków kontraktów z dostawcami. Należy pamiętad również, iż każdorazowe skrócenie terminów płatności średnio o 1 dzieo dla dostawców (jeżeli nie wiąże się z uzyskaniem odpowiedniego rabatu) skutkuje koniecznością sfinansowania działalności operacyjnej przez ten dzieo. Inaczej mówiąc firma musi sama ponieśd koszty finansowania działalności operacyjnej. Każdy dzieo CKZO odpowiada więc kosztom równym średnim dziennym kosztom operacyjnym, które musi ponieśd każda firma chcąc płacid swoje zobowiązania średnio o 1 dzieo wcześniej. Benchmark Cykl Konwersji Zobowiazao (w dniach) 35 28,6 50 Jak wynika z poniższego wykresu, najlepsi płacą swoim dostawcą średnio po 50-ciu dniach. Osiąganie jak najdłuższych terminów płatności jest ważnym celem każdej firmy, bo decyduje o jej płynności i zależy od profesjonalizmu działania odpowiednich służb. Maruderzy (dolne 25%) Źródło: APQC; op cit Mediana (wartośd środkowa) Liderzy (górne 25%) 5

6 Wnioski Firmy, w zależności od generowanych przychodów posiadają liczone w setkach tysięcy lub nawet w milionach rezerwy zamknięte w kapitale pracującym (zapasy, należności, zobowiązania). Mogą one skutecznie uwalniad te rezerwy poprzez kontrolowanie wspomnianych w tym artykule wskaźników oraz dzięki działaniom opisanym w artykule Publikacji Profinance "Lekarstwo na niepewne czasy - więcej w kasie". W dzisiejszej rzeczywistości trudnego dostępu do finansowania oraz stagnacji gospodarczej kluczowe jest wykonywanie ruchów przeciwstawnych do trendów rynkowych. Czyli mówiąc bezpośrednio uwolnid i inwestowad kapitał oraz zdobywad rynek, gdy inni czekają. Jest to ważne ponieważ firmy, którym w ciężkich czasach uda się pozyskad rynek mają szansę zbudowad długotrwałą przewagę konkurencyjną w świadomości klienta. Zespół redakcyjny PROFINANCE s.c Profinance s.c., 08/ Wszystkie prawa zastrzeżone. 6