TECHNIKA & KONTENT TV

Transkrypt

1 TECHNIKA & KONTENT TV Rok IV Nr 12/2012(33) ISSN CENA 9,90 zł (w tym 8% VAT) 10 grudnia 2012 BILANS ZIELONA WYSPA ROZRYWKI FESTIWALE: PLUS CAMERIMAGE PLANETA ŚLIMAKÓW I INNYCH TYLKO U NAS O TELEWIZJI OLGA LIPIŃSKA

2 Wesołych Świąt i wielu radości z bogatej oferty niekodowanych programów dostępnych w cyfrowej jakości z naszych satelitów życzy ASTRA

3 SPIS TELE 4 TYLKO U NAS SUNIEMY PO RÓWNI POCHYŁEJ rozmowa z Olgą Lipińską 8 BILANS ZIELONA WYSPA ROZRYWKI KONTENT FESTIWALE PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ PLANETA ŚLIMAKÓW I INNYCH O TYM SIĘ MÓWI 24 TERAZ CBS: REALITY, DRAMA, ACTION I EUROPA 25 MONITOR REFERENCYJNY DOLBY PRM BLUSTAR ECOSYSTEM 27 PRACOWITA DEKADA rozmowa z JACKIEM SILSKIM TECHNIKA & FESTIWALE PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ W SŁUŻBIE SZTUKI?! 28 DO FIRMY, DO DOMU Sezam KTO TO OGLĄDA? 50 NIE CHCEMY BYĆ PIRATAMI! 50 MOBILNA TELEWIZJA 51 PREMIERA MIESIĄCA 52 ZŁOTA DWUDZIESTKA 54 PIERWSZA POMOC W SUCHOŚCI NOSA ZAG 32 BYDGOSZCZ CAMERA OBSCURA SPOTKANIA Z REPORTAŻEM 30 NAGRODY: NIPTEL 2012 O WIELKIEJ SZTUCE I PRZYSZŁOŚCI MEDIÓW 34 PO TRZECIEJ STRONIE EKRANU MIĘDZY KABLEM A MUX-EM, CZYLI CZTERY RAZY WIDZ 35 NA CELOWNIKU AKTOR TEŻ CZŁOWIEK 36 TELE RAWA BOLEK I LOLEK DO SAMORZĄDU? 37 MOJA HISTORIA TELEWIZJI TAK NAPRAWDĘ 38 TELE INFO 45 MOIM ZDANIEM GREENLAND SECRETS IN THE ICE NA PLANIE 46 ON CIĘ UBIERZE 47 HANNIBAL 48 ZA KULISAMI PRAWO I PORZĄDEK Pogodnego 2013 roku życzy redakcja GRUDZIEŃ

4 TELE TYLKO U NAS ROZMOWA Z OLGĄ LIPIŃSKĄ REŻYSEREM, SCENARZYSTKĄ, FELIETONISTKĄ, AUTORKĄ POPULARNEGO TEATRALNEGO KABARETU, REALIZATORKĄ WIELU SPEKTAKLI TEATRU TELEWIZJI I TEATRU ŻYWEGO SŁOWA, PRZEZ TRZYNAŚCIE LAT DYREKTOREM TEATRU KOMEDIA, OD PONAD CZTERECH DEKAD ZWIĄZANĄ Z TELEWIZJĄ PUBLICZNĄ. PHOTO: VIPHOTO/EAST NEWS Suniemy po równi pochyłej Powinna zdechnąć! Tego życzy TVP Kazimierz Kutz. Jak ocenia pani jego stanowisko? Dziwię się Kaziowi, ponieważ miał w telewizji ogromne sukcesy. Robił świetne spektakle w Teatrze TV. Być może ma jakąś osobistą złość, do któregoś z prezesów, ale życzyć telewizji, żeby zdechła? Troszkę przesadził. Przecież jest rozumny i otwarty, wie, co to jest telewizja publiczna. Powinien się domagać, żeby przede wszystkim nie było w niej tandety. Cytat brzmiał dosłownie tak: obok upolitycznienia poważnym grzechem jest ściganie się z komercją. Ta dzisiejsza agonia mediów publicznych być może wcale nie jest taka zła, bo telewizja publiczna powinna zdechnąć! Albo utopić się w morzu głupoty reklam. Co do morza reklam muszę się z Kaziem zgodzić. Zalewa telewizję. Upolitycznienia i komercjalizacji TVP też trudno nie zauważać, tylko sposób mówienia o tym, nawet tak kategoryczny, sytuacji nie zmieni. Receptą na uzdrowienie publicznej telewizji byłoby, jak sugeruje m.in. Agnieszka Holland, stworzenie tej struktury od nowa bez polityków i bez komercji. Czy to jednak możliwe? Przede wszystkim trzeba zmienić status publicznej telewizji. Nie może być ona spółką Skarbu Państwa, ponieważ wtedy musi się kierować prawem handlowym. A prawo to zakłada, że spółka handlowa ma być dochodowa czyli przynosić zysk. Telewizja publiczna nie zmoże się opierać wyłącznie na zysku, bo wtedy programami rządzą reklamodawcy. Każdy prezes te- 4 GRUDZIEŃ 2012

5 TYLKO U NAS TELE PRO lewizji publicznej, jeżeli nie generuje zysku, działa na niekorzyść spółki, czyli powinien pójść do więzienia. Jedynym kryterium jego oceny staje się oglądalność i reklamy. Ale czy oglądalność to coś złego? Słowo publiczna oznacza też powszechna. Oczywiście, nie ma telewizji, kina czy teatru bez widza. Chodzi nam zawsze o to, by oglądała nas jak największa publiczność, tylko nie może to być jedyne kryterium. Zarówno ludzie zarządzający publicznymi mediami, jak i właściciele prywatnych stacji, powinni sobie zdawać sprawę, że telewizja to forum tak ogromne i z takim zasięgiem, że nie pozostaje bez wpływu na kondycję społeczeństwa. I albo ogłupimy ludzi co właściwie już się stało tak dalece, że nie będą odróżniać tandety i miałkości od propozycji wartościowych, albo zaczniemy temu przeciwdziałać. Zaczniemy kto miałby być tą siłą naprawczą? Ludzie świadomi dalekosiężnych konsekwencji swoich działań, zasiadający w zarządach stacji, ale przede wszystkim rząd odpowiedzialny za to, w jakim kierunku idzie społeczeństwo, czy i jak się kształci, jak budowana jest jego świadomość. Niestety rząd, zamiast rządzić, także w sferze mediów, wykorzystuje je jako arenę politycznych sporów. Telewizja publiczna zrobiła się polityczna. Premier powiedział do ludzi nie płaćcie abonamentu. Uważam, że zniszczył tym apelem telewizję i Polskie Radio. Ludzie, zwłaszcza młodzi, nie płacą, bo nie chcą fi - nansować czegoś, na co nie mają wpływu, czego nie cenią i co ich nie interesuje, a nie dlatego, że premier ma jakieś sugestie. To jest błąd w myśleniu. Żeby telewizja była niezależna od rządu, od polityków, od Sejmu, czyli od budżetu państwa musi być publiczna także w tym znaczeniu, że ludzie się na nią składają. I nie jest to moje odkrycie. Przecież wszystkie poważne europejskie telewizje są fi nansowane ze środków publicznych. I w Niemczech i w Anglii jest abonament. Każdy z obywateli jest tam udziałowcem. W Polsce ten udział mamy za naprawdę niewielkie kwoty cóż to jest 17 zł miesięcznie. Ale jeśli się znajdą tacy, których podobny wydatek mocno obciąża emeryci, renciści to przecież można ich z opłaty zwolnić. Co odpowiedziałaby pani tym najbardziej zacietrzewionym obywatelom, którzy z telewizora w domu zrezygnowali, komunikują się ze światem za pomocą komputera lub smartfona i oburzeni piszą na forach, że abonament to ograniczający swobody obywatelskie relikt przeszłości? Nie mogę już słuchać o reliktach po komunie. Zniszczyliśmy Polskę z tym hasłem na gębie. Inaczej tego ocenić nie mogę. To bzdura. Taka sama że pokuszę się o dość odległą od tematu dygresję jak zlikwidowanie barów mlecznych. Nie jestem apologetką PRL-u, ale zdarzyło się w tym czasie parę rzeczy mądrych i rozsądnych, szczególnie w kulturze i nauce. Dlaczego to zniszczono? W imię idiotycznych haseł głupich związkowców, którzy dorwali się do władzy. Tyle mogę powiedzieć. A jeśli nie jest to opór przeciwko nie tak dawnej przeszłości, tylko efekt zmian, jakie zaszły na rynku mediów? Telewizja przestała być najważniejszym i jedynym medium, straciła wielomilionowy rząd dusz. Wiem komputery, iphony, ipady na nich też program telewizyjny można oglądać, ale te gadżety są drogie, dlatego wciąż najwięcej ludzi siada przed ekranem i sięga po pilota. Bo tu nie trzeba wysiłku, by w sieci dany program znaleźć, nie trzeba dodatkowego działania i myślenia, którego masy Polaków zostały oduczone. Telewizja wciąż jest ważna. Młodzi? Polska nie składa się jedynie z młodych. Jest też ogromna i znacząca grupa ludzi dojrzałych. Nie staruszków, chociaż to oni jak wykazują statystyki najbardziej karnie płacą abonament. Mają poczucie obowiązku, ale ja poszłabym dalej. Oni wiedzą, że patriotyzm to nie szafowanie sloganami, ale przyzwoitość, płacenie podatków i wykładanie na abonament tych marnych groszy, które dałyby publicznej telewizji oddech. I pozwoliły na jakie działania? No, na przykład na eksperymenty artystyczne, ambitne spektakle, ciekawe programy, czyli takie, z których coś wynika, czegoś ludzi uczą, działają mobilizująco. Sięgnę do mojej dziedziny gdzie jest Szekspir, Molier, Fredro, Słowacki, Wyspiański, Gogol? Gdzie są wielcy, którzy poprzez sztukę pokazywali dylematy człowieka. Może dlatego, że ich nie ma, przede wszystkim w publicznej telewizji, ludzie pytają premiera Jak żyć? Premier nie jest od odpowiadania na takie pytanie. Na takie pytanie odpowiada właśnie sztuka i wielka literatura. Szlachetność przekazu i formy mogą nie wystarczyć, gdy widz ma tyle możliwości wyboru. Mówi pani rzeczy oklepane, a przecież to od nas od inteligencji, od twórców, od tych którzy tworzą programy zależy, jaka będzie telewizja. Big Brothera nie sprowadził do Polski menel tylko inteligent a kiedyś nawet twórca. I to jest hańba! A jeśli na pytanie, dlaczego to zrobił, pada odpowiedź: Bo to są pieniądze, to riposta powinna być jedna: Trzeba było założyć sieć restauracji. Jeśli się ma w ręku takie forum oddziaływania, jak telewizja, trzeba brać za nie odpowiedzialność. GRUDZIEŃ

6 TELE TYLKO U NAS A jeżeli dla biznesmena odpowiedzialność i misja nie są istotne? To jest jeszcze państwo. Może mówię jakąś herezję, ale Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w jakimś celu powstała. Mamy organ, który może dać po łapach. Dlaczego jest taki niemrawy? Trzeba wymagać określonego poziomu, nie tylko od telewizji publicznej, ale i właścicieli stacji komercyjnych. I znów pojawi się argument wolności wyboru i przekazu. Tak, ale my twórcy mamy obowiązek dawać ludziom rzeczy wartościowe, a stworzone do tego organy mają obowiązek protestować przeciwko chłamowi. Nie mogę słuchać, że coś jest dla widza czy czytelnika za mądre. Nie mogę patrzeć na to, co się dzieje, nie tylko w telewizji, chociaż telewizja jest wzorcem. Ludzie widzą, jak zachowują się gwiazdy, czego się nie wstydzą. Ja wychowałam się w PRL-u, czyli czarnej dziurze. Wtedy mówiono jeszcze, że czegoś zrobić nie wypada, że obowiązują jakieś normy. W środowisku, w którym dorastałam, wstydem było nie przeczytać książki, a znać niektóre tytuły było obowiązkiem. To była norma. Już kanclerz Zamoyski mówił: Zawsze jakie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie Pisałam o tym i mówię często, że Taka będzie Polska, jakie jej telewizji przesłanie. Dla kogo i w jakim kształcie powinna być dziś tworzona TVP? Każdego widza można przekonać do ambitniejszego programu. Od tego jest marketing, by wykorzystać choćby ludzki snobizm, że na przykład tworzymy ofertę dla inteligentów. Albo zrobić żart, prosząc np. miłośników Tańca na lodzie, by nie ogłupiali się do końca, oglądając tego typu program. Przede wszystkim jednak przywróciłabym blask i rangę Teatrowi Telewizji, który był złotym epoletem telewizji publicznej. Miał swoją własną formę. Nie był to ani teatr żywego planu, ani kino. To był wielki sukces TVP. W ramach tygodnia kultury polskiej w 1979 roku pojechałam do Paryża, z moim spektaklem przygotowanym dla Teatru TV Skiz Zapolskiej. Później jakiś czas pracowałam też we francuskiej telewizji. Tam też był teatr, ale były to tylko przeniesienia z teatrów żywego planu. Francuzi szczerze zazdrościli nam naszych przedstawień. Podziwiali je. Tymczasem w roku 60-lecia TVP nie powstał ani jeden nowy telewizyjny spektakl Wiem, zadecydowała oglądalność mniejsza, niż np. Kocham Cię Polsko. I co za tym idzie, mniejsze pieniądze z reklam. Teatr TV to same straty. Może miejscem dla największej teatralnej sceny jest tematyczny kanał TVP Kultura? Z obecnym zasięgiem TVP Kultura jest niczym telewizja przemysłowa. Ale niezależnie od zasięgu takim kanałem trzeba umieć zarządzać, mieć pomysł na jego wizerunek i charakter. W roku, w którym publiczna telewizja kończy 60 lat, złożyłam propozycję przygotowania jubileuszowego cyklu programów. Cykl nazwałam Byłam przy tym, bo rzeczywiście byłam świadkiem powstawania telewizji publicznej. Wiem, co jest w archiwum, kto, kiedy i jak przyczynił się do rozwoju i sukcesów TVP. Chciałam o tym opowiadać, ilustrując to archiwaliami. Cykl nawet nie został zaanonsowany w drukowanych programach telewizyjnych, nie miał żadnej promocji. Emitowany był w najmniej korzystnym czasie i dostałam na wszystko 25 minut. Cała para poszła w gwizdek. Szkoda, bo ci widzowie, którzy przypadkowo złapali program, domagali się ode mnie dalszego ciągu. Nie miałam na to wpływu. Nie ja zarządzam TVP Kultura. A jeśli miałaby pani wpływ? Na całą telewizję. Poparłaby pani postulat senatora Kutza? Nie tak kategorycznie, ale przychodzą mi podobne myśli do głowy, kiedy patrzę na ludzi tak nieudolnie, bez koncepcji i priorytetów zarządzających TVP. Ogląda pani regularnie programy publicznej telewizji? Jeśli w ogóle oglądam, to raczej wybieram Animal Planet. Oferta publicznej telewizji kompletnie mnie dziś nie interesuje. W którym momencie zdecydowała pani, by już nie włączać Jedynki i Dwójki? Nie miałam ostrej cezury, ale nie interesuje mnie program tworzony tak, by nie był dla widza nie za trudny. To jest założenie nie do przyjęcia w publicznej stacji, której zadaniem jest między innymi kształtowanie gustów. Kabaret Starszych Panów nie był łatwą propozycją, a jednak elegancki humor i ten styl trafi ał do ówczesnej widowni. Podobnie jak Studio 63 Hanuszkiewicza, gdzie z literatury tworzono teatr. Dziś Fredro satyryk miałby wiele do powiedzenia. Wyobraża sobie pani hip-hopowców rozbawionych wersem Mocium panie cymbał pisze!? Ależ oczywiście, musi to być tylko dobrze zrobione, grane przez bardzo dobrych aktorów, a nie przez seria- 6 GRUDZIEŃ 2012

7 lowe jętki jednodniowe. Straszna tandeta, jaka zalewa nie tylko telewizję, ale i inne fora i dziedziny sztuki, sprawia, że suniemy po równi pochyłej. Nie mogę patrzeć na rozpanoszone w Dwójce wieczory kabaretowe. Kabaret Olgi Lipińskiej miałby dziś większą oglądalność? Nie wiem. Nie wiem, czy dzisiaj umiałabym zainteresować ludzi światem, który kiedyś wymyśliłam i na którym wychowały się dwa pokolenia. Światem, w którym kpiono z głupoty, przekłuwano balon nadmuchanych świętości, i tamtego, i obecnego ustroju. Świat, w którym tępy towarzysz beton, nabzdyczony solidarnościowiec i nadęty proboszcz podawali sobie ręce, w niszczeniu wszystkiego, co mogło być dobre. Przez ten śmieszny teatrzyk kabaretowy próbowałam z moimi wspaniałymi aktorami poprawiać ten nasz wspaniały świat. Kpiliśmy i śmialiśmy się ze spraw, które nas uwierają. A śmiech, jak wiadomo, to ostra broń. Właśnie te wesołki w niewesołych czasach pokazywały światełko w tunelu i budziły nadzieję. Mówiliśmy głośno o tym, o czym myślano po cichu. Nasza publiczność widziała to i doceniała. Satyra jest potrzebna, jak lustro, by naród mógł się w niej przejrzeć. Naród bez satyry widzi się źle i źle ocenia. Gdyby dziś robiła pani swój kabaret, jacy byliby jego bohaterowie? W jakich konfiguracjach i nastawieniu do współczesnego świata? Wiem jedno, nie angażowaliby się w politykę. Jak zawsze, bardziej od polityki interesował mnie jej społeczny odbiór. Tak teraz, jak i dawniej interesowałby mnie rozziew między poczynaniem polityków, a odbiorem ich działań przez ludzi. I na tym styku, w satyrze, jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia. Ludzi są dziś sfrustrowani, żyją byle jak i na pusto, bo coraz mniej myślą, unikają refl eksji nad tym, co zrobili i jak, w jakim są świecie. Twórcy muszą im pomóc. Zapamiętałam, co mój profesor Erwin Axer mówił nam na początku studiów: Reżyseria to jest zajęcie dla inteligentnego człowieka, który jeśli coś chce ważnego przekazać ludziom to wcześniej musi dobrze poznać siebie, świat i rzeczywistość, w jakiej żyje. I od niego wtedy zależy, czy to, co przekazuje jest dobre czy szkodliwe. Ja starałam się zawsze przekazywać coś dobrego. Tak mi się przynajmniej wydawało. Także dostępna w wersjach White i Silver BLACK EDITION KLUCZOWE CECHY 2.7K Cinema 30 / 1440p48 fps 1080p60 / 960p100 / 720p120 fps 12MP / 30 kl./s w serii Wbudowane Wi-Fi Pilot Wi-Fi w zestawie Kompatybilna z GoPro App Pro Low-Light Performance Dziękuję za rozmowę. Rozmawiała: Jolanta Gajda-Zadworna REKLAMA Wear it. Mount it. Love it. Zobacz więcej mocowań + akcesoriów na gopro.com LCD Touch BacPac Wi-Fi Remote The Frame Mount Head Strap Mount Handlebar/Seatpost/ Chest Mount, aka Pole Mount Chesty Helmet Front Mount Adhesive Mounts

8 TELE BILANS ZIELONA wyspa rozrywki Diagnoza jest prosta. Wygrywają te spośród kanałów tematycznych skoncentrowanych na rozrywce, głównie na tematyce lifestylowej i muzycznej, które w dobie spowolnienia na rynku mediowym, postawiły na unikalną ofertę programową. Nie ma jednej recepty na sukces, ale z pewnością stabilną sytuację mają kanały, które najwięcej inwestują w program, udoskonalają strategię handlową i otwierają się na nowe technologie i media. Przez ostatnie dwa lata wyraźnie widać, że w segmencie telewizji rozrywkowych rozpychają się przede wszystkim stacje muzyczne i lifestyle owe, a także serialowe. Muzyczne głównie za sprawą udanych debiutów (przede wszystkim Polo TV i Eska TV, ale też Kino Polska Muzyka i Disco TV). Debiuty te sprawiły, że rynek stacji muzycznych, opanowany wcześniej przez zagranicznych graczy, bardzo się ożywił i poszerzył. Segment kanałów lifestyle owych też rośnie również za sprawą ciekawych debiutów, ale też sprofi lowania na szczególnie atrakcyjną grupę widzów: kobiety. To one, zakupowe decydentki, są na celowniku reklamodawców większości kategorii rynkowych i większość kampanii kierowana jest właśnie do pań. Nadawcy doskonale o tym wiedzą. Mimo zewsząd dobiegających głosów o kryzysie w branży mediowej, kanały tematyczne pozostają zieloną wyspą rynku reklamowego. Skutkiem spowolnienia, przy kurczących się budżetach reklamowych, jest dla nich jedynie mniej dynamiczny wzrost niż w czasach prosperity. Dom sprzedaży Atmedia ocenia, że w tym roku łączne przychody stacji tematycznych będą o ponad 10% wyższe niż rok temu, przy ponad 10% spadku przychodów 4 głównych anten największe spadki zanotują TVP i TVN. Oznacza to, że średnio co czwarta złotówka na reklamę telewizyjną wpadnie właśnie do segmentu telewizji tematycznych. Rok wcześniej była to co piąta złotówka zauważa Justyna Bednarek, wicedyrektor ds. obsługi kanałów TV w Atmedia. Wzrosty widowni dowodzą, że niektóre kanały rozrywkowe są zielonymi wyspami również i w tej kategorii. Nie byłoby jednak dynamiki, gdyby nie inwestycje w ofertę programową i przemyślana polityka nadawców i brokerów. Wzrost widowni szczególnie widoczny jest właśnie w segmencie stacji lifestyle owych i muzycznych. Po pierwszych 10 miesiącach roku największy wzrost udziału w rynku widowni (vs. I-X 2011, dane NAM dla grupy lat) zanotowały kanały: Domo+ (wzrost o 159%) Eska TV (128%), TVN Style (49%), Wedding TV (48%), Polo TV (47%) oraz Rebel TV (40%, dziś RBL.TV). W tym roku w top10 stacji tematycznych segment kanałów rozrywkowych reprezentują: lifestyle owy TVN Style i muzyczny Polo TV. Łączny udział segmentu muzycznego w oglądalności grupy komercyjnej (16-49 lat) wzrósł 8 GRUDZIEŃ 2012

9 BILANS TELE po 10 miesiącach 2012 r. o 19%, a segmentu lifestyle owego aż o 32%. Krzysztof Kołodziej, sales director w fi rmie Delagata, która zajmuje się m.in. dystrybucją takich stacji jak Wedding TV, Eska TV i Polo TV, uważa, że recepta na sukces w branży jest prosta. - Ramówka stacji na tak konkurencyjnym rynku musi zawierać unikalny kontent, w przypadku Polo TV to wręcz wyłączność na 90% muzyki z tej kategorii. Kontent Wedding TV też jest jedyny w swoim rodzaju twierdzi Kołodziej. Na muzyce z dużym sukcesem koncentruje się też fi rma 4Fun Media. Jako nadawca stacji muzycznych stawiamy konsekwentnie na kontent muzyczny. Niezmiennie wierzymy w jego potencjał biznesowy, koncentrując się zarówno na najbardziej popularnych hitach muzyki pop, jak i na innych gatunkach, najchętniej słuchanych przez polskiego widza. Obok stacji radiowych, to telewizja pozostaje ciągle głównym promotorem muzyki mówi Ewa Czekała, prezes 4Fun Media, nadawcy 4Fun.TV, TV.Disco i RBL.TV. Kilka lat temu zupełnie odwrotną strategię zaczęła wdrażać MTV odrzuciła programming stricte muzyczny na rzecz szeroko pojętej rozrywki. Dziś za to płaci. Z danych NAM wynika, że udział MTV w rynku widowni komercyjnej w okresie I-X br. spadł w porównaniu z sytuacją sprzed roku o 42%. W br. największy wzrost przychodów reklamowych co pokazują i kwestionowane przez część rynku, bo niedoskonałe sumy z monitoringu, i liczba sprzedanych GRP zanotowały stacje Polo TV (szacowane przez NAM przychody z reklam ponad 193 mln zł) i Eska TV (192 mln zł). Z monitoringu wynika, że liderem jest wprawdzie Viva z przychodami z reklam na poziomie 290 mln zł, ale w porównaniu z rokiem 2011 stacja zanotowała ponad 40% spadek. Zdaniem Justyny Bednarek rozwój zarówno segmentu muzycznego, jak i lifestyle owego jest odbiciem ewolucji w konsumpcji telewizji, która w coraz większym stopniu staje się medium rozrywkowym. Widać, że informacje i publicystyka nie są domeną tego rynku. Tego typu programy oglądane są najlepiej przez starszych widzów. Najzacieklejszy wyścig o widza i pieniądze toczy się dziś w szeroko pojętej kategorii entertainment uważa menedżerka Atmedia. Z kolei szefowa 4Fun Media dziwi się, że nadawcy dużych stacji są tak opieszali w uruchamianiu własnych kanałów Mimo rosnącej liczby stacji tematycznych, niewątpliwie ciągle istnieje potencjał do uruchamiania nowych. Naturalnym benefi cjentem tego stanu rzeczy powinny stać się już dawno duże telewizje, które mimo zapowiedzi, do tej pory nie uruchomiły w zasadzie własnych kanałów o profi lu rozrywkowych uważa Ewa Czekała. Jej zdaniem biznesowych uzasadnień dla uruchomienia stacji w tym segmencie jest co najmniej kilka. Segment kanałów rozrywkowych, w tym także muzycznych, utrzymuje stałą tendencję wzrostową, zarówno kosztem dużych stacji, jak i innych tematycznych. ROZRYWKA DOMINUJE Agencja Atmedia przeanalizowała czas poświęcany przez Polaków na oglądanie poszczególnych typów programów. Pod lupę wzięła pierwsze półrocza lat 2002, 2007 i Przyjrzała się też, jakim zainteresowaniem reklamodawców cieszyły się w tych okresach różne pozycje w ramówkach. 4 godziny (czyli średni dobowy czas oglądania telewizji przez Polaka) były dzielone w różnych proporcjach pomiędzy programy telewizyjne, podobnie jak budżety reklamowe alokowane wokół nich. Analiza pokazała m.in. wzrost czasu oglądania seriali, programów dziecięcych, audycji dokumentalnych i przyrod- GRUDZIEŃ

10 TELE BILANS niczych oraz reklam w telewizji i defensywę niektórych form rozrywkowych (talk show, telenowele, teleturnieje). Przełożyło się to na zachowania reklamodawców chętniej lokowali się wokół fi lmów i seriali, a ich aktywność biznesowa wokół programów informacyjnych i co ciekawe rozrywkowych malała. Te wszystkie zmiany są związane zarówno z ewolucją gustów, jak i poszerzaniem się oferty telewizyjnej, gdzie od kilku lat poprzeczkę podnoszą właśnie kanały tematyczne. Widać, że formaty znane z czterech największych anten, jak choćby talk-show i teleturnieje, są w defensywie. A do przodu prą seriale analizuje Justyna Bednarek. Duże stacje nie zrażają sie jednak takimi głosami i w rozrywce stawiają m.in. właśnie na teleturnieje. Na przykładzie TVP2 widać, że obok kabaretów teleturnieje (Postaw na milion, czy Jeden z dziesięciu) to ciągle główna propozycja rozrywkowa tej anteny. Bez wątpienia swoją ofertę rozrywkową przemyśleć powinni i nadawcy największych stacji TV, i właściciele kanałów takich, jak TV Puls. Niskobudżetowe produkcje serbskie i ukraińskie nie przyciągną raczej ani rzeszy widzów, ani reklamodawców do TV Puls. Coraz bardziej przemyślana jest natomiast polityka programowa stacji Puls 2, która sukcesywnie poszerza swoją dystrybucję. Kanał ma od niedawna nowego szefa Jacka Ściobłowskiego, który przeszedł z ATM Grupy, a więc fi rmy specjalizującej się w telewizyjnej rozrywce. Nie ulega wątpliwości, że rozbudowa oferty reklamowej Puls 2 będzie jednym z głównych zadań nowego szefa. Jednym z głównych celów 4Fun.TV i TV.Disco w mijającym roku było zwiększenie interakcji z widzami oraz umożliwienie im współtworzenia kontentu stacji. Wiosną na antenie 4Fun.TV zadebiutowała lista przebojów Lajk Czart, która w całości tworzona jest przez widzów i internautów. Propozycja szybko zyskała wiernych widzów i w dalszym ciągu jest jednym z najchętniej oglądanych programów deklaruje Sławomir Rucel, channel manager obu stacji. Jesienią w 4Fun.TV pojawiło się pasmo Chcesz-Masz, w którym widzowie za pomocą sms-ów decydują o tym, jaki teledysk pojawi się na antenie jako następny. Równie ważne, jak zwiększenie interakcji z widzami było dla nadawcy wydłużenie emisji pasm muzycznych. W czerwcu br. 4Fun. TV osiągnęła rekordowy wynik pod względem oglądalności oraz najwyższy w historii udział w grupie komercyjnej. We wrześniu natomiast stacja była najchętniej oglądaną telewizją muzyczną w grupie na rynku kablowo-satelitarnym wylicza sukcesy Rucel. Z kolei stacja TV.Disco postawiła na rodzimą muzykę taneczną i włączyła do ramówki programy Disco Polo Max Hity i Disco Polo Max Lista. Jesienią nadawca zaproponował widzom nowe pozycje i odświeżył formułę tego ostatniego. Końcówka 2012 r. to dla stacji RBL.TV okres znaczących zmian. Pod koniec października kanał uprościł nazwę (wcześniej Rebel.TV), zmienił logo i wprowadził bardziej nowoczesną oprawę grafi czną. W ramówce obok pasm muzycznych wypełnionych muzyką rockową nie zabrakło autorskich programów polskich dziennikarzy muzycznych. W listopadzie na antenie RBL.TV zadebiutował format Sok z buraków, w którym Piotr Metz rozmawia z kontrowersyjnymi postaciami sceny rockowej. Na grudzień zapowiedziano nowy program Makakofonia, telewizyjną odsłonę, cenionego programu radiowego. Wszystkie te zmiany dostrzega nadawca stacji Viva Polska, która ma od niedawna nową szefową Magdalenę Zdunikowską. Viva latem została odświeżona zyskała nowe logo i nową oprawę. Kosztem muzyki wprowadzono do oferty programy rozrywkowe. To właśnie w tym kierunku podobnie jak MTV ewoluować ma stacja. Od listopada br. na antenie kanału mamy seriale komediowe sprawdzone w Comedy Central oraz reality show pokazywany wcześniej w Viacom! Blink. BLIŻEJ NOWYCH ROZWIĄZAŃ Nadawcy stacji rozrywkowych coraz odważniej angażują widzów. Dotyczy to zarówno kanałów lifestyle owych i muzycznych, jak i mocno kojarzonych z rozrywką kanałów serialowych. Dziś nie wystarczy już wprowadzić na rynek serial, w którym grają znani aktorzy. To pomoże w promocji produktu, ale nie jest gwarantem sukcesu. Widz musi czuć więź, musi się zaangażować uważa John Rossiter, general manager SPT Networks, właściciela AXN. Jego zdaniem dlatego tak ważne jest umiejętne wykorzystanie wszelkich możliwości, które pomogą w przyciągnięciu jego uwagi. Współpraca anteny z an- 10 GRUDZIEŃ 2012

11 Zaskakujemy różnorodnością! Najlepsze stacje, bogata tematyka jesteśmy wiodącym dostawcą kontentu w Europie Środkowej. Dlatego w Polsce wprowadzamy cztery wyjątkowe kanały: CBS Action, CBS Reality, CBS Drama oraz CBS Europa. Spytaj o nasze doświadczenia na innych rynkach. Dział sprzedaży: Dominik Tokarzewski: dominik.tokarzewski@chellocentraleurope.com Michał Nieckarz: michal.nieckarz@chellocentraleurope.com

12 TELE BILANS mobilna, dostępna przez internet. Traktowana jest jak wróg. Nie jest badana telemetrycznie, a więc nie można jej spieniężyć. Dodatkowo są problemy z producentami kontentu i prawami autorskimi na tym polu eksploatacji wylicza. Dlatego kanały telewizyjne również rozrywkowe, w sposób naturalny wydawać by się mogło szukające powiązań z telewizją internetową w większości nie wspierają projektów mobilnych. Z kolei rozwiązania typu Smart TV jak dotąd rozwijają się wbrew interesom operagażującym kontentem w internecie, aplikacje, konkursy, gry, materiały dodatkowe, kontent premium to wszystko pomaga w nawiązaniu więzi z widzem. Dziś natłok informacji jest tak wielki, że tylko program angażujący ma szansę być zauważonym twierdzi Rossiter. Poszczególnych nadawców kontentu rozrywkowego ma wyróżniać też podejście do technologii. Sięganie po nowe technologie nawet te pośrednio związane z rynkiem telewizyjnym będą dla nadawców stwarzać nowe możliwości zweryfi kowania strategii biznesowych. Krzysztof Kołodziej uważa, że rynek zweryfi kuje każde nowe rozwiązanie. Dziś wiadomo, że telewizja 3D nie jest sukcesem rynkowym, przynajmniej przy obecnych rozwiązaniach technologicznych. Na razie ciągle traktowana jako ciekawostka. Moim zdaniem zupełnie nie docenia jej większość nadawców. Jest na marginesie ich zainteresowań mówi szef sprzedaży w Delegacie. Jego zdaniem w jeszcze gorszej sytuacji jest telewizja Variable AMR % AMR SHR % EQ. GRP (reklama i sponsoring) Investment (rekl. i spons) Channel\Year fun.tv 0,072 0, ,538 0, Czworka Polskie Radio 0,001 0, ,007 0, Eska TV 0,032 0, ,241 0, MUZYCZNE ITV 0,021 0, ,159 0, Kino Polska Muzyka - 0, , MTV Polska 0,058 0, ,436 0, Polo TV 0,050 0, ,388 0, Rebel.tv 0,003 0, ,025 0, TV.DISCO - 0, , VH 1-0, , VIVA Polska 0,146 0, ,095 0, suma: ,89 3, BBC Lifestyle 0,01 0, ,07 0, Club TV 0,01 0, ,1 0, Domo+ 0,01 0, ,05 0, kuchnia+ 0,02 0, ,11 0, Polsat Cafe 0,05 0, ,35 0, ROZRYWKOWE Polsat Play 0,04 0, ,32 0, TLC 0,08 0, ,59 0, TTV - Twoja Telewizja - 0, , TVN Style 0,07 0, ,52 0, TVN Turbo 0,09 0, ,67 0, Viacom Blink - 0, , Wedding TV 0 0, ,03 0, suma: 2,80 3, Dane: NAM, za okresy I-X 2011 i I-X 2012, wpływy z reklam w mln zł. 12 GRUDZIEŃ 2012

13 BILANS TELE torów. Jest tu natomiast pole do popisu dla producentów sprzętu TV i platform dostarczających kontent. Zdaniem kierownictwa 4Fun Media, strategia nadawcy od początku zakładała wykorzystywanie wszelkich dostępnych kanałów komunikacji do kontaktu z widzem oraz wprowadzania formatów dostosowanych do ich specyfi ki. Wynika to z rosnącej z roku na rok pozycji alternatywnych płaszczyzn dystrybucji (telewizja mobilna, internetowa). Korzystając z autorskich rozwiązań technologicznych, takich jak własna platforma interaktywna, od lat oferujemy naszym widzom kontent wideo na różnych polach eksploatacji. Konsekwentnie też wzmacniamy naszą pozycję w portalach społecznościach, a livestreaming naszych kanałów dostępny jest zarówno na stronach www, jak i w telefonach komórkowych mówi szefowa 4Fun Media. Dzięki rozwojowi technologii Smart TV możliwe jest połączenie serwisów telewizyjnych z usługami internetowymi. 4Fun Media ma zamiar wykorzystać model telewizji hybrydowej, by prezentować swój dodatkowy kontent, treści interaktywne i materiały VoD w atrakcyjny dla widza sposób. Dziś w świecie telewizyjnej rozrywki i w segmencie muzycznym, i szeroko rozumianym segmencie lifestyle owym widoczna jest przede wszystkim symbioza telewizji z internetem. Internet traktujemy przede wszystkim, jako narzędzie służące do interakcji z naszymi widzami oraz umożliwiające im współtworzenie zawartości programowej. Najlepszym przykładem tej symbiozy jest internetowa lista przebojów Lajk Czart, która w marcu tego roku zadebiutowała na antenie 4Fun.TV. To notowanie w całości tworzone przez użytkowników strony internetowej stacji oraz fanów profi lu na Facebooku mówi Mateusz Górecki, dyrektor departamentu innowacji, marketingu i PR 4FunMedia. Telewizje rozrywkowe coraz wyraźniej doceniają media społecznościowe. To dziś ceniona forma poszukiwania nowych widzów i kontaktu z obecnymi. David Fewings, head of scheduling w BBC Worldwide Channels, odpowiedzialny za rynek polski podaje przykład kanałów BBC Knowledge i BBC Entertainment, które mają swoje profi le m.in. na Facebooku i Twitterze i aktywnie kontaktują się ze swoimi widzami. Obecność w social media jest kluczowa w dzisiejszych czasach i odgrywa bardzo ważną rolę w promocji naszych brandów, zachęca widzów do oglądania naszych kanałów mówi Fewings. Zdaniem Mateusza Góreckiego internet znacznie zmniejsza dystans na linii odbiorca-nadawca i dotyczy to nie tylko segmentu kanałów tematycznych. W procesie zbliżania TV i internetu coraz większą rolę odgrywają DEKADA ZMIAN Główne tendencje na polskim rynku telewizyjnym ostatnich 10 lat. Wnioski z analizy Atmedia, na podstawie danych z lat 2002, 2007 i 2012 (pierwsze półrocza). Wzrost czasu na oglądanie seriali, programów dziecięcych, audycji dokumentalnych i przyrodniczych oraz reklam w telewizji. Same seriale oglądamy blisko 50 minut dziennie, podczas gdy 10 lat temu poświęcaliśmy im niespełna pół godziny. Defensywa talk show, telenowel i teleturniejów w I połowie 2012 r. polscy widzowie przeznaczali na takie programy średnio 1/3 tego czasu, co 10 lat wcześniej. Wzrost udziału kategorii fi lm/serial w budżetach reklamowych do 60% wszystkich pieniędzy przeznaczanych na reklamę w TV w 2012 r.). Same seriale stanowią 1/3 wszystkich pieniędzy na reklamę. Spadek udziałów programów informacyjnych (z 16 do 11%) i rozrywkowych (z 19% do 9%) w budżetach na reklamę TV. rozwiązania second screen, integrujące sygnał telewizji na żywo z interakcją z widzami na urządzeniach mobilnych i stacjonarnych. To naturalny kierunek rozwoju telewizji. Dlatego pod koniec października wystartowaliśmy z pierwszą aplikacją w systemie Windows 8. Dzięki funkcjonalności użytkownicy mogą oglądać na żywo kanały 4Fun. TV, RBL.TV i TV.DISCO, a także śledzić ramówki oraz playlisty stacji w czasie rzeczywistym podkreśla Górecki. CO W 2013? Nie tylko z takich powodów rok 2013 dla stacji lifestylowych i muzycznych oraz innych, które wyraźnie postawiły na rozrywkę, będzie bardzo ciekawy. To co wydarzy się w 2013 r., znów będzie wypadkową częściowo nieprzewidywalnych czynników. To co założyć można z całą pewnością to: dalszy spadek wpływów czterech głównych anten, którym wraz z cyfryzacją usunie się spod nóg ostatni stabilny grunt. Wraz z udziałami w czasie oglądania, dalej maleć będą ich przychody. Benefi cjentami zmian będą więc znów stacje tematyczne, przyciągające atrakcyjniejszą reklamowo widownię oraz nowi gracze naziemni na MUX Polo TV, Puls, Eska TV i inne. Tak przynajmniej uważają brokerzy reklam w kanałach tematycznych. PIOTR MACHUL GRUDZIEŃ

14 TELE FESTIWALE: 20 PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ PLANETA ŚLIMAKÓW i innych Planeta ślimaków Oba główne konkursy i pokazy dodatkowe podczas tegorocznej 20 edycji bydgoskiego Plus Camerimage, czyli Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych, potwierdziły, że dokument wciąż ma się znakomicie, a nawet, jak niektórzy twierdzą, przeżywa swój złoty wiek. Nie tylko za sprawą żarłocznej telewizji, której nieposkromiony apetyt sprawia, że ochoczo i na masową skalę konsumuje każde filmowe danie bez względu na gatunek i rodzaj. Ale też dlatego, że dorosło nowe, kolejne pokolenie telewidzów i kinomanów, twórców i producentów, którzy właśnie poprzez dokument poznają i portretują współczesny świat. I próbują go zrozumieć, a może siebie przede wszystkim Póki co, mamy już za sobą okres fascynacji fi l- mowców-dokumentalistów wszelkiego rodzaju skrajnościami, spektakularnymi dziwactwami, szokującymi obrazkami zapisującymi rodzajowe i obyczajowe dewiacje. Zniknęła też, na szczęście, a może tylko przycupnęła na boku, polityka, rozumiana jako tworzywo do fi lmów interwencyjnych, przyczynkarskich, fi lmów z tezą, ekranowych głosów za lub przeciw. Pozostała, za co chwała fi lmowcom, w kręgu ich zainteresowań, historia. Ta zaprzeszła i ta z wczoraj. I dobrze, bo pani H zawsze była i pozostanie jak mówił mądry klasyk nauczycielką życia. CZŁOWIEK TO BRZMI Centralnym punktem fi lmowej obserwacji pozostaje człowiek, jego uwikłanie w małe i duże sprawy, jego radości i dramaty, sukcesy i klęski, związki z przyrodą i tradycją, kulturą i religią. I walkę z poczuciem totalnego osamotnienia, bo choć coraz nas więcej, to coraz bardziej czujemy się samotni w tłumie, skazani na siebie i walkę z własnymi ograniczeniami. Co zaskakujące największy ładunek optymizmu i mimo wszystko afi rmacji życia, płynie z fi lmów, których bohaterowie mogliby listą naturalnych czy wynikających z okoliczności miejsca i czasu przeciwności, wypełnić każdy metraż. Young-Chan od urodzenia nie widzi i nie słyszy, a z racji tego, że ze światem komunikuje się głównie przez dotyk, nazywa siebie ślimakiem, a niekiedy kosmonautą, bo jak dowodzi, od zawsze porusza się w regionach zarezerwowanych tylko dla nielicznych. I korzysta z tego faktu, kiedy pisze piękne, nastrojowe liryki i sztuki teatralne, pełne niezwykłych skojarzeń i przenośni. Ma też wsparcie w Soon-Ho, malutkiej wzrostem (uraz kręgosłupa), ale wielkiej duchem i poczuciem hu- 14 GRUDZIEŃ 2012

15

16 TELE FESTIWALE: 20 PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ Prorok 50 osób, jedno pytanie Pałac moru żony. Ta para nie tylko z konieczności cudownie się uzupełnia, choć co zrozumiałe nawet wymiana żarówki jest dla niej skomplikowana i czasochłonna. Zresztą ta scena fi lmu Planeta ślimaków Seung-Jun Yi wywołała na widowni prawdziwy entuzjazm, bo też niewielu twórcom udało się pokazać prawdziwą siłę uczucia podczas wymiany świetlówki. Ale ten wyróżniony nagrodą główną w konkursie pełnometrażowych fi lmów dokumentalnych (pod patronatem kanału Discovery Networks CEEMEA) obraz zrealizowany w koprodukcji japońsko-fi ńsko-południowokoreańskiej nie powstał ku pokrzepieniu serc, ani też przez moment nie wpada w łzawo-melodramatyczny ton, sugeruje raczej, że para wspaniałych bohaterów ma przed sobą trudną i niewiadomą przyszłość. Wiele znaków zapytania w pytaniach o dzień następny swych bohaterów stawia także Aleksiej Wakruszew, autor innego pokazywanego w Bydgoszczy obrazu The Tundra Book. A Tale of Vukvukai, the Little Rock. Bo plemię Czukczów, zamieszkujące podbiegunowy region Rosji walczy o przetrwanie nie tylko ze skrajnie niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, ale także z odczuwalnymi wpływami oddalonego o setki kilometrów cywilizowanego świata, w którym nie ma miejsca dla wędrującego od tysięcy lat po tundrze plamienia hodowców reniferów. Miasto zabiera dzieci i wnuki starego I Want (No) Reality Vukvukai, cieszącego się szacunkiem i zasłużoną sławą wielkiego syna tundry, czego on nie chce, ale też nie może chyba zrozumieć. Ogromnie to jednak przeżywa, bo kocha swe wnuki miłością totalną. O tym, że miłość ma, ba, powinna mieć różne oblicza przekonuje wyróżniony nagrodą specjalną jury, dowodzonego przez Pawła Łozińskiego, szwedzkoduński obraz She Male Snails ze zdjęciami Ester Martin Bergsmark oraz Minki Jakerson (reż. Ester Martin Bergsmark). To interesująco pomyślany i zrealizowany eksperyment formalny, poruszający temat identyfi kacji seksualnej, a w swej poetyce wizualnej odwołujący się do jak to określili sami autorzy wczesnej twórczości Derka Jarmana. Z kolei Marten Persiel w To nie Kalifornia zaproponował widzom sentymentalną, ale też obarczoną ponurymi faktami, wycieczkę w przeszłość. Wyprawę do najbardziej odhumanizowanego kraju powojennej Europy, czyli Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Ciągnąc opowieść o grupie zaprzyjaźnionych deskorolkarzy, autor korzysta z rzadko dotąd pokazywanych materiałów fi lmowych Stasi - zapisu skrajnie nieludzkich, a czasem kończących się śmiercią, praktyk wschodnioniemieckich lekarzy sportowych. Tomasz Wolski w Pałacu odwiedził z kamerą skryte przed masowymi oczami zakamarki stołecznego Pałacu Kultury i Nauki, gdzie siermiężna przeszłość spotyka się ze współczesnością także na polu ludzkich mentalności i przyzwyczajeń. POCHWAŁA STAREJ SZKOŁY Plus Camerimage to jeden z nielicznych, a może jedyny na świecie festiwal fi lmowy, gdzie trudno komukolwiek zaimponować posiadaniem statuetki Amerykańskiej Akademii Filmowej, czy choćby nominacją do Oscara. Tu prawie każdy z jurorów czy gości specjalnych ma w dorobku to wyróżnienie, a prawie każdy nominację. Przewodniczącym międzynarodowego jury konkursu krótkometrażowych fi lmów dokumentalnych był w tym roku trzykrotny laureat Oscara, Steven Okazaki. Nie tylko wybitny i uznany reżyser, ale także, jak się okazało, zwolennik starej dokumentalnej szkoły, uprawianej również z powodzeniem i sukcesem przez kolejne pokolenia polskich twórców, której podstawowym elementem była i jest wnikliwa obserwacja. Kadry pozbawione rozpraszających uwagę ozdobników, uwaga skupiona na detalu, szczególe, drobnym geście czy mimice. Metoda idealna, by sportretować takie rodzeństwo, jak Ewa i Piotr Sosnowcy z krakowskiego Podgórza, o których niebanalnym życiu w przeszłości świadczą pożółkłe fotografi e, ale którzy teraz wegetują w starym mieszkaniu, często bez dostępu do podstawowych mediów. Prowadzą wprawdzie ożywione życie intelektualne, ale nie mają niekiedy wody ani elektryczności. Włosko-niemiecki obraz Nie ma pokoju bez wojny (w reżyserii i ze zdjęciami Lorenzo Castore i Adama Cohena) ma swój klimat, nastrój, tajemnicę. A od sobotniego wieczora 1 grudnia także nagrodę główną 20 edycji bydgoskiej imprezy. 16 GRUDZIEŃ 2012

17

18 TELE FESTIWALE: 20 PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ She Male Snails Wirtualna wojna Winter Light Kino dokumentalne, od zawsze kierowało swą uwagę w stronę innych sztuk: muzyki, teatru, architektury, fi lmu czy plastyki. Polsko-belgijska produkcja Any Brzezińskiej, I Want (No) Reality, to fi lmowy portret międzynarodowej grupy teatralno-tanecznej Needcompany. Od wielu lat jej szefem i głównym ideologiem jest wielki kreator i awangardzista, Jan Lauwers. Twórcy fi lmu pokazują, że za sukcesem Needcompany kryje się coś więcej niż sprawność artystyczna. Ich dynamiczny fi lm to radykalna opowieść o tym, że bez miłości i odwagi przełamywania schematów, narzucanych przez rzeczywistość, wszystko co robimy, pozostaje bezowocne. Wrażenie obcowania z niezwykłym pięknem i wysmakowanymi portretami ludzi i otaczającej ich przyrody pozostawił po sobie norweski fi lm Skule Eriksena Winter Light. Oto małe rybackie osady na Loftach podczas podbiegunowej zimy. Obezwładniające krajobrazy fotografowane szerokokątnymi obiektywami i cyzelowane z zegarmistrzowską precyzją obrazy spracowanych rąk starego rybaka, prowadzącego samotnie dom czy staruszek wysyłających swoim dalekim wnukom świąteczne prezenty. Czysta poezja! The Tundra Book I jeszcze jedna fi lmowa wyprawa w nieodległą przeszłość, na której swe widoczne ślady pozostawiła historia i polityka. Tam gdzie rosną porzeczki Leo Kantora ze zdjęciami Witolda Adamka to dla reżysera i zarazem bohatera fi lmu powrót do korzeni. Powrót do losów dziecka ocalałego z Holokaustu i powojennych lat spędzonych w dolnośląskim Strzegomiu. Jury tego konkursu wyróżniło także Samotność dźwięku ze zdjęciami Jacka Bławuta oraz Pawła Chorzępy i w reżyserii Jacka Piotra Bławuta. SPORTOWE ŻYCIE Kino dokumentalne od zawsze kierowało swą uwagę w stronę sportu, bo to dziedzina społecznego życia, w której, jak rzadko gdzie, kumulują się skrajności. Ludzkie, emocjonalne, organizacyjne. Dobrym pomysłem okazał się więc przegląd Dokumenty o sporcie, który zaproponowali widzom organizatorzy tegorocznego Plus Camerimage. We wstępie zachęcali, że będzie to blok: ( ) nie tylko dla fanów różnych dyscyplin sportowych, ale przede wszystkim miłośników dobrego kina dokumentalnego. W tej części zaprezentujemy najbardziej intrygujące indywidualności świata sportu, poznamy inspirujące, pełne pasji historie i konkurencje sportowe, które potwierdzają, że sport to coś więcej niż tylko gra. Dla bohatera fi lmu Moon Rider Daniela Dencika sport to rzeczywiście coś więcej niż gra, to walka o życie, bo duński pretendent do kolarskiego mistrzostwa świata zmaga się nie tyle z własną słabością (sił ma momentami w nadmiarze) co z galopadą myśli nieuczesanych, oddalających go od upragnionego, a wobec skali jego talentu, naturalnego sukcesu. Polski żużlowiec, Grzegorz Cegielski był od wielkiego sukcesu o krok, uchodził za wielki talent i nadzieję polskiego sportu żużlowego, ale Ale podczas występu w lidze szwedzkiej młody Polak miał wypadek, po którym utracił władzę w nogach. Długoletnią rehabilitację popularny Cegła traktuje teraz jako kolejne sportowe wyzwanie. I jeszcze amerykański fi lm dokumentalny Nicolasa Rossiera, One Breath The Story of William Trubridge o Williamie Trubridge u, mistrzu świata we freedivingu, czyli nurkowaniu na jak największą głębokość bez użycia akwalungu. W 2011 roku Trubridge uzyskał tytuł najbardziej wszechstronnego freedivera świata. Zrealizowany na Bahamach dokument, pozwala widzowi zanurzyć się, niemal dosłownie, w jego magiczny świat. Jubileuszowa edycja bydgoskiego festiwalu prezentowała w części dokumentalnej znakomity poziom, wiele świetnych fi lmów, niebanalnych spotkań i ciekawych dyskusji, bo to życie poza ekranowe czasem bywa, a tu prawie zawsze jest równie interesujące, jak same dzieła fi lmowe. A całość wciąż dobrze wypełnia konkretna treścią przesłanie obu konkursów festiwalowych: obraz świata świat w obrazach. JANUSZ KOŁODZIEJ 18 GRUDZIEŃ 2012

19

20 TELE FESTIWALE: 20 PLUS CAMERIMAGE BYDGOSZCZ TECHNIKA W SŁUŻBIE sztuki?! Jak co roku, było miło, choć nie przesadnie ciekawie, rzec można mniej trójwymiarowo niż w latach poprzednich. 3D nie jest już takie sexy. Co więcej, po początkowej euforii, pojawia się też i wiele głosów sceptycznych. Sprawdza się stara zasada po wprowadzeniu nowej techniki, gdy mamy już niezbędne dla niej urządzenia, musimy, po bardziej efektowym korzystaniu z tych urządzeń, nauczyć się traktować je i obsługiwać tak, aby służyły prawdziwej sztuce. Tak samo było z kolorem, dźwiękiem stereofonicznym, a potem przestrzennym. Zwiedzający byli wyraźnie mniej zainteresowani techniką 3D kolejek do monitorów z okularami nie było. Były zaś, owszem, zestawy dwukamerowe 3D (różnej konstrukcji mocowania, zwane coraz częściej z angielska rigami ) oraz rejestrujące obraz przestrzenny pojedyncze kamery z podwójnymi obiektywami. MADE IN RUSSIA I UK Rzetelne, bo naukowe informacje o technice 3D dostępne były na stoisku rosyjskiej państwowej fi rmy MKBK Moskowskoje Konstruktorskoje Biuro Kinoaparatury. MKBK działa na wielu frontach specjalizuje się w konstrukcji wodo i wstrząso-odpornych obudów, kamer fi lmowych, urządzeń sterujących, akcesoriów do kamer, akumulatorów oraz ładowarek, prowadzi wypożyczalnię sprzętu, oferuje też usługi polegające na badaniach kamer i obiektywów, sprzętu kinowego, diagnostyce drgań. Założone w 1954 roku Biuro konstruuje i produkuje kamery i urządzenia fi lmowe, telewizyjne, a także urządzenia stosowane w wojsku i medycynie. Na bazie takich urządzeń zaprojektowano zestaw składający się z niezawodnej kamery ( Phantom 65 Gold fi rmy Vision Research), szeregu obiektywów 3D Stereo-70 lub Zepar ( ZEro PARallax ) oraz bezprzewodowych kontrolerów-sterowników wyposażonych w funkcje ułatwiające pracę zwłaszcza dokładne tworzenie prawidłowych obrazów 3D. Tutaj operator wie o wszystkim i nie musi radzić sobie z przestrzenią i głębią metodą prób i błędów, ale ma wszystko wyliczone - przyrząd powiadomi, gdy ręka aktora wyjdzie w nienaturalny sposób z ekranu zamieniając efekt artystyczny w ujęcie efekciarskie. Technika ta, eliminująca w naturalny sposób wszelkie problemy synchronizacji (kamera jest jedna), znana jest od ponad 40 lat pod nazwą Stereo-70 (ZSRR) czy StereoVision 70 (USA) i dzięki doskonale opracowanym podstawom teoretycznym służy do produkcji bardzo poprawnych technicznie obrazów 3D. Pokazana kamera, urządzenie o doskonałych parametrach, zapisuje 14-bitowy obraz pojedynczy 4K (4096x2240) lub stereoskopowy (dwa razy 1920x1080) w tempie do 300 ramek/s w trybie 3D, najkrótsza migawka ma wartość 1/ s! Taka ilość danych (1 sekunda 14-bitowego obrazu HD 2K waży 3,6 GB!) wymaga odpowiednio szybkiej pamięci. Karta CineMag (Vision Research) wytrzymuje dane HD 2K 450 ramek/s. Przy większej ilości danych są one najpierw zapisywane w pamięci RAM kamery, a potem zrzucane do karty zewnętrznej. Liczy się zarówno pojemność jak i szybkość na karcie 512 GB zmieści się ponad 2 godziny fi lmu w formacie RAW 24 klatki/s Kamera Phantom 65 z obiektywem 3D Zepar Kamera F55 Sony Kamera Panasonic AG-AC90 20 GRUDZIEŃ 2012

21 Karta pamięci CineMag Vault fi rmy Codex 1920x1080. Ale przy rozdzielczości 4K ta sama karta pomieści nieco więcej niż 30 minut materiału. Drugą ciekawą fi rmą, która też pojawiła się na Plus Camerimage po raz pierwszy, jest brytyjski Codex, obecny na rynku od 2005 roku. W dyskusjach porównujących stosowaną w fi lmie technikę analogową i cyfrową często narzeka się na wszechobecne w cyfrze liczne urządzenia oraz licznych wszechobecnych obsługujących te urządzenia specjalistów. Jednym słowem - bałagan. Zrobić porządek to właśnie cel Codexu, fi rmy dbającej nie tylko o zapis materiału, ale również o cały workfl ow od kamery do post-produkcji. Codex produkuje cyfrowe rejestratory Onboard S i Onboard M oraz Vault urządzenie centralne, umożliwiające skonfi gurowanie całego systemu kamer, rejestratorów i pozostałych współpracujących urządzeń. Vault lub Codex Transfer Station przekazuje materiały uzyskane z kamer do dalszej kontroli czy obróbki. Obsługuje metadane (informacje o użytym sprzęcie, opisy itp.), umożliwia archiwizację (np. na nośnikach taśmowych) oraz sporządzanie gotowych do przeglądu wersji z danego dnia zdjęciowego (daily). Vault korzysta z procesora mobilnego i7 (2,1 GHz), ma 8 GB pamięci RAM, dysponuje wewnętrzną matrycą RAID o pojemności 8 TB i dwoma napędami taśmowymi LTO-5. ARRI I INNI Urządzenia Codexa powstały w ścisłej współpracy z ARRI (kamera Alexa), Canonem (Cinema EOS C500) oraz Sony (F65). Dzięki temu mają one certyfi kat zapisu ARRIRAW (prosto z kamery do rejestratora nakamerowego). Dane z matrycy kamery są bezpośrednio przekazywane poprzez T-link do rekordera Codex sam zapis odbywa się w pamięci datapack Codex lub na oddzielnym napędzie. Format ARRIRAW to 12-bitowy logarytmiczny zapis obrazów 16:9 2880x1620 lub 4:3 2880x2160, do 60 ramek/s dla 16:9 i do 48 ramek/s dla 4:3. Pamięć o pojemności 512 GB mieści przy 24 ramkach/s 50 minut materiału formatu ARRIRAW lub 30 minut Canon Cinema RAW. Dzięki takim urządzeniom nakręcono ostatnio kolejny fi lm z Agentem 007 Skyfall... Sony zaanonsował dostępne od stycznia przyszłego roku kamery F5 i F55 (znacznie ulepszone wersje F3). Kamery są modularne, mają stosunkowo niewielkie rozmiary i choć wyglądają bardzo podobnie (F5 ma czarny uchwyt obiektywu, F55 srebrny) to różnią się trybem zapisu oraz sposobem REKLAMA CAMBO Profesjonalny sprzęt do kamer wideo, statywy, jazdy kamerowe, krany oraz inny sprzęt studyjny. Oferujemy szeroki zakres specjalistycznego sprzętu do kamer wideo. Nowoczesne i wygodne mobilne krany oraz statywy niezbędne dla każdego profesjonalnego operatora kamery. Najwyższej jakości sprzęt oferowany przez producenta z ponad 65-letnim doświadczeniem i praktyką. statywy naramienne HDSLR, krany kamerowe, statywy, wózki, jazdy kamerowe, elektroniczne i manualne głowice Pan-Tilt. GRUDZIEŃ