Outsourcing bankowy: ewolucja zamiast rewolucji

Transkrypt

1 horyzonty finansów 2011 prawo Outsourcing bankowy: ewolucja zamiast rewolucji Z danych Związku Banków Polskich wynika, że już 75,9 proc. banków w Polsce korzysta z usług firm zewnętrznych, 13,8 proc. wkrótce zacznie to robić, a tylko niewielki odsetek nie bierze takiego rozwiązania w ogóle pod uwagę. Witold Wiśniewski Ze statystyk Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) dotyczących zlecania wykonywania czynności podmiotom zewnętrznym wynika, że w latach do urzędu wpłynęło ponad 10 tys. zawiadomień od banków komercyjnych i 554 od banków spółdzielczych. Zgłoszenia dotyczyły zamiaru zawarcia umów outsourcingu, zmian, rozwiązania lub wygaśnięcia umów. W przypadku jednego średniej wielkości banku komercyjnego nadzór otrzymał 1448 zawiadomień, od jednego z dużych banków uniwersalnych 1212, od jednego z oddziałów instytucji kredytowych 314. Zawiadomienia dotyczą często grup podmiotów, z którymi bank zamierza zawrzeć umowy, stąd liczba przedsiębiorców współpracujących z bankami niejednokrotnie jest większa niż liczba zawiadomień, które rejestruje KNF. Z danych komisji wynika, że przesyłane zawiadomienia w decydującej większości zawierały informacje o zamiarze zawarcia umów outsourcingu w zakresie oferowania produktów i usług bankowych, takich jak kredyty, karty kredytowe, rachunki bankowe, przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków bankowych nic dziwnego zatem, że największą liczbę zawiadomień przysyłają banki i oddziały instytucji kredytowych prowadzących działalność detaliczną. Zawiadomienia banków komercyjnych wiązały się najczęściej z zamiarem podjęcia współpracy m.in. w zakresie: pośrednictwa dotyczącego powierzenia przez banki wykonywania czynności bankowych i faktycznych związanych z działalnością bankową, liczenia i sortowania wartości pieniężnych, Znowelizowania wymagają przepisy dotyczące tzw. outsourcingu zagranicznego poprzez zrównanie reżimu prawnego powierzania wykonywania czynności przedsiębiorcom z siedzibą w Polsce oraz na terytorium państwa członkowskiego UE. niszczenia akt archiwalnych, dochodzenia wierzytelności. Zawiadomienia banków spółdzielczych o zamiarze zawarcia umowy, rozwiązaniu oraz zmianie umowy outsourcingowej najczęściej dotyczyły: świadczenia usług informatycznych w zakresie rozwoju i modyfikacji licencjonowanego oprogramowania bankowego, współpracy w zakresie powierzenia przez banki wykonywania czynności bankowych/faktycznych związanych z działalnością bankową. Nieżyciowe ograniczenia Dotychczasowe doświadczenia we współpracy banków z przedsiębiorcami na podstawie art. 6a 6d ustawy Prawo bankowe oraz ugruntowanie się tej instytucji w praktyce bankowej wskazują na potrzebę zmian. Ustawodawca, w tym wypadku rząd, uważa, że należy dostosować obowiązujące obecnie przepisy, określające zasady i warunki powierzania przez banki przedsiębiorcom czynności z zakresu działalności bankowej, do aktualnie istniejących potrzeb rynku finansowego. Projektowane zmiany mają na celu usunięcie zbędnych barier i wprowadzenie udogodnień w korzystaniu z outsourcingu z jednoczesnym zapewnieniem właściwego nadzoru nad wykonywaniem powierzonych przez bank czynności. Proponowany zakres i kierunki zmian regulacji dotyczących outsourcingu uwzględniają efekty prac grupy roboczej do spraw przeglądu regulacji prawa bankowego Rady Rozwoju Rynku Finansowego. Uczestnikami grupy byli reprezentanci sektora bankowego, innych segmentów rynku finansowego oraz 68 miesięcznik finansowy bank kwiecień 2011

2 prawo horyzonty finansów 2011 Fot. UKNF, a jej pracami kierowali przedstawiciele Ministerstwa Finansów. Obecnie obowiązująca definicja przedsiębiorcy (art. 4 pkt 16a Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.) wyłącza z ich kręgu wspólników spółki cywilnej. Wprowadza ona nieuzasadnione rozróżnienie w zakresie możliwości zawierania umów z bankiem pomiędzy osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą samodzielnie i osobami fizycznymi wykonującymi taką działalność we współdziałaniu z innymi osobami na podstawie umowy spółki cywilnej. Należałoby zatem dokonać zmiany tej definicji tak, aby banki mogły zawierać umowy outsourcingowe ze wspólnikami spółek cywilnych. Dotychczasowy, zawarty w art. 6a ustawy Prawo bankowe, katalog czynności, których powierzenie przez bank przedsiębiorcy nie wymaga zezwolenia KNF, jest zbyt wąski, co powoduje konieczność każdorazowego występowania do nadzoru w celu uzyskania zezwolenia np. na zawarcie umowy kredytu i pożyczki oraz umów o kartę płatniczą z mikroprzedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami. Ryzyko, jakie wiąże się z powierzaniem tych czynności stronie trzeciej, jest na tyle ograniczone, że nie uzasadnia dalszego utrzymywania reglamentacji zawierania takich umów i uzyskiwania zezwoleń od KNF. Jak wskazuje ustawodawca, ramy prawne i charakter umowy agencyjnej, wymaganej na gruncie obecnie obowiązujących przepisów ustawy Prawo bankowe, nie dla wszystkich przypadków powierzenia wykonywania czynności przez bank osobom trzecim w drodze outsourcingu są właściwe. Praktyka pokazuje, że w odniesieniu do niektórych czynności powierzanych przez banki w drodze outsourcingu (np. emitowanie i przechowywanie bankowych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych i wykonywanie innych czynności związanych z emisją i obsługą papierów wartościowych) należałoby odejść od wymogu zawierania umowy agencyjnej. W praktyce outsourcingu bankowego zachodzi potrzeba korzystania przez przedsiębiorców, którym bank powierzył wykonywanie określonych czynności, z usług innych podmiotów gospodarczych. W projektowanej nowelizacji koniecznym jest zatem ustawowe uregulowanie warunków i zasad funkcjonowania podwykonawstwa w ramach outsourcingu (tzw. podoutsourcing). Obecne przepisy nie przewidują również możliwości jednorazowego powierzenia czynności 69

3 horyzonty finansów 2011 prawo Wykr. 1. Wydatki na outsourcing w mln zł Źródło: Fundacja Instytut Outsourcingu Wartość 720 przez przedsiębiorcę, będącego stroną umowy zawartej z bankiem, innemu przedsiębiorcy w sytuacji wyjątkowej, wywołanej przez niemożliwą do przewidzenia, niezależną od przedsiębiorcy przyczynę tj. wystąpienie siły wyższej. Tego rodzaju przypadki w praktyce wykonywania powierzonych czynności mogą mieć miejsce i dlatego też należy wprowadzić w nowelizowanej ustawie Prawo bankowe stosowne unormowania prawne dotyczące takiego podoutsourcingu. Obecne przepisy jeśli chodzi o zakres obowiązków informacyjnych banków wobec organu nadzoru również są zbyt restrykcyjne. Nakładają na bank wymóg każdorazowego zawiadamiania KNF o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu z co najmniej 14- dniowym wyprzedzeniem. Tego rodzaju rozwiązania nakładające nadmierne, dodatkowe obciążenia administracyjne na banki, były uzasadnione w początkowym okresie funkcjonowania outsourcingu w praktyce bankowej. Natomiast obecnie dalsze ich utrzymywanie nie jest uzasadnione uznaje ustawodawca. Należy wskazać, że na gruncie przepisów obowiązującej ustawy Prawo bankowe obowiązki sprawozdawcze związane z zawarciem umowy outsourcingu są zbyt szeroko rozbudowane. Nie ma sensu utrzymywanie regulacji dotyczących sprawozdawczości, które tworzą dodatkowy, zbędny wymóg administracyjny dla podmiotów zaangażowanych w działalność outsourcingową. Znowelizowania wymagają przepisy dotyczące tzw. outsourcingu zagranicznego poprzez zrównanie reżimu prawnego powierzania wykonywania czynności przedsiębiorcom z siedzibą w Polsce oraz przedsiębiorcom, którzy wykonywać będą powierzone czynności za granicą na terytorium państwa członkowskiego UE. Tym samym wyeliminowane zostaną wątpliwości W tej chwili nie jest możliwe powierzenie czynności w ramach umowy outsourcingowej przedsiębiorcy będącemu wspólnikiem spółki cywilnej. W założeniach do ustawy proponuje się znieść to ograniczenie. interpretacyjne co do zgodności obecnych rozwiązań w zakresie outsourcingu zagranicznego z zasadami swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług określonymi w TWE. Unia nie naciska Zasadnicze kierunki zmian przepisów wynikają z zamiaru uregulowania instytucji outsourcingu w odpowiedni sposób do potrzeb obrotu i nie są wymuszone przez dyrektywy unijne. Outsourcing bankowy dotychczas nie został uregulowany wiążącymi aktami prawa wspólnotowego. Tworzenie przepisów dotyczących kwestii outsourcingu bankowego, zakres tych regulacji i kształt konkretnych rozwiązań pozostawiony został do swobodnego uznania państw członkowskich. Wśród konstrukcji modelowych działalności outsourcingowej w bankowości należy przypomnieć publikacje Europejskiego Komitetu Nadzorców Bankowych (CEBS Committee of European Banking Supervisors). W roku 2002 CEBS rozpoczął prace nad określeniem tych zasad, a będący efektem prac dokument z 30 kwietnia 2004 r. The high level principles on outsourcing został zrewidowany w celu jego uzgodnienia z Dyrektywą MiFID (Markets in Financial Instrument Directive) i wydany z datą 6 kwietnia 2006 r., jako Standards on outsourcing. Ostatecznie 14 grudnia 2006 r. po przeprowadzeniu wcześniejszych konsultacji. CEBS opublikował zharmonizowane z postanowieniami Dyrektywy MiFID Wytyczne dotyczące outsourcingu (Guidelines on outsourcing). Wytyczne są zbiorem ogólnych zasad, stanowią wzorzec, ale jednocześnie pozostawiają państwom Unii Europejskiej szerokie możliwości uwzględnienia specyfiki lokalnych rynków przy wprowadzaniu krajowych regulacji w zakresie outsourcingu. Wśród podstawowych zasad wyrażonych w Guidelines on outsourcing należy wymienić następujące: Zasadnicza odpowiedzialność za prawidłowe zarządzanie ryzykiem związanym z outsourcingiem czynności bankowych spoczywa na outsourcerze. Powierzenie dokonywania przez podmioty trzecie określonych czynności nie zwalnia outsourcera z odpowiedzialności za powierzone funkcje i nie może mieć wpływu na pełną i bezwarunkową odpowiedzialność kadry kierowniczej w zakresie, w jakim przewidują to przepisy krajowe. Niedopuszczalne jest outsoursowanie podstawowych funkcji menedżerskich (core management functions), takich jak ustalanie strategii i polityki 70 miesięcznik finansowy bank kwiecień 2011

4 prawo horyzonty finansów 2011 jednostki gospodarczej z uwzględnieniem właściwego dla niej profilu ryzyka i stopnia kontroli czy ponoszenie ostatecznej odpowiedzialności wobec klientów i organów nadzoru. Biorąc pod uwagę, że żadna forma outsourcingu nie jest wolna od ryzyka outsourcer powinien opracować odpowiednią politykę outsourcingu, obejmującą m.in. procedury działań na wypadek zdarzeń niespodziewanych. Wszystkie postanowienia dotyczące świadczenia usług outsourcingowych powinny być przedmiotem sformalizowanej (pisemnej) i kompleksowej umowy. Umowa taka powinna obejmować zobowiązanie insourcera do ochrony informacji poufnych. Outsourcer powinien zgadzać się na tzw. outsourcing łańcuchowy tylko wówczas, gdy podinsourcer zobowiąże się w pełni stosować postanowienia umowy zawartej między outsourcerem i pierwotnym insourcerem, łącznie z postanowieniami zastrzeżonymi na rzecz organu nadzoru. Kwestie powierzania przez banki innym podmiotom wykonywania czynności z zakresu działalności bankowej regulują, obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r., przepisy art. 6a 6d ustawy Prawo bankowe. Nie definiuje ona samego pojęcia outsourcingu, określa natomiast zakres, zasady, warunki i obowiązki banku związane ze zlecaniem przez bank na zewnątrz czynności do wykonywania. Kontrakt jest najważniejszy Stronami umowy outsourcingu mogą być wyłącznie przedsiębiorcy. Ustawa Prawo bankowe nie definiuje tego pojęcia, lecz wprost odsyła do Ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.), wskazując jako przedsiębiorcę podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z przywołanym przepisem przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Strony umowy outsourcingu bankowego zwykło się określać mianem outsourcera (bank, który powierza przedsiębiorcy wykonywanie określonych czynności) oraz insourcera (przedsiębiorca, któremu zostały powierzone przez bank wykonywanie określonych czynności). Po stronie outsourcera występuje bank, czyli w świetle art. 2 ustawy Prawo bankowe osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Natomiast insourcerem może być przedsiębiorca lub przedsiębiorca zagraniczny. Status przedsiębiorcy zagranicznego posiada osoba zagraniczna, tj. osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego, osoba prawna z siedzibą za granicą. W przepisach art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo bankowe zawarty jest katalog czynności, które bank może powierzać bez wymogu uzyskania zezwolenia KNF. Są to czynności takie jak: W projekcie nowelizacji Prawa bankowego znajdą się przepisy dopuszczające podoutsourcing, ale w ograniczonym zakresie, dotyczącym dwóch przypadków. zawieranie i zmiana umów rachunków bankowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo bankowe, tj. rachunków oszczędnościowych, rachunków oszczędnościoworozliczeniowych oraz rachunków terminowych lokat oszczędnościowych; zawieranie i zmiana umów kredytu na sfinansowanie inwestycji mających na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; zawieranie i zmiana umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim; zawieranie i zmiana umów ugody w sprawie spłaty ww. kredytów; zawieranie i zmiana umów dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia ww. kredytów; zawieranie i zmiana umów o kartę płatniczą, których stroną jest konsument w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim; przyjmowanie wpłat, dokonywanie wypłat oraz obsługa czeków związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank; dokonywanie wypłat i przyjmowanie spłat udzielonych przez ten bank kredytów i pożyczek pieniężnych; przyjmowanie wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki; przyjmowanie dyspozycji przeprowadzenia bankowych rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank. Przepis art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy Prawo bankowe przewiduje możliwość powierzenia przedsiębiorcy również innych czynności do wykonywania, pod warunkiem uzyskania zezwolenia KNF. Komisja może udzielić bankowi zezwolenia, jeżeli powierzenie przez bank wykonywania określonych czynności jest niezbędne do prowadzenia działalności bankowej w sposób ostrożny i stabilny lub do istotnego obniżenia kosztów tej działalności (art. 6a ust 3 ustawy). Oprócz wymienionych powyżej czynności bank może powierzyć również przedsiębiorcy wykonywanie czynności faktycznych związanych z działalnością bankową (art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy). Do powierzenia tego rodzaju czynności nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia KNF. Z zakresu czynności, które mogą być przedmiotem powierzenia, ustawa Prawo bankowe wyłącza: zarządzanie bankiem w rozumieniu art ksh oraz w rozumieniu art. 48 ustawy Prawo spółdzielcze, w szczególności zarządzanie ryzykiem związanym z prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzanie aktywami i pasywami, dokonywanie oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego; przeprowadzanie audytu wewnętrznego banku. Obowiązujące przepisy zawierają odrębne regulacje dotyczące tzw. outsourcingu zagranicznego, to jest przypadków wystąpienia w umowie outsourcingu bankowego pewnych elementów ponadgranicznych. Na podstawie art. 6d ustawy Prawo bankowe zawarcie przez bank umowy, o której mowa w art. 6a ust. 1, z przedsiębiorcą zagranicznym niemającym miejsca stałego zamieszkania lub nieposiadającym siedziby na terytorium 71

5 horyzonty finansów 2011 prawo państwa członkowskiego UE albo umowy przewidującej, że powierzone czynności będą wykonywane stale lub okresowo za granicą, wymaga zezwolenia KNF udzielonego na wniosek banku (art. 6d). Wykaz dokumentów, który należy załączyć do wniosku o udzielenie zezwolenia KNF określa przepis art. 6d ust. 2 ustawy. Przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia przez KNF na zawarcie umowy outsourcingu zagranicznego: zagrożenie naruszenia tajemnicy prawnie chronionej; w państwie, w którym powierzone czynności mają być wykonywane, obowiązujące prawo uniemożliwia KNF wykonywanie efektywnego nadzoru; powierzenie wykonywania czynności może wpłynąć niekorzystnie na prowadzenie przez bank działalności zgodnie z przepisami prawa, ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem, skuteczność systemu kontroli wewnętrznej w banku oraz możliwość wykonywania obowiązków przez biegłego rewidenta upoważnionego do badania sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej z bankiem umowy. Co powinny: bank, firma i nadzór Ustawowe regulacje outsourcingu bankowego przewidują wiele wymogów związanych z prowadzeniem działalności outsourcingowej przez banki. Z jednej strony mają one zapewnić bezpieczeństwo i stabilność sektora bankowego, z drugiej chronić interesy klientów banków oraz realizację funkcji kontrolnych przez organy nadzoru. Określone w ustawie Prawo bankowe wymogi w zakresie działalności outsourcingowej dotyczą zarówno obowiązków, które powinny być spełnione jeszcze przed zawarciem przez bank umowy outsourcingu oraz obowiązków, które powinny być wypełniane już po jej zawarciu. Zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy Prawo bankowe powierzenie wykonywania stale lub okresowo czynności w ramach outsourcingu bankowego może nastąpić po spełnieniu następujących warunków: 1. Zawiadomienie przez bank KNF o zamiarze powierzenia wykonywania czynności przedsiębiorcy, co najmniej z 14-dniowym wyprzedzeniem przed zawarciem umowy. 2. Zapewnienie wykonywania przez KNF efektywnego nadzoru nad realizacją powierzonych czynności. 3. Posiadanie przez bank oraz przez przedsiębiorcę planów działania zapewniających ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym umową. 4. Powierzenie wykonywania czynności nie wpłynie niekorzystnie na prowadzenie przez bank działalności zgodnie z przepisami prawa, ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem, skuteczność systemu kontroli wewnętrznej w banku, możliwość wykonywania obowiązków przez biegłego rewidenta upoważnionego do badania sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej z bankiem umowy oraz ochronę tajemnicy prawnie chronionej. Ciążące na banku obowiązki po zawarciu umowy outsourcingu na mocy art. 6c ust. 2 ustawy Prawo bankowe, nakładają wymóg zawiadamiania KNF o każdej zmianie, rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy outsourcingu. Wykr. 2. Branże najczęściej korzystające z outsourcingu (w proc.) finanse FMCG telekomunikacja farmacja Źródło: Fundacja Instytut Outsourcingu inne Przepis art. 111 ust. 1 pkt 9 ustawy Prawo bankowe nakłada na banki obowiązek ogłaszania w miejscu wykonywania czynności i w sposób ogólnie dostępny informacji o przedsiębiorcach lub przedsiębiorcach zagranicznych, którym bank powierzył wykonywanie czynności, o ile przy wykonywaniu na rzecz jednostki organizacyjnej banku tych czynności, uzyskują dostęp do informacji chronionych tajemnicą bankową. Bank outsourcer objęty jest także obowiązkiem przekazywania KNF sprawozdań finansowych podmiotów, z którymi posiada bliskie powiązania (art. 141g ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo bankowe). Na podstawie art. 6c ust. 7 ustawy przedsiębiorcę i przedsiębiorcę zagranicznego, który stale lub okresowo wykonuje powierzone przez bank czynności, uznaje się z mocy prawa za posiadającego bliskie powiązania z bankiem. Bank ma więc obowiązek przekazywania organowi nadzoru ich sprawozdań finansowych wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, chyba że zostały one ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym banku. KNF w ramach nadzoru nad świadczeniem usług bankowych z wykorzystaniem konstrukcji outsourcingu może żądać od banku outsourcera wszelkich dokumentów i informacji niezbędnych przy realizacji czynności kontrolnych. Przykładowy, otwarty katalog uprawnień KNF w zakresie tego nadzoru zawarty jest w art. 6c ust. 3 ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z art. 6c ust. 3 ustawy KNF może żądać od banku: przedstawienia kopii zawartej umowy; złożenia wyjaśnień dotyczących realizacji umowy; przedstawienia planu działania zapewniającego ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym umową; przedstawienia dokumentów określających status przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego, z którym bank zawarł umowę; dostarczenia opisu rozwiązań technicznych i organizacyjnych, zapewniających bezpieczne i prawidłowe wykonywanie powierzonych czynności, w szczególności ochronę tajemnicy prawnie chronionej. KNF w drodze decyzji administracyjnej może nakazać bankowi zmianę lub rozwiązanie zawartej umowy outsourcingu, jeżeli: 1) wykonanie umowy zagraża ostrożnemu i stabilnemu zarządzaniu bankiem; 2) przedsiębiorca lub przedsiębiorca zagraniczny będący stroną umowy utracił wymagane uprawnienia niezbędne do wykonania umowy. W przypadku gdy bank nie doprowadzi do zmiany lub rozwiązania umowy w wyznaczonym terminie, KNF może zastosować środki nadzorcze 72 miesięcznik finansowy bank kwiecień 2011

6 prawo horyzonty finansów 2011 określone w art. 138 ust. 3 ustawy Prawo bankowe. Ustawa Prawo bankowe w art. 6b zawiera regulacje, które nie pozwalają na ograniczenie lub uwolnienie się od odpowiedzialności przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania lub nienależytego wykonywania czynności będących przedmiotem outsourcingu. Określone w ten sposób zasady odpowiedzialności mają na celu przede wszystkim funkcję ochronną klientów, jak i samych banków. W celu umożliwienia dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową w związku z świadczeniem usług outsourcingowych, bank na podstawie art. 104 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe, może ujawnić przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, któremu powierzył stale lub okresowo wykonywanie określonych czynności, informacje objęte tajemnicą bankową w zakresie, w jakim jest to niezbędne do należytego ich wykonywania Pierwszy krok Większość sugestii i wprost postulowanych przez banki zmian weszła do założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe. Przedstawione przez ministra finansów zostały przyjęte przez rząd 5 października 2010 r. Jak przy tej okazji podkreślono, obowiązujące od 5 lat przepisy ustawy Prawo bankowe wprowadziły do polskiego prawa tzw. outsourcing. Jednak nie zdefiniowano tego pojęcia, określono jedynie, że umowa outsourcingu bankowego jest kontraktem, w którym obie strony są podmiotami zajmującymi się profesjonalnie prowadzeniem działalności gospodarczej. W tej chwili nie jest możliwe powierzenie czynności w ramach umowy outsourcingowej przedsiębiorcy będącemu wspólnikiem spółki cywilnej. W założeniach do ustawy proponuje się znieść to ograniczenie, nie znajduje ono bowiem uzasadnienia zarówno w wymaganiach dotyczących bezpieczeństwa obrotu, jak i w możliwości zapewnienia odpowiedniego stopnia ochrony interesów klientów banków. Dzięki temu bank, w ramach umowy outsourcingowej, będzie mógł powierzyć czynności również wspólnikom spółek cywilnych. Zgodnie z założeniami rozszerzeniu ulegnie katalog czynności, których wykonywanie może być powierzone przedsiębiorcy bez konieczności uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). W związku z tym bez zezwolenia KNF można będzie: zawierać i zmieniać umowy rachunków rozliczeniowych (bieżących i pomocniczych), rachunków lokat terminowych oraz rachunków powierniczych; zawierać i zmieniać umowy kredytu i pożyczki (innego niż kredyt konsumencki) z osobami fizycznymi; zawierać i zmieniać umowy i pożyczki oraz umowy o kartę płatniczą z mikroprzedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami; Zniesiony ma być obowiązujący obecnie wymóg każdorazowego zawiadamiania przez bank organu nadzoru, z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem, o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu i podoutsourcingu. emitować i przechowywać bankowe papiery wartościowe oraz inne papiery wartościowe, wykonywać inne czynności zlecone, związane z emisją i obsługą papierów wartościowych, zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych; windykować należności banku. Zgodnie z propozycjami przedstawionymi w założeniach do projektu ustawy wprowadzone zostaną przepisy, które ograniczą wymóg powierzenia przez banki czynności przedsiębiorcom na podstawie umowy agencyjnej. Będzie ono dotyczyć: emitowania i przechowywania bankowych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych oraz wykonywania innych czynności związanych z emisją i obsługą tych papierów; windykacji należności banku; wykonywania innych czynności po uzyskaniu zezwolenia KNF. W założeniach do projektu nowelizacji ustawy Prawo bankowe określono także zasady i warunki funkcjonowania podwykonawstwa w ramach outsourcingu (tzw. podoutsourcing). Obecne przepisy nie przewidują możliwości jednorazowego powierzenia czynności przez przedsiębiorcę, będącego stroną umowy z bankiem, innemu przedsiębiorcy w sytuacjach wyjątkowych. W związku z tym w projekcie nowelizacji Prawa bankowego znajdą się przepisy dopuszczające podoutsourcing, ale w ograniczonym zakresie, dotyczącym dwóch przypadków. Pierwszy obejmie możliwość powierzenia przez pierwotnego insourcera wykonania określonych w umowie z bankiem czynności, które będą służyć realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy. Drugi przypadek podoutsourcingu będzie dotyczyć sytuacji, w której podmiot musi skorzystać z planu awaryjnego, czyli wówczas, gdy nie będzie w stanie wykonać powierzonych czynności samodzielnie. Dzięki temu zachowana zostanie ciągłość realizacji funkcji banku nawet w sytuacji kryzysowej. W założeniach przewidziano wprowadzenie zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy, w tym zagranicznego, wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania umowy podoutsourcingu. Takie samo wyłączenie w zakresie niewykonania umowy podoutsourcingu ma dotyczyć banków. Zniesiony ma być obowiązujący obecnie wymóg każdorazowego zawiadamiania przez bank organu nadzoru, z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem, o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu i podoutsourcingu. Zamiast tego bank będzie musiał prowadzić ewidencję tego typu umów. Ponadto przewiduje się zmiany w przepisach dotyczących zachowania tajemnicy bankowej. Bank będzie mógł ujawnić informacje objęte tajemnicą przedsiębiorcom, w tym zagranicznym, którym powierzono wykonanie czynności na drodze podoutsourcingu. Zakres tych informacji będzie odpowiadał poziomowi niezbędnemu do prawidłowego wykonania powierzonych podwykonawcy zadań. W ten sposób uczyniony został pierwszy krok ku uproszczeniu zawierania umów outsourcingowych. Co z następnymi? 73